ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

เรอง หนวยของสงมชวตและการด ารงชวตของพช

ชนมธยมศกษาปท 1

นางเอเดยน คณาสทธ โรงเรยนบานกาเกาะระโยง อ าเภอเมอง จงหวดสรนทร

ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสรนทร เขต 1

ข

ค าน า

ชดกจกรรมน จดท าขนเพอใชประกอบกจกรรมการเรยนการสอน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร รหสวชา ว 23101 ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ชนมธยมศกษาปท 1 เรอง หนวยของสงมชวตและชวตพช ซงเปนชดกจกรรมทเนนทกษะการท าโครงงานวทยาศาสตรควบคกบการฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร นกเรยนสามารถปฏบตกจกรรมไดตามความสนใจ ชดกจกรรมการเรยนรนม จ านวน 8 ชด เวลาเรยน 24 ชวโมง ดงน 1. ชดกจกรรมท 1 เรอง กลองจลทรรศน (เวลา 3 ชวโมง) 2. ชดกจกรรมท 2 เรอง โครงสรางหนาทและสวนประกอบของเซลล (เวลา 3 ชวโมง) 3. ชดกจกรรมท 3 เรอง การเคลอนทของสารผานเยอหมเซลล (เวลา 3 ชวโมง) 4. ชดกจกรรมท 4 เรอง กระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพช (เวลา 3 ชวโมง) 5. ชดกจกรรมท 5 เรอง การล าเลยงของสารในพช (เวลา 3 ชวโมง) 6. ชดกจกรรมท 6 เรอง กระบวนการสบพนธของพช (เวลา 3 ชวโมง) 7. ชดกจกรรมท 7 เรอง การเจรญเตบโตและการตอบสนองตอสงเราของพช (เวลา 3 ชวโมง) 8. ชดกจกรรมท 8 เรอง เทคโนโลยชวภาพทเกยวของกบพช (เวลา 3 ชวโมง) ชดกจกรรมนเปนชดกจกรรมท 2 เรอง โครงสรางหนาทและสวนประกอบของเซลล ในการใชชดกจกรรมใหนกเรยนปฏบตตามค าชแจงของชดกจกรรมแตละชดอยางละเอยดโดยปฏบตกจกรรมตามล าดบทของชดกจกรรม

ค

สารบญ เรอง หนา ปก ............................................................................................................................................ ก ค าน า ......................................................................................................................................... ข สารบญ ..................................................................................................................................... ค สารบญภาพประกอบ .................................................................................................................. ง สวนประกอบของชดกจกรรมการเรยนร ...................................................................................... จ ค าชแจงส าหรบคร ..................................................................................................................... ฉ ค าชแจงส าหรบนกเรยน .................................................................................................................. ช แผนผงการจดกลมการเรยน ........................................................................................................... ซ ชดกจกรรมท 2 เรอง โครงสรางหนาทและสวนประกอบของเซลล ........................................ 1 ใบความรท 2 เรอง โครงสรางหนาทและสวนประกอบของเซลล ............................................... 2 กจกรรมตอนท 1 เรอง การศกษาทดลองลกษณะและโครงสรางของเซลล .................... 7 กจกรรมตอนท 2 เรอง โครงสรางหนาทของสวนประกอบของเซลล ................... 9 แนวการตอบกจกรรมท 2 ............................................................................................................... 12 เกณฑการใหคะแนนกจกรรมท 2 .................................................................................................. 16 บรรณานกรม .................................................................................................................................. 17

ง

สารบญภาพประกอบ

ภาพท หนา ภาพท 2.1 โครงสรางและสวนประกอบของเซลลพชและเซลลสตว .............................................. 1 ภาพท 2.2 การกนอาหารของอะมบา ................................................................................................ 2 ภาพท 2.3 พารามเซยม .................................................................................................................... 3 ภาพท 2.4 ยกลนา ............................................................................................................................ 3 ภาพท 2.5 เซลลกลามเนอเรยบของคน .................................................................................. 3 ภาพท 2.6 เซลลประสาทคน .................................................................................................... 3 ภาพท 2.7 เซลลอสจคน ............................................................................................................. 3 ภาพท 2.8 เซลลเมดเลอดขาวของคน ......................................................................................... 3 ภาพท 2.9 เซลลคม .............................................................................................................. 3 ภาพท 2.10 เซลลเมดเลอดแดงคน ............................................................................................ 3 ภาพท 2.11 การเปรยบเทยบขนาดของเซลลชนดตาง ๆ ............................................................ 4 ภาพท 2.12 สวนประกอบของเซลลพชและเซลลสตว ............................................................... 5

