١

سر واژه

"زمینه اي در علم هرمنوتیک عرفانی"

ذات زبان بشري درکندوکاوي

*****

The Secret of Word

خانجانی علی اکبر استاد

٢

حمن الرحیمبسم اهللا الر

سر واژه عنوان کتاب :

علی اکبر خانجانی استادمؤلف :

ه .ش 1383تاریخ تألیف :

145ه:تعداد صفح

٣

فهرست عناوین

۵.....................................................................................................»خدا«کلمۀ ۶.............................................................................................منشأ بشری کلمات

٨...........................................................................................نخستین واژۀ بشری ١١................................................................................اھمیت واژه ھا در سرنوشت

١٢............................................................................. جھان بھ مثابۀ مخلوق واژه ھا ١٣................................................................................................جادوی واژه ھا

١۵........................................................................................خدا ۀامام و کلم ۀرابط ١٧............................................................................................ سھ واژۀ بنیادین ١٩................................................................................................معنای سر واژه

٢١..................................................................................................واژه ۀکارخان ٢۴....................................................................................................اسرار الفاظ ٣٠...........................................................................ی دارای معنا می شودچگونھ لفظ

٣٣.............................................................................چگونھ واژه ای واقع می شود ٣٧................................................................................................تلقین واژه ھا

۴٠.....................................................................................ذات دیالکتیکی واژه ھا ۴٢....................................................................................................ذات الفباء

۴۴..................................................................................................دھان ۀفلسف ۴۵..................................................................................انواع واژه ھا و مادرشان

۴٨..............................................................................................اژه ای اخالق و ۴٩.............................ھای اخالقی ..............................................................واژه

۵٠................................................................................................شعر واژه ھا ۵٣..................................................................................................ه و معنا ماد

۵٧........................................................................ آدم و حوا پیدایش واژه در رابطۀ ۶٠................................................................................................آموزش زبان

۶٢...................................................................................................خود و خدا ۶٣..............................................................................................انقالب واژه ھا

۶۶................................................................................در محضر حضرت واژۀ هللا ٧١....................................................................واژه ھای سرنوشت و سرنوشت واژه

٧۵........................................................................................» عشق « سر واژۀ ٧٧.....................................................................................صورت الفباء و کلمات

٨٣.....................................................................................................سر نقطھ ٨٧...........................................................................و سر نی » ن « سر قلم یا سر

۴

٩٧...................................................................................ی حیوانات در صداتأملی ١٠٠..................................................................................................صدای عدم ١٠٢...................................................................................واژه ھا تمدنسیری در

١٠۴.................................................................................................» سر «واژۀ ١٠٨...................................................................................................... ر سر س

١٠٩.....................................................................................................سر سر ١١٣...................................................................................................سر گفتگو ١١۴...........................................................................................» م « سر حرف

١١٧...............................................................................راز یگانگی اصوات الفبائی ١١٨.............................................................................» حق « واژه ھا و واژۀ حق

١٢٠..........................................................................................» مغ « سر واژۀ ١٢٢...............................................................................یگانگی جھانی معنای الفاظ

١٢٣.............................................................................................» ز « سر لفظ ١٢۵............................................................................................» ی « سر لفظ

١٢٧........................................................................احبت قلوب و ظھور واژۀ هللا مص ١٢٩....................................................................................................سر ھوا ١٣٠....................................................................................................سر بینی ١٣١....................................................................................................سر دست

١٣٢.................................................................................................سر جوارح ١٣۴................................................................................................سر سر تا پا

١٣۶.....................................................................................................سر بدن ١٣٨.............................................................................................» و « سر لفظ ١٣٩............................................................................................» ت « سر لفظ

١۴٠....................................................................................................زبان خدا ١۴۴....................................................................................................سر واژه

۵

بنام خدای کلمھ

» :خدا « مهخداي کلمه و کل

لم�ھ ھ�یچ چی�ز وج�ود ب�ود و ج�ز آن ک نیز در ازل یک کلمھ بود و آن کلمھ کل » خداوند « گفتھ شده است کھ ھ�ر ای�ن س�خن دگر نبود . این سخن در انجیل و نیز در احادیث قدسی اسالمی نقل می شود . بھرحال گوین�دۀ

احس�اس علم و اندیشھ وکھ بوده است سخنی بس عظیم و حیرت آور بر زبان رانده است سخن فوق عقل و . یو ھر تصور

م ھ�و ش�اید » ھ�وهی«بوده است : کلم�ة هللا . و ی�ا » خدا« گوئی آن کلمۀ ازلی کھ ھمان خدا بود ھمان کلمۀ ن ی�ک کلم�ھ بوده اس�ت . فرق�ی نم�ی کن�د ک�ھ آ» اوم « و یا بقول متون ودائی » ھو « عرفای اسالمی بقول

ھم�ان یک کلمھ است ھر چند کھ باز ھم بسیار فرق می کند . بھرحال آن دقیقا دارای چھ لفظ و حروفی بودهس�امی ا، س�ائر واقع سائر کلم�ات را آفری�ده اس�تان و جھانیان را آفریده است و درخدائی بوده کھ بعدھا جھ

را . و سپس از آن اسامی صفات و افعال پدید آمده و لذا کلمات دیگری پدید آمده اند .ی�ن ین ب�ار اائی زدن در عین حیرت آور بودن بسیار ساده است ولی آیا آنکھ ب�رای نخس�تبھرحال چنین حرفھ

ن س اگ�ر ای�حرف را زده واقعا فھمیده است ؟ ای�ن س�خن م�ذکور ظ�اھرا ب�ھ خداون�د نس�بت داده ش�ده اس�ت پ� از ی حل��فھمی��ده اس��ت ک��ھ چ��ھ گفت��ھ اس��ت . بھرح��ال مغ��ز و ش��عور منطق��ی بش��ر مطلق��ا م س��خن او باش��د حتم��ا

ھس�تی جھ�ان ک�ل حریم این واقعھ راه نمی برد کھ چگون�ھ اعراب برای فھم چنین واقعھ ای ندارد و مطلقا بھثال . م�» خدا «در ازل فقط یک کلمھ بوده است و آن کلمھ ، خدا بوده است یعنی خدا یک کلمھ بوده ، کلمۀ

ھم��ان ب��وده و خ��ود واژه اش ش یک��یایاگ��ر چن��ین ب��وده پ��س آن کلم��ھ تنھ��ا کلم��ھ ای ب��وده ک��ھ اس��م و مس��م ج�اری ش�ود مبدل ب�ھ آب» آب « و در ھمان حال کلمۀ» آب « نویسیم ش بوده است . مثل اینکھ بموجودیت

ه اس�ت کلم�ۀ ب�ود» وج�ود « و دریا گردد . یعنی خود کلمھ دارای وجود بوده است و چھ بسا آن کلمھ ھم�ان خس�تین نی ش�ده و جھانی�ان را آش�کار ک�رده اس�ت . یعن�ی و سپس ای�ن کلم�ھ دارای وج�ود جھ�ان» . وجود «

بخ�ودی »وج�ود « گ�وئی کلم�ۀ » . وج�ود « چیزی کھ در ازل وجود داشتھ ھمان وجود بوده اس�ت در واژۀ ت و بلک�ھخود شکافتھ شده و جھان را آشکار نموده است . چنین واقعھ ای در تصور بشری عین ج�ادو اس�

ی�ل ور و تخج�ائی ن�دارد و ن�ھ عل�م . بلک�ھ فق�ط تص� ندر ای�ن واقع�ھ کمت�ری م�ی باش�د . عق�ل یمنشأ ھر جادوئآن�را ھ بتوان�دن�د ب�دون اینک�محض مالیخولی�ائی م�ی توان�د چن�ین واقع�ھ ای را دریاب�د و در ذھ�ن ب�از آفرین�ی ک

ر ح�داکثر د داش�تھ باش�د بلک�ھ فق�طعقل�ی و علم�ی واژه ھائی بیان کند ک�ھ کمت�رین معن�ای منطق�ی ی�ا بواسطۀبیند و ب�ھ بھایش مییائی . چنین وقایعی را انسان گاه در خواشاعرانھ و کودکانھ و فانتزی و رؤ یانی کامال ب

مث��الی و ھم��ین دلی��ل تعبی��ر خ��واب ھرگ��ز معن��ائی منطق��ی و علم��ی و عقل��ی نیافت��ھ اس��ت و فق��ط اس��تعاره ای و اشاره ای است و تماما رمزوار .

۶

منشأ بشري کلمات :

مغ�ز عص�ب شناس�ی و حنج�ره شناس�ی و رس�می ھ�م ک�ھ بگ�ذریم و انشناسانھ و زب�ان شناس�انۀسیر رواز تفای ق�ط مش�اغلفشناسی فیزیولوژیک را ھم کھ بھ کناری نھیم چرا کھ ھیچ معنائی را براستی آش�کار نک�رده و

ی عن�اس�تین مبش�ر نخس�تین ب�ار چگون�ھ س�خن گف�ت و نخ بی محتوا پدید آورده اند تقریبا معلوم نمی شود ک�ھی ی را حت��ب�ھ زب��ان و تقلی�د کلم�ھ چگون�ھ پدی��د آم�د و چگون��ھ ن�امی ب�ر چی��زی نھ�اده ش��د . آم�وزه ھ�ای زب��ان

ھ کیفی .ن حیوانات ھم می توان اجرا نمود . تفاوت دربارۀ آدمیزاده فقط تفاوتی کمی است و دربارۀھ زم�ین ب� ل دوران�ی ب�ر روی ک�علم زبان شناسی ھم اعتراف دارد کھ بش�ر در در متون مذھبی آمده و تجربۀ

ھ�م در حد سخن می گفتھ اس�ت . بس�یاری از واژه ھ�ای مش�ترک ب�ا ان�دک تف�اوت در تلف�ظ ھن�وزایک زبان وپدر ، آب ،ادر م ھ نخستین تجربۀ کودک است مثل واژۀمیان اقوام بشری یافت می شود کھ عموما مربوط ب

، مث�ل یھ�وه واژه ھای مشترک بین اقوام گون�اگون اس�تن ینخست و امثالھم . واژۀ خدا ھم کمابیش در جرگۀمرب��وط ب��ھ و امث��الھم ک��ھ ھن��وز ھ��م حض��ور دارد ک��ھ د، گ��ودو ، گ��ود ، گ��ا ، اھ��ور ، آس��ور ، خ��دا ، ھ��و ھوی��ا

می باشد . کنخستین احساس بشر دربارۀ جھان متافیزیاتی این م�ایع حی� آیا اثر نوشیدن چھ ارتباطی وجود دارد ؟» آب « آیا براستی بین آبی کھ می نوشیم و کلمۀ

» آب«اژۀ وخواند متفاوت نیست ؟ آیا می »Water«می نامد و کسی کھ آنرا » آب « برای کسی کھ آنرا اس�ت ک�ھ است کھ انسان را تشنھ می کند و بھ جس�تجوی آب م�ی ان�دازد و ی�ا ب�العکس ؟ یعن�ی ش�اید تش�نگی

در ذھن می شود .» آب « خالق واژۀ دانائی تمام م�ی ل آموخت�ھای�ن دان�ائی او ردی�ف ک�ردن آنھ�ا در ذھ�ن و س�پس ب�ر زب�ان . ژه اس�ت و ش�یوۀوا ا

ک�ھ ی�ن دان�ائیاو تکرار و سپس بھ یاد آورده می شود و بکار گرفتھ می شود . ینقلتتقلید و شود، بواسطۀ نیازھ�ای فق�ط ب�رالعات و اخب�ار وراثت�ی و زب�ان ب�ھ زب�ان اس�ت ھ�ر چ�ھ ک�ھ بیش�تر م�ی ش�ود اساسا ھمان اط

ش م�ی تال نج وان ھر چھ کھ واژه ھای بیشتری بداند محتاجتر می شود و بیشتر بھ رسانسان می افزاید . انھ لم لغت ب�عه اند ؟ می گردد تا بھ ھذیان می افتد . اینھمھ کلمات از کجا آمد یافتد و محتاج واژه ھای بیشتر

م�ی ق�رآن .ن�د د و نھایتا بھ یک کلمۀ واح�د ب�ر م�ی گرددھد کھ جملگی از یکدیگر مشتق شده ان ما نشان مین د ک�ھ ع�الیتریاس�ت . اوپانیش�ادھا م�ی گوی�» هللا « ا ب�ی ش�مارند و ع�الیترین آنھ�ا کلم�ۀگوید ک�ھ کلم�ات خ�دحتوا بھ معنا و م ظ آنھاست و یااست . آیا این عالی بودن مربوط بھ حروف و تلف » اوم « کلمات ھمانا کلمۀ

اور گوینده مربوط می شود و یا ھر دو ؟و احساس و بین عل�وم ھمان�ا عل�م کلم�ات و س�پس برت�ر از رند کھ عالیترین و جاودانھ ترین و مؤثرتدعلمای قدیم معتقد بو

ک��ھ از مب��انی ج��ادوگری ھ��م محس��وب م��ی ش��ده » جف��ر«آن عل��م ح��روف اس��ت . عل��وم منق��رض ش��ده ای مث��ل مای قدیم چنین اعتقادی را نھایت�ا درب�ارۀ اع�داد داش�تھ و ھ�ر برخاستھ از ھمین علم بوده است . برخی از عل

موج�ودات ع�الم ھس�تی تجل�ی معتق�د ب�وده ک�ھ ک�ل ی می دانستند و کسی چ�ون فیث�اغورثعددی را دارای سر . برخی ھمین اعتقاد را دربارۀ حروف داشتھ اند . این علوم در دوران کھن اساس�ا در مش�رق زم�ین نددداعا

یران و ھند باستان گزارش شده است و یونانیان ھم دربارۀ این عل�م ھم�ین منب�ع را تأئی�د ک�رده ھ در او خاص بھ اند و بسیاری از دانشمندان یونانی مثل تالس و فیثاغورث و ھراکلیت و اپیکور و افالطون برای دستیابی

٧

ب ک�رده باش�ند ول�ی ب�ا این نوع علوم خفیھ بھ مشرق زمین سفر کرده اند ولی معلوم نیست کھ چیزی ھم کس�ه شداینحال بھ وجود چنین علم و علمائی در شرق اعتراف کرده اند و آنچھ کھ نصیب این دانشمندان یونانی

خفی�ھ باش�ند اید این علوم حاصل طبیعی آن عل�ومطب بوده است . و ش ھندسھ و نجوم و ھمان علم حساب وش�أ ن. بھرحال این امر ام�روزه واض�ح ش�ده اس�ت ک�ھ م ی نامعلوم مانده استو اگر چنین باشند ارتباطش بکل

ریاضیات سرزمین ھندوستان بوده است یعنی مھد ظھور علوم خفیھ و اسرار متافیزیکی ح�روف و کلم�ات و اس��تدالل و چ��ون و چ��را و» دی��الوگ « . و بلک��ھ مھ��د حکم��ت نی��ز ھمانج��ا ب��وده اس��ت و مھ��د ظھ��ور اع��داد

ن و تعقل کردن و بھ امور غیبی و اسرار نھان پ�رداختن . و نی�ز روای�ت واقع مھد ظھور اندیشیدنمودن و درظھ��ور نخس��تین گ��ویش و زب��ان و ا ب��وده اس��ت یعن��ی مح��ل ھب��وط آدم و ح��و اس��ت ک��ھ ھندوس��تان ھم��ان مح��ل پیدایش کلمھ و استدالل و معنا .

وده ب�ایش منط�ق دادی م�ی نمای�د نخس�تین ت�الش بش�ر در جھ�ت پی�دیق حروف و اعداد کھ یک بازی ق�رارتطب عل�وم نم�یماست کھ حروف ابجد یکی از این مثالھا در جھان اسالم اس�ت ول�ی در ع�ین ح�ال ھمچن�ان مطلق�ا

شود کھ منطق انسان ھزاره ھای اخیر چگونھ از بطن چنان تطبیقی رخ داده است .پدی�د میخ�ی را کھ خط د کھ ابداع کنندۀ خط و حروف و کلمھ و کتابت فنیقی ھا بوده اند شوچنین استنباط می

س�ت ک�ھ ی جھان ات است و کاربرد دارد و پیچیده ترین الفباآوردند کھ امروزه خط چینی ھنوز از ھمان ماھی ن�د و ی�ا گ�وئی ح�دود شص�د ح�روف دارد . ول�ی آی�ا گ�ویش و نوش�تن کم�ابیش پ�ا ب�ھ پ�ای یک�دیگر پدی�د آم�ده ا

اژه ای و عمل�ی و ءھ ای داش�تھ و ب�رای ھ�ر ش�یھزاران سال قبل از پیدایش خط ، بشر گویشی واضح و کلمل�وغ ول�د ت�ا بر و تکام�ل زب�ان ی�ک ک�ودک از ب�دو تواحد بکار می برده است ؟ بھرحال با نگاھی بھ سیر تطو

انش می ن اطرافیواژه ھا را مستقیما از زبا ابیش پاسخ داد ولی کودک امروز ھمۀمی توان این مسئلھ را کمرد و ف�ا از خ�ود ی دگ�ر داش�تھ اس�ت زی�رتی بکل�کامل زبان در تاریخ مسلما م�اھی . سیر ت یابد و نھ از خودش

کام�ل زب�انبی تردید حیات اجتم�اعی و تش�کیل خ�انواده نق�ش بس�یار مھم�ی در تبالواسطھ یافتھ شده است . ال ن�د ام�ی زنبا خودش حرف ی کامال ارتباطی است زیرا ھیچکستھ است یعنی زبان از یک لحاظ پدیده ااشد

دم قب�ل حضرت آ آیابا دیگرانی در خودش . آیا براستی انسان با خودش نیازی بھ مکالمھ داشتھ است ؟ مثال دو ر ھم�ان ب�داز خلقت حوا، ھیچ کلمھ ای بلد ب�وده و ب�ر زب�ان م�ی آورده اس�ت ؟ در ق�رآن آم�ده ک�ھ خداون�د

ر تی فق�ط دآدم ب�دون تردی�د بایس� اس�ماء و عل�وم و کلم�اتش را در ذات آدم سرش�تھ اس�ت . ول�ی ھمۀ خلقت ،ان ق�دیم د . حکیم�واق�ع ب�ھ ی�اد آورمات را از خودش استخراج کند و دررابطھ با حوا قادر شده باشد تا این کل

اس�ت یعن�ی »ذک�ر«در قرآن ھم ای�ن واقع�ھ موس�وم ب�ھ است . » یاد آوری«عتقد بودند کھ علم واقعی ھمانا م» ن�دیم�ن ع«ی�ا و این ھمان تفاوت علم لدنیزشی ماندگار ندارند . علوم آموزشی ، علم حقیقی نیستند و ار

ان ھ�م م�یاست از علوم کتابی و مدرسھ ای و محاوره ای : علم خودی و بیخودی ! این ام�ر ش�امل ح�ال زب� ای�ن ت .اس� ای زبان فرزندانش بیخودی و عاری�ھ یشود . یعنی زبان حضرت آدم زبانی خودی بوده است ول

ن روی�یک�ی از بزد بھ مثاب�ۀ تحرموکن است کھ ھمین زبان بیخودی کھ انسان از اطرافیان می آاعتقاد نیز ممن ھ�ر ارد ھمچن�یزبان خودی و ذاتی را بھ یاد می آورد و بدون آن انسان امکان یادگیری زبان را ند است کھ

نوع آموزش دیگری .

٨

خستین واژه بشري :ن

ا برخاس�ت . و خداون�د از وی ھ مح�ض تکمی�ل خلق�تش ب�ھ ام�ر خ�ددر قرآن کریم می خوانیم کھ حضرت آدم ب

بایس��تی » بل��ی « پ��س » . بل��ی « آدم بالفاص��لھ پاس��خ داد » . آی��ا م��ن پروردگ��ارت ھس��تم؟« ک��رد ک��ھ س��ئوالدگار از آدم بوده است . ولی خداوند رپرونخستین کلمھ ای باشد کھ آدم بر زبان رانده است کھ معلول سئوال

داد. » جھل و ظل�م « اسخ را از روی ) می فرماید کھ آدم این پاب بھ پاسخی کھ آدم داد (بلیر جوبالفاصلھ دواقع نھ سئوال خداوند را درست فھمیده و ن�ھ ج�واب خ�ودش را . بلک�ھ ب�ھ ناگ�اه پاس�خی س�ھوی یعنی آدم در

ه پاسخ داده است و چ�ھ داده است کھ خداوند آنرا دال بر جھالت و ظلم آدم می کند . یعنی نھ تنھا آدم نافھمیدبسا پاسخ غلط داده است بلکھ با این پاس�خش ظل�م ھ�م نم�وده اس�ت . و چ�ون نم�ی توانس�تھ ب�ھ خداون�د ظل�م

ھ�یچکس ظلم�ی نم�ی کن�د اال « کرده باشد پس بخودش ظلم کرده است زیرا خداون�د در ق�رآن م�ی فرمای�د ک�ھ ستھ سھ نوع پاسخ در سھ تا کلمھ باشد : بل�ی ولی بھرحال پاسخ بھ سئوال خداوند فقط می توان» . بخودش

عالمان�ھ و و ، نھ ، نمی دانم . پاسخ بلی را کھ خداوند رد کرد پس درست نبوده است . پس آیا پاسخ درست ھ�م غل�ط م�ی ب�وده اس�ت و » ن�ھ « ؟ عقال پاسخ » نمی دانم « و یا » نھ « عادالنھ چھ می توانستھ باشد ؟

ب�وده » نم�ی دان�م « رس�د ک�ھ احتم�اال ج�واب درس�ت بایس�تی ر . پس بنظ�ر م�یچھ بسا جھل و ظلمی عظیم تباشد چرا کھ آدم براستی از عدم پدی�د آم�ده ب�ود و چ�ھ م�ی دانس�ت ک�ھ چ�ھ کس�ی او را خل�ق ک�رده اس�ت پ�س

از طرف�ی دیگ�ر ب�از در ق�رآن آم�ده اس�ت ک�ھ خداون�د . و ھم عاقالنھ است و ھم عادالن�ھ» نمی دانم « جواب ش بر جریان خلق شدن آدم بر آدم شاھد قرار داده است . یعنی آدم شاھد خلق ش�دن تم را در حال خلقنفس آد

بای�د » بل�ی « خود بوده است پس می دیده است کھ چھ کس�ی او را خل�ق ک�رده اس�ت . و ب�دین ترتی�ب پاس�خ « می بوده و شاید ھم خطاب درست نداش�تھ باش�د و آدم» بل�ی « ربط�ی مس�تقیم ب�ھ ج�واب » جھ�وال ظلوما

ت آدم باشد کھ در این ص�ورت ب�االخره مش�مول پاس�خ آدم ھ�م م�ی ش�ود . بھرح�ال از ای�ن کال مربوط بھ ماھی ھ ب�ر زب�ان کمی رسیم کھ نخستین کلمھ ای است » بلی « مبحث عرفانی و تفسیری کھ بگذریم بھ خود واژۀ

پ�س نخس�تین کلم�ۀ بش�ر ک�ھ طبع�ا م�ادر ھم�ۀاس�ت . ظل�م ب�وده آدم آمده است . کھ در ھر حال دارای جھل وی�ک و م�بھم و جاھالن�ھ ب�وده رنادانی و ظلم�ت ب�وده اس�ت یعن�ی دارای معن�ائی تا کلمات اوست دارای جھل و

است . و اما سئوال دیگر اینست کھ آدم در پاسخ بخداوند بھ چھ زبانی سخن گفتھ اس�ت ب�ھ عرب�ی ی�ا عب�ری آی�اتش مؤمن�ان را بھرح�ال خداون�د درب�ارۀ ھم�ۀن�ائی را ادا نم�وده اس�ت ؟ . و یا فقط مع یا یونانی و یا ھندی

م�ذکور اس�ت . ای�ن تفک�رات ت خود ن�وعی تفک�ر درب�ارۀ ای�ن آی�ۀدعوت و امر بھ تفکر می کند و این سئواالھ�دایت علم�ی نرس�ند ول�ی خداون�د ای�ن تفک�رات را مقدم�ۀ ممکن است ھرگز بھ پاسخی منطق�ی و عقل�ی و ی�ا

ھ و امری واجب قرار داده است و اصال این آیات را فقط بھ ھمین دلیل بر پی�امبرانش ن�ازل ک�رده اس�ت دانستتا تفکر کنند وگرنھ بھ دریائی از این آیات ھرگ�ز ت�ا ب�ھ ام�روز پاس�خی عقالن�ی داده نش�ده اس�ت . ھرچن�د ک�ھ

د نیام�ده اس�ت . آنچ�ھ ک�ھ در ن�زد پدی» عقل « ینی دربارۀ معضلھ ای بھ نام قھنوز براستی تعریفی یگانھ و یدیگری عین جھل اس�ت و نی�ز ھم�ین اخ�تالف و تض�اد محسوب می شود در نزد فرد یا قوم ی عقلفرد یا قوم

وقت�ی ک�ھ خداون�د ج�واب ک�امال بین عقال و فالسفھ نیز ھمواره وج�ود داش�تھ اس�ت و نی�ز ب�ین علم�ای دین�ی .

٩

ف بش�ر روش�ن اس�ت ی�طبق باورھای موجود در ق�رآن) تکل(می داند معقول حضرت آدم را از جھل و ظلم اوکھ ھرگز تکلیف و تعریفی از ھیچ امری نمی تواند داشت ھم�انطور ک�ھ نداش�تھ اس�ت . و گ�وئی قلم�رو زب�ان

رسد کھ معقولترین مکات�ب تنھا قلمرو درک بشر دربارۀ جھلش می باشد و نھ بیشتر . بدین ترتیب بنظر مینمی دانم ) باشد . ھر چند کھ اصل فلسفی این مکتب ھ�م ب�ا » ( ال ادری « ھمان فلسفی و فکری و اعتقادی

خودش در تضاد است زیرا اگر انسان بھ یقین بداند کھ مطلقا نمی داند پس الاقل ھم�ین ی�ک ام�ر را م�ی دان�د ع�ایش عم�ل می تواند بگوید کھ نمی دانم . و بعالوه پیرو چنین مکتبی مطلق�ا ق�ادر نیس�ت ب�ھ ب�اور و اد نپس

وال است و این خود یک دانائی است ئدر قبال ھر سئوالی دال بر فھمیدن آن س» نمی دانم « کند زیرا پاسخ ت و چگ�ونگی ظھ�ور آنھ�ا را ھر چند دانائی بر نادانی . بھرحال اگر انسان ذات کلم�ات را ندان�د و منش�أ وعل�

واژه ھ�ا م�ی اندیش�د تمام�ا گوی�د و بواس�طۀ ک�ھ م�یدرک نکند کھ ھرگز نکرده است پس فی الواقع ھر آنچھ معتق�د باش�یم ک�ھ انس�ان نم�ی انجام�د. مگ�ر اینک�ھجاھالنھ و بی ریشھ است و بھ ھیچ علمی واقع�ی و پای�دار

ه ای از علم را ھم نمی توان�د بیاب�د و زب�ان او فق�ط حج�ت کام�ل ب�ر جھ�ل اوس�ت . یعن�ی انس�ان ی ذر مطلقا حتبفھمد کھ ھیچ نمی فھمد و از این طریق خدا را بشناسد ھمانطور ک�ھ عل�ی (ع) سخن می گوید تا باور کند و

و این یعنی شناخت خدا بعنوان منشأ و ص�احب » . خدا را از این رو شناختم کھ اصال نشناختم « می فرماید از علم از طریق جھل : علم جاھالنھ ! جھل عالمانھ ؟ ! بنظر میرسد ارزش و عظمت جھل بشر بس�یار برت�ر

عل��وم اوس��ت . الاق��ل جھ��ل بش��ر خط��رات و ش��رارتھای مھل��ک کمت��ری داش��تھ اس��ت . جھ��ل انس��ان را ب��ھ خ��دا ھ�یچ عل�م میرساند و علم او را بھ ابلیس و ستم و جنون کشانیده است زیرا این علوم تمام�ا ب�ی ریش�ھ ان�د و

ش نم�ی توان�د ب�رای خ�ود دارای ذاتی در بشر پدید نیامده است و ھر آنچھ کھ علوم نامیده می ش�ود در الفب�ایتص�ادف و اتف�اق اس�ت . ھ ھ�ا ش�باھت دارد ک�ھ تمام�ا محص�ول بچ� یکمترین تعریفی باشد . این علوم ب�ھ ب�از

ی خداوند فقط مقیم ئانسان بمیزانی کھ انواع و درجات و اعماق جھل خود را کشف می کند بخدا می رسد گوروی در روی خدا ایستاده بود و جواب چنان درس�تی ھ�م است . حضرت آدم کھ رذات جھل و تاریکی بش در

جھ�ل و ظلم�ت بش�ر ر خدا و درک او ھمانا مق�ام کم�ال ھل و ظلم ( ظلمت ) بود پس حضوجداشت محکوم بھ است . براستی انسان فقط دربارۀ جھل خودش دارای باور و یقین ھائی است و بس . و نیز آرام می ش�ود و

قل مکالمھ و مباحثھ و جدال می کشاند گوئی کھ اچرا کھ این باور او را بھ حد از بسیاری شرارتھا می رھد . ھر کلمھ و معنائی یک قطعھ آتش است کھ مبادلھ می شود .

ک ند . ک�ودد نخستین کلمات آن�ان اس�ت ک�ھ در ھم�ھ ج�ای زم�ین بس�یار ش�بیھ ھس�تکودکان بھ ھنگام تول گریۀفق�ط ت زب�ان وند کھ عموم�ا ب�دون حرک�دید چند لفظ و صوت محدودلیلی کھ گریھ کند و صدائی تولید نما ربھن ای� ترک ھم�ۀاز س�ینھ م�ی باش�ند و ح�رف مش�باز شدن لبھا از حنجره مستقیما بیرون می آین�د و الف�اظی با

اس�ت » م «. و س�پس ح�رف می باشد : اھو ، ھوم ، وه ، ھح ، ھو ، ھ�ا ، ھ�ی ، ھ�و و غی�ره» ه « الفاظ حضور کوتاهخیلی »ه « ا بھمراه و مقدم لفظ دن لبھا خود بخود تولید می شود و لذا اکثرباز ش کھ بواسطۀ

دارد . احتم�اال در روایت است ک�ھ حض�رت زرتش�ت ب�ھ ھنگ�ام تول�د بج�ای گریس�تن ، لبخن�د زده اس�ت یعن�ی ص�دائی

گفتن و ص�دا تولی�د ک�ردن تولید نکرده است و بعید است قھقھھ زده باشد و بایستی تبسم باشد . اصوال سخنھ ھم اساسا در حاالت متشنج و ناراحت ( بھ لحاظ عصبی ھاز ناراحتی و ھراس است و نھ راحتی . حتی قھق

باید گفت کھ درواقعر لبخند می زند . ثو روانی ) پدید می آید . انسان بھ ھنگام انبساط خاطر و آرامش حداکی و ناس�پاس اس�ت . در حیوان�ات ھ�م غانی و ی�ابناراح�ت و عص�کلمھ و صوت در انسان دارای منشأ و ذات�ی

١٠

ن�اراحتی و انفع�ال اس�ت . بش�ر ھم�واره بواس�طۀھمینطور است . آرامش و رضایت ھمواره ت�وأم ب�ا س�کوت کی دارای صوت یعنی کالم است متحر ی آید . صوت برخاستھ از بیقراری است بھ ھمین دلیل ھر چیز بصدا م

ثاب�ت بس�یار ان�دک نفوذ کننده تر اس�ت . ص�دای ی�ک ص�خرۀباشد صدا شدیدتر و و ھر چھ کھ سرعت بیشتر بیص�دا ھ�یچ چی�زی درواق�عاست و با اینحال کامال ھم ب�ی ص�دا نیس�ت زی�را در درون�ش حرک�ت وج�ود دارد .

نیست و ھمھ چیز دارای کالم و سخن و پیام اس�ت . فق�ط چی�زی ک�ھ وج�ود ن�دارد ص�دا ھ�م ن�دارد . ب�ھ ھم�ین رف بھ کمال رسیده را کھ فنای در ذات می خوانند در مقام خموشی است . دلیل عا

نش یعن�ی ت�رین بن�دگات انش ک�ھ خیل�ی ناراح�ت بودن�د س�خن گفت�ھ اس�ت و ناراح�گخداوند نی�ز ب�ا برخ�ی از بن�دش�نیده و ون�د را نتوانستھ مستقیما صدای خدا را بشنود و کلیم هللا شود . گویا جز او کسی صدای خدا موسی

ی باش�ند گ�وئ کھ معروف بھ احادیث مع�راج پی�امبر نی�ز م�یرا بھ حرف بکشاند . احادیث قدسی توانستھ خدا ن سخن خداوند با پیامبر اسالم در معراج بوده است .

لخود خداوند در از ن�ده م�ی خواخود یک کلمھ بوده است و آیا این کلمھ خودش را می خوانده اس�ت ؟ حتم�ا ه است و نھ مثال یک روح یا صورت . است کھ کلمھ خوانده شد

او س�ت ک�ھ درآیا براستی خود کلمھ نیست کھ در انسان سخن می گوید و انسان را بخود می آورد ت�ا ای�ن چی ودش را درخ�و نیس�ت ک�ھ در انس�ان س�خن م�ی گوی�د » خ�دا « با زبان او تولید صدا می کند . آیا خود کلمۀ

دیگران مخاطب قرار می دھد ؟

١١

اهمیت واژه ها در سرنوشت ها :

ر دھ وی�ت بچ�فرزندانش�ان و ھ�م در ھبر کودکان خود می نھند ھم در احساس آنھا نس�بت ب�ھ نامی کھ والدین

ھ خداوند ب� اندک موارد اموری است کھ یکی ازطول عمرش بسیار مؤثر است . نام نیکی بر فرزندان نھادن وای�ت اس�ت ه و در رھی کامال بکر ب�ودوده است . نام برخی از انبیای ال ل نمعنوان وظیفھ ای بھ والدین محو

کودک�ان گ�ذاری ب�ر و علی . نام محمدو ، عیسی کھ خود خداوند چنین نامی را بر آنھا نھاده است مثل یحیی ام رگس�الی ن�بز ربرخوردار است . برخ�ی دنواده است و از حساسیت ویژه ای رین امور خاتیکی از مسئلھ زا

جا می آنھا بری ت و زندگانھوی خود می نھند کھ اثر واضحی در خود را تغییر می دھند و یا نام مستعاری برب�ھ ی ک�ار راجدالھا و تواف�ق ھ�ا ب�ر س�ر واژه ھاس�ت . گ�اه بخ�اطر اخ�تالف ب�ر س�ر ک�اربرد واژه ا نھد . ھمۀ

د . ھم�ۀم�ی س�از ی را نابودتد و گاه مل ت می کشاند و خاندانھا را بر باد می دھجنگھای بزرگ و طوالنی مد ا ب�ھ ناگ�اه جنگھای فردی و خانوادگی و گروھی و مذھبی ب�ر س�ر ک�اربرد واژه ھ�ا و تع�ابیر کالم�ی اس�ت و ب�

افق�ات اختالف�ات و تو اس�ت جنگ�ی ب�زرگ ف�روکش م�ی کن�د . ھم�ۀخواھی ع�ذرکاربرد واژه ای ک�ھ ب�ھ معن�ای ازد . س�م�ی توان�د سرنوش�تی را دگرگ�ون » نف�رت « ی�ا » ش�ق ع« زناشوئی نیز بر سر واژه ھاس�ت . واژۀ

ال ینھ�ا جملگ�ی دو ن�ام پی�امبران اس�ت . ا» خ�دا « برخی از واژه ھا اثر شدیدتری دارند و از آن جمل�ھ واژۀ ھ نھا س�لطت انس�ابر سر حیرت آور واژه ھا و قدرتی است کھ در آنھا نھفتھ اس�ت ک�ھ ای�ن ق�درت ب�ر سرنوش�

ر اژه ھ���ا دواھمی��ت انس��انھا ، ب��ر آنھ���ا حک��م میران��د و زندگیش��ان را تغیی���ر م��ی دھ��د . ۀدارد و ب��دون ارادن چی�زی ح است و بھ لحاظی انسات و اعمال و اندیشھ و احساسات در روابط بشری پرواضسرنوشت و ھوی

واژه نیست ولی ھنوز راز این اھمیت و علمش بدست نیامده است .جز و طق اس�ت ھ�ر چی�زی ک�ھ ھس�ت ن�اطق اس�ت و ب�ی نھای�ت دس�تگاھھای نط�قفقط انسان نیست کھ حیوانی نا

رد : نط�ق زبان مدرن می توان از این انواع دس�تگاھھای نط�ق ن�ام ب� صوت در جھان ھستی وجود دارد و بھ، انی ظلم�ات ، نط�ق ن�وری ، نط�ق ، نطق حیوانی ، نطق نب�اتی، نط�ق جم�ادی، نط�ق ک�رات ، نط�ق ذر بشری

دارای ا ھ�، نطق کودکانھ ، نطق احساسات ، نطق خموش�ی و.... و ھ�ر ی�ک از ای�ن ان�واع نط�ق نطق رؤیاھا لوم و ات و زبان و فرھنگ و ععموما ھمین است کھ بصورت ادبی خویش است و منطق بشری منطق خاص

ود گری ھم وج�ت ھای دیدنی ممدنی◌◌ت نام دارد . فنون و مذاھب و فلسفھ ھا و ھنرھا خودنمائی می کند و ص�ل گردھم�ائی طق ھا حامدنیت نباتی ، مدنیت روحانی و...... زیرا ن ، دارند : مدنیت کیھانی ، مدنیت اتمی

ھا ھستند .انسان وقتی بھ خواب میرود بر جماعت و منطق دیگری وارد م�ی ش�ود و دارای نط�ق دیگ�ری اس�ت . وقت�ی

و منط�ق دیگ�ری ق�رار دارد . انس�ان حت�ی در ھ�ر تم�دنتولد نی�ز در کھ می میرد نیز ھمینطور است . قبل ازی اس�ت . و ھ�ر ی است و ب�ا ھ�ر ک�س دارای دس�تگاه منطق�ی خاص�شرایطی و در ھر زمانی دارای نطق خاص

ون�ھ اس�ت. و انس�ان محت�اج علم�ی گواژه ای نیز در ھر شرایط و دس�تگاه منطق�ی دارای معن�ا و خاص�یت دگرآنھا را درک کند . آنچھ کھ علم منطق نامی�ده ش�ده اس�ت یتاذ شرایط کاربردی واژه ھا و است کھ بتواند سر

واژه ھا را تحت قانون ریاضیاتی تس�اویگری بھ�م مح�ک م�ی و ھرگز چنین رسالتی را نداشتھ و فقط خواص آنھ�ا و رواب�ط آمیز و خ�ود معل�ول ک�اربرد و آث�ار اس�رارزند و بازی می کند و کمترین احاطھ ای بر آن ندارد

١٢

بش��ری معل��ول تم��دنب��ین آنھاس��ت . انس��ان تمام��ا معل��ول منط��ق واژه ھاس��ت ، انس��ان مخل��وق واژه ھاس��ت . خودبخودی و کور اسرار و خالقیت ھای کلماتی است کھ خود بر اندیشھ و زبان بشر جاری می شود .

جهان به مثابه مخلوق واژه ها :

انسان معلول پیوستن ھا و گسستن ر ژه ھ�ا بس�تدھ�د . وا اژه ھ�ا رخ م�یبواسطۀ و ھاست و این واقعھ تماما

ھ�یچ ع�الم ھس�تی . ھ�ر ص�وتی ی�ک واژه اس�ت و ب�ی ص�دا حشر و نشر م�ی باش�ند ھ�م در آدمی�ان و ھ�م ک�ل ر نیست .جھانی متصو

) یک�ونف(دن�د م) و س�پس بوج�ود آ(بوج�ود آئی�د» ک�ون « ت ھستند . خداوند گف�ت موجودات نیز مخلوق کلماعن�ی ارن�د . یداش�ند و ھس�تی کلمات خدا پدید آمده اند و دارای صفات می ب عالم بواسطۀ موجودات یعنی ھمۀ

آمد و بوجود آورد .آن کلمۀ ازلی کھ خدا بود بھ صدا دری�ز اس�ت چاین ھیچ�ی ھم�ھ ». چون کلمات را بشکافی ھیچ می یابی « شاعر آلمانی استفان جورج می گوید

ای نیست منطقی نیست و لذا ھیچ می نماید . ولی دیگر واژهی�ن طلس�م ھ س�ر و ج�ادوی واژه ھ�ا ش�دم و ت�اکنون اس�یر و غ�رق در امن حدود بیست و پنج سال پیش متوج

ن مخل�وق م�سرنوش�ت حی�رت آمی�ز ای�ن واژه ھ�ا چیس�ت . ک�ل ھستم و شبانھ روز می نویسم تا ببینم کھ حق راق در ھ ای�ن نوش�تھ ھ�ا ھن�وز منتش�ر ش�ده باش�ند . بھرح�ال اس�تغنوشتن شبانھ روزی م�ن اس�ت ب�دون اینک�

ا در ری�ن کت�اب ا ه. و این�ک در کم�الش ق�رار دارم و دوب�ار واژه ھا مرا مستمرا بسوی فقر و تنھ�ائی کش�انید وده است .بچنین کرده چھ من پایان این دوره از زندگیم آغاز کرده ام تا باالخره ببینم آنچھ کھ با

.اش�تھ ام ات چ�ون ب�ارانی از آس�مان ب�ر م�ن باری�ده ان�د و م�ن آنھ�ا را جم�ع و ج�ور ک�رده و نگیک عمر کلم�س�ات ھ و احساگوئی من رسالتی جز این نداشتھ ام . نوشتھ ھایم حاصل اندیشھ گری من نیستند بلک�ھ اندیش�

م حرفھ�ای ب�ا و اعمالم محصول این کلمات ھستند . زندگیم محصول نوش�تھ ھ�ایم ھس�تند و ن�ھ ب�العکس . م�نسرنوش�ت رده ام وک�ه ای را ب�ا خ�ود دش�من ه ای را بھ ایم�ان کش�انیده ام و ع�د عد ، بیمارانی را شفا داده ام

ھائی نوین آفریده ام کھ خود من عجیب ترینش ھستم . من خود مخلوق کلماتم ھستم .و این�ک وش�تم و متوق�ف ش�درا آغاز کردم کھ چند صفحھ ای ن» ر واژه س « سال پیش کتابی بنام حدود پنج

، یات و بھ حرف زدن در عالم خواب و رؤیک اصطالح سنگسری اس» واژه رس « دوباره بازگشتھ است . الق می شود و بھ معنای ھذیان و بر زبان راندن واژه ھائی اسرار گونھ و سر بستھ است . ای�ن اص�طالح طا

اس�ت و ی�ا واژۀ رازگون�ھ ک�ھ » س�ر واژه « کھ ھمان را بھ ناگاه از بطن زبان مادری ام کشف نمودم و دیدماس�ت » تی�ک وھرمن« محتاج تعبیر می باشد و بایستی تأویل گردد . علم تأوی�ل ک�ھ ام�روزه موس�وم ب�ھ عل�م

علم�ی و منطق�ی و قیاس�ی واژه ریشھ ای کھن در فرھنگ دارد و عین تعبیر خواب اس�ت و ربط�ی ب�ھ تفس�یر طق منطق است . ھیچ قانونی را نم�ی ت�وان ب�ر اس�اس ھم�ان ق�انون فھمی�د و من درواقعھا و حوادث ندارد و

یرازش را درک نمود . مثال ھرگز علم را نمی توان تفسیر علمی نمود . ھرگز دین را نمی ت�وان تفس�یر دین�

١٣

ا درک ک�رد و اخالق�ی س�اخت . احک�ام اخالق�ی ، اخ�الق ر ھمانطور کھ ھرگز نمی ت�وان بواس�طۀ نمود و ... .معانی واژه ھا نیز نمی توان بھ راز واژه ھا و مبدأ و معاد و ذات�ش پ�ی ب�رد . ب�ھ ھم�ین دلی�ل ھرگ�ز سطۀبوا

ابط�ال م�ی نمی توان از معنای معنا سخن گف�ت . ای�ن ن�وع ت�الش ھ�ا بس�رعت ب�ھ ھ�ذیان و پ�وچی و جن�ون و، درک نم�ود . ای�ن چی�زھم�ان چیزی را در خود ھمان چی�ز و بواس�طۀرسد . یعنی ھرگز نمی توان خود ھر

در فلسفھ است کھ مترادف ب�ا معن�ای مطل�ق و غی�ر قاب�ل توص�یفی » ھستی فی الذاتھ « ل حینالای ھمان معم یعنی از طریق توصیف نمی توان راز توصیف را توصیف کرد . ! شده است : وصف ناپذیر» خدا « چون

جادوي واژه ها :

راف�ی ھ�م ھ در م�ذاھب خک�ش�ده اس�ت ھم�ین س�ر واژه ھ�ا ب�وده اس�ت ده م�یی�در میان قدما آنچھ کھ ج�ادو نام

ا ت واژه ھقدرت شگرف و متافیزیکی ای بوده کھ در ذا اذکار وارد شده است و این بواسطۀ بصورت ورد وه . بھرحال و غیرم ، هللاسراغ داشتھ اند کھ اشد این خاصیت را در اسماء الھی می جستھ اند مثل : ھو ، او

رب�ھ ثاب�ت مر ب�ھ تجات روانی نمی تواند باشد و این ا تھی از ھیچ خاصی قاینگونھ ای از واژه ھا مطل استفادۀ وض�وح دی�دهکسانی کھ مشغول ورد و ذکر واژه ھا ھستند بت آن در حاالت روانی شده است . کمترین خاصی

وش�ی م�ی می شود . این عمل فرد را دچار نوعی خلسھ و درون گرائ�ی و مس�تی و مدھ مس�ائل کن�د ک�ھ طبع�از ی ھرگ�ول� زندگی و روابطش را تحت تأثیر قرار میدھد . پس این مسئلھ تھی از ھر حقیقت�ی نیس�ت روزمرۀ

ن�د کس�انیچباطنی درک و تصدیق گردی�ده اس�ت . ھ�ر بھ علم و معرفتی منطقی درنیامده است ولی بھ تجربۀز اوند و ی�ا ش�و بھ دیوانھ خان�ھ ھ�ا س�پرده م�ی کھ بھ چنین اموری می گرایند چھ بسا دچار جنون می گردند

ارتب�اط م�ی ش�وند وت ک�ھ در ظلم�ت ب�اطن خ�ود گ�م و گ�ور حیات طبیعی ساقط می گردند و این بدان دلی�ل اس�سالمی این ادلیل در عرفان دھند . بھ ھمین حیاتی و محسوس و منطقی خود را با جھان بیرون از دست می

د دی س�ر خ�وعارف کھ ھمان امام است بھ یک مرید داده شود و اگر مری و اذکار بایستی از طرف یک داورای�ن ای از اد . خرافات مذھبی شاخھ شوچنین کاری کند خطا محسوب می شود و چھ بسا گمراه و دیوانھ می

وی اص���دی م���اد مقورد پرس��تی کورکوران���ھ اس���ت ک���ھ ب���دون راھنم���ای بیرون���ی ( پی���ر ) انج���ام م���ی ش���ود و ر واژه دۀ ھم�ان س�شتباه و دعانویسی تماما ادامۀلی و جن گیری انھای جادو و رمالذا دک بولھوسانھ دارد و

ن�ده ھ ی�ا خواھاست زیرا تمام این اعمال بھ اصطالح جادوگرانھ بر اساس کاربردھای گوناگون واژه ھاس�ت ک�ه ران دادد دیگ�می شود و یا نوشتھ می شود و خورانیده می شود و یا بر بدن نص�ب م�ی گ�ردد و ی�ا ب�ھ خ�ور

س�اختن موف�ق ب�ھ ئیی ھ�م ب�ا اس�تفاده از چن�ین روش ھ�امرمی شود و غیره . در قرآن نیز ذکر ش�ده ک�ھ س�ا گوسالھ شد و مردم را فریفت و گمراه نمود .

ھ اذکاری کھ ھیچ مفھوم نباشد و گوئی مفھوم شدن آنھا بھرحال ھمواره اسرار با اذکار توأم بوده است خاص ھ یان مذھب اصالت حماقت و جن�ون اس�ت ک�ھ ب�ر اکث�ر م�ذاھب س�امئی آنھا می کاھد و این ھت جادواز خاصی

١۴

تاریخ بش�ر ط بر کل ت مسل ھ یک واقعی معلیھ معرفت بوده است . ولی با اینھافکنده است و در نبردی دائم بر است کھ باید فھم گردد و رازش مکشوف آید .

