ค ำน ำ

ชดนเทศเสรมทกษะการจดการเรยนร ส าหรบครวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 จดท าขนเพอยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทดลองใชตงแต ป 2550 – 2551 จ านวน 86 โรงเรยนกบโรงเรยนเครอขายและโรงเรยนทมความพรอม พบวา โรงเรยนสวนใหญมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน ในป 2553 ไดพฒนาชดนเทศนใหสมบรณขนในสวนทเปนรปแบบและเนอหาบางสวนเพอน าไปใชกบโรงเรยนอน ๆ ตอไป ชดนเทศน มจ านวน 7 ชด ประกอบดวย ชดฝกท 1 กลไกมนษย ชดฝกท 2 ชวตและสงแวดลอม ชดฝกท 3 สารและสมบตของสาร ชดฝกท 4 ไฟฟานาร ชดฝกท 5 หนและการเปลยนแปลง ชดฝกท 6 ดาราศาสตรและอวกาศ ชดฝกท 7 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร การพฒนาทจะใหไดผลนน ครผสอนตองศกษาและชแจงใหนกเรยนปฏบตกจกรรม ตามขนตอนของแตละชดอยางเครงครด ไมควรขามขนตอนใดขนตอนหนงเพราะจะท าใหขาดความตอเนอง

ส านกงานเขตพนทการศกษาสรนทร เขต 1 หวงเปนอยางยงวา ชดนเทศเสรมทกษะ การเรยนร ส าหรบครวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 เลมน คงจะเปนประโยชนอยางยงส าหรบครและนกเรยนทจะน าไปใชเพอพฒนาคณภาพการศกษา ในชนประถมศกษาปท 6 ไดเปนอยางด ขอขอบคณคณะท างานและผทมสวนรวมทกทานทท าใหชดนเทศนส าเรจดวยด

กลมนเทศ ตดตามและประเมนผลการจดการศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษาสรนทร เขต 1

ก

สำรบญ เรอง หนำ

ค าน า ก สารบญ ข ค าชแจง ค มาตรฐาน ตวชวด จดประสงคการเรยนร 1 แบบทดสอบกอนเรยน 2 กจกรรมท 1 เรองประเภทและประโยชนของหน 6 ใบความรท 1 เรอง ประเภทและประโยชนของหน 7 ใบกจกรรมท 1 เรอง ประเภทและประโยชนของหน 9 กจกรรมท 2 เรองการเปลยนแปลงของหน 10 ใบความรท 2 เรอง การเปลยนแปลงของหน 11 ใบกจกรรมท 2 เรอง การเปลยนแปลงของหน 13 กจกรรมท 3 เรองธรณพบตภย 14 ใบความรท 3 เรอง ธรณพบตภย 15 ใบกจกรรมท 3 เรอง ธรณพบตภย 17 แบบทดสอบหลงเรยน 18 บรรณานกรม 22 ภาคผนวก 23 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน 24 แนวการตอบกจกรรมท 1 เรอง ประเภทและประโยชนของหน 25 แนวการตอบกจกรรมท 2 เรอง การเปลยนแปลงของหน 26 แนวการตอบกจกรรมท 3 เรอง ธรณพบตภย 27 คณะผจดท า 28

ข

ค ำชแจง

ในการใชชดนเทศเสรมทกษะการเรยนร ส าหรบครวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 เลมน ครผสอนควรแนะน าใหผเรยนปฏบตกจกรรมตามขนตอน ดงน

1. ใหนกเรยนศกษาชดนเทศนโดยละเอยด และปฏบตกจกรรมตามขนตอนดงน 1.1 ท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 10 ขอ 1.2 ศกษาใบความรท 1 เรอง ประเภทและประโยชนของหน 1.3 ปฏบตตามกจกรรมท 1 เรอง ประเภทและประโยชนของหน 1.4 ศกษาใบความรท 2 เรอง การเปลยนแปลงของหน 1.5 ปฏบตตามกจกรรมท 2 เรอง การเปลยนแปลงของหน

1.6 ศกษาใบความรท 3 เรอง ธรณพบตภย 1.7 ปฏบตตามกจกรรมท 3 เรอง ธรณพบตภย

1.8 ท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 10 ขอ 2. แนะน าใหนกเรยนใชชดนเทศและปฏบตกจกรรมอยางระมดระวง ไมขดเขยน

เครองหมายใด ๆ ลงในชดนเทศนโดยท าลงในแบบบนทกทครผสอนก าหนดใหเทานน 3. เมอนกเรยนปฏบตกจกรรมแตละกจกรรมส าเรจแลว ใหสงผลงานการปฏบตกจกรรม

ใหครตรวจกอนทจะด าเนนการศกษากจกรรมตอไป

ค

1

ชดฝกท 5 เรอง หนและการเปลยนแปลง

มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร ว 6.1 เขาใจกระบวนการตาง ๆ ทเกดขนบนผวโลกและภายในโลก