จ

ชดกจกรรมท 2 เรอง โครงสรางและหนาทของสวนประกอบของเซลล มสวนประกอบ ทส าคญดงน 1. เปนชดกรรมทใชประกอบแผนการจดการเรยนรท 3 และ 4 (ในเลมคมอการใช) 2. ใบความรท 2 เรอง โครงสรางหนาทและสวนประกอบของเซลล 3. ใบกจกรรมท 2 เรอง โครงสรางหนาทและสวนประกอบของเซลล ตอนท 1 เรอง การศกษาทดลองลกษณะและโครงสรางของเซลล( 1 ชวโมง) ตอนท 2 เรอง โครงสรางหนาทของสวนประกอบของเซลล( 2 ชวโมง) 4. แนวการตอบกจกรรมท 2 เรอง โครงสรางหนาทและสวนประกอบของเซลล 5. เกณฑการใหคะแนนกจกรรมท 2 เรอง โครงสรางหนาทและสวนประกอบของเซลล

สวนประกอบของชดกจกรรมท 2 เรอง โครงสรางและหนาทของสวนประกอบของเซลล

ฉ

ค าชแจงส าหรบคร

การใชชดกจกรรมเพอใหบรรลผลตามจดประสงคทก าหนดไว สงทครผสอนตองเตรยม มดงน 1. ศกษาแผนการจดการเรยนรท 3 และ 4 ในคมอการใชชดกจกรรมใหละเอยด 2. ศกษาเนอหาและค าชแจงในการใชชดกจกรรมแตละชด และปฏบตตามขนตอนใน ค าชแจงของกจกรรมตามล าดบอยาขามขนตอนใดขนตอนหนง 3. ครเตรยมวสดอปกรณในชดกจกรรมไวลวงหนากอนท าการเรยนการสอน 4. ครจดชนเรยนโดยแบงนกเรยนออกเปน 8 กลม ๆ ละ 5 คน ตามแผนผงทก าหนดไว โดยมหวหนาประจ าทกกลม ผน ากลมอาจมการผลดเปลยนกนแตละกลมควรเปนกลมเดมเพอจะไดท างานทตอเนองกน 5. ครตองชแจงใหนกเรยนมความซอสตยตอตนเอง และรบทบาทหนาทของตนในกลม โดยไมใหดเฉลยกอน หลงจากปฏบตกจกรรมเสรจแลวจงเปดดเฉลยไดและมการแลกเปลยนกนตรวจตามเกณฑการใหคะแนนทก าหนดไวในแตละกจกรรม 6. ครตองใหนกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 40 ขอกอนเรยนชดท 1 7. การจดกจกรรมการเรยนการสอนใชกระบวนการสบเสาะหาความร แบงออกเปน 5 ขนตอน คอ 1) ขนสรางความสนใจ 2) ขนส ารวจและคนหา 3) ขนอธบายและลงขอสรป 4) ขนขยายความร 5) ขนประเมนผล 8. ชดกจกรรมท 2 เปนการจดการเรยนรใหผเรยนไดเรยนรในเนอหาประจ าหนวย ซงบรณาการทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และสอดแทรกความรเกยวกบโครงงานวทยาศาสตรไปพรอม ๆ กน 9. ขณะทนกเรยนปฏบตกจกรรมครตองคอยดแลและแนะน าการปฏบตงานอยางใกลชด เมอนกเรยนพบปญหาในการเรยนจะไดชวยแกไขปญหาไดทนท 10. เมอนกเรยนปฏบตกจกรรมเสรจเรยบรอยแลวใหนกเรยนเกบสอและวสดอปกรณของ แตละกลมใหเรยบรอย โดยเนนการเกบและดแลรกษาความสะอาดฝกใหเปนระเบยบจนเปนนสย 11. เมอสนสดการเรยนชดกจกรรมท 9 แลวใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 40 ขอ ซงเปนแบบทดสอบคขนานกบแบบทดสอบกอนเรยน 12. แจงผลการเรยนจากการปฏบตกจกรรมทนททตรวจเสรจแลว

ช

ค าชแจงส าหรบนกเรยน

การใชชดกจกรรมนกเรยนควรทราบถงบทบาทของตนเองดงน 1. ศกษาค าชแจงในการใชชดกจกรรมแตละชดอยางละเอยด 2. ศกษาใบความรท 2 เรอง โครงสรางหนาทและสวนประกอบของเซลล แลวปฏบตกจกรรมตามใบกจกรรม ดงน ตอนท 1 เรอง การศกษาทดลองลกษณะและโครงสรางของเซลล (1 ชวโมง) ตอนท 2 เรอง โครงสรางหนาทของสวนประกอบของเซลล (2 ชวโมง) 3. นกเรยนตองตงใจปฏบตกจกรรมอยางจรงจงไมเลนหรอท าใหลาชา

4. กจกรรมการทดลองตองท าตามขนตอนทกขนตอนดวยความระมดระวงเพราะ อปกรณอาจแตกหรอเสยหายได