س فق�ط اض�ح اس�ت ک�ھ اس�تفادۀ وردگون�ھ از واژه ھ�ای مق�د بھرحال بھ تجرب�ھ و گزارش�ات ت�اریخی م�ذاھب و ،ی معن�وی نفس و تحت نظارت یک عارف پرھیزگار و بھ نیت معرفت و تق�رب ب�ھ ح�ق و تع�ال بھمراه تزکیۀ

تھ اس�ت وامری بسیار مھم و م�ؤثر تلق�ی ش�ده و در غی�ر اینص�ورت آث�اری مخ�رب و گ�اه جب�ران ناپ�ذیر داش�ز ای�ن ر جھ�ان ادیھا گشتھ است کھ اکثر فرق�ھ ھ�ای درویش�ی ن و تبھکاریھا و شیادفساد و جنو مبدل بھ اشد

ن�د و نگش�تھ ا جریان�ات ج�ادوگری ب�ر م�دار اس�رار واژه ھ�ا پدی�د آم�ده ان�د ک�ھ ھرگ�ز فھ�م نوع می باشند . کل ھ علما قرار نگرفتھ اند . مورد توج

ده اس�ت وش�س و اس�ماء الھ�ی بن�ا د ه ھ�ای مق�بھ لحاظی امور عبادی در مذاھب تماما بر مح�ور ج�ادوی واژا اه ت�وأم ب�گ�و اذک�ار ھس�تند ک�ھ اوراد ترین آنھ�ا تک�رار مس�تمر و بالوقف�ۀ صیچیزی جز این نیست کھ تخص

د و رد م�ی ش�وه داری و چلھ نشینی و ریاضتھاست . و گوئی انسان بدین طریق بر باطن این واژه ھا واروزرد غیب�ی وا ھ ذھن و دل خود ، وجودش دچار خلس�ھ ای م�ی ش�ود و ب�ر ع�والمیا با وارد کردن این واژه ھا ب

غیب�ی رخ می گردد و تقرب بھ خداوند م�ی یاب�د . بس�یار گ�زارش ش�ده اس�ت ک�ھ در چن�ین عب�اداتی مش�اھداتت ی نج�ااد نموده است . گوئی این واژه ھا ، نفس انسان را و حواس و ھ�وش دنی�وی را از اس�ارت ع�الم م�

ات وح موج�ودربر باطن جھان وارد می کنند . گویا این واژه ھ�ا ش�اه کلی�دھای ورود ب�ھ ب�اطن و می دھند وھ حام�ل نیس�ت بلک�» ھ�یچ«ل م�خالف سخن آن ش�اعر آلم�انی ن�ھ تنھ�ا حاگوئی ھر کلمھ ای بر . دجھان ھستن

ا درک ر» هللا«داست و لذا می ت�وان قداس�ت کلم�ۀ ت ، بلکھ حامل خود خسھستی محض و روح و جاودانگیاض�ر ححضور اوس�ت و او را در خویش�تن بش�ری خود خداست و درب ورود بھ قلمرو کرد کھ چھ بسا حامل

و زاتمی سازد و اینس�ت اث�ر حی�رت آور انس�انھائی ک�ھ ب�ھ چن�ین وض�عی میرس�ند و آنچ�ھ ک�ھ معج� و مدرکخ�دا در ط بش�ر ب�اتب�اث�ار ارد بیانی از این آثار می باشند : آثار حضور خدا در بش�ر ، آشوکرامات نامیده می است . سر واژه ھا . سر و خواص این اذکار اساسا مربوط بھ جنبۀ نامفھوم آنھ خویشتن بواسطۀ

نی دارد یت انس�اپس واضح است کھ این واژه ھا در آن واحد دارای دو اثر کامال متضادند و این بستگی بھ نویش ب�ر خ�ارۀ خویش�تن . کس�ی ک�ھ ب�دون معرف�ت ب�ر نف�س کھ بھ آنھا می آویزد و نیز میزان معرف�ت او درب�

خویشتن وارد شود بدون تردید بر ظلمت وارد شده و گم می شود و دیوانھ می گردد . ساب نم�ی جزئی از سر واژه ھا ھم بھ ح است حتی» تفسیر«و » منطق«و » علم کالم«آنچھ کھ موسوم بھ

ن ای�ن ھ ب�ھ افس�وک�بتھ نھایتا خود انسان بازیگر اس�ت کھ الوالھوسانھ بیش نیست آید و بازی ای فریبنده و باژھاس�ت ، وگی و نیھیلی�زم ج�زای ب�ازی ب�ا ش�دمی ش�ود . پ�وچ واژه ھا مبتال شده و رسوا می گردد و پوچ

مذھب و نفاق می باشد . کھ قلمرو ظھور مذھب ضد » خدا « بازی با واژۀ مخصوصادارد ن� تی حق حجود دارد کھ انسان بدون داشتن امام ھدایت (پیر) بھ ھمین دلیل در معرفت شیعی این اصل و

ت عل� ی امام ھم�اننماز ب». بی امام ، نماز ندارد« نام خدا را بر زبان جاری سازد و لذا گفتھ شده است کھ رج است .دھد کھ از قلمرو درک فرد خا پیدایش نفاق و جنون و خرافھ است زیرا حاالت و صفاتی رخ می

١۵

ابطه امام و کلمه خدا :ر

ھس��تی از در ھ��ر زب��انی . جھ��ان» خ��دا « واژۀ ی دارد اال ا و ص��فاتی محس��وس و م��اد م ای ، مس�� هھ��ر واژ

ر ن�امی ،ھ�بھ مثابۀ شناسنامۀ اوست ولی خود او نیست . ، اوست و نمایانگر صفات و معرف وجود اوست نیز . زیرا بی مکان است . نامی از اوست و ھر صورتی ، صورتی از اوست و ھر صفتی

ی یس��تند ول��ن و واح��دی در جھ��ان نمع��ی ءبرخ��ی از واژه ھ��ا مث��ل خ��وب ، ب��د ، خی��ر ، پلی��دی و .... بی��ان ش��ین وجود در جھامن و بیانگر چیز معی » خدا « ن را بیان می کند . ولی واژۀ یات ھائی از جھان و جھانوضعی

ی ی�ک واژۀ ب�» خ�دا« است از بود ت�ا نب�ود . گ�وئی خیر تا شرت جھان از وضعی اکثر بیانگر کل نیست و حد ا ب�ر مموجودات جھان و صفات و دگرگونیھ�ای جھ�ان نی واژۀ مطلق و محض است کھ از ھمۀوجود است یع

: در ازلمی باشد و برای موجودیتش از ھر موجودی بی نیاز است . از ھم�ین معن�ا م�ی ت�وان درک ک�رد ک�ھ » ! خدا« بود و خدا ھم فقط یک کلمھ بود : کلمۀ خدا بود و جز خدا ھیچ ن

ده و تجرب�ھ ش� را بر زبان می آوریم تا چیزی بنام سیب وجود واقعی و بیرونی» سیب«امیکھ واژۀ مثال ھنگد . واژۀ جن��ون چی��زی بھم��راه ن��دارنداش��تھ باش��د ای��ن واژه ام��ری مھم��ل اس��ت و ک��اربرد آن ج��ز خیالب��افی و

ام�ام چ�را ؟ ود .تا بھ امر امامی بر زبان نیاید جن�ون آمی�ز و گم�راه کنن�ده م�ی ش�اینگونھ است و لذا » خدا«و را ا ،ی��ک م��ؤمن ب��ر زب��ان و اندیش��ۀ »خ�دا«م ، مک��ان حض�ور خ��دا باش��د ت��ا ذک��ر کیس�ت ؟ مگ��ر اینک��ھ ام��ا

ھ ک�نن م�ذاھب آب�ھ ھم�ین دلی�ل در عرف�ا .گ�ردد و س�مت و س�و یاب�د کند و این اسم دارای مسمی امام متوجھ ش�د داش�تھ بانب�اور یم خداوند تلقی م�ی گ�ردد و اگ�ر مری�د ای�ن تلق�ی را ت�ا ح�دودنامیده می شود تجس » پیر«

ی�ز ننباش�د ی�رپذکر اگ�ر بھم�راه اطاع�ت مح�ض از نمی تواند در این رابطھ رشد یابد و ھدایت شود و لذا این م زیس�ت لش ب�ر م�دار وج�ود ام�او اعم�ا گمراه کننده است پ�س مری�د بھم�راه ذک�رش ب�ا تم�ام وج�ود و ح�واس نھایت�ا ھ ی�ک مری�دک�و لذا گفتھ شده است میکند تا بتواند مسمای این اسم ( خدا ) را در وجود پیرش بیابد .

! خدای من وبایستی جمال خدا را در پیرش دیدار کند ھمانطور کھ موالنا در شمس دیدار نمود : شمس من و »خ��دا«ۀ پیرام��ونش نی��ز معن��ائی از ھم��ان واژطبیع��ی در جھ��ان و ت��ا آنج��ا ک��ھ ی��ک مری��د در ھ��ر پدی��ده ای

یعن�ی افتھ استیرا (خدا) ت ام الکلمھت و موجودی ظھوری از وجود پیرش را می یابد چرا کھ جمال و واقعی رو س�لطھ لمند و قموجودات جھان از او ھستند و بھ امر او پدید آمده ا آن کلمھ ای کھ ھمۀ کلمات و لذا ھمۀ

س�ت و از یافت�ھ ا رت آن کلمۀ ازلی می باشند . آن کلمۀ ازلی کھ اینک در وجود انسانی بنام امام مس�میو قد س�ت.الم�ة هللا وجود یک امام ھمان وجود کلمة هللا است یعنی امام ھمان ک درواقعوجود او سخن می گوید .

ان مظھر یعنی مسیح بھ عنوچنین معنائی بوضوح در قرآن کریم دربارۀ وجود حضرت مسیح (ع) آمده است کلمۀ خدا : تجسم کلمة هللا .

د دین مقص�وھ در اس�الم ای�ن س�خن وج�ود دارد ک�ھ خداون�د اص�ال جھ�ان را ب�در روایات گوناگون مذھبی خاص . م س�ازدلش را مجس را عیان نماید و جماکند یعنی آن کلمۀ ازلی ( هللا ) فی و آشکار آفرید تا خودش را معر

ھان ھستی اساس و قلمرو ظھور کلمة هللا است .ج یعنی کل ص�دا » هللا « انسان ھم خدا را از طری�ق کلم�ۀ خدای کلمات است و» هللا « بھ بیانی می توان گفت کھ کلمۀ

است. » خدا«خدا ھمان کلمۀ ان این مسئلھ بھ گونھ ای است کھ می زند و با وی سخن می گوید و برای انس

١۶

. و بش�ر در ط�ول ت�اریخ آنق�در او را ص�دا زد ت�ا بت�دریج در یک کلمۀ محض است یعنی خدا در نزد بشر فقطم��ذاھب و از م یاف�ت . در فرق��ھ ھ�ائی از ھم�ۀوج�ود انس�انھائی چ�ون پی��امبران و عارف�ان آش�کار ش��د و تجس�

ھ اس�ت ک� اس�ت و قداس�ت ای�ن کلم�ھ ت�ا آن ح�د » هللا « ۀ لم�جملھ اسالم این اعتقاد وجود دارد کھ خدا ھمان کبرای بر زبان آوردنش بایستی وضوع نمود و پاک بود و سوزاندن و زیر پا ان�داختن ای�ن ن�ام ب�ر روی کاغ�ذ

م�ی باش�د » خ�دا « ستھ از ن�ام قداست در مذاھب برخا زرگ تلقی می شود . اصال کل مسئلۀیکی از گناھان ب بھ زبانھای متفاوت .» خدا « . یعنی قداست کلمۀ غیرو ال

رآن) ق�ت کت�اب (ری ندارد و آن نبرد علی (ع) برعلیھ قداس�یواقعھ ای رخ داد کھ در تاریخ نظ در صدر اسالمی از ل آی�اتم�اآن پوس�ت ھ�ائی ک�ھ ح کھ بھ روایتی ب�ھ ام�ر عل�ی (ع) ھم�ۀ بود کھ دارای نام خداست و تا آنجا

یده کج�ا س�وزاننبرد یمیدان قرآن بود و بر سر نیزه ھا شده بود ( توسط لشکریان معاویھ ) ، جمع شد و در روه گ�ن�د و ی�ا یاران علی ھم بھ او شک کردن�د ک�ھ ی�ا ب�ھ لش�کر معاوی�ھ گروید گشت . و از اینجا بود کھ ھمۀ

ی م�دین لح�اظ ب�ت گماش�تند و ب�االخره وی را ب�ھ قت�ل رس�انیدند . تشکیل دادند کھ ب�ھ قت�ل عل�ی ھم� خوارج راۀ ب�ھ مثاب� وز قداس�ت زدائ�ی از کت�اب و کلم�ھ دانس�ت آغاان این اق�دام حی�رت آور و ب�ی س�ابقۀ عل�ی را س�رتو

ر داس�ت و ج�ز : خدا در وجود م�ن . زیرا علی (ع) علنا می گفت کھ پرستی ذھنی و آسمانیداپایان تاریخ خل ی�ا الاق� وة هللا بوده اس�ت لموجود من پرستیده شدنی نیست . پس علی (ع) نیز ھمچون مسیح (ع) مظھر ک

خطب�ھ (ع) در ینا بر زبان آورده است کھ ھرگز در ت�اریخ س�ابقھ نداش�تھ اس�ت . عل�عائی را علخود چنین اد ک�ی ین آن ینخس�ت یاسماء و صفات ذات خداوند را بخود نسبت داد و مذھب علی اللھی کھ گ�وئی ب�ان ای ھمۀ

المی ای�ات اس�بوده است برخاس�تھ از ھم�ین واقع�ھ م�ی باش�د . در رو» ن سنان با« بنام از مریدان علی (ع)زل�ی کھ کلمۀ اجھان را آغاز بھ آفرینش نمود . یعنی کلمۀ هللا» لی ع« آمده است کھ خداوند نخست با واژۀ

د خداون� کب�ری اراده بھ آفرینش جھان کرد . و نیز در روایت است کھ در قیامت» علی « بود با صدور کلمۀ ۀ ظھور و ھمان واژ» علی«است . یعنی » علی « جمال واژۀ آشکار می شود و جمال او ھم» علی « بنام

در واژۀ » هللا« واژۀ درواق�عھم�ان واژۀ غی�ب مطل�ق اس�ت . و » هللا« ۀ آغاز پیدایش است درحالیک�ھ واژم�ت عل�ی ام�ر اما تو بقدرت این واژه است کھ ظھور می یابد . البتھ این روایات تماما دال بر حقانی�» علی«

ژۀ ب��رھمن مح��ل ظھ��ور وا عل��وی م��ی باش��د . در م��ذاھب ودائ��ی ھن��دو،و آل اوس��ت ک��ھ اص��ل نخس��تین م��ذھب می باشد . این ھمان باور است کھ در اسالم تحت واژۀ دیگری پدید آمده است .» ماو«

الی «ب��ھ معن���ای » ال ال « شناس���ی ھم��ان ب���ھ لح��اظ لغ��ت م��ن در آث��ار قبل���ی ام نش��ان داده ام ک��ھ واژۀ هللااس�ت . ای�ن فرط کمالش معروف اس�ت یعن�ی از ف�رط ع�دمش ، موج�وداست یعنی نفی مطلق کھ از » معروف

در مذاھب است کھ خدا را تب�دیل ب�ھ کلم�ھ ای مطل�ق و » خدا « عدم موجود و موجود عدم عین معنای واژۀ اس�ت ک�ھ اس�ت و ب�س . ب�دین گون�ھ» خ�دا « ت محسوس می کند تا آنجا کھ خدا ھمان کلم�ۀ ا از موجودی مبر

نیس�ت یعن�ی تمام�ا عل�م » خ�دا« معرفت محض ذھنی تماما چی�زی ج�ز ش�ناخت ذات واژۀ خداشناسی بھ لحاظ ع و عرفان عل�وی خ�تم ش�د و تمام�ا یخ اسالم و تشی رکالم محض است و سر واژۀ خدا . ولی این واقعھ در تا

ھ ریش�ھ در ت�بک�افر تلق�ی گردی�د . ای�ن واقع�ھ ال منوط بھ شناخت وجود امام شد تا آنجا کھ بی امام مت�رادف ب�احکم��ت ازل��ی و « ود تح��ت عن��وان م��ذھب ودا در ھندوس��تان داش��تھ اس��ت و ب��ھ ای��ن مس��ئلھ در کت��اب قبل��ی خ��

) اس�ت ک�ھ در ماوم�انیز» ( اص�الت انس�ان « بھ تفصیل پرداخت�ھ ام . ای�ن ھم�ان مکت�ب » مان آخرالز فلسفۀار سیاس��ی و س��تارگان س��ینمائی رھب��ران تبھک�� درواق��عم��درن اروپ��ائی ب��ھ ابت��ذال کش��یده ش��ده اس��ت و فلس��فۀ

ھستند کھ امام گشتھ اند و پرستیده می شوند .

١٧

بنیادین : ژهسه وا

ان نخس��تین نخس��تین و طبیع��ی ھس��تند ک��ھ ب��رای اول��ین ب��ار و بعن��و س��ھ واژۀ» هللا « و » ھ��و « ، » وم ا«

باشند . اصوات طبیعی از دھان بشر صادر می شوند و لذا نخستین کلمات کودکان شیرخواره می م�دن لبھاس�ت آحاص�ل بھ�م » اوم « با باز و بستھ شدن لبھا بطور طبیعی پدید می آید کھ بخ�ش » اوم «واژۀ

اس�ت : » م« حاصل باز شدن لبھاست . این واژه دو بخ�ش دارد ک�ھ دارای تش�دید » م« م یعنی و بخش دو اوم !

ک�ف چسبیده بھ ود درحالیکھ زبان کامال ساکن در حالت لبھای باز و از گلو صادر می شو» ھو«اما واژۀ و دھان باشد مثل حالت فوت کردن : ھو !

م دضع سکون ب�ین وحالتی پدید می آید کھ لبھا باز باشد و گردش ھوا از گلو ھم در ، در» هللا « ولی کلمۀخ�ش برای دو دا ن آی�د ک�ھ ای�ن کلم�ھ ھ�مئیو بازدم باشد و نوک زبان ب�ھ س�قف دھ�ان ب�اال رود و بالفاص�لھ پ�ا

ل یعن�ی س ک�ردن س�قف دھ�ان بخ�ش او مشدد می باشد . در باال رفتن ن�وک زب�ان و لم�» ل« است کھ حرف » .ال ال « کھ می شود » ال«مش یعنی ید و در حالت بازگشت ھم بخش دو پدید می آ» ال«ام ذات ن�م اعظ�م و این سھ واژۀ طبیعی کھ نخستین اصوات طبیعی یک کودک ھستند در مذاھب عرفانی اس و

ژۀ ودائ�ی وا ال دارند و اس�اس اذکارن�د . در م�ذاھبتلقی شده اند کھ در سھ مذھب بزرگ حضوری فع خداوندی وره ھ�ادر ص�در س�» بس�م هللا « چ�ون ول اوپانیش�ادھا اس�ت و ھمفص� ۀم�می باشد کھ آغاز گر ھ» وم ا«

و س�پس » ھ�و « ن�ام اھب ودائ�ی دارد نی�زقرآن بکار رفتھ است . در مذھب یھود کھ عمری کمابیش مثل مذ اس�المی و انی می شود . این نام در عرفلقھمان اسم ذات خداست و ھمان کلمۀ ازلی ت» یاھو« یا » یھو«

س��م دی�د آم��ده و اپک�ھ ب��رای نخس�تین ب��ار در ق��رآن » هللا « ! و ام��ا واژۀ نی�ز در ق��رآن حض�ور دارد : ھ��و هللا حجاز ک�ھ پرستبت ی در میان اعرابلت سابقھ ای در مذاھب قبل ندارد واعظم آخرین دین توحیدی شده اس

ئی بدس�ت ک�ھ گ�وم�ی کردن�د ت و فرھنگ بر مدار نخستین خانھ و معبد توحی�دی ( کعب�ھ ) زیس�ت بھ لحاظ سن ھ ب�ت ھ�ای ک�بعن�وان خ�دای برت�ر » هللا «آدم ساختھ شده و سپس بدست اب�راھیم تجدی�د بن�ا ش�ده اس�ت واژۀ

رت آدم رس�د ک�ھ ای�ن واژه بایس�تی ب�ر زب�ان حض� ھبری می کند وجود داشتھ اس�ت . پ�س بنظ�ر م�یکعبھ را رص) احی�ا ( یمحم�دزمین بھ ارث مانده است و پس از ھفت ھزار سال از وحی رسجاری بوده باشد و در آن

گردیده است .ھ وده ک�ھ ب�اھ�ورمزدا ب� ام ذات خ�دایشن�در دیگر از مذاھب کھن و نخستین باید از دی�ن زرتش�ت ن�ام ب�رد ک�ھ

ز ای باش�د ک�ھ م�» اھ�و«ول�ی ن�ام ذات ای�ن اس�م ھمان�ا حیم اس�ت .حمن ال�ر لحاظ معن�ای مت�رادف بس�م هللا ال�ر غ�از لبھ�ا یعن�ی آ از» م او« اوت واژۀ هللا آن است کھ از میانۀ دھان پدید می آی�د درحالیک�ھ تف است .» ھو«

دی�ن «ا ب�ھ مفھ�وم ران یعنی از حلق پدید می آید . این معنا م�ا ھم از انتھای دھ» ھو« دھان پدید می آید و راه وسط یزکھ مقصود مسلمانان ھستند و ن» ت وسط ام «دازد کھ مقصود ، اسالم است و نیز می ان» وسط

ش�د ک�ھ از اس�ت و نی�ز معن�ای تع�ادل و ع�دالت و میان�ھ روی م�ی با» ص�راط المس�تقیم«و میانبر کھ مت�رادف معارف اسالمی است . ات احکام ومختص

١٨

خس�تین دی�ن و ننش�ان داده ام ، مھ�د » م�ان آخرالز حکمت ازلی و فلسفۀ« یم و در کتاب دان ھمانطور کھ میاست و وا بودهو ح ھبوط آدم ظھور وداھا بوده است زیرا محل ت ھمانا سرزمین ھند یعنی محل زبان و مدنی

دم در ور ک�ھ طب�ق روای�ات ش�یعی قب�ر حض�رت آھم�انط ھا ب�ھ س�رزمین حج�از مھ�اجرت نمودن�دآدم و حوا بعداده و س�بسیار س�ھل و است . مذاھب ودائی بھ لحاظ احکام شریعت خود» نجف«ی در ئھمان سرزمین و گو

» باطنی�ھ« می توان گفت مھد نخستین م�ذھب درواقعل شده است و امور بھ معرفت باطن محو آزادند و ھمۀ داش�تھ اس�تناعمال بیرون�ی یدی شدید و حقوقی و قضائی بر امور وکتأ و درون گرائی عرفانی بوده است و

بس�یار ھن�د باس�تان ھای برخاس�تھ ازتمدنی می باشد . بھ ھمین دلیل فرددین کامال باطن گرایانھ و درواقعو ھبی اذم�ای رب�وده اس�ت و ل�ذا ھم�واره دانبدوی بوده و دارای قوانین مستحکم کشوری و لشکری و قض�ائی

ھ�م جھ�انخوار وھای مقت�در جھ�انی تم�دنوایفی بوده است و ل�ذا ی و ملوک الط ار کثیر و حکومتھائی محل بسیت ق�دمت ). تھ است ( ب�ھ نس�بسیاسی چندانی ھم نگش –فنی –ی علمی نداده است و لذا دارای پیشرفتھا رخ

د اضح پدید و قوانین وعوض مذاھب بنی اسرائیلی دارای شریعت ھائی بسیار شدید و سخت گیر بودنولی درباع��ث آوردن�د و اش��د س��طحی نگ��ری و پراگم�اتیزم را موج��ب ش��دند و در ھ��ر کج��ای جھ�ان ک��ھ حض��ور یافتن��دزار س�ال پیدایش حکومتھای بزرگ و مقتدر و دارای نظامھائی قضائی و حق�وقی مس�تحکم بودن�د و در دو ھ�

یونانی است . –ای یھودی غرب گشتند کھ پدیده تمدنپا متمرکز شدند و باعث رواخیر در احت�وا و بھ لح�اظ م می باشد. و» ھو« ولی اسالم با احیای واژۀ هللا کھ واژه ای از وسط دھان و مابین اوم و

ض م�ی ر پرس�تی مح�ب�ین ب�اطن گرائ�ی مح�ض و ظ�اھ احکام و معارف بر امری بینابینی و معتدل است و خط ل�ق گ�ری مط یت مطلق شرقی و ماد است : خط بین معنوی حاد این دو امر مطلقاصل و ات باشد و گوئی خط و

زمین یعنی خاورمیانھ نیز سر بر آورد . غربی . این دین از وسطم��ین ب��وده زدر ت��اریخ و ب�ر روی ی و فرھن��گ و م��ذھب کل� تم�دنپ�س ای��ن س�ھ واژۀ بنی��ادین ھمان��ا بنی�اد س��ھ

م�ین زب�ر روی ت و فرھن�گ و م�ذھبد م�دنی ول�. یعنی کلمۀ ازل�ی در س�ھ لف�ظ بنی�ادین اوم و ھ�و و هللا ماست .ی باش�د مخود ھی ! کھ ھر یک دارای منطق و روح خاص ل فرھنگ و زبان اومی و ھوئی و ال بوده است :

تالقی و اتحاد اوم و ھو می باشد . و گوئی زبان اللھی محل

١٩

معناي سر واژه :

ر م دربارۀ ھ�ھ. اگر سئوال دیگری د سر واژه ھا وجود ندار برای انسان در این جھان سری جز درواقعپس –نطق�ی از تن�اقض حاص�ل از درک م طرح می شود قبل از ھر چیز برخاستھو واقعھ ای برای انسان م ءشی

و آن آن منط�ق واژه ای انسان می باشد کھ نھایتا سئوالی دربارۀ ذات خود منطق و واژه ھای تشکیل دھن�دۀ رت واژه ھائی طرح می شود .سئوال است کھ بصو

ال ش�أ ای�ن س�ئو؟ بالفاص�لھ بایس�تی ب�ھ من رسیم ک�ھ : چ�را س�یب از درخ�ت افت�اد مثال وقتی بھ این سئوال میوط ی چ�را س�قبرسیم و آن خود سئوال است و اینک�ھ چ�را م�ا چن�ین س�ئوالی را ب�ا ای�ن واژه ھ�ا نم�ودیم . یعن�

ده ژه ھ�ا ک�راین واقعھ را تب�دیل ب�ھ س�ئوالی در ص�ورت وا یسیب از درخت بایستی مسئلھ زا باشد . چھ چیز» لم المس��ائا«! پ��س ؟ مس�لما خی��ر چرائ��ی نم��ائیم اس�ت؟ آی��ا ب��دون ای�ن واژه ھ��ا م��ا ق�ادریم ک��ھ اص��ال چ�ون و

ھفت�ھ در نبشری ھمانا راز سئوال کردن است . بدون شک بدون واژه ھای سیب و درخت و افت�ادن و مع�انی د مس�ئلھ خواھ�بد و اصال چنین واقعھ ای دیده و محس�وس نم�ی گش�ت ک�ھ شی طرح نمی این واژه ھا ، سئوال

حس�ی روان�ی و شود . آیا اینطور نیست ؟ اگر واژه ھا و الفاظ نباشند انسان حتی ادراک غریزی و عصبی و و ی�اکن�د خوارۀ بی منطق و زبان ھم وقتی صوتی از خود تولید م�یحتی یک کودک شیر ھم نخواھد داشت .

ای ور واژهحض� د و یا سوختگی ران اوست ج�ز بواس�طۀدال بر گرسنگی یا دل در ال نالھ ای میکند کھ احتماش�ت . کھ بصورت اصوات خاص و بی معنائی بارز می شوند امکان درک درد و س�وختگی را ھ�م نخواھ�د دا

رق�رار م�یبال�دین رابط�ھ این کلمات در ذاتش حضور دارند و باعث ادراک و بروز می ش�وند و ب�ا مح�یط و و . صواتاکنند و بھ نوعی وجود خود را اعالن می کنند یا با گریھ و یا خنده ، یعنی با انواعی از

تی ذات و ھس ھا و کلمات ھستند ھم در ذات و ھم در بروز و ارتباط . و وجود ازلی وه پس وجود ھمان واژتین ت ک�ھ نخس� الکلمات می باشد . و پس طبیعی اس�فی النفسھ و یگانھ و مطلق ھمان کلمۀ ازلی است کھ ام

لکلم�ات اس�ت باش�د ک�ھ ام ا» اوم « کلمۀ ذات و اسم ازلی خدا در نخس�تین م�ذھب بش�ر در ھندوس�تان ھم�ان یعنی مادر کلمات .

اس�ت زل�یااس�ت ت�ا آن جم�ال آخ�رین ک�ھ ام�ام مب�ین و جم�ال آن کلم�ۀ » خ�دا«و بین آن کلم�ۀ ازل�ی ک�ھ کلم�ۀ آخ�رین ھ�م ازل�ی اوم ب�ود و جم�الصور و دریائی از واژه ھا حض�ور و ظھ�ور م�ی یابن�د . کلم�ۀ موجودات و

است کھ صورت اوم است یعنی ظھور واژۀ اوم .» امام«م�ام اس�ت ک�ھ ااس�ت و س�ر اب�دی و نھ�ائی ھم�ان وج�ود » اوم « پس سر ازل بقول اوپانیشادھا ، ھمان واژۀ

رخ نم�ود ن اس�المم�ان یعن�ی دی�انیشادھا ) . و این سر نھائی در دین آخرالز برھمن نامیده شده است ( در اوپن و ک��املتری. و هللا ذک��ر واژۀ هللا آش��کار م��ی ش��ود در ل��ق اوم اس��ت ک��ھط. ام��ام جم��ال و ظھ��ور میعن��ی ام��ام

نی�ز در ولی�ا ! ع : کلم�ة هللا ھ�ی ال عالیترین و جامعترین کلمات است ھمانطور کھ در قرآن نیز ذکر شده اس�تده کھ وج�ود ی اوم شاتصال موجب ظھور کلمۀ ازلی یعن هللا با ھو آمده است : ھو هللا . و این قرآن این کلمۀ

ان وع�الم امک�ب م آش�کار ) در ق�رآن ب�ھ مثاب�ۀ قط�لذا امام مبین ( اما . و امام عصارۀ سر است وامام است لم�ات ک ۀم�کلم�ات ھس�تند . یعن�ی ھ ص�ورت ھم�ۀ عالم است کھ موجودات تحصن و تمرکز و سجود ھمۀمحل ند . است متحصن و متعبدم وجود امام کھ جمال کلمۀ ازلی او در

٢٠

ھ در پای�ان نیز می باشد ک�ھ در م�ذاھب س�امی در یھ�ود و مس�یحی و اس�الم ھم�» آمین « بھ معنای » اوم « ک�ار رفت�ھ ب م ف�ظ اولپایان ھر دعائی این یز در ست . در وداھا نھمان لفظ اوم ا ھئی بر زبان می آید کاھر دع

ظ ی م�ی باش�د . در زب�ان عب�ری ک�ھ ریش�ۀ اص�لی عرب�ی نی�ز ھس�ت لف�است و ب�ھ معن�ای تص�دیق ھ�ر خواھش�زی عجی�ب ط�ر آخ�رش ب�ھ» ن« ادا می شود و » اوم « در پایان عبادات و دعاھا عینا بھ صورت » آمین«

یک» وم ا«جاری نمی شود . این امر نشان می دھد کھ در صوتی خاص بھ بینی منتھی می شود و در زبان ب و ازل��ی و ذات��ی در م��ذھب اس��ت و ام��ر جھ��انی و خ��ود ج��وش اس��ت و ربط��ی چن��دان ب��ھ انتق��ال م��ذاھ کلم��ۀ

ی�ن اادرت ب�ھ آگ�اھی اش ھرگ�ز مب� ب بار بین مذاھب بزرگ در ح�د ھ اینکھ نبردھای تعص فرھنگھا ندارد خاص رده ک��جاھالن��ھ س��عی م��ی یم��ذاھب رقی��ب نم��ی ک��رده اس��ت و ھم��واره بط��رزاقتب��اس ھ��ا و تقلی��دھا از س��ائر

نش�ان حص�ر بف�ردتشابھات را از بین ببرد تا بیشتر خودنمائی و قدرت گرائی نژادی داشتھ باشد و خود را منی ه ان��د ول��بات ق��ویترین ت��الش ھ��ای ن�ژادی را ک��ردص�ھ م�ذاھب بن��ی اس��رائیلی در ای��ن تعدھ�د و اص��یل . خاص��

می گیرند . ودعاھای خود بھره گرفتھ ت بعنوان شاه کلید استجاب» م او« ناآگاه از واژۀ وناخواستھ ی شود .من آشکار در پایان جھا پس امام یعنی بھ اوم رسیده و اوم آشکار . کلمۀ ازلی اوم براه افتاده و

س نس�انی ! پ�ورد : جم�الی اای کھ کلمھ را بھ عرصۀ ظھور جمال می آسری نیست اال سر وقوع واقعھ پسانس�ان لم�ھ .و ھ�م بعن�وان جم�ال ک » کلم�ھ« سر ھمان سر انسان است ھم بھ عن�وان دریاف�ت کنن�دۀ درواقع

م مبین .ل کلمۀ ازلی اوم یعنی اماکام رھمان سر جمال کلمۀ ازلی است در انواع و درجاتش تا ظھوت�ی ک�ھ ھم�ان ازلی » ان�س«کلمۀ اوم است و نھایتا ظھور نیز یک کلمھ است و کلمھ ای کھ ظرف» انسان «

عنی ان�س ع�دم ینام دارد ، » امام « می آید با کسی کھ » خدا«کلمۀ ازلی است و عین عدم است کھ در واژۀ ! یعنی یگانگی خدا و امام . و وجود

ق�درت د اش� ظھ�ور و امام بعنوان فقیرترین و بیکس ترین و ضعیفترین بشری کھ غرق در فناس�ت ول�ی مح�ل س�ت . س�ر ! انس�انی ک�ھ غ�رق در اوم اس�ت . و ای�ن س�ر ع�دم در وج�ود ا خداست : اینس�ت معن�ای کام�ل س�ر

ت و و تعریف�ا . و تم�ام مف�اھیم و محسوس�ات ت عدم ! چرا کھ وجود و عدم نیز دو تا کلمھ اند و بسموجودی » دمع�«واژۀ و» وج�ود«ان واژۀ و ع�دم مواج�ھ م�ی کن�د ھم� مشاھداتی کھ م�ا را ب�ا احس�اس و درک وج�ود

تار و ھای بشر ،احساسات و قضاوت ت را ھرگز نباید از یاد برد کھ جھان معانی و ادراک واست . این واقعی یز خود ده می شود نآنچھ کھ معنا نامی. کھ اش تماما واژه ھایندو مقصود و موتور محر مبدأپود و زمینھ و

ای دیگ�ر ھ�ال و انفک�اک واژه ل و تب�دیل و گش�ایش و اتص�ھ موجب تح�و ک» معنا«است یعنی واژۀ هیک واژص�ل حض�ور است . آنچھ کھ معنا را از واژه متصاعد می کند گردھم�ائی واژه ھاس�ت . ادراک عص�بی نی�ز حا

ک�ھ بش�ر تھمان اتصال واژه ھاست . تمام موجودی » اتصال«بھ معنای » عصب«م است . واژه ھا در تن آدھ�ا در ذھن�ی نیس�ت مجتم�ع ان�واع واژه ادراک عصبی و روانی و حس�ی و انواع و درجاتچیزی جز مجتمع

ارکان و طبقات و اعضای تن اوست .ه یعن�ی ھم�ان جھ�انی ک�ھ انس�ان ب�ا آن خالف واقع است و وجود ندارد . جھان ماد » مادۀ محض«چیزی بنام

،برخاستھ از حضور کلمات در ذات بشر اس�تمی یابد تماما جھان معانی یککار دارد و از دور و نزد و سرژه ھم�ان اس�ماء و کلم�اتی ک�ھ خداون�د در ذات آدم نھ��اد . جھ�ان ھس�تی در مرات�ب و ان�واعش ھم�ان ص��ور وا

اس�ت . ای�ن ت�ن جھ�ان » ن ک « و بعالوه ھمین تن بشری ھم مخلوق واژۀ ھائی است کھ در ذات انسان استاست و فاصلھ ای بین این دو نیست . ھمانطور کھ مبدأ جھان » کون « است کھ ھمان » فیکون « ھم تعین

اوم ! ۀھستی نیز یک کلمھ است : کلم

٢١

گر ف�وق بی�ان واژهی�ک بعن�وان » س�ر « واژه ھم�ان س�ر وج�ود اس�ت و وج�ود تمام�ا س�ر اس�ت . و پس س�ر ص�نوعی وم آوری مھاشد . یعنی نم�ی ت�وان از طری�ق گ�ردتی بودن عالم وجود می بی منطقی بودن و فوق عل

عن��ی اق اس��ت . یاش��ر ن ھم��ان معن��ای نھ��ائی عرف��ان و فلس��فۀود را درک نم��ود . ای��ج��قیاس��ی واژه ھ��ا ، وست و نر و سیاھفرآورده ھایش اعم از دانش و ت و کل ی ت نیست . تنھا ارزش منطق علی مخلوقیت اصال عل

ن م�ی انی را نش�اسری واژه ھا را و س�ر مع� کند و معنای فلسفھ ھا در این است کھ سر را معنا می اخالق وت و ب�ی عل� اس�رار آمیزت�رین س ت�رین ودھد . این ھمان قداست مطلقۀ عالم وجود اس�ت و کلم�ھ . یعن�ی مق�د

س��ت ک��ھ . و ای��ن مق��ام حی��رت اجھ��ان ھس��تی مخل��وق کلم��ات اس��ت ت��رین مخلوق��ات ھمان��ا کلم��ات ھس��تند . ک��ل ب�ھ خراب�ات جھ�ان را مب�دل ھم م�ی ش�کند و ک�ل سی و تشبیھی را درو منطق ھای قیاعلم قرار دارد فراسوی

اک رت در ادغ نیز بھ معنای جادو ی�ا س�ر و حی�رت و ف�وق عل�ت اس�ت . جھ�ان ب�دون کلم�امغان می سازد . م نگاه کھ آر دارد . کلمۀ اوم قرا ابات مغان ! این خرابات بر آستانۀاکثر یک خرابات کامل است : خربشری حد

ت و بس .کلمۀ اوم اس ینمت می شوند ھستی انسان فقط بھ امید آلمات دیگر بی معنا و بی خاصی ک ھمۀ

واژه : نهکارخا

وم�ی ش�ود بدون شک نخستین و طبیعی ترین کارگاه واژه دھان انسان است کھ از ھمان آغ�از ک�ودکی فع�ال

ور ک�ھ ھ�ا ھم�انط گریانن�د . ای�ن نخس�تین واژهاز بدو تولد اصوات گریھ را تولی�د م�ی کن�د . نخس�تین واژه ھ�ا خ�ر عم�ر ھ در اوابنی�ادین م�ی باش�ند ک� و مشتقات و ترکیب�ات ای�ن س�ھ واژۀنشان دادیم ھمانا اوم و ھو و هللا

ل ب�ھ یند و مب�د کمال واژه سازی اش نیز دوباره بھمراه اراده و آگاھی و خواھش پدید می آ و در مرحلۀبشر ی ود م�ل�ب وج�غائی می شوند و باز ھمچنان آمین و گریان و چ�ھ بس�ا گری�انتر ک�ھ طذکر نھائی و واژه ھائی

معاب�د و ن�دگانی .زستانھ خراب�ات مع�انی و تب�اھی طلب معنائی جاودانھ می کنند بر آ نابودی ! کنند بر آستانۀج م�ی ان خ�اردھ� چن�د ک�ھ ھن�وز ھ�م ازاین بار این واژه ھای بنیادین ھرمحرابھا این آستانھ می باشند . ولی

ر ا ب�ر م�دارکلم�ات وج�ود ج�ان دارن�د و ھم�ۀ ات ت�ن و دل و اندیش�ھ وشوند ولی ریشھ در اعماق روان و ذر ی ا اب�د م��ت��ی را ل ب�ھ وج��ودی جاودان�ھ س�ازند و وج��ود جاودان�ھ و ازل�ح��د م�ی س�ازند ت��ا مب�د خ�ود بس�یج و مت

. لمۀ ازلیرجعت کلمات است بھ آن ک ۀ ازلی . این ھمانلمال بھ آن را دارند ، بھ کخوانند و میل اتصنانن�د : کث�را ایاشدیدترین و عمیق ترین واژه ھا و اصوات ب�ھ ھنگ�ام ان�دوه و گری�ھ و نال�ھ پدی�د م�ی آین�د ک�ھ

ش�ترک ای�ن ، حق حق ، اھووم ، ھووم ، ھوھو و ھای . بنظر میرسد لفظ ه یا ح در مح�ور م ھو، ھی و اھوساسا ب�ھ سینھ است و بھ اصطالح صدای دل است . چرا کھ گوئی دل ااصوات باشند چرا کھ صوتی از عمق

باشد .نآرمانی خرابی ھای عظیم بھ صدا در می آید . آنگاه کھ دیگر ھیچ امید و ندوه و بر آستانۀھنگام اانواع این اصوات و کلمات با معنا و بی معنا از دھان خارج می ش�وند ک�ھ گ�اه بھم�راه اص�واتی بھرحال ھمۀ

طری��ق بین��ی م��ی باش��ند . بھرح��ال بین��ی در تولی��د ص��وتی ک��ھ از دھ��ان خ��ارج م��ی ش��ود نقش��ی مھ��م دارد از

٢٢

اصوات و کلم�ات ب�ا تف�اوتی ف�احش از دھ�ان ھمۀھمانطور کھ اگر سوراخ بینی را برای لحظاتی مسدود کنیم خارج می شوند .

ج�ود را ووجود است کھ ص�دای بدن انسان است . دھان ھمان دھانۀ دھان و بینی دو مدخل و مخرج واضحیگ�ر وج�ودات دم ارتب�اط ب�ا بھ یاری طلبد . دھ�ان ھم�ان دھان�ۀی را ساستخراج می کند تا در بیرون از خود ک

ار از اس�تمرورود جھان بھ وجود فرد نیز می باشد و آن ورود غذاست ک�ھ ر است . دھان در عین حال دھانۀم��ی م��ی زن��د و ب��ا دھ��انش ش��یر اس��ت . از دھ��انش ص��دابقاس��ت . و نخس��تین ن��دای ک��ودک ھمان��ا تقاض��ای غذ

ک�ھ ت ؟ آنچ�ھه واحدی تولید و جذب می شوند . بین صدا و غذا چھ رابطھ ای اسا. صدا و غذا از کارگخوردرد م�ی از دھان خارج می شود و آنچ�ھ ک�ھ وارد م�ی ش�ود . ص�دا خ�ارج م�ی ش�ود و غ�ذا م�ی طلب�د و غ�ذا وا

ایت�ا خشد و نھب غذا می باشد ، غذائی کھ بتواند بھ انسان قوت وجود ب. بھ لحاظی صدا ھمان صدای طلدشورگ م�ی ت�ا دم ھم�ان واژه ھ�ای بنی�ادین از ک�ودک طل�ب بواس�طۀ وجود جاودانھ دھد و از نابودی برھاند . ای�ن

ش�ده ن دیگ�ر از بق�ای ت�ن م�أیوسوج�ود دارد ول�ی در دم م�رگ ، انس�ان تقاض�ای غ�ذای روح م�ی کن�د و چ�واھائی واژه ھ�ا طل�ب غ�ذا م�ی کن�د غ�ذ پ�س انس�ان بواس�طۀی می طلبد ک�ھ روح�ش را نج�ات دھ�د . غذائ ،است

خ�رج ج�اودانگی بخ�ش ت�ر و ھس�تی بخ�ش ت�ر . پ�س بیھ�وده نیس�ت ک�ھ دھ�ان ھ�م م بھتر و برتر و قوی تر وی��ت ذائی دارن��د ول��ی ب��ھ نواژه ھ��ا ذات غ�� ذا . ب��ھ لح��اظی م��ی ت��وان گف��ت ک��ھ ھم��ۀصداس��ت و ھ��م م��دخل غ��

خ�ود را . گوئی تن انسان براستی ظرف ع�دم اس�ت ک�ھ ب�ھ ت�ازگی ب�ھ قلم�رو وج�ود آم�ده و ن�ابودینگیجاوداج�ود م�ی وی خیزن�د و طل�ب م�ا طالب ھستی جاوید است . یعنی ھم�ۀ واژه ھ�ا از ع�دم براحساس می کند و لذ

ارد دی ق�رار اھ د کھ بیانگر معنای ن�ابودی اس�ت و در عرص�نازلی برمی خیز کنند . ھمۀ واژه ھا از آن کلمۀمچون ی�ک واژۀ وجود محض است ھ کھ ھیچ وجود ندارد جز خود آن واژۀ ازلی . گوئی آن واژۀ ازلی ھمان

ال متناھی کھ در عدم قرار دارد و وجود می خواھد و می خواھد بیافریند . نقطۀی�د. وب م�ی آذا مطل�واژه ھا طلب آفرینش می کنند از ھمان واژۀ ازلی . این طلب عمال بص�ورت غ� یعنی ھمۀ

ن�د و دیگ�ر است کھ احساس وجود م�ی کنن�د و آرام م�ی گیر انسانھا عموما فقط بھ ھنگام خوردن و سیری و حرفی نمی زنند و ساکت می شوند و با خیال راحت استراحت می کنند .

وج�ود اس ھر واژه ای غذائی می جوید از بیرون ت�ا ظ�رف ع�دم ( ب�دن ) را ب�ا وج�ود اش�باع کن�د و احس� پس نماید : غذائی برای شکم ، غذائی برای ذھن و غذائی برای دل .

ج ا محتامرتب ل کندوی عسلوجود انسان بھ لحاظ جسمانی نیز مجموعھ ای از سوراخھا و خالءھاست کھ مثز ام�ی خیزن�د واژه ھ�ا از اعم�اق ای�ن خ�الء ھ�ا برشھدھائی از بیرون ھستند . این ھمان خالء عدم اس�ت . و

یستی .اعماق نوراخ س�اس�ت . وج�ود انس�ان ی�ک دھان انسان مدخل و مخرج بی نھایت سوراخ و دھانھ�ای ان�درون درواقع

وجود تن انسان یک دھان محض است کھ بسوی درواقعبی نھایت شبکھ : عدمی متخلخل ! مشبک است بار ی�ک از ھ�طلبد برای باز می شود و طلب وجود می کند . و ھر واژه ای وجود را صدا می زند و وجود می

: نوری برای این ظلمتکده ! این سوراخھای بی انتھای عدمامام نیز بھ خموشی می گرای�د یک پیر یا برھمن و ،انسان سیر خموشی است ھمانطور کھ یک انسان کامل

ھ�و و ی�ا اوم لذا غذائی نیز نمی طلبد و بواسطۀ ھم�ان کلم�ۀ زیرا سیر شده است یعنی وجود را یافتھ است وس�یر » ذک�ر«دورانی مؤمن�ان فق�ط از طری�ق یا هللا سیر می شود . ھمانطور کھ در روایات شیعی آمده کھ در

می شوند . و کال انسان ذاکر آدمی قانع و کم غذا و کم مصرف است .

٢٣

دان�ش ۀسان است ھمانطور ک�ھ ام�روزه بواس�طجھان ھستی ظرف و سفرۀ غذا برای ان رسد کھ کل بنظر میش�ارکت مشده است کھ نور یکی از مھمترین غذاھای تن بشر است و در ساختار ھر غ�ذائی دگ�ر نی�ز واضح

ای د . کوھھ�دارد . آسمانی کھ باالی سر ماست نیز یک غذای روحانی است تا ما را بر روی زم�ین ق�رار دھ� . انیشادھااوپ ت آمده است و نیز درکنند . این معانی در قرآن بھ کرااطراف ما نیز ما را تغذیھ می

ن�واع انس�ان از ات و احساسات و علم و حکمت و ایمان اات و روحی معنوی در اوپانیشادھا آمده است کھ ھمۀر نچ�ھ ک�ھ دآغذاھاست و انسان باید بداند کھ چھ موقعی چھ چی�زی بخ�ورد و چک�ار کن�د ت�ا تغذی�ھ ش�ود . ھ�ر

ھ نیست .ج ان متوغول تغذیۀ انسان است و انسزمین و آسمان است بالوقفھ مشغ�ذا ی�ز ب�ھ اونانسان جاھل عموما از یاد می برد کھ ھوا و نور و آسمان و زمینی کھ ب�ر روی�ش راه می�رود

ن ھ�ان بی�روجل از سوراخھاس�ت ک�ھ از می دھند بدون اینکھ او حتی طلب کن�د . پوس�ت ب�دن م�ا تمام�ا متش�ک ول�ی ک داریم .نداریم بلکھ بی نھایت دھانھای کوچغذا میخورد یعنی ما حتی بر روی بدنمان فقط یک دھان

س�ت و او انس�ان گرس�نھ ت�رین موج�ود جھ�ان فقط دھان سر ماست کھ نطق می کن�د و طل�ب غ�ذا م�ی نمای�د .زی�را ت�رین موج�ودات اس�ت مص�رفت�رین و پر است و لذا پرحرفنابوده ترین موجودات قحطی زده ترین و

وغول ذک�ر مخلوق�ات بالوقف�ھ مش� در ق�رآن ک�ریم آم�ده اس�ت ک�ھ ھم�ۀ د .نمی داند کھ چھ بگوید و چھ بخواھ�رسنھ گر است و تیح پروردگارند و انسان از ھمھ غافلتر و کافرتر و جاھلتر است و لذا نابوده بستایش و تس

ت ن موج�وداتر و بلعنده تر و بیھوده گو تر . پس فقط انسان ی�ک موج�ود ن�اطق نیس�ت بلک�ھ بیھ�وده گ�وتریز اگوی�د ت�ا ی دیر می فھمد کھ باید چھ بگوید و چھ بسا ھرگ�ز در ای�ن جھ�ان نم�ی فھم�د ک�ھ چ�ھ باست و خیل

نابودی نجات یابد. د ساس وجود و احتا انسان سیر گرد جھان ھستی باید در خالء بی انتھای وجود آدم سرازیر شود ی کل ئگو

ت و بھ وسع درست ت . خالء وجود آدمیجھان سیر شدنی نیس جاودانھ نماید . انسان با کمتر از خوردن کل سر رزق ا بردین و آداب و معارف و احکامش تمام عمق المتناھی جھان ھستی است . بھ ھمین دلیل کل

می نم قانع ھه ای درجاتش . و آدمی از ھر بابتی ھم اگر سیر شود از یک بابت مطلقا ذر است در انواع وا معنا ذھن ب ت . شکم با غذا سیر می شود ودل است یعنی محب شود و در قحطی فزاینده است و آن رزق

است و رین رزقایابت) ولی دل حتی لحظھ ای ھم سیر و قانع نیست. محبت نتیقانع می شود (الاقل برای مد دین ژۀ بنیاک وای گار بواسطۀردحضور پرو وجودی در جھان ھستی قادر بھ تغذیۀ دل انسان نیست اال ھیچ م

الج نماید دی را عنابو اق دل بر زبان آید و او را مخاطب سازد و دعوت نماید تا در دل فرود آید وکھ از اعم .ی گویداسخ مت را پ. و واژۀ ازلی فقط طالبان محب . وجود انسان فقط بدین طریق از نابودی می رھد

را بر ور ازلیتا ن د آمدنتوا مابقی واژه ھا پاسخگوی سائر نیازھای بشرند . این واژۀ ازلی فقط از دل بریاز می ان بی ناز جھ . و اینگونھ است کھ انسان دھان می بندد و دل تاباند و در دل قرار دھد و قرار گیرد

ی زند .مموشی ھر خااسرار را در بر دارد و بر لب م است ، آخرین سر کھ ھمۀشود . این آخرین واژه ردند و دھانش دوختند مھر ک آنکھ را اسرار حق آموختند

ین�د . برخ�ی از ا ھس�تند و ھم�ۀ غ�ذاھا واژه ھاواژۀ ازلی ، اولین و آخرین غذای انسان است . واژه ھا غ�ذاھواژه ھ�ا خ�وردنی ان�د و برخ�ی بوئی��دنی ان�د و برخ�ی ش�نیدنی و برخ�ی لم��س کردن�ی و برخ�ی دی�دنی و برخ��ی

نن�ده ان�د و کودنی ان�د . و نی�ز برخ�ی ھ�م ن�ابود اندیشیدنی و برخی احساس کردن�ی و برخ�ی ش�دنی و برخ�ی ب�اینان واژه ھای بنیادین و ھستی بخش می باشند . اینان بیان بود نبودن�د و درس�ت در ب�ین ب�ود و نب�ود ق�رار

دارند.