ความสมพนธของกระบวนการตาง ๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

ตวชวดชนป

ว 6.1 ป 6/1 อธบาย จ าแนกประเภทของหน โดยใชลกษณะของหน สมบตของ หนเปนเกณฑและน าความรไปใชประโยชน ว 6.1 ป 6/2 ส ารวจและอธบายการเปลยนแปลงของหน ว 6.1 ป 6/3 สบคนและอธบายธรณพบตภยทมผลตอมนษยและสภาพแวดลอม ในทองถน จดประสงคการเรยนร

1. นกเรยนสามารถจ าแนกประเภทของหน โดยใชลกษณะและสมบตของหนเปนเกณฑ

ไดถกตอง 2. นกเรยนสามารถอธบายประโยชนของหนแตละประเภทไดถกตอง 3. นกเรยนสามารถอธบายการเปลยนแปลงของหนได 4. นกเรยนสามารถอธบายธรณพบตภยทมผลตอมนษยและสงแวดลอมได

2

แบบทดสอบกอนเรยน ชดฝกท 5 หนและการเปลยนแปลง

ค าชแจง

1. แบบทดสอบนม 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท คะแนนเตม 10 คะแนน 2. ใหนกเรยนท าเครองหมาย กากบาท (×) ทบขอทถกตองทสด ลงในกระดาษค าตอบทก าหนดให ตวชวด ว 6.1 ป 6/1 อธบาย จ าแนกประเภทของหน โดยใชลกษณะของหน สมบต ของหนเปนเกณฑและน าความรไปใชประโยชน 1. ตาราง สมบตของหนชนดตาง ๆ สมบตของหน ชนดของหน

เนอหน มผลกแร

การเกดปฏกรยา เมอหยดกรดเกลอ ละเอยด มรพรน

A - - - B - - - C - - D - -

จากขอมลในตาราง ควรเลอกหนชนดใด ปกระเบองพนหองน า ก. ชนด A ข. ชนด B ค. ชนด C ง. ชนด D

3

2. ตารางแสดงการบนทกสมบตของหน โดยนกเรยนกลมหนง

หน สมบตของหน ชนดของหน A เนอแนน รปรางกลมเกลยง หนแกรนต B เนอแนน สด า ผลกเรยงกนเปนรวขนาน หนชนวน C เนอแนน สเทาขาว หยดกรดแลวเกดฟองกาซ หนปน D จบแลวสากมอ ลบแลวลกษณะคลายทรายหลด หนทราย

ขอใดสรปเกยวกบหนในตารางไดถกตอง ก. A และ B

ข. B และ C ค. C และ D ง. A และ D 3. เมอน าดน A, B, C และ D อยางละเทา ๆ กน ใสหลอดทดลองอยางละหลอด โดยหลอดมขนาดเทากน เตมน าปรมาณเทากน เขยาและปลอยใหตกตะกอน จบเวลาตกตะกอน สงเกต เนอดนเมอละลายน า ปรากฏผลดงตาราง

ดน ลกษณะเนอดนทละลายน า เวลาทใชในการตกตะกอน (นาท) A เนอละเอยด ลนมอ 10 B คอนขางละเอยด 8 C หยาบ มเศษใบไม 5 D หยาบ 1

จากขอมลในตาราง ขอใดเปนขอสรปทเปนไปได ก. A เปนดนรวน

ข. B เปนดนรวน ค. C เปนดนทราย

ง. D เปนดนทราย

4

4. ตารางแสดง สมบตของหนตาง ๆในแตละกลม

กลม ชนดของหน สมบตของหน

สของหน สงทพบในเนอหน

1 ชนด A น าตาลปนเทา ผลกสขาว ชนด B ด าปนเทา ผลกสขาว

2 ชนด C เทาปนแดง ซากพชและสตว ชนด D ด าปนแดง ซากพช

จากขอมลในตาราง ถาจดใหหนชนด A และ B อยในกลม 1 ชนด C และ D อยในกลม 2 การจดกลมดงกลาวใชเกณฑอะไร ก. สของหน ข. สงทพบในเนอหน ค. ชนดของหน ง. สของหน และสงทพบในเนอหน ตวชวด 6.1 ป 6/2 ส ารวจและอธบายการเปลยนแปลงของหน 5. จากแผนภาพแสดงการไหลของน าตอไปน บรเวณรมฝงแมน าต าแหนงใดจะเกดลกษณะภมประเทศทเรยกวา “หาดทราย” ก. บรเวณหมายเลข 1 ข. บรเวณหมายเลข 4 ค. บรเวณหมายเลข 1 และ 4 ง. บรเวณหมายเลข 2 และ 3 6. การสกกรอนและการพดพาในแมน าท าใหเกดลกษณะภมประเทศลกษณะใด ก. สนดอน ข. ทราบสง ค. ทราบลม ง. ภเขาใตน า