5. หลงท ากจกรรมเสรจแลวใหนกเรยนสงผลงานการท ากจกรรมใหครตรวจหรอ แลกเปลยนกนตรวจกอนทจะด าเนนการศกษากจกรรมตอไป ถามอะไรช ารดเสยหายตองแจงใหครทราบทนท 6. เมอท ากจกรรมเสรจทง 8 ชดแลวใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน 40 ขอ เพอประเมนความรหลงเรยน

ซ

แผนผงการจดกลมการเรยน

การประเมนผล 1. ประเมนจากการท าแบบทดสอบกอนเรยน - หลงเรยน จ านวน 40 ขอ 2. ประเมนผลจากการท ากจกรรมท 2 ตอนท 1 การศกษาทดลองลกษณะและโครงสรางของเซลล ตามเกณฑการประเมนทก าหนด 3. ประเมนการท ากจกรรมการทดลองตอนท 2 เรอง โครงสรางหนาทของสวนประกอบของเซลลตามเกณฑการประเมนทก าหนด 4. สงเกตความสนใจและความรวมมอในการปฏบตกจกรรมและพฤตกรรมการท างานกลมทกครงทเรยน

โตะคร

กลมท 7

กลมท 1

กลมท 6

กลมท 2

กลมท 3

กลมท 8

กลมท 5 กลมท 4

1

ชดกจกรรมท 2 เรองยอยท 2 โครงสรางและหนาทของสวนประกอบของเซลล ใชประกอบแผนการจดการเรยนรท 3 - 4 (เวลา 3 ชวโมง)

ค าชแจง

1. ใหนกเรยนท ากจกรรมท 2 ตอนท 1 เรอง ลกษณะ รปรางของเซลลพชและเซลลสตว 2. ศกษาใบความรท 2 เรอง โครงสรางและหนาทของสวนประกอบของเซลล แลวรวมกนอภปรายเกยวกบ สวนประกอบและหนาทของสวนประกอบของเซลล 3. ตอบค าถามในใบกจกรรมท 2 ตอนท 2 โครงสรางและหนาทของสวนประกอบของเซลล 4. ตรวจค าตอบจากแนวการตอบ

ภาพท 2.1 โครงสรางและสวนประกอบของเซลลพชและเซลลสตว (ทมาของภาพ : http://images.google.co.th)

2

ใบความรท 2

เรอง โครงสรางและหนาทของสวนประกอบของเซลล

จดประสงคการเรยนร เมอนกเรยนไดเรยนรเรอง โครงสรางและหนาทของสวนประกอบของเซลลแลว สามารถ 1. เปรยบเทยบขนาด ลกษณะและรปรางของเซลลชนดตาง ๆ ของสงมชวตได 2. สงเกตและวาดภาพแสดงสวนประกอบทส าคญของเซลลพชและเซลลสตวได 3. อธบายรปรางลกษณะของสวนประกอบทส าคญของเซลลพชและเซลลสตวได 4. อธบายหนาทของสวนประกอบทส าคญของเซลลพชและเซลลสตวได

1. ลกษณะและรปรางของเซลลสงมชวต

สงมชวตทกชนดสามารถด าเนนชวตไดลวนมกจกรรมหลายประการ เชน มการกนอาหาร การขบถาย การหายใจ การสบพนธ การเคลอนไหว การเจรญเตบโต การรบความรสกและมการตอบสนองตอสงเรา กจกรรมเหลานเกดขนในสวนประกอบทเลกทสดเรยกวา เซลล (Cell) ซงสงมชวตเกดจากเซลลแตละเซลลมาเชอมตอกนเปนจ านวนหลายลานเซลล มรปรางหลายแบบ เพอใหเหมาะส าหรบการท าหนาททแตกตางกน เรยกไดวา เซลลเปนแหลงทมการด าเนนกจกรรมตาง ๆ ของชวตพชและสตวนนเอง สงมชวตมทงสงมชวตเซลลเดยวและสงมชวตหลายเซลล

1.1 เซลลของสงมชวตเซลลเดยว มลกษณะแตกตางกน เชน 1) อะมบา ซงมรปรางไมแนนอน เคลอนทโดยใชขาเทยม

ภาพท 2.2 การกนอาหารของอะมบา (ทมาของภาพ : http://images.google.co.th)

3

2) พารามเซยม รปรางเรยวยาวคลายรองเทาแตะ มเสนขนรอบ ๆ ตว และใชขนในการเคลอนท

3) ยกลนา มรปรางรยาว มแฟกเจลลา (แส) อยบรเวรณดานบน ซงใชในการเคลอนท

1.2 เซลลของสงมชวตหลายเซลล มลกษณะและรปตางแตกตางกน เพอใหเหมาะสมทจะท าหนาทอยางเฉพาะเจาะจง เชน เซลลเมดเลอดแดง ซงเปนเซลลทไมมนวเคลยส ตรงกลางจะเวาเพอเพมพนทในการขนสงแกสออกซเจน เซลลเมดเลอดขาว เซลลอสจของคน เซลลประสาทของคน เซลลกลามเนอ และเซลลคม ซงมในพชบกชวยในการควบคมการคายน าของพช เปนตน