٢۴

اسرار الفاظ :

ای ب�ھ مج�ر ن�ی ک�ھالفبای زبان ھم�ان اص�وات ب�ی معناین�د ک�ھ بط�ور طبیع�ی و ب�ی اراده از دھ�ان و بھم�راه بی

ود تولی�د خ�. انسان می تواند براستی بی نھایت ن�وع ص�وت از دھ�ان لند خارج می شوندواحدی در گلو متصن�ا پدی�د ا و ب�ی معھ در قلمرو ترکیب این اصوات و الفباء نیز می تواند ب�ی نھای�ت واژۀ ب�ا معن�ککند ھمانطور

رون مخاط�بھ�یچ چی�زی را در ب� . ھمانطور کھ بسیاری از واژه ھا بخودی خود ھیچ معن�ائی ندارن�د و آوردھ و ح�روف اض�اف غی�ره . ک�ھ برخ�ی موس�وم ب�ھ و نمی کنند مثل آه ، وه ، ھو ، آخ ، را ، با ، واه ، ک�ھ ، و،

لم�رو ونی در قی ندارند ولی بکار می رون�د و از ھ�ر ق�انربط می باشند و برخی ھم براستی ھیچ کاربرد خاص ایند .زبان و منطق مبر ھ ی ش�وند ک�عھ کھ در سرآغاز برخی سوره ھا آمده اند از اسرار قرآنی محسوب م�وف مقط در قرآن کریم حر

راز ای�ن ماند تا تاکنون ھرگز کشف راز نشده اند و تفاسیر برخی از متکلمین در این باب بیشتر بھ بازی می ع س ق و امثالھم . –ص –ق –ن –ال ر –حروف : ال م

ک�ھ مح�ض م�ی باش�ند و از ج�نس موس�یقی محس�وب م�ی گردن�د . و آنچ�ھ الفباء جملگی بی معناین�د و ص�وتاین�د. ھم�ۀ ای بنی�ادین جملگ�ی ب�ی معنن�وعی موس�یقی مع�انی اس�ت . واژه ھ� درواق�عد ش�وات نامی�ده م�ی ادبی

ردی ای�ن رفی و نح�وی و منطق�ی و ت�اریخی و ک�اربص�اسماء ذات خدا ب�ی معناین�د و تفاس�یر زب�ان شناس�ی و مع�ین محس�وس و واژه ھای با معن�ا و ژه ھای بنیادین ندارند . یعنی ھمۀای ذاتی این وااسماء ربطی بھ معن

ط�ق نم�ی واس و منت نم�ی باش�ند و در قلم�رو ح�بر آمده از الفاظ بنی�ادین ھس�تند ک�ھ ذات�ا دارای معن�ا و عینی�خ ری علت�ی از ب�گنجند . یعنی منطق و معنا از ب�ی منطق�ی و ب�ی معن�ائی پدی�د آم�ده اس�ت ھم�انطور ک�ھ عل�ت

ر نی�ز و علم�ی بش� ی و محس�وسواژه ھای منطق� بی علتی میرود . ھمانطور کھ ھمۀ نموده است و بھ سوی ن�امعین ونھایتا در اواخر عم�رش ب�ھ ھم�ان واژه ھ�ای بنی�ادین منتھ�ی م�ی ش�وند ک�ھ ب�ی معن�ا و نامحس�وس

جود وانسان از جریان تجربۀو این کل عدم باز می گرددمی شود و بھ ھستند . یعنی ھمھ چیز از عدم آغاز است .

اسرار الفباء ھمان اسرار صداست : راز صوت ! صدائی کھ از انس�ان تولی�د م�ی ش�ود ذات�ا از ج�نس ص�دائی پدی�ده ھ�ای طبیع�ت تولی�د م�ی ش�ود . ھ�یچ چی�زی بیص�دا ئر حیوانات و یا برگ درختان و ھمۀاست کھ از سا

ت آور اس�ت .رم و ب�ی ب�اد در دل ک�ویر نی�ز دارای ص�دائی عظ�یم و حی�نیست حتی سکوت مطل�ق ش�بھای آراانسان اگر گوش خود را ھم ببندد باز ھ�م ص�دا م�ی ش�نود ، ص�دائی ک�ھ ش�اید ص�دای ام�واج عص�بی و مغ�زی اوست . انسان غرق در اقیانوس صداھاست و این صداھا در زندگی مدرن صنعتی ھزاران بار شدیدتر گش�تھ

و الکترومغناطیس�ی یاصوات مک�انیکی و الکترونیک� ، ال جدید بر انسان وارد می شوداست و صداھائی کام. گوئی انسان ھر چھ جلوتر رفتھ محتاج اصواتی بیشتر و ش�دیدتر و جدی�دتر ش�ده اس�ت . ام�روزه و امثالھم

ی�د و صوت موسیقی ھم شبانھ روز بھ مابقی اصوات افزوده شده است کھ تا ش�اید س�ایر اص�وات راخنث�ی نمادفع کند و آرامشی برای مغز و اعصاب پدید آورد . شوپنھاور فیلسوف آلم�انی اص�وات ص�نعتی را مھمت�رین عامل رشد خودکشی می داند . او در عصری می زیست کھ صداھای صنعتی بھ تازگی در حال پیدایش بودن�د

ت ک�ھ بش�ر محت�اج م�ان ش�د و امروزه رشد این اصوات رابطھ ای مستقیم با رشد خودکش�ی دارد . ام�روزه بھ

٢۵

ش را ندارد . ی�ک انس�ان شھرنش�ین در س�کوت طبیع�ت احس�اس است از آن ھراس دارد و تاب تحمل سکوت حی�ات رات ق�ادر ب�ھ ادام�ۀمس�کن ھ�ا و مخ�د دحام و غوغای شھرھا نیز ج�ز بواس�طۀنابودی می کند و در از

ھ میل بشر بھ شود ک می. بھ تجربھ معلوم نیست تا بتواند گوش و ھوش خود را کرخت نماید تا کمتر بشنود ھل سکوت نشانتحم مستقیمی بھ ستم و بیماریھا و قحطی زده گیھای او دارد و تاب شلوغی و صداھا رابطۀ

ای از ع��زت و آرام��ش و ص��لح و س��المت اس��ت . ای��ن ھم��ان ارادۀ ب��ھ ش��نیدن و ارادۀ ب��ھ نش��نیدن اس��ت . نفھمیدن است ، اراده بھ کر شدن است . و لذا چنین انسانی ح�رف بھ نشنیدن وموسیقی پرستی ھمان ارادۀ

ھم کھ میزند عربده می کشد و جز عربده را نمی شنود . گوش بش�ر بس�وی ک�ری م�ی رود ت�ا آنج�ا ک�ھ ش�اید آسمانی و بمب اتمی می تواند چیزی را بھ او بشنواند. ۀصیحفقط یک

ی ش��نود م��مربوطن�د . آنک��ھ بیش�تر مگ��وش ش�دیدا بھ�� مس��تقیمی ب�ا ش��نیدن دارد . دھ�ان و س�خن گف��تن رابط�ۀن م�ی ل ب�ر زب�ادآرامتر سخن می گوید و بسوی واژه ھای بنیادین میرود . آنان ک�ھ واژه ھ�ای بنی�ادین را از

بودن�د ی�ای الھ�یین گوش ھا را دارند و نخستین کسانی کھ ای�ن واژه ھ�ا را ب�ر زب�ان آوردن�د انبرآورند شنواتآنرا می تواندندای خدا شدند ، صدای واژۀ ازلی ! انسان تا این صدای ازلی را نشنود کھ موفق بھ شنیدن ص

رزش براستی و از دل بر زبان آورد و ای�ن حاص�ل ق�درت ش�نیدن ص�دای س�کوت اس�ت : ص�دای بیص�دائی ! ا وارد ش�ود تفکر و عبادت در نیمھ شبھا از بابت سکوت است تا انسان بتواند ب�ھ قلم�رو س�کوت ذات خ�ود و

ھ قلب�ی ک�میرس�د » ھ�و«ت کھ در تجربۀ عرفان اس�المی ب�ھ صدایش را بشنود . این صدا ھمان واژۀ ازلی اسل�ی آنچ�ھ و ترین و عمیق ترین صداھاست . این ھمان صدای طبیعی بازدم است کھ بھ ھوا پرتاب م�ی ش�ود .

کن�یم ھم�ان ت؟ اگر دق ددر جریان تنفس بھ سینھ برده می شود چھ صدائی را تولید می کن» دم « کھ در ھر ت زن�ده ای�ن دو ص�و ب�ھ بی�رون م�ی آی�د . و انس�ان بواس�طۀ» ھ�و«و ودبھ درون می�ر» اوم «است . » اوم «

! می حاصل می آید : ھوم دو صوت یک صوت سو است : صوت دم و صوت بازدم ! با ترکیب اینی�ک دارای چن�د لف�ظ مح�دود ھر شی ای در جھان دارای یک یا چن�د ص�وت مح�دود اس�ت . حیوان�ات نی�ز ھ�ر

ویز و غیره . ولی انسان دارای ھم�ۀ اص�وات جھ�ان اس�ت ھستند : عرعر، بع بع ، واغ واغ ، میومیو، ویز ـتھ ھمان اص�وات موج�ود در ذات لید بی نھایت صدا شده است کھ البتکنولوژی مدرن موفق بھ تو و بواسطۀ

ھ ب�ھ ی�اری کامپیوترھ�ا پدی�د آم�ده ان�د کترونی�ک ک�ال کھ در جھان حض�ور دارن�د . موس�یقی عالم جمادی استاصوات جھان می باشند . گوئی بھ لحاظی آنچھ کھ پیشرفت بش�ر نامی�ده م�ی ش�ود پیش�رفت جامع جمیع ھمۀ

در تولید انواع جدیدتر اصوات است . چرا بشر امروز بدون موس�یقی ق�ادر ب�ھ زن�دگی نیس�ت و در ھم�ھ ح�ال ی ب�ود ک�ھ در ر دوران ق�دیم ب�ھ موس�یقی ، نی�از واقع�ا حاش�یھ ای و مس�تحب باید موسیقی بشنود . نی�از بش�ر د

. بنظ�ر اکثر ملل حتی مکروه محسوب می شده است و در برخی مذاھب از جملھ اسالم حرام نی�ز ش�ده اس�ت وکھ دع�وت دی�ن در ای�ن ب�اره ھمان�ا دع�وت ب�ھ س�کوت و انفع�ال اس�ت ن�ھ عرب�ده و جن�ب و ج�وش رسد می

معرفت و آداب دینی ، انسان مؤمن را بسوی واژه ھای بنیادین سوق می دھد ک�ھ بظ�اھر ب�ی کال و رقاصی .ھب ، ام�ذ ت و س�کون م�ی ش�ود . تقریب�ا در ھم�ۀمعنا ھستند و این بی معنائی ب�ھ لح�اظ روان�ی موج�ب س�کو

یم نی�ز ه م�ی ش�وند ت�ا ب�ھ ش�ادی و ع�یش . در ق�رآن ک�ردمؤمنان بیشتر بھ اصوات حزن آور و اندوه فراخوان�کنند و کالمی وجود دارد کھ م�ی فرمای�د : خداون�د قل�وب حزن می ھمینگونھ است و احادیث قدسی دعوت بھ

محزون را دوست م�ی دارد . ب�ھ ھم�ین دلی�ل در می�ان علم�ای اس�المی موس�یقی ح�زن آور ح�رام نش�ده و گ�اه مح�زون ت�رین ص�داھا در کھ تجویز ھم گشتھ است . گویند کھ پیامبر اسالم صدای نی را گوش می داده است

است چرا کھ از سینۀ فرد بھ درون نی دمی�ده م�ی ش�ود » ھو«ھمانا موسیقی است و لفظ حاکم بر صدای نی

٢۶

و ھم��ان لف��ظ ھ��و را از ن��ی ص��ادر م��ی کن��د و ص��وتی ک��ھ از س��ینھ در ن��ی دمی��ده نش��ود س��وت اس��ت و ص��دائی ن�ی«ی او را پدید آورده و مبدل بھ واقع مثنوار آمیز موالی رومی بھ نی کھ درمطلوب نمی آید . ارادت اسر

کرده است از ھمین روست و در راز ھوی آن نھفتھ است .» نامھاصواتی رابط کھ موس�وم ب�ھ فتح�ھ و نھ ترین اصوات ھستند کھ جز بواسطۀالفباء بھ مثابۀ کوتاھترین و یگا

ن�د ی�ک کلم�ھ را پدی�د آورن�د . ک�ھ ای�ن ھ می باشند قابل اتصال بھ یکدیگر نمی باش�ند و نم�ی توانکسره و ضم وج�ود » و« صل کنندۀ الفبا نیز می توانن�د ب�ی نھای�ت لف�ظ باش�ند یعن�ی فق�ط ی�ک ن�وع اصوات سھ گانھ و مت

ندارد بلکھ دھھا نوع ضمھ را می توان بھ کمک تنگ و گش�اده ک�ردن لبھ�ا و بھم�راه اف�زایش و ک�اھش دم و ریھ ھا بوجود آورد . ب�دین لح�اظ زبانھ�ای ش�رق دور در چ�ین و ژاپ�ن نی و یبازدم و نیز بھ یاری حنجره و ب

دقیق ترین درواقعند و لذا بیشترین تعداد الفباء را نیز دارا می باشند . تترین الفاظ و ھجا را دارا ھس عمتنو وج�ود ین�یچو بیشترین استفاده از مجاری تنفسی و صوتی برای تولید لفظ و واژه و معنا در الفب�اء و زب�ان

س�طحی ت�رین و دھ�انی دارد و بدین لحاظ زبان انگلیسی معاصر محدودترین و منقبض ترین و ساکن ترین وو اخ��الق ھ��م دارای س��طحی ت��رین و تم��دنت�رین الفب��اء و زب��ان منط��ق را داراس��ت و ل��ذا ب��ھ لح�اظ فرھن��گ و

اس�تفاده از س�ینھ و حنج�ره و الفب�اء را داراس�ت . زب�ان انگلیس�ی دی ت�رین منط�ق ھاس�ت و کمت�رین تع�داماد زب�ان انگلیس�ی بس�وی ص�فر م�ی رود و ک�ل بینی و ریھ را در تولید صدا و واژه و معنا بھ ح�داقل رس�انیده و

ب��ھ زب��انی تمام��ا دھ��انی م��ی ش��ود ک��ھ گوی��ا فق��ط زب��ان و لبھ��ا را بک��ار م��ی گی��رد و ل��ذا م��رده ت��رین و مب��دلده است و درست در نقطھ مقابل زب�ان و فرھن�گ ش�رق ق�رار را پدید آور تمدنبیروحترین زبان و فرھنگ و

دارد : فرھنگی قلبی و فرھنگی لبی ! در میان زبانھای معاصر اروپا می ت�وان زب�ان آلم�انی را قلب�ی ت�رین و ات و عمیق ترین زبان اروپائی دانست کھ ھنوز از حلق و سینھ در بیان واژه ھ�ا اس�تفاده م�ی کن�د و ل�ذا ادبی�

ی ب�وده اس�ت و ل�ذا اکث�ر اختراع�ات و ئق�رون اخی�ر ب�ھ مثاب�ۀ قل�ب فرھن�گ اروپ�ا طی آلمانی در ھنر و فلسفۀآری�ائی –د و زبان برخاستھ است و می توان دل�یلش را ھم�ان ریش�ۀ ش�رقی ااکتشافات مدرن ھم از ھمین نژ

ات مش�رق و معنوی�ھ را بھ م�ذاھب و عرف�ان ج لل اروپائی آلمانی ھا بیشترین توت . در میان منساین زبان داھ ب�ر لف�ظ گویش و زبان آلم�انی اس�ت ک�ھ تأکی�د ش�دیدی خاص�زمین داشتھ اند . این ویژگی تماما برخاستھ از

این امر در دھھ ھای اخیر و بواسطۀد و واژه ھا را ھنوز ھم از سینھ و حلقوم استخراج می کند و ارد» ه«ھ ام�ری جھ�انی اس�ت و س�ائر زبانھ�ای زن�ده را بت�لدچار نقص عظیمی گردیده است کھ اسلطھ زبان انگلیسی

ی می کند و از واژۀ ازل�ی دورت�ر م�ی ھم تحت تأثیر قرار داده است و بی ریشھ می سازد یعنی سطحی و ماد ت فرھنگ و زبان یھود در اروپا نبوده است و آنچھ کھ صرفا مربوط بھ کند . این مسئلھ بی ارتباط بھ حاکمی

خ�دای بن�ی اس�رائیل ) » ( یھ�وه « اشد شاید یک�ی ب�دان دلی�ل اس�ت ک�ھ ب�ر زب�ان آوردن امر زبان و لفظ می ب) از ین را ک�ھ دارای تلفظ�ی قلب�ی اس�ت (بخ�اطر لف�ظ ھ�وحرام و بلکھ گناه قلمداد شده اس�ت و ای�ن واژۀ بنی�اد

بانی دارای گ�ویش ب�ھ اص�طالح س�رز قلمرو زبان خارج نموده است . امروزه یھود از ھر قوم دیگری بیش�تر) می باشد و بدین لحاظ از زبان انگلیسی ھ�م ب�ی ریش�ھ ت�ر و س�طحی ت�ر س�خن م�ی گوین�د و در (نوک زبانی

دعاھایشان و قرائت متون عھد عتیق بھ زبان عبری این مسئلھ بوضوح درک می شود . بدین لح�اظ زب�ان و اده ای در تلف�ظ ح�روف و ف�ت خ�ارق الع�اگویش عربی قرآنی درست در نقطھ مقابل قرار دارد و از دقت و ظر

ن�وعی وس�واس حی�رت آور ب�ھ پ�یش واژه ھا و عبارات برخوردار است و اھمی�ت قرائ�ت ق�رآن ک�ھ ت�ا س�رحد و ک�ال ھ�ر » ھ�و«نگ قرآنی دارد کھ بخصوص بر لف�ظ رفتھ است ریشھ در قدرت و عظمت ذاتی زبان و فرھ

لحاظ شباھتی بھ زبان آلمانی دارد . نوع صوت ه یا ح و اصوات سینھ ای تأکیدی شدید می کند و بدین

٢٧

ی وع کل�کال تو دماغی حرف زدن ، سینھ ای و حلقی حرف زدن و نوک زبانی حرف زدن را م�ی ت�وان س�ھ ن�روھ��ی و تھ��ای ف��ردی و گت فعل��ی فرھنگھ��ا و ھوی از گ��ویش دانس��ت ک��ھ رابط��ھ ای واض��ح و مس��تقیم ب��ا ماھی��

ط�ب ا در مخاترین اث�ر ر( قلبی ) شدیدیش حلقی و سینھ ای مذھبی دارد . بھ تجربھ نیز درک می شود کھ گوی�ام (ق�درت پ اند و از نشانھ ھ�ای واض�ح بالغ�تپیام میرس نیز بر جای می نھد و مخاطب را عمیق تر بھ حق

نھ اش ، ) است . مثال معروف اس�ت ک�ھ عل�ی (ع) در جنگھ�ایش ب�ا تولی�د ص�داھائی حی�رت آور از س�یرسانی رای ک�ھ د مغلوب می کرده است و کال بالغت منحصر بفرد عل�ی (ع) در ھ�ر رابط�ھ سپاه دشمن را افسون و

ی م�ا بھ ی�اد صار او نیز ھویداست یکی مربوط بھ ھمین نوع گویش می باشد کھ واژه ھای بنیادین رقکلمات آورد . اژه ھ�ا وو ح�روف و س ب�ھ لح�اظ ادای دقی�ق و عمی�ق الف�اظمذھبی ھمچون اس�الم قرائ�ت کت�اب مق�د در ھیچ

الن�ی ین درک عقاین اھمیت تا آن حد است کھ قرائت دقیق ق�رآن حت�ی ب�دون کمت�ر دارای اھمیت نبوده است .ل ب��ھ اک��ھ بخ�ودی خ�ود م�ی توان��د موج�ب اتص�از محت�وای واژه ھ�ا و آی�اتش ، دارای ارزش��ی تلق�ی م�ی ش�ود

رزش ا ض��د ارای ی��ک ارزش وپروردگ��ار و رس��تگاری گ��ردد و ش��فاعتھا نمای��د . چن��ین ام��ری در آن واح��د د درک�ی از بغایت شدیدی گردیده است کھ جای ھ�یچ قض�اوتی ب�اقی نم�ی گ�ذارد . بس�یاری از ع�وام ک�ھ کمت�رین

طی وان�دن ط�وآیات و معارف قرآنی ندارند و نمی خواھند ھم داشتھ باش�ند ب�ا ش�نیدن ص�وت قرآن�ی و ی�ا ب�ا خین جھ�ل و ان بسیار مؤثر است . این مسئلھ ک�ھ ع�ھ در زندگیشکوارش گوئی دچار حاالت روحانی می شوند

دد ال م�ی گ�ری است کھ براس�تی در بی�ان منطق�ی دچ�ار ابط�جنون ھم تلقی می شود دارای حق خرافھ تا سرحد ردھ�ا راھ�ی حتی اگر این نوع ب�اور و عملک�رد و رابط�ھ ب�ا ق�رآن ھم�واره مھ�د ش�دیدترین ن�وع جنونھ�ا و گم

و م�ی دان�یم نفاق تاریخی و عداوت با عارف�ان و علم�ای راس�تین گش�تھ اس�ت . میان مسلمانان بوده و زمینۀای�ن ازش�مر ن ملج�م وب�کھ بزرگترین قاریان قرآن در صدر اسالم در رأس دشمنان امامان قرار داش�تند ک�ھ ا

خط�ری کت�اب پرس�تی و اھ�ل کت�اب اس�ت ک�ھ در خ�ود ق�رآن نی�ز ذک�رش رفت�ھ و جملھ اند . این ھم�ان معض�لۀم�ان خ�دا ھب ھ�م وج�ود داش�تھ اس�ت ت�ا آنج�ا ک�ھ خ�ود کت�اب را ھام�ذ و در ھمۀ ر دین تلقی شده استعظیم د

ر خ�ود ن ام�ری دپنداشتھ و پرستیده اند و تفک�ر در آی�ات آن�را حت�ی گن�اھی ب�زرگ دانس�تھ ان�د . بھرح�ال چن�یر ب�ھ ل ک�ھ ام�ع�ین ح�ا قرآن ھم شدیدا نھی شده است و مؤمنان مستمرا دعوت بھ تفکر در آی�ات ش�ده ان�د در

الم ان صدر اسخوش صدائی در قرائت قرآن از ھم قرائت صبورانھ و با تأمل گشتھ اند و گوئی زیبا خوانی وقاب��ت ب��ا ل ب��ھ ن��وعی موس��یقی گردی��ده و ب��ھ رپدی��د آم��ده اس��ت و بت��دریج گس��ترش یافت��ھ و ام��روزه خ��ود مب��د

ی�ن ای گ�ردد. م�وی�د و ب�ا آالت موس�یقیائی ھم�راه موسیقی غنائی می پردازد و از امکانات آن نیز بھره می جب�وده »س�ماع«ھ ام آغاز شده ب�ود ک�ھ موس�وم ب�االی دیمامر البتھ در میان فرقھ ھای درویشی و صوفیان از ق

ن�د ک�ھ دراست کھ واژه ھای بنیادین را بص�ورت موس�یقی و گ�اه ت�وأم ب�ا رق�ص وی�ژه ای برگ�زار م�ی ک�رده اا م�ی روی�ژه یبت�مراقی نی�ز رای�ج ب�وده و بلک�ھ قداس�تی عظ�یم و حرم�ت و عارفان بزرگی چون م�والی روم�

ی ش�ده ه ھم تلق�طلبیده است کھ این مراسم با حضور و اذن یک پیر انجام پذیرد و در غیر اینصورت حتی گنان از راس�ر جھ�ااست . این نوع مراس�م ادای واژه ھ�ای بنی�ادین مث�ل عل�ی و هللا و ھ�و و اوم و امث�الھم در س

وای�ات . طبق ر تاریخی برخوردار است و در ھند و چین از بیشترین سابقۀ یم تا بھ امروز رایج بوده استقدی س�ت . برخ�اسالمی و یھود ، حضرت داوود نیز سازی می نواختھ و بھمراه آن بھ ذکر الھی م�ی پرداخت�ھ ا

اند . بھ قتل رسیدهتفاده از موسیقی در اذکارشان محاکمھ شده و از عرفای جھان اسالم بھ صرف اس

٢٨

س�ت و ادای اھ�ی ب�وده ام م�الزم اذک�ار البھرحال انواع تارھا و طبل ھا و سازھای بادی ( نی ھا ) از قدیم االی آن��را ب��ی نم��ودنرا ی��اری م��ی داده و آث�ار ای��ن واژه ھ��ا را تش��دید و تعمی��ق م�ی نم��وده و قل یندی��اواژه ھ�ای بن

م�درن دنتم� از ج�نس موس�یقی اس�ت ھم�انطور ک�ھ موس�یقی در بیشتر کرده است . ولی این اثر و خلسھ ذاتاروان ز وسیلھ ای برای رسیدن بھ نوعی خلسھ و مدھوشی است کھ گوئی ثق�ل و س�یاھی و خس�تگی ت�ن ونی

ھ ق�درت خلس� دھد . قدرت خلسھ آور سماع عارفانھ از ادای واژه ھای بنیادین اس�ت درحالیک�ھ را تخفیف میرویش�ی قھ ھ�ای دمخدر می باشد . ھر چند کھ در بسیاری از فرتا از الکل و مواد آور موسیقی غیر دینی عمد

ی دو خلس�گ ر ھمواره رایج بوده اس�ت . بھرح�ال تش�خیص منطق�ی ب�ین ای�نمستی زا و مخد استفاده از مواد اد نی��ز ض�امال متتی ک��امال متم�ایز دارد و از عواق�ب و نت��ایجی ک�ک�اری آس�ان نم�ی آی��د ھ�ر چن�د ک��ھ عم�ال م�اھی

ش�کافت و ت اینست کھ فقط از طریق معرفت نف�س م�ی ت�وان ذات واژه ھ�ا و مع�انی را. واقعی برخوردارستوت ت�ا ، ص�اذبسوی واژه ھای بنیادین و ازلی و سرچشمۀ راز فوق منطقی آنھا راه یافت . و خالص�ھ اینک�ھ

ت بخ�ش ی موس�یقی بس�یار ل�ذ کودک�ان ب�رای وال�دین ن�وع موسیقی است ھمانطور کھ حتی گری�ۀ ھمان اساسن ل�دین م�درھر چند کھ وا و اصوات تولیدی از کودک برای والدینش خلسھ آور است . می شود و الفاظ تلقی

ب�ھ ھم�ین دارند وکودک را ن ل گریۀدچار استحالھ ای شده اند کھ دیگر چنین لذتی نمی برند و بلکھ تاب تحم ق�ط از ص�وتفه ھ�ا م�ی س�پارند و دک و پرورش�گاه و ش�یرخوارگایا بھ مھد کودلیل او را یا سقط می کنند و

ظ��ی و س�یقی الکترونیک�ی ل�ذت م�ی برن�د ول��ی ای�ن ام�ر نی�ز واض�ح اس��ت ک�ھ ق�درت خلس�ھ آور موس�یقی لفوم ھ کارخان�ۀعن�ی بمیزان�ی ک�ھ ذھ�ن را ک�و برخاستھ از سر ف�وق منطق�ی و غی�ر ذھن�ی آن اس�ت . یدابزاری ھر

ی م�ی س�ازد و کرخ�ت م�ی کن�د راھ�ی ب�ھ س�وی دل پی�دا م�ی ش�ود و خلس�ھ رخ منطق و استدالل است پ�وچ م�ر و ت�ق�ی ی منطنماید . گوئی کھ کل سر صدا برخاستھ از نامفھوم بودنش می باشد و بمیزانی ک�ھ الف�اظ بش�ر

م م�ی وری آن ک�د روابط کالمی بین انسانھا نیز کاھش می یابد زیرا قدرت خلسھ آعلمی تر و فنی تر می گردون و تلویزی�� و ل��ذا انس��انھا ب��ھ تنھ��ائی م��ی گراین��د و بج��ای مکالم��ھ ب��ا یک��دیگر ب��ا موس��یقی و ک��امپیوترش��ود

معض�لھ ای عی دارای ق�درت خلس�ھ زائ�ی م�ی باش�د . و ای�ن ھم�انبطور تصن رابطھ برقرار می کنند کھ ھنوز شود . است کھ جادوی ھنر نامیده شده است کھ بسیار تالش دارد تا جایگزین مذھب و عرفان

وۀ منطق�ی اساس خاصیت مکالمھ بین انسانھا ھمان اسرار گونھ و نامفھوم و گنگ بودنش م�ی باش�د . جنب� .م�ی س�ازد مکالم�ھ اس�ت ک�ھ انس�انھا را از یک�دیگر دور ھمان جنب�ۀ دافع�ۀ درواقعمفھوم و ذھنی مکالمات

عضای و اگر ا .ھمین دلیل می باشد اگر ھنوز ھم گرمترین مجامع ھمانا معابد و گردھمائیھای دینی است بھ ون و ر تلویزی�ن دلیل است ک�ھ ج�ادوی ھن�ال یکدیگر را دارند بدتلویزیون قدرت تحم خانواده فقط پای صفحۀ

ھ ک�ھ ای�ن برنام�ھدھ�د خاص� س�کوت را ب�ھ آنھ�ا م�یماز گردھم�ائی برنامھ ھایش امک�ان ھم�ین ح�د ھ�ا تمام�ائی و چ�ھ پلیس�ی و جن�ا وفار باش�ند چ�ھ بص�ورت برنام�ھ ھ�ای مخ�واه ای و رازگون�ھ و معم�رلی و اسطوتخی

ھ�ن و آگ�اھیذلی و چھ سریالھای راز وار و ن�امفھوم و گ�یج کنن�ده و کرخ�ت کنن�دۀ تخی –برنامھ ھای علمی مفھوم بودن ! حر نامنطقی : س

ات قلبی معنوی ات وامروزه تالش فراوان می شود کھ موسیقی را بر جای مذھب و عبادات و عرفان و روحی قرار دھند و گرایش جھانی مردمان بھ این نوع آثار بسیار شدید و وسیع است و حتی موس�یقی الکترونیک�ی

پدید آمده است کھ از واژه ھای بنیادین در مذاھب و آیات کتب مقدس با ھم�ان الف�اظ اس�تفاده م�ی کن�د یمدرنت و عملک��رد و ماھی�� ! قض��اوت درب��ارۀ یشک��ھ موس��وم ب��ھ موس��یقی مدیتیش��ن م��ی باش��د یعن��ی موس��یقی نی��ا

عواق��ب ای��ن موس��یقی در سرنوش��ت اف��راد و جوام��ع ک��اری س��ھل و ممتن��ع اس��ت زی��را ق��درت تب��اه کنن��دگی آن

٢٩

فزاین��دۀ ح��ال بش��ر م��درن ب��دون آن امک��ان ادام��ۀ حی��ات را در ای��ن عرص��ھ س��لطۀپرواض��ح اس��ت و در ع��ین ی و کژی و اص�وات تکنول�وژیکی و حی�ات تکنول�وژیخواھد تکنول�و تکنولوژی ندارد و گوئی کورکورانھ می

بق��ا ص��ل نمای��د ت��ا امک��ان ادام��ۀتو ص��وت بکش��اند و ب��ا آن م همالیخولی��ای تکنول��وژیکی را ب��ھ مب��دأ ازل��ی واژبق�ای حی�وانی مترین امیدی را حتی بھ قصد ادامۀروش تا بھ اینجا ھرگز ک و داشتھ باشد ھر چند کھ این راه

ین گ�زارش نم�ی کن�د و بلک��ھ ب�ھ عک�س . و از ھم�ین روس��ت ک�ھ س�نت و م��درنیت ی بش�ر ب�ر روی زم��و م�اد ی تخفی��ف بخش��یدن ب��ھ ای��ن تض��اد مس��تمرا در تقاب��ل آش��تی ناپ��ذیرتری ق��رار م��ی گیرن��د و ھ��یچ ق��درتی را ی��ارا

قیل ت�رین ص�اژه ھای صنعتی کھ از بطن ازلی است کھ از دل بر می آید و و. این ھمان تضاد بین واژۀ نیست ی تکنولوژیکی پدید آمده اند : تضاد بین دو موسیقی ، دو لفظ ، دو معنا .اشیا

ش�غول مرس�د ک�ھ علی�رغم ناس�یونالیزم زب�انی و تعص�ب ھ�ای ق�ومی و فرھنگ�ی ، ق�درت تکنول�وژی بنظر میی ن�فان واح�د ت را بس�وی ی�ک زب�بش�ری نابودسازی زبانھاست و حتی الفباھای ملل را در ھم می شکند و کل

ئی ک��ھ ریاض��یاتی س��وق میدھ��د ک��ھ فق��ط مجموع��ھ ای از عالئ��م الکترونیک��ی ھس��تند و ک��دھا –مپیوتری ک��ا –ت�راژدی «باش�ند . م�ی ت�وان ای�ن واقع�ھ را الع�ات دس�تھ بن�دی ش�ده م�یسرفصل مجموع�ھ ای از اخب�ار و اط

ش���ر حی ک���ھ اف���راد بش���ری را در ح���ین و قلم���رو انھ���دام اب���دی واژه ھ���ای بنی���ادین و روح���اننامی���د » زب���انسازد ک تن میل بھ یتنھائی کامل می برد و ھر فرد را مبد حد ق تا سر) بھ نشری مطل(گردھمائیھای فشرده

ند و ل�ذا تی شده ال بھ اشیای صنعواژه ھا مبد : تنی تھی از ھر واژه ! زیرا ھمۀ و زندانی کامل تن خویشتن ند .کدون آنھا احساس نابودی می انسان جز در این اشیاء برای خود کمترین معنائی نمی یابد و ب

ل زاران س�اھ�بوده است و ای�ن واقع�ھ از ءی و صنعت تماما جھان تبدیل واژه بھ شیانش و تکنولوژجھان دی در موج�ود مدرن بھ غایت خود می رسد تا آنجا کھ حتی تن فردی بشر ھ�م فق�ط تمدنپیش آغاز شده و در

اقع�ی ود ت�ا ت�ن ابد و انس�ان ی�ک روب�ات را بیش�تر ت�ن خ�ود م�ی یاب�بنام روبات ( آدم الکترونیکی ) معنا می یه ولی�د انب�ومھ�ای آزمایش�گاھی و تژنتیکی و نی�ز نس�ل تولی�د ش�ده از رحخودش را . آدمھای حاصل از پیوند

ی لم�ھ و ن�امزی�را انس�ان دیگ�ر ھ�یچ ک روباتھا می تواند جایگزین بشر بر روی زمین شود و دارد می شود .عار ا نیس��ت و حت��ی نامھ��ای خ��انواده گ��ی نی��ز بت��دریج منق��رض م��ی ش��وند و اس��مھای مس��ترا در خ��ود دار

و ب�ی ی اندیش�ھب�کامپیوتری و اینترنتی جایگزین می گردند : نسل انسانھای بی نام و بی کلمھ و ب�ی معن�ا و ان د ھم�بلع� ه است و چیزی بی�رون نمیدھ�د بلک�ھ فق�ط ب�ا دھ�انش م�یداحساس ! انسانی کھ دیگر از زبان افتا

دی ب�ر ط�ور تص�اعواژه ھائی را کھ اینک مبدل بھ انواع کثیر و فزاین�ده ای از کاالھ�ای مص�رفی ش�ده ان�د و بار نظ�ام م�د فن�ی نیس�ت بلک�ھ تکنول�وژی دارای ی�ک آنھا افزوده م�ی ش�ود . حت�ی نی�ازی ھ�م ب�ھ اندیش�ۀ دتعدا

. ابش میدھ�دارب� خوردھ ید می کند و بابداع و تولبستۀ اتوماسیون شده کھ در بطن خودش ھر لحظھ کاالئی س�ت در ای ک�ھ لغت�ی یون�انی ژنیس�ت . تکنول�و ءچیزی جز تکنول�وژی تب�دیل واژه ب�ھ ش�ی درواقعتکنولوژی

م ھ�» درنیزمم�«تجس�م اس�ت : تجس�م واژه ! لغ�ت لغتش دقیقا بھ معنای آشکارسازی و برون افکنی و ریشۀ» ب�ت«ان ھم�» م�د« اس�ت .» ب�ت«ت کھ دقیقا تبدیل معن�ا ب�ھ ھ اسبسیار مترادف ھمین واقع» مد«از ریشۀ

است . این ھمان تأویل تکنولوژیکی واژه ھاست .

٣٠

چگونه لفظی داراي معنا می شود ؟

نک�ھ او می خندد و ھر ص�وتی ک�ھ تولی�د م�ی کن�د م�ادرش را مخاط�ب م�ی س�ازد ب�ی آ یا کودک می گریدوقتی ب��ھ رح��ال رابط��ھ برق��رار م��ی ش��ود و م��ادر در جری��ان پاس��خگوئیول��ی بھ ش��دخ��ود چن��ین منظ��وری داش��تھ با

ا ای�ن معن� نیازھای کودک اس�ت ک�ھ بت�دریج اص�وات و ص�داھای او را ب�ھ معن�ا در م�ی یاب�د و معن�ا م�ی کن�د واھی و نی اش آگ�بتدریج بھ خود کودک نیز انتقال می یابد تا آنجا کھ بتدریج کودک ھم ب�ر ای�ن اص�وات و مع�ا

ھ و ن�ای اولی�موق�ع گرس�نگی ب�ھ عم�د م�ی گری�د . ب�دین طری�ق اس�ت ک�ھ الف�اظ ب�ی مع مثال بھ اراده می یابد وت نی�وند و ذھش�بنیادین در جریان رابطھ دارای معنا و منطق می شوند و ب�ھ قلم�رو آگ�اھی و اراده وارد م�ی

را پدید می آورند و الفبا و اصول اندیشھ شکل می گیرد .ر اس�ت و ع�انی نی�ز حاص�ل رابط�ھ ان�د . پ�س منط�ق تمام�ا ب�ر رابط�ھ اس�تواپس اصوات باع�ث رابط�ھ ان�د و م

ور و پ�ود ت�ا ت و اندیش�ھ گ�ری نامی�ده م�ی ش�ود . ومحصول رابطھ است ھمچنین پدیده ای ک�ھ اراده و ذھنی�نگون�ھ د . و بدیاین وقایع و پدیده ھا چیزی جز الفاظ و اصوات بی معنای بنی�ادین نیس�تن ک ھمۀمحر بستر و

ن ج�ز ھم�ی ت�ن چی�زی کھ مادۀ تن انسان ، معنا و معنوی می شود و روح پدید می آید . دمی�دن روح در استه ھای واژ ھمان رابطھ است و عنصر رابطھ ھمان واژه است . و بمیزانی کھ انسان» روان«جریان نیست .

ظ�رف ع�دم وم�ی ش�ود ن تمام�ا روحجاری می سازد این واقع�ھ رخ م�ی نمای�د و ت�بنیادین را از دل بر زبان و کن�د ر م�یرا در انس�ان حاض�ر و ظ�اھ حضور جاودانھ می گردد و واژۀ ازلی نقد می شود و خدا ل حم) (تن

:ژه می گوید ص) سلطان وا( محمدزمان می شود . ھمانطور کھ مثال رسد و کل می» پیر«انسانی بھ مقام من زمان ھستم !

ت�الش مذبوحان�ھ دارد ت�ا » م�ن و ت�و « م آلمان در اثر معروفش بن�ام مارتین بوبر فیلسوف یھودی قرن بیستمعل�ول فرض�ی و ب�ی » ت�و« و » م�ن « بنیادین و ذاتی نماید حال آنک�ھ مبدل بھ واژۀ را» تو « و » من «

بط�ور ک�اذب رخ م�ی )جری�ان انتق�ال آن واژه ھ�ای بنی�ادین ازل�ی ( اس�ماء ذات خداون�د بنیادی ھس�تند ک�ھ درھ�و ) خودنم�ائی م�ی کن�د و واژه ھ�ای بنی�ادین » ( او « بالوقفھ محکوم بھ ابطالن�د و در ای�ن ابط�ال دھند کھ

ی جاودان�ھ اس�توار باش�د ازلی را بھ یاد می آورد بشرط اینکھ رابطۀ من و تو بر اساس دین و معرفت و وف�ار مظھر فساد و القیاد بثر بودر ا» من و تو « . بھ ھمین دلیل اوی حاصل از رابطۀمراد و مرید مثل رابطۀ

ادبی پدید آورد ولی نتوانس�ت ھم�انطور ک�ھ ھ�م –مرگ است . بوبر تالش کرد دین فلسفی و نھایتا صنعت وکیش دیگر او فروید ت�الش نم�ود ت�ا دی�ن روانکاوان�ھ اب�داع کن�د و نتوانس�ت ھم�انطور ک�ھ ھ�م ک�یش دیگ�رش

ک�ھ ن�دس�ت . اینھ�ا ھ�م دی�ن ھ�ائی بودنپدید آورد و نتوا مارکس سعی نمود تا دین جامعھ شناسانھ و اقتصادیت را نفی و لعن کردند و ھمین تاریخ واژۀ بنیادین ازلی را منکر بودند و میلی بھ رجعت نداشتند و بلکھ ازلی

درک نکردن�د و ب�ھ ن�احق م�ی پنداش�تند . اینھ�ا ح�ق و اھمی�ت ذات�ی واژه ھ�ا را را نی�ز تمام�ا ب�دبختی و تمدنبس�تر و عنص�ر رابط�ھ را درک نکردن�د . ای�ن یھودی�ان نابغ�ھ و کت�اب پرس�ت درواق�عل ش�دند . ا متوس ابزارھ

ت کت�اب . و این دال بر نسیان عظیمی درب�ارۀ ھم�ان ماھی� حتی عنصر کتاب یعنی واژه را بھ پشیزی نگرفتندۀ اندیش�ھ و منط�ق و پرستی است ، نسیانی نسبت بھ خویشتن ! عدم معرفت دربارۀ عنصر جاودانھ و بالوقف�اسیر معلولھ�ا بودن�د . تعقل . اینان عنصر تشکیل دھندۀ ذھن یعنی واژه ھا را ندیدند. اینان علت را نیافتند و

٣١

ر و متحی�� یس��تادنداین��ان در مقاب��ل س��ر واژه نا .ھ نش��دند ک��ھ اندیش��ھ ھم��ان ج��ادوی واژه ھاس��ت ج��این��ان متول خود پشت نمودند . این�ان عظم�ت و قداس�ت و ق�درت جھ�ل خ�ود اینان از سر گریختند یعنی بھ جھ .نگشتند

را درک نکردند و در مقابلش سر تعظیم فرود نیاوردند . اینان کافر بودند .ھ��ا خ��ود در قلم��رو ای��ده» پدی��ده شناس��ی « دیگ��ر ای��ن ق��رن در مکت��ب ادمون��د ھوس��رل ی��ک یھ��ودی نابغ��ۀ

ر س�ایستی بھ گرفتھ بود می ب سقراطی بھ وامز حکمت ا کھ سرگردان و گم شد حال آنکھ بھ آسانی با نگاھی. دیش�یدندفۀ آب انجای آنکھ در آب نظر کنند بھ فلس�منزل واژه ھا و نامھا برسد . اینان در حال نوشیدن آب ب

د ک�ھ ب�ر روی ھ نبودن�ج . آنھا درحالیکھ بھ زمین می اندیشیدند متو اینان ( فالسفھ ) واژه ھا را باور نداشتنداضر خودشان ح ھ نبودند کھ این روح در وجودج یکھ دربارۀ روح می اندیشیدند متودرحال تھ اند .زمین نشس

ن�ھ یار بیگااست و با دم و بازدم در گردش است و این خود روح است کھ مشغول اندیشیدن است . این�ان بس�ند ه نم�ی جس�تدر واژ کردن�د . آنھ�ا معن�ا رام�ی از خویش بوده اند و خداوند را در ج�ائی بس�یار دور جس�تجو

م�ی در آنھ�ا ھ نبودن�د ک�ھ ای�ن خ�ود واژه ھ�ا ھس�تند ک�ھج�ھ�ا متودرعین حال ک�ھ غ�رق در واژه ھ�ا بودن�د . آن. انس�ان م�ت بودن�داندیشند و آنھا را بخود می آورند . آنھا در سیاھی سواد ، نوری ندیدند و لذا غرق در ظل

ز انفج��ار ر ن��ور م��ی ش��ود . ای��ن انفج��ار ھ��زاران ب��ار اوج��ودش غ��رق د ی��ک واژه را بش��کافد ک��ل بتوان��د اگ��ری دارای ابخ�ش اس�ت و حی�ات آف�رین . چگون�ھ واژه آن س�ازنده و آرام نوترونی قدرتمندتر است و ب�رخالف

ش�ود و معنا می شود بدان معناست کھ چگونھ چیزی از ع�دم بوج�ود م�ی آی�د ی�ا چگون�ھ روح دارای ت�ن م�یین�ال ی�ت و ترمد و بھ واژۀ ازلی خود بازمی گردد و جاودانھ م�ی ش�ود . غا، روح خود را می یاب یچگونھ تن

ی�را واژهخودشناسی و جھان شناسی و ھر شناختی دیگر، ھمان�ا واژه شناس�ی و اب�تالی س�ر واژه ھاس�ت. زش�ناخت ک ش�ناخت. و آنچ�ھ ک�ھنی�ز بس�تر و مح�ر ھا عناصر ذات�ی و ب�ھ مثاب�ۀ اتمھ�ای ش�ناخت م�ی باش�ند و

ین��د از درج�ھ و ن�وعی ک�ھ باش�د حاص��ل حض�ور و فعالی�ت و ظھ�ور واژه ھا ش�ود در ھ�ر مرحل��ھ ونامی�ده م�ی ل گ�ردشاص�حوجود انسان و در وجود انسان . و آنچھ کھ وجود و احساس وجود نامیده می شود نیز تماما

ھ ک��آنچ��ھ . خ��ود واژه ھاین��دات وج��ود س��وار ب��ر واژه ھاین��د و اص��ال ذر واژه ھ��ا در ت��ن انس��ان ھس��ت . ھم��ۀ» ژن. « و غیب�ی و ج�ادوئی در قلم�رو ت��نج�ن واژه اس�ت : واژه ھ�ای جن�ی انامی�ده ش�ده اس�ت ھمان�» ژن«

ھمان ذرۀ جنی جان است .ی�ن احاص�ل ز نیس�ت اال ی�کند بازی ای جز ب�ازی ب�ا واژه ھ�ا نیس�ت و جن�ونی ن آدمی فقط با واژه ھا بازی می

ن�ھ . ھ�ر ه و دیواھا از او می گریزند و پوچش می سازند و ن�ابود بازی . آنکھ با واژه ھا بازی می کند واژهزی�ز و س دارد عصفتی و سرنوش�تی حاص�ل برخ�ورد انس�ان ب�ا واژه ھاس�ت . آنک�ھ واژه ھ�ا را عزی�ز و مق�د

س می شود . آنکھ با واژه ھا مکر کن�د فری�ب م�ی خ�ورد و واژه ھ�ا نی�ز ب�ا او مک�ر م�ی کنن�مقد د مخصوص�اژه معن�اترین وا ک�ھ خ�ود ب�ی» خدا«. زیرا واژۀ ازلی قرار دارند» خدا«ر واژۀ وکھ بر مح واژه ھای بنیادین

ا ی��ر کن��د و واژه ھ��ا در انس��ان اس��ت و آنک��ھ ب��ا ای��ن واژه ب��ازی و مک�� ھاس��ت ھمان��ا معن��ا و معن��ا کنن��دۀ ھم��ۀ د .انکارش نماید خودش را بازی داده و فریب می خورد و تھی و پوچ می گردد و منکر خود می شو

ھ روی ب��ھ ای��ن نقط��ھ نمای��د در ھ��ر انس��انی حض��ور دارد و ای��ن ھم��ان نقط��ۀ روح اس��ت و ھ��ر ک��» خ��دا«واژۀ ه و معنا و ج�اودانگی م�ی ش�ود . و ام�ا ای�ن رویک�رد چگون�ھ ممک�ن اس�ت ؟ خ�دایا خ�دایا دو ارا حصاحب رو

واژه را ب�ر زب�ان ج�اری ای�ن زج�رگویش کافیست ؟ ھر کسی باالخره گھگاھی از ف�رط درد و گفتن ؟! آیا این ت و معنا و روح می یابد حتی اگر ب�ا فح�ش و انک�ار ای�ن واژه گردد و قو می سازد و ھمان حال دگرگون می

ثر م�ی افت�د و در وج�ود معن�ا م�ی ؤرا بر زبان آورد . این واژه عموما در حاالت بالیا و بدبختی ھا شدیدتر م�

٣٢

» آه« ت خوشی ھم بر خوشی م�ی افزای�د . حت�ی الف�اظی چ�ونگردد و احساس نابودی را می زداید و در حاالکھ ناخودآگاه از س�ینھ ب�ر م�ی آی�د . ای�ن واژه ھ�ای » ھو«اثری را داراست و یا لفظی چون نیز مشابھ چنین

م�ی آین�د و رف�ع ن�ابوده ھای ن�ابود کنن�ده از اعم�اق ذات بربظاھر بی معنا و غیر ارادی ، خود در مواقع خطری کیس�ت ک�ھ ل�اژۀ ازلی ھمواره در اعماق ذات انسان حاضر و ناظر و ح�افظ انس�ان اس�ت . وگی می کنند . و

می شود و دیگر بی�رون نم�ی خود بھ اختیار بسراغش برود . ھر کھ خود بسراغش رود با او ھمنشین ابدی بھ پیری ! و این مقام امام است . آید اال نگون�ھ چن�ین اس�ت و ای ژگ�ی اس�ت . ھ�ر موج�ودی نی�زگ�ی ھم�ان وانسانی یک واژۀ ویژه است زی�را ویژھر ا

ز اس�ت ت م�ی یاب�د . ح�دود ھ�ر چی�زی ک�ھ ھم�ان وج�ود آن چی�است کھ اصال چی�زی در منظ�ر انس�ان موجودی�م و درک کن�ی تھا بط�ول م�ی انجام�د ت�ا واژۀ وی�ژۀ چی�زی راحاصل حضور واژه ( نام ) آن چیز است . گاه م�د

واق�عدرانیم و خ�وم�ی گز نخواھیم خواند . چھ بسا کس�ی ی�ا چی�زی را بن�امی آنرا بھمان نام بخوانیم و گاه ھرا ھ�یچ ب�ر آدمھ�ا چ�ھ بس�ا اکث� نساختھ ایم . رھرگز آن چیز یا کس را مخاطب قرار نداده و لذا رابطھ ای برقرا

و ی برن�د .جھ�ان ھ�یچ رابط�ھ ای نم�ی یابن�د زی�را ھ�یچ ن�امی را ب�ھ درس�تی بک�ار نم� کسی یا چیزی و ب�ا ک�ل را م�ی عارف کامل کسی است کھ ھر چیزی را ب�ھ ن�ام وی�ژۀ خ�ود آن چی�ز م�ی خوان�د و ویژگ�ی ھ�ر واژه ای

دۀ عن�ی دانن�ع�ارف یف�ی م�ی کن�د. داند و نام واقعی و وجودی پدیده ھا را عارف است یعنی ھ�ر چی�زی را معر چی�زی ر ھ�ان�د ک�ھ ن�ام او م�ی د . نام واقعی ھر چیزی ، ھم�ین و ب�س ! او شناس�نامۀ جھ�ان و جھانی�ان اس�ت

مال واقعیجمنور است و ل است و آن کلمھ در او حی و حاضر و گویاست وچیست زیرا بھ کلمۀ ازلی متصفالط�ونی ا. زی�را جھ�ان ای�ده ھ�ا ھم�ان جھ�ان مثالھ�ا و نقابھاس�ت . جھ�ان کشف حجاب می کن�د راھر چیزی

اقع�ی خ�ودورابطھ با یک عارف است کھ ن�ام جھان ظلمت است و اشباح سرگردان . و سائر انسانھا فقط دری�را زم�ی ش�ود را نھایتا می یابند و می خوانند . و این ھمان خودشناسی است کھ در رابطھ با عارف ممک�ن

او خ�ود .عارف کامل کسی است کھ بر سر منزل واژۀ ازلی قرار گرفتھ است و جانشین خدا در جھ�ان اس�ت : او دالن�د ک�ھمردم�ان ب�ر س�ر ن�ام او در ج انوس واژه ھاست . و ل�ذا ھم�ۀان اقیجمال ھمان واژۀ ازلی در میان�ھ دار ب�ر س�ر واژه ھاس�ت . ع�ارف خز جدالھا و توافق ھا بر سر نامھاس�ت ، کیست ؟ نامش چیست ؟ ھمۀ

. واژه ھاست

٣٣

چگونه واژه اي واقع می شود ؟

زد ) ، در ن�ت . و لذا بق�ول س�لطان واژه ھ�ا عل�ی (عدر نزد انسان بی معرفت ھر واژه ای یک واژگونگی اسنقاب ھ�ا وند بلکھشالق نمی طتھا ایعنی واژه ھا واقعی نیستند و بر واقعی اھل معرفت واژه ھا واژگونھ اند .