1

2

3

4

5

7. จงพจารณาหนทก าหนดใหตอไปน หนชนดใดทเกดจากการพดพาและทบทม โดยม วตถประสานเปนตวเชอม ก าหนดให

1) หนออน 2) หนชนวน 3) หนดนดาน 4) หนควอรตไซต 5) หนไนส 6) หนปน ก. ขอ 1) และ 2) ข. ขอ 3) และ 6)

ค. ขอ 5) และ 6) ง. ขอ 3) และ 4) 8. ปจจยใด ไมใชสาเหตของการกรอนของหน ก. ธารน าแขง ข. กระแสน า ค. คลนทะเล ง. แรงโนมถวงของโลก ตวชวด ว 6.1 ป 6/3 สบคนและอธบายธรณพบตภยทมผลตอมนษยและ สภาพแวดลอมในทองถน 9. ภยพบตทท าใหโครงสรางทางธรณวทยาของโลกเปลยนแปลงมากทสด ก. อทกภย ข. วาตภย ค. โคลนถลม ง. แผนดนไหว 10. ภเขาหวโลนอาจกอใหเกดความเสยหายแกสงแวดลอมอยางไร 1) ไฟไหมงายเพราะปราศจากก าบง 2) น าทวมเฉยบพลน 3) ดนพงทลาย ขอใดถกตอง ก. ขอ 1 เทานน ข. เฉพาะ ขอ2 เทานน

ค. ขอ 1 และ 2 ง. ขอ 2 และ 3

ตงใจท าขอสอบนะจะ

6

กจกรรมท 1 เรอง ประเภทและประโยชนของหน

( เวลา 1 ชวโมง ) ค าชแจง 1. นกเรยนศกษาใบความรท 1 เรอง ประเภทและประโยชนของหน 2. ปฏบตตามใบกจกรรมท 1 เรองประเภทและประโยชนของหน จดประสงคการเรยนร

1. นกเรยนสามารถจ าแนกประเภทของหน โดยใชลกษณะและสมบตของหน เปนเกณฑไดถกตอง 2. นกเรยนสามารถอธบายประโยชนของหนแตละประเภทไดถกตอง

ตงใจท านะครบ คนเกง

7

ใบความรท 1 เรอง ประเภทและประโยชนของหน

พนผวโลกประกอบดวย สงไมมชวต ไดแก หน ดน น าและอากาศ หนเปนสวนของ เปลอกโลกทมลกษณะแขง นกธรณวทยาไดจ าแนกประเภทของหนตามการเกดเปน 3 ชนด คอ 1. หนอคน เกดจากแรธาตทหลอมเหลวภายในโลก เรยกวา แมกมา ( Magma) และ ลาวา ( Lava) เมอเยนลงกลายเปนหนแขง ตวอยางหนอคน ไดแก 1.1 หนแกรนต เนอหยาบถงหยาบมาก มสออน มแรหลายชนดปะปนอย เชนหนเขยว หนมาน หนฟนมา ประโยชน ท าหนประดบ ปพนผนงอาคาร เปนหนสลกอนสาวรย 1.2 หนแอนดไซต เนอละเอยดแนนทบ มผลกละเอยดกระจดกระจายอย ประโยชน ใชท าถนน ทางรถไฟ ท าหนเกลด ใชในการกอสราง 1.3 หนบะซอลต เนอแนนละเอยด มกมรพรน มสด าเขม ทนตอการสกกรอน ประโยชน ใชในอตสาหกรรมกอสราง บางแหงเปนหนตนก าเนดอญมณ

หนแกรนต หนแอนดไซต หนบะซอลต

8

2. หนชนหรอหนตะกอน เกดจากการทบถมของตะกอนทกระแสน าและกระแสลมพดพามา มกจะมรองรอยซากสตวและซากพชทกลายเปนหน เรยกวา ฟอสซล ปนอย เชน 2.1 หนทราย เนอหยาบถงละเอยด ประกอบดวยเศษแรลกษณะกลมและเหลยม มหลายส ลกษณะแขง ประโยชน ใชในการกอสราง แกะสลก เปนหนประดบ หนลบมด 2.2 หนดนดาน เนอละเอยดมาก ประกอบดวยแร ดนเหนยว ถามลกษณะเปนชน เรยกวา หนดนดาน ถาเนอหนประกอบดวยดนเหนยวและดนทราย เรยกวา หนโคลน ประโยชน ใชในอตสาหกรรมปนซเมนตและเซรามกส 2.3 หนปน เนอแนน ประกอบดวยแร แคลไซต ประโยชน ท าปนซเมนต ปนขาว อตสาหกรรมฟอกหนง อตสาหกรรมน าตาล อตสาหกรรมเคม หนทราย หนดนดาน หนปน 3. หนแปร เกดจากหนอคนหรอหนชนทไดรบความรอนและความกดดนภายในโลก ท าใหรปรางและเนอเดมเปลยนไป ตวอยางหนแปร ไดแก 3.1 หนชนวน เปนแผนบางๆ ผวหนาเรยบ แซะเปนแผนบางไดงาย แปรสภาพมาจากหนดนดาน ประโยชน ท าหนประดบปพนและมงหลงคา - หนออน เนอละเอยดถงหยาบ เนอแนนและมผลกของแคลไซต แปรสภาพมาจากหนปน ประโยชน ท าหนประดบ วสดกอสราง อตสาหกรรมเคม - หนควอรตไซต เปนเมดเนอแนนแขง ประโยชน ท าหนกอสราง หนชนวน หนออน หนควอรตไซต ทมา : โปรแกรมคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) บรษทพทธวรรณ เอดดเคชน(ประเทศไทย)จ ากด

9

ใบกจกรรมท 1 ประเภทและประโยชนของหน

จดประสงคการเรยนร

1. จ าแนกประเภทของหน โดยใชลกษณะและสมบตของหนเปนเกณฑไดถกตอง 2. อธบายประโยชนของหนแตละประเภทไดถกตอง

ค าชแจง นกเรยนสงเกตลกษณะหนแตละชนดและศกษาใบความร สรปลงในตาราง

ชอหน ส เนอหน ลกษณะอนๆ

ทสงเกตได ประโยชน

ละเอยด หยาบ

หนแกรนต

หนบะซอลต

หนแอนดไซต

หนทราย

หนดนดาน

หนปน

หนชนวน

หนออน

หนควอรตไซต

10

กจกรรมท 2 เรองการเปลยนแปลงของหน

( เวลา 1 ชวโมง ) ค าชแจง

1. นกเรยนศกษาใบความรท 2 เรอง การเปลยนแปลงของหน 2. ปฏบตตามใบกจกรรมท 2 เรองการเปลยนแปลงของหน

จดประสงคการเรยนร

1. นกเรยนสามารถอธบายการเปลยนแปลงของหนได

ท าเตมทนะครบ

11

ใบความรท 2 การเปลยนแปลงของหน

การเปลยนแปลงของหนในธรรมชาตม 2 ลกษณะ คอ การเปลยนแปลงทางกายภาพและการเปลยนแปลงทางเคม ซงทง 2 อยางนท าใหหนเกดการเปลยนสภาพไดดงน 1. การเปลยนแปลงทางกายภาพ เปนการเปลยนแปลงทสมบตของหนยงคงเหมอนเดมแตมการเปลยนขนาดไป เชน 1.1 การขยายตวของหนเมอไดรบความรอนจากแสงอาทตยในเวลากลางวนและหดตวเมอเยนลงในเวลากลางคนของหนแตละสวนไมเทากน มผลท าใหหนเปลยนไป เชน มรอยราวเกดขน 1.2 บรเวณภเขาสงทอากาศเยนจดจนน าทแทรกตวอยตามรอยแตกของหนกลายเปนน าแขง แลวท าใหหนแตกราวได 1.3 ตนไมทเจรญเตบโตบนกอนหน จะท าใหรากชอนไชไปตามซอกหน หนเกด การแตกผพง 2. การเปลยนแปลงทางเคม เปนการเปลยนแปลงทเกดจากสมบตของหนเปลยนแปลงไปจนท าใหเกดการผพงของหนขน เชน 2.1 เหลกเมอท าปฏกรยาเคมกบแกสออกซเจนในอากาศจะเกดสนมเหลกขน หนบางชนดทมแรเหลกเปนองคประกอบอยสามารถผพงไดดวยสมบตการเกดสนมของเหลก 2.2 น าฝนละลายแกสคารบอนไดออกไซดในอากาศ แลวมสมบตเปนกรดท าใหหนปนในธรรมชาตเปลยนแปลงไป

12

3. การสกกรอนและผพงของหน หนตาง ๆ ทอยบนโลกนมโอกาสผพงจนมขนาดเลกลงได สาเหตทท าใหหนผพง มหลายสาเหต คอ 3.1 ความรอนจากดวงอาทตยในเวลากลางวนโดยความรอนท าใหหนรอนจดเมอหนภายนอกรอนจะขยายตว หนภายในยงเยนอยขยายตวตามกนไมทนจะท าให หนราว และในเวลากลางคนหนภายนอกเยนลงกหดตว หนภายในยงรอนอยไมสามารถหดตวทน หนกจะราว 3.2 การเกดน าแขง เมอฝนตกลงมาน าฝนจะขงอยตามรอยราวของหน บางแหงอากาศเยนจดน าทขงอยจะกลายเปนน าแขง เมอกลายเปนน าแขงจะขยายตวดนใหรอยราวของหนโตขน ในทสดหนกจะแตกออก 3.3 น าฝนทตกลงมาจะชวยกดเซาะหนทราวใหแตกออก และพดพาเอาหนไปกบน าไปยงทต ากวาไปสแมน าล าคลอง หนทถกน าพดพาจะกระแทกกนและขดสกนท าใหหนแตก 3.4 ลมจะหอบเอาหนเลก ๆ หรอทรายตดไปดวย เมอลมพดไปปะทะกบภเขาจะขดสกบกอนหนท าใหหนกรอนหลดเปนผง 3.5 ตนไมบางชนดขนบนหนไดรากของตนไมจะชอนไชไปตามรอยราวของหนนาน ๆ เขาเมอรากตนไมโตขนจะดนใหหนแตกออกได

13

ใบกจกรรมท 2 เรองการเปลยนแปลงของหน

จดประสงคการเรยนร นกเรยนสามารถอธบายการเปลยนแปลงของหนได

ค าชแจง นกเรยนคนควาและยกตวอยางกระบวนการเปลยนแปลงของหน

การเปลยนแปลงทางกายภาพ

การเปลยนแปลงทางเคม

การกรอนและผพง

14

กจกรรมท 3 เรองธรณพบตภย ( เวลา 1 ชวโมง )

ค าชแจง

1. นกเรยนศกษาใบความรท 3 เรอง ธรณพบตภย 2. ปฏบตตามใบกจกรรมท 3 ธรณพบตภย

จดประสงคการเรยนร

นกเรยนสามารถอธบายธรณพบตภยทมผลตอมนษยและสงแวดลอมได

15

ทมา: http://www.siamvolunteer.com

ใบความรท 3 ธรณพบตภย

ธรณพบตภย หมายถง ภยธรรมชาตทเกดจากกระบวนการทางธรณวทยา เชน หลมยบ

แผนดนไหว ดนถลม ภเขาไฟระเบด เปนตน ธรณพบตภย เปนปรากฏการณธรรมชาต ซงเมอเกดผลกระทบตอมนษยและทรพยสนแลว

เกดความเสยหาย หรอสญเสย ไดแก แผนดนไหว การกดกรอนพงทลายรปแบบตางๆ เชน ดนถลม โคลนถลม หลมยบ หนหลน ภเขาไฟระเบด และ สนาม เปนตน

ดนถลม เกดจากการทพนดนหรอสวนของพนดนเคลอน เลอน ตกหลน หรอไหล ลงมาจากทลาดชน หรอลาดเอยงตางระดบ ตามแรงดงดดของโลกในภาวะทเกดการเสยสมดล

สนาม เกดจากการเคลอนไหวของเปลอกโลกบรเวณทมน าทะเลจ านวน

มหาศาล ท าใหน าทะเลเหนอบรเวณนนมการไหลเวยนอยางรวดเรว กอใหเกดคลน

ขนาดใหญบรเวณจดศนยกลางและ กระจายออกอยางรนแรง ถาม แผนดนไหวเกดขน ใหรบออกจากบรเวณ ชายฝงไปยงบรเวณทสงหรอทดอนทนท ควรจดท าเขอน ก าแพง ปลกตนไม วางวสด ลดแรงปะทะของน าทะเล และ กอสรางทพกอาศยใหมนคงแขงแรง

ทมา: http://www.amulet.in.th

16

แผนดนไหว เกดจากการเคลอนตวโดยฉบพลนของเปลอกโลกมกเกดตรงบรเวณขอบของแผนเปลอกโลก เนองจากชนหนหลอมละลายทอยภายใตเปลอกโลกไดรบพลงงาน

ความรอนจากแกนโลก และลอยตวผลกดนใหเปลอกโลกตอนบนเปลยนแปลงตลอดเวลา ท าใหบรเวณขอบของชนเปลอกโลกชนกนเสยดสกนหรอแยกจากกน

เมอเกดแผนดนไหวควรควบคมสตอยาตนตกใจ ยนอยในสวนของบานทมโครงสรางแขงแรง หางจากหนาตางและประตทจะออกขางนอก อยหางจากเสาไฟฟา หามใชลฟต อยาใชเทยนไข ไมขดไฟ หรอสงทท าใหเกดเปลวไฟ

ทมา: http://www.siamvolunteer.com น าปาไหลหลาก เกดจากฝนตกหนกบนภเขา ตนน าล าธารและไหลบาลงทราบอยาง

รวดเรว เพราะไมมตนไม ชวยดดซบ ชะลอกระแสน า ความเรวของน า ทอนซง และตนไม ซงพดมาตามกระแสน าจะท าลายตนไม อาคาร ถนน สะพาน และชวตมนษยและสตวจนไดรบความเสยหาย

ทมา: http://g3.buildboard.com

17

ใบกจกรรมท 3 เรอง ธรณพบตภย

จดประสงคการเรยนร นกเรยนสามารถอธบายธรณพบตภยทมผลตอมนษยและ สงแวดลอมได

ค าชแจง นกเรยนจดท าผงความคด ผลจากธรณพบตภยทมตอมนษยและสงแวดลอม

ธรณพบตภย

18

แบบทดสอบหลงเรยน ชดฝกท 5 หนและการเปลยนแปลง

ค าชแจง 1. แบบทดสอบนม 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท คะแนนเตม 10 คะแนน 2. นกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดแลวท าเครองหมายกากบาท (×) ลงใน กระดาษค าตอบทก าหนดให ตวชวด 6.1 ป 6/1 อธบาย จ าแนกประเภทของหน โดยใชลกษณะของหน สมบต ของหนเปนเกณฑและน าความรไปใชประโยชน 1. ตาราง สมบตของหนชนดตาง ๆ สมบตของหน ชนดของหน

เนอหน มผลกแร

การเกดปฏกรยา เมอหยดกรดเกลอ ละเอยด มรพรน

A - - - B - - - C - - D - -

จากขอมลในตาราง ควรเลอกหนชนดใด ปกระเบองพนหองน า ก. ชนด A ข. ชนด B ค. ชนด C ง. ชนด D

19

2. เมอน าดน A , B , C และ D อยางละเทาๆกน ใสหลอดทดลองอยางละหลอด โดยหลอดมขนาดเทากน เตมน าปรมาณเทากน เขยาและปลอยใหตกตะกอน จบเวลาตกตะกอน สงเกต

เนอดนเมอละลายน า ปรากฏผลดงตาราง ดน ลกษณะเนอดนทละลายน า เวลาทใชในการตกตะกอน (นาท) A เนอละเอยด ลนมอ 10 B คอนขางละเอยด 8 C หยาบ มเศษใบไม 5 D หยาบ 1

จากขอมลในตาราง ขอใดเปนขอสรปทเปนไปได ก. A เปนดนรวน ข. B เปนดนรวน

ค. C เปนดนทราย ง. D เปนดนทราย 3. ตารางแสดงการบนทกสมบตของหน โดยนกเรยนกลมหนง

หน สมบตของหน ชนดของหน A เนอแนน รปรางกลมเกลยง หนแกรนต B เนอแนน สด า ผลกเรยงกนเปนรวขนาน หนชนวน C เนอแนน สเทาขาว หยดกรดแลวเกดฟองกาซ หนปน D จบแลวสากมอ ลบแลวลกษณะคลายทรายหลด หนทราย

ขอใดสรปเกยวกบหนในตารางไดถกตอง ก. A และ B ข. B และ C ค. C และ D ง. A และ D

20

4. ตารางแสดง สมบตของหนตางๆในแตละกลม

กลม ชนดของหน สมบตของหน

สของหน สงทพบในเนอหน

1 ชนด A น าตาลปนเทา ผลกสขาว ชนด B ด าปนเทา ผลกสขาว

2 ชนด C เทาปนแดง ซากพชและสตว ชนด D ด าปนแดง ซากพช

จากขอมลในตาราง ถาจดใหหนชนด A และ B อยในกลม 1 ชนด C และ D อยในกลม 2 การจดกลมดงกลาวใชเกณฑอะไร ก. สของหน ข. สงทพบในเนอหน ค. ชนดของหน ง. สของหน และสงทพบในเนอหน ตวชวด6.1 ป 6/2 ส ารวจและอธบายการเปลยนแปลงของหน 5. จากแผนภาพแสดงการไหลของน าตอไปน บรเวณรมฝงแมน าต าแหนงใดจะเกดลกษณะภมประเทศทเรยกวา “หาดทราย” ก. บรเวณหมายเลข 1 ข. บรเวณหมายเลข 4 ค. บรเวณหมายเลข 1 และ 4 ง. บรเวณหมายเลข 2 และ 3 6. การสกกรอนและการพดพาในแมน าท าใหเกดลกษณะภมประเทศลกษณะใด ก. สนดอน ข. ทราบสง ค. ทราบลม ง. ภเขาใตน า

1

2

3

4

21

7. ปจจยใด ไมใชสาเหตของการกรอนของหน ก. ธารน าแขง ข. กระแสน า ค. คลนทะเล ง. แรงโนมถวงของโลก 8. จงพจารณาหนทก าหนดใหตอไปน หนชนดใดทเกดจากการพดพาและทบทม โดยม วตถประสานเปนตวเชอม

1) หนออน 2) หนชนวน 3) หนดนดาน 4) หนควอรตไซต 5) หนไนส 6) หนปน ก. ขอ 1) และ 2) ข. ขอ 3) และ 6)

ค. ขอ 5) และ 6) ง. ขอ 3) และ 4)

ตวชวด 6.1 ป 6/3 สบคนและอธบายธรณพบตภยทมผลตอมนษยและสภาพแวดลอม ในทองถน 9. ภยพบตทท าใหโครงสรางทางธรณวทยาของโลกเปลยนแปลงมากทสด ก. อทกภย ข. วาตภย ค. โคลนถลม ง. แผนดนไหว 10. ภเขาหวโลนอาจกอใหเกดความเสยหายแกสงแวดลอมอยางไร 1) ไฟไหมงายเพราะปราศจากก าบง 2) น าทวมเฉยบพลน 3) ดนพงทลาย ขอใดถกตอง ก. ขอ 1 เทานน ข. เฉพาะ ขอ 2 เทานน

ค. ขอ 1 และ 2 ง. ขอ 2 และ 3

ตงใจท าขอสอบนะจะ

22

บรรณานกรม กนกวล อษณกรกล และคณะ. (2550) คมอเตรยมสอบ O-NET. ภมบณฑตการพมพ : กรงเทพฯ. กระทรวงศกษาธการ. (2549). คมอครสาระการเรยนรพนฐานวทยาศาสตร กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6. กรงเทพมหานคร : สถาบนสงเสรมการสอน วทยาศาสตรและเทคโนโลย ( สสวท. ) โรงพมพครสภา. นพกมล เทยงธรรม. (2552). New สรปเขมวทยาศาสตร ป.6. กรงเทพฯ : ส านกพมพแมค พทธวรรณ เดดเคชน(ประเทศไทย) (มปป.) บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองหน.

(ซด-รอม) ลาดพราว : กรงเทพฯ. ประดษฐ เหลาเนตร และณฐภสสร เหลาเนตร. (2548). หนงสอเรยนเสรมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพแมค. ลดดาวลย เสยงสงข และสามารถ พงษไพบลย. (2549). คมอวทยาศาสตร ป.6. เจรญดมนคง

การพมพ : กรงเทพฯ. วรรณภา รอดแรงคา และคนอน ๆ. (2549). หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6. กรงเทพมหานคร : บรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.). สพน มอ า. (2548). วธการและแนวทางการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาการคดวเคราะห. กรงเทพมหานคร : โรงพมพอกษรเจรญทศน. สมบรณ เจรญวฒชย และคนอน ๆ. (2549). Modern วทยาศาสตรชนประถมศกษาปท 6. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพแมค. สมศกด สนธระเวชญ. (2547). สอการเรยนรวทยาศาสตร สมบรณแบบ 6 ชนประถมศกษาปท 6. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพวฒนาพานช. ภาพดนถลม. (ออนไลน) เขาถงไดจากhttp://www.siamvolunteer.com. สบคนเมอ

วนท 2 กรกฎาคม 2553. ภาพสนาม. (ออนไลน) เขาถงไดจาก http://www.amulet.in.th/ สบคนเมอวนท 2 กรกฎาคม 2553. ภาพแผนดนไหว.(ออนไลน) เขาถงไดจาก http://www.siamvolunteer.com/ สบคนเมอวนท

2 กรกฎาคม 2553. ภาพน าปาไหลหลาก. (ออนไลน) เขาถงไดจาก http://g3.buildboard.com/ สบคนเมอวนท

2 กรกฎาคม 2553.

23

ภาคผนวก

24

เฉลยแบบทดสอบกอน - หลงเรยน ชดฝกท 5 หนและการเปลยนแปลง

กอนเรยน หลงเรยน 1. ข 1. ข

2. ค 2. ง 3. ง 3. ค 4. ข 4. ข 5. ง 5. ง 6. ก 6. ก 7. ข 7. ง 8. ง 8. ข 9. ง 9. ง 10. ง 10. ง

25

แนวการตอบใบกจกรรมท 1 ประเภทและประโยชนของหน

ชอหน ส เนอหน ลกษณะอนๆ ทสงเกตได

ประโยชน ละเอยด หยาบ

หนแกรนต สเทาออน มแรหลายชนดปะปนอย

ท าหนประดบ ปพนผนงอาคาร เปนหนสลกอนสาวรย

หนบะซอลต สด าเขม มกมรพรน อตสาหกรรมกอสราง หนแอนดไซต

สเทาออน มผลกละเอยดกระจดกระจาย

ท าถนน ทางรถไฟ ท าหนเกลด กอสราง

หนทราย หลากส ประกอบดวยเศษแรลกษณะกลมและเหลยม

การกอสรางและแกะสลก ใชเปนหนประดบ หนลบมด

หนดนดาน หลากส ประกอบดวยแร ดนเหนยว

อตสาหกรรมปนซเมนตและเซรามก

หนปน สเทาออน ประกอบดวยแร แคลไซต

ท าปนซเมนต ปนขาว อตสาหกรรมฟอกหนง น าตาล เคม

หนชนวน สเทาออน เปนแผนบางๆ ผวหนาเรยบ

ท าหนประดบปพนและมงหลงคา

หนออน เนอแนนและมผลกของแคลไซต

ท าหนประดบ วสดกอสราง

หนควอรต-ไซต

สขาวปนน าตาล

เปนเมดเนอแนนแขง

ท าหนกอสราง

26

แนวการตอบใบกจกรรมท 2 การเปลยนแปลงของหน

การเปลยนแปลงทางกายภาพ - การขยายตวของหนเมอไดรบความรอนจากแสงอาทตยในเวลากลางวนและหดตวเมอเยน ลงในเวลา กลางคนของหนแตละสวนไมเทากน มผลท าใหหนเปลยนไป เชน มรอยราวเกดขน - บรเวณภเขาสงทอากาศเยนจดจนน าทแทรกตวอยตามรอยแตกของหนกลายเปนน าแขง แลวท าให หนแตกราวได - ตนไมทเจรญเตบโตบนกอนหน จะท าใหรากชอนไชไปตามซอกหน หนเกดการแตกผพง

การเปลยนแปลงทางเคม

- เหลกเมอท าปฏกรยาเคมกบแกสออกซเจนในอากาศจะเกดสนมเหลกขน หนบางชนด ทมแรเหลกเปนองคประกอบอยสามารถผพงไดดวยสมบตการเกดสนมของเหลก

- น าฝนละลายแกสคารบอนไดออกไซดในอากาศ แลวมสมบตเปนกรดท าใหหนปน ในธรรมชาตเปลยนแปลงไป การกรอนและผพง - น าฝนทตกลงมาจะชวยกดเซาะหนทราวใหแตกออก และพดพาเอาหนไปกบน าไปยงทต ากวา ไปสแมน าล าคลอง หนทถกน าพดพาจะกระแทกกนและขดสกนท าใหหนแตก - ลมจะหอบเอาหนเลก ๆ หรอทรายตดไปดวย เมอลมพดไปปะทะกบภเขาจะขดสกบกอนหนท า ใหหนกรอนหลดเปนผง - ตนไมบางชนดขนบนหนไดรากของตนไมจะชอนไชไปตามรอยราวของหนนาน ๆ เขาเมอราก ตนไมโตขนจะดนใหหนแตกออกได

27

แนวการตอบใบกจกรรมท 3 เรอง ธรณพบตภย

ธรณพบตภย

28

คณะท างาน

คณะผจดท าชดนเทศเสรมทกษะฯ 1. นายชชย ประดบสข ศกษานเทศก สพท.สรนทร เขต 1 ประธานกรรมการ 2. นางสาวจนทรสาย ถอกลา ครโรงเรยนบานนาโพธ กรรมการ 3. นางกงแกว พลค ามาก ครโรงเรยนบานตากก กรรมการ 4. นางเรณ กระจายศร ครโรงเรยนบานตลาดตาโหมก กรรมการ 5. นางสภร สปงคลด ครโรงเรยนบานภดนหนองตะครอง กรรมการ 6. นางสาวนาถกานต หฤทยถาวร ครโรงเรยนบานระไซรสองชน กรรมการ 7. นางสาวเกศน ชมเกยรตกล ครโรงเรยนบานสวาย กรรมการ 8. นางสาวนภา แสนสข ศกษานเทศก สพท.สรนทร เขต 1 กรรมการและเลขานการ คณะปรบปรงชดนเทศเสรมทกษะฯ 1. นายชชย ประดบสข ศกษานเทศก สพท.สรนทร เขต 1 ประธานกรรมการ 2. นายเกยรต อาจภกด ครโรงเรยนบานเกาะแกว กรรมการ 3. นางอนรกษ มนยน ครโรงเรยนบานดงเคง กรรมการ 4. นางสาวจนทรสาย ถอกลา ครโรงเรยนบานนาโพธ กรรมการ 5. นางพนสน ขาวงาม ครโรงเรยนบานเปรยง กรรมการ 6. นางพมล หายทกข ครโรงเรยนบานแตล กรรมการ 7. นางฐตรตน ประสานด ครโรงเรยนบานระเภาว กรรมการ 8. นายนราศ บญรวม ครโรงเรยนบานคาบ กรรมการ 9. นางสาวเกศน ชมเกยรตกล ครโรงเรยนบานสวาย กรรมการ 10. นางสาวนภา แสนสข ศกษานเทศก สพท.สรนทร เขต 1 กรรมการและเลขานการ คณะพจารณาชดนเทศเสรมทกษะฯ 1. นายชชย ประดบสข ศกษานเทศก สพท.สรนทร เขต 1 ประธานกรรมการ 2. นายสพรรณ ทองสข ผอ านวยการโรงเรยนบานสวาย กรรมการ 3. นายมาโนช ลาภจตร รองผอ านวยการโรงเรยนบานล าดวน กรรมการ 4. นางรตนา ชดชอบ ครโรงเรยนสรนธร กรรมการ 5. นางบวเพยง จนทรหอม ครโรงเรยนบานอาคตหนองขอนฯ กรรมการ 6. นางเอเดยน คณาสทธ ครโรงเรยนบานกาเกาะระโยง กรรมการ 7. นางสาวนภา แสนสข ศกษานเทศก สพท.สรนทร เขต 1 กรรมการและเลขานการ