ภาพท 2.8 เซลลเมดเลอดขาวของคน ภาพท 2.9 เซลลคม ภาพท 2.10 เซลลเมดเลอดแดงคน (ทมาของภาพ : http://www.ratchanee.thport.com/E-learning/Cell.html)

ภาพท 2.5 เซลลกลามเนอเรยบของคน ภาพท 2.6 เซลลประสาทคน ภาพท 2.7 เซลลอสจคน (ทมาของภาพ : http://images.google.co.th)

ภาพท 2.3 พารามเซยม ภาพท 2.4 ยกลนา (ทมาของภาพ : http://images.google.co.th)

4

2. ขนาดของเซลล

เซลลมกมขนาดเลก ท าใหตองใชกลองจลทรรศนในการศกษา ขนาดของเซลลแตกตางกน ตงแตขนาดเลกทสด คอ เซลลไมโครพลาสมา (ขนาด 0.15 ไมครอน) ไปจนถงเซลลทมขนาดใหญทสดคอ เซลลไขนกกระจอกเทศ (ขนาด 100 มลลเมตร) ซงมองเหนไดดวยตาเปลา

ภาพท 2.11 การเปรยบเทยบขนาดของเซลลชนดตาง ๆ (ทมาของภาพ : http://www.sci.kmitnb.ac.th/sn/Media/Science/Cell/cell3.htm

5

3. สวนประกอบของเซลลและหนาทของสวนประกอบของเซลล

3.1 สวนประกอบของเซลลทส าคญทพบทงในเซลลพชและเซลลสตว ไดแก 1) เยอหมเซลล (Cell Membrane) มลกษณะเปนเยอบาง ๆ และเหนยว ประกอบดวยสารประเภทไขมนและโปรตน เยอหมเซลลมคณสมบตเปนเยอเลอกซมผาน (Selectively Permeable Membrane) ซงสารขนาดเลกผานได เยอหมเซลลท าหนาท ควบคมปรมาณสารผานเขาและออกจากเซลล เชน น า อาหาร อากาศ และสารละลายตาง ๆ และท าหนาทหอหมสวนประกอบภายในเซลล 2) ไซโทพลาสซม (Cytoplasm) เปนของเหลวภายในเซลล มสารอาหารตาง ๆ อย เชน น าตาล กรดอะมโน โปรตน ไขมน แรธาต และของเสย นอกจากนยงมโครงสรางทมรปรางลกษณะและหนาทแตกตางกน เชน แวควโอล (Vacuole) เปนถงส าหรบเกบอาหารและของเสย กอนถกขบออกนอกเซลล ไรโบโซม (Ribosome) เปนแหลงสงเคราะหโปรตนและเอนไซมและไมโทคอนเดรย (Mitochondria) เปนแหลงสรางพลงงานใหกบเซลล เปนตน 3) นวเคลยส (Nucleus) เปนสวนประกอบทส าคญของเซลลสตวจะมลกษณะคอนขางกลมและเซลลพชจะมลกษณะสเหลยม มเยอหม 2 ชน มรเลก ๆ เปนเยอเลอกผาน ซงเปนทางผานของสารตาง ๆ เขาและออกจากนวเคลยส ภายในมโครโมโซม บนโครโมโซมมหนวยพนธกรรมหรอยนอย นวเคลยสมหนาทควบคมการท างานของเซลลและการเจรญเตบโต ควบคมการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของสงมชวต และเปนแหลงสงเคราะหสารพนธกรรม และควบคมการสงเคราะหโปรตนภายในเซลล

ภาพท 2.12 สวนประกอบของเซลลพชและเซลลสตว (ทมาของภาพ : http://www.thaiblogonline.com/noon.blog

)

6

3.2 สวนประกอบของเซลลทส าคญทพบเฉพาะในเซลลพช ไดแก 1) ผนงเซลล (Cell Wall) อยชนนอกสดของเซลลพช เปนผนงทแขงแรง ประกอบดวยสารพวกเซลลโลสซงสรางมาจากน าตาล เปนสวนทมชวต ท าใหเซลลทนทานและแขงแรง และเปนเยอทยอมใหสารตาง ๆ ผานเขาออกได ผนงเซลลมหนาทเพมความแขงแรงและปองกนอนตรายใหกบเซลลพช 2) คลอโรพลาสต (Chloroplast) พบในไซโทพลาสซมและเซลลพชบางชนด เปนเมด สเขยว มเยอหม 2 ชน โดยเยอนอกท าหนาทควบคมโมเลกลขอสารทผานเขาออก ชนในมสารทเรยกวา คลอโรฟลล (Chlorophyll) ซงเกยวของกบการรบแสง และมของเหลวทประกอบดวยเอนไซมหลายชนดทใชในการสรางอาหารของพช ดงนน คลอโรพลาสต ท าหนาทรบแสงเพอใชในการสงเคราะหอาหารของพช ดงนน จะเหนไดวา สวนประกอบของเซลลพชและเซลลสตวเมอเปรยบเทยบจะมสวนทเหมอนกนและแตกตางกน ดงน เซลลพช เซลลสตว (ทมา ปรบปรงจาก : ศรลกษณ ผลวฒนะและคณะ. (2545). วทยาศาสตร ชวงชนท 3 (ม. 1 – 3). นยมวทยา : กรงเทพฯ)

ไรโบโซม เซนทรโอล และแวควโอล เปนสวนประกอบ ทมอยในไซโทพลาสซม นะครบ

1. คอนขางเหลยม 2. มผนงเซลล 3. มคลอโรพลาสต 4. ไมมเซนทรโอล 5. มความแขงแรง

1. เยอหมเซลล 2. นวเคลยส 3.ไซโทพลาสซม 4. แวควโอล 5. ไรโบโซม

1. คอนขางกลม 2. ไมมผนงเซลล 3. ไมมคลอโรพลาสต 4. มเซนทรโอล 5. ออนนม

7

กจกรรมท 2

เรอง โครงสรางและหนาทของสวนประกอบของเซลล

จดประสงคการเรยนร เมอนกเรยนไดเรยนรเรอง โครงสรางและหนาทของสวนประกอบของเซลลแลว สามารถ 1. เปรยบเทยบขนาด ลกษณะและรปรางของเซลลชนดตาง ๆ ของสงมชวตได 2. สงเกตและวาดภาพแสดงสวนประกอบทส าคญของเซลลพชและเซลลสตวได 3. อธบายรปรางลกษณะของสวนประกอบทส าคญของเซลลพชและเซลลสตวได 4. อธบายหนาทของสวนประกอบทส าคญของเซลลพชและเซลลสตวได ค าชแจง

1. ใหนกเรยนแบงกลมออกเปน 8 กลม ๆ ละ 5 คน โดยคละเพศและความสามารถ 2. นกเรยนแตละกลมสงตวแทนรบชดกจกรรมท 2 แลว ท ากจกรรมท 2 ตอนท 1,2 ตอนท 1 เรอง การศกษาลกษณะและโครงสรางของเซลล 1. ก าหนดปญหา ................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. 2. ตงสมมตฐาน ................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 3. อปกรณ 1) กลองจลทรรศน เทากบจ านวนกลม 2) กระจกสไลดและกระจกปดสไลด กลมละ 1 ชด 3) หลอดหยด จ านวน 1 อน ตอกลม 4) สารละลายไอโอดน 100 ลกบาศกเซนตเมตร 5) สารละลายโซเดยมคลอไรด (น าเกลอ) 100 ลกบาศกเซนตเมตร 6) มดโกน จ านวน 1 อน

8

4. ใหนกเรยนศกษา เปรยบเทยบลกษณะรปรางและโครงสรางของเซลลพชและเซลลสตว ตามขนตอนตอไปน 1) ใชมดหนหวหอมเปนชนเลก ๆ แลวใชปากคบลอกเยอบาง ๆ ภายในกลบหวหอมออก แลววางบนแผนสไลด 2) หยดสารละลายไอโอดนบนเยอหอม 1 หยด แลวปดดวยกระจกปดสไลด ระวงอยาใหมฟองอากาศ 3) สงเกตลกษณะของเซลลเยอหอมดวยกลองจลทรรศน แลววาดภาพ รปรางลกษณะของเซลลเยอหอม 4) เปลยนใชเซลลสงมชวตชนดอน เชน วานกาบหอย สาหรายหางกระรอก และเลอดปลา 5) หากใชเซลลสตว ใหหยดน าเกลอลงบนกระจกสไลดแทนสารละลายไอโอดน

5. บนทกผลการศกษา

เซลลทศกษา ภาพลกษณะ

รปรางลกษณะของเซลล สวนประกอบของเซลล

1. เซลลเยอหอม

ผนงเซลล เยอหมเซลล ไซโทพลาสซม นวเคลยส คลอโรพลาสต

2. สาหรายหางกระรอก

ผนงเซลล เยอหมเซลล ไซโทพลาสซม นวเคลยส คลอโรพลาสต

3. เซลลวานกาบหอย

ผนงเซลล เยอหมเซลล ไซโทพลาสซม นวเคลยส คลอโรพลาสต

4. เซลลเลอดปลา

ผนงเซลล เยอหมเซลล ไซโทพลาสซม นวเคลยส คลอโรพลาสต

9

6. สรปผลการศกษา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ตอนท 2 เรอง โครงสรางหนาทของสวนประกอบของเซลล ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน 1. เซลลสงมชวตชนดใดทมรปรางลกษณะเปนชองสเหลยม ……………………………………………………………………………………………………… 2. เซลลสงมชวตชนดใดทมรปรางลกษณะคอนขางกลม ……………………………………………………………………………………………………… 3. เซลลพชและเซลลสตวมสวนประกอบใดทเหมอนกน และสวนประกอบใดทแตกตางกน …………………………………………………………………………………………………….... …………………………………………………………………………………………………….... 4. สวนประกอบใดของเซลลพชทท าหนาทหอหมเซลล ควบคมปรมาณและชนดของสารทผานเขาออกจากเซลล …………………………………………………………………………………………………….... 5. สารสเขยวทอยในพชเรยกวา .............................พบไดในสวนประกอบใดของพช................ ................................................................... สารนท าหนาท................................................................ …………………………………………………………………………………………………….... 6. สวนประกอบใดของเซลลพชทเปรยบเสมอนรวบาน.............................................................ทเปรยบเทยบเชนนเพราะ ................................................................................................................... 7. เราจะพบ “เซลลคม” หรอ ปากใบ กบพชชนดใด.................................................................. 8. เซลลคม ท าหนาทใด ............................................................................................................. 9. ใหนกเรยนเขยนสวนประกอบของเซลลพชตอไปนใหถกตอง

เซลล...... เซลล.........

10

10. ใหสรปความแตกตางของเซลลพชและเซลลสตวโดยเขยนเปนผงมโนทศน

12

แนวการตอบกจกรรมท 2

เรอง โครงสรางและหนาทของสวนประกอบของเซลล

จดประสงคการเรยนร เมอนกเรยนไดเรยนรเรอง โครงสรางและหนาทของสวนประกอบของเซลลแลว สามารถ 1. เปรยบเทยบขนาด ลกษณะและรปรางของเซลลชนดตาง ๆ ของสงมชวตได 2. สงเกตและวาดภาพแสดงสวนประกอบทส าคญของเซลลพชและเซลลสตวได 3. อธบายรปรางลกษณะของสวนประกอบทส าคญของเซลลพชและเซลลสตวได 4. อธบายหนาทของสวนประกอบทส าคญของเซลลพชและเซลลสตวได ค าชแจง

1. ใหนกเรยนแบงกลมออกเปน 8 กลม ๆ ละ 5 คน โดยคละเพศและความสามารถ 2. นกเรยนแตละกลมสงตวแทนรบชดกจกรรมท 2 แลว ท ากจกรรมท 2 ตอนท 1 ตอนท 1 1. ก าหนดปญหา เซลลพชและเซลลสตวมรปรางลกษณะเหมอนกนหรอตางกนอยางไร 2. ตงสมมตฐาน ถาเซลลพชและเซลลสตวมรปรางลกษณะแตกตางกนแลว เมอสองดดวยกลองจลทรรศนจะเหนลกษณะทแตกตางกนของเซลลทงสองชนด 3. อปกรณ 1) กลองจลทรรศน เทากบจ านวนกลม 2) กระจกสไลดและกระจกปดสไลด กลมละ 1 ชด 3) หลอดหยด จ านวน 1 อน ตอกลม 4) สาระละลายไอโอดน 100 ลกบาศกเซนตเมตร 5) สารละลายโซเดยมคลอไรด (น าเกลอ) 100 ลกบาศกเซนตเมตร 6) มดโกน จ านวน 1 อน

13

4. ใหนกเรยนศกษา เปรยบเทยบลกษณะรปรางและโครงสรางของเซลลพชและเซลลสตว ตามขนตอนตอไปน 1) ใชมดหวหอมเปนชนเลก ๆ แลวใชปากคบลอกเยอบาง ๆ ภายในกลบหวหอมออก แลวางบนแผนสไลด 2) หยดสารละลายไอโอดนบนเยอหอม 1 หยด แลวปดดวยกระจกปดสไลด ระวงอยาใหมฟองอากาศ 3) สงเกตลกษณะของเซลลเยอหอมดวยกลองจลทรรศน แลววาดภาพ รปรางลกษณะของเซลลเยอหอม 4) เปลยนใชเซลลสงมชวตชนดอน เชน วานกาบหอย สาหรายหางกระรอก และเลอดปลา 5) หากใชเซลลสตว ใหหยดน าเกลอลงบนกระจกสไลดแทนสารละลายไอโอดน

5. บนทกผลการศกษา

เซลลทศกษา ภาพลกษณะ

รปรางลกษณะของเซลล สวนประกอบของเซลล

1. เซลลเยอหอม

ผนงเซลล เยอหมเซลล ไซโทพลาสซม นวเคลยส คลอโรพลาสต

2. สาหรายหางกระรอก

ผนงเซลล เยอหมเซลล ไซโทพลาสซม นวเคลยส คลอโรพลาสต

3. เซลลวานกาบหอย

ผนงเซลล เยอหมเซลล ไซโทพลาสซม นวเคลยส คลอโรพลาสต ปากใบ(เซลลคม)

4. เซลลเลอดปลา

ผนงเซลล เยอหมเซลล ไซโทพลาสซม นวเคลยส คลอโรพลาสต

14

6. สรปผลการศกษา เซลลพชและเซลลสตวมรปรางลกษณะแตกตางกน โดยเซลลพชมลกษณะเปนสเหลยม เซลลสตวมลกษณะคอนขางกลม เซลลพชมสวนประกอบส าคญคอ ผนงเซลล เยอหมเซลล ไซโทพลาสซม นวเคลยส พชบกจะพบปากใบ พชน าจะไมพบสวนประกอบน เซลลสตวจะไมพบ ผนงเซลลและคลอโรพลาสตในนวเคลยส ตอนท 2 ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน 1. เซลลสงมชวตชนดใดทมรปรางลกษณะเปนชองสเหลยม

เซลลวานกาบหอย สาหรายหางกระรอก และเยอหวหอม 2. เซลลสงมชวตชนดใดทมรปรางลกษณะคอนขางกลม

เซลลเมดเลอดปลา 3. เซลลพชและเซลลสตวมสวนประกอบใดทเหมอนกน และสวนประกอบใดทแตกตางกน

เซลลพชและเซลลสตวมสวนประกอบส าคญทเหมอนกนคอ เยอหมเซลล ไซโทพลาสซม และนวเคลยส เซลลสตวจะไมพบ ผนงเซลลและคลอโรพลาสตในนวเคลยส 4. สวนประกอบใดของเซลลพชทท าหนาทหอหมเซลล และควบคมปรมาณและชนดของสารทผานเขาออกจากเซลล เยอหมเซลล 5. สารสเขยวทอยในพชเรยกวา คลอโรฟลล พบไดในสวนประกอบใดของพช คลอโรพลาสต สารนท าหนาท รบพลงงานแสงเพอน ามาใชในการสงเคราะหดวยแสง 6. สวนประกอบใดของเซลลพชทเปรยบเสมอนรวบาน ผนงเซลล ทเปรยบเทยบเชนนเพราะ เปนสวนทมความแขงแรง ท าหนาทในการปองกนอนตรายของเซลล อยดานนอกสดของเซลล 7. เราจะพบ “เซลลคม” หรอ ปากใบ กบพชชนดใด พชบก 8. เซลลคม ท าหนาทใด ท าหนาทควบคมปรมาณน าภายในเซลลใหเหมาะสมกบเซลล 9. ใหนกเรยนเขยนสวนประกอบของเซลลพชตอไปนใหถกตอง

15

10. ใหสรปความแตกตางของเซลลพชและเซลลสตวโดยเขยนเปนผงมโนทศน

1. คอนขางเหลยม 2. มผนงเซลล 3. มคลอโรพลาสต 4. ไมมเซนทรโอล 5. มความแขงแรง

1. เยอหมเซลล 2. นวเคลยส 3.ไซโทพลาสซม 4. แวควโอล 5. ไรโบโซม

1. คอนขางกลม 2. ไมมผนงเซลล 3. ไมมคลอโรพลาสต 4. มเซนทรโอล 5. ออนนม

เซลลพช เซลลสตว

16

เกณฑการใหคะแนนกจกรรมท 2

เรอง โครงสรางและหนาทของสวนประกอบของเซลล

ขอ รายการประเมน ระดบคะแนน ตอนท 1 (5 คะแนน)

1 -2 ตอบไดถกตองตรงประเดนมากไมมสวนผด 1 ตอบไมถกตอง หรอไมตอบ 0

5 ไดท าการทดลองตามขนตอนและมการบนทกผลการทดลองครบทกสวน ไมมสวนใดผด หรอผดไมเกน 1 รายการ

2

ไดท าการทดลองตามขนตอนและมการบนทกผลการทดลองครบทกสวน ไมมสวนใดผด หรอผดไมเกน 2 รายการ

1

ไมไดท าการทดลองตามขนตอนและไมมการบนทกผลการทดลองหรอบนทกผลการทดลองไมครบสวน ผดมากกวา 2 รายการ

0

6 สรปผลการศกษาไดถกตองตรงตามผลการทดลอง 1 ไมไดสรปผลการศกษาหรอสรปแตไมถกตอง 0

ตอนท 2 (10 คะแนน) 1 - 9 ตอบไดถกตองตรงประเดนมากไมมสวนผด 1

ตอบไมถกตอง หรอไมตอบ 0 10 เขยนผงมโนทศนสรปความคดเปรยบเทยบความแตกตางของเซลลพช

และเซลลสตวไดถกตอง มขอมลครบถวน ชดเจน 1

เขยนผงมโนทศนสรปความคดเปรยบเทยบความแตกตางของเซลลพชและเซลลสตวไดถกตอง มขอมลครบถวน ชดเจน

0

รวมตอนท 1 และ 2 (5+10) = 15 คะแนน สรปผลการประเมน

ดมาก (14 – 15 คะแนน) ด (12 – 13 คะแนน) ปานกลาง (10 – 11 คะแนน) ผาน (8 – 9 คะแนน) ตองปรบปรง (ต ากวา 8 คะแนน) ผประเมน ............................................ (............................................)

17

บรรณานกรม กนก จนทรขจร และคณะ. (2533). วทยาศาสตร ม.1. พมพครงท 5. นนทบร : ไทยรวมเกลา. กระทรวงศกษาธการ. (2544). เอกสารประกอบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 คมอการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : องคการรบสง สนคาและพสดภณฑ. . (2545). หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 . พมพครงท 3. กรงเทพฯ :

ครสภาลาดพราว. กฤษณย ปตรตน. (2548). ผลการใชชดฝกเพอสงเสรมความสามารถในการท าโครงงาน วทยาศาสตรทพฒนามาจากภมปญญาทองถนของนกเรยน ระดบมธยมศกษาตอนปลาย จงหวดแมฮองสอน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวทยาศาสตรศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. กณฑร เพชรทวพรเดช และนตยา บญม. (2548). วทยาศาสตร ม.1. เลม 1. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน. เกรก ทวมกลาง. (2546). แบบฝกปฏบตการท าโครงงาน คมอการจดกจกรรมพฒนาผเรยน ชวงชนท 2 (ประถมศกษาปท 4- 6). : กรงเทพฯ : สถาพรบคส. จกฬพล สวางอารมณ. (2543). ผลการใชชดกจกรรมฝกท าโครงงานวทยาศาสตรทมตอ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 4. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาบรพา. ชาตร เกดธรรม. (2547). เทคนคการสอนแบบโครงงาน. กรงเทพฯ : ชมรมเดก. เตอนใจ ไชยโย. (2545). ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและความสามารถในการท า โครงงานวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนโดยการใชแบบฝกคดหวขอและ วางแผนการท าโครงงานวทยาศาสตร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต

สาขาวทยาศาสตรศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถนด ศรบญเรอง. (2549). วทยาศาสตร ม.1 เลม 1. พมพครงท 7. นนทบร : ไทยรวมเกลา. . (2551). วทยาศาสตร ม.1. เลม 1. นนทบร : ไทยรวมเกลา. ถวลย มาศจรสและมณ เรองข า. (2549). แนวการจดกจกรรมการเรยนการสอนโครงงาน. กรงเทพฯ : ดวงกมลสมย.

18

บญชา แสนทว และคณะ. (2546). วทยาศาสตร เลม 1 ชวงชนท 3 ชน ม.1. กรงเทพฯ : วฒนาพาณช. ประดบ นาคแกว และดาวลย เสรมบญสข. (2551). วทยาศาสตร ม.1. กรงเทพฯ : ส านกพมพแมค . ปนศกด ชมเกษยน และปยาณ สมคด. (2545). วทยาศาสตร 2 ชวงชนท 3 (ม.1-ม.3). นนทบร : ไทยรมเกลา. พเยาว ยนดสข และคณะ. (2546). วทยาศาสตร ม.1. กรงเทพฯ : พฒนาคณภาพวชาการ. พมพนธ เดชะคปต. (2545). พฤตกรรมการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : พฒนาคณภาพวชาการ

(วพ)จ ากด . (2551). การสอนคดดวยโครงงาน. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พมพพนธ เดชะคปต และคณะ. (2548). วทยาศาสตร ม.1. กรงเทพฯ : สถาบนพฒนาคณภาพ วชาการ. . (2550). สดยอดคมอครแผนการจดการเรยนรรายชวโมง. กรงเทพฯ : สถาบนพฒนา คณภาพวชาการ. พระ พนาสภน. (2551). แมค ม.ตน. กรงเทพฯ : ซวแอลการพมพ. โรงเรยนบานกาเกาะระโยง. (2551). แผนปฏบตการประจ าปการศกษา 2551. กลมบรหารงานทวไป. . (2550). หลกสตรสถานศกษาขนพนฐาน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (ฉบบปรบปรง ครงท 2). ฝายวชาการ. ลขต ฉตรสกล และคณะ. (2533). วทยาศาสตร เลม 2. กรงเทพฯ : วฒนาพาณช. วมลรตน สนทรโรจน. (2550). นวตกรรมตามแนวคดแบบ Backward Design.กรงเทพฯ : ชางทอง. ศรลกษณ ผลวฒนะ. (2545). วทยาศาสตร ชวงชนท 3 (ม.1-ม.3). กรงเทพฯ : นยมวทยา สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2548). ชวตกบสงแวดลอม

สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว. สมพงศ จนทรโพธศร. (2549). โครงงานวทยาศาสตร ระดบมธยมศกษา. : กรงเทพฯ : เจาพระยาระบบการพมพ.