ن ای�ن ھم�ا وآن واژه را مخاط�ب م�ی کن�د ی حاص�ل از ھ�ر واژه ای ض�د بھ گونھ ای ک�ھ ھ�ر معن�ا یندو مثالھابھ راھی پیروانش را عل وارونھ ایست کھ ھمۀنظلمت پرستان می پرستندش . این ھمان دیالکتیک است کھ

ر ودی ق�ران�اب و ھیچ و پوچ می سازد و بر آس�تانۀ آرمان منتھی می کند معکوس می برد و بھ مقاصدی ضد می دھد ! نیھیلیزم !

خالفب�ر ا ھگ�ل ! زی�ران ت�دیالکتیک پرست ھا ظلم�انی ان�د و واژگون�ھ : از افالط�و پس واضح است کھ ھمۀت ھ�ا عی�ت و واقت اس�ت نیست بلکھ واژه ھمان واقعی�این دو بانی و خاتم واژگون ساالری ، ایده ھمان واقعی

ه ب�ین واژ ۀژۀ ازلی است . جھان ای�ده در فاص�لجھان ھستی ، صورت آن وا کل ر واژه ھایند . ووص یجملگزی�را ت نداردقعی . چنین فاصلھ ای نیز وا و غیر واقعغین است جھان برزخ و دروت قرار دارد و لذا و واقعی

ھاست . لمرو اوھام و ایدهقت ھیچ زمانی حائل نیست و لذا زمانیت نیز تماما بین واژه و واقعی . آی�ا ه ھاین�دت واژکمی�ت ھا قلمرو حاواقعی ت ھا ھستند و کل واقعی ت دارند و دارای فقط واژه ھایند کھ واقعی

و ی�ز ی�ک ن�امن» نم�ی دان�م«؟ اب�دا ! حت�ی نطور نیست ! آیا چی�ز ب�ی ن�ام و توص�یف و تعریف�ی وج�ود داردایق�رار گرفت�ھ این چیز در قلمرو واژه ھ�ا درواقع »نمی دانم این چیست « گوئیم کھ توصیف است . وقتی می

اژۀ ازل�ی واز ذات س�ر و درج�اتش حض�ور داردچیزھ�ا در درب�ارۀ ھم�ۀ» نم�ی دان�م « ا ابد ھم ای�ن است و تده ای�م شزدیکتر نازلی ی تر گردد بھ قلمرو سر واژۀاست و ھر چھ این نمی دانم تعمیق و توسعھ یابد و یقین

ن دری�واتب الرا سر آغاز حیات معنوی و معرفت بشر می داند و نیز مک» نمی دانم«بھ ھمین دلیل علی (ع) ر ت� برح�ق وشناسی در ت�اریخ ب�وده اس�ت و مس�تمرا زن�ده ت�ر ) ماندگارترین مکتب شناخت(اصالت نمی دانم

س��تر باندیش��ھ و دل و ت��ن بش��ر اس��ت و وحی��دی در عرفانھاس��ت و قلم��رو تزکی��ۀم��ی گ��ردد و اس��اس معرف��ت ت تقوای دین نیز می باشد کھ کبر و غرور بشر را کھ اساس ستم ھاست در ھم می شکند .

وارون�ھ تواقعی� واژه ھاین�د و ب�س . در ن�زد اھ�ل معرف�ت نف�س ای�ن تھ�ا نی�زتھا ھس�تند و واقعی واژه ھا واقعی ی�ن ھم�ان اابد . و ت واژه ای آنرا بیاست ، واژگونھ ؛ و اھل معرفت ھر معنائی را واژگون می سازد تا واقعی

ظھ��ر مع��ارف) ممک��ن نم��ی ش��ود زی��را ام��ام اس��ت ک��ھ ج��ز در رابط��ھ ب��ا ی�ک ام��ام (راه رش�د و ھ��دایت و دی��ن آن واژۀ ازلی است .» اوم « حضور

س�ت و متن�اھی اتی اس�ت ک�ھ خ�ودش اس�ت و ن�ام خ�ود را دارد و ل�ذا الپس امام تنھا واژۀ واقعی و تنھا واقعی تھ و وج��ودش در نظ��ر واژگ��ون س��االران مظھ��ر خراب��ات م��ی آی��د و منھ��دم کنن��دۀ جھ��ان وارون��ھ ای ک��ھ س��اخ

می پرستند .و پرورده س و قابل پرستش است و این ھمان مکتب اصالت ریا یک واژه گونی مقد مردمان ھر واژه ای در نزد عامۀ

ی ک�ھ تم�ام تم�دنی واژگون�ھ ! تم�دن: ی بش�ر حکمفرم�ا ب�وده اس�تماد تمدن و دروغ مصحلتی است کھ بر کل ی واژه گون�ھ تم�دن حقش بر دروغ است و گویا رسالتش احقاق دروغ و دروغ پرستی و ابطال بی انتھاس�ت :

تم��دنذات ای��ن ی مث��الی و اس��تعاره ای و ش��عاری و توخ��الی و ن��ھ واقع��ی ! و ل��ذا ک��ل تم��دن: هن واژو ن��ھ ع��ی

٣۴

ری�ت ی ب�ر جباتمدنو لذا » ! بایستی « تمدنھستی می باشد ، ت وواقعی آرمانگرا و ایده آلیست است و ضد ت ھایش دارای معنای واژه یعنی واقعی اتش تماما ایده آلی اند .است . زیرا واژه ھایش واقعی نیستند . واقعی

ھایش نیستند . مثال برابری اش عین تبعیض و ستم و نابرابری است و رفاھش تمام آسایش و سالمتی ضد اش بیماری زاست و وعده ھایش ھرگز موعودی ندارد زیرا واژۀ بنیادین ازلی را منکر اس�ت و ب�ا طب ، است

آن بازی می کند . ی��ن یعن��ی او د ،ش��واقع��ی م��ی ش��وند ک��ھ انس��ان روی ب��ھ واژۀ بنی��ادین ازل��ی در ذات خ��ود با واژه ھ��ا ھنگ��امی

ی ھس�تند وت ق�رار دارن�د و واقع�! و لذا فقط عارفان و س�الکان معرف�ت نف�س در درج�ات واقعی� معرفت نفس ھن�� و ت ھس��تند و ل��ذا وجودش��ان واقع��ی اس��توجودش��ان معن��ای واژه ھاس��ت . واژه ھ��ا در وجودش��ان واقعی��

. تس�ا» وج�ود«ودش�ان مظھ�ر و ظ�رف واقع�ی واژۀ جتمثیلی و استعاره ای و شاعرانھ و دروغین . یعنی و ت واژه اند .یعنی واژه گونھ ( وارونھ ) و بھ گونۀ واژه نیستند بلکھ عین واقعی

ی ت�ا و ش�دن اس�ت یعن�ی ب�» وی�ژه«شدگی : وقوع واژه ! و این ھمان ھمان وژود است یعنی واژه » وجود«داق ت�ا ، مص� ت و معل�ول و ب�یا و ب�ی نی�از و ب�ی عل�یکتا شدن است ھمچون واژۀ بنیادی ازلی یگان�ھ و مب�ر

س�وره ! و ل�ذا ن�ام دیگ�ر ای�ن اس�ت : وج�ودی ن�اب و مطل�ق» وج�ود«سورۀ توحید در قرآن ک�ریم ک�ھ س�ورۀ است یعنی مطلق ! » اخالص«

اب او اس��ت و ل��ذا یک��ی از الق��» عل��ی«ع واژۀ ور ک��ھ م��ثال عل��ی (ع) وق��وھم��انطع��ارف ، وق��وع واژه اس��ت می باشد : موژود ! » موجود«

طور ک�ھ ی باش�د . ھم�انائی م�نم�ھمان واجدگونگی اس�ت ب�ھ معن�ای وجودنم�ائی ک�ھ ع�ین واژه » واژگونی « » ژ«رب�ی ح�رف ئی می کنند . در زبان عوجود و وجود نما واژه ھائی کھ بکار می برند ابراز آدمھا بواسطۀ

ع�رب ای�ن مم آن اس�ت و آن ھ�م کھ عربی است ھمان وژود در فارسی می باشد و معج�» وجود«و لذا نداریم است .

و نای واژهد وجود ! پس ذات معجپس سخن بر سر واژه ھمان سر وجود است : واژه یعنی واجد بودن : واس�ت . آن اژه ) ب�وده او» ( کلم�ھ «. یعنی نخستین موج�ود ھم�ان است» وجود«نخستین واژه ھمان واژۀ

.بود » واژه «یا » کلمھ « ازلی کھ خدا بود و خدا ھم جز ھمان کلمھ نبود آن کلمھ نیز ھمان کلمۀ ۀلمک�ب و جع�ل اس�تلغتی بسیار کھن در ادبی » واژه« ک�ھ بص�ورت ات پھلوی است و ب�ھ معن�ای وارونگ�ی و تقل

زی ھ�ر چی� ی�ک اس�م ص�فت اس�ت ب�ھ معن�ای وارون�ۀد ک�ھ خ�و» واژه « پیشوند بر سر اسامی می آید . پ�س معن�ای ب�ھ س�تآن چیز کھ عین آن چیز است ولی نیست و ل�ذا در یعنی خالف آن چیز ، صورت فریبندۀ است

ی وج�ودواژه ھ�ا و وجودھاس�ت ول�جھ�ان م و طلس�م اس�ت . پ�س جھ�ان تمام�ا فریب و افسون و جادو و توھ ی م�وارون�ھ جھان بشری است جھ�ان موھ�وم و جعل�ی و قالب�ی ونمائی است . یعنی جھان واژه ھا کھ تماما

ع�دم واژگون�ھ باشد . یعنی آنچھ کھ بشر از طریق واژه ھا می یابد ھمان عدم است کھ وجودنمائی م�ی کن�د : : واژۀ عدم ! وجود عدم : مادۀ عدم !

ساس حکمت اوست کھ جھان راق است کامال حضور دارد و اشا این نظریھ در فلسفۀ فلوطین کھ بانی فلسفۀاس�اس جھ�ان شناس�ی و ھس�تی شناس�ی ھستی را صورت عدم می داند کھ وجودنم�ائی م�ی کن�د . ای�ن نظری�ھ

ه اس�ت ک�ھ : حی�ات دنی�ا دمذاھب الھی نیز می باشد و در قرآن کریم و حکمت علوی بطور کامل بی�ان ش� ھمۀت و ..... رش�تھ ھ�ای حی�ات دنی�ا بری�ده رت اس�خخواب و خیال و بازی ای بیش نیست و حیات واقعی ھمان آ

٣۵

دارد .... حی�ات دنی�ا تمام�ا غ�رور شده است ..... ھر کھ بھ حیات دنیا دل بندد بھ چیزی دل بس�تھ ک�ھ وج�ود ن� فریب) است و .... (

س�ت و ل�ذاتمام�ا وھ�م و فری�ب ا هآخرت پرستی در مذھب برخاستھ از ھمین باور اس�ت ک�ھ جھ�ان ھس�تی م�اد ب�ھ دوزخ وو تباه می ش�ود و ض�رر م�ی کن�د روغین می باشد و ھر کھ دل بھ آن بندد گمراه د زش ھاار ھمۀ

اژه !ومی گردد . این ھمان معنای واژه ای جھان است : جھان کھ ھمان عذاب نابود شدن است مبتال ھ و مل�ب�ل معاجھان بشری تماما جھان واژه ھاست ، جھ�ان مکالم�ات و اس�ماء ! جھ�انی قاب�ل گفتگ�و و ل�ذا قا

ن��د ھم��ان کیوان��ات متم��ایز م��ی را از س��ائر ح رم��راوده و مش��ارکت . آنچ��ھ ک��ھ م��دنیت نامی��ده م��ی ش��ود و بش��م�ده رد ھ�م آت گ�وسیع و کثیر بین این حیوانات دو پا می باشد . بر سر جھ�ان واژه ھاس�ت ک�ھ بش�ری مکالمۀ

وو ھنرھا است و علوم و فنونھا و حکومت ھا و قوانین و تجارت ھا را پدید آورده است و جوامع و شھراس��ت . آداب و س�نن را . ارزش کت�اب و زب�ان ھ�م ی�ک ارزش تمام��ا وج�ودی و م�دنی و ت�اریخی و اجتم�اعی

ی م�ی پرس�ت تم�دنکتاب پرستی چھ از نوع مذھبی و چ�ھ علم�ی و مدرس�ھ ای ب�ر ھم�ین اس�اس اس�ت و بنی�اد و دات و ک��راتان��ات و نبات��ات و جم��اوی ! س��ائر حیا هواژ تم��دنای اس��ت : هی تمام��ا واژربش�� تم��دنباش��د .

بش�ر اوتش�ان ب�ااب دارند ولی تفحزگردشند و گروھھا و ا جمعی دارند و بر مدارھائی در یات نیز ھستی ار ذار اندکن�د و است . واژه ھائی کھ بین س�ائر پدی�ده ھ�ای جھ�ان مبادل�ھ م�ی ش�وند بس�ی» واژه « در ھمین امر

ود و کثیر می شکھ بین افراد بشری مبادلھ می گردد بی نھایت است و مستمرا ھم تمحدود . ولی واژه ھائی این تکثیر حاصل علوم و فنون و فلسفھ ھاست .

. ای�ن مبادلھ م�ی ش�ود ب�ین جماع�ت مگ�س ھ�ا فق�ط وی�ز وی�ز مبادل�ھ م�ی ش�ود فقط عرعربین جماعت خران حیوان�ات .ش�ان بس�یار ان�دک اس�ت ددارد و تعدا ات و ک�رات نی�ز حض�وراصوات کھ ھمان واژه ھاین�د ب�ین ذر

یای نطور ک�ھ اش�ش�ده ان�د . ھم�ااز واژه ھا ع بیشتریو تنو کثرتاھلی بخاطر زیستن در کنار بشر نیز دچار . ض�ور داردحخام جمادی کھ در طبیع�ت برخوردارند تا مواد ع صداھای بیشتری دست بشر نیز از تنو ساختۀ

م�ی متن�اھیع و الد اصواتی بسیار متنو ت استخراج می شود و در موسیقی مول مثل صدای فلزات کھ از طبیعدا در ص�عناص�ر موج�ود در جھ�ان را در م�ی آورد و ھ�ر چ�ھ بشر این نبوغ را دارد ک�ھ ص�دای ھم�ۀشود .

اژه وطبیع�ت مح�یط زیس�ت خ�ود را ذات خاموشی طبیعت حضور دارد استخراج م�ی ش�ود و بدینگون�ھ انس�ان خ بشر و تاری نتمد . و این کل سر عنی بشری می کند ، یعنی واژگونھ می کند یعنی جعل می کندای می کند ی

است و مولد فرھنگ و اخالق و قانون و سیاست و فلسفھ ھا .حص�ول مآنچھ کھ تاریخ بشر نامی�ده م�ی ش�ود و بش�ر را ب�ر روی زم�ین اس�تمرار بخش�یده اس�ت درواقع پس

ای ع�ت و واژهاست ، تاریخ واژگونھ ساختن طبی . تاریخ ھمانا تاریخ واژه واژه ای ساختن جھان بوده است نمودن زندگی .

حیات انسان یک حیات واژه ای است . ھر انسانی نیز موجودی واژه ای است و آخرین و تنھا چی�زی ک�ھ از د م�ی نھ� رادگ�ابھ ارث می نھد واژه ھاست و ھیچ واژه ای ھم کھ بر جای نگذارد واژۀ نام خ�ود را ب�ھ یخود

و بر روی سنگ قبرش . بقول فروغ فرخزاد فقط صداست کھ می ماند، یعنی فقط واژه ھاست کھ می مانند . ین�د یعن�ی حام�ل ت�اریخ . و ھ�ر چ�ھ ای�ن کتابھ�ا ق�دیمی ت�ر ھمین روست . کتابھا حامل واژه ھاقداست کتاب از

کتابھائی کھ حامل واژه ھای بنی�ادین و ازل�ی آن ھس ترند خاصباشند و واژه ھای قدیمی تر را حمل کنند مقد یس نامیده م�ی ش�وند و در ن�زد م�ردم مق�دس قداست و قدمت امری واحد است . انسانھائی ھم کھ قد .ھستند

نبرد سنت و مدرنیت�ھ » ! قدمت«ه ھای کھن و ازلی است یعنی حمل می گردند بھ دلیل حمل و ذکر ھمین واژ

٣۶

ذاتی و اجتناب ناپذیر است و نبرد بین بود و نبود است زیرا آنچھ ک�ھ ب�ھ ای ھو مسئل شداز ھمین امر می با. حت�ی ک�افرترین آدمھ�ا از طری�ق حف�ظ آث�ار باس�تانی و س وجود می بخشد قدمت اس�ت ن�ھ تج�ددانسان احسا

غری�زی سعتیقھ این احساس را در خود پدید می آورند . تجدید خاطرات و خاطره پرس�تی ک�ھ از اس�ا ءاشیااحساس وجود در بشر است بھ دلیل بھ یاد آوردن واژه ھای ق�دیمی م�ی باش�د . احس�اس اس�طوره ای ک�ھ ب�ھ

دھد کھ نوعی احساس وجود بسیار شدید اس�ت از باب�ت آدمھا در شنیدن و بازگو کردن تاریخ کھن دست میم�ی آورد ب�ھ لح�اظ نی�ز ک�ھ اش�د احس�اس وج�ود را پدی�د» خ�دا«ھا و اسمای کھن است . س�ر واژۀ ذکر واژه

ق�دمت ای��ن واژه اس��ت زی�را ق��دیمی ت��رین و نخس�تین واژه ای ک��ھ بش��ر ب�ر زب��ان آورده و ھن��وز باقیس��ت واژۀ است . ای�ن واژه ھرگ�ز از زب�ان بش�ر نیفت�اده و ب�ھ نس�یان س�پرده نش�ده اس�ت و ب�دین لح�اظ واژه ای » خدا«

ر از این واژه رھائی ن�دارد زی�را وج�ود دارد استثنائی است چھ از حس انکار بر زبان آید و چھ تصدیق . بشدر » ذک�ر«و ھس�تی دار م�ی گ�ردد . ای�ن ھم�ان یعنی دارای واژه اس�ت و ب�ا ذک�ر آن احس�اس وج�ود م�ی کن�د ان�د را داش�تھ. یعنی پیامبران فقط ھمین رس�الت معنای قرآنی است کھ ھدف رسالت پیامبران تلقی شده است

ج�اری س�ازند و ب�ھ بش�ر امک�ان ھس�تی بخش�ند و بش�ر را ب�ر روی زم�ین ازل�ی را ب�ر زب�ان بش�ر تا این واژۀتر و ای�ن واژۀ ازل�ی را ش�دیدتر و مس�تمرماندگار و تاریخی س�ازند ت�ا بش�ر زم�ین را ب�ھ ارث ب�رد . و آنانک�ھ

ت ت�ر ب�ھ ارث م�ی برن�د و نھایت�ا عمیق تر بھ یاد می آورند و جاری می سازند زمین را شدیدتر و طوالنی مد ه بط��ور اب��د ب��ھ ارث م��ی نھن��د و ای��ن ھم��ان پ��ای ھس��تی خ��ود را در ع��الم م��اد ان��ھ م��ی ش��وند یعن��ی رد جاود

جاودانگی است .ر یگ�ری حض�وواقعیت ھمان واژئیت است . شباھت این لغت بیھوده نیست . چنین ش�باھتھائی در ھ�ر زب�ان د

شود . دارد کھ باید استخراج اس���ت و مص���در » وژ«نی��ز » واژه« ) گوین��د . مص���در لغ���ت Word» ( ورد « در زب��ان اروپ���ائی واژه را

Word نامیده م�ی ش�ود » لغت«. ھمانطور کھ در عربی آنچھ کھ می باشد» رو «نیز در ریشۀ التین ھمان) logosھم�ان لوگ�وس (» لغ�ت « ) خوان�ده م�ی ش�ود . logمی باشد در یون�انی ل�وگ (» غل«و از مصدر

اس�ت ک�ھ ب�ھ » ل�غ«ھم�ان Logرود پ�س بک�ار م�ی» گ « وج�ود ن�دارد »غ « است و چون در التین لفظ نییع دمی باش» لغیت « نامیده می شود کھ ھمان Logicمعنای عنصر نطق می باشد و لذا علم منطق ھم

اق�وام روی زم�ین قاب�ل کش�ف م�ی باش�د و و متشابھاتی در ریشھ ھ�ای زب�ان ھم�ۀعلم لغت . چنین مترادفات ھ اس�ت و بوض�وح ثاب�ت م�ی کن�د ک�ھ بر روی زمین می باشد ک�ھ در دوران�ی وج�ود داش�ت دال بر زبان واحدی

م�ی گ�ردد . و ب�ھ لح�اظی دع�وای بش�ری ب�ھ ی�ک واژۀ ازل�ی و واح�دی برواژه ھا نھایت�ا در ازلی�ت نط�ق ھمۀیا یھ�وه چھ بوده است : اوم یا ھو یا هللا و یا اھور و بر سر این است کھ واژۀ واحد ازلیھفتاد و دو مذھب

عی است کھ واژه ازلی او درست است و ازلی تر است یعنی قدیمی تر و ل�ذا مق�دس و ... یعنی ھر مذھبی مد بطور ذاتی و آگاه و ناخود آگاه تمام دعواھا بر سر این مسئلھ است ک�ھ ن�ام درواقعتر و لذا برحق تر است .

ات جاھالنھ ، ما را ای قضاوتھای نژادی و تعصبب در ورازلی و نخستین خدا چھ بوده است . تأمل در این بات و مذھب و م�دنیت و ھم�ھ مس�ائل و جنگھ�ا و تواف�ق ھ�ای بش�ری رھنم�ون م�ی ش�ود . و نی�ز بھ ذات بشری ت ھ�ا و م�ذاھب ی�ین شاخص ھوی�ت ھ�ا و ملرم است و بزرگتدر لفظ و لھجھ امری بی نھایت مھ اینکھ تفاوت

ھر قومی ب�رای خ�ودش ام�ری بس�یار ع�ادی و ره شاھدیم کھ زبان و لھجۀنکھ ھمواو مدنیت می باشد . و ایره می آید و این تمس�خر گ�اه ت�ا سائر اقوام در نظرش حتی مسخ ھ لفظ و لھجۀکت درحالیسس امقبول و مقد

بدین لحاظ می توان گف�ت ک�ھ بط�ور آگ�اه و ناآگ�اه ھم�ین تف�اوت در نبردی خونین بھ پیش می رود . و حد سر

٣٧

خ�انواه ھ�ا نی�ز حض�ور دارد ھجھ و زبان اساس تمام اختالفات و نبردھا می باشد . این مسئلھ تا قل�ب لفظ و لو دعواھای بین افراد یک خانھ نیز تماما بقول موالی رومی دعوای بین عنب و اوزوم و انگور است کھ ھر

لی ای�ن مس�خرگی اس�اس بظاھر بسیار مضحک و بیھوده می آید و واحدی دارد . این مسئلھ یسھ معنای عینتراژدیھاست پس ذاتا امری وجودی و بسیار مھم و سرنوشت ساز است و نمی توان بھ سادگی از آن گذشت

دم�ان گرن�ھ خوھرحال جھال�ت نی�ز بای�د فھ�م گ�ردد وو این تفاوتھا را مسخره نمود و جھالت محض دانست . بم�ری ب�دون اینک�ھ اساس�ا فھ�م گ�ردد و حق�ش تص�دیق ھ این ابتال نیستیم . ھر اوج نیز بھ آن مبتال ھستیم و مت

جھال�ت ھ�ا ھمان�ا ل خود رھائی ندارد . و سرچشمۀ ھم�ۀشود دیر یا زود فرد را مبتال می کند . انسان از جھ . سر واژه ھمانا سر واجد است و لذا سری واجب : واجب وجودی ! جھالت دربارۀ اسرار واژه ھاست

تلقین واژه :

یعت آنھ�ا ش�تھ و ش�ره اند و جز این ھیچ رسالتی دگر ندادتلقین کنندگان واژۀ ازلی بھ مردمان بو یھانبیای ال ت آنھا در امر تلقین بوده است.حاصل موفقی

دای دیگ�ری خ� ھ�یچ هللابگوئی�د ج�ز هللا تفلح�وا : ھ اال ال ال� ل�وقونخستین شعار و کار پیامبر اسالم این ب�ود : دی�ن اس�الم ق�عدروا . »هللا « ر تلقین واژه است ، تلقین واژۀ مھمان ا» بگوئید«بخت شوید ! نیست تا خوش

ن ی�ک ح�ت تلق�یتم نی�ز هللا بوده است و جز این ھ�یچ نب�وده اس�ت . خ�ود پی�امبر اس�ال ۀتماما حاصل تلقین واژب�وده ان)(بخ�و» اق�رأ« اس�ت ش�نیده ح�یای کھ بعنوان و ) بوده است و نخستین واژهنیروی غیبی (جبرئیلی

بگ�و)(» ق�ل« ااقرأ باس�م رب�ک ....) . س�وره ھ�ائی در ق�رآن و ی�ا آی�اتی ک�ھ ب�» ! ( رب«است و تلقین واژۀ یق��ا ان نی��ز دق! س��ائر پی��امبر آغ��از م��ی ش��ود تمام��ا تلقین��ات جبرئی��ل ب��ھ پی��امبر ب��وده اس��ت : تلق��ین واژه ھ��ا

یعنی د .ر نموده انآغاز بکا» اوم «ن واژۀ ھمینگونھ بوده اند . حکیمان ودائی در ھند باستان جملگی با تلقیوده وع شریعت ب�و این شروع دین و شر» ! اوم «بھ نزد مردمان می رفتند و بھ آنان می گفتند کھ : بگوئید

یابی با تلقین واژۀ ازلی ! است ، شروع وجودم�ی درگون�ھ م�انیو بد مادران نی�ز ب�ا تلق�ین نخس�تین واژه ھ�ا ب�ھ کودکانش�ان ب�ا آنھ�ا رابط�ھ برق�رار م�ی کنن�د

گرن�ھ اس�ت و ھم�ان زب�ان م�ادر ش�دن» مادریزبان «ھاست کھ آنان را مادر می کند . شوند. تلقین این واژهزب�ان و کودک از روابط دیگر ھ�م زب�ان م�ی آم�وزد . ب�ھ ھم�ین دلی�ل زن�ان م�درن ک�ھ مج�ال و حوص�لۀ تلق�ین

ا ب�ا او کنن�د ت� یباب بازیھ�ا و خوراکیھ�ا مش�غول م�مکالمھ با کودک خود را ندارند و او را بھ تلویزیون و اسی ب�ر زب�ان را بطور طبیعی از چند م�اھگ» ماما«نمی شوند . خود کودک نیز لفظ » مادر«حرف نزنند ھرگز

ھ زائی�دن ب� یم�ی کن�د . م�ادر ش�دن ربط�» م�ادر«اژه شیر دھنده و زاین�دۀ خ�ود را جاری می سازد و با این وا ری�ز فرزن�دش ندلھ می شود . زن مبا کاست کھ متقابال بین زاینده و کود» امام«ارد بلکھ محصول واژۀ ند و یا مامی و امثالھم .» مامان«خطاب می کند و یا » ماما«

ت ی��ک مس��لمان و ی��ک یھ��ود و ی��ک ب��ودائی فق��ط در تف��اوت تلق��ین و ذک��ر واژۀ ازل��ی اس��ت یعن��ی تف��اوت ماھی��ت انبیای الھی و حکیم�ان نی�ز ھم�ین ام�ر ب�وده شد . تفاوت ھوی تفاوت در واژۀ هللا و اوم و ھو و یھوه می با

٣٨

را بعن�وان واژۀ ازل�ی ب�ر زب�ان م�ی راندن�د جملگ�ی » یھ�وه « است . بھ ھمین دلی�ل انبی�ای بن�ی اس�رائیل ک�ھ تی ھمسان م�ی باش�ند و تلقین شده اند جملگی دارای ماھی » اوم «سان دارند . حکیمان ھندو کھ با تی ھمماھی

ر زبان می رانند ب میان فرقھ ھای اسالمی نیز گروھھائی کھ با لفظ هللا تلقین می شوند و این واژه را.... در تلق�ین ش�ده ان�د بس�یار متف�اوت ھس�تند . » ح�ق«و ی�ا » ھ�و«و » عل�ی«س�ائر گروھھ�ائی ک�ھ م�ثال ب�ا لف�ظ ب�ا

ژه تفکر نم�ود . واژه ھ�ائی ت ھر فرقھ ای را بر ھمین اساس درک نمود و در آن راز وابایستی ماھی درواقعو امثالھم راز ارتباط�ات ھس�تند . و ب�رھمین اس�اس م�ی » لو ھ « ، » یا علی « ، » یا هللا « ، » سالم«مثل

درب��ارۀ گروھھ��ا و طبق��ات و فرق��ھ ھ��ا دس��ت یاف��ت ک��ھ البت��ھ ی��ک یاس��رار آمی��ز یت��وان ب��ھ ی��ک روانشناس��روانشناسی وج�ودی اس�ت ک�ھ عیواند باشد بلکھ نوفلسفی نمی ت روانشناسی منطقی و کلیشھ ای و علمی و

ر می�ان ایرانی�ان و د» ھوی«در میان آمریکائیھا ) و یا » ( ھای«ھائی ھمچون ه از واژه بر می خیزد . واژآنھاس��ت و واژۀ حیان بی��انگر راز وج��ود وی��ژۀیدر می��ان مس��» ھللوی��ا « و ) Hello» (ھل��و«ھن��دیان و ی��ا

ی نی��ز تمام��ا محص��ول ای��ن واژه ھ��ای ازل��ی و تم��دناد و جوام��ع م��ی باش��د . ھ��ر وی��ژه ع��ین ویژگ��ی وج��ود اف��رمحوری است کھ در روابط اجتماعی حضوری سھوی دارد ولی ای�ن س�ھو ھم�ان ذات اھمی�ت اس�ت ھم�انطور ک�ھ عموم��ا س�ھوی ت��رین اعم��ال بش�ر اس��اس بق��ای او ھس�تند مث��ل ت��نفس ک�ردن . پ��یش پ��ا افت�اده ت��رین و ب��ی

، ھی و ھو کھ بطور طبیع�ی . اصواتی مثل ھا ھا ذاتی ترین و سرنوشت سازترین واژه ھایند واژهمعناترین در جریان تنفس کردن از انسان تولید می شود جملگی اسماء ذات پروردگارند کھ در قرآن نیز آمده است .

ن شر بر ھمیبت موجودی ن چیزھا در نزد بشرند در حالیکھ کل تریھمآب و ھوا بی ارزش ترین و نام خاک ، ش�ود . و آنگاه آش�کار م�ی ر سھوی و بی ارزش نیستوسھ عنصر است . معرفت چیزی جز دقت در این ام

د ود و نب�وارزش عوض شده است و لذا نھایتا ج�ای ب� ی جای ارزش و ضد کھ در نزد عامۀ بشری تا چھ حد واژه اژه وو و جھ�ل . ای�ن ھم�ان س�ر نھایتا جای عل�م . و و جای خیر و شر و باید و نبایداست عوض شده

گونگی است یعنی سر وجود و وجود نمائی : بودگی و بودگونگی ! رسالت باشند کھ بر انسان وارد می شوند کھ ھمانا تلقین واژه می پس واژه ھا دو نوعند : آنانکھ از بیرون

ن�وع دوم ! وام�ا لق�ین و س�پس تقلی�دمین مدارس و تبلیغات از ھمین نوع می باش�ند : تاء و والدین و معل یانباژۀ ا آن�را ور ب�ر زب�ان م�ی آی�د ک�ھ م�ک�آن واژه ھائی است کھ برای نخستین بار از وجود خود ف�رد و بط�ور ب

س�ت ن وج�ود امی کند . این ھم�ا هوجودی می نامیم : واژۀ وژودی ! یعنی خود وجود فرد است کھ تولید واژو واژۀ ، وجود ھم�ان واژه اس�ت صدای وجود است . در این نوعصوتی آشکار می شود و این ھمان ھ کھ ب

وی وج�ودی اوجود را در میان و در رابطھ با خود و جھان و جھانی�ان م�ی نھ�د : رابط�ھ وجود است کھ کل د م�ی نامن�» دموج�و«ای اس�ت و ل�ذا او را نھ وجود نمایانھ و واژه گونھ ! و عارف کام�ل دارای چن�ین واژه

! یعنی وجود دار ! میان تھی ود وجودی واژه گونھ و نمادین ای ھستند و مول واژه ھای تلقینی تماما واژه ھای واژگونھ

د ذا ذاتا خ�ولخویش است و ھائی کھ ضد ه فرآورد است و مولد ھمۀ تمدنمی باشد کھ ذات » ریا«ان ماین ھس��ت و گون��ھ ا ی��ک واژۀ واژه» نتم��د « . ھم��انطور ک��ھ خ��ود حق��ی ن��دارد بران��داز اس��ت و ج��ز ابط��ال ، –

زه ب�ھ عن�وان ام�رو» اص�الت فردگرائ�ی«ب�ھ معن�ای » لیبرالی�زم« ارتب�اط اس�ت . و اگ�ر ارتباطاتش تماما ض�د ) ائیاس�ت ک�ھ موج�ب م�دنیت (گردھم�» اص�الت جم�ع« ایدئولوژی ذاتی اش خودنمائی م�ی کن�د و درس�ت ض�د

! تمدنضد تمدنشده است :

٣٩

ھ واژه ھ��ای ک��تلقین��ی نامی��د –مدرس��ھ ای –کت��ابی تم��دنرا بایس��تی تمام��ا تم��دن ب��رای ھم��ین اس��ت ک��ھ ای��نواژه .اس�ت م�دنتمذھب نیز از جملھ فرآورده ھای این وارونھ می کند . و لذا مذھب ضد بنیادین و ازلی را

یگان�ھ ز یعنی ب دھائی کھ از بیرون بر انسان وارد می شوند انسان را بھ بیرون می کشانند و بیرونی می کننھ خدا ی کتمدن نجوم گرا ! تمدنبیرونی است : تمدنیگری و بت پرستی ھای این خویشتن ! و این ھمان ماد

تم�ام از را در بیرون و نجوم جستجو می کند و این جستجوگری بستر پیدایش عل�وم و فن�ونی ش�ده اس�ت ک�ھرا نس�ان س�مان س�راغ گرفت�ھ م�ی ش�ود و ادر آ. خ�دائی ک�ھ علم نجوم آغاز شده و در خدمت ھمان علم اس�ت

ن رب�انی ای�قحی�ات بش�ر ب�ر روی زم�ین را تکنولوژی ھدفی جز این ندارد و ک�ل بسوی کرات می کشاند و کل کند . ھدف می

انبی�اء ریم وج�وددر ح� بانیان این تقلید پیامبران بوده اند و لذا نخستین درس و سواد آموزی نیز از مذھب و و نخستین کتابھا نیز دربارۀ آنان نوشتھ شده است و پرستیده می شود .آغاز شده است

ز اس�ابقھ ای قل�ب خ�ود ش�ده ان�د ب�دون بھ استخراج واژه ھای بنیادین ازل�ی از ولی آن عارفانی ھم کھ موفق طم��واره فق��ھای�ن موفقی��ت حاص��ل ھم�ان تلق��ین انبی��ای الھ�ی ب��وده اس��ت ول�ی درواق��عتلق�ین ذک��ر نب�وده ان��د و

یلقین�تاژه ھ�ای وشت شمارانی در ھر دورانی بھ چنین موفقیتی نائل می شوند . اینان با اتکاء ب�ھ ھم�ان انگردم�ان ای�ن مکھ مابقی ت از احکامی کھ بھمراه آن تلقینات داده شده بھ این مقام رسیده اند . درحالیتبعی و با

ج ای�ن ذا بت�دریل�ن مک�ر و ب�ازی م�ی کنن�د و تی خ�الص و ص�ادقانھ ھم�راه نم�ی کنن�د و ی�ا در آتلقین را با تبعی وج�ود ب�ھ لح�اظ رسانند بلک�ھ واژه ھا واژه گونھ و وارونھ می شوند و آنان را نھ تنھا بھ وجود انسانی نمی

س�رد نی را نی�زی آن واژه ھای تلقیھم دچار قحطی و حرص و جنون بلعندگی می کنند تا آنجا کھ بکل حیوانی لق�ین ! ز مرج�ع تاد . آن تلقین می بایس�تی ت�وأم ب�ا تقلی�د م�ی ب�وده اس�ت ، تقلی�د نموده و بھ نسیان می سپارن

ز اروردگ�ار پبراستی اگر چنین تقلیدی بستھ بھ توان ، تالش�ی ص�ادقانھ باش�د منج�ر ب�ھ پی�دایش ص�دای ازل�ی ژۀ ازل�ی ھ واذک�ار ب�اانی صدیق و کوشا بوده اند و با تلقین دارفان در دورانی مقل ع . ھمۀ می گردد ذات مقلد

مال دع�ائی ک�اا ی ن�ابتر و ازل�ی ت�ر واژه ب�وده ان�د . ای�ن ام�ر ،ت ھ�اخودش�ان رس�یده ان�د و کاش�ف ازلی� خاص ش بکرت�رین ز ذات خ�ود ب�وده ام ک�ھس�ابقھ ا یتجربی است . خود اینجانب موفق بھ کشف واژه ھائی بکر و ب

. برخ�ی شانی بر زبانم جاری ش�ده اس�تبوده است کھ از اعماق قلبم جوشیده و چون آتشف »ھح«و » اھو« بھ ثبت رسانیده ام .» الممنوع « از این واژه ھای ازلی را در اثری بنام

ی ، ف�ت اس�المفرق امام و نبی نیز در ھمین درونی و بیرونی بودن واژۀ ازل�ی اس�ت . ب�ھ ھم�ین دلی�ل در معرت بین ین ھمان تفاوپیامبر اکرم (ص) . ا» ت ، پایان نبوت اس آغاز امامـت« امام بھ مثابۀ کمال نبی است .

ی شدن یعن� خدای واژه ای و خدای وژودی است . امام ھمان واژۀ ازلی است کھ وژود گشتھ است . واژه ایاستان و قبل می باشد کھ لفظی از زبان ایران ب» ژو « بر ان معمھ» جو «واجد وجود شدن ! واجدی شدن ،

از اسالم است .

۴٠

یکی واژه :ذات دیالکت

بتدریج واز این سکو کلمات زیادی صادر می شود وی صدور آن کلمھ است ومصدر ھر کلمھ ای ھمان سک ھا و نتم��د اد و در گ��ردش انتق�ال ب�ین اف�ر ودر بس�تر زم�ان اس�تمرار م�ی یاب��د و ب�ا تغییرات�ی در لھج�ھ و تلف�ظ

دیل ش�ده ومعن�ا و ھ�م ص�ورت لغ�ت دچ�ار تب�ی ھم بھ لحاظ زبانھا گاه سرنخ اصلی اش از دست میرود و بکل حتی کاربرد و مفاھیمی متناقض پیدا می کند . عابات وانش� ات اس�ت ک�ھ ت�ا ھم�ۀزب�ان شناس�ی وادبی� ین جنب�ۀرریشھ یابی و اش�تقاق شناس�ی در زب�ان مھمت�

ی ھا و حت�سفھ تفسیر کھ بستر علم منطق و فل نحو و تأویل و . علم صرف و کاربردھای زبان ادامھ می یابد ای��ن رش��تھ ب��ھ ت��ازگی در قلم��رو فلس��فۀحق��وق م��ی باش��د س��طحی ت��رین بخ��ش ای��ن رش��تھ از زب��ان اس��ت .

ن�ی چ�ون متفکری قرار گرفتھ است کھ ھی جدید و جدی ترج م و فلسفۀ منطق در اروپا مورد تواگزیستانسیالیزین بانی��ان م��ی ت��وان از نخس��ت و ویتگنش��تاین و رایش��نباخ و گ��ودل راوایتھ��د ھوس��رل و ھای��دگر و کارن��اپ و

م�ی» زب�ان ۀفلس�ف«اروپ�ا ش�دند ک�ھ فلس�فھ را تمام�ا مدرنش دانست کھ بانی نھضت فلسفی کامال جدی�دی در اد و بھ ریاضیاتی نھ –ی ی مدرن بسرعت روی بھ دانش فن رسائر نھضت ھای فک . این نھضت ھمچون داند

ام الم ن�لم کعھمین نھضت بود و پدید آمد و مترادف ابطال رسید و فراموش شد . آنچھ کھ در فرھنگ اسالمز بس�ر اش نی� یفنی گرائ�ی ش�د و از اص�ل خ�ود بیگان�ھ ش�د و ل�ذا عم�ر ت�اریخ داشت نیز دچار ھمان وسوسۀ

آن�را اد یعن�یھ ق�رار دج�ی ک�ھ در آن رش�د ک�رده اس�ت م�ورد تو. این علم را نمی توان جدای بنی�اد و جھ�انآمدت . ع�الی یاف�الت و تجربیات روحانی و خداشناسانھ درک نمود و بواس�طھ اش تأم نمی توان جدای عرفان و ت

ن��ش فن��ی و ش��دند مب��دل ب��ھ دا کلی��ۀ عل��وم دین��ی چ��ون از بنی��اد عرف��انی و اس��رارگونھ و مت��افیزیکی اش دور دینی یافتند از جملھ علم فقھ و فلسفھ و نجوم . معیشت گشتند و ماھیتی ضد

، ب�ق ل ، ب�د ، ع� مشان مشدد اس�ت مث�ل ح�ق ،حرفی ھستند کھ حرف دو و دو ھمۀ مصدرھای لغات دوھجائیو ، م�ن ، ح�ن ، د ق� ، ل�د ، م�ر ، ب�ل ، ود ، رد ، س�ب ، م�د ، ام ، ح�د ، رب ، لب ، فر ، کر ، در ، حل ، صل

دد م��ی دوھج��ائی و مش��.... ھم�ھ واژه ھ��ای موج��ود در قلم��رو زب��ان و فرھن��گ مل��ل برخاس��تھ از مص��درھائی . س�تاای اول مچون سد و ترمینال ھجباشند کھ عمال آنرا سھ ھجائی می سازد . گوئی ھجای دوم و آخری ھ

م ھم بھ مثابۀ پا می باشد کھ دوتائی است .سر است و حرف دو بۀل بھ مثاو اگوئی حرف دارای دو معن��ای متض��ادند ک��ھ مص��درھا ب��ھ لح��اظ ک��اربرد معن��وی در قلم��رو فرھن��گ ھ��ا در آن واح��د و ھم��ۀ

و گاه یک�ی از ای�ن دو نظر قرار می گیرد .معموال در ھر گروه و فرد و یا فکری فقط یکی از این دو معنا مد ی��ک مص��در اص��لی از ک��اربرد مس��تقیم س��اقط ش��ده اس��ت و فق��ط اس��ت و گ��اه ک��ل وش ش��دهم��معن��ا بت��دریج فرا

ی یا عرفانی در جامع�ھ ای ی�ک لغ�ت دارای معن�ا و ارزش�ی مشتقاتش رایج ھستند . و گاه با یک انقالب فکرک�امال متف�اوت م�ی گ��ردد . م�ثال ک�ارگر و ض��عیف و مستض�عف و پرولت�ر ت�ا قرنھ��ا ارزش�ی منف�ی داش��ت و در

در » مفلس«و » فقیر«و » حقیر«ی ارزشی متضاد یافت . یا مثال واژۀ عصر انقالبات صنعتی در جھان بکل ن�وعی افتخ�ار محس�وب وی�شرای معنائی منفی و فحش گونھ است ولی در ن�زد دراروھی داگ و نزد فرھنگ

ھا در آن واح�د ھن�وز دارای دو معن�ای متض�ادند و می گردد . و برخی از واژه بک�ار گرفت�ھ م�ی ش�وند توأم�ارافت و افتخ�ار و پی�روزی و ج�اودانگی اس�ت و ھ�م ش�کھ ھم بھ معنای راستی و درستی و » حق«مثل واژۀ

۴١

نای غضب و بدبختی و ابطال و رسوائی و درماندگی و جبر و ستم است . از مشتقات این مصدرھا نیز بھ مع درعرب�ی ک�ھ مش�تقاتی اینگون�ھ دارد : عل�ی ،» ع�ل « ھائی با مفاھیم متضاد پدی�د م�ی آی�د . مث�ل مص�در واژهر فرھن��گ ع��رب قب��ل از اع��الء ، متع��ال و علی��ت . د ، معل��ول ( ب��ھ معن��ای بیچ��اره و رنج��ور) ، علی��ل ، ع��الی

کھ و بدبخت آسمان جل و علیل است ھتولوبھ معنای یک آدم ک» علی«د علی (ع) ، واژۀ اسالم و خاصھ تول ت را نھ�اده ش�د و آن ھوی�» طال�ب«ده باشد . این واژه چون بر پسر و گرسنگی شکمش ورم کر راز فرط فق

در » عل�ی«ن معن�ای ق�دیم نش�انھ ھ�ای آش�کار ھم�اآشکار کرد دارای معنائی کامال متضاد گردید ھ�ر چن�د ک�ھ زندگی دنیوی علی (ع) وجود داشت و او را بھ لحاظی مظھ�ر اع�الی ھس�تی و جانش�ین ق�درت الھ�ی ھیکل و

ک�ھ براس�تی از الس و حق�ارت نم�ود ت�ا آن ح�د ف�ا نمود و بھ لحاظی دگر مظھر فقر و گرسنگی و درمان�دگی و ت اجتم�اعی ب�ا او و خان�دان وکمش ورم کرده بود و بھ لحاظ حیثی�فرط گرسنگی آنقدر کھ نمک می خورد ش

کردند کھ بر سر درمانده ترین انسان روی زمین ھم نیامده بود حتی ب�ر س�ر حض�رت ی ھ ھایش کارزن و بچ یک��ی از دی��الکتیکی ت��رین واژه ھ��ا باش��د ک��ھ » ع��ل «از مص��در» عل��ی«. ب��ھ لح��اظی ش��اید واژۀ مس��یح (ع)

کسی چون علی (ع) را بوجود آورده است. است و صورت بشری پذیرفتھدت گوی�ا ش� ند ول�یی بھ لحاظ معنا و ظھور و بروز می باشمصدرھا دارای این چنین ذات دوگانۀ اضداد ھمۀ

و ش��دت ای��ن دیالکتی��ک نی��ز ب��ھ درج��ات اس��ت و ق��دیمی ت��رین و ازلیت��رین واژه ھ��ا ب��دین لح��اظ دارای ق��وتوع واژه ین و وق�انبیاء و اولیاء و عرفا و صوفیان بزرگ کھ از مظاھر تع� دیالکتیکی بیشترند . ھمانطور کھ

ات لح�اظ حی� ھای ازلی بر روی زمین بوده اند ولذا از مظاھر وجود خدا و قدرت او محسوب می شده ان�د ب�ھ ووده ان�د ب�دنیوی از مظاھر اشد بدبختی و رنج و فق�ر و مص�یبت و درمان�ده گ�ی و بالکش�ی و محن�ت پ�ذیری

ف�ن کی گور و بر دست و پای مردمان لھ شده اند و گاه اجسادشان نیز سوزانیده و تکھ پاره گشتھ است و زیلمھ ب�وده کفقط یک ھ ذات مطلق ھستی و جاودانگی و قدرت و آفرینش است و روزیک. یعنی خدا مانده اند

محق�ق ارب�ود و نب�ود ضعف گردیده است و گ�وئی یگ�انگی و واقع شدنش مظھر نابودی و اشد است در قلمر »واژه«یکی این ھم�ان معن�ای دی�الکت مظھر یگانگی بود و نبود است . و ، نموده است . ھمانطور کھ جھان

ی واژه ئگ�وت اس�ت یعن�ی واژه گ�ونی ! واقعی� (واق�ع ھم�ان واژه اس�ت ) ض�د » واق�ع«است کھ در ع�ین بی�ان اش�د بجھ�ان ھس�تی م�ی ت ک�ھ پدی�د آورن�دۀواژگ�ونگی واژه اس�د واژگون م�ی ش�ود و ای�ن شوچون واقع می

واج��ھ بش�ر ب��ر روی زم�ین . ای�ن ھم��ان س�ر واژه اس�ت یعن��ی س�ر خو ت��اری تم�دنجھ�ان بش��ری و ک�ل ھخاص�ار م ب�ر اس�ر(وجود) ! وعلم واقعی چیزی جز درک این سر نیست . علم واقعی ھمان علم واژه ای است ، عل�

ازد و ض�د س�پ�وچ م�ی )اژه(خزاین و در کتابھا جمع آوری شده ری را کھعلوم بش ! اسراری کھ کل واژه ھا واژه ! : واژۀ ضد علم می کند

۴٢

ذات الفباء :

رف دیالکتی��ک موج��ود در ذات ھ��ر واژه و مص��دری بایس��تی حاص��ل رابط��ۀ ب��ین دو ح��بنظ��ر میرس��د ک��ھ ای��ن ر د» ل«و » ع«ب��ین ، ی��ا رابط��ھ» ح��ق«در مص��در» ق«و » ح«اش باش��د م��ثال رابط��ھ ب��ین تش��کیل دھن��ده

ر ھ�یم ، ذات ر حرفی بیندازبین حروف بایستی نظری بھ ذات ھ بل از پرداختن بھ رابطۀولی ق» . عل «مصدر د و تک ھجائی !ر صوت مج

ھا ساده ترین و تک ھجائی و کوتاھترین اصوات طبیعی ھستند. هنخستین واژرن�د . ی آودید مرا پ» آ«شوند صوت ی از ھم بازلبھا کھ بھ قوت بازدم بطور طبیعی و بی ھیچ اراده و تالش

بھ�م آین��د دوب�اره لبھ��ا» آ«الفباھ�ای زب��ان اق�وام اس�ت . و چ��ون پ�س از تولی��د ص�وت و ای�ن ح�رف اول ھم��ۀنی الف و ب می نامند یع» الفباء« پدید می آید . و بدین لحاظ است کھ این مجموعۀ اصوات را » ب«صوت

اژه ای ک��ھ و) . و نخس��تین Alphabet( تب��آلفاین واژه بک��ار می��رود یعن��ی (ب��ا) . در زب��ان الت��ین نی��ز ھم��م�ایع ب�ھ زب�ان فارس�ی ھم�ان» آب« اس�ت .» آب«بطور طبیعی از بھم چسبیدن ای�ن دو ص�وت پدی�د م�ی آی�د

د و ک�اریحیاتی و منشأ زندگانی موجودات زنده اس�ت ک�ھ انس�ان بای�د آن�را بنوش�د یعن�ی ب�ھ جس�تجویش ب�روش�دن موج�ب متر از آب اس�ت ک�ھ ب�ا لحظ�ھ ای قط�عکھ عنص�ر مق�د »ھوا«ا زنده بماند درحالیکھ انجام دھد ت

اضر است . اراده و بی خواستن و کارکردن بھ انسان میرسد و ھمھ جا ھم ح بخود و بال مرگ می شود خودائی آغاز شود نت است کھ با ھر مع) یک پیشوند بھ معنای نفی و ضدی Abدر زبان التین (» آب«اما لفظ و

ی معنا ضد ند ،در زبان پھلوی است کھ بعنوان پیشو» واژ « . و عین معنای معنای آن را بیان می کند ضد ورتی واژه را پدی��د م��ی آورد مث��ل واژگون��ھ ک��ھ ب��ھ معن��ای گون��ۀ معک��وس اس��ت یعن��ی ن��وعی مخ��الف و ی��ا ص��

ربی است .در زبان ع» ال«در زبان التین مثل Abمخالف و جعلی و قالبی .د و م�ی خواھ� پس دھان با باز و بستھ شدن لبھا خود بخود لفظ آب را پدید می آورد و نخستین چیزی ھم کھ

زش را می نوشد و بیش از ھر چیزی بدان محتاج است آب است . و ش�یر ک�ودک نی�ز نخس�تین آب م�ورد نی�اات اس��ت و در عط��ش آب حی��ھم��ان الفب��ای آب و حی��ات » الفب��اء«ین م��ی کن��د . پ��س م��ی ت��وان گف��ت ک��ھ ت��أم

وس�ت و دان�ش رس�انیده اب�ھ ثب�ت جستجو می کند و لذا تاریخ را پدید آورده و جاودانھ است و جاودانگی رافت�ھ اس�ت و انھ را یاادبیات را. و نھایتا بھ واژه ای بنیادین رسیده و منشأ جاودانگی و الفاظ جاود فرھنگ و

در این الفاظ بھ جاودانگی رسیده است .پیش�وندی ت�ا کثی�ری از واژه بک�ار می�رود و ش�اید ھ�یچ دبھ عنوان یک پیشوند ب�رای تع�دا abزبان التین در

رو ح�د و قلم�معن�ای وا ک�ھ ب�ا ای�ن پیش�وند آغ�از م�ی ش�وند ،واژه ھ�ائی ک�اربرد نداش�تھ باش�د و ھم�ۀاین ح�د ی و ی�أس وگ�ی دال ب�ر نف�اندیشھ و افعال و صفات و اسامی را تداعی می کنند ک�ھ جمل واحدی از احساس و

ا رن�ابودی نقصان و نیستی و قحطی و نامرادی ھستند و واژگونی را تداعی می کنند و گوئی قحطی حی�ات وتی را م�ی تی اس�ت ک�ھ ھس�س�برآم�ده از ذات نی درواق�عپ�س .خاطر نشان می کنند و جاودانگی را می جویند

جوید و امید بھ ھستی دارد. و بانی و اب�داع » آغازگر«ی پدر روحانی ، روح القدس و نیز بھ معنا ، در، والدبھ معنای پ» با« در عربی

م�ی ک��اود ای�ن لف��ظ در زب��ان عب�ری ک��ھ اص�ل زب��ان عرب��ی کنن�ده اس��ت و روی بس�وی ازلی��ت دارد و ق��دمت را

۴٣

کت�ب عھ�د عتی�ق و محسوب می شود و قدیم ت�ر از آن اس�ت نی�ز ب�ھ ھم�ین مع�انی بک�ار رفت�ھ و در ت�ورات و می خوانند .» پدر«. ھمانطور کھ در مسیحیت علنا خداوند را دید (اناجیل) دقیقا بھ معنای خداستعھد ج

ن نمی ت�وان بیش از ای، است » زبان فلسفۀ« سخن گفت کھ در حقیقت ھمان » الفباء فلسفۀ«اگر بتوان از ودانگیس��تیابی ب��ھ ج��اگف��ت ک��ھ الفب��اء و ک��ال زب��ان چی��زی ج��ز جس��تجوی ذات��ی و بخ��ودی خ��ود انس��ان ب��رای د

. ھمین و بس . ت، بھ ازلی ، بھ آب حیاتنیستای د جھانی ب�رو یک زبان واح» فلسفۀ زبان«ستم اروپا برای پدید آوردن قرن بی تالش دانشمندان و فالسفۀ

س�ت یعن�یازب�ان ۀھ�ا ھم�ان فلس�ف فلس�فھ عی ش�دند ک�ھ ھم�ۀمعارف بشری نھایتا ب�ھ آنج�ا رس�ید ک�ھ م�د کلیۀی�ز قص�د نای�ن ت�الش ب�ود . اینجان�ب اس�ت . و ای�ن ب�ھ معن�ای شکس�ت آش�کارزبان ھمان زبان فلسفی فلسفھ

س�ر «م ھم�ان احس�اس ک�ردم ک�ھ بھت�رین ن�ابگ�ذارم ول�ی غریزت�ا » فلس�فھ زب�ان « داشتم تا نام ای�ن کت�اب را و یا سر زبان است .» واژه

۴۴

دهان : هفلسف

ن عالی�ت روافین رت� ش�اید غی�ر ارادی ت�رین و ذات�ی ت�رین و ناخودآگ�اه س�ازی ،الفباء و زب�ان و جری�ان واژه ام�ر و م ب�ھ گرجری�ان موس�و است و فلسفھ ناپذیر است . ک�ل بشر بوده است و لذا از ھر فلسفھ و قانونی مبر

اپ�ذیر ندش�ھ خش�عبات آن مجموع�ا حت�ی ی�ک ق�انون ثاب�ت و حو و علم کالم و آئین نگ�ارش و ھم�ۀرف و نصی و ش�رعی ی و سیاسفلسفھ ھا و منطق ھا و قوانین علمی و فنی و اخالق ی را نیز پدید نیاورده اند . ھمۀن ف

ی نیس�ت ط�ق و فلس�فھ و اص�ولنو ھنری و ادبی معل�ول چی�زی ھس�تند ک�ھ خ�ود مطلق�ا دارای ھ�یچ ق�انون و ماشند کھ ای می ب استھ از پدیدهاین قوانین کھ تحت فرمان اصل علیت ھستند برخ ه ھا . ھمۀژیعنی زبان و وا

بی علت است زیرا خودش علت است ، علت بشریت ! و تبش�ری ک�ل درواق�عدی از دھ�ان او ھس�تند . ی�کلیۀ فرآورده ھای مدنی بش�ر معل�ول واژه ھ�ا و اص�وات تول

ت�اریخ ک�ل مدنیت از ھر نوعی سر برآورده از دھان انسان است و محصول اصوات برآمده از دھان اوس�ت .ب�ان زفھ ای از خ دھان بشر است . تاریخ از دھان بشر بیرون آمده است . این نی�ز م�ی توان�د فلس�ی، تار بشر

ھ�م » دھ�ان فلس�فۀ« ای�ن کت�اب را م�ی ت�وان درواق�ع» ! دھ�ان فلسفۀ« ھا و اصوات باشد . و نیز و واژهش�ان دھ�د نجھ�انی و اب�دی آن چی�ز را ھر چیزی بایس�تی جھانش�مولیت و حض�ور اگر فلسفۀ نامگذاری کرد .

ت�ر ی�ن منظ�ر بھاب�داع نم�ود و خاص�ھ ب�رای لبھ�ا . ش�اید از ا» دھ�ان«فلسفھ ای بھتر از این نمی توان ب�رای ون کنن�دهفس�عن�وان ابی�ار ل�باس�المی درک نم�ود . ھ عرف�ان بتوان سر لب�ان ی�ار ازل�ی را در عرف�ان و خاص�

راز وک�ھ اس�رار ھس�تی از ھم�ین معناس�ت بوده اس�ت فان واصل ترین عضو جمال یار کھ مورد پرستش عارص�الی م�ان ورآ وجود عارف را بھ او بازگو می کند. بھ ھم�ین دلی�ل ن�یم بوس�ھ ای از آن لبھ�ا ب�ھ مثاب�ۀ کم�ال

با پیر از ھمین روست . عارفان است . راز افسونگر و تعالی بخش و زنده کنندۀ مصاحبت م�ی بخش�د نسان است کھ سخن می گوید و جاری می شود و بھ انسان ھس�تیآن واژۀ ازلی از دھان و لبان ا

س�ت ک�ھ ای معن�ائی ب�ت و تاریخ بشر تماما معلول بالواسطۀ الف�اظ بظ�اھر کل انسانی .و واژه را واقع می کند ن انس�ا ودک . ود ھ�ر ک�از دھان و لبان انسان جاری شده است از بدو تاریخ نخستین انسان و نیز از بدو تول

واژه می کشاند . را بسوی جایگاه ازلی آن فت�ھ حض�ور یا براستی انسان در دھانش پنھان است . و اصال گوئی خداون�د در زی�ر زب�ان و ب�ین لب�ان انس�ان

م�رد س�خن ت�ا« است . مسئلھ بسیار بسیار اساسی تر و جھانی تر و ھستی شمولتر از آن اس�ت ک�ھ بگ�وئیم ز سرنوش�ت جھان ھستی و تاریخ ھس�تی و نی�ز ت�اریخ انس�ان و نی�» . اشد نھفتھ بنگفتھ باشد علم و ھنرش

ھر فردی بین لبان او قرار داد و نقش می بندد .

۴۵

انواع واژه ها و مادرشان :

اژه ھاین��د .. اینھ��ا ان�واع و ، قی�دھا و ح��روف مث�ل ح��روف رب�ط و اض��افھ و امث�الھم ، افع�ال ، ص��فاتاس�امی ن��د . ا دارایت ررخاس��تھ از آنھاین��د و ذاتش��ان از ص��فات اس��ت و ل��ذا ھم��ان ماھی��قی��دھا در خ��دمات ص��فاتند و ب

بیش�تر وی و غی�ر واج�ب تلق�ی م�ی ش�وند بین واژه ھا می باش�ند ک�ھ ام�وری مس�تحب حروف بھ مثابۀ مفاصل .ند ایفا می کنند و در آخرین مراحل تکامل زبان پیدا شده ا جنبۀ تلطیف و زیباسازی سخن را

ھا ژه بنابراین وا د ، ی�رون م�ی ش�ون. اسامی مربوط ب�ھ اش�یای ب سھ دستھ اند : اسامی و افعال و صفات ذاتاد و گ�وئی حتی اسامی اعضاء و جوارح بدن انسان ھم احساس غیر خودی القاء می کنن� اشیای غیر خودی .

ارن�د یعن�یکرد ا افع�ال مرب�وط ب�ھمحسوب نم�ی کن�د . و ام�» خود«ان حتی تن خود را ھم عنصری از کھ انسھاین�د : مربوط ب�ھ ت�ن ، چ�ھ ت�ن خ�ویش و چ�ھ ت�ن اش�یای دیگ�ر . و ص�فات نی�ز مرب�وط ب�ھ نت�ایج ای�ن کردار

ز س�ھ دس�تھ ا زشت ، زیبا و .... بنابراین واضح اس�ت ک�ھ ای�ن ھ�ر ، رمفید ، مض خوب، بد ، شیرین ، تلخ ، ن خویشتن . ی مادۀ ته را بیان می کنند حت ماد انسان با جھان ما مربوط بھ اشیاء ھستند و رابطۀواژه ھا تما

ند . ی می باش�اسامی جملگی گفتاری محض ھستند ھمانطور کھ افعال ھم ذاتا کرداری اند ولی صفات ، پنداراندیشھ ماما ازفعال است کھ تاز گفتار است و صفات ھم از ا رافعال از اسامی سرچشمھ می گیرند یعنی کردا

ک���ری فی ھس���تند (اس���امی) ی��ا تجرب���ی ان���د (افع��ال) و ی���ا اژه ھ��ا ی���ا حض���وری و م��اد . یعن���ی و م��ی خی���زدبرژه ھ�ای ترمین�ال وا واژه ھ�ای ص�فاتی ، درواق�ع. و این یک طیف واحد است و یک جریان . پس )صفاتاند(. دسماء ھس�تناصفات ھمان معنای درواقعه در انسان است . ی ھستند و این ھمان جریان معنا شدن ماد د امتند ض�دادی ھس�ااسمی می باشند کھ تماما دو ش�قھ و یعنی واژه ھای صفاتی بھ مثابۀ انسانی شدۀ واژه ھای

و ن�ابود ر، حیات بخ�ش و مھل�ک ، وج�ود بخ�شاید ، درست و نادرست ، مفید و مض، باید و نب بد : خوب وھایت�ا نکن�د و انی دوشقھ میکننده . و این ھمان ظھور دوگانگی ذاتی واژه است کھ انسان را ھم بھ لحاظ رو

.افراد و گروھھای بشری را دوشقھ می کند : کافر و مؤمن ، فقیر و غنی ، جاھل و عالم و...دلی�ل ب�ھ ھم�ین تی نھ تنھا در ھر واژه بلکھ در ھر لفظ و حرف�ی از الفب�اء ھ�م حض�ور دارد وااین دوگانگی ذ

ا نم�ی بھ ص�دیل ون ھر حرفی مطلقا قابل تلفظ و تبدھیچ حرفی را نمی توان بدون فتحھ یا کسره خواند . سکن این عالئ�م می توا قعدروا. باشد و باالخره بھ یکی از عالئم باال یا پائین میل می کند تا قابل ادا کردن شود

ن ن��وع را ک�ھ در زب�ان عرب��ی ب�ھ دقیقت��رین ش�کلی تک�وین و تکام��ل یافت�ھ اس��ت و ظری�ف ت�رین و ممک��ن ت�ریع) (ضرت علی رده راز ذاتی خود الفاظ دانست . معروف است کھ بانی کتاب و ادب عرب حادبیات را پدید آو

آن افت�ھ ت�رینیع�الیترین و تکام�ل بان و ادبیات عرب پس از اسالم را بوده است . زبان شناسان مدرن نیز ز . در جھان می دانند کھ بھ معنای کمال قانونمندی واژه است

الفبا نیس�تند و راز ب�ھ ص�دا حرف (و) است ولی فتحھ و کسره درواقعشود ) نامیده می ◌ - ھ (مآنچھ کھ ضواژه مح�ال ن نم�ودوتی آوردن الفبا و الفاظ از دھان می باشند و ب�دون آن تلف�ظ ک�ردن ن�اممکن اس�ت و ص�درتواند تولی�د ص�وت نمای�د و کس�ی را مخاط�ب ق�رار دھ�د . پ�س نمی نمی آید وشود . یعنی واژه بھ بیرون می، راز ارتباط انسانھا ھستند و بدین لحاظ م�ی ت�وان ادبی�ات قرآن�ی را ب�ھ معن�ای دقی�ق کلم�ھ ◌ - ◌ – اقعدرود و عمی�ق وجھی انس�انھا را بھ�م مرب�وط م�ی کن�شدید ترین ن ویات دانست کھ بھ دقیق ترزا ترین ادبی تمدن

۴۶

ھ�ا وج�ود دارد و ھ�م ب�دلیل واژه ترین روابط را پدید می آورد ھم بھ لحاظ کم�ال دق�ت و ظرافت�ی ک�ھ در تلف�ظم ح�رف ھم�زه ه می باشد و نیز نق�ش بس�یار مھ�ای بودن اصوات کھ اساسا بخاطر اھمیت حروف ح و سینھ ک��ردن واژه ھاس��ت و در ع��ین ح��ال ب��ھ معن��ای ن��ادر ای��ن زب��ان . اع��راب ب��ھ معن��ای خوا »غ«و »ی«(ء) ،

عرب است .زبان عربی کردن واژه ھاست زیرا عالمت گذاری خاص چیس�ت ؟پس فتح�ھ و کس�ره نش�ان ب�ارز ذات دوگان�ھ و دی�الکتیکی واژه اس�ت . براس�تی تف�اوت ب�ین ب و ب

ی شود و ت منجر متفاوت باال و پائین ! بھ ھمین دلیل ترمینال واژه و بیان در بشر بھ اضداد آشکار در صفاھ ب�نھایت�ا ومتض�اد تقس�یم م�ی کن�د و ش�قۀجھان بی�ان و م�دنیت و رابط�ھ و ھم�ۀ ف�رآورده ھ�ایش را ب�ھ د کل

ای�ن کی کن�د .یتضاد بین بود و نبود می کشاند . و رسالت انسان عارف ھم جز این نیست کھ بود و نبود را قص�ود مح�ور و مت او در جھان است . و این ھم�ان معن�ای توحی�د اس�ت ک�ھ اس�اس و یگانگی ھمان موجودی م�ان انس�ان ھای�د ک�ھ ت واژه رخ نمیتا بھ واژۀ ازلی منتھی نماید و ازلی واژه ھا را نھا دین بوده است کھ ھمۀ

» .علی«ھم می نامند و یا » ھو«عرفان اسالمی او را کامل است کھ در فرھنگ کس�ره نگی فتح�ھ ی�اادی ک�ھ بخواھ�د از دھ�ان ھمچ�ون ص�دائی خ�ارج ش�ود ب�ا دوگ�یعنی ھر لفظ واح�د و مج�ر

مک�ن م�ی ھ مم بص�ورت ض�اس�ت ک�ھ » ھ�و « و اما راه س�وم و وس�ط ھم�ان مواجھ می شود : پائین یا باال .مھ از نند ولی ضک. فتحھ و کسره ھر دو لفظ را دھانی می شود کھ از سینھ بر می آید و لفظی را ادا می کندا ر» ب�و«، »ب«ھ است کھ چون بھ لب آی�د از لف�ظ از سین وسینھ بر می آید : ب ، ب ، بو ! ھمان صوت ھ

» ب��و«ح اس��ت و ل��ذا گ��وئی حض��ور ن��دارد و بس��یار س��ری» ه«ی ل��بھ��و م��ی باش��د و درواق��عد م��ی آورد ک��ھ پدی��از منی ھوئی ک�ھو کال اگر دقت کنیم می بینیم کھ حتی حروف با فتحھ و کسره نیز بدون حمایت ض . شودمی

ر آین�د . دد بھ صدا می تواننقابل تلفظ شدن نیستند و ن می آید ، سینھ در جریان بازدم بسوی زبان و لبھا باالھ ھمان کمی آید است کھ از سینھ بر» وھ«د صدا و تلفظ ھر حرف و واژه ای عنصر اصلی تولی درواقعپس

ھک�م�ی باش�د . ای�ن ھم�ان ھ�وا جریان بازدم است کھ تولید صوت می کند و واژه را بھ بیرون پرتاب می کن�ددا و ت تولی�د ص�دھ�د و بس�تر و عل� بی�رون م�ی» ھ�و«را بص�ورت » ھ�وا«بھ درون سینھ رفتھ و خ�ود واژۀ

ھ ی نمای�د ک�م�. و این از ویژگی فوق منطقی زبان و ادبیات قرآنی است کھ ھو و ھ�وا را یک�ی واژه می شود وی�ن کام�ل ن اس�الم نی�ز ددر ھیچ زبان دیگری بھ این وضوح نق�د و گوی�ا نیس�ت . ای�ن ب�دان معناس�ت ک�ھ دی�

ظ�اھر و وواض�ح اس�ت ق ب�ھ آن نی�ز ت�ا ای�ن ح�د ب�ان و منط�ق و ادبی�ات متعل�و حاضر است کھ ز ی ویژه و حم و ازل�ی اس�ال دینم�ی باش�د ک�ھ واژۀ بنی�ا» هللا « باطن تا این حد نزدی�ک و یگان�ھ اس�ت . ای�ن از س�ر واژۀ

معانی و معارف و احکام این دین است . است کھ محور ھمۀرت�ر و بذھبی و ھ�ر پی�امبر و حکیم�ی ب�ھ مثاب�ۀ ی�ک م�وج ع�ا ک�رد ک�ھ ھ�ر م�بوض�وح م�ی ت�وان اد بدین لحاظ

ی امی بس�وگ�ت او را ت و م�دنی واژه ھ�ای بش�ری و معنوی� انتر و توحیدی تر از جھان واژه اس�ت ک�ھ ک�ل یعرم�ذھبی ق�ۀع�ین م�ذھب واژه ھ�ا اس�ت . و ھ�ر فرگوئی ک�ھ » مذھب«لی نزدیکتر می سازد . در اینجا واژۀ از

و م�ی بخش�د ت واژه ھاس�ت ک�ھ پی�روانش را تغذی�ھ م�ی کن�د و اس�تمراراز حاکمی ھم بھ مثابۀ جھان ویژه ای ممکن می سازد و واقع می کند .

انسان فقط حیوان ناطق نیست چرا کھ سائر حیوانات نیز ناطقند . انسان حیوانی است کھ تمام وجودش تحت غرق در واژه و عین واژه است . حیوانی واژه ای است و واژه پرست و فرمان مطلقۀ واژه است . انسان ،

نیز بیانگر انس و یگ�انگی م�اده و واژه اس�ت : م�اده ای ک�ھ » انسان«ه ای واژوی است . واژۀ ، ماد انسان» خ�دا«ین مع�انی نی�ز از واژۀ تماما تحت فرمان واژه قرار دارد تا تبدیل بھ معنای مطل�ق ش�ود . و مطل�ق ت�ر

۴٧

اش را بیاب�د و بش�ود و ای�ن س انسان ھستی ای اس�ت ک�ھ بای�د نیس�تیمی تابد کھ عین نیستی می نماید . پبرد و ظ��رف ن�خ�دایگونگی اوس�ت . پ��س واژه ھ�ا رس�الت دارن�د ت��ا انس�ان را تب�دیل ب�ھ معن��ای مطل�ق نمایھم�ان

خدا) کنند : ظرف ظھور واژۀ ازلی .حضور این معنای مطلق ( ونگی ظھ�ور ای�ن دو دس�تھ گ�ی برخاس�تھ از دوگ�ای تقسیم م�ی ش�وند ک�ھ کل و بدینگونھ واژه ھا بھ دو دستۀ

: ی خوب و ب�دھستند . و این دو دستھ عبارتند از واژه ھا» ھو«بروز آنھاست درحالیکھ دارای ذات یگانۀ واژه نبای�د : و باط�ل : واژه ھ�ای بای�د و واژه ھای مثبت و منفی : واژه ھای زشت و زیب�ا : واژه ھ�ای ح�ق

. چھ بس�ا ی متفاوت استمکتب و ملتی بکل ھر مذھب و . این دستھ بندی در ھای ھستی بخش و نابودی زاس�تند . ھ» ب�د«د در گروھی دیگر متعل�ق ب�ھ دس�تۀ تلقی می شون» خوب«آن واژه ھائی کھ در میان گروھی

ر می شود د ازلی نشده است ھر واژه ای کھ بظاھر خوب تلقی نزد انسانی کھ ھنور محل وقوع واژۀولی در ثب�ت و بظ�اھر در دس�تھ واژه ھ�ای م» ص�دق«م�ی ش�وند و ط�رد م�ی گردن�د م�ثال فھ�م» بد«در عمل و باطن

ن خ�وبی آ ع�ا ب�ھخوب قرار می گیرد ولی در عمل طرد می شود . یعنی بر زبان ، خ�وب یافت�ھ م�ی ش�ود و اد ی باش�ندی م�می گردد ولی در کردار منفی و ملعون است . ای�ن واژه ھ�ا ک�ھ ھم�ان واژه ھ�ای ص�فاتی و فک�ر

، وج�ود مدیگرند و بدون یکدیگر فھم نمی ش�وند . یعن�ی ص�دق فق�ط در رابط�ھ ب�ا ک�ذبھ مشروط بھ منوط و نس�ان درال اثد و بالعکس . این وحدت اضدادی واژه ھای فکری در عملک�رد بش�ری ھ�م حض�ور دارد . م�ردا

وب اس�ت خ�بمیزان�ی ک�ھ یھر کس گفتار طرفدار صدق است ولی در کردار طرفدار کذب است . بھ بیانی دیگر» ص�فر«اس�ت و ل�ذا نتیج�ۀ نھ�ائی ھم�واره بد است و بالعکس . یعن�ی خ�وبی و ب�دی ھ�ر کس�ی گوی�ا مس�اوی

است : خوبی + بدی = صفر ! نگی ب�ود وطبیعی بشر است . گوئی این ھم�ان یگ�ا ت حیات روزمره واین صفر یا عبث و پوچی ھمان واقعی

نبود است . ن گفت واژه کھ خود عل می توا درواقع یای ھ�ر معن�ت و عنصر معنا می باشد در ذات�ش ب�ی معناس�ت و نھایت�ا

ف�ان از ای ک�ھ در عر یرا بھ بی معنائی می کشاند و اینجا قلمرو م�رگ واژه ھاس�ت قلم�رو س�کوت و خموش�زب�ان و و غربی اس�ت ک�ھ ب�ھ عن�وان آخ�رین فلس�فھ ان معنای نیھیلیزم در فلسفۀم. این ھ رود آن سخن می

نی انائی معھمان مرگ واژه ھاست و قلمرو ظھور بی مع کھ آخرین حقیقت زبان آشکار شده است . نیھیلیزمھ�انی ک�ھ زین پ�س م�ی توان�د قلم�رو جھ�انی واح�د و توحی�دی باش�د ، جھ�انی ب�ی واژۀ منطق�ی ، ج، می باشد

ان�ھ و ل�ذا دوگ چ معن�ائی ن�دارد ومظھر ھمان واژۀ واحد ازلی است واژه ای کھ از اعماق دل بر می آی�د و ھ�ی در م�ین دلی�لاضدادی نیست . جھانی کھ جمال یک کلمۀ واحد است کھ چھ بسا بھ زبان نمی آید و شاید ب�ھ ھ

واژه ش�اید نامی�ده ش�ده اس�ت . آن» گ�وس�ر م«زبان آوردن آن واژه حرام است و ، بھ میان عارفان مذاھبگ�ر باش�د ب�ا واژه ای د لی و ..... ولی بھرحال ھر ک�دام از اینھ�ا و ی�اباشد یا اوم و یا هللا و یا ع» ھو«ھمان

ل ک�ک�ھ در تی برس�دھ�ان واح�د و جم�ال واح�د نم�ی ش�ود . انس�ان بای�د ب�ھ وض�عی بھ زبان آمدن لزوما موجد جری دیگ� رادۀشد یعنی ھیچ فکر یا احساس و اازلی واحد ھیچ واژه یا معنای دیگری نبا وجودش جز آن واژۀ

. او خود مظھر وجود آن واژه باشد : واژۀ وجود ! واژۀ وژود : واجد وجود ! نباشد

۴٨

اخالق واژه اي :

انسان از دھانش آغاز شده و شروع بحرکت بسوی جھان نموده است ، از واژه ! خ��ت تانس��ان از واژه ش��روع ک��رده و بس��وی جھ��ان رفت��ھ اس��ت بس��وی آس��مانھا و ب��ھ پش��ت ب��ام آن ک��ھ گ��وئی

ھ ب�ژه تب�دیل جھ�ان را بت�دریج بق�درت وا و در این س�فر ب�ی پای�ان ک�ھ از خان�ھ وج�ود آغ�از ک�رد ک�ل . خداست وجود نمود و بسوی دھانش بازگرداند و یک جھانخوار شد .

ی و ی�اب فی نم�ودن آن ب�وده اس�ت ب�ھ قص�د وج�ودر جھان ھم�ان خ�وردنی ک�ردن جھ�ان و تص�واژه ای ساختن دیدتری ش�مصرف رسانید دچ�ار قحط�ی بھ جھان را واژه ای تر نمود و موجود شدن . ولی انسان ھر چھ کھ

ا بھ جھ�انانسان با واژه ای ساختن جھان در حقیقت جھان را وجود بخشید . وجود خودش راز وجود شد . –ان علم�ی ! این ھمان جری بخشید و خود دچار قحطی وجود شد . و جھان بھ مثابۀ وجودش گردید : اشیاء

ب و نی�ز ص�اح ت و عواط�ف ش�دنان است جریان م�دنی ش�دن و ت�اریخی ش�دن و ص�احب مالکی�فنی شدن انس جھان شدن ! مسئولیت شدن : مسئول

ن�ی ی ک�رد یعانسان ، واژۀ ازلی را از پشت بام آسمان بھ صدا در آورد و جھان را بسوی خ�ود کش�ید و خ�ودقع�ۀ ی�ن ھم�ان واژه ھا و موجودات است . ابھ بی نھایت وا» خدا«رد . این ھمان تبدیل واژۀ ازلی واژه ای ک

پدی�د متق�ابال . با نامگذاریھا بود کھ خلق�ت آغ�از ش�د انس�ان از جھ�ان پدی�د آم�د و جھ�ان را خلقت جھان استا یاف��ت. رد ک��ھ جھ��ان واژه ای س��اختن جھ��ان ب��و ی ، خلقت��ی واژه ای . انس��ان بواس��طۀخلقت��ی انس��انب��ھ آورد

ت واژه ! خالقی : انسان نھاده بود جھان را آفرید . و این اخالق واژه استواژه ھائی کھ در خداوند بواسطۀود ب�ین خلق�ت اواژه ھا اخالقی شد و دارای خلقت انسانی شد یعنی خلقتی واژه ای و در خود انسان بواسطۀ

م��ان ھک�ھ جھ��ان ھ�م خل��ق ش�د یعن��ی اخالق��ی ش�د . و بدینگون��ھ نس�بت ب��ھ جھ��ان مس�ئول ش��د . ای�ن مس��ئولیت اس ن��امی ک��ھ ب��ر چی��زی م��ی نھ��د نس��بت ب��ھ آن احس�� اس��ت . انس��ان بواس��طۀھ��ای گون��اگون تس مالکی��احس��ا ن��ی ک��ھ درت م��ی یاب��د و مس��ئولیت . ای��ن ھم��ان قلم��رو اخ��الق اس��ت . و چیزھ��ای نامگ��ذاری ش��ده بمیزامالکی��

وند. ش� ی�ا ب�ی تف�اوت م�ی خدمت انسان باشد و بھ او وج�ود بخش�د خ�وب ھس�تند و ب�د ھس�تند و ی�ا متوس�ط و قیت و ارزیابی و خوب و بد شدن است .أ اخالاحساس وجود ھمان منش

امی ن�. چی�زی ک�ھ این واضح است کھ انسان ج�ز از طری�ق نامگ�ذاری ق�ادر ب�ھ دریاف�ت و ح�س جھ�ان نیس�ت ندارد وجود ندارد . جھان مخلوق مخاطب قرار گرفتن انسان است .

ھ می بخشد ب تتی کھ ادا می شود موجودی واژه ای بھ شد . و ھر ، واژه است و این اخالق واژه است وجوداز ان واقع�ۀسان نیز می باشد . این ھم�آن چیزی کھ جز واژه وعمق آن نیست . این واقعۀ بی وجود شدن ان

ده اس�ت بیگ�انگی ش� –واژه پراکنی از وجودش دچ�ار از خ�ود بیگانگی انسان است . انسان بواسطۀ –خود » بکت�ا«ک�ھ دارای قبر شده است قبرھ�ائی نی دارای تاریخ و استمرار گشتھ است .یعنی انسان شده است یع

نام دارند ، شناسنامھ ، خاطره ، نام و میراث .

۴٩

واژه هاي اخالقی :

ھ�ان جل�ق واژه ای خھ�ائی پ�س از هقناعت ، صبر و ..... اینھا واژ ، تقوا، پاکدامنی ، ایثار قداست ، نیکی ، ت ب�ھ رجع�تخویشتن . این واژه ھای اخالقی اینک خود انسان را دع�و شدن انسان از است ، پس از بیگانھ

، بخویش��تن م��ی س��ازند ت��ا انس��ان پ��س از خل��ق جھ��ان مب��ادرت ب��ھ خل��ق خ��ود نمای��د و بخ��ودش وج��ود بخش��د وجودی واژه ای !

ز خ�ود یوانی احھ انسان تا قبل از واژه ای ساختن جھان یک جانور بود . و با واژه ای ساختن جھان مبدل بت�ا خ�ود ھس�تند ای�ن حی�وان بیگان�ھ از بیگانھ و دیوانھ شد . و این�ک واژه ھ�ای اخالق�ی قلم�رو خل�ق انس�انی

ام�ر اخالق�ی واژه ھ�ای . ھم�ۀ خودش را نیز با واژه ای خلق کند . پس باید از جھانی کھ خلق ک�رده درگ�ذردف ر ن را تص�س�اان�د و مایمل�ک وج�ود انس�ان ش�ده و ان، ایث�ار از واژه ھ�ائی ک�ھ خل�ق ش�ده بھ ایثار می کنن�د

ام واژۀ یدن ب�ھ ن�نموده اند و بھ قحطی وجود انداختھ اند . پس ایثار یعنی ایثار واژه ھای غی�ر خ�ودی ت�ا رس�ۀ ان�دن آن واژرانس�ان ھم�ان خداس�ت . انس�ان ب�ا ب�ر زب�ان » خود«! در اینجا نام ، آن واژۀ یگانھ ازلی خود

ھم�ھ یث�ار ک�ردنا، ب�ا ایث�ار ک�ردن جھ�ان ، ب�ا واژه ھ�ا کند با ایثار کردن ھم�ۀ ا خلق میازلی است کھ خود ر ا ! واژۀ ام واژه ھ یگانھ ترین واژه ھا ، واژۀ ازلی ، معانی و حرکت بسوی بی معناترین واژه ھا ، ! وم اواژه ک�ھ س�ائر بمیزان�ی ندو لذا خود انس�ان را مخاط�ب م�ی س�ازاوم ، ھو و یا هللا ، واژه ھای خودی ھستند

ر دان خ��ود را ی��ا اوم، انس�� ، ب��ر زب��ان آوردن هللا، ھ��و و . ول��ی ب��ا حض��ور س��ائر واژه ھ��ا ھ��ا ایث��ار ش��ده ان��د واد م�ی گ�ردد در آسمانھا ! و این موج�ب اش�د تض�دست نیافتنی ترین مکانھا صدا می کند، و دورترین جاھا

اص�لھ فالء ھمان�ا ! ای�ن نف�اق ب�ھ معن�ای فاص�لھ و خ� بھ نف�اقد انسان را بھ اشد از خود بیگانگی مبتال می کنھ�ان جرار دارد سمان است ، فاصلھ بین وج�ود و ع�دم . در ای�ن فاص�لھ تمام�ا جھ�ان ق�آبین اینجا تا پشت بام

ی��ا ون برس�اند ! فق�ط ب�ا ایث�ار از ای�ن جھ��ان اس�ت ک�ھ ادای واژۀ ازل�ی م�ی توان��د انس�ان را ب�ھ آس�ما واژه ھ�ا بھ انسان . و اینگونھ انسان دارای ھستی خودی می شود و خود می شود .آسمان را

را ب�ھ روح انس�ان بھ ایثار از واژه ھا برخاستھ از ذات اخالقی واژه ھاست ک�ھامر و و اما واژه ھای اخالقوت ب�ھ ع�خ�ود را د تسخیر نموده و او را بھ نابودی مبتال کرده اند . و لذا انسان یعن�ی خ�الق اسارت گرفتھ و

دارد ود را ن��ل وج��دد چ�را ک��ھ جھ��ان واژه ای ت�اب تحم��رارد و بخ��ود ب��ازگردایث�ار م��ی کنن��د ت�ا دس��ت از آنھ��ا ب� وجودی کھ از انسان است و انسان را بی وجود کرده است .

ست از دکند تا ت اوست می پرستد و اخالق واژه ، انسان را امر میانسان جھان واژه ھا را کھ جھان مالکی ای�ن ھم��ان .طری�ق ام واژه ھ��ا س��تش بکش�د و خ��ودش را بخوان�د و بپرس��تد از طری�ق واژۀ ازل��ی ، ازای�ن پر

ن ! ین واژه ھاست : بدھکاری واژه ھا بھ انساھمان د درواقعاست : دین واژه ھا ! دین » دین«

۵٠

واژه ها : رشع

بھ انسان را تسخیر واژه ھا ارت وی و قحطی زدگی حاصل از اسچتفکر ندارد ولی پو انسان معموال حوصلۀ

ی�ت نج�اتنس س�اختن واژه ھ�ا و ب�ھ شعر می کشاند تا این پوچی را در آخرین تالش اس�طوره ای ب�رای مق�د ین م�ھ ر مردم�انخود از این پوچی ، تبدیل بھ ام�ری جاودان�ھ س�ازد ت�ا از ن�ابودی ، وج�ود بیافرین�د. ول�ی اکث�

.رھا را بر می گیرند تا خود را از قحطی نجات دھند حوصلھ را ھم ندارند و شعارھای این شعره عر و اس�طوشنابودی می کشاند تبدیل بھ شعار و در ھیبت شی ای ، انسان را بھ ورطۀآنگاه کھ واژه ای

رین و ت�می شود کھ خود موجب قحطی دو صد چندان انسان می شود . بھ ھمین دلیل ش�اعران ، قحط�ی زده ودان�ھ ک�رده س و جاد وجودشان را برون افکنده اند و تبدیل بھ واژه ھائی مق� زیرا کل نابوده ترین انسانھایند

د آنچ�ھ می گوین سرگشتگان و برزخیانند و . اینست کھ بقول قرآن ، شاعران و خود بھ نابودی مبتال شده اند عای ھستی می کنند .کھ خود نیستند یعنی در حین نابودی ، اد

ش�اعران ، کم�ال اس�تثمار ش�دگی انس�انند و اس�تثمارگران نھ�ائی وج�ود انس�ان . ، مظھ�ر واژه ھای ش�اعرانھ ری ، ن�ابودنابودش�دگان جھ�ان واژه ش�دگی . ن�ابود ش�دگان جھ�ان بش� ،ان�د نابود شدگان قلم�رو واژه پرس�تی

ی�ان ان قربانشدگان تاریخ و استمرار و مدنیت و فرھنگ . نابود ش�دگان وادی خلق�ت واژه ای جھ�ان . ش�اعر کامل واژه اند .

ین و نخس��تین متکلم��ان مان��دگار عص��ر کت��اب پرس��تی ، ش��اعرانند . کت��ب مق��دس تمام��ا ش��عر اس��ت و نخس��تیب�ائی عن�وان ز کاملترین اشعار جھان است و منبع جاودانۀ شعر ! ولی آنانکھ بھ این منابع از چشم ش�عر ب�ھ

خیر و در تس� مب�تال ب�ھ ج�ادوی واژه ھاین�د محض واژه ھ�ا نگریس�تھ ان�د ن�ابود ش�ده ان�د و این�ان ش�اعرانند و، ی���لمطل���ق واژه ھاین���د . خ���ود ن���ابود م���ی ش���وند ت���ا واژه ھ���ا جاودان���ھ ش���وند : ھ���ومر ، فردوس���ی ، ویرژ

ب�ر انس�ان مطل�ق واژه ھ�ا ھ و پ�و . این�ان ش�ھیدان جاوی�د س�لطۀدانت�ھ ، شکس�پیر، ریلک� ، ح�افظ ،لوکرتیوسا ھ�واژه ۀباش�د ک�ھ ت�ا ھج�ده س�الگی بواس�ط» ب�ورم«قربانی�ان ھستند . و ش�اید ش�دیدترین و ج�وانترین ای�ن

ھ�ا را اش�باح ، واژه نت جاودان�ۀ انس�اومی ل. در اینجا می توان در دفاع از مظ دتماما بلعیده شد و نابود گردیراکن�ده غب�اری پ بلعندۀ روح انسان نامید و یا اتمھائی کھ وجود انسان را بمباران م�ی کنن�د و در جھ�ان چ�ون

سازند .می ور وی حمل�ھ بشر دورانی میمون بی آزاری در باالی درختان می زیست . و بھ ناگ�اه واژه ھ�ا از آس�مان ب�ھ

ت ا . و انگش�دھن�ده ب�رای واژه ھ� و برخ�ی ھ�م ش�اعر و ش�عارجانی شدند ا شدند و دیوانھ اش ساختند . اکثر د . نان بودخر وجود خود ساختند و آنان حکیمس شماری واژه ھا را باالخره م

نست پیام اول و آخر واژه ھا و رسالت اجرائی آنھا در انسان . این پیام را شکسپیر یعن�ی ایبودن یا نبودن ! شکسپیر جھان قتل عامی کھ واژه ھ�ا در می�ان انس�انھا . خونین ترین شاعران جھان بخوبی کشف کرده بود

قتل عام نشست و این قتل عام را حماسھ نمود و بھ براه انداختھ اند را آشکار ساخت و بلکھ بھ ستایش این و لذا ک�اخی ج�اودان و قبرس�تانی اب�دی ب�رای نابودی انسان ، ھستی بخشید و این قربانی شدن را قداست داد

می شود و از ن�و واژه ھا بر پا نمود و معبد انسانھا نمود . این معبد قرنھا بعد یعنی امروزه بھ تازگی کشفبزرگترین قربانی این معبد آش�کارا افس�ون و طلس�م ش�دۀ واژه ھ�ائی اس�ت ک�ھ ب�ر » تھامل «آزین می شود .

۵١

ھ ب�ھ ک�زبان می راند و بھمان واسطھ قربانی می ش�ود . ھ�ر انس�انی از آث�ار شکس�پیر ھمچ�ون معب�دی اس�ت عبد و برپ�ا م ف واژه ھائی ویژه در آمده است و قربانی می شود تا این معبد پایدار شود . او قربانی اینر تص

خ�ود شکس�پیر ھس�تند : انس�انھای واژوی ! واژه ھ�ا انس�انھا را قھرمان�ان شکس�پیر، دارندۀ آن اس�ت . ھم�ۀتسخیر و قربانی می کنند و سپس برایش حماسھ و مرثیھ م�ی س�رایند و ب�دین ترتی�ب دی�ن خ�ود را ب�ھ او ادا

شدن است بھ پای واژه ھا ! ھمان قربانی» وجود « او را وجود می بخشند . گوئی کھ می کنند ورد کس�ی ک�ارس�طو را مس�خره م�ی ت�ھ ب�ود وفاز محضر اپیکور مرتاض کھ شھامت نابود کردن واژه ھا را یا

ب�د اس�ت . و ای�ن مع» دربارۀ طبیعت اش�یاء.« نیز معبدی برای واژه ھا ساخت » لوکرتیوس « قیام نمود : ی�ن اث�ر، ادر کش�ی نم�ود . او - قربانی س�اخت و خ�ودسپس خود را در چھل و چھارسالگی بھ پای این معبد

رد . ای��نک��اش��یاء را جملگ��ی مب��دل ب��ھ خ��دایان س��اخت و خ��ود را ب��ھ پ��ای ای��ن امپراط��وری خ��دایان ، قرب��انی یس را کسی تا بھ امروز جز من زیارت نکرده است . نخستین ماتریالیست قد

نم�ود و واژه ھ�ا، جھ�ان را در درون خ�ود خل�ق ر) ب�ھ واس�طۀمانسان کوری کھ مطلق�ا چی�زی نم�ی دی�د (ھ�ورگت�رین تین و بزآنچھ کھ او خلق کرد نھ اشیاء کھ خدایان بودند ، اشیای خدایگونھ ! این شاعر کور کھ نخس

ھ تم�ام و را ب�ھ�ا (خالقی�ت) هو اخ�الق واژشاعر تاریخ بشر محسوب شده است براستی معنای ج�ادوی واژه نس�ان ااین�د و ھ هزی جز جھان واژه ھا نیست . و خدایان نیز تمام�ا خ�دای واژکمال معنا می کند کھ جھان چی

پرومت�ھ و ، ھرک�ول ، دی�ونیزوس، ، ون�وس ، آپولون ای است . زئوس هدر تسخیر واژه ھاست و تماما واژھ�ا ب�ھ جھ�ان .... اینھا ھمگی نخستین واژه ھ�ای س�ر ب�ر آورده از واژۀ ازل�ی ان�د ک�ھ در وج�ود ھ�ومر مب�دل

غرب را پدید می آورند . تمدنه ای ژت ھای واشوند و واقع می گردند و این واقعی میھ من��اظری ات بش��ر را مب��دل ب��م ش��دند و تص��اویری اب��دی آفریدن��د و روحی��س��جواژه ھ��ا م در وج��ود ریلک��ھ ،

ی بن�ام اژه ااه ونگذاش�تند و آنگ�ھستی ریلکھ را برون افکندن�د و از او ج�ز ھ�یچ ب�اقی جاودانھ ساختند و کل ر ش�اعران) ت�دفین گ�. ای�ن واژۀ (س�الومھ بھ یاری این پوچ شتافت و برای تدفینش آم�اده س�اخت» سالومھ«

ش ق�رن پ�یشچن�ین واقع�ھ ای ش� نابود شدۀ آلمان عصر خ�ویش ب�ود . او ق�بال نیچ�ھ را نی�ز دف�ن ک�رده ب�ود . . فظ شیرازی ما نیز رخ داده بودابرای ح

و او را ح�افظ افت�اده قان واژه تش�نھ اس�ت چ�ون زال�وئی بج�انشوار کھ بھ خون عاخ این واژۀ عاشق» یار« ھ�ا و عاش�قان ت�رین ھ�ا و عاش�قترین واژه کھ گاه در نزد عاش�ق» یار«این . بھ توبھ از واژه پرستی کشاند

. »بریزیتشمس « صورت می پذیرد بھ نزد موالنای ما نیز آمد و بھ خدمتش رسید تحت عنوان دیوانۀ واژها اتم��ام ب��در او بران��داخت و خاموش��ش س��اخت . و فردوس��ی م��ا را ب��ھ گ��دائی کش��اند و و بنی��اد واژه ھ��ا را

شاھنامھ اش ، خود نیز تمام شد و مرد .واژه س�ت ج�ز ب�اولی با رمبو و پو و باباطاھر و عراقی کاری دگر نمود . و براستی کھ انسان کاری نکرده ا

واژه ھ�ا ل . آریحکیم�ان کام� ت و ن�ھ ک�ار انس�ان ب�ا واژه ھ�ا، اال ن ب�وده اس�ھا . و این کار واژه ھا ب�ا انس�او آوازه ن�گ زن�انا را چبرخی را نیز دربدر و آوارۀ کوه و بیابان نمود . قرةالعین را بھ چ�اه ان�داخت و س�وف

رد انگن بیاب��را از پ��اریس ب��ھ ص��حرای آفریق��ا ب��رد و در ن��زد عب��دهللا آ ر اقی��انوس کش��ید و رمب��وخ��وان ب��ھ قع��ل�ی در ک�وه و واژۀ از الجزایری بھ پای واژۀ ازلی هللا کشاند و آرام ساخت . و بابا طاھر را بھ دیدار با جم�ال

دریا نائل ساخت . اما اگر ھومر را نخستین شاعر بزرگ جھان می دانند کھ خدای واژه ھا و واژۀ خدایان را یافت س�وفا نی�ز و

ت از ھر حیث . زنان شاعر اندکند ولی ھمان اندک ب�ھ لح�اظ ق�درت و نخستین زن شاعر و مقدم بر ھومر اس

۵٢

اند. اصالت شاعرانھ یعنی اس�تخراج واژه از خویش�تن و ن�ھ بعاری�ت گ�رفتن حاصالت شاعرانھ بر مردان ارج واژه از دیگر شاعران .

ای اژه دارون مرد است . و چ�و واژه ترین واژه ھاست و لذا ضد زن مظھر عداوت ذاتی با واژه است و ضد ن رن�د این�ای دگواژوی است مردان زن پرست ھستند . پس شعر زنانھ و زن�ان ش�اعر پدی�ده ای بکل� ضد ذاتی

ات واژه شعر شعرند : ذات شعر ! غایت شعر و ھدف ذاتی شعر و واژه . پس آنگ�اه ک�ھ زن�ی س�خن بگوی�د ذلم�ا یاری از عروپا از ھمین روست . بس�عریان کرده است . ارزش سوفا این شاعرۀ ھزارۀ قبل از میالد ا را

ورة الع�ین ق�ر بودند . مکاتبھ داشتند و در عظمت کالمش متحی مراوده وی و شعرا و حکیمان دورانش با و د .وران سرنشاعران این د مین ویژگی ھستند و بنظر ما از ھمۀفروغ فرخزاد در تاریخ معاصر ما دارای ھ

ای ب��ھ معن��» ی�ار« واژه اس��ت . واژۀ ض��د » ی�ار«نش��ده اس��ت . و ) ش�اعر ھ�یچکس (ھ��یچ م��ردی» ی��ار« ب�یاید ذات�ی شعری کھ زن بس�رواژه ھاست ، آتش واژه ھاست . پس دوزخ ، سوزاننده ، سوزانندۀ واژه ھاست

از ب�ودن دگر دارد و توحی�دی ت�رین اش�عار اس�ت . زن ب�ی نی�از از س�رودن اس�ت ھم�انطور ک�ھ واژه ب�ی نی�از ن موجودات ھستند یعنی متافیزیکی ترین موجودات .یبوده تراست و لذا واژه ھا نا

د ک�ھ ه م�ی س�رایبش�ری بس�ر آم�ده اس�ت . و زن آنگ�ا تمدنیخ واژه ھا یعنی تاریخ رآنگاه کھ زنان بسرایند تای ای قرب�انعاشق مردی شود کھ بھ پای واژه ھا، خ�ود را قرب�انی ک�رده اس�ت . ای�ن ذات واژه اس�ت ک�ھ ب�ھ پ�

نھ اش را می سراید .خویش ، ذات یگا آن واس�طۀزد اس�تادی ب�زرگ آموخت�ھ و بن� ررا د (ص) را نیز شاعری بزرگ می دانس�تند ک�ھ ای�ن ف�ن محمد

ا ، ھ�وش رپرس�تی واژه ای ھ�وش دنی�ا مردمان را سحر می کند و ھوش دنیوی را در آنان زائل می سازد ،ر چ نش�انی دن�د ، دع�وت ب�ھ واژۀ هللا ک�ھ ھ�ی. و دع�وت ب�ھ واژۀ ازل�ی درون م�ی کواژه پرستی در بی�رون را

س�مائی بیرون ندارد و عین نابودی اس�ت ، دع�وت ب�ھ ن�ابودن م�ی کن�د، دع�وت ب�ھ اس�می م�ی کن�د ک�ھ ھ�یچ م ندارد، شیئیت ندارد ، بت نیست .

اش�د ھ�ا م�ی ب قرآن افسون کننده ترین سخن است کھ در تاریخ پدید آمده اس�ت و دارای اس�رارآمیزترین واژه ، ظھور سر واژه ھاست . شاعرانھ ترین شعرھاست ھ منطق بشری،و ب

داست ول�یخ! این تعریف ن معنای ذات واژه ھایمن نیستم ، پس ھستم : اینست سرترین معانی و ممکن تر »خ�دا«اژۀ وامل است ، انس�انی ک�ھ مظھ�ر ت انسان کاز موجودی د حعین تعریف واژه ھاست . و نیز آخرین

ت واژه ھاست .شده است کھ ذا

۵٣

ه و معنا :ماد

د .عن�ا م�ی ش�وکارخانھ ای است ک�ھ م�اده در آن تب�دیل ب�ھ م درواقعو واژه خط و مرز بین ماده و معناست .ن نخس�تین آ ه و در مرحل�ھژوا درواق�ع، انسانی می شود و قابل دریافت برای انس�ان . پ�س یعنی مادۀ جھان

. س�ان اس�تان پ�ای جھ�ان در م�ادۀن در جھ�ان ھس�تند و نی�ز نخس�تین رد پ�ای انس�ا یعنی اسامی ، نخستین رد ن و دان�ش و ف� دھ�د ک�ھ مول�د انفجاراتی رخ می ھا حاصل تالقی جھان و انسان ھستند . در این تالقی ، هواژ

است . تمدنفرھنگ و اخالق و رحل�ۀمل اس�ت ک�ھ در ای�ده ھ�ا و امی�ا ھر اسمی در نزد انس�ان دارای معن�ائی اس�ت ک�ھ بص�ورت احساس�ات و

ح�ت یند ک�ھ تآبعدی بصورت کردار بارز می گردد و از بطن تجربھ ھای کرداری نیز معانی جدیدتری پدید می ت ھم�ان رو حاکمی�نمائی می کنند کھ تماما جھان واژه ھائی کثیرند و قلمدفلسفھ و مذھب خو عنوان اعتقاد و

ادی م�و انس�ان م�ادۀ انس�انی ش�ده ند و مادۀ معن�ا ش�ده ،ه ھستاسامی در انسان می باشند و ھمان معنای ماد شده ، انسان جھانی و غیر خود شده و لذا تاریخی شده .

انی و س�پسمع�انی انس�جھ�ان ب�ھ و واژه اس�ت یعن�ی ت�اریخ تب�دیل م�ادۀتاریخ بشر تماما ت�اریخ خ�ط و کت�اب ب�ھ یل طبیع�تتبد واژه ھا کارخانۀ عدرواقانی بھ جھانی جدید کھ ھمان جھان صنعت است . پس تبدیل این مع

صنعت بوده است . لب�ھ ھم�ین دلی� .و خود واژه ھمان مادۀ معنا است . و آنچھ کھ از این ماده ، معنا م�ی یاب�د روان بش�ر اس�ت

ارای نس�انھا داخود را دارد و برخی از واژه ھ�ا در ن�زد برخ�ی از اژه ای در نزد ھر بشری معنای ویژۀھر وزل�ی اواژه ھ�ای یعنی برخی از روان ھا ق�ادر ب�ھ دریاف�ت برخ�ی از واژه ھ�ا نیس�تند . و . تندھیچ معنائی نیس

ای ھ�بش�ر واژه . مفھ�ومترین واژه ھ�ا در ن�زد ن واژه ھا در نزد بش�رندیترین وغیر قابل دریافت تر نامفھومد ذا تج�د ل�ت . و بشری ھمانا پرستش واژه ھای جدی�د ص�نعتی اس� د گرائی عامۀمدرن و صنعتی ھستند . تجد

نی کھ حت�ی برای کسا» کوکاکوال«و » بمب«، » تلویزیون«عت گرائی است . مثال واژه ھای گرائی عین صن» ح��ق« و» داخ��« و قاب��ل دریاف��ت ت��ر از واژۀ متروالع��اتی ھ��م در ای��ن ب��اره ندارن��د مفھ��ط ین دان��ش و ارکمت�� .است انس��انھای ت ھ��ای گون��اگونی در رابط��ھ ب��ای��قابل ی متف��اوتی ھس��تند یعن��ی دارایھ��ا تھ��ا دارای ظرفی�� هواژ

و ب�ر ھ�ر گوناگونند یعنی ظرفی�ت انس�ان پذیریش�ان متف�اوت اس�ت و چ�ھ بس�ا ھ�ر کس�ی را بخ�ود راه نمیدھن�دۀ ثال واژا دی��الکتیکی اس��ت . م��روان��ی وارد نم��ی ش��وند . و در ع��ین ح��ال ای��ن ظرفی��ت دارای معن��ائی ش��دید

عن�ی ممک�ن یت ت�رین واژه ھ�ا ب�رای انس�ان ھس�تند ت ترین و ب�ی ظرفی�فی ظر دو تا از با» ایمان«و » عشق«در ج�ودش راو ه ھاین�د . انس�ان م�ی توان�د ک�ل ژین و در ع�ین ح�ال مح�الترین و نس�یھ ت�رین وارترین و نقد ت

روح�انی و مذکور جای دھ�د و در ع�ین ح�ال ھ�یچ نیاب�د . آنچ�ھ ک�ھ واژه ھ�ای معن�وی و واژۀیکی از این دو ل ک�ھ ر ع�ین ح�ان�وع واژه ھ�ا د ی�نی ائند. گوراین دیالکتیک ظرفیت برخوردا میده می شوند از اشد س نامقد

حص�ر و و انس�انی ت�رین واژه ھ�ا محس�وب م�ی ش�وند ب�ی معن�اترین و ب�ی ح�د معنوی ترین و روح�انی ت�رین . تضاد در انسان و در روابط بین انسانھا می باشند ترین واژه ھایند و مظھر اشد

۵۴

ج�ود وعریف از ی واژم پس ھستم : این شاید انسانی ترین و واژه ای ترین تعریف و لذا تعریفی ترین تمن م انس�ان و ھستی اش واژه اس�ت و م�ابقی اش ھن�وز ی�ک حی�وان اس�ت حیوان دو پائی بنام انسان باشد کھ کل

سی ان کامل کاست . انس، انسان بمیزانی کھ حرف خودش را می فھمد و یا سعی میکند تا بفھمد و معنا کندس�ت است کھ بھ کمال فھم خ�ود از ح�رف خ�ودش رس�یده اس�ت . خودشناس�ی ک�ھ قلم�رو ظھ�ور انس�ان کام�ل ا

مام�ا تی انسان چیزی جز این نیست . و این عظیم ترین و اسرار آمیزترین قلمرو واژه در انسان است . آگاھھم��ان ت ک��ھجن��گ واژه ھ��ا ! بنی��اد ذھنی�� آگ��اھی ب��ھ معن��ای روی��اروئی واژه ھاس��ت : –واژوی اس��ت و خ��ود دد نی م�ی گ�رواژه ھاست . و انسان با رجوع مستمر بھ این گنجینۀ واژه ھایش دچار معا حافظھ است آرشیو

ان رج�وع کھ بصورت احساسات و اندیشھ ھا پدید م�ی آین�د و انس�ان را ب�ھ فع�ل م�ی آورن�د . خودشناس�ی ھم� . ای�ن اردپدی�د م�ی آی�د و ای�ن جری�ان پای�انی ن�د معن�ای جدی�دیھ�ر رج�وعی مستمر بھ ای�ن واژه ھاس�ت و در

ی است ک�ھرجعت بھ گذشتھ در استمرارش بسوی ازلیت معنای واژه می رود ، بسوی واژۀ ازلی ! پس طبیعئی تم�ام درک م�ی ش�ود و گ�و» اکن�ون«و قدیمی باشد ک�ھ ھ�ر چن�د ک�ھ در ھمواره پدیده ای ارتجاعی» خدا«

،دا برس�د اس�ت ک�ھ ب�ھ خ� ھ ارث برده است و انسان برای یافتن میراث خودش مجبورگذشتھ ھر انسانی را بانس��ان .ل و آخ��ر اس��ت واژه ھ��ا . و واژۀ او ھ��م باع��ث واژه ھاس��ت و ھ��م وارث » خ��دا» . «خ��دا«ب��ھ واژۀ

ھم�ان م�ی ش�ود . ای�ن» خ�دا«بفھمد روی بسوی واژۀ ازل�ی یعن�ی کند حرف خودش را بمیزانی کھ سعی می ی�ا» م�ن«اژۀ ک�ھ نھایت�ا س�عی م�ی کن�د ت�ا وخداشناسی است . و لذا انسان بمیزانی –قعۀ خودشناسی ذات وا

غ�ایتش » اخ�د«ش�ود راھ�ی س�فری م�ی ش�ود ک�ھ واژۀ ت بیابد و ناکام میرا معنا کند و برایش عینی » خود«س��تی و ا ب��ا ھر »خ��ود«م��ی یاب��د و ن��ابودن و پ��وچی » خ��دا«را مت��رادف واژۀ » خ��ود«م��ی باش��د و ل��ذا واژۀ

یگر دوس�ت و کند . و این دو واژۀ بی وجود و ناممکن در جھان ب�ا یک�د جبران می» خدا«معنای واژۀ ازلی یگانھ می شوند .

ھ ب�ندارد ول�ی معانی و اصل معانی می پ ھاست درحالیکھ انسان آنرا کارخانۀ ھمۀبی معناترین واژه » خود«س�ت . از ان�ابوده اژه ھا می یابد کھ ھیچ نش�انی در جھ�ان ن�دارد وناگاه آنرا توخالی ترین و بی نمود ترین و

رخ می نماید .» خدا«این بی معنائی محض است کھ واژۀ بطن اس�ت » خ�ود«ی�ا » من«د فقط انسان است کھ دارای واژۀ حیوانات و اشیاء دارای واژه ھستند ولی شای ھمۀ

ھ�ر جمل�ھ ن آمده است زیراخاژه ھاست کھ بھ سو درست بر اساس ھمین بی معناترین و غیر واقعی ترین وت . اس�» م�ن«ۀ ثب�ات کنن�ده و نش�انگر واژشده است و ا ای کھ انسان بر زبان میراند بر اساس این واژه بنا

از انس�ان ت و لذا ھر واژه ای کھسھمان روح و گوھره و انگیزه و ھدف ذاتی ھر سخنی از انسان ا» من«ر ھم�ان ن�دۀ ھم�ۀ واژه ھ�ا در بش�م�ی ت�وان گف�ت ک�ھ عنص�ر ذات�ی پدی�د آور صادر می شود و ل�ذا ھ�ر اس�می .

م�ی » داخ«تبدیل بھ شناسی واژه ھا بتدریج –در جریان خود » خود«است ، خود ھر بشری . این » خود«ھم�ان »خ�دا«آئ�ی انس�ان اس�ت . –ھمان محصول ب�ھ خ�ود آم�دن خ�ود » خدا«ت واژه ھاست . شود کھ ازلی

پیدا و معنا» خود«شری با ھمان خداست . خدا در رابطۀ فرد ب» خود«. بخود آمدن واژۀ ی باشد م آ -خود ان خدای ایمان است یعنی خدای خودی . ممی شود . این ھ

م�اده ب�ھ ھمان معنای مادۀ خود بشر است . انس�ان در م�ادۀ وج�ود خ�ودش و در تب�دیل ای�ن» خدا«پس واژۀ زلی�ت واژه اھم�ان اب�دیت واژه ھاس�ت ھم�انطور ک�ھ » خدا « کند . را کشف می» خدا«واژه ای ابدی، واژۀ

ھاست .

۵۵

و م�ران�د در قل انسانی ترین واژه ھاست و آنان کھ ش�دیدتر دارای ای�ن واژه ب�وده یکی از کاملترین و» خود«پای�ان ھو ل�ذا ب�س�ت یافتھ و خود شده ا» خود«نھایتا انسان کامل کسی است کھ واژه ھا خالقتر بوده اند . و

یرانی�ان ان انم�وده اس�ت . از ای�ن رو م�ی ت�و» خود«عین را» خدا«نال واژه ھا رسیده است و واژۀ و ترمیفارس��ی) دانس��ت ک�ھ ب��ھ معن��ای راز تکام��ل انس��ان اس�ت ک��ھ در ای��ن زب��ان (» خ��ود«را نخس�تین کاش��فان واژۀ

س�ت در امعن�ای خ�دای آس�مان (گ�ود) و ب�ھ Godاست . آنچھ کھ در زب�ان الت�ین ب�ھ لف�ظ » خود«از » ادخ« ا در فرھن�گاس�ت . و بیھ�وده نب�وده ک�ھ زب�ان قرآن�ی بعن�وان ک�املترین زبانھ�» خود«زبان فارسی بھ معنای

نی�ان ایرا واق�عدری ش�د . ع�الیترین ادبی�ات عرف�انی و توحی�دایرانیان بود کھ بھ اوج شکوفائی رس�ید و مول�د ھ�ا. یعن�ی ن انس�انھا در قلم�رو کش�ف مع�انی از بط�ن واژهشناسان ب�وده ان�د یعن�ی پیش�روتری –نخستین خود غ عن�وان م� ت ھا بودند کھ قلب واژه ھا را می ش�کافتند و ب�دین لح�اظ بایس�تی زرتش�ت را ب�ھسنخستین سوفی

و ج�ادو ب ب�ھ ب�انی عل�م س�حرلق�است نخستین صوفی دانست کھ م» بزرگترین رازدان « مغان کھ بھ معنای ات و ج��ادوی او ھم��ان عل��م واژه ھ��ا ب��وده اس��ت ک��ھ آنھم��ھ مکاش��فات و معج��ز جھ��ان م��ی باش��د . س��حر و در

ده اس�ت . چی�زی ج�ز حاص�ل ش�کافتن قل�ب واژه ھ�ا نب�و کرامات پدی�د م�ی آورده اس�ت . کرام�ت و معج�زه ،است . روحانی متافیزیکی و این انفجار در وجودش مولد آثار انسانی کھ قلب واژه ھا را در خود می شکافد

وف�ق ب�ھ وی واژه ھاست و جادوگر بھ معنای واقع�ی کلم�ھ نی�ز کس�ی اس�ت ک�ھ ب�ھ درج�ھ ای مدھمان جا جادوی ی حاص�ل م�یافتن اسرار واژه ھا شده است کھ این تماما امری عرفانی و حکیمان�ھ اس�ت ک�ھ از خ�ود شناس�

ک�ت بیعی حرطصول ) محنھ از واژه ھا . جادوگری (کراماتکورارشود و نھ از فوت و فن و تقلید و تلقین کوحکم�ت و و مولدی شود انسان بسوی واژۀ ازلی است . این حرکت موجب شکافتن قلب واژه ھای بین راه م

عرفان است .ود م�ی واژه ھ�ا را در خ�ود حاض�ر م�ی س�ازد و زی�ر نگ�اه خ�» خ�ود«م�ی اندیش�د » خود«انسان وقتی کھ بھ

ھ ک��س��تھ ل��ی (ع) خودشناس��ی را اعظ��م عل��وم دانش��کافد و معنایش��ان را آش��کار م��ی کن��د . ب��ھ ھم��ین دلی��ل عھ ا ش�ناخت ھم�رھر کھ خود « آن انسان می تواند دربارۀ ھر امری علم یابد تا آن حد کھ گفتھ است بواسطۀ

ی چی��زی ج��دازی��را ش��ناختن خ��ود ھ��ر ».چی��ز را ش��ناخت و ھ��ر ک��ھ خ��ود را نش��ناخت ھ��یچ چی��ز را نش��ناخت نس�ان در ات . خود ھر چی�زی بمیزان�ی ش�ناختھ م�ی ش�ود ک�ھ خ�ود شناخت دربارۀ پیرامون و آثار آن چیز اس

ای ازل�ی ھ�ن�ور واژه باش�د . فق�ط بواس�طۀنزد خودش شناختھ شده باشد و بھ قلمرو واژه ھای ازل�ی رس�یده است کھ ھرچیزی تحت الشعاع روشنائی قرار می گیرد و شناختھ می شود .

وت ی�ل ماھی�ی نیز در انسان ق�رار دارد و ب�ھ ھم�ین دلاست و لذا ھر چیز» خود«فقط انسان است کھ دارای ۀ پدی�ده و علوم بشری درب�ارعلوم غیر خودی معلوم نمی شود معنای وجودی ھیچ چیزی در جھان از طریق

گ�ام ھم�ۀ ودی منجر می ش�ود و گ�ام ب�ھو نابھای جھان بیرونی کھ از طریق غیر خودشناسی باشد بھ پوچی م�ینھ�دام اال می گراید . و ل�ذا عل�وم و فن�ون رای�ج بش�ری انس�ان را بس�وی اصول نخستین علمی ھم بھ ابط

ھ ری�انی ک�، ھم�ان ج اس�ت ی آن چی�ززکشاند زیرا جریان علم بر ھر چیزی بدین طریق ھمان جریان نابود ساچیزھ�ا روش علمی محسوب می شود ، یعن�ی تجزی�ھ نم�ودن امور خوانده می شود کھ کل » تجزیھ و تحلیل«

. وط و حل کردن چیزھای بدست آمده از این تجزیھو سپس مخل. و در ای��ن روی��اروئی ک��ھ ب��رای س��رآغاز رجع��ت انس��ان واژه ای ب��ھ مب��دأ واژه اس��ت» چیس��تی –خ��ود «

واژه ھ�ا ت واژۀ وج�ود را مس�ئول م�ی کن�د ھم�ۀتمامی درواقعرا بھ یاد می آورد و دخو نخستین بار انسان ،معرفت نفس و عرفان است و ب�ھ ھم�ین دلی�ل واقعۀ. این واژه گونی ذاتا کل بھ لحاظ معنا واژگون می شوند

۵۶

واژه ھاس�ت و قلم�رو واژگ�ون س�ازی ی�را قلم�رو توب�ھ از ک�ل زخودشناسی مشتری بسیار اندکی داشتھ اس�ت خ��ود ب��وده اس��ت . در پنداش��تھ م��ی ش��د تمام��ا ض��د »خ��ود«ی��را درک م��ی ش��ود آنچ��ھ ک��ھ زخویش��تن اس��ت .

واژه آشکار می شود و آنچھ کھ ھستی پنداشتھ می شد نیستی یافت می شود ذات واژه گونگی اینجاست کھوادی فن�ا و آنچھ کھ نیستی درک می شد سمت ھستی واقعی می گردد و لذا انسان اھل خودشناسی را رھ�رو

کھ واژۀ نیستی مطلق است رھسپار است . » خدا«نامیده اند کھ بسوی واژۀ بط�ال نف�ی و ا اقض و تض�اد و، طبیعی ترین و ذاتی ترین و بالوقف�ھ ت�رین واقع�ھ ھمان�ا تن� در جھان واژه ھا

ھم�ان . جھ�ان واژه ھ�ا عرص�ۀ تن�اقض س�االری اس�ت و ای�ن عین اتحاد و ھمخ�وانی و معن�ا س�االریاست دراژه ای ر وت . ھ�کارخانۀ معنا آفرینی است تا آنج�ا ک�ھ حت�ی اش�د پ�وچی و ابط�ال نی�ز دارای معن�ائی برت�ر اس�

د را پدی� واقع�ھ خویش است و ھر واقعھ ای برخاستھ از واژه ای در ذات خودش نف�ی ش�ده و ض�د قرین ضد رش واژه ع� درواق�عمی آورد . آنچھ کھ دیالکتیک خوانده شده است کھ افالطون آنرا عرش معرفت می نام�د

تی ضعی ا و ھر ودانھ باشد و در ھمھ جاست و واژه بر ذات دیالکتیک واقع شده و جز این ذاتی ندارد کھ جاوس��ان ج��ز دیالکتی��ک واژه نیس��ت . و اگ��ر ھم��ھ چی��ز انب��ھ دیالکتی��ک اس��ت . و دی��الکتیکی بق��ایش مش��روط

ش�کافندۀ ات دی�الکتیکی وذاس�ت . ویدیالکتیکی اس�ت فق�ط ب�دان دلی�ل اس�ت ک�ھ انس�ان موج�ودی تمام�ا واژود افند و خ�ھا می شکجھان طبیعت را داده است . واژه واژه است کھ بھ انسان امکان رسوخ در پدیده ھای

ودن ام�ورت چی�زی ج�ز دو ش�قھ نم�، شکافتھ می شوند و این ھمان معنا ش�دن اس�ت . معنوی� نیز با شکافتنرایت س�ارک�ان و جنب�ھ ھ�ای حی�ات و ھس�تی بش�ر ثبت و منفی . این شکافتگی در ھم�ۀنیست بھ دو بخش م

ای��ن .جھ��ان و جھانی��ان اب و اندیش��ھ و احس��اس و ک��ردار و روابط��ش ب��ام��ی کن��د ، در ت��ن و روان و اعص��ی آی��د و ای��ن تض��اد ف��ائق م��و آنگ��اه ک��ھ انس��انی ب��ر ش��کافندگی و تض��اد آفرین��ی موج��ب زم��ان ت��اریخی اس��ت .

ھم�ان خرالزم�انآم�ان میرس�د . واحد ازلی میرود زمان تاریخی را بھ پایان میرساند و بھ آخرالز بسوی واژۀس�ت اپ�ا ک�رده ربم�ان را ت را در اس�الم خ�تم ک�رده و آخرالز نب�و . و آنچ�ھ ک�ھ لت فعالیت واژه اس�تآخرین مھ

قیام�ت ارن�دۀد. و اگ�ر عل�ی (ع) را برپ�ا است کھ بود و نبود را یک�ی م�ی کن�د» هللا « حضور و ظھور واژۀ ال + ده اس�ت :واژۀ هللا ش�دانستھ اند بھ دلیل آن است کھ بود و نبود را در خود یکی ساختھ اس�ت و تع�ین

ال ! نفی مطلق و واقعی ! نفی ای کھ اثبات شده است .

۵٧

پیدایش واژه در رابطه آدم و حوا :

یم ت�ر و ت آن عظ�ی ھ اھمیت آن آشکارتر گردید و س�رجز اینکبا ھیچ سری از واژه آشکار نشد تا بدینجا تقریت�رین ن�امفھوم و حتی علم�اانسانھا وم شد برخالف باور عامۀت واژه ھا ثابت شد و معلی سرتر شد یعنی سر

ج�ود نداش�تھواژه ھ�ا و واژه ھ�ا ھس�تند و رازی ج�ز راز، و ناخواناترین و غیر منطقی ترین موجودات عالم س�اس و او فھ�م بش�رند ر تم�ام عی�ار منط�ق و عق�ل و علی�ت است . واژه ھا در عین ح�ال ک�ھ مب�انی و عناص�

م�ال نط�ق، کو ب�ی علت�ی ان�د و ب�ھ جھل�ی عظ�یم و آگاھان�ھ رھنم�ون م�ی ش�وند ت�ا آنج�ا ک�ھ بستر و علت جھل خموش�ی ن�ادانی م�ی آی�د منتھ�ی جھ�ل و ن�ادانی و اس�ت و کم�ال عل�م ، جھ�ل اس�ت و کم�ال دان�ائی ، یخموش

اھی جھ�لت المتن�ت علم بشر ھمانا میزان آگ�اھی او ب�ر وس�عت و عم�ق و ش�د آگاھانھ . وسعت و عمق و شد واژه گ�ی اس�ت و خموش�ی . اگ�ر» نمی دانم « عالمانھ ترین سخن اوست. بھ ھمین دلیل در قلمرو حکمت ،

خ م�ی واژه در خموش�ی کام�ل ر موش�ی اس�ت زی�را ذات یگان�ۀپس کمال واژه ھم�ان خ است ھمان واژه گونی ان .ی انسگشده ه ، واژگون شد . و این ھمان واژه شدن واژه است : واژهاژنماید ، یعنی آنگاه کھ و

مص�در از است . آنچھ کھ خلقت موجودات نامیده می شود در بیان قرآن�ی» جعل«در لغتش ھمان » واژه « ھ�ان وج�ودات جم ت حقیقی و جاودانھ . یعن�ی ک�ل می باشد کھ ھمان واژگونی است یعنی خالف واقعی » جعل «

آنچ�ھ ک�ھ نیست و ی آنچھ کھ ھست می نماید ،واژگونھ است و در معنای نھائ، ظر واژوی بشر ندر مھستی ات جعلی� ودر قرآن است کھ قلم�رو ب�ازی » دنیا« ی. این ھمان معنا نیستی درک می شود ھستی واقعی است

است و فرض ھا . اسم ای�ن ح�رف خوانده می شود و این نھ لفظ این حرف بلکھ» الف « در عربی » آ«ل الفباء یعنی حرف او

ر ھم�ۀدی ن�امیم . نمی خوانیم بلکھ االغ م» عرعر«کھ حیوانی را کھ عرعر می کند بھ نام است . ھمانطور Hم�ثال ح�رف لفظی از الفباء دارای اسمی است کھ گاه کمترین ربط�ی ب�ھ آن لف�ظ ن�دارد . ھرزبانھای جھان

ب�اطی واژه ایظ آن ارتمی باشد کھ ک�امال ب�ا تلف�» اچ«است ولی نام این حرف » ه«تلفظ دارایدر انگلیسی و .س�ان اس�ت ھ دو انو نزدیکی دو چی�ز و خاص�زبان عربی بھ معنای الفت و انس و صوتی ندارد . الف در

ن ن و نخس�تیری�زی ت�رین و فراوانت�ریپراکنی بوده است و غ بین دو انسان سر آغاز سخن و واژهاین رابطھ م ھ�ی�ن دو ب�ا آدم و ح�وا ب�وده اس�ت . و بمیزان�ی ک�ھ ارابطھ بین دو انسان طبع�ا ب�ین دو ج�نس مخ�الف یعن�ی

ای ک�ھ ب�ھ معن� پدی�د آم�د در آن�ان» ب�اء«ۀ دارای الفت شدند بھ یکدیگر میل جنسی و شھوانی یافتن�د یعن�ی ق�و » ب�اء«ک�ھ » ب«م الفب�اء م�ی باش�د یعن�ی ح�رف نیروی شھوت در زبان عربی می باشد و نیز اس�م ح�رف دو

رحد شتر تا سماع جنسی با یکدیگر الفت و انس شدیدتری یافتند و ھمزیستی بینامیده می شود . و پس از جنامی�ده » ای�«ک�ھ » ی«وف الفباء ھم پیدایش شد تا حرف تشکیل خانواده ممکن شد و بدین ترتیب مابقی حر

. می شودھمزیس�تی ط�والنی رابطۀ زن و مرد در تماما برخاستھ از ھپس حروف الفباء و کال واژه ھای بنیادین و اولی

مرک�زی جامع�ھ و م�دنیت و م�ذھب و فرھن�گ و ھس�تۀدانھ است کھ خانواده نامیده می ش�ود ک�ھ ت و متعھ مد زن و مرد می باش�د : آدم و باء و واژه ھا محصول رابطۀلفدانش است کھ کتابھا را پدید آورده است . پس ا

۵٨

حوائی و عمر پیدایش واژه ھا یک�ی –بطھ آدم حوا ! کھ آغاز تاریخ بشر بر روی زمین است . یعنی عمر را آدم و حوا پدید آمده اند . ۀمی باشد . یعنی واژه ھا از میان رابط

ر خ��اطر ظھ��واگ��ر زب��ان عرب��ی ب��یش از س��ائر زبانھ��ا اس��رار واژه را عی��ان دارد و ک��املترین زبانھاس��ت فق��ط بن ار در ای�ب�آدم و ح�وا ب�رای نخس�تین اسالم و قرآن در عربستان نیست بلکھ مربوط بھ ای�ن واقع�ھ اس�ت ک�ھ

ان�ۀ بش�ریخسرزمین برای خود خانھ ای ساختند و ب�ھ ھمزیس�تی پرداختن�د و زب�ان پدی�د آم�د . ای�ن نخس�تین دی�د و ھ�اجر تج ط اب�راھیم و اس�ماعیلتوس بعد طبق روایات اسالمی نیز ھمان خانۀ کعبھ بود کھ ھزاران سال

مدن�د آھ�ان پدی�د جھا نیز در ھمین منطق�ھ از تمدنھمانطور کھ نخستین بنا شد و خانۀ ھاجر و اسماعیل بود . ھ خ�ط ک�نخس�تین خ�ط نی�ز محس�وب م�ی ش�وند مشھورترین آن م�ی باش�ند ک�ھ ب�انی کھ سومریان و بابلیان از

ھ ل�وح ک�ا کش�ف ش�ده اس�ت میخی است و نخستین متن معقول کھ بھ مثابۀ نخستین کتاب است نی�ز در ھمانج� تین قانون بشری بحساب آمده است . سمی باشد کھ نخ» ابیحمور«معروف بھ

؟ پی برد و بیان نمود ان بیش از این بواسطۀ واژه بھ سر واژه و الفبایشآیا براستی می توائی ک�ھ ھ�و وانۀت و پش�تل الفباء بیرونی ترین و ساده ترین الفاظ ھستند کھ بھ ق�و بھرحال ھمین دو حرف او ینھ از س��» ھ��و«ت ھ��وائی ک��ھ ب��ا ص��وت م��ی آی��د ب��ھ ص��دا در م��ی آین��د . ب��ھ ھم�� در ب��ازدم از س��ینھ بی��رون

س�ت ک�ھ آدم اس�ت یعن�ی ح�وا ا» ھ�وا«ل الفباء دو صوت او خارج می شود . پس پشتوانۀ باطنی و قلبی این ل�ذا س�ت وتھا خ�اموش ب�ود و ھن�وز ھ�م در مقایس�ھ ب�ا م�رد خ�اموش ارا بھ واژویدن کشانید و خودش ت�ا م�د

ت و م ح�رف زده اس�. چ�را ک�ھ آد او ن�ھ ح�و تمام�ا ت�اریخ آدم اس�ت تم�دنندارد و گوئی تاریخ اصال تاریخیب�ر ھ گفتن�د وچ�آدم (م�ردان) ھ�ر درواق�عحوا ذاتا بی ح�رف و بیص�دا و اص�ال ب�ی نی�از از واژه ب�وده اس�ت .

زن��د و ت��ا حرف��ی بح��وا را در آورن��د ا ب��وده اس��ت ت��ا ص��دایاس��اس آن کردن��د بخ��اطر ح��وا و ب��رای رض��ای ح��و ج�دی خ�اموش اس�ت و حرف�ی . ول�ی ح�وا ھن�وز ھای آدم را تصدیق کند و تس�لیمش گ�رددپاسخی بدھد و حرف

ک ت و مح�ر چن�د ک�ھ خ�ود عل� واژه اس�ت ھرمگر بھ قصد نفی و ابط�ال حرفھ�ای آدم . ح�وا ذات�ا ض�د نمی زند واژه است .

ھ ھوای سین . ھمانطور کھ بھ پشتوانۀ بوده است و برای توصیف حوا حرفھای آدم برای حوا بھ لحاظی ھمۀژه عن�ی ب�ھ وایآدم خل�ق ش�د و بی�رون آم�د و آدم را ب�ھ واژه کش�اند ھمانطور کھ حوا نی�ز از س�ینۀبوده است

ساالری جھان واژه ھای مردانھ . و واژگون گونیس��ائر ی��زد ن��ھ بیش��تر ازمد آدم ح��رف نح��وا) نیس��تند . اگ��ر ح��وا نب��وھم��ۀ واژه ھ��ا چی��زی ج��ز ص��دای ھ��وا (

ن ت�اریخ . پرگوترین و پیچیده گوترین و اس�طوره گ�وترین و لطی�ف ت�رین و مش�ھورترین س�خن گوی�احیوانات وه ان��د . بش��ر ش��اعران ب��وده ان��د ک��ھ مان��دگارترین آث��ار واژوی را ب��ر ج��ا نھ��اده ان��د و اس��اس فرھنگھ��ا ش��د

ر ده اس�ت و ن و ھرچھ کھ گفتھ اند بر محور وج�ود ح�وا ب�ودشاعران ، عاشقان بوده اند و شدیدترین عاشقاعن�ی ی ی بخش�د .او بیان کنند ت�ا ب�ھ آنھ�ا ھس�ترابطھ تا شرح بی وجودی و قحطی خود را در رابطھ با ناکامی

اش�تھ م�ی دوس�ت د ح�وائی د . زیرا فقط کسی کھ قلب�ا بواس�طۀا قلبا و تماما تصدیق کند و دوست بدارھا رمآدست برای ھستی ھمان دوست داشتھ شده گی است و بس . یعنی بشر ھر چھ کھ گفتھ ا ی یابد .شود ھستی م

آدم را ون آم�ده روی�آن بوده تا حوائی او را دوست بدارد و از نابودی نجات دھد . حوا از س�ینھ و ذات آدم بی و قحط�ی دوردر بھ قحطی ذات انداختھ اس�ت . و واژه برخاس�تھ از ای�ن احس�اس ن�ابودی و ن�ابوده گ�ی آدم

حواست .

۵٩

ژه و ست . پس واھمان ھستی است و آدم نیز ھمان عدم ا» حوا«ما قبال در سائر آثارمان نشان داده ایم کھ د ارد و خ�ودگر ذاتی سائل و جس�تجو ،سخن ھمانا طلب و نیاز عدم بھ وجود است : آدم بھ حوا ! پس واژه

س�ت . ا س�ائل اکند . صدا و واژه محصول نیاز است و لذا ذات�تماما عدم است کھ وجود را سئوال و طلب می ام�ھ ی�ا ب�ھ اد وآورد نیاز است ، نیازشان ب�ھ غ�ذا و ی�ا ج�نس مخ�الف آنچھ کھ حیوانات را نیز بھ صدا در می

رسد . میر انسان کامل بھ خموشی می گراید یعنی بھ بی نیازی اگ حیات .اژه ای وو والی ترین آنھاست . یعنی طبیع�ی ت�رین واژه ھ�ا پس واضح است کھ ذاتی ترین سخنان بشری سئ

ت�اب کئوالی ت�رین ، شاید و امثالھم . قرآن ک�ریم س� چطور، چرا چگونھ ، ترین آنھا سئواالت ھستند مثل آیا ،ی�ان جر کل . سئوال و دعوت بھ سئوال کردن جھان است و تماما یا طرح سئواالتی مستقیم است و یا محرک

دی ت�رین و ج�بادت و نماز ھم ذات�ی تمام�ا س�ئوالی و نی�ازی دارد . بزرگت�رین س�خن گوی�ان بزرگموسوم بھ ع ترین سئوال کنندگان بوده اند .

وع ید و این ن�دھد باالخره پاسخی خواھد شن دھد و گوش فرا می و آنکھ واژۀ ازلی را مورد سئوال قرار میس�خن شھود است . پس گوش و گ�وش دادن مالزم�ۀ م و مکاشفھ وپاسخ ھمان انواع و درجات وحی و الھا

م�ی خس�و سئوال است . آنکھ بخ�ودش گ�وش ف�را میدھ�د و ب�ر ای�ن ام�ر ص�بر م�ی کن�د ب�االخره از خ�ودش پاوش�ھای گھ�یچکس ب�ھ ف�رد ، نزدیکت�ر از دھ�ان است . و ثشنود و این قلمرو معرفت نفس است و مقام حدیھائی ش گوش فرا میدھد با اینکھ گوشھایش نخس�تین گوش�خودش نیست . ولی بندرت کسی بھ حرفھای خودن س�ان ی�ک دھ�انا. کھ بخود گوش فرا دھن�داندکند بسیار ھستند کھ صدایش را می توانند شنید . ولی بسیار

دوگان�ھ و کن�د و م�ی ش�کافد و معن�ای ود و ش�قھ م�ینرا دوگان�ھ م�ی ش� ھ�او ل�ذا واژه ولی دو تا گ�وش داردو خ��ود ، راس��ت و دروغ ! انس��ان بمیزان��ی ک��ھ از مثب��ت و منف��ی چ��پ و راس��ت ،ی اض��دادی م��ی یاب��د : مع��ان

ان ش�ھای خودش�خود سئوال میکند می تواند با گوشھای خودش بشنود . بسیار بسیار اندکند کھ با گودربارۀ ا م�ی رمی شنوند ھمانطور کھ بسیار بس�یار اندکن�د ک�ھ از دھ�ان خودش�ان ح�رف م�ی زنن�د و ح�رف خودش�ان

دربارۀ خود حرف می زنند . زنند و

۶٠

آموزش زبان :

عن�ی حرفھ�اییقصد آموزش پدید آمده است . آموزش یعن�ی چ�ھ ؟ و کال خط و نوشتن و کتابت فقط بھ الفباء . یرگو نمودنھر فردی را غ» خود«زبان دیگران . یعنی غیر را در دھان نھادن و با زبان غیر حرف زدن ،

د ان�ب�وده سن�د و نخس�تین قولھ�ا و کتابھ�ائی ک�ھ درس داده ش�ده کت�ب مق�د ان�ی ب�وده نخستین آموزش ھا ، دیپ�س . ده اس�تپیامبران نسبت داده می ش�ده اس�ت و حت�ی ک�الم خ�دا خوان�ده ش� یعنی کالم و واژه ھائی کھ بھ

ان و لب�ه و ب�ر ب�ھ انس�انھا تلق�ین ش�د و دورت�رین و ن�ابوده ت�رین موج�وداتکالم خدا بعنوان غیرترین درواقع گفت�ھ از ب�ھ پی�امبرانشزبانشان نھاده شده است و س�واد آم�وزی آغ�از گش�تھ اس�ت . یعن�ی آنچ�ھ ک�ھ خداون�د

نش دا و رس�والو آموزش بھ سائر مردمان ھم گفتھ شده است تا با خبر باشند و بدانند کھ بین خطریق سواد فت�ھ اس�ت و خ�دا ب�ھ ھم�ھ انتق�ال یانبوت عم�ومی ش�ده اس�ت و واژه ھ�ای چھ گفتھ و شنیده شده است . یعنی

ق دع�ا از طری�ن�د برقرار کنند و ب�ا او ح�رف بزنسپس بھ ھمھ آموختھ شده کھ با ھمان واژه ھا با خدا ارتباط تھ اس��ت . ای تمام��ا م��ذھبی داش�� ذات و انگی��زه ب��ھ لح��اظ ت��اریخیپ��س س��واد و آم��وزش و نی��ایش و نمازھ��ا .

م ھ�ی ن�ام خ�دا حال از بین رفتن است و در کت�ب درس�ی بت�دریج حت�ت در معاصر این ماھی تمدنچند کھ در ھرر ط�ی دتھاس�ت ک�ھ ک�امال رخ داده اس�ت . آم�وزش د و ای�ن مس�ئلھ در غ�رب مد ش�واز سر فصل ھا حذف م�ی

نچ�ھ ک�ھ آو ده اس�ت و رسیدن ب�ھ واژۀ ازل�ی ب�وب الی هللا و تقر یھزاران سال فقط بھ نیت تعلیم و تربیت دینن اق�ل ب�دیال. و ی�ا ی شده تماما معنا و مقصودی الھ�ی داش�تھ و خداشناس�ی محس�وب م�ی گردی�دعلم نامیده م

وزه حت�یمنظور بوده است . ول�ی در ط�ول ت�اریخ ای�ن معن�ا و مقص�ود بت�دریج کمرن�گ ش�ده ت�ا آنج�ا ک�ھ ام�ربیع�ی و ز ظھور طیآمده است . و آیا این واقعھ نرده است و بصورت امری آگاھانھ درپیدا ک دینی تی ضد ماھی

ذاتی ھمان سر واژه بھ معنای واژه گونگی و وارونگی نیست ؟ھس��تی ع��الم ھ ھ��ر موج��ودی درک��یونانی��ان ق��دیم و خاص��ھ دانش��مندان بزرگ��ی چ��ون فیث��اغورس معتق��د بودن��د

ی چن�ین جودات مرکب مظھر اعدادی مرکب ھستند . در حکمت و علم کالم اسالمصورت یک عدد است و مور ن�زد دتوص�یفی درب�ارۀ کلم�ات وج�ود داش�تھ اس�ت ب�دین معن�ا ک�ھ ھ�ر ش�ی ای جم�ال ی�ک واژۀ ازل�ی باور و

ود و د ی�افتن نم�بوجود آ) امر بھ وجو» ( کون«ھ کلماتی کھ در نزد او بود بواسطۀ واژه خداست و خداوند بد. ای ھستن پدیده ھرمات بھ مثابۀ خواص ظاھری و صفات ) کلو اعراب (صداگذاری جھان بھ آنی پدید آمد .

ک�ھ دقی�ق تلفظ ک�ردن کلم�ات در جھ�ان اس�الم از اص�ول واج�ب تلق�ی ش�ده اس�ت ت�ا آن ح�د بھ ھمین دلیل دقیقا م�ور ھمان�ی�ھ در م�دارس دین�ی نخس�تین اصیت بوده و لذا در آموزش ھ�ای اولقرائت ننمودن قرآن نوعی مع

ان بیان ھم زبان و عالم و عامی در قلمرواعراب گذاری و اعراب خوانی کلمات بوده است و نخستین تفاوت یچ زب�ان ت و اھمیت�ی در ھ�عراب محسوب می گشتھ است . چنین دقدرست واژه ھا بواسطھ اتفاوت در دقت

دیگری پدید نیامده است .تی��ب م��ی ت��وان ذات پروردگ��ار م��ی دانن��د . ب��دین تررا ن��ام » آ « در فرھن��گ واژه ھ��ای عرف��انی اس��الم ح��رف

از آن مش�تق » ب�ودن«(بش�و) دانس�ت ک�ھ کلم�ۀ » ک�ون«را ھم�ان ح�رف ذات واژۀ » ب«نی عم آن یحرف دو تلف�ظ م�ی ش�ود و در انگلیس�ی » ب�ی«) اس�ت ک�ھ Bشده است ھمانطور کھ در الفبای التین حرف دوم الفباء (

ب�ھ » ب�د«واژۀ پھل�وی اس�ت . در زب�ان» ش�دن«و ام�ر ب�ھ » ب�وده گ�ی«و » ب�ودن«(بی) بھ معنای Beھم

۶١

م�ی باش�د . در پھل�وی ای�ن واژه ب�ھ ای خداون�دگار و ص�احب اس�ت و در عرب�ی ب�ھ معن�ای ازلی�ت و اب�داعمعناز ھمین ریشھ است کھ » بد«ن است و کلمۀ دکھ ھمان دارای صورت و جسم بو نیز می باشد» بت«معنای

د از ریش�ۀ واح�د می کند و واژۀ نفی و طرد و لعن و انک�ار اس�ت . ای�ن مف�اھیم متض�ا بت گونگی را توصیفخ�ود دارای در ھ واژه ھ�ای بنی�ادین اس�ت ک�ھ یک لغت ، ھمانطور کھ نشان داده ایم از ذات ھ�ر واژه و خاص�

می باشد کھ در قلمرو اشتقاق و کاربردھا بارز می شود . دو معنای کامال ضد اش�ند دارای احدی می بو از ریشۀ و یکدیگرند در عین حال کھ ضد » خدا«و » خود«ھمانطور کھ مثال واژۀ

اس�ت ک�ھ ب�ھ معن�ای ص�ورت و جم�ال» خ�د«نیز ھستند . ھمانطور کھ مثال احدیعرفانی و –معنای وجودی می باشد.» بی صورتی«حاصل معنائی متضاد آن یعنی » داخ«حاصل این معناست و » خود«» خ�دا« ردگ�ار اس�ت ک�ھوآ) بھ معنای خ�ود پر –خود بچسبد (» دخو«بھ معنای ذات پروردگار چون بھ »آ«

می شود . ا ، ھ�مث�ل آ ، الفاظ تک ھجائی در الفباء ھر یک بھ مثابۀ ظھور ذات یگانھ و مطلق پروردگارن�د درواقعپس

و ودادر م�ی ش�ان و حتی سائر حیوان�ات و اش�یاء ص�نسھی ، ھو ، یا ، با و غیره کھ بطور طبیعی از دھان ا واس��ت و مص���داق ای��ن ک���الم ق��رآن ک���ھ ھرچ��ھ در زم���ین دگ���ار ی���ا تس��بیح ذات پرورب��ھ معن��ای ھم���ان ذک��ر

وزش و ایس�تی آم�آسمانھاست بالوقفھ پروردگار را ذاکر و تسبیح گوی ھستند ، خواه ناخواه . بنابراین می بداون�د را خو طبیع�ی ھس�تند و باش�ند ک�ھ نخس�تین واژه ھ�ای ذات�ی علم زبان اساسا معطوف بھ ھمین اصوات

ن اص�وات ھ�ا را ص�دا م�ی کن�د و بدینگون�ھ ھس�تی م�ی بخش�د . ای�نخداون�د اس�ت ک�ھ آ عدرواق�ندا م�ی دھن�د و وجودی و ھستی بخش می باشند : واژۀ وژودی !

) ک�ھ (توحی�دی ه ھای طبیع�ی و بنی�ادین ب�ی معن�ااین واژ نزیھ و تقدیس ذات پروردگار بواسطۀاین تسبیح و تای ذات ب�رون افکن�ی ص�د ام می ش�ود بص�ورت ن�وعیه ای در جھان انجھر موجود و ھر ذر قفھ بواسطۀبالو

وج��ب و ای�ن تنزی��ھ و تفکی�ک اس�ت ک�ھ مه م�ی کن�د ج�دا و من��ز » خ�دا«ھ��ر چی�زی را از » خ�ود«خداس�ت ک�ھ و تو م��رزی م�ی س��ازد و جھ�ان کث��ر و ح�دودیت ھ��ر ش�ی ای م��ی ش�ود و ھرچی��زی را دارای ح�د تموجودی�

ی�ز ایز و تمت و تفکی�ک اس�ت ک�ھ حاص�ل ای�ن تنزی�ھ و تم�دی ت ھمان محدوتفکیک پدید می آید . زیرا موجودی نمودن است .

ا ب�ن بخ�دا و هللا اس�ت (نزدی�ک ش�د لھ دوم مکاشفھ کھ ھمان تقرب الیمرح ولی عارفان در سراسر جھان درم�رین و ت ارن�دداء ذات را در س�ینۀ خ�ود نگ�ھ ) تالش می کنند تا این اسماو یکی شدن و او را در خود یافتن

ت خ�دا از ب�رون افکن�ی ذا درواق�عنفس بھ ھمین دلیل می باشد کھ برخالف جریان تنزی�ھ م�ی باش�د ک�ھ حبس خود است و عین امر تقوا بھ معنای پرھیز و دوری از خدا و ترس از اوست .

ینھ س�ر م�ی باش�د د» ھ�و«کھ ھمان لفظ در سینھ است زیرا بازدم» ھو«حبس نفس بھ معنای حبس و حفظ ن�ای ھ در لغ�ت ع�رب ب�ھ معھم�ان ذات غیب�ی پروردگ�ار اس�ت ھم�انطور ک�» ھو«می شود . و متوقف و حفظ وھ ظھ�ور ل ب�) است . این ذات غیبی در سینھ نگھ داشتھ می ش�ود ت�ا در وج�ود انس�ان مب�د ضمیر غایب (او

نھ روز ت چھ�ل ش�باب�ھ م�د معروف است ک�ھ ط�والنی ت�رین ای�ن تمرین�ات را ب�ودا گردد . یحضور شود و عین انجام داده است . و اینست آموزش واقعی زبان ! آموزش زبان توحیدی !

۶٢

»خدا«خود و

ھ قص�د ب�ژه عموما در نزد مردمان و بر زبانشان معنا و کاربردی شدیدا دیالکتیکی دارد. این وا» خدا« واژۀ

ا ب�ھ قص�د دنام خ�است بھ ھنگام نفی شدگیھای شدید . سوگند خوردن بھ » خود«یافتن تصدیق و یاری برای دچ�ار » خ�ود« در نزد دیگران و بر زبان آوردن نام خدا بھ ھنگامی کھ وج�ود» خود«تصدیق و تأئید نمودن اثب�ات خ�ود ب�رای» خ�دا«واژۀ بتال گردیده است . پ�س انس�انھا ازو بھ نفی و مرگ مسختی و بال شده است

حط�ی و ب�ال و ق امی ک�ھ دچ�ارمی ! انس�ان ب�ھ ھنگ�: اثبات جانی و نا ی و معنویاستفاده می کنند : اثبات ماد ه کھ بھ نیز آنگا تا اثبات گردد . و خدا را می خواند یات مادی اش را دچار نفی می یابدمی شود و ح بیماری

ود . پ�س شخورد تا تصدیق و اثبات ت از طرف سائرین نفی و تکذیب می شود بھ خدا سوگند میلحاظ ھوی نجات دھد. را» خود«تا متوسل می شود» خدا«است کھ بھ واژۀ » خود«نابودی انسان در جریان ابطال و

س�طۀ فق�ط بوا» خ�ود« . اس�ت »خ�ود«اس�ت یعن�ی واژۀ اثب�ات » خود«ھمان محتوا و مظروف » خدا«گوئی . س�تاواض�ح » خ�دا«ی واژۀ و ھس�تی بخش� »خ�ود«ت معنا و احیا م�ی گ�ردد . در اینج�ا ع�دمی » خدا« واژۀ

س�یان م�ی نرا حت�ی نف�ی و انک�ار م�ی کن�د و الاق�ل ب�ھ » خ�دا«کھ احساس وجود م�ی کن�د واژۀ گاهآن» خود« آن است . ندارد ولی ضد » خدا«در عین حال کھ معنائی جز » خود«. سپارده ھاست اژھمواره آخرین واژه ای است کھ از زبان بشر جاری می شود و حاصل ابطال سائر و» خدا«واژۀ

رخ م�ی » اخ�د«ھر فردی منتھ�ی م�ی ش�ود و از ای�ن ابط�ال عظ�یم اس�ت ک�ھ واژۀ » خود«ل کھ نھایتا بھ ابطاو » خ�ود«آخ�رین واژۀ » خ�دا«زم�انی ک�ھ است . ول�ی ت�ا» خدا«ھمواره مرھون واژۀ »خود«نماید . واژۀ

راراژه اس�تمدیالکتیکی و مس�تھلک کنن�دۀ ب�ین ای�ن دو و ی است رابطۀواژه ای از فرط ناچاری و بی واژه گع�ارض ونفرو م�ی پاش�د و جن�» خدا«در زیر عظمت و غیرت واژۀ »خود«دارد و فزاینده است تا آنجا کھ

» خ��ود« درواق��عباش��د و » خ��ود«بایس��تی نخس��تین و مس��تمرترین و انتخ��ابی ت��رین واژۀ » خ��دا«م��ی گ��ردد . رس�ند و یم�گ�انگی را بر خود نھد . در اینجاست کھ خود و خدا بھ دوس�تی و ی» خدا«ای جز نبایستی واژه

ابطال نجات می یابد و وجود می یابد . و )از واژه گی (واژگونی» خود«ودی خ�آئ�ی واژه ھاس�ت و آی ھ�ر –ھ�ر واژه ای اس�ت و خ�ود » خ�ود «خودی ترین واژه ھاست و » خدا«

است .و رس�ن بشری ج�ادوئی ت�رین واژه ھاس�ت و ب�ا دل و روح و روان و سرنوش�ت انس�ا در تجربۀ» خدا«واژۀ

» نک��و«ام��ر ب��ھ هو دوب��ارھ��ر انس��انی پی��دا م��ی ش��ود » خ��ود«دی ک��ار دارد و درس��ت س��ر بزنگاھھ��ای ن��ابو می کند و ھستی را تجدید می نماید و احیاء می سازد . (ھستی)

ی�ن س�خن حکیم�ان را در خ�ود م�ی یاب�د . و اینس�ت س�اده ت�رین راز و معن�ای ا» خدا«آید » خود«ھر کھ بھ آ –ولی انسان فقط در رابطھ با کسی ک�ھ خ�ود .» ھر کھ خود را شناخت خدا را شناخت«: بزرگ تاریخ کھ

پیر یا امام نامیده می ش�ود آی ھ�ر خ�ودی اس�ت . در اینج�ا بھت�ر م�ی ت�وان درک باشد بھ خود می آید . آنکھ امیان�ھ نی�ز لف�ظ د . در فرھن�گ عم�ی دانس�تن الذات باریتعالی را ذات » آ « عارفان اسالمی حرف کرد کھ چرا

است : رسیدن بھ خود ! این لف�ظ ب�ھ آخ�ر ھ�ر ن�امیاصطالحی بھ معنای آمدن و رسیدن بطور تمثیلی و» آ«و ... و چ�ون ب�ھ اول ھ�ر ، ی�ارا الھ�ی ، ا ت�داعی م�ی کن�د مث�ل ش�اھاکھ افزوده ش�ود حض�ور و حض�رت آن ر

۶٣

، آراس���تن ، آرمی���دن و ... ک���ھ از مص���دری اض���افھ ش���ود مقص���ود فعل���ی آن���را میرس���اند مث���ل آوردن ، آم���دنھ�م ذات�ی اب�داعی و ازل�ی دارد و ھ�م ذات�ی انتھ�ائی و » آ«دن است . یدن و راستن و رمردن و م مصدرھای و

زبانھ�ای دیگ�ر ممک�ن اس�ت ھم�ۀاز بطن خود حروف و اصوات و واژه ھا در ری. ظھور چنین اسرا معادی) ای�ن اس�رار را و بلکھ مقدم بر آن است (بھ لح�اظ ت�اریخین ریشھ ولی زبان عربی و نیز فارسی کھ از ھما

بیان (اسالم) بوده است . آشکارتر داراست چرا کھ مھد نخستین زبان و نیز مھد آخرین و کاملترین حد

انقالب واژه ها :

وی ی و معن�ت�اریخ عقالن�ی و علم� یھ ھمان تاریخ مذھب و تاریخ واژویدن بشر اس�ت ب�ھ لح�اظک تمدنتاریخ ! ایل واژه ھ�تفس�یر و تب�د تأویل و !شدن واژه ھای نامفھوم و سرگونھ است یعنی آشکار شدن سر واژه ھا

م ! ) واژه ھا و مدرنیزژه ھاست و جریان مد شدن (بت شدنو این ھمان جریان تعین و تجسم وا . م�ی دان�دواژه ھ�ا را نب�دبختی ھ�ای بش�ر از ای�ن اس�ت ک�ھ معن�ای راس�تین قراط حکیم معتقد ب�ود ک�ھ ھم�ۀس

دن�د کاش�فاننخستین حکیمان راستین یونان سده ھای پنجم و ششم قبل از م�یالد بوکھ سوفیست ھای یونانی س�ت . ن�ش ب�وده اات محسوب می ش�وند ک�ھ مھ�د دااستخراج کنندگان معنا از واژه ھا بودند و لذا بانی ادبی و

ن د . و ای�ھ�ن در سراس�ر جھ�ان چن�ین رس�التی داش�تھ ان�حکیم�ان عص�ر ک اینان بانی علم معانی بودند . ھم�ۀ آش�کار ک�ردن ! ای�ن ھم�ان جری�ان ه ب�ھ معن�ابوده است : تب�دیل واژاز واژه ھا ھمان رسالت استخراج معانی

ت عنوی�چن�د ک�ھ ای�ن م. ھر نی�ز رش�د بش�ر و فرھن�گ بش�ر اس�ت و تم�دن اسرار واژه ھ�ا اس�ت ک�ھ معن�ای ک�ل ده ص�نعت ب�و ائید و بت پرستی ھا را پدید آورد کھ وسیع ترین قلم�رو آن عص�ریگری گربتدریج بھ سوی ماد

از آوردهر ب�رس�بش�ر بط�ور طبیع�ی ت م�درن است : تبدیل واژه بھ معنا و تبدیل معانی بھ ابزارھا . پ�س مادی�آن�را د ک�ھ بش�رت است . گوئی کھ طی ھزاره ھا واژه ھائی در نزد بشر بھ امانت نھاده ش�ده ب�وجریان معنوی

ی دو ر واژه اھ�بدون ھیچ معنائی ادا می کرد و بتدریج بھ یاری حکیمان قلب این واژه ھا ش�کافتھ ش�د و از د ش��معن��ای متض��اد آش��کار ش��د . و ل��ذا نخس��تین ق��انونی ک��ھ از ای��ن جری��ان معن��وی س��ازی واژه ھ��ا کش��ف

ان ش��د از ای��ن حکیم�� دیالکتی��ک ی��ا تض��اد و وح��دت اض��داد ب��ود . آنچ��ھ ک��ھ موج��ب ب��ھ قت��ل رس��انیدن بس��یاریی م�ض روانی ت خارج می نمودند و دچار تناقجاھلی کار می کردند و بشریت را از عرصۀتضادی بود کھ آش

ای الھ�ی انبی� ه ،ساختند و اعتدال و قرار حیوانی را زائل می کردند . نخستین این حکیمان و ش�کافندگان واژ بودند .

جن�ایتی برپ�ا خواھ�د ش�د . ھم�ان جن�ون و واژه ھا چھ انق�الب وسقراط حکیم نمی دانست کھ با شکافتن قلب انس�انھا م�ی او علن�ا در دفاعی�ھ اش خ�ود را م�أمور خ�دا در بخ�ود آوردن انقالبی کھ جان خ�ود او را گرف�ت .

ذا واژه گ�ونی ش�کافتن قل�ب واژه ھ�ا و س�پس واژگ�ونی واژه ھ�ا و ل� آئ�ی ھم�ان قلم�رو –دانست . ای�ن بخ�ود ب�ھ این واژگونی را محاکمھ کرد و بھ قتل رسانید . شاید ھیچ حکیمی چون عل�ی (ع) عاملھا شد و » خود«

انق�الب واژه ای را س�بب ھراز واژگون ساالری واژه ھ�ا پ�ی نب�رده باش�د و آن�را آش�کار نک�رده باش�د و آنھم�ندۀ عرب و برپ�ا او خود بانی ادبیات عرب و شکاف نشده باشد کھ تا بھ امروز در عرفان اسالمی ادامھ دارد .

۶۴

سلطان اعراب بود یعنی س�لطان ادا کنندۀ اعراب و برپا کنندۀ قیامت واژه ھا بود . او سلطان عرب بھ معنای سر واژه ھا و واژگون کنندۀ واژه ھا . کنندۀ حق واژه ھا و آشکار کنندۀ

لع�ن و. محاکم�ھ دواژه ھ�ائی ک�ھ ب�رای نخس�تین ب�ار کش�ف حج�اب نم�و بواس�طۀھیچ حکیم�ی کش�تھ نش�د اال ین س�طور ة ھم�دانی در آخ�رعارف�ان از ھم�ین باب�ت ب�وده اس�ت : س�ر گ�وئی ! ع�ین القض�اتاریخی حکیمان و

ض�اة ی ع�ین القا«اعتراف می کند کھ در خواب ، پیامبر اسالم را دیده است کھ بھ او گفتھ کھ : » یداتھمت«ین القضاة عمشھورترین نامۀ این کتاب .» ی شھادت بر تو واجب شده است چرا کھ اسرار ما را عیان نمود

ا ھم�ین ب�وده اس�ت و ھن�وز ھ�م در می�ان ق�دم» کتاب سر «و یا » سر نامھ«موجب شمع آجین شدنش شد کھ شتھ اس�ت . دست بدست در میان عرفا و محققین می گ» قاچاق«نام رایج است . این کتاب تا قرنھا بصورت

اف�ت یھم�ھ ج�ا ک�ھ درامروزه این کتب . بوده است مثل مثنوی مولوی اکثر آثار اصیل عرفانی تا قرنھا چنینس�ت گردی�ده ا ل ب�ھ ب�ازی و تف�ننسھو و ھج�و و بیھ�وده گش�تھ و مب�د می شوند در میان مردم و حتی علما ،

اص�لش در حنیست و یا گوئی آنگاه کھ سر عیان می ش�ود س�ھو م�ی گ�ردد و سی جدا طالب سر وئی دیگر کگرخ�ی بدر می�ان برد شدید این نوع آثارابتذال و توجیھ فساد نیست . کار چیزی جز پوچی گرائی ومیان مردم

ی�ن ش ھرگ�ز ا، ک�ھ ای ک�ا از فرقھ ھای درویشی بیانگر چنین فاجعھ ای می باشد . و آدمی گاه آرزو م�ی کن�دم�ای ی از علب�رد برخ�اسرار بیان و افشاء نمی شدند و در دسترس عوام ق�رار نم�ی گرفتن�د . یک�ی از دالی�ل نرا » س�ر «م�واره ھام دینی با عرفا بھ ھمین دلیل بوده است ک�ھ اس�رار را افش�اء م�ی ک�رده ان�د . از ق�دیم االی�

لھ�ی او حکیم�ان گران اسرار ھمانا انبیاء و اولیاء ! بھرحال نخستین افشاء مگو می نامیدند : سر »مگو« . جز این نبوده است و گوئی رسالتشان بوده اند

کن�ون نی�ز ااز فھم عام�ھ خوان�ده م�ی ش�ده اس�ت . ت�ا ھ�م س بھ زبانھای دور در طی قرون و اعصار کتب مقد م آنرا حرا دی ملل کاری مکروه محسوب می شود و بسیاری از علمای دینیبھ زبانھای مادر زا نقرآترجمۀ

از م�ی م�ر ابط�ال نا گن�اه و دال ب�م�ادری ر. حتی بسیاری از علما تداعی مع�انی آی�ات نم�از ب�ھ زب�ان می دانند ھ�وم بخ�اطر مف س اساس�ا ن�ھ بخ�اطر فھ�م واژه ھ�ا بلک�ھقرائت دعا و متون کت�ب مق�د د . ثواب متافیزیکیندان

ت اقعی�. ای�ن و مردم متمایز و قدسی می کرده اس�ت است کھ مقام آنرا از گویش روزمرۀ نبودن واژه ھا بودهوق ف�مگ�و و ت حماق�ت و تجاھ�ل اس�ت ول�ی ب�ھ لح�اظی دیگ�ر س�ری ھمھ جائی بھ لحاظی دال بر مذھب اص�ال

ح�د ام�ری وا را داراست کھ مطلقا قابل تفسیر منطق�ی نیس�ت . قداس�ت و ابھ�ام و س�ر گ�ونگی ھم�واره منطقیپزش�کان ش�دیدتری را الق�ا ک�رده اس�ت . نس�خۀ ت روح�انیتلقی شده است . ھر چھ کھ رازگون�ھ باش�د خاص�ی

ر ج�ای ماران ببی ت ناخوانابودن را در روحیۀسی جادوگران قدیم است ھنوز این خاصی دوانوی مدرن کھ ادامۀ ازگونھ استرھ انسانی کفا می باشد . طبیب بھ میزانی شجنبۀ درمان و نھد کھ بخش اصلی و ناخودآگاه می

دم�ی نھ�ا آآ زی�را در چش�م س�تمثمر ثمر می آید . بھ ھمین دلیل ھیچ پزشکی قادر بھ درمان نزدیکان خ�ود نیاه اس�ت ک�ھ گ�ت رازگونھ ب�ودن آنھعادی و مفھوم است . خاصیت رجوع بھ رمال و جن گیر ھم از ھمین ھوی

ت ھای بزرگ علمی و اجتماعی را ھم بسوی خود می کشاند .شخصی ام�ور ک�اربردی اش ب�ھ زب�ان ترک�ی ترجم�ھ کنن�د از داد ت�ا اس�الم را در ترکی�ھ در ھم�ۀ کمال آتاتورک دس�تور

ھ اذان و نماز را . بنظر م�ی رس�ید ک�ھ ای�ن اق�دامی بغای�ت دین�ی و خردمندان�ھ و در خ�دمت اع�تالی اس�الم جملت ب�ا ابت�ذال و ض�دی مردم ترکی�ھ را ب�ھ الم�ذھبی و اش�د آمد و کل ی نتیجۀ کار کامال معکوس از آب درلباشد و

س�اختن دی�ن و واژه ھ�ای دین�ی ن�ی ک�ھ ھم�ان عقالن�ییجریان�ات موس�وم ب�ھ روش�نفکری د اسالم کشانید . کل رنسانس دینی در اروپا بھ رھب�ری ل�وتر، . است مشابھ چنین نتایجی را در سراسر جھان بھ بار آورده است

۶۵

رنسانس اسالمی در خاورمیانھ بھ رھبری اقبال الھ�وری و دکت�ر ش�ریعتی نی�ز ھم�ین نت�ایج را داده اس�ت ک�ھ آبادی و شاگردانش مثل شیخ عب�ده نی�ز ھم�ین ھ�دف را داش�ت ین اسد د جمال الد امروزه شاھدیم . نھضت سی

اس���ت : س���نت و مدرنیت���ھ ! قاب���ل موس���وم ب���ھ بنی���ادگرائی و تج���ددو ب���ھ ھم���ان نت���ایج رس���ید . ای���ن ھم���ھ تتجدید معنا نمودن واژه ھای کھن ، کشف حجاب نمودن واژه ھ�ا ، ام�روزین نم�ودن واژه ھ�ای دی�روز . ای�ن

م بھ احیاء گری دین است کھ در جھان اس�الم کس�ی چ�ون غزال�ی ب�انی اول�ش م�ی باش�د . ھمان جریان موسوخ�ود ر فیلس�وفی نی�ز و ھ�ر ش�اعری ب�ھ نوب�ۀھ� ھر پیامبر و مذھب جدیدی کاری جز ای�ن نداش�تھ اس�ت ،کال

م�ع را موت�ور محرک�ۀ ت�اریخ و جواکل ده است . بدین لحاظ می توان بنائی از واژه ھا بو یدمشغول چنین تجدرد ذاتی واژه ھاست و ظھور واژگون س�االری واژه ھ�ا ! بو تجدد دانست کھ ھمان نرائی حاصل تضاد بنیاد گ

ت�اریخ ھر انقالبی در فرد یا جامعھ ای ھمانا انقالب واژوی اس�ت و واژگ�ونی واژه ھ�ای کلی�دی و ذات�ی . ک�ل ! و ای�ن ک�املترین گردش بوده است : اھوم هللاھو ، یھو ، اھو و هللا در چون اوم ، بشر بر مدار واژه ھائی

و انقالبی ترین واژه ھاست کھ بصورت ذکر قلبی حاصل شده است و نھ از تلفی�ق ص�وری واژه ھ�ا . انقالب�ی ترین واژه ھمان قلبی ترین واژه است .

و ۀ واژه ھ�اب�ھ معن�ای کارخان� ھمان قلب انسان است . انس�ان خ�ود تمام�ا قل�ب واژه ھاس�تقلب ھر واژه ای ژه ن کنن�دۀ واب�ھ معن�ای واژگ�وو آشکار کنندۀ قلب واژه ھ�ا و ھ�م واژه ھا ندۀفزی واژه ھا و شکاکمر ھستۀ

اژگ�ون ک�ردنوھم کھ نظ�ر کن�یم ب�ھ معن�ای » قلب«ھا . چرا کھ بھ معنای لغت هھا یعنی واژه ای ساختن واژاس�ت » قل�ب«یش�ۀ قالب�ی ب�ودن نی�ز ھم�ھ از ر، انقالب ک�ردن و متقل�ب ب�ودن و نیز می باشد کھ منقلب شدن

ران و ھم��انطور ک��ھ قل��ب انس��ان ھم��واره واژگون��ھ اس��ت و زی��ر و رو م��ی ش��ود و در تالط��م و انق��الب و بح��ژه را و قل��ب واونی اس��ت و واژه ھ��ای ذھن��ی را وارون��ھ م��ی س��ازد یعن��ی واژه گون��ھ م��ی س��ازد و ح��ق گ��دگر

ون�ھ گب�ی ! و ای�ن ھم�ان احساس�ات اس�ت ک�ھ حاص�ل واژه می کند و بھ مصرف میرساند : مص�رف قلدریافت دیالکتی�ک ذھنی�ت اوس�ت . ھاست و حاصل این واژگونی . بھ ھمین دلیل دل انسان ھم�واره ض�د هکردن واژ

ود و ش�واژه تعریف م�ی احساس و عواطف بشری نیز از طریق اندیشھ از ھمین روست . بدین طریق –دل د . پ�س خ�ودش م�ی باش� خود در معنای لغ�تش ض�د ، ه است چرا کھ واژهواژ واژه ای می شود کھ واژۀ ضد

ق�ل و عر و فک�ش�عور و ت محل دریافت سر واژه ھا دل انسان است و لذا قرآن کریم و ک�ال مع�ارف دین�ی مح�ل ای انس�ان :ھا ھ�م ذک�ر ش�ده اس�ت ک�ھ داو معرفت واقعی را دل می دانند و نھ ذھن . این مسئلھ در وحکمت » ھ�و«عی واژۀ (ذھنیت) بدار ! و اما سینۀ انسان محل صدور طبی ست از اوھامدھ باش و ج وات مت بھ سینھ

دا م�ی ھ�ان ب�از ادب�ا » ھ�و«شود کھ لبھا را بھم می بن�دد . است کھ در ادای شدید مبدل بھ ھوم و یا اوم می شود درحالیکھ ھوم و اوم با دھان بستھ ادا می گردد .

۶۶

اهللا : هاژدر محضر حضرت و

ھ یگان�ھ ب�موف�ق ال و ال تقس�یم ش�ده ام و ھن�وز ت ک�ھ در حض�ور واژۀ هللا ب�ھ دو ش�قۀبیست و پنج س�ال اس�

ید بھ اندازۀ. شا آورم این واژه را تماما از دل برنگشتھ ام تا بتوانم الاقل یکبار سازی روح این واژه در دل ی س�ازم و را قلب� واژۀ هللا پذیرائی نکرده ام ت�ا حضورش ین واژه را بھ درون دل نفرستاده و در آن ازکافی ا

قلبش را قلب خود نمایم و نھایتا یگانگی این واژه را بر زبان جاری سازم .ر چن�د ھ�ار نم�ود ک� متفاوت است و بایس�تی درب�اره اش هللا واژه ای طبیعی نیست و ذاتا از ھو و اھوم و اوم

شود . ھوی طبیعی ممکن نمی کھ بدون پشتوانۀرش و نک�ھ ب�ھ ام�حراست م�ی نم�ود ت�ا ای کعبھ بوده و از الت و منات و عزی یبی بت خانۀغهللا قرنھا خدای

دل ب�ھ بت�یو علی بت فرو ریخت و خانھ از بت تھی شد و آنکھ بت ھا را فرو ریخ�ت خ�ود مب� محمددست ھ ب د . ت می فرستادناة می کردند و صلوجمالش صلو زنده شد و پیروانش بر

ی بت�ی را (ص) شد و بت ھا را سرنگون س�اخت یعن�ی واژه ھ�ا محمدسوار بر شانھ ھای گویند کھ علی (ع) را ! واژگون کرد : واژه ھای الت و منات و عزی

نس�انھا او حت�ی براستی این بت ھا چھ بودند کھ در طول تاریخ پرستیده شده و بھ پایشان قربانیھا شده استوس ئ��ای زھ��م قب��ل از م��یالد ب��ھ پ��ای مجس��مھ م و س��و ر م��ی بریدن��د . در اروپ��ای ھ��زارۀ دو را ب��ھ پایش��ان س��ی بت�ی واژه ھ�ا و قرب�انی . این�ان یده می شد سر زیباترین جوانان بعنوان نذر و نی�از و ص�دقھھزاران سر بر

ا براس�تی ی�آ» ! زئ�وس«مھ ای ش�ده ب�ود : مجس�مۀ واژۀ بھ مجس� زئوس فقط یک واژه بود کھ مبدل . بودندده م�ی دورانی ، موجودی واقعی و زنده بنام زئ�وس م�ی زیس�تھ اس�ت ؟ مث�ل ب�ودا ک�ھ مجس�مھ ھ�ایش پرس�تی

شود ؟ ح�تت بش�ر ب�ر روی زم�ین کش�ف و مفھ�وم نش�ده اس�ت اال نوز س�ر ب�ت پرس�تی ھ�ای ھ�زاران س�الۀبراستی ھ

ھ نیروئی چاست ؟ ارھائی کردهجھل و ... چھ حیوانی چنین ک عنوان واژه ھائی گنگ ھمچون کفر ، جنون ،رس�تش و ھ چنین پبشر را بھ چنین جنون و مالیخولیائی می کشانیده است ؟ آیا آن کاھنانی کھ مردم را امر ب

راس�ت ایج و سررند ؟ تفاسیر اقتصادی در این باره بسیار دقربانیھائی نمودند از این بابت چھ سودی می براس�خگو مس�ئلھ ای را پ» م�ذھب افی�ون اس�ت«نم�ی س�ازد . اینک�ھ ق�انع و مفھ�وماست ولی براس�تی عق�ل را

و افس�انھ خراف�ھو جنایات بشری ھن�وز ھ�م از م�ذھب این جنون الع از ھمۀنیست و بشر مدرن امروز با اط را و آدمھ�ا م�درن دوب�اره ب�راه افت�اده اس�ت اپرستی رھائی ندارد . امروزه نھضت آدمخواری در اروپ�ای پس�

دی و م م�یالسو ند . این واقعۀ مھیب در سرآغاز ھزارۀرند و بھ خورده شدن ترغیب می کنزنده زنده می خوج�ر و حدرحال پیدایش است ن�ھ در عص�ر ت با دینوعدادانش و تکنولوژی و خرد ورزی و در عصر سلطۀ

دھد . در قبائل وحشی استرالیائی و آفریقائی . این واقعھ در سرزمین زئوس رخ میان ب�ت ای ی�ار«م�ی گوی�د : کی از بزرگترین واژگون سازان واژه در وج�ود م�والی روم�ی ، شمس تبریزی ی

».تأمل کنید کھ تمام سر است نرید در آگیپرستی را سھل م

۶٧

را تھ و آنھ�ابرایشان بت ھا س�اخ ض و بی معنا را پرستش کرده و سپسھائی کامال مح هواژدورانھا ، بشر ت ھ�ا ، ای�ن ب� محم�دوده است . با ظھور پی�امبرانی چ�ون اب�راھیم و موس�ی و پرستیده و برایشان قربانیھا نم

وص�ر س�واد ھ شد و معنا گردید و عستعوض با شکستھ شدن آنھا ، واژه ھای آنھا نیز شکنابود شدند و در ھ ب��ت ھ��ایب�آم�وزش و دان��ش و ف��ن پدی�د آم��د و نھایت��ا آن واژه ھ�ای کثی��ر و جدی��د در جھ�ان ص��نعت ، مب��دل

ھ�ای ب�ت ھ�ای خ�وردنی ھس�تند ، لباس�ھا ب�ت ھ�ا شدند . کوکاکوال یک ب�ت نوش�یدنی اس�ت . ش�کالت مصرفی دوقول�وی پوشیدنی ھستند و تلویزیون ب�ت تماش�ا کردن�ی اس�ت و ...... و نی�ز آس�مان خ�راش ھ�ا ! برجھ�ای

ب�ود ک�ھ ینگون�ھھ�انی بودن�د ک�ھ ف�رو ریختن�د ، ھمچ�ون الت و من�ات ! و اجت ب�زرگ ب�رک ب�ھ مثاب�ۀ دوونیویی ص�لیبی عظ�یم دیوان�ھ ش�د و ب�ھ کش�تار جھ�انی پرداخ�ت و ای�ن جن�گ را تک�رار جنگھ�ا متولی این بت خان�ۀ

پا کرده ب�ود ) برای دفاع از خود بر T. جنگھای صلیبی نیز نبرد بت اعظمی بود کھ بصورت صلیب ( نامیدلیس�اھا بت ص�لیب اس�ت ک�ھ در کپرستندۀ جھان مسیحیکھ طوالنی ترین جنگ تاریخ محسوب می شود . کل

س�تیده وس�ی ک�ھ پرپرستیده می شود و ھر مسیحی نیز آنرا با خودش حمل م�ی کن�د و م�ی پرس�تد . کت�ب مقد ابی اس�ت ی مدرس�ھ ای و کت�تم�دنری ک�ھ ش�ب تم�دنسجده می شوند نیز بت ھای کاغذی ھس�تند . ام�روزه ک�ل

دارک و م�ھ�ای انس�ان م�درن نی�ز بص�ورت اس�ناد و ت پرستندۀ بت ھای کاغ�ذی (کتابھ�ا) اس�ت . ھوی�درواقع ب می گی�رد مدارک خود را ھمچون تکھ کاغذھای بتی قا می شوند و ھر کسی اسناد و پرستیدهشناسنامھ ھا

ده م�ی ھ�ا ھس�تند ک�ھ پرس�تی نی�ز ب�ت اره ھ�ای س�ینمائی و ورزش�ی و سیاس�یو می پرستد . م�انکن ھ�ا و س�تتند ک�ھ ھس� لس�لھ مرات�ب ب�ت ھ�اییس ت ھاست . اش�یای خان�ھ جملگ�یقدیس بجھان ھنرھا کال جھان تشوند .

ش حم�ل م�یخانھ ھا ، بت خانھ است . اتوموبیل یک بت است کھ با ص�احب ۀمپرستیده می شوند . امروزه ھھن عصر ک یاشود و نھ اینکھ صاحبش را حمل کند . و این بت ھای مدرن آیا براستی بسیار بیشتر از بت ھ

ت ت و شخص�ی روف ھم�ین ب�ت ھاس�ت . ک�یش شخص�ی ص�ان�رژی حی�اتی بش�ر م�درن م کل ؟قربانی نمی گیرند م�ی اص�ل عم�ل بھ اوج خود رسیده است . جریان دموکراسی ھا و انتخابات ذاتا بر ھمین امروزه زپرستی نی

ت�ھ بک�ھ ال ت�یکنند و بت پرستی ھای جاندار بشری است : بت ھای بشری ! آنچھ کھ رأی می آورد بت است ب ، ریرستگا ، ت،عز ، آزادی برابری رف ھم می زند و واژه ھائی اسرار آمیز بر زبان میراند : انسانیت ،ح

ر ائی دمت�رین معن�ککند ؟ آی�ا براس�تی ای�ن واژه ھ�ا استقالل و ..... آیا براستی کسی این واژه ھا را درک میھ ب�ی�ا درس�ت وسیاسی تحقق می یابن�د ؟ این بت ھای عمل دارند ؟ و آیا براستی ھرگز این واژه ھا بواسطۀ

ن ر بھ افسو؟ و این ھمان ذات واژگونۀ واژه ھا می باشد کھ سر افسونگری آنھاست . و ھر کھ بیشت عکس م�ی ت�وان ح�اال بھت�ر درواق�عاین واژه ھ�ا توس�ل جوی�د و افس�ونش را در م�ردم بدم�د بیش�تر رأی م�ی آورد .

ت��ر و و وارون��ھ بھم ت��رم�� و و وع��ده ھ��ا و واژه ھ��ای مح��التر درک ک��رد ک��ھ چ��را اکث��ر مردم��ان ب��ھ ش��عارھام اکث�ر م�رد . این ھمان مصداق آن آیھ از قرآن است ک�ھ : دروغین تر بیشتر جذب می شوند و رأی می دھند

ت و ج�ز دروغ اس�ت عاش�ق ت بش�ری یعنی چھ ؟ چ�را اکثری�» دروغ«جز دروغ را پیروی نمی کنند ! براستی ای�ن طب�ع ی اس�ت . ھ�ر واژه ای دارا »واژه«ی ذات�ی ھمان معنا »دروغ«ی نمی کند ؟ روغ را باور و پیرود

فق�ط ومردم�ان اس�ت . و دروغ پرس�تی حی�رت آور و ج�ادوئی ان س�ر دروغ م�ذاتی واژگونگی اس�ت و ای�ن ھدر . پ�س ن�دافت�ھ اا واژه ھا را واژگون ک�رده و ذات راس�تین آن�را یعارفانند کھ از قلمرو دروغ رستھ اند زیر

چنان معنا شد کھ ھرگز اینگونھ معنا نشده بوده است . » راست«و »دروغ«اینجا خودشناس�ی ممک�ن رد کھ این نوع معرفت ھم ج�ز بواس�طۀانسانی کھ دربارۀ ذات واژه ھا معرفت ندا درواقع

واژه ر ھ�ع�ای ی اس�ت . زی�را اد رنیست ، محکوم بھ دروغ ذاتی واژه ھاست و اس�یر اوھ�ام و فری�ب و ریاک�ا

۶٨

انس�ان ھم�ین اس�ت . پ�س ریاک�اری حاص�ل جھ�ل روانی و کرداری می شود و ریاکاری ای موجب واژگونگی ع�ای ع�ائی چی�زی ج�ز اد عا م�ی کن�د ریاک�ار م�ی ش�ود و ھ�ر اد بر سر واژه ھاست . زیرا انسان بمیزانی کھ اد

ی�ک مق�ام عرف�انی اس�ت» ص�دیق«اژه ای بودن ، نمی باشد . مقام صاحب واژه ای بودن و مظھر مسمای وی و رریاک�ا نموده است . پس بھتر می توان درک ک�رد ک�ھ اش�د » صدیق اکبر«کھ مثال علی (ع) را ملقب بھ

جنون در کسانی بارز می شود کھ دعویھ�ای ش�دیدی درب�ارۀ واژه ھ�ائی دارن�د ک�ھ ب�ر آن واژه حد نفاق تا سرپرس��تی ، ایم��ان و .... و ، خدا ، تق��وی ، ایث��ار معرف��ت ندارن��د مث��ل دعویھ��ای م��ذھبی مث��ل پ��اکی ، راس��تی

.اجتماعی و سیاسی مثل آزادی ،عدالت ، خدمت و .... دعویھایر دنچ�ھ ک�ھ آ بسیار این امر تا ھمین جای کتاب بدیھی شد کھ عل�م ، چی�زی ج�زعلم ب�ر ذات واژه ھ�ا نیس�ت و

یزی جز چه است نیز نمی تواند بھ عنوان اساس و محور فلسفھ بود» شناخت شناسی«فلسفھ ھا موسوم بھ ھایت�ا رون�د و ندر فلس�فھ ھ�ا بک�ار می نف�ن ھمان واژه ھائی کھ ب�ھ س�ھو و از روی ت شدشناخت سر واژه ھا با

ن اژه ھا : جنوبیگانگی و –ھاست : قلمرو از خود بیگانگی –جز ایده آل پدید نمی آورند کھ قلمرو از خود ی�ده ا، یعن�ی ی و مح�ال پرس�ت یو واژگون ساالری بوده است ، مح�ال پ�رورفلسفھ ھا قلمر ھا ! و لذا کل واژه

م دیوان�ھ ی�ده آلی�زایزمی کھ گاه خود را ماتریالیزم ھم نامیده کھ واژگونگی مضاعف است یعن�ی لآلیزم ! ایده آ مثل مارکسیزم ! شده ،ش�ری جن�ون در ھ�ر ب اس�ت و ب�ھ ھم�ین دلی�ل نخس�تین نش�انۀ ھمان جنون واژه ھا در بش�رنیز »جنون« پس

. تی نامربوط و بیگانھ از واقعی ھذیان گوئی است یعنی بکارگیری واژه ھائی بکل لس��م ش��دگی م��ی ب��ھ معن��ای نگ��ون بخت��ی و ش��وم و ط» وژه«و » واژه«و » واژ«و » وژ«در زب��ان پھل��وی

ت�ی بک�ار ب�ردنش است کھ ح مستعمل و از کار افتاده و بیھودهبھ معنای کلمات » واژه«باشد . ھمچنین کلمۀ خ�ود کلم�ۀ چنین کلماتی ت قطع شده است . از جملۀ. یعنی کلماتی کھ دیگر ارتباطشان با واقعی شگون ندارد

ان کھ ز. این یک باور و احساس عامیانھ است کھ در خود رازی عظیم نھفتھ دارد و بھمان میاست » هواژ«ھ�ر واژه . واژه ھ�ا نیس�تندز خ�ود چی�زی ج� راست است ، دروغ است . این دروغ راستین و راست دروغین

را عی�ان م�ی کن�د ک�ھ کلم�ھ ای بس�یار » واژه«. این رسالھ بھ لح�اظی س�ر کلم�ۀ داراست ای چنین وضعی را مپھلوی قدیم نیز مستعمل و مطرود و شوم و طلس پھلوی قدیم است کھ حتی در زبان کھن در زبان آریائی و

مفھومی و رازواری ھر واژه ای یا از جنبۀ ب�ی معرفت�ی انس�ان اس�ت و ی�ا سر ھر واژه ای و نا بوده است . ی دان�د ک�ھ نم�ی دان�د و ممطرح است . کسی کھ نمی داند و ن» نمی دانم«. در اینجا دو نوع از غایت معرفت

بلکھ می پندارد کھ می داند . و این جھلی ظلمانی است کھ اکثر مردمان بدان مبتالیند و اس�یر طلس�م ظلم�انیه واژ انسان می باشد و او را بھ آس�تانۀ ممکن است کھ حاصل معرفت یدیگر» نمی دانم«ولی واژه ھایند .

. می یابد و آنرا نمی یابد . چنین کسی می داند کھ نمی دان�د» الماس سیاه«میرساند و ھر واژه ای را چون ژه ای را واژگ�ون م�ی س�ازد و اھل معرف�ت ھ�ر واکمت و آشکاری اسرار واژه ھاست . ح این نادانی عرصۀ

بدینگونھ سرش را می یابد . زیرا سر واژه ھمان واژگونی آن اس�ت . و بدینگون�ھ اس�ت ک�ھ ھ�ر واژه ای در نزد اھل معرفت درست معنائی متضاد در نزد سائرین دارد . بدین س�بب اس�ت ک�ھ ق�رآن ک�ریم م�ی فرمای�د ک�ھ

. در در نزد کافران بد و زشت و ناحق اس�ت و ب�العکسآنچھ کھ در نزد مؤمنان خوب و پاک و درست است مؤمن اھل قل�ب اس�ت و ل�ذا م�ی رااینجا می فھمیم کھ منظور از مؤمن ھمان انسان اھل معرفت قلبی است زی

زی�را آنچ�ھ ک�ھ در ن�زد راز نبرد ذاتی مؤمن و کافر اس�ت ) واژه ھا را دریابد . و ھمینواژگونگی(تواند قلب م��رگ و ن�ابودی تلق��ی م��ی ش�ود . ای��ن ھم�ان کف��ر و ایم��ان واژه اس��ت در ن��زد ک�افر ، م�ؤمن زن��دگی و ھس�تی

۶٩

در زب��ان » واگ��و«م��ی کنن��د . » واگ��و«ھاس��ت . یعن��ی واژه ھ��ا در ن��زد مؤمن��ان ، تس��لیم ان��د و راز خ��ود را در می��ان مردم��ان » ر واژهس��«مت��رادف ھم��ان وزه ھن��وز ھ��م در خراس��ان رای��ج اس��ت پھل��وی و دری ک��ھ ام��ر

بھ معنای رازگوئی و کشف حجاب واژه ھاست ک�ھ در ن�زد ع�وام مت�رادف » واگویھ«ھای البرز است . دامنھدر زب�ان الت�ین نی�ز عین�ا ب�ھ ھم�ین » واگ�و«خواب را ھم معنا می دھد . لفظ با ھذیان است کھ حرف زدن در

ر آمیز را گویند . ر امر دو پھلو و مبھم و گنگ و اسراھمی باشد کھ » vague« معنا وجود دارد و آن درک تعین�ات د و یا در روابط ب�ین ب�ت ھ�ا وینی نباشد و محسوس و عینی نیاوھر واژه ای کھ دارای بت بیر

ک�ھ » واژه«اژۀ محض است درست مث�ل خ�ود کلم�ۀ د است یعنی وو گنگ و بھ اصطالح مجر ستعملنشود م جز صورت خود واژه را منظور ندارد : واژۀ محض !

ت و پ�اک و خ�الص و یکدس�ت اس�» ن�اب«اس�ت در زب�ان پھل�وی ب�ھ معن�ای » واژه«مش�تقی از ک�ھ» ویژه«ترتی�ب . ب�دین دد و یگانھ و مطلق کھ ھیچ چیز دیگری در آن راه ندارد و با ھیچ چیزی نمی آمیزیعنی مجر فس�یر تدر ن�ھ ودارا باش�د ( واژه ھا کھ این معنای مذکور را در خود صورت واژه اش تی ویژه ترینآیا براس

است . » هللا«نظر ما این کلمھ ھمان کلمۀ ب چھ کلمھ ای است .فلسفی و علمی و اخالقی) س�یر واژۀ تف وی�ل ونطور کھ قبال نیز اشاراتی داشتیم و در کتابھای قبلی ھم تحت عن�اوین گون�اگونی ب�ھ تأاھمدر ف��ھل ح��رف عرل و ال م��ی باش��د . اھمینق��در تک��رار م��ی کن��یم ک�ھ واژۀ هللا متش��کل از اپرداخت�ھ ای��م » هللا«

ر اس�ت . م�ل و مع�روف و مش�ھونفی اس�ت . پ�س ال ال ب�ھ معن�ای نف�ی کا نھ و عربی است و ال ھم بھ معنای هل + ال +او محبوب می سازد . بن�ابراین اسمی کھ افزوده شود آنرا مؤنث رعربی بھ آخر ھدر » ه«حرف می ت و نی�ز ن�اچیزی کھ مطلقا وجود ندارد و در خود نفی اس معروف محبوب است یعنی) بھ معنای الی (هللا

در هللا . ب��ھ زب�ان س��اده ت�ر معن��ای لغ��ت ب�ر چی��زی اس�ت و ب��ا اینح�ال مع��روف اس��ت و محب�وب نی��ز م�ی باش��دوب: مع�روف و محب� ) عب�ارت اس�ت از : نیس�ت صورت و ترکیب خود لغت (و نھ در فرھنگ و فلسفھ و شعر

ابھ��ای در کت ک��ھ ھس�تند . در ای��ن ب�اب ش�تنی و قاب��ل پرس�تش ھم��ۀ موج�وداتیان�ابوده ای مع�روف و دوس��ت د بھ تفصیل بحث کرده ایم و در اینجا تکرارش نمی کنیم . » قرآن الساعھ«و » خلیفۀ مردم«ترین ه ھا و ویژهترین و غیر واقعی ترین و لذا مبھم ترین و سرترین واژ هللا ، قدیمی ترین و مستعملپس

کنون ئی ک�ھ ت�ار واژه ترین و واگویھ ترین واژه ھاست یعن�ی واژه ت�رین واژه ھاس�ت ب�دان معن�اواژه ھا و س عرف�ان در ذا فق�طبھ ھمین دلیل هللا پرستی ھم�ان فن�ا پرس�تی عاش�قانھ اس�ت و ل� سر واژه را بیان کرده ایم .

ین دیگ�ری چن� م�ذھب و حکم�ت و عرف�ان اس�ت و در ھ�یچپدی�د آم�ده » فن�ا پرس�تی«اسالمی است کھ معن�ای معنائی پدید نیامده است .

) ،ن (ال( س��یالب ) اس��ت ک��ھ بخ��ش دوم آال ال ) اینس��ت ک��ھ دارای دو بخ��ش یژگ��ی ص��وری لغ��ت هللا ( از و و بالعکس . . ال چون وارونھ شود ال می گردد ) می باشد معکوس شدۀ بخش اولش (ال

ش�د خ�دا م�ی با معنای است . الھ در عربی بھ» الھ ال«هللا ھمان در تفاسیر اسالمی چنین وارد شده است کھ ھ ھ���ای بس���یاری یک���ی ازک���ھ ب���ا اف���زوده ش���دن ال معرف���ھ ش���ده اس���ت ک���ھ ب���دان معناس���ت ک���ھ در می���ان ال���

فس�یری تآنان معرفی و مش�خص ش�ده ک�ھ بای�د پرس�تیده ش�ود و م�ابقی ط�رد ش�وند . چن�ین تص�ور و تفک�ر و مای�د و نم ت�داعی هللا را در اس�ال معن�ای حق�ۀ دمربوط بھ خدایان کثیر یونان باستان م�ی ش�ود و ل�ذا نم�ی توان�

و بلک��ھ مفھ��وم مش��رکانھ پدی��د م��ی آورد و ب��ھ هللا نق��ش مش��ابھ زئ��وس م��ی دھ��د ک��ھ خ��دای خ��دایان اس��ت معروفترین آنھاست .

٧٠

ارد و معنایش در خ�ود ص�ورت واژه اش حض�ور د مطلق و ناب است کھواژه ای » هللا«ست کھ پس بدیھی ا ود .عن�ا م�ی ش�برای معنای خود نیازی بھ ھیچ موجود و بتی در جھان ندارد و با نفی (ال) کامل ھر چی�زی م

م چن�ین هللا ھ�خودش گویا و با معناست . بدین طریق معنای ال ال�ھ اال و نیز بخودی خود در خود و بواسطۀج��ود ھ وآن چ��ھ مطلق��ا وج��ود ن��دارد و ب�� اال یعن��ی خ��دا نیس��ت)(رس��تش نیس��ت د : ھ��یچ چی��زی قاب��ل پش��وم��ی

ام و مطل�ق اس�ت پرس�تش واژه ای مطل�ق و ب�ی ن� یو این عین واژه پرس�تنداشتن معروف و محبوب است . ان وج�ود انس� الروبی کنن�ده و پ�اک کنن�دۀ هللا بھ مثابۀنشان و بت و صورت و معنائی در جھان ھستی . پس

ھ ا مب�دل ب�وج�ود انس�ان ر درواق�عر ممکن�ھ م�ی باش�د و و تص�و و معنا و ایده و احساس و ح�س از ھر واژهد : ب�ود جس�م واژۀ هللا م�ی کن�عدم محض می سازد و ای�ن ھم�ان مق�ام فناس�ت ک�ھ وج�ود انس�ان را مظھ�ر و ت

د : امام ! و مقام توحید و انسان موح یگو اینست یگان !نبودھ مق�ام ب�انس�ان و ظھور معنای هللا آنگونھ کھ ش�رحش رف�ت ،» هللا«طھ واژۀ بواسواضح است کھ فقط پس

! ه گ�ونیاس�ت ، خالص�ی از واژه ھ�ا و واژ» اخالص«ض نائل می آید . این ھمان مقام یگانگی و وجود محات�ھ اس�ت و فی الذاین ھمان وجود است و رھائی از دروغ واژه ھا ! » صدق«این ھمان راه رسیدن بھ مقام

است : خود محض ! خود ویژه ! » خود«رسیدن بھ مقام . ) است زیرا ویژه ترین واژه استو خود ویژه (بھ معنای ناب» خود«ھمان ویژۀ » هللا « پس

) ای مح�ضفن� –واژۀ هللا چیزی جز هللا (نف�ی مطل�ق کھ اگر کسی بخواھد بواسطۀ پس واضح است و واژه ، شد ابطال و ا این واژه و وقوعش را در وجود دچار شریک سازد کل دیگری را ا بھمراه آن واژۀیبخواھد و

ا ان (خ�دایاضح واژه اس�ت ک�ھ در هللا گوی�ھمان معنای شرک بطور دقیق و و . و این تناقض ممکن می سازدعاھ�ا و د ا ھم�ۀیرانن�د و ل�ذعادی می باشد و هللا را فقط بشرط واژه ھای دیگر بر زب�ان مگویان) امری بسیار

عن�ای رازی واق�ع م�ی گ�ردد . ای�ن ھم�ان ش�رک ب�ھ مگ�وارون ن باطل و بلکھ وارونھ می ش�ود و اش�د اذکارشابخش��ودنی طالھ�ا و جنونھ��ا و رس�وائیھای بش��ر اس�ت ک��ھ در ق�رآن ک��ریم ظل�م عظ��یم و نابخش�ودنی اس��ت . نابا

خل�وط نم�یم نم�ی آمی�زد وبا آنچھ کھ نیس�ت در بودنش ھمانا ناممکن بودنش می باشد . زیرا آنچھ کھ ھستهللا زی�را ند .ک، ماده را مختل و عبث می می سازد . معنا آنچھ کھ ھست را ھم پوچ . آنچھ کھ نیست ، شود

ا ین واژه ھ�: واژۀ ناب ! هللا ھم�ان معن�وی ت�ر واژۀ ویژه است راھمان معنای محض و مطلق معانی است زی ،ر اھل�شدۀ هللا . واژ ه سازی معانیه ھا و ماد ت ھر واژه ای است و عنصر معنا ساز ماد و بلکھ ذات معنوی

ی مھستی محض ل بھ معنای محض می کند و محض معنا . از نیستی محض ،مادۀ محض وجودشان را مبد و یا امام مبین است .ن وجود انسان کامل یا عارف واصل . و این ھماآفریند

٧١

واژه هاي سرنوشت و سرنوشت واژه ها :

ھ ش�اید ک�ی اف�زوده ش�ده اس�ت بشری مکتب و مذھب ن�وینبر مکاتب و مذاھب قدیم و جدید رسد کھ بنظر می

یم و تح�ت ای�ناست کھ قبال ت�دوینش نم�ود» اصالت معرفت«بنامیم کھ نام دقیقتری از مکتب » واژیزم«آنرا س��ی شنا –ای��ن مکت��ب واژی��زم را م��ی ت��وان قل��ب مکت��ب خ��ود ت کافیس��ت !ف��ش��عار معن��ایش ک��ردیم ک��ھ : معر

و می دی�دی ب�ر حکم�ت واقع�ی بس�یار ق�دیای�ن مکت�ب فق�ط ن�ام ج . اس�ت» عرف�ان«دانست کھ نام عمومی اش ای�ب ف�ت بش�ری س�ھو و غررایج در میان بشر است و آنق�در ح�اکم و ع�ادی ش�ده ک�ھ از منظ�ر تش�خیص و مع

یرشاست وگرنھ بر ھر ب گردیده در واضح است ک�ھ انس�ان ج�ز کالم�ش نیس�ت و سرنوش�ت ھ�ر کس�ی تمام�ارالی�زم ب را لیتگرو واژه ھائی است کھ در سر دارد و بر زبان میراند . بھ زب�ان اروپ�ائی م�ی ت�وان ای�ن مکت�

ویش . ن�ام ب�ھ معن�ای ح�روف اس�ت و واژه و نی�ز ادبی�ات ب�ھ معن�ای ھ�ر ن�وع گ� letterھم نامید کھ از واژهعن�وان بت کوت�اھی س�ی ب�رای م�د ترش بھ زبان فارسی ھمانا مکتب صوت گرائ�ی اس�ت . در زب�ان انگلی دقیق

راش�د زی� ردن ب�ب�ر زبانھ�ا افت�اد ول�ی از می�دااص�الت زب�ان) (مکت�ب لینگ�والیزم و زبان ، شعبھ ای از فلسفھد ب�ود ھ�ر تفک�ر فلس�فی را مخاط�ب ق�رار می�داد ک�ھ معتق� زص�ی داش�ت و فق�ط ش�عبھ ای اکاربردی ک�امال تخص

بس�یار تر اینج�ا س�خن ب�ر س�ر فلس�فھ نیس�ت ک�ھ ی�ک اقلی�ول�ی د ان فلس�فھ ای از زب�ان اس�ت .م�فلسفھ ای ھ انگش�ت ش�ماری از اھ�ل فلس��فھ را مش�مول نمای�د بلک��ھ ی�ک حکم�ت واقع��ی و محس�وس و روزم�رۀ وج��ودی

ا اش�د . م�م�ی ب ت جھان ھستی را شامل می شود و بانی ھستی انسانی و انس�انی جھ�انیموجودی است کھ کل ن ول حکم�ت و آتماما معلبشری تمدنتاریخ نشان دادیم کھ کل » مانحکمت ازلی و فلسفۀ آخرالز«در کتاب رو ک�ل را در قلم� ان�د . در ای�ن کت�اب حاض�ر ھم�ان اص�لحکم�ت اس�ت ک�ھ ب�ود و نب�ود را یک�ی م�ی داصلی از

اختیم . سبشریت بصورت یک غریزۀ وجودی آشکار ساختیم و ذاتش را در الفاظ و واژه ھا و کالم آشکار ر م�ذھب ان اس�المی و نی�ز در م�ذاھب ودائ�ی و خاص�ھ دیون�انی و نی�ز در ص�وفی یھ�ا تس�سوفی این ب�اور در

ھ از ھم�ان ک�الم خداس�ت ک�» کلم�ھ« اق�ل اینک�ھھم�ان خداس�ت . و ال» کلم�ھ«وجود داشتھ است کھ » سیک«م�ان ھر کلم�ھ و ص�وتی از ھ�ر موج�ودی ھ درواقعموجودات جھان بصورت اصواتی بھ سخن می آید . پس

دگ�ار ز ھ�ر چی�زی ص�ادر م�ی ش�ود ھم�ان فع�ل پرورلھی است در درجات . ھمانطور ک�ھ ھ�ر فعل�ی ک�ھ اوحی او ھس�تی ف�ی م�ی کن�د . ول�ی حی�اتعر ھس�ت جل�وه ای از ھس�تی اوس�ت و او را م ھر چیزی کھاست و نھایتا

وق ک��المل��ان مخواقع��ھ ای واژه ای اس��ت . انس��م��ا انس��ان ب��ھ عن��وان موج��ودی متم��ایز از س��ائر حیوان��ات تما اوست . عایو گروھی نیز در گرو سخن و اد خویشتن است و سرنوشت ھر فرد

م�ی سرنوش�ت واژه ھاس�ت . و در اینج�ا بدین ترتیب بنظر میرسد آنچھ کھ سرنوشت نامی�ده م�ی ش�ود ھم�انی از جب�ر واژه س�خن گف�ت منتھ�ی جب�ری ک�ھ از اعم�اق ذات بش�ر س�ر ب�ر م�ی آورد و ن�ھ اینک�ھ از ت ـت�وان ح�

و ن�وعی از جب�ر وج�ودی اس�ت و م�ی ت�وان آن�را ب�ھ معن�ای ون بر وی وارد شود . این ھمان جب�ر وج�ودبیرات وی�ژۀ پدی�د واژه ھ�ا ھم�ان ذر اگزیستانس�یالیزم . –کامل کلمھ اگزیستانسیالیزم لیترالیزم نام نھاد ی�ا لیت�رال

و واژه ھ�ائی اس�ت ک�ھ از خ�ود ا جب�ر گوئی انسان تماما تح�ت س�لطۀعرفانی ! آورندۀ انسان ھستند ؟ ژنھای متضاد معانی واژه ھ�ا ب�ھ فع�ل م�ی آورد و روان�ش را م�ی س�ازد . یعن�ی سر می زند و او را درست در نقطۀ

٧٢

د خوب باش�د ب�د م�ی . آنچھ کھ قرار بوواژه ھاست تز حاصل از ذات دیالکتیکینانسان معلول و س سرنوشتھ ک�ھ ق�رار ب�ود نباش�د ھس�ت م�ی گ�ردد. و ای�ن ھم�ان وق�وع اختیار می گردد و آنچشود ، آنچھ کھ جبرزا بود

ای�ن ھم�ان جب�ر نس�ان را ب�ھ ای�ن یگ�انگی م�ی کش�اند.بود نبود است کھ فقط در کارگاه واژه رخ می نماید و اش�ده بھ معنای آنچھ ک�ھ پیش�اپیش در س�ر انس�ان نوش�تھ » سرنوشت«و سرنوشت واژه ھا در انسان است .

. کھ نوشتھ شده و بتدریج خوانده می شوندند است چیزی جز واژه ھا نیستھ فلس�فھ مب�دل ب� این امر مطلقا چیزی نیست کھ بتوان آنرا در قالب اصالت زبان شناس�ی ج�ای داد و نی�ز آن�را

وج مدرس�ھت�ا ب�ھ ام�روزه ک�ھ ا یخای قابل آموزش نمود . اگر چنین می بود کل جریان آم�وزش در ط�ول ت�اریج��ھ ای توانس��ت کمت��رین خ��دمتی ب��ھ معرف��ت بش��ر نمای��د ح��ال آنک��ھ اتفاق��ا نتگرائ��ی ش��بانھ روزی اس��ت م��ی

غزت�رین ومعرفت شده است و از جماعت تحصیل ک�رده س�نگ م معکوس ببار آورده و مبدل بھ پدیده ای ضد ز اژه ھ�ای ایاض�ی را نم�ی شناس�د و ذھ�نش زبال�ھ دان وربی دل ترین بشر را پدید آورده است کھ جز عالئ�م

ژه ج ش��دۀ ص��نعتی اس��ت . ذھ��ن بش��ر ام��روز ھمچ��ون ی��ک تفال��ھ دان اتم��ی اس��ت ک��ھ دیگ��ر ق��درت وارده خ��اره خلق�ت واژ گوئی مستعمل صنعتی را در خود ذخیره می سازد . یو واژه فھمی ندارد کھ فقط واژه ھا پذیری

س�ت . فت�اده اکار ا ت ازای انسان بھ پایان رسیده است یعنی خلقت روحانی اش متوقف گردیده است و معنوی . می گردد )بتواژه ای معنا نمی شود بلکھ فقط تعین می یابد و مبدل بھ یک مد ( دیگر ھیچ

آی�ا ؟ش�ر باش�د آیا براستی تاریخ معنا بھ پایان رسیده است و دگر واژه ای نیست ک�ھ محت�اج معن�ا ش�دن در ب دۀ، ب�ھ م�اه تب�دیل مع�انی بدس�ت آم�دتنھا رسالتی کھ برای م�ابقی عم�ر ت�اریخی بش�ر ب�اقی مان�ده اس�ت ھمان�ا

رنوش�ت سصنعتی است ؟ آیا این پای�ان سرنوش�ت بش�ر و نی�ز سرنوش�ت واژه ھاس�ت . آی�ا ای�ن معن�ای پای�ان وشت است .ت ھمان پایان سرنو پایان معنوی است ؟ زیرا ھر سرنوشتی یک معنای دیگری از انسان است .

ق�ط ف. یعن�ی زی�ن پ�س تبش�ری عم�ومی و یکس�ان ھم�ۀ یان ھمان صنعت است بعنوان آخ�رین سرنوش�تاین پارنوش�تی سوجود ن�دارد ک�ھ بخواھ�د ، را دیگر انسانی دارای معنا یسرنوشت صنعت است کھ رقم می خورد ز

–بران��دازی ! ای��ن خ��ود –ن��ابودی و خ��ود :. سرنوش��ت ص��نعت از ھ��م اکن��ون واض��ح اس��ت ش��دداش��تھ با صنعتی ، نابود می سازد . ک قطعۀسان را ھم بعنوان بخشی از یان ، براندازی

ھ��ا را اگ��ر ب��ھ فرھن��گ لغ��ات رج��وع کن��یم ح��دود ھش��تاد درص��د واژه عت و تکنول��وژی چیس��ت ؟ براس��تی ص��نفنی می یابیم کھ عمری حدود چھ�ار ق�رن دارد . یعن�ی بش�ر در ط�ی ھ�زاران مربوط بھ جھان صنعت و دانش

واژوی در ط�ی نعتی . بنظ�ر میرس�د ق�درت و س�لطۀن ص�سال کمتر تولید واژه کرده تا در ط�ی ھم�ین چن�د ق�رت�ر ش�دن و سرنوش�ت س�ازتر و نی�ز دقی�ق تاریخ بوده استاین عصر کوتاه صنعتی ھزاران بار بیشتر از کل

واژه ھا نیز ھزاران بار افزونتر شده است . با کمترین بی دقت�ی در اس�تفاده از ی�ک واژه ی�ا رم�ز اتم�ی نشد کس�ی کم�ی باه لفظ�ی ح�داکثر از دم�اغب�ا ی�ک اش�تبھ تل خاکستر نمود . ق�دیمترھا لزمین را مبد می توان کل

ر مول�د دان�ش فن�ی مادی بش� از واژه ھا در طول تاریخ در تجربۀمعانی حاصل می شد . خون می آمد و تمام افت�ھ ان�د. ی و ص�نعتی یات ماد نی عھا ت همابقی واژ» خدا« قریبا می توان گفت کھ جز واژۀو تو صنعت گردید

ھمان د چرا کھ نیاز ذاتی انسان بھ خدا شاید نیازی ھم نباش تولید نشده است .» خدا«فقط ھنوز شی ای بنام نیاز بھ پرستش محض و بی چون و چراست و این پرستش را بشر مدرن در رابطھ با فرآورده ھای مدنی و

ت و مری�د آن گش�تھ اس�ت و ل�ذا از صنعت را جایگزین خ�دا ک�رده اس� کل درواقعت آورده و تکنولوژیکی بدسجز واژه ای محض و بی معنا ھیچ باقی نمانده اس�ت زی�را ھ�ر آنچ�ھ ک�ھ بش�ر در ط�ول ت�اریخ از خ�دا »خدا«

ج مب�دل بت�ھ بت�دریت یافتھ است یعنی بھش�ت موع�ود را ک�ھ المی خواستھ و بھ خدا نسبت می داده را در صنع

٧٣

ش�ده شکار آدر صنعت معنای دین و خدا بوده بھ دوزخ می شود . پس بھشت و دوزخ کھ دو صورت از کل ساس و ایده و انگیزه ای ب�رای بش�ر حمعنا و اباقی مانده کھ دارای ھیچ » خدا«است و لذا از خدا فقط واژۀ ب�ھ ی�اد نم�ی ھنگ�ام م�رگ ھ�م چ�ھ بس�ا و حتی بھ ی در حال فراموش شدن استنیست و لذا این واژه نیز بکل

امی�ال و د و مقت�در و مھرب�ان و اجاب�ت کنن�دۀآید و بر زبان جاری نمی شود . یعنی خدا بھ معنای چی�زی مفی�جز ذات�ش ک�ھ ھم�ان واژۀ مح�ض هللا اس�ت از قلمرو فرھنگ معانی خارج می شود و نجات دھنده و میراننده

اس�ت و م�ی خت واقع�ی و مح�ض چن�ین وض�عی اس�ت ک�ھ خ�دا قاب�ل ش�ناباقی نمی ماند و اتفاقا فقط و فقط در رک و ظل�م عظ�یم و را ش�نطور کھ علی (ع) پرس�تش خ�دا بواس�طۀ ص�فاتش تواند خالصانھ پرستیده شود ھما

ت مطلق�ۀ تکنول�وژی ب��رای خ�دا در عص�ر حاکمی� الص�انۀختوفی�ق اجب�اری ب�رای پرس�تش معص�یت م�ی دان�د .ن�ی فق�ط ب�رای خ�ود خ�دا، م�ی خوان�د و م�ی س�ی خ�دا را فق�ط ب�رای ذات�ش یعپدید آمده است ولی چ�ھ ک ھمگان

یازھ�ا باش�د ھمانطور کھ عشق بین دو انسان ھم اگر بخ�اطر من�افع متقاب�ل و ن! عشق پرستد ؟ مگر بواسطۀ» نیس�تی«خداشناس�ی و خداپرس�تی ع�ین پرس�تش نیست . در اینج�ا عش�ق بخ�دا و عشق نیست ھمانطور کھ

آنگون�ھ ک�ھ ش�رحش رف�ت » هللا«ین پرستش فقط در رابط�ھ ب�ا کلم�ۀ و در اینجاست کھ ا : فنا پرستی ! است ممکن است: ال ال !

زمن�دان است کھ عاشقان مح�ض را بخ�ود م�ی کش�اند و ن�ھ نیا درب عشق است و واژه ای» هللا « پس واژۀ ا ان رر انس�س�ای اس�ت ک�ھ ھم�ان واژه پرستان را . هللا فقط واژۀ عاشقان است و را و بت پرستان را ، چیز

ت . هللا ،سرنوش�ت ق�رار م�ی دھ�د . هللا ھم�ان نویس�ندۀ واژه ھ�ا در انس�ان و جھ�ان اس�و ب�رایش می نویسد واژه ھا ! رکاتب واژه ھاست و آم

درحک��م آ ش��ده و ب��ھ قلم��رو خودشناس��ی وارد ش��ده ان��د –و ب��ھ ھم��ین دلی��ل اس��ت ک��ھ آن انس��انھائی ک��ھ خ��ود ر ب�ت را ری و سرنوش�ت بش�مین ھستند کھ در قرآن موسوم بھ ک�رام الک�اتبین م�ی باش�ند خلفای هللا بر روی ز

ز جن�ون ا) بشر را ن –در سورۀ قلم واقعی ! اینانند کھ بقول قرآن ( اینانند اھل قلم .روی زمین قلم می زنند ھم�ان . این�ان زندعیان م�ی س�اھا را آشکار می کنند و اسرار را گونی واژهژواژه ھا میرھانند و جنون و وا

ۀ هللا واژع�ین نھاس�ت و تآاستمرار بش�ر ب�ر روی زم�ین من�وط ب�ھ وج�ود اولیای هللا ھستند کھ بقول قرآن کل س�تند . ع�ین سرنوش�ت واژۀ هللا ب�ر روی زم�ین ھت و خ�ود می باش�ند . این�ان ھم�ان سرنوش�ت س�ازان بش�ری

م�ی نواژه ھ�ا ! و ل�ذا وجودش�ان در قلم�رو منط�ق اینان بت واژۀ هللا می باشند و مظھر ذات مطل�ق ای�ن واژهب�وب و م و محس�اض�داد م�ی نماین�د . ای�ن معن�ای ام�ام اس�ت : ن�ابوده ای مج اینکھ مظھر وحدت اشد گنجد اال

ب�ھ آغ�از وک�ھ از واژه هللاود ! و ای�ن ذات رس�الت واژه اس�ت : ب�ود نب�معروف ! تجسم یگانگی ب�ود و نب�ود ت�ا ب�ود» خ�دا«د ت�ا ب�ود ! از لحظ�ۀ ازل�ی ک�ھ ج�ز واژه نب�ود و آن واژۀ دد : از نب�وھمان واژه منتھی م�ی گ�ر

ابدی کھ آن واژۀ ازلی ، انسان شد کھ انس بین بود و نبود است . لحظۀاست کھ : ھ�و » ھو«واژه ھاست و واژۀ اول و آخر است و آن آشکاری لفظ ھمۀ االسرار سر » هللا « پس

احد ! یعنی فقط هللا است کھ دارای ذاتی احد است و این ھمان یگانگی بود و نبود االول و االخر ! و ھو هللاعل�ی (ع) را مص�داق س�ورۀ اوست . و جم�ال ای�ن یگ�انگی ام�ام اس�ت و ب�ھ ھم�ین دلی�ل رس�ول اک�رم (ص) ،

: م�ی کن�د توحید می داند . و سر واژۀ هللا تماما از وجود امام آشکار می ش�ود . ب�ود و نب�ود ام�ام چ�ھ فرق�یخ�دا خ�ودوجود امام داراست . این س�ئوال در ط�ی ھ�زاران س�ال درب�ارۀ اینست سئوالی کھ ھر بشری دربارۀ

این سئوال بھ غایت میرسد کھ : آیا براستی بود و نب�ود خ�دا چ�ھ فرق�ی بح�ال در بشر مطرح بود . و امروزهدان�ش و تکنول�وژی م�ی باش�د . خاص�ھ ال تماما مربوط ب�ھ اوج گی�ری س�لطۀ؟ اوج گیری این سئو بشر دارد

٧۴

آنگاه کھ صاحبان قدرتھای برتر گوئی ک�ھ دارای حق�ی برترن�د درحالیک�ھ مظ�اھر دنی�ا پرس�تی و س�تم و فس�اد ھستند . و لذا گوئی کھ خود خداست کھ زیر سئوال میرود و نبودش ارجح می شود و نفی م�ی گ�ردد و ب�دین

لطھ مطلق منکران خدا در می بھ زیر س» خدا گویان«ه کھ گونھ بودنش ھمان نبودش می آید بخصوص آنگاو نابود می ش�وند . گ�وئی ای�ن خ�ود خداس�ت ک�ھ ن�ابود ش�ده اس�ت . وج�ود امام�ان و عارف�ان خ�الص ک�ھ آیند

ک��ھ بدس��ت ظالم��ان و ص��احبان ن��د در ط��ول ت��اریخ ، مھ��د ب��روز چن��ین واقع�ھ ای ب��وده اس��ت چراخ�داگویان کاملت موجودی� درواق�عبھ قتل رسیده و پیروانشان نیز تار و مار و نابود گشتھ اند. تکنولوژی و قدرتھای دنیوی

ب�وده اس�ت ، ب�روز یگ�انگی ب�ود و و شھادت و انھدام این امام�ان و مریدانش�ان عل�ت ب�روز چن�ین واقع�ھ ایھ�م یک�ی ) تصدیق می شود کھ گوئی بود و نبود ام�ام د خدا. این واقعھ با غیبت امام (انسان کامل و ناجینبو

بر روی زمین است . تبدیل خدا بھ یک واژۀ محض ! »خدا«است . این سرنوشت . ل�ق م�ی ش�ودت ، تبدیل بھ واژۀ محض و یک کلم�ۀ مطدر پایان تاریخ یکبار دگر ھمچون ازلی وند گوئی خدا

تم وز ھف�ر ر) و دلی بھ میان آم�د و جھ�ان را آفری�د و س�پس انس�ان را آفری�د (در ش�ش روزاز ۀگوئی آن واژردم�ان منمود و باز ھمان واژۀ محض گردید . صنعت را خلیفۀ خ�ودش ب�رای دوباره بھ عرش فنایش رجعت

هللات . ث�ار ر ش�د کش�تھ گش�قرار داد و خود در وجود یک امام ، آشکار و غایب گردید زیرا ھ�ر ب�ار ک�ھ ظ�اھ خون خدا ! : امامان و عارفان کامل است نام ھمۀ

ب�ھ عرب�یم در در جھ�ان اس�ت و ظھ�ور واژۀ اوم اس�ت . ام�ام یعن�ی ام ش�ده ! و ا» خدا«واژۀ امام ، خلیفۀ ھ زم�ین آم�دب�خوانده می شد و باالخره » پدر«طی ھزاران سال در آسمان بود و . خدا در ستمعنای مادر ا

ی�ن یھ�ود و و در د ساالر است یعنی مذکر است مذاھب کھن پدر دار است و پدر شد . خدا در ھمۀ» مادر«و و لذا ی�ار ت است . ولی فقط در اسالم است کھ مادر و مؤنث شده اس» اب«است یعنی » پدر«مسیحیت علنا

یرازی ھمچون وصف یک زن جوان و زیبا و پاک مطلق است کھ در اشعار ح�افظ ش�عرفانی در جھان اسالم ی اس�ت و ازل�س�تھ از ذات واژۀ ه ب�ودن نی�ز برخادبھ ک�املترین ص�ورتی آش�کار و بی�ان ش�ده اس�ت . ن�ر و م�ا

ون چ��ھ�م پنھ�ان و درخفاس�ت » ال«روف و عرف�ھ اس�ت چ�ون م��ردان . و مع��» ال«ظھ�ور ال و ال م�ی باش�د ریخ ارد و ت�او زن ، اندرونی و پنھان است ھمانطور ک�ھ ت�اریخ ھ�م ن�د ان . مرد ، بیرونی است و معروفزن

. رددگ�ن آغ�از یخ زر) یعن�ی ت�اپس تاریخ ام (امامت وئی میرود کھ زینبشری تماما تاریخ مردان است . و گی�ز بند زنان نفات زنانھ می یاصمی شوند و عقیم می گردند و دورانی کھ مردان از مردانگی ساقطدرست از

مری�دان ات مردانھ می شوند . درست بھ ھم�ین دلی�ل اس�ت ک�ھ در روای�ات ش�یعی آم�ده ک�ھ اکثری�تفص داراین�ان در می�ان ز شیعیان نیز ش�اھدیم ک�ھ بیش�ترین ارادت و ایم�ان حتی در میان عامۀ ھستند زنان امام زمان ،

ن م�ردا ھ درھ�م ک� یایم�ان ان امام�ان س�ابق م�ی باش�د. ارادت وم�تا مردان . منظور ارادت و ایمان ب�ھ ھاست ھم�ین ب�ھن . و آن�اامت (امی�ت) شیعھ نسبت بھ امامان وجود دارد اساسا ارادت بھ مردانگی آنھاست و نھ ام

ی ند و مابقاھستند کھ از مظاھر شمشیر و مردانگی جسمانی ترین امامان علی (ع) و حسین (ع) دلیل مطلوب بھ تعارف . ائمھ گوئی اصال وجود نداشتھ و بود و نبودشان یکسان می نماید اال

ذاتا دارای ارادت ) و مردانگی ای نمی یابند چون مردزنان عصر جدید کھ در قحطی زنانگی قرار گرفتھ اند (ی یابند و نیز کم�ال خود را م جودش امیت و زنانیت از دست رفتۀو ایمانی شدید بھ امام ھستند چرا کھ در و

حوا ! مرد –چرا کھ کمال مرد ھمان رسیدن بھ ذات امیت خویش است . انسان کامل یعنی آدم مردانگی را .ت ذاتش را می یاب�د خص�ائل مردانگ�ی بمیزانی کھ زن را درک می کند مردانگی می یابد یعنی بمیزانی کھ امی

و ش��ھربانو نمون��ھ ھ��ای اس��ت . زن��انی چ��ون زین��ب رکن��د . زن نی��ز بط��ور معک��وس ھمینط��و اش ب��روز م��ی

٧۵

ھ نیز در رابطھ مجدلی ل شدند . مریم انگی رسیدند و کاممشھوری از این زنانند کھ در رابطھ با امام ، بھ مرد. ول�ی م�ردان و زن�ان ک�افر در بھ چنین مقامی رسید تا آنج�ا ک�ھ رھب�ر و ن�اجی س�ائر حواری�ون ش�د با مسیح

و روحا . و این ھمان مساوی شدن زن و مرد است . چنین عرصھ ای عقیم می شوند جسما

» :عشق « هسر واژ

ر انس��ان دو اینگون��ھ اس��ت ک��ھ واژه ای . در ب��دو آش��نائی ، عاش��قانھ اس��تانس��ان ب��ا ھم��ھ واژه ھ��ا رابط��ۀ

وانده و ادا می ش�ود و انس�ان را ب�رای خ نگی واژه گ�وتحقق�ش ب�ھ فع�ل و ت�الش عاش�قانھ وامی�دارد ت�ا نھایت�ا وند وتعمل می ش�ا می شود و بتدریج بدینگونھ واژه ھا مساز آن واژه متنفر و مبر انسان واژه رخ میدھد و

ھ�ا ... این از انسان ساقط م�ی گردن�د : پیش�رفت ، آزادی ، ق�درت ، عل�م ، ھن�ر ، دوس�تی ، ش�ھرت ، ث�روت و ر واژه ھ���ائی ک���ھ د س���تند ک���ھ بط���رزی عاش���قانھ ب���ر انس���ان وارد م���ی ش���وند . ھم���ۀھ���ائی ھ نخس���تین واژه

نق�ش درج�ھ مرحل�ھ ای از زن�دگی در عشق قرار دارن�د و ھ�ر ک�دام از آنھ�ا انسان ، محرک ھستند در درجات اول را بازی می کنند .

اده تی فوق العت روان بشری از افسون و طلسم و قدری واقع درد بدانیم وقتی کھ از عشق سخن می گوئیم یبا ام��ا »عش��ق«. خ��ود واژۀ اتج��ھس��تند در در» عش��ق«م ک��ھ جملگ��ی از مف��اھیم ویژگیھ��ای س��خن م��ی گ��وئی

ارد د حضور دواژه ھائی کھ بر انسان حکم میرانن دل ھمۀ بھ شدت گوناگون در و عاشقانھ ترین واژه ھاست: عشق آزادی ، عشق ش�ھرت ، عش�ق عل�م ، عش�ق ریاس�ت ، عش�ق خ�وردن ، عش�ق جم�اع ک�ردن ، عش�ق

ر ال در ھق تکنولوژی ،عشق قھرمانی و .... . ھمۀ واژه ھای فع آموختن ، عشق عدالت ، عشق رفاه ، عشچ�ون و ب�ھ مری�دی مح�ض و ب�ی راانھ با انسان رابط�ھ دارن�د و عم�ل م�ی کنن�د و انس�ان عاشقفردی بطرزی

س�ت مث�ل این واژه ھا نیز بی چ�ون و چرائ�ی عش�ق ح�اکم رد و حتی در چون و چرائی تنچرای خود می کشان نطق و منطق و دانش . عشق بھ

ای دیگ�ر واژه ھ� نیھاست و ھم�ۀھا و قدرتھا و قھرما خالقیت موجب بروز اشد » عشق«ولی عشق بھ واژۀ د ھا م�ی ش�ویاری از اس�تعدادبس� ر انس�ان م�ی کش�اند و موج�ب ش�کوفائیت و فعالی�ت دت و قو را بھ اوج شد

انس�ان ادی حاص�ل جن�بش واژه ای دردرا در ذات واژه ھا بھ جن�بش م�ی آورد زی�را ھ�ر اس�تع »عشق«زیرا ژه علم و نسانیت ، واواژه عدالت ، واژه ا واژه پاکی ، ، واژه ایثار ، واژه دین ، است : واژۀ خدا، واژۀ ھنر

ش�ف کو عش�ق ب�ھ ق بھ معرف�ت اس�ت ،عش�ق ب�ھ ادب اس�ت ... و اما عشق بھ واژه بھ معنای عام ھمان عشیدن و اژه ھا رساست . عارفان ،عاشقان واژه ھایند و لذا کاشفان واژه ھا . معرفت یعنی بھ عرفات و اسرار

نمودن . فیواژه ھا را معر ات عاش�قانۀعاشقانۀ آنھاست ھمانگونھ ک�ھ انس�ان در تجربی� سر دیالکتیکی نھفتھ در ذات واژه ھا تماما سر

و لذا نفرت ھمواره قرین عشق است و ھ�یچ عش�قی ب�دون حض�ور خود درک میکند : جاذبھ در عین دافعھ !در ای�ن نف�رت کام�ل ب�وده ک�ھ ب�ھ ت�ازگی نفرت ممکن نبوده اس�ت و ب�االخره نی�ز ب�ھ نف�رت انجامی�ده اس�ت ک�ھ

٧۶

ش آش�کار ش�ده اس�ت ول�ی در ج�دائی . ای�ن انش�قاق در ذات ھ�ر واژه حض�ور دارد و ت�ا جاذبۀ عشق ب�ھ اش�د در دوری ج�ذب م�ی کن�د و در نزدیک�ی دف�ع . تھا بصورت دوگانھ عمل میکند و باالخره دو شقھ م�ی گ�رددمد

می نماید . کش��تن ب��ھ آنھ��ا در انس��ان اس��ت . بس��یارند واژه ھ��ائی ک��ھ انس��ان را انۀآرم��ان زائ��ی واژه ھم��ان ذات عاش��ق

ام حس�ین (ع) ای�ن س�خن ام�» زندگی چیزی جز اعتقاد و جھ�اد در راه آن نیس�ت « تا تحقق یابند . میرسانند ژه خ�ی از وابوضوح عشق بھ واژه ھا را نشان میدھد زیرا اعتقاد و باور انسان چیزی جز دل بس�تگی ب�ھ بر

ی ، سخاوت و .... .ر، رستگا : عزت ، حقیقت ، عدالت ، غیب ھا نیستاژه حی�وان و در ھر انسانی تعدادی از واژه ھا براس�تی پرس�تیده م�ی ش�وند . ب�دین لح�اظ م�ی ت�وان انس�ان را

امی�ده ھ معش�وق نبشری از واژه پرستی این حیوان دو پا آغاز شده است . آنک تمدنتاریخ پرست نامید . کل ار و گفت�ار می شود و نھ اط�وار و ک�رد پرستیدهش متمرکز است و نامش در دل عاشق تماما در ناممی شود قب�ول م�ی مل و بلک�ھ خاصی از او . آنچھ کھ کردارھای معش�وق را ھ�ر چن�د ھ�م زنن�ده ، قاب�ل تحم� و خصائل

ر دل�ش دو را سازد طلس�م ن�ام اوس�ت . انس�ان ت�ا زمانیک�ھ ھن�وز ن�ام ط�رف مق�ابلش را نم�ی دان�د عش�ق ب�ھ ار کس�ی احساس نمی کند و بلکھ مقداری غرایز و ھ�وس ھ�ای دم�دمی و ب�ی ریش�ھ اس�ت . ی�اد و ذک�ر ن�ام ھ�

ل ی�ا ب�ھ د م�ی ش�ود یعن�ی روحش را در فرد ذاکر حاضر می سازد کھ یا دفع می گ�ردد و ی�ا ج�ذب است کھ کل و یا از دل رانده می شود . می نشیند

وین فق��ط ب��ر م��دار نامش��ان اس��ت ک��ھ از اعم��اق ت��اریخ بم��ا میرس��د یس��ت انبی��اء و قد ب��و محقداس��ت ن��ھ لزوم��ا تح�ت عن�وان آن�ان ھ�م از ویژگ�ی واژه ای اس�ت ک�ھ ب�ر ای�ن اخب�ار و اخبار مربوط ب�ھ آنھ�ا . اعتب�ارت ااطالع

وجود دارد . » نام«را اریست زی�بشر ج ر روی انسانھاست قوی ترین و پر جاذبھ ترین واژه ھائی است کھ بر زبانبنامھائی کھ

ت اژه ھاس�و ینھر نامی درب ورود بھ یک جھان پر عظمت و جادوئی واژه ھاست . نام انسانھا عاشقانھ ت�راری�م م نف�رت دت کھ دوست میدارینامش بھمان شد یعنی دیالکتیکی ترین واژه ھا . زیرا ھر کسی را بواسطۀ

ظ دارای ب�دین لح�ا نھا را پدید می آورن�د . و عارف�ا جاذبھنامھایشان شدیدترین دافعھ ھا و انسانھا برمدارو ل�ق س�ت و مطواژۀ مح�ض ا ت�رین شدیدترین نامھا در تاریخند زیرا مظھ�ر واژۀ هللا م�ی باش�ند ک�ھ دی�الکتیکی

یدتر اس�تواژه ھاست . و ھر واژه ای کھ دارای تعین کمت�ری باش�د دارای افس�ون و دیالکتی�ک و عش�ق ش�دت�ر و ناممکن واقعی تری کھ غیرااودانگی و نیز خود واژۀ عشق . یعنی ھر واژه ، حق ، ج مثل خدا، آزادی

باشد عاشقانھ تر و افسون کننده تر است .مخاط�ب آن ست کھ ھر کس�ی و ی�ا چی�زی را بواس�طۀ) اآنقدر ویژه (ناب و نامتعین و ناممکن» عشق«واژۀ

آنچ�ھ ک�ھ موج�ب اب�تالی انس�ان ب�ھ کس�ی ی�ا درواق�عب�ھ آن مب�تال م�ی ش�وی . سازی (حتی بھ ب�ازی و س�ھو). این مسئلھ بھ لحاظی ھمان س�ر ھ خودش بر زبان فرد جاری می شود چیزی است ھمان واژۀ عشق است ک

ش�ود . م�ثال ب�ر زب�ان تلقین واژه ھا می باشد ک�ھ در اذک�ار م�ذھبی و نی�ز ش�عارھای سیاس�ی بک�ار گرفت�ھ م�یھ بتالی انسان بھ امور غیبی می شود کھ اگر از معرف�ت نباش�د البت�بھرحال موجب ا» هللا«راندن مکرر واژۀ

تک�رار نتخاب�ات و انقالب�ات اساس�ا بواس�طۀمنجر بھ جنون اس�ت . افس�ونگری ش�عارھای سیاس�ی در قلم�رو اه ھ�ا د ف�الن ک�س و ..... آث�ار افس�ون کنن�دۀ تلق�ین واژمرده ب�ا واژه ھائی خاص است مثل : زنده باد آزادی ،

بس�یاری از ن�اراحتی ھ��ایش » م�ن خوش�بختم«: چن�دین ب��ار بخ�ود بگوی�د ک�ھس�ت ک�ھ م�ثال اگ�ر کس�ی بح�دی اعم�ل م�ی کن�د . » ف�رح بخ�ش«اث�ر بمرات�ب ش�دیدتر از داروھ�ای ق�ل بط�ور موق�ت . ای�نابرطرف می ش�ود ال

٧٧

کاو ب�ھ ت لوگوتراپی در روانکاویھا و روان درمانی مربوط بھ تلقین واژه ھا توسط روانخاصی بخش اساسی رد روانکاویھ�ا م�ی ک�عملمرک�زی واژه درمانی اس�ت ک�ھ ھس�تۀ بیمار است . اصال واژۀ لوگوتراپی بھ معنای

باشد . این ھمان راز منق�رض ش�دۀ طباب�ت از طری�ق حکم�ت واژه ھاس�ت ک�ھ در روانکاویھ�ای جدی�د دوب�اره یجی چندان ھم ب�ھ ب�ار نم�ی آورد .) بکار گرفتھ می شود و لذا نتاعی و ناباورانھ (غیر مؤمنانھبصورتی تصن ھ�ا در انس�ان کتب بر انس�ان م�ی گذارن�د ھم�ین عش�ق واژه ھاس�ت . ای�ن واژه عظھ ھا و مطالعۀاثری کھ مو

بھ معنای قدرت نفوذ است پس نافذترین پدی�ده » عشق«یج در او فعال می شوند . اگر روارد می شوند و بتد واژه ھا در انسان نفوذ نمی کنند کھ ماندگار شوند . مثال آنچ�ھ ک�ھ. و اصوال جز ھای عالم ھمان واژه ھایند

. و آنچ�ھ ھ�م ک�ھ اس�ت و ن�ھ عط�ر و طع�م و م�زه و خاص�یت س�یب» س�یب«در انسان ماندگار می شود واژۀ ع�الم و رجعت ھستند و موج�ودات » یاد« سیب را بھ یاد می آورد واژۀ سیب است . واژه ھا عناصر خواص

ق آف�رین ھس�تند و عناص�ر عاشق و عش�واژه ھا ، پس ارث می نھند و جاودانھ می سازند . را در انسان بھت ھ�ر آن چیز است . فق�ط نامھ�ا جاودان�ھ ان�د و تمامی� یند . ھر نامی ھمان گوھرۀ جاودانۀپدیده ھاجاودانگی

می برند . چیزی را بھ ارث ق عش� سرنوشت خود را رق�م م�ی زن�د .واژه ھاست کھ عاشق کسی یا موضوعی می شود و انسان بواسطۀ

اژه ھ�ا وواژه ھاست کھ سرنوشت ھا را می نویسد . عشق کھ خود ناممکن ترین واژه ھاست ناممکن ت�رین در ناممکن بودنش تحقق یافتھ است .» عشق« خودش را . خود واژۀرا تحقق می بخشد اال

و کلمات : صورت الفباء

و . ف�رق س و ص ھ�م ب�ھ ص�ورت ب و ال�ی آخ�ر» ب « می شود و لفظ بصورت آ نگاشتھ » آ « چرا لفظ ی و طور اتف�اقآیا ب این شکلھا چگونھ پدید آمده اند ؟چیست ؟ فرق غ و ق چیست ؟ فرق ا و ع چیست ؟ ث

ب�داع اس�امی را اقراردادی محض و بازیگرانھ پدید آمده اند ؟ اسمھا چگونھ پدید آمدند و نخستین کسانی ک�ھ ھایت�ا نو یرفتن�د نھادند کھ بودند ؟ و چگون�ھ میلیونھ�ا انس�ان ی�ک اس�م را درب�ارۀ چی�زی پذبر اشیاء کردند و

پدید آمد ؟ یچگونھ زبان قومی و مل ھس�تند ھم�ۀمش�ترک نامی�ده م�ی ش�وند دارای ص�ورت و خ�واص » س�یب«چیزھائی کھ آیا ھمانطور کھ ھمۀدر فارس�ی ب�ھ » ب�ار«رت ی�ا س�یرتی مش�ترک دارن�د ؟ لف�ظ نامیده می شوند ص�و» علی«آدمھائی ھم کھ مثال

اس�ت و در انگلیس�ی ب�ھ معن�ای » نیکوک�ار«حم�ل م�ی ش�ود . در عرب�ی ب�ھ معن�ای چیزی گفت�ھ م�ی ش�ود ک�ھ کھ است . ھرگز بنظر نمی آید کھ امید بھ یافتن پاسخی بھ چنین سئواالتی وجود داشتھ باشد ھر چند » میلھ«

ال داشتھ است . این سئو و پیگیرمسائل بسیار اندک و بندرت تفکری جدی رینبشر براستی در این بدیھی تچیز نھاده شده است ھمانق�در س�ھل و ممتن�ع اس�ت ک�ھ س�ئوال ش�ود ک�ھ اص�ال کھ چرا چنین واژه ای بر فالن

رس�دو طبیعی ت�ر بنظ�ر می وجود نداشتن سھلتراینکھ وجود نداشتھ باشد . زیرا چرا چیزی وجود دارد بجای

٧٨

ب�دنیا آم�دن تمام�ا مس�ئلھ اس�ت . ھمانطور کھ بدنیا نیامدن اصال سئوالی بر نمی انگیزد بلک�ھ تا وجود داشتن عارفان . را بھ سئوال نکشیده است اال » وجود« ھرچند کھ بشر ھرگز مسئلۀ

دی�ر این�دی نمم�ات و امور پیش پا افتاده و سھل و ممتنع قرار دارد . اموری ک�ھ عجی�ب یاسرار در بدیھ ھمۀ ص��ال وری ک��ھ ای�ا زود پاس��خھائی م��ی یابن�د ک��ھ فق��ط راز را پنھ�ان می��دارد و حی��رت را ن�ابود میکن��د . ول��ی ام�

ت�رین ابت�دائی ) اصل و اساس وجودند کھ بندرت اندیشیده می ش�وند. وعجیب نیستند و تازگی ندارند (قدیمندھ�ان . جو درب اص�لی ورود ب�ھ اس�رار سئوال اینست کھ چرا چی�زی وج�ود دارد . ای�ن س�ئوال عارف�ان اس�ت

ی و ب�ودن گم می شود و اص�ل زن�دگبمیزانی کھ این سئوال فراموش می شود انسان در کوره راھھای اجزاء ن اس�ت آ . اھمیت و ھراس مرگ کھ منشأ ھمۀ ھراسھاست بواس�طۀ را بفراموشی می سپرد تا بھنگام مرگ

ندیش�ی در ابھ قلمرو نابودی م�ی رود . ارزش م�رگ » جودو«پا افتاده و سھل و ممتنع یعنی کھ امری پیش اند . عرفانھا جعلین از ذات مذھب بر می خیزد و سائر مذاھب از ھمین روست و بھ ھمین دلیل عرفا

ھی ھس�تند و و تب�انا ر آن ھم قلمرو فجنبھ ھای ثابت و ال تغیر چیزھا طبعا اساس چیزھایند و جنبھ ھای متغی زم�ان ذا در گ�ذارب�ھ ابطالن�د چ�ون معل�ول گ�ذار زمانن�د و ل�م تغییرات نیز بی پایھ و محکو بھلذا علوم مربوط لم�ی عھد ت�ا ب�ھ دسئوال قرار پس انسان باید جنبۀ قدیم چیزھا کھ ثابت و ساده اند را مورد باطل می شوند .

ین�د . لی م�ی آر س�ئواپایدارتر برسد . یعنی جنبھ ھای معمولی پدیده ھا کھ بنظر عادی و غیرعجی�ب و ل�ذا غی�رو منط�ق ذا از قلم�ت قیاس�ی و تش�بیھی و ل�ر و قدیم تر امور مسلما از قلمرو ذھنی ت جنبھ ھای ثابتتفکر در

و لھخارج است و محتاج نظری توحیدی تر است ک�ھ آن تفک�ری قلب�ی اس�ت ھم�انطور ک�ھ ع�ادی ت�رین و س�ل�م . پ�س ع باش�د ب و کار قلب و دم و ب�ازدم م�یممتنع ترین پدیده ھای وجود انسان کھ علت حیات اوست قل

ووسط ذھن تالت و نظر قلبی ممکن می شود و علوم دمدمی کھ حاصل تغییرات است تأم پایدار فقط بواسطۀس�ھل و استدالل قیاس�ی درک م�ی ش�ود ک�ھ ھم�ان علی�ت اس�ت . ام�ور اساس�ی و جنب�ھ ھ�ای پای�دار و ثاب�ت و

م حقیق�ی تند . عل�و ن�ھ معل�والت . و ل�ذا در ادراک علیت�ی قاب�ل فھ�م نیس� ممتنع امور قلمرو علت العلل ھس�تندنی انس�ااز مربوط بھ امور ساده و سھل و عادی است کھ اموری قدیم و ابدی ھستند و چنین علمی برخاستھ

ذھ��ن و ر و دم��دمی را ب��ھ کن�ار نھ��اده اس��ت واس�ت ک��ھ ب��ھ اس�اس س��اده و س��ھل زن�دگی رس��یده و ام��ور متغی�س��اده و راه آن دارای زن��دگی دنی��ویم��ه و زالل ک��رده و ب��ھ ثب��ات آن دس��ت یافت��ھ و بھدد را س��ااحس��اس خ��و

ی م حقیق�و سھل و بنیادین است و تش�ریفات را نف�ی ک�رده اس�ت و ب�ھ ح�داقل ق�انع گش�تھ اس�ت . عل�و اساسیچی�ز و نھمان بودن مح�ض آن چی�ز اس�ت یعن�ی وج�ود آ ھر چیزی حداقل وھمان علم دربارۀ حداقل است . ل ده و ح�داقانس�ان بمیزان�ی ک�ھ در درون و ب�رون س�ا متغیر و دمدمی اش . نھ صفات و دگرگونیھا و خواص

زومن�د .زم و ملمی گردد بھ بنیاد علم و ادراک میرسد . بھ ھمین دلیل علم و تقوا و ساده زیس�تی ام�وری التند ات و ش��رایط کثی��ر و س��خت ھس��عل��ومی ک��ھ ب��رای حص��ول محت��اج تش��ریفات و امکان��ات و اب��زار و ت��دارکت و ب�وده اس� زد پی�امبران و حکیم�انعلومی بی ریشھ و دمدمی می باشند . بھ ھمین دلیل عل�وم پای�دار در ن�

حیات بشر را بازیچھ می سازند . علوم رایج بشری مستمرا دستخوش ابطالند و کل ی و ریاض�ت ھ�ا م�ی نشس�تھ ان�د و ای�ن حکیمان بزرگ بھ قصد رسیدن بھ علوم و اسرار برتری بھ چلھ نشین

:ممتنع بوده اس�ت ھمان منطبق ساختن ظاھر و باطن وجود در جھت رسیدن بھ علوم پایھ و اسرار سھل وبی معنا ترین درواقعھ ساده ترین و بدیھی ترین و ج کھ تفکر و نگاه انسان بیشتر متواسرار وجود ! ھرچھ

دیم ت��رین واژه ھاس��ت و نی��ز بس��وی وج��ود ازل��ی ک��ھ ق��دیم ت��رین بس��وی واژۀ ازل��ی ک��ھ ق�� پدی��ده ھ��ا م��ی ش��وددد . معن�ای بص�یرت ھم�ان فک�ر و کند و بین�ا م�ی گ�ر موجودات و اساس و ذات وجود و واژه ھاست میل می

٧٩

ک�ھ محص�ول س�ادگی و س�اده زیس�تی و س�اده اندیش�ی م�ی باش�د . انس�ان بمیزان�ی ک�ھ از درک قلبی است علمرن�دی عرف�انی ک قلب�ی یاب�د . ک�ل ارود بایس�تی بس�وی س�ادگی ب�رود ت�ا ادمی ش�علیتی امری مأیوس ذھنی و

آدمھ�ائی س�اده ل�وح و پیامبران در چش�م مردم�ان ، . بھ ھمین دلیل بقول قرآن کریم ھمۀحاصل سادگی است د زی��را انس��ان بمی��زان زن��دگی خ��ور م��ی آمدن��د . اگ��ر ص��دق رأس دی��ن اس��ت ب��ھ معن��ای س��ادگی م��ی باش�� گ��ولافک��ار و احساس��ات و ک��رداری دروغ��ین و س��طحی و دم��دمی اس��ت و محک��وم ب��ھ ابط��ال اش دارای ت��ی تجمالصدائی کھ از درخت شنید جواب داد : م�نم آنک�ھ ھس�تم ! خداوند در پاسخ بھ موسی دربارۀ چیستی . مستمر اس��ت درب��ارۀ ب��ودن ! پ��س ای��ن ع��الیترین تعری��ف عری��ف خ��دا از خ��ودش م��ی باش��د : ھس��تی مح��ض ،تو ای��ن

موجودات را آفریده است . پس فقط چیزھ�ائی گ�ذرا و س�طحی و می�را دارای عل�وم عالیترین موجودی کھ کل حماق�ت اس�ت . آن تمام عمر ھم کفایت نمی کن�د . پیچی�ده گ�وئی نش�انۀ و تعاریفی پیچیده اند کھ برای دریافت

عای آن است و نیز پیچیدگی ک�ل مدرن دال بر دروغین بودن محتوا و اد یپیچیدگی علوم و فنون و فلسفھ ھا مدرن دال بر ابطال و بی معنائی و ابتذال آن است . تمدناین

ردن ب�ھ گ� طور ک�ھ خداون�د نی�ز خ�ودش را از رگحقیقت در زیر پای انسان است نھ پش�ت ب�ام آس�مان . ھم�انرین ت�اس�ت ر از جھ�ل و کف�ر اس�ت . مؤمنان نزدیکتر خوانده است . خداجوئی دوردس�ت و عل�وم دوردس�ت ،

ی�ده کن�د پیچ انس�ان ق�رار دارد یعن�ی در خ�ودش . و آنچ�ھ ک�ھ او را از خ�ود دورم�ی حقایق در نزدیکت�رین ح�د ی�د ح�د م�ی جو آنچھ را کھ ذھن در دورترین قات غیر خویش است .زیستی و تجمالت و اشیاء پیرامون و تعل

ر خ�دائی را کف� -اس�ت . آنک�ھ خ�ود مھمترین و دورت�رین ای�ن موض�وعات» خدا«اوست . در نزدیکترین حد ب�ھ خ�دا ک�افری آش�کار اس�ت . آنک�ھ روی ب�ھ خ�ود ک�رد و ب�ھ خ�ود آم�د روی قرآن ک�ریم ، می داند طبق نص

ھ ش�ناختھ خودشناسی قلمرو رویاروئی خدا با خودش می باشد . آنکھ می شناسد خداست و آنک� .کرده است ی�د م را آفرزیرا خداوند طبق ح�دیث قدس�ی ، جھ�ان و آد می شود نیز خداست . خدا در قلمرو معرفت دوتاست

جھ�ان ک�ل خودش چیز دیگری ھم وج�ود داش�ت ؟ فی کند . برای کھ ؟ آیا مگر جزمعر و تا خودش را آشکار ی جان�دارھستی یک آئینھ است در دست خدا کھ در انسان عارف این دیدار ممکن م�ی ش�ود . ع�ارف آئین�ھ ا

می کند و جمال می بخشد . » خود«را تبدیل بھ » خدا«دا کھ واژۀ است در دست خھ�م ب�ھ معن�ای »س�ان«اس�ت و » م�ن«ا ب�ھ معن�ای ن سان ! ا ن است : ا » سان«و » ان ا «مرکب از » انسان «

ر نطور کھ داانسان یعنی شبیھ من ! این نامی است کھ خداوند بھ بشر بخشیده است ھم. پس شبیھ می باشد ب�ھ بش�ر ص�ورت ک�ھ خداون�د از ص�ورت خ�ودشدیث قدسی اسالمی بوضوح آمده اس�ت عتیق و احاکتاب عھد

ام�روزه حادی�ث رااداد و از روح خودش در او دمید . پس ظ�اھر و ب�اطن بش�ر ھم�ان خداس�ت . ای�ن آی�ات و م�ی دان�د ا ب�ھ یق�ینھ ای�ن اخب�ار رک�اکثرا میدانند ولی براستی چھ کسی آن�را ب�اور دارد . حت�ی آن ع�الم دین�ی

ایم�ان و مع�ارف عا کند کھ شبیھ خداست ، صادر می کند . پس بھ این اخبارحکم ارتداد و قتل کسی را کھ اد و بلکھ کمترین اعتقادی ندارد . پس مؤمن بودن مقامی دگر است .

و در روی کسی نشستھ و با او صحبت می کند معموال نام او را بر زبان نمی آورد . ن�ام ھ�ا انسان وقتی رون اس�ت ن�ام آن ش�ی حض�ور ال واژه ھا نشانھ ھای دوری و ھجران و حجابند . وقتی شی ای در مقابل دیدگاک

(او) ھس��تند . آنچ��ھ ک��ھ حاض��ر اس��ت » ھ��و« درواق��عه ھ��ا دارای ذات��ی غیب��ی ان��د و ژنامھ��ا و وا ن��دارد . ھم��ۀتی ھ�ر واژه ای ھم�انطور . و واژه ھا تماما ذات ھوئی (غیبی) دارند چ�را ک�ھ منش�أ ص�و است و نھ او» تو«

مادر واژه » ھو«است کھ در ھر بازدمی از سینھ برون می آید . یعنی » ھو«کھ قبال نشان دادیم ھمان لفظ ھاس��ت ریکیھ��ا و س��یاھیس��واد جھ��ان تاپ��س ھ��ر واژه ای ی��ک نق��اب اس��ت . جھ��ان ھ��ا و بس��تر آنھاس��ت .

٨٠

زی ج�ز خط�وطی س�یاه ب�ر ص�فحھ ای س�فید بھ معن�ای س�یاھی اس�ت و ھ�ر واژه ای چی�» سواد«ھمانطور کھ نیست . و انسان غرق در چنین ت�اریکی ای م�ی باش�د مخصوص�ا انس�ان ب�ا س�واد م�درن . س�واد ھمان�ا س�یاه

و سیاه سازی خویشتن است و سپس سیاه کردن دیگران . آدم با س�واد غ�رق در تاریکیھاس�ت و ل�ذا یآموزه ت��ر اس��ت ھم��انطور ک��ھ ق��رآن ک��ریم اکث��ر مردم��ان را از رف��ت ت��ر و درمان��دخاز حیوان��ات بس��یار ک��ودن ت��ر و

حیوان�ات ھ�م پس�ت ت�ر م�ی دان�د زی�را غ�رق در واژه ھاین�د و ای�ن واژه ھ�ا چ�ون س�ودای ش�وند تم�ام درون و ب�رون را تاری�ک م�ی کنن��د . ب�ھ ھم�ین دلی��ل مردم�ان ام�ی و بیس��واد ب�ھ لح�اظ حی��ات دنی�وی نی�ز ھوش��یارتر و

دارای غرایزی ھوشیارترند . لو الاق عاقلتر زیست می کنندو ودن واژهسیاه ش�دن بواس�طھ واژه ھ�ا و س�پس زد در تاریخ دو مرحلھ دارد : مرحلۀ سیر رشد انسان کل

ھ حج�اب ھ�دایت اس�ت .آنچ�ھ ک� ایم�ان و م ھم�ان مرحل�ۀ! مرحلھ دو سفید و روشن شدن است : ظلمت و نورنس�ان را ب�ھ ا شند . خداوند از طریق واژه ھ�ا اراده اشبین انسان و خویشتن خود است ھمان واژه ھا می با

ر و تر و کثی�انس�ان بس�یار ش�دید ت نی�ز ب�ھ ھمینگون�ھ اس�ت ول�ی درب�ارۀالقاء می کند . دربارۀ س�ائر موج�ودا. نم�وده اس�ت را نی�ز ب�ھ بش�ر الق�اء ک�رده اس�ت و او را انس�ان» انس�ان«متناھی می باشد بعالوه ک�ھ واژۀ ال

ذا ل�و ن) ! شبیھ م�سان (أر نامیده می شود حاصل ذاتی ھمسان بودن بشر با خداست : انآنچھ کھ کبر و غروتن نداش� اورب�کفر امری ذاتی انسان است و بھ دلیل انسان بودن اوست . و کفرش بھ معنای تردی�د داش�تن و

وآرام ذال�خدا در خود است و نھ خدا باوری در خود . مؤمن کسی است ک�ھ ای�ن ام�ر را ب�اور ک�رده اس�ت و آی�ا م�ن خ�دای«ک�ھ گفتن آدم بھ خدا در پاسخ بھ سئوال خدا : » بلی«ر در قرآن گا صبور و قانع شده است .

ی داد زی�را م�» ن�ھ«است ک�ھ آدم م�ی بایس�تی پاس�خ تلقی شده است بدان دلیل دال بر جھل و ظلم آدم» توأم؟» دانم نمی«ی گفت م. و یا الاقل می بایستی و خدا فرقی نبود و خود خدا بود کھ خود را آفریده بود بین آدم خط�اب » ت�و« درواقعمی نامند و »دوست«را » ھو«ند را عارفان داده اند کھ دیگر درست بھ خداو. پاسخ

ن در د . زیرا یقیخدائی می باش –نامیده شده است ھمانا کمال باور بھ خود » یقین«می کنند . آنچھ کھ مقام ا را رسد کھ خدباوری می –از خود ویشتن است و طبعا آنگاه انسان بھ چنین حد یقین بخ انفس معنایش ھمان

در خود یافتھ باشد و نھ کمتر از این . ش��د ع��رب م��ی با فرھن��گ دارای معن��ای دیگ��ری نی��ز در ن��امعلوم ب��ودن ، ع��الوه ب��ر پنھ��ان و» س��ر «واژۀ

ی فت حقیق�ت و معرحضور روح خداست و درب دریافت محب انسان گویند کھ محل و آن بھ نقطھ ای در سینۀی�ن ای ش�ود . م�و جاودانھ است . بنابراین سر واژه ھا نیز از طریق این کانون س�ر وج�ود اس�ت ک�ھ دریاف�ت

خ میدھ�د ربھ لحاظ دان�ش م�درن نی�ز م�رگ بواس�طۀ قل�ب زندگی انسان و زنده بودن است . نقطھ ھمان محل تریک�ی الک –ائی تھا پس از مرگ ھنوز بھ کارش ادامھ می دھد کھ کاری کامال شیمیمد گرنھ مغز انسان تا و

است . ردد ک�ھ درگ�اندیشھ ) م�ی ش�ود و از طری�ق واژه زدائ�ی دارای س�ر م�ی ( واژه ھا دارای سر انسان بواسطۀ

سینھ است .ت�ر و یصتوسعھ می یابد و تخص مرا ستاطالعات کھ م و وقتی بشر امروز با دریائی تو در تو از دانش و فن

و دان�ش تمدنا را کھ عناصر ھت و صورت و ذات وعملکرد جادوئی واژه ماھی تر می شود حتی ھنوز دقیقمنطقی و علمی و تجرب�ی نم�ی یاب�د پ�س واض�ح اس�ت ک�ھ ه ای درک نمی کند و کمترین علتو اندیشھ اند ذر

او ی از احاط�ھ و کنت�رل و بکل�ح�دی ب�ی ریش�ھ و ب�ر جھلن�د ات روز افزونش ت�ا چ�ھعلوم و فنون و نظری کل

٨١

خ�ویش اس�ت و ھ�یچ نم�ی دان�د ک�ھ تم�دنخارجند و بشر خود چون بازیچھ ای چشم و گوش بستھ در اختی�ار ت . سچھ می کند و بھ کجا میرود و منظورش چی

و نقط�ھ ع�دادی عالئ�مادی خطوط ھندسی راست و کج و مع�وج بھم�راه تدواژه ھا تعو فباء لصورت بیرونی انگ�ارش ل از خط�وط راس�ت بودن�د ام�روزه در الفب�اء ومتش�ک میخ�ی ک�ھ. خط این نیست ھاست و چیزی جز

منحن�ی اردد . در الفبای التین و عربی و فارس�ی ای�ن خط�وط راس�ت در برخ�ی م�وی ھنوز ھم حضور دارنچی و امثالھم . D , C ، ن ، ص ، شدند مثل س

ط�ھ در ا ح�ذف نقب�ھستند کھ در الفبا حضور یافتھ و آنھا را توس�عھ و تکثی�ر نم�وده ان�د . نقط ھا راز دیگریث�ل مند الفبای عربی و فارسی حدود بیست تا حرف باقی می ماند و م�ابقی تک�رار ص�ورتھا