3.ชุดฝึก 3 สารและสมบัติของสารวิทย์ ป.6

ค าน า

ชดนเทศเสรมทกษะการจดการเรยนร ส าหรบครวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 จดท าขนเพอยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทดลองใชตงแต ป 2550 – 2551 จ านวน 86 โรงเรยนกบโรงเรยนเครอขายและโรงเรยนทมความพรอม พบวา โรงเรยนสวนใหญมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน ในป 2553 ไดพฒนาชดนเทศนใหสมบรณขนในสวนทเปนรปแบบและเนอหาบางสวนเพอน าไปใชกบโรงเรยนอน ๆ ตอไป ชดนเทศน มจ านวน 7 ชด ประกอบดวย ชดฝกท 1 กลไกมนษย ชดฝกท 2 ชวตและสงแวดลอม ชดฝกท 3 สารและสมบตของสาร ชดฝกท 4 ไฟฟานาร ชดฝกท 5 หนและการเปลยนแปลง ชดฝกท 6 ดาราศาสตรและอวกาศ ชดฝกท 7 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร การพฒนาทจะใหไดผลนน ครผสอนตองศกษาและชแจงใหนกเรยนปฏบตกจกรรม ตามขนตอนของแตละชดอยางเครงครด ไมควรขามขนตอนใดขนตอนหนงเพราะจะท าใหขาดความตอเนอง

ส านกงานเขตพนทการศกษาสรนทร เขต 1 หวงเปนอยางยงวา ชดนเทศเสรมทกษะ การเรยนร ส าหรบครวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 เลมน คงจะเปนประโยชนอยางยงส าหรบครและนกเรยนทจะน าไปใชเพอพฒนาคณภาพการศกษา ในชนประถมศกษาปท 6 ไดเปนอยางด ขอขอบคณคณะท างานและผทมสวนรวมทกทานทท าใหชดนเทศนส าเรจดวยด

กลมนเทศ ตดตามและประเมนผลการจดการศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษาสรนทร เขต 1

ชดท 1 ประเภทของสตว

ในทองถน

ก

สารบญ

เรอง หนา ค าน า ก สารบญ ข ค าชแจง ค มาตรฐานการเรยนร / ตวชวด 1 จดประสงคการเรยนร 2 แบบทดสอบกอนเรยน เรอง สารและสมบตของสาร 3 กจกรรมท 1 เรอง สมบตของของแขง ของเหลว และแกส 5 ใบความรท 1 เรอง สมบตของของแขง ของเหลว และแกส 6 ใบกจกรรมท 1 เรอง สมบตของของแขง ของเหลว และแกส 7 กจกรรมท 2 เรอง สถานะของสาร 8 ใบความรท 2 เรอง สถานะของสาร 9 ใบกจกรรมท 2 เรอง สถานะของสาร 10 กจกรรมท 3 เรอง การแยกสาร 11 ใบความรท 3 เรอง การแยกสาร 12 ใบกจกรรมท 3 เรอง การแยกสาร 13 กจกรรมท 4 เรอง ความเปนกรด – เบส 14 ใบความรท 4 เรอง ความเปนกรด – เบส 15 ใบกจกรรมท 4 เรอง ความเปนกรด – เบส 16 กจกรรมท 5 เรอง การเลอกใชสารในชวตประจ าวน 17 ใบความรท 5 เรอง การเลอกใชสารในชวตประจ าวน 18 ใบกจกรรมท 5 เรอง การเลอกใชสารในชวตประจ าวน 20 กจกรรมท 6 เรอง การเปลยนแปลงของสาร 21 ใบความรท 6 เรอง การเปลยนแปลงของสาร 22 ใบกจกรรมท 6 เรอง การเปลยนแปลงของสาร 23 กจกรรมท 7 เรอง การเกดสารใหม 25 ใบความรท 7 เรอง การเกดสารใหม 26 ใบกจกรรมท 7 เรอง การเกดสารใหม 27

ข

สารบญ (ตอ ) เรอง หนา กจกรรมท 8 เรอง ผลของการเปลยนแปลงของสารตอสงมชวตและสงแวดลอม 28 ใบความรท 8 เรอง ผลของการเปลยนแปลงของสารตอสงมชวตและสงแวดลอม 29 ใบกจกรรมท 8 เรอง ผลของการเปลยนแปลงของสารตอสงมชวตและสงแวดลอม 30 แบบทดสอบหลงเรยน เรอง สารและสมบตของสาร 31 บรรณานกรม 33 ภาคผนวก 34 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน เรอง สารและสมบตของสาร 35 แนวการตอบใบกจกรรมท 1 เรอง ของของแขง ของเหลว และแกส 36 แนวการตอบใบกจกรรมท 2 เรอง สถานะของสาร 38 แนวการตอบใบกจกรรมท 3 เรอง การแยกสาร 40 แนวการตอบใบกจกรรมท 4 เรอง ความเปนกรด – เบส 42 แนวการตอบใบกจกรรมท 5 เรอง การเลอกใชสารในชวตประจ าวน 44 แนวการตอบใบกจกรรมท 6 เรอง การเปลยนแปลงของสาร 46 แนวการตอบใบกจกรรมท 7 เรอง การเกดสารใหม 48 แนวการตอบใบกจกรรมท 8 เรอง ผลของการเปลยนแปลงของสารตอสงมชวต และสงแวดลอม 50 เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน เรอง สารและสมบตของสาร 52คณะผจดท า 54

ค

ค าชแจง

ในการใชชดนเทศเสรมทกษะการเรยนร ส าหรบครวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 เลมน ครผสอนควรแนะน าใหผเรยนปฏบตกจกรรมตามขนตอน ดงน

1. ใหนกเรยนศกษาชดนเทศนโดยละเอยด และปฏบตกจกรรมตามขนตอนดงน 1.1 ท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 10 ขอ 1.2 ศกษาใบความรท 1 เรอง สมบตของของแขง ของเหลว และแกส 1.3 ปฏบตกจกรรมท 1 เรอง สมบตของของแขง ของเหลว และแกส 1.4 ศกษาใบความรท 2 เรอง สถานะของสาร 1.5 ปฏบตกจกรรมท 2 เรอง สถานะของสาร 1.6 ศกษาใบความรท 3 เรอง การแยกสาร 1.7 ปฏบตกจกรรมท 3 เรอง การแยกสาร 1.8 ศกษาใบความรท 4 เรอง ความเปนกรด – เบส 1.9 ปฏบตกจกรรมท 4 เรอง ความเปนกรด – เบส 1.10 ศกษาใบความรท 5 เรอง การเลอกใชสารในชวตประจ าวน 1.11 ปฏบตกจกรรมท 5 เรอง การเลอกใชสารในชวตประจ าวน 1.12 ศกษาใบความรท 6 เรอง การเปลยนแปลงของสาร 1.13 ปฏบตกจกรรมท 6 เรอง การเปลยนแปลงของสาร 1.14 ศกษาใบความรท 7 เรอง การเกดสารใหม 1.15 ปฏบตกจกรรมท 7 เรอง การเกดสารใหม 1.16 ศกษาใบความรท 8 เรอง ผลของการเปลยนแปลงของสารตอสงมชวตและ

สงแวดลอม 1.17 ปฏบตกจกรรมท 8 เรอง ผลของการเปลยนแปลงของสารตอสงมชวตและ

สงแวดลอม 1.18 ท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 10 ขอ

2. แนะน าใหนกเรยนใชชดนเทศและปฏบตกจกรรมอยางระมดระวง ไมขดเขยนเครองหมายใด ๆ ลงในชดนเทศนโดยท าลงในแบบบนทกทครผสอนก าหนดใหเทานน

3. เมอนกเรยนปฏบตกจกรรมแตละกจกรรมส าเรจแลว ใหสงผลงานการปฏบตกจกรรมใหครตรวจกอนทจะด าเนนการศกษากจกรรมตอไป

ง

1

1

ชดฝกท 3 เรอง สารและสมบตของสาร

มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร และความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและ จตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

ตวชวด

ว 3.1 ป.6/1 ทดลองและอธบาย สมบตของของแขง ของเหลว และแกส ว 3.1 ป.6/2 จ าแนกสารเปนกลมโดยใชสถานะหรอเกณฑอนทก าหนดเอง ว 3.1 ป.6/3 ทดลองและอธบายวธการแยกสารบางชนดทผสมกน โดยการรอน การตกตะกอน การกรอง การระเหด การระเหยแหง ว 3.1 ป.6/4 ส ารวจและจ าแนกประเภทของสารตาง ๆ ทใชในชวตประจ าวน โดยใชสมบตและการใชประโยชนของสารเปนเกณฑ ว 3.1 ป.6/5 อภปรายการเลอกใชสารแตละประเภทไดอยางถกตองและปลอดภย ว 3.1ป.6/6 ทดลองและอธบายสมบต ของสาร เมอสารเกดการละลายและเปลยนสถานะ ว 3.1ป.6/17 วเคราะหและอธบายการเปลยนแปลงทท าใหเกดสารใหมและมสมบตเปลยนแปลงไป ว 3.1ป.6/8 อภปรายการเปลยนแปลงของสารทกอใหเกดผลตอสงมชวตและสงแวดลอม

2

จดประสงคการเรยนร

1. อธบายสมบตของของแขง ของเหลว และแกสได 2. สามารถจ าแนกสารโดยใชสถานะเปนเกณฑได 3. อธบายวธการแยกสารเนอผสมได 4. อธบายความเปนกรด – เบสได 5. จ าแนกสารทเปนกรด – เบสได 6. อธบายการเลอกใชสารในชวตประจ าวนไดอยางถกวธ 7. อธบายการเปลยนแปลงของสารได 8. อธบายการเปลยนแปลงทท าใหเกดสารใหมได 9. อธบายผลกระทบของการเปลยนแปลงของสารตอสงมชวตและสงแวดลอมได

3

แบบทดสอบกอนเรยน


ค าชแจง 1. แบบทดสอบนม 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท คะแนนเตม 10 คะแนน

2. ใหนกเรยนท าเครองหมาย กากบาท (×) ทบขอทถกตองทสด ลงในกระดาษค าตอบทก าหนดให 1. สารในขอใด มคณสมบตเปนของไหล ก. น าแขง ทองแดง ข. เกลอ แกสออกซเจน ค. แกสไฮโดรเจน น าอดลม ง. น าผลไม แปงมน 2. เทน าผลไมออกจากขวดทมปรมาตร 80 ลกบาศกเซนตเมตร ลงในแกวทมปรมาตร 100 ลกบาศกเซนตเมตร น าผลไมในแกวจะมปรมาตรเทาใด ก. 50 ลกบาศกเซนตเมตร ข. 80 ลกบาศกเซนตเมตร ค. 100 ลกบาศกเซนตเมตร ง. 180 ลกบาศกเซนตเมตร 3. การใสปยแอมโมเนยผสมกบปนขาว จะเกดการเปลยนแปลงอยางไร ก. เกดตะกอน ข. เกดแกส ค. เกดกลน ง. อณหภมสงขน 4. เมอหยดน าปนใสลงในสารละลายผงฟ จะเกดการเปลยนแปลงอยางไร ก. มอณหภมสง ข. เกดกลน ค. เกดแกส ง. เกดตะกอน

4

5. ขอใดเปนประโยชนจากการระเหยแหง ก. การท านา ข. การตากปลาแดดเดยว ค. การแยกทราย ง. การกลนน ามนปโตรเลยม 6. ถาตองการแยกพมเสนออกจากเกลอ ตองใชวธใด ก. การระเหย ข. การกลน ค. การกรอง ง. การระเหด 7. สารชนดใดทมคณสมบตเปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง ก. น าสมสายช น าอดลม ข. แชมพสระผม น าสบ ค. น ามะนาว น าสบ ง. น ายาลางจาน น ายาลางหองน า 8. กอนการใชสารตางๆ ตองท าอยางไร ก. อานฉลากใหเขาใจ ข. เขยาขวดกอนใช ค. เปดฝาแลวเทใสภาชนะ ง. สวมถงมอ 9. วธการใด ทควรใชเปนมาตรการปองกนน าเนาเสย ก. หามใชยาฆาแมลง ข. หามตงโรงงานอตสาหกรรม ค. ออกกฎหมายลงโทษอยางหนกแกผทท าใหน าเนาเสย ง. ทกคนใหความรวมมอ ไมทงขยะ และสงปฏกลลงน า 10. สารรอบตว เปนเหตใหเกดอนตรายตอมนษยเนองมาจากสาเหตใด ก. วธการใชไมถกตอง ข. รเทาไมถงการณ ค. ขาดความระมดระวงในการใช ง. ใชมากเกนไป

5

กจกรรมท 1 เรอง สมบตของของแขง ของเหลว และแกส (เวลา 30 นาท) ค าชแจง 1. นกเรยนศกษาใบความรท 1 เรอง สมบตของของแขง ของเหลว และแกส 2. ปฏบตตามใบกจกรรมท 1 เรอง สมบตของของแขง ของเหลว และแกส

จดประสงคการเรยนร อธบายสมบตของของแขง ของเหลว และแกสได

ตงใจเรยนกนหนอยนะคะ

6

ใบความรท 1

เรอง สมบตของของแขง ของเหลว และแกส

ของแขง มรปรางและปรมาตรคงท ไมเปลยนไปตามภาชนะทบรรจ มมวล สมผสไดและตองการทอย อนภาคในของของแขงอยชดกนมาก และมการจดเรยงตวอยางเปนระเบยบ ท าใหเคลอนไหวไดนอยมาก ของแขงจงสามารถรกษารปรางและปรมาตรใหคงทได ของเหลว มปรมาตรคงท แตรปรางจะเปลยนไปตามภาชนะทบรรจมมวล สมผสไดและตองการทอย อนภาคภายในของของเหลวจะอยหางกน และไมเปนระเบยบเหมอนในของแขง อนภาค จงสามารถเคลอนไหวไดมากกวาในของแขง ท าใหของเหลวไมสามารถรกษารปรางใหคงทได จงเปนของไหล โดยรปรางจะเปลยนแปลงไปตามภาชนะทบรรจ ผวหนาของของเหลวในภาชนะเดยวกนจะอยในแนวระดบเดยวกนเสมอ จงสามารถน าไปใชประโยชน เพอหาแนวระดบในการกอสรางได แกส รปรางและปรมาตรไมคงท จะฟงกระจายตามภาชนะทบรรจ ปรมาตรของแกส จงเทากบปรมาตรของภาชนะทบรรจ มมวล สมผสไดและตองการทอย อนภาคภายในแกสอยหางกนมาก ท าใหมทวางระหวางอนภาคมากกวาในของแขงและของเหลว อนภาคจงเคลอนทไดอยางอสระทกทศทางและไมเปนระเบยบ แกสเปนของไหล จงฟงกระจายเตมภาชนะทบรรจเสมอ และไมสามารถรกษารปรางและปรมาตรใหคงทได

7

ใบกจกรรมท 1 เรอง สมบตของของแขง ของเหลว และแกส

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษา สงเกต สมบตของสารตอไปน บนทกผลการศกษาลงในตารางบนทกผลการทดลอง แลวตอบค าถามขอ 1-10 ดงน

ตารางบนทกผลการทดลอง

สมบต

สถานะ มมวล

ปรมาตร รปราง ตองการ ทอย

ผวหนาอยใน

แนวราบเสมอ

เปนของไหล คงท ไมคงท คงท ไมคงท

ของแขง

ของเหลว

แกส

1. สารในสถานะของแขงมสมบตอยางไรบาง ........................................................................................................................................... 2. สารในสถานะของเหลวมสมบตอยางไรบาง ...........................................................................................................................................

3. สารในสถานะแกสมสมบตอยางไรบาง ................................................................................................ ................................. 4. สารทง 3 สถานะ คอของแขง ของเหลว และแกส สามารถเปลยนสถานะเปนสถานะอนไดหรอไม อยางไร ........................................................................................................................................... 5. ของเหลวและของไหล แตกตางกนอยางไร ...........................................................................................................................................

8

กจกรรมท 2 เรอง สถานะของสาร (เวลา 30 นาท)

ค าชแจง 1. นกเรยนศกษาใบความรท 2 เรอง สถานะของสาร 2. ปฏบตตามใบกจกรรมท 2 เรอง สถานะของสาร

จดประสงคการเรยนร จ าแนกประเภทของสารโดยใชสถานะเปนเกณฑได

อยากเรยนจงเลย....

9

ใบความรท 2 สถานะของสาร

สถานะของสาร สาร แบงโดยใชสถานะเปนเกณฑ แบงได 3 สถานะ คอ

1. ของแขง ของแขง จะมรปรางและปรมาตรคงท ซงอนภาคภายในจะอยชดกน เชน น าแขง เหลก หน พลาสตก ไมบรรทด แทงไม ทองแดง

2. ของเหลว ของเหลว จะมรปรางตามภาชนะทบรรจ และมปรมาตรคงท ซงอนภาคภายในจะอยชดกนนอยกวาของแขง และมสมบตเปนของไหล เชน น ามน น าอดลม น าสมปน น าปลา แอลกอฮอล ปรอท 3. แกส แกส จะมรปรางและปรมาตรไมคงท รปรางจะเปลยนไปตามภาชนะทบรรจ อนภาคภายในจะอยหางกนมากทสด มสมบตเปนของไหล เชน ไอน า ควนไฟ แกสออกซเจน

10

ใบกจกรรมท 2 เรอง สถานะของสาร

ค าชแจง ใหนกเรยนจ าแนกสาร แลวบนทกขอมลลงในตาราง บนทกขอมล

ชอสาร สถานะ

ของแขง ของเหลว แกส

น าแขง

แกว

ขาว

ยางลบ

ออกซเจน

ดนสอ

น าอดลม

ไอน า

น ามนพช

ควนไฟ

11

กจกรรมท 3 เรอง การแยกสาร (เวลา 30 นาท)

ค าชแจง 1. นกเรยนศกษาใบความรท 3 เรอง การแยกสาร 2. ปฏบตตามใบกจกรรมท 3 เรอง การแยกสาร

จดประสงค อธบายวธการแยกสารเนอผสมได

เรมเรยนกนเลยนะคะ

12

ใบความรท 3 เรอง การแยกสาร

สารเนอผสม เปนสารทมสมบตไมเหมอนกนทกสวน เมอมองดวยตาเปลาจะเหนสารมากกวา 1 ชนด การแยกสารเนอผสมอาจใชวธตางๆ เชน การรอน การตกตะกอน การกรอง การระเหด และการระเหยแหง การรอน ใชกบสารผสม 2 ชนดทมขนาดเลก ไมสามารถหยบออกได เชน ทรายผสมกบกอนกรวด ใชวธการรอนผานตะแกรง เมดทรายจะผานตะแกรงไปได ในขณะทกอนกรวดผานไมได การตกตะกอน ใชแยกของผสมทเปนของแขงแขวนลอยอยในของเหลว โดยน าของผสมนนวางทงไวให สารแขวนลอยคอยๆ ตกตะกอน ในกรณทตะกอนเบามากถาตองการใหตกตะกอนเรวขน อาจท าไดโดยใชสารตวกลางใหอนภาคของตะกอนมาเกาะ เมอมมวลมากขน น าหนกจะมากขน จะตกตะกอนไดเรวขน เชน ใชสารสมแกวง อนภาคของสารสมจะท าหนาทเปนตวกลางใหโมเลกลของสารทตองการตกตะกอนมาเกาะ ตะกอนจะตกเรวขน การกรอง เปนการแยกของผสมทประกอบดวยของแขงทไมละลายในของเหลวออกจากกน โดยใชวสดกรอง วธการท าโดยใหของผสมผานวสดกรอง อนภาคของของแขงซงมขนาดใหญกวารของวสดกรอง จะไมสามารถผานไปได แตอนภาคของของเหลวผานได ดงนนสารทเปนสารละลายจะไมสามารถแยกออกโดยการกรอง ประโยชนการกรอง เชน การกรองน า การกรองน ากะท การระเหด เปนการเปลยนสถานะจากของของแขงกลายเปนแกสหรอไอ โดยไมเปลยนสถานะเปนของเหลวกอน ใชแยกสารเนอผสมทเปนของแขงออกจากกน เชน การบรกบเกลอแกง เมอเรา ใหความรอนการบรจะกลายเปนไอแยกออกจากเกลอแกง ดกไอของการบรดวยภาชนะทเยนกจะไดการบรเปนของแขงแยกออกมา การระเหยแหง เปนการใหความรอนแกสารจนกระทงของเหลวระเหยไปจนหมด เหลอแตของแขง

13

ใบกจกรรมท 3 เรอง การแยกสาร

ค าชแจง ใหนกเรยนทดลองแยกสารเนอผสม แลวบนทกขอมลลงในตาราง

สารเนอผสม

วธการทใชแยกสาร

ผลทได

1. ขนมสาคถวด า

2. ทรายกอสราง

3. พมเสนกบเกลอ

4. ดนกบน า

5. น าขนจากคลอง

14

กจกรรมท 4 เรอง ความเปนกรด – เบส (เวลา 30 นาท)

ค าชแจง 1. นกเรยนศกษาใบความรท 4 เรอง ความเปนกรด - เบส 2. ปฏบตตามใบกจกรรมท 4 เรอง ความเปนกรด - เบส

จดประสงค 1 . อธบายความเปนกรด – เบสได 2. จ าแนกสารทเปนกรด – เบสได


15

ใบความรท 4 เรอง ความเปนกรด - เบส

สารแตละชนดมสมบตความเปนกรดดางแตกตางกน สมบตความเปนกรดดางนเปนสมบตทางเคมทสามารถทดสอบไดโดยใชกระดาษลตมส

- สารทเปลยนสกระดาษลตมสจาก น าเงน – แดง เปนสารทมฤทธเปน กรด - สารทเปลยนสกระดาษลตมสจาก แดง – น าเงน เปนสารทมฤทธเปน ดาง (เบส) - สารทไมเปลยนสกระดาษลตมสทงสน าเงน และสแดง เปนสารทมสมบตเปนกลาง

จากสมบตความเปนกรด – ดางของสาร ท าใหจ าแนกสารไดเปน 3 พวก 1. กรด คอ สารทมรสเปรยว มฤทธกด เชน สม สบปะรด น ามะนาว น าสมสายช

ถาท าปฏกรยากบสารทใชทดสอบความเปนกรด ดาง และความเปนกลางแลว จะเปลยนเปนสแดง สารทใชทดสอบความเปนกรด ดาง และความเปนกลาง เรยกวาอนดเคเตอร เชน กระดาษลตมส กะหล าปลมวง

2. ดาง (เบส) คอ สารทเมอท าปฏกรยากบสารทใชทดสอบความเปนกรด ดาง และความเปนกลางแลว จะเปลยนเปนสน าเงนสารทมฤทธเปนดาง เชน น าปนใส ผงซกฟอก ผงฟ ขเถา

3. สารทเปนกลาง คอ สารทเมอท าปฏกรยากบอนดเคเตอรแลว จะไมมการเปลยนแปลง

เกดขน สารทเปนกลาง เชน น า น าเกลอ สารละลายน าตาลทราย

16

ใบกจกรรมท 4 เรอง ความเปนกรด - เบส

ค าชแจง ใหนกเรยนอภปรายและบนทกการใชสารในชวตประจ าวนลงในตารางบนทกขอมล

10. น าสบ

9. ยาสระผม

8. น ายาปรบผานม

7. น ายาลางหองน า

6. สบเหลว

5. น ายาลางจาน

4. น าสมสายช

3. น าเปลา

2. น าตาล

1. เกลอ

กลน/ ส /รสชาต /มฟอง

การใชประโยชน

ความเปน กรด-เบส / กลาง

ชอสาร

17

กจกรรมท 5 เรอง การเลอกใชสารในชวตประจ าวน

(เวลา 30 นาท) ค าชแจง 1. นกเรยนศกษาใบความรท 5 เรอง การเลอกใชสารในชวตประจ าวน 2. ปฏบตตามใบกจกรรมท 5 เรอง การเลอกใชสารในชวตประจ าวน

จดประสงค อธบายการเลอกใชสารในชวตประจ าวนไดอยางถกวธ


18

ใบความรท 5 เรอง การเลอกใชสารในชวตประจ าวน

สารก าจดแมลง / ศตรพช สารก าจดศตรพชใชในการก าจดวชพช แมลง และสตวอนทท าใหพชไมเจรญเตบโต ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสขจดใหสารก าจดแมลงและสารก าจดศตรพชเปนสารอนตรายในบานเรอน การเลอกซอควรเลอกใหตรงวตถประสงคของการใชงาน เชน ถาตองการก าจดแมลงคลาน กใหซอผลตภณฑก าจดแมลงคลานไมควรซอผลตภณฑก าจดยงมาใชและควรสงเกตทฉลากซงตองแสดงซอการคา ชอและอตราสวนของสารส าคญ ประโยชน วธใช ค าเตอน ชอและทตองของผผลตหรอผน าเขา และทส าคญ คอ เลขทะเบยน ในกรอบเครองหมาย อย. สารก าจดศตรพชถาเหลอตกคางในพชจะเปนอนตรายตอผบรโภค วธการลดปรมาณสารก าจดศตรพชมหลายวธ กอนบรโภคผกและผลไมตองลดปรมาณสารเหลานเสยกอนการใชและเกบรกษาสารปองกนและก าจดแมลงและสารก าจดศตรพชตองท าใหถกวธ ถาใชไมถกตองหรอขาดความระมดระวงกจะเกดอนตรายตอตวเองครอบครว และสงแวดลอม

สารท าความสะอาดหองน าและเครองสขภณฑ ถาเปนชนดผงจะมสมบตเปน เบส แตถาเปนชนดน ำจะมสมบตเปน กรด จงสามารถกดกรอนปนตามรองระหวางแผนกระเบองปพน ท าใหปนทมคราบสกปรกตดหลดออกมาได ดงนนเวลาน ามาใชงาน จงตองระมดระวงในการใชและการเกบรกษา โดยปฏบตตามค าแนะน าและค าเตอนตามฉลากอยางเครงครด เวลาใชควรสวมถงมอยางและรองเทายางเพอปองกนอนตราย และหลกเลยงการสดดมไอของสาร โดยใชผาปดปากและจมก

19

สารท าความสะอาดรางกาย เครองนงหม และภาชนะ มสมบตความเปนกรด – เบส มากนอยแตกตางกน และผสม สารส าคญส าหรบใชงานตางกน จงใชประโยชนแตกตางกน เชน 1. สบ เปนสารทใชท าความสะอาด มทงสบกอนและสบเหลว ท าจากไขมนพชหรอไขมนสตวกบดาง สบม 2 ชนด คอ สบส าหรบท าความสะอาดรางกายซงจะมฤทธเปนดางนอย เพอไมใหระคายเคองผวหนง และสบซกผา ซงจะมฤทธเปนดางมากกวา เพอใหสามารถท าความสะอาดสงสกปรกทเกาะตดอยกบเสอผาได 2. แชมพ เปนสารทใชท าความสะอาดเสนผม และหนงศรษะ จะชวยลางไขมนและสงสกปรกจากเสนผมและหนงศรษะ 3. ผงซกฟอก เปนสารทใชชะลางไขมนและสงสกปรกเหมอนสบ แตมฤทธเปนดางเขมขนมากกวา ผงซกฟอกจะชวยใหน ามนแตกออกเปนหยดเลกๆ แทรกอยในน า ฝ นละอองและสงสกปรกตางๆ ทตดอยกบคราบน ามนกจะหลดออกมาได น าทงทมผงซกฟอกละลายอย จะมผลเสยตอแมน าล าคลอง เพราะสารฟอสเฟตทละลายมาจะท าใหพชน าเจรญเตบโตเรว

สารปรงรสอาหาร เปนสารทใชใสในอาหาร เพอท าใหอาหารมรสด มหลายชนด ทงทใหรสเคม หวาน เปรยว เผด ตามความตองการของผบรโภค สารปรงรสตางชนดกนอาจมสมบตความเปนกรด เบส ตางกน แตกไมเปนอนตรายตอรางกาย ถาใชในปรมาณทพอเหมาะ การเลอกซอสารปรงรสอาหาร ควรเลอกซอชนดทมฉลากก ากบ เพอจะไดทราบสวนประกอบขอมลโภชนาการ ปรมาณสทธ สถานทผลต บรษทผจ าหนาย วนทผลต วนหมดอาย รวมทงมเครองหมายรบรองคณภาพจาก อย. และ มอก. สารปรงรสทพบไดบอยๆ ตามรานอาหารทตองระมดระวงในการใชเปนอยางยง คอ น าสมสายช พรกปน ถวลสงปน ซงเราสามารถสงเกตน าสมสายช ถาน าสมสายชใสพรกลงไป พรกตองไมเฉาและไมเปอยยย น าสมตองไมขน สวนพรกปนและถวลสงปนตองไมจบตวกนเปนกอนและไมมสาร อะฟลาทอกซน ซงเปนเชอรา ทท าใหเกดโรคมะเรง

20

ใบกจกรรมท 5 เรอง การเลอกใชสารในชวตประจ าวน

ค าชแจง ใหนกเรยนอภปรายและบนทกการใชสารในชวตประจ าวน ลงในตารางบนทกขอมล

สาร

การใชประโยชน วธการใช

อยางปลอดภย การเกบรกษา

สารท าความ

สะอาดรางกาย

สารท าความสะอาดเสอผา

สารปรงรสชาตอาหาร

สารก าจดแมลงและศตรพช

สารท าความสะอาดหองน า สขภณฑ

21

กจกรรมท 6 เรอง การเปลยนแปลงของสาร (เวลา 30 นาท)

ค าชแจง 1. นกเรยนศกษาใบความรท 6 เรอง การเปลยนแปลงของสาร 2. ปฏบตตามใบกจกรรมท 6 เรอง การเปลยนแปลงของสาร

จดประสงค อธบายการเปลยนแปลงของสารได

นกเรยนตงใจเรยนนะครบ

22

ใบความรท 6 เรอง การเปลยนแปลงของสาร

การเปลยนแปลงของสารม 2 ลกษณะ คอ 1. การเปลยนแปลงทางกายภาพ คอการเปลยนแปลงของสารทไมเกดเปนสารใหม สมบตและองคประกอบของสารยงคงเดมไมเปลยนแปลงเพยงรปรางลกษณะ ขนาด สถานะแตกตางไปจากเดม เชน การหลอมเหลว การควบแนน การฉกของกระดาษ 2. การเปลยนแปลงทางเคม คอ การเปลยนแปลงของสารทท าใหเกดสารใหม สมบตและองคประกอบของสารจะเปลยนแปลงไปจากเดม เชน ส กลน รส น าหนก และเมอเกดการเปลยนแปลงแลวจะท าใหกลบเปนสารเดมไดยาก เชน การจดเทยน การเผาไหม

สารละลาย

เปนของผสมเนอเดยวทประกอบดวยสารบรสทธตงแต 2 ชนดขนไปละลายรวมเปน เนอเดยวกน มสดสวนขององคประกอบเหมอนกนตลอดทงสารละลายนน สารละลายจะมสมบตบางประการเหมอนสมบตของสารบรสทธทเปนองคประกอบ เราสามารถแบงองคประกอบของสารละลายไดเปน 2 ชนด คอ ตวท าละลาย และตวถกละลาย โดยมเกณฑในการก าหนด ดงน 1. สารละลายมสถานะเหมอนสารใด ใหสารนนเปนตวท าละลาย เชน น าเกลอ ประกอบดวย น า และเกลอ สารละลายมสถานะเปนของเหลวเหมอนน า ดงนน น า จดเปนตวท าละลาย เกลอ จดเปนตวละลาย 2. ถาสารมสถานะเดยวกน สารใดมปรมาณมากกวา สารนนจะเปนตวท าละลาย สารทมปรมาณนอยกวาจะเปนตวละลาย เชน แอลกอฮอลเชดแผล 70 % ประกอบดวยแอลกอฮอล 70 สวน และ น า 30 สวน แอลกอฮอลมปรมาณมากกวาจงจดเปนตวท าละลาย น ามปรมาณนอยกวาจดเปนตวละลาย

23

ใบกจกรรมท 6 เรอง การเปลยนแปลงของสาร

ค าชแจง ใหนกเรยนทดลองการเปลยนแปลงของสาร แลวบนทกผลการทดลองลงในตาราง

อปกรณการทดลอง 1. น าตาลทราย 2. เกลอปน 3. ทราย 4. ดน 5. น า 6. สารสม 7. บกเกอร 8. ชอนโตะ 9. แทงแกว

ขนตอนการทดลอง 1. ตก น าตาลทราย เกลอปน ทราย ดนและสารสม อยางละ1 ชอนโตะ ใสลงในบกเกอร 1, 2,3 ,4 และ 5 ตามล าดบ สงเกตลกษณะและบนทกผล 2. เตมน าลงในบกเกอร บกเกอรละ 20 ลกบาศกเซนตเมตร คนใหทว สงเกตการเปลยนแปลงและบนทกผล

สาร ผลการสงเกต สาร เนอเดยว

สาร เนอผสม กอนเตมน า หลงเตมน า

1. น าตาลทราย

2. เกลอปน

3. ทราย

4. ดน

5. สารสม

24

ค าถามทายการทดลอง 1. เมอเตมน าลงไปในบกเกอร ทง 5 ใบ สารมการเปลยนแปลงอยางไร.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................2. สารละลาย ระหวางน าตาล + น า อะไรเปนตวละลาย ใหบอกเหตผลดวย......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... 3. เกลอปนและน าตาลทรายหายไปไหน เพราะเหตใด ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 4. อธบายการเปลยนแปลงของดน เมอรนน าลงไปไดวาอยางไร ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 5. สารทกชนดสามารถละลายไดเหมอนกนหรอไม อยางไร ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

25

กจกรรมท 7 เรอง การเกดสารใหม

(เวลา 30 นาท) ค าชแจง 1. นกเรยนศกษาใบความรท 7 เรอง การเกดสารใหม 2. ปฏบตตามใบกจกรรมท 7 เรอง การเกดสารใหม

จดประสงค อธบายการเปลยนแปลงทท าใหเกดสารใหมได

เรมเรยนกนเลยนะครบ

26

ใบความรท 7 เรอง การเกดสารใหม

การเกดสารใหม เปนการเปลยนแปลงของสารทท าใหไดสารใหมทมสมบตแตกตางไปจากสารเดม เรยกอกอยางวา การเกดปฏกรยาเคม การเปลยนแปลงทแสดงวามสารใหมหรอมปฏกรยาเคมเกดขน พจารณาไดจาก 1. เกดตะกอน 2. เกดแกส 3. สของสารเปลยนไป 4. มกลนเกดขน 5. มการเปลยนแปลงอณหภม อาจมแสง หรอเสยงเกดขน

ตวอยาง ผสมผงฟกบน าสมสายช จะเกดฟองแกสฟ ขนในขวด ลกโปงซงครอบอยทปากขวดจะ พองขน สารใหมทเกดขน คอแกสคารบอนไดออกไซดซงท าใหลกโปงพอง ผสมแอมโมเนยหอมกบจนส จะมสเปลยนแปลง ไปจากเดม ผสมผงฟกบน าปนใส จะมตะกอนเกดขน ผสมแอมโมเนยกบปนขาว จะมกลนฉน การเกดปฏกรยาเคม อาจเกดขนเอง หรอมนษยท าใหเกดสารใหมทได สามารถน าไปใชประโยชนในดานตางๆ ไดมากมาย เชน ท ายารกษาโรค ท าสยอมผา ท าเครองใช เครองนงหม แตบางปฏกรยาเมอเกดขนแลวอาจเปนอนตรายตอสงมชวตและสงแวดลอม เชน การระเบดท เกดจากการท าดอกไมไฟ การระเบดของคลงเกบอาวธ การระเบดของถงแกส เราจงตอง ใชและเกบรกษาสารตางๆ ใหถกตองตามสมบตของสารนนๆ

27

ใบกจกรรมท 7 เรอง การเกดสารใหม

ค าชแจง ใหนกเรยนทดลองและอธบายการเปลยนแปลงทท าใหเกดสารใหม ตารางบนทกผลการทดลอง

การทดลอง การเปลยนแปลงทสงเกตได หมายเหต

1. ใสผงฟลงในน าสมสายช

2. หยดแอมโมเนยหอมลงในสารละลายจนส

3. หยดน าปนใสลงในสารละลายผงฟ

4. ผสมปยแอมโมเนยกบปนขาว

5. จดไมขดไฟจนไหมหมด

28

กจกรรมท 8 เรอง ผลของการเปลยนแปลงของสาร

ตอสงมชวตและสงแวดลอม (เวลา 30 นาท)

ค าชแจง 1. นกเรยนศกษาใบความรท 8 เรอง ผลของการเปลยนแปลงของสารตอสงมชวต และสงแวดลอม 2. ปฏบตตามใบกจกรรมท 8 เรอง ผลของการเปลยนแปลงของสารตอสงมชวต และสงแวดลอม

จดประสงค อธบายผลกระทบของการเปลยนแปลงของสารตอสงมชวตและสงแวดลอมได

29

ใบความรท 8 เรอง ผลของการเปลยนแปลงของสาร ตอสงมชวตและสงแวดลอม

ผลของการเปลยนแปลงของสารตอสงมชวตและสงแวดลอม มทงผลดทสามารถน าไปใชประโยชนได และทเปนอนตราย เชน

ผลด

ผลของการเกดปฏกรยาเคมทน าไปใชประโยชน เชน ท ายารกษาโรค ท าสยอมผา สงเคราะหเสนใย เพอท าเครองนงหมและเครองใช สงเคราะหสารเคมเพอใหไดวสดประเภทพลาสตกซงใชแทนไม

ผลเสย

ผลของการเกดปฏกรยาเคมทท าใหเกดอนตราย เชน การระเบดของคลงเกบอาวธ การระเบดของคลงเกบอาวธ การระเบดทเกดจากการท าดอกไมไฟการระเบดของสารเรงดอกล าไย การระเบดของแกสในถงทรว การปองกนอนตรายหรอความเสยหายทเกดจากปฏกรยาเคม 1. ใชและเกบสารเคมใหถกตองตามสมบตของสาร 2. ดแลรกษาสงของเครองใชตางๆ เชน การปองกนเหลกไมใหเปนสนม ท าไดโดยการทาส ชบดวยโลหะทไมเปนสนมเคลอบดวยน ามนรมด า

30

ใบกจกรรมท 8 เรอง ผลของการเปลยนแปลงของสาร

ตอสงมชวตและสงแวดลอม

ค าชแจง ใหนกเรยนอภปรายการเปลยนแปลงของสารทกอใหเกดผลตอสงมชวตและสงแวดลอม

การเปลยนแปลงของสาร ผลตอสงมชวต ผลตอสงแวดลอม 1. การเกดสนมเหลก

2. การเกดฝนกรด

3. การระเบดของประทดหรอดอกไมไฟ

4. การเผาไหมของเชอเพลง

5. การรวหรอฟงกระจายของสารเคม

31

แบบทดสอบหลงเรยน


ค าชแจง 1. แบบทดสอบนม 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท คะแนนเตม 10 คะแนน

2. ใหนกเรยนกา (×) ทบขอทถกตองทสด ลงในกระดาษค าตอบทก าหนดให 1. การใสปยแอมโมเนยผสมกบปนขาว จะเกดการเปลยนแปลงอยางไร ก. เกดกลน ข. เกดแกส ค. เกดตะกอน ง. อณหภมสงขน 2. สารในขอใด มคณสมบตเปนของไหล ก. น าแขง ทองแดง ข. เกลอ แกสออกซเจน ค. แกสไฮโดรเจน น าอดลม ง. น าผลไม แปงมน 3. เมอหยดน าปนใสลงในสารละลายผงฟ จะเกดการเปลยนแปลงอยางไร ก. มอณหภมสง ข. เกดกลน ค. เกดตะกอน ง. เกดแกส 4. เทน าผลไมออกจากขวดทมปรมาตร 80 ลกบาศกเซนตเมตร ลงในแกวทมปรมาตร 100 ลกบาศกเซนตเมตร น าผลไมในแกวจะมปรมาตรเทาใด ก. 50 ลกบาศกเซนตเมตร ข. 80 ลกบาศกเซนตเมตร ค. 100 ลกบาศกเซนตเมตร ง. 180 ลกบาศกเซนตเมตร

32

5. สารชนดใดทมคณสมบตเปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง ก. น าสมสายช น าอดลม ข. แชมพสระผม น าสบ ค. น ามะนาว น าสบ ง. น ายาลางจาน น ายาลางหองน า 6. ขอใดเปนประโยชนจากการระเหยแหง ก. การท านา ข. การตากปลาแดดเดยว ค. การแยกทราย ง. การกลนน ามนปโตรเลยม 7. ถาตองการแยกพมเสนออกจากเกลอ ตองใชวธใด ก. การระเหย ข. การกลน ค. การกรอง ง. การระเหด 8. สารรอบตว เปนเหตใหเกดอนตรายตอมนษยเนองมาจากสาเหตใด ก. วธการใชไมถกตอง ข. รเทาไมถงการณ ค. ขาดความระมดระวงในการใช ง. ใชมากเกนไป 9. กอนการใชสารตางๆ ตองท าอยางไร ก. อานฉลากใหเขาใจ ข. เขยาขวดกอนใช ค. เปดฝาแลวเทใสภาชนะ ง. สวมถงมอ 10. วธการใด ทควรใชเปนมาตรการปองกนน าเนาเสย ก. หามใชยาฆาแมลง ข. หามตงโรงงานอตสาหกรรม ค. ออกกฎหมายลงโทษอยางหนกแกผทท าใหน าเนาเสย ง. ทกคนใหความรวมมอ ไมทงขยะ และสงปฏกลลงน า

33

บรรณานกรม กระทรวงศกษาธการ. (2549). คมอครสาระการเรยนรพนฐานวทยาศาสตร กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6. กรงเทพมหานคร : สถาบนสงเสรมการสอน วทยาศาสตรและเทคโนโลย ( สสวท. ) โรงพมพครสภา. นพกมล เทยงธรรม. (2552). New สรปเขมวทยาศาสตร ป. 6. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพ แมค ประดษฐ เหลาเนตร และณฐภสสร เหลาเนตร. (2548). หนงสอเรยนเสรมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 4. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพแมค. ประดษฐ เหลาเนตร และณฐภสสร เหลาเนตร. (2548). หนงสอเรยนเสรมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพแมค. วรรณภา รอดแรงคา และคนอนๆ. (2549). หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6. กรงเทพมหานคร : บรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.). สพน ทมอ า. (2548). วธการและแนวทางการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาการคดวเคราะห. กรงเทพมหานคร : โรงพมพอกษรเจรญทศน. สมบรณ เจรญวฒชย และคนอนๆ. (2549). Modern วทยาศาสตรชนประถมศกษาปท 6. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพแมค. สมศกด สนธระเวชญ และ อรณ สนธระเวชญ. (2547). สอการเรยนรวทยาศาสตร สมบรณแบบ 6 ชนประถมศกษาปท 6. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพวฒนาพานช.

34

ภาคผนวก

35

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

ชดฝกท 3 สารและสมบตของสาร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6

1. ค 2. ข 3. ค 4. ง 5. ข 6. ง 7. ก 8. ก 9. ง

10. ข

36

แนวการตอบใบกจกรรมท 1

เรอง สมบตของของแขง ของเหลว และแกส ค าชแจง ใหนกเรยนศกษา สงเกต สมบตของสารตอไปน บนทกผลการศกษาลงในตารางบนทกผลการทดลอง แลวตอบค าถามขอ 1-10 ดงน


สมบต

สถานะ มมวล

ปรมาตร รปราง ตองการ ทอย

ผวหนาอยใน

แนวราบเสมอ

เปนของไหล คงท ไมคงท คงท ไมคงท

ของแขง / / / /

ของเหลว / / / / / /

แกส / / / / /

1. สารในสถานะของแขงมสมบตอยางไรบาง มมวล ปรมาตรคงท รปรางคงท ตองการทอย 2. สารในสถานะของเหลวมสมบตอยางไรบาง มมวล ปรมาตรคงท รปรางไมคงท ตองการทอย ผวหนาอยในแนวราบเสมอ เปนของไหล

3. สารในสถานะแกสมสมบตอยางไรบาง มมวล ปรมาตรไมคงท รปรางไมคงท ตองการทอย เปนของไหล

4. สารทง 3 สถานะ คอของแขง ของเหลว และแกส สามารถเปลยนสถานะเปนสถานะอนไดหรอไม อยางไร ไมสามารถเปลยนได 5. ของเหลวและของไหล แตกตางกนอยางไร ไมแตกตางกน

37

เกณฑการใหคะแนนการตอบกจกรรม ขอละ 2 คะแนน 1. ตอบค าถามไดถกตองตรง ประเดน มความสมบรณ 2 คะแนน 2. ตอบค าถามไดถกตอง ตรงประเดน 1 คะแนน 3. ตอบไดไมถกตอง 0 คะแนน

สรปผลการประเมนใบกจกรรมท 1

รวมคะแนนทงสน 10 คะแนน คะแนนทได...........คะแนน

ระดบคณภาพ 3 ด ( 8 – 10 คะแนน ) ระดบคณภาพ 2 พอใช ( 5 – 7 คะแนน ) ระดบคณภาพ 1 ปรบปรง ( ต ากวา 5 คะแนน )

38

แนวการตอบใบกจกรรมท 2 เรอง สถานะของสาร

ค าชแจง ใหนกเรยนจ าแนกสาร แลวบนทกขอมลลงในตาราง บนทกขอมล

ชอสาร สถานะ

ของแขง ของเหลว แกส

น าแขง /

แกว /

ขาว /

ยางลบ /

ออกซเจน / ดนสอ /

น าอดลม /

ไอน า / น ามนพช /

ควนไฟ /

39

เกณฑการใหคะแนนการตอบกจกรรม ขอละ 1 คะแนน 1. ตอบค าถามไดถกตอง 1 คะแนน 2. ตอบไดไมถกตอง 0 คะแนน

สรปผลการประเมนใบกจกรรมท 2.1

รวมคะแนนทงสน 10 คะแนน คะแนนทได...........คะแนน ระดบคณภาพ 3 ด ( 8 – 10 คะแนน ) ระดบคณภาพ 2 พอใช ( 5 – 7 คะแนน ) ระดบคณภาพ 1 ปรบปรง ( ต ากวา 5 คะแนน )

40


เรอง การแยกสาร

ค าชแจง ใหนกเรยนทดลองแยกสารเนอผสม แลวบนทกขอมลลงในตาราง

สารเนอผสม

วธการทใชแยกสาร

ผลทได

1. ขนมสาคถวด า

ตกออก แยกถวด าออกจากสาคได แตไมสามารถแยกกะททตดกบเมดสาค ออกได

2. ทรายกอสราง

รอนดวยตะแกรง เศษวสดทปนอยและเมดทรายทมขนาดใหญจะถกแยกออก

3. พมเสนกบเกลอ

ระเหด พมเสนระเหดแยกตวออกจากเกลอไปเกาะอยทขางบกเกอรเปนกลดสขาวแวววาว สวนเกลอจะเหลออยในถวยกระเบอง

4. ดนกบน า

กรองดวยกระดาษกรอง มดนตดอยบนกระดาษกรอง น าทกรองไดมลกษณะใส

5. น าขนจากคลอง

ท าใหตกตะกอนโดยการแกวงสารสม

เกดตะกอนเบาสขาว เมดดนเลกๆ ทกระจายอยในน าจะเกาะทตะกอนแยกตวออกมาท าใหน าใส

41


สรปผลการประเมนกจกรรมท 3



42

แนวการตอบใบกจกรรมท 4 เรอง ความเปนกรด - เบส

ค าชแจง ใหนกเรยนอภปรายและบนทกการใชสารในชวตประจ าวนลงในตารางบนทกขอมล

มฟอง ท าความสะอาด เบส 10. น าสบ

มฟอง ท าความสะอาด เบส 9. ยาสระผม

ไมมฟอง ท าความสะอาด เบส 8. น ายาปรบผานม

มฟอง ท าความสะอาด กรด 7. น ายาลางหองน า

มฟอง ช าระรางกาย เบส 6. สบเหลว

มฟอง ลางภาชนะ เบส 5. น ายาลางจาน

รสเปรยว ปรงอาหาร กรด 4. น าสมสายช

ไมมส กลน ดม กลาง 3. น าเปลา

รสหวาน ปรงอาหาร กลาง 2. น าตาล

รสเคม ปรงอาหาร กลาง 1. เกลอ

กลน/ ส /รสชาต /มฟอง

การใชประโยชน

ความเปน กรด-เบส / กลาง

ชอสาร

43

เกณฑการใหคะแนนการตอบกจกรรม ขอละ 1 คะแนน 1. ตอบค าถามไดถกตองตรง ประเดน มความสมบรณ 1 คะแนน 2. ตอบค าถามไดถกตอง ตรงประเดน 0.5 คะแนน 3. ตอบไดไมถกตอง 0 คะแนน




44


เรอง การเลอกใชสารในชวตประจ าวน

ค าชแจง ใหนกเรยนอภปรายและบนทกการใชสารในชวตประจ าวน ลงในตารางบนทกขอมล

สาร การใชประโยชน วธการใชอยางปลอดภย

การเกบรกษา

สารท าความ

สะอาดรางกาย

ใชท าความสะอาดรางกาย

ศกษาฉลากใหละเอยดและใชใหถกวธ

เกบในทแหง

สารท าความสะอาดเสอผา

ใชท าความสะอาดเสอผา

ศกษาฉลากใหเขาใจและเลอกใชใหตรงตามวตถประสงค

เกบไวในทมดชด

สารปรงรสชาตอาหาร

ใชปรงอาหาร เลอกใชสารทไดมาตรฐานและใชในปรมาณทพอด

เกบไวในทแหง

สารก าจดแมลงและศตรพช

ใชก าจดแมลงและศตรพชตางๆ

อานค าแนะน าใหเขาใจ เมอใชเสรจควรอาบน าช าระรางกาย

เกบในทแหงและมดชด หางจากมอเดก อาหาร

สารท าความสะอาดหองน า สขภณฑ

ใชท าความสะอาดหองน า

อานค าแนะน าใหเขาใจ เมอใชเสรจลางมอใหสะอาด

เกบในทแหงและมดชด หางจากมอเดก อาหาร

45





46


เรอง การเปลยนแปลงของสาร

ค าชแจง ใหนกเรยนทดลองการเปลยนแปลงของสาร แลวบนทกผลการทดลองลงในตาราง อปกรณการทดลอง

1. น าตาลทราย 2. เกลอปน 3. ทราย 4. ดน 5. น า 6. สารสม 7. บกเกอร 8. ชอนโตะ 9. แทงแกว

ขนตอนการทดลอง 1. ตก น าตาลทราย เกลอปน ทราย ดนและสารสม อยางละ1 ชอนโตะ ใสลงในบกเกอร 1, 2,3 ,4 และ 5ตามล าดบ สงเกตลกษณะและบนทกผล 2. เตมน าลงในบกเกอร บกเกอรละ 20 ลกบาศกเซนตเมตร คนใหทว สงเกตการเปลยนแปลงและบนทกผล

สาร ผลการสงเกต สาร เนอเดยว

สาร เนอผสม กอนเตมน า หลงเตมน า

1. น าตาลทราย ของแขง สขาว ละลายเปนเนอเดยวกบน า /

2. เกลอปน ของแขง สขาว ละลายเปนเนอเดยวกบน า /

3. ทราย ของแขง สน าตาล มทรายตกอยทกนภาชนะ น าสวนบนใส

/

4. ดน ของแขง สด า ดนบางสวนตกอยทกนภาชนะ บางสวนลอยจงท าใหน าขน

/

5. สารสม ของแขง สขาวใส ละลายเปนเนอเดยวกบน า /

47

ค าถามทายการทดลอง 1. เมอเตมน าลงไปในบกเกอร ทง 5 ใบ สารมการเปลยนแปลงอยางไร

1. น าตาลทรายละลายเปนเนอเดยวกบน า 2. เกลอปนละลายเปนเนอเดยวกบน า 3. มทรายตกอยทกนภาชนะน าสวนบนใส 4. ดนบางสวนตกอยทกนภาชนะ บางสวนลอยจงท าใหน าขน 5. สารสมละลายเปนเนอเดยวกบน า

2. สารละลาย ระหวางน าตาล + น า อะไรเปนตวละลาย ใหบอกเหตผลดวย น าเปนตวท าละลาย เพราะน ามปรมาตรมากกวาและมสถานะเดยวกบสารละลายคอของเหลว สวนน าตาลเปนตวถกละลาย 3. เกลอปนและน าตาลทรายหายไปไหน เพราะเหตใด ละลายเปนสารเนอเดยวกบน า 4. อธบายการเปลยนแปลงของดน เมอรนน าลงไปไดวาอยางไร

มดนบางสวนตกอยทกนภาชนะ บางสวนลอยจงท าใหน าขน 5. สารทกชนดสามารถละลายไดเหมอนกนหรอไม อยางไร ไมเหมอนกน สารทละลายในน าไดแก น าตาลทราย สารสม และเกลอปน สารทไมละลายในน า ไดแก ทราย และดน

48

เกณฑการใหคะแนนการตอบกจกรรม ขอละ 1 คะแนน 1. ตอบค าถามไดถกตองตรง ประเดน มความสมบรณ 1 คะแนน 2. ตอบค าถามไดถกตอง ตรงประเดน 0.5 คะแนน 3. ตอบไดไมถกตอง 0 คะแนน




49


เรอง การเกดสารใหม

ค าชแจง ใหนกเรยนทดลองและอธบายการเปลยนแปลงทท าใหเกดสารใหมและมสมบตเปลยนแปลงไป


การทดลอง

การเปลยนแปลงทสงเกตได

หมายเหต

1. ใสผงฟลงในน าสมสายช มฟองแกสเกดขนในขวด ลกโปงทครอบปากขวด พองขน

2. หยดแอมโมเนยหอม ลงในสารละลายจนส

มตะกอนสฟาเกดขน และมสน าเงน

3. หยดน าปนใสลงในสารละลายผงฟ

มตะกอนสขาวเกดขน

4. ผสมปยแอมโมเนยกบปนขาว

มกลนฉน ทกนบกเกอรเยนลง และมหยอดน าเลกๆ เกาะอย

5. จดไมขดไฟจนไหมหมด

มควนไฟ และมเถาสด า

50





51


เรอง ผลของการเปลยนแปลงของสารตอสงมชวตและสงแวดลอม

ค าชแจง ใหนกเรยนอภปรายการเปลยนแปลงของสารทกอใหเกดผลตอสงมชวตและสงแวดลอม

การเปลยนแปลงของสาร ผลตอสงมชวต ผลตอสงแวดลอม 1. การเกดสนมเหลก

คนและสตวไดรบสารพษ อปกรณ สงของตางๆ ผพง เสยงบประมาณ

2. การเกดฝนกรด

พชและสตวไดรบอนตราย ดนเปรยวไมเหมาะแกการเพาะปลก

3. การระเบดของประทดหรอดอกไมไฟ

คนไดรบอนตราย รางกายพการ เสยชวต

เกดสารพษในอากาศ

4. การเผาไหมของเชอเพลง

คนและสตว ไดรบแกสพษเขาสรางกาย

เกดมลภาวะในอากาศ

5. การรวหรอฟงกระจายของสารเคม

คนและสตว ไดรบแกสพษเขาสรางกาย

เกดมลภาวะในอากาศ

52





53

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน ชดฝกท 3 สารและสมบตของสาร

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6

1. ก 2. ค 3. ค 4. ข 5. ก 6. ข 7. ง 8. ข 9. ก 10. ง

54

คณะท างาน

คณะผจดท าชดนเทศเสรมทกษะฯ 1. นายชชย ประดบสข ศกษานเทศก สพท.สรนทร เขต 1 ประธานกรรมการ 2. นางนารรตน บญเหลอ ครโรงเรยนบานจารย กรรมการ 3. นางสาวรชดา เทยนทอง ครโรงเรยนบานหนองเหลก กรรมการ 4. นางอดม เหมอนคด ครโรงเรยนบานหวแรต กรรมการ 5. นางสาวบปผา สาลทอง ครโรงเรยนบานหนองพญา กรรมการ 6. นางสาวนภา แสนสข ศกษานเทศก สพท.สรนทร เขต 1 กรรมการและเลขานการ คณะปรบปรงชดนเทศเสรมทกษะฯ 1. นายชชย ประดบสข ศกษานเทศก สพท.สรนทร เขต 1 ประธานกรรมการ 2. นายเกยรต อาจภกด ครโรงเรยนบานเกาะแกว กรรมการ 3. นางอนรกษ มนยน ครโรงเรยนบานดงเคง กรรมการ 4. นางสาวจนทรสาย ถอกลา ครโรงเรยนบานนาโพธ กรรมการ 5. นางพนสน ขาวงาม ครโรงเรยนบานเปรยง กรรมการ 6. นางพมล หายทกข ครโรงเรยนบานแตล กรรมการ 7. นางฐตรตน ประสานด ครโรงเรยนบานระเภาว กรรมการ 8. นายนราศ บญรวม ครโรงเรยนบานคาบ กรรมการ 9. นางสาวเกศน ชมเกยรตกล ครโรงเรยนบานสวาย กรรมการ 10. นางสาวนภา แสนสข ศกษานเทศก สพท.สรนทร เขต 1 กรรมการและเลขานการ คณะพจารณาชดนเทศเสรมทกษะฯ 1. นายชชย ประดบสข ศกษานเทศก สพท.สรนทร เขต 1 ประธานกรรมการ 2. นายสพรรณ ทองสข ผอ านวยการโรงเรยนบานสวาย กรรมการ 3. นายมาโนช ลาภจตร รองผอ านวยการโรงเรยนบานล าดวน กรรมการ 4. นางรตนา ชดชอบ ครโรงเรยนสรนธร กรรมการ 5. นางบวเพยง จนทรหอม ครโรงเรยนบานอาคตหนองขอนฯ กรรมการ 6. นางเอเดยน คณาสทธ ครโรงเรยนบานกาเกาะระโยง กรรมการ 7. นางสาวนภา แสนสข ศกษานเทศก สพท.สรนทร เขต 1 กรรมการและเลขานการ

Science

3.ชุดฝึก 3 สารและสมบัติของสารวิทย์ ป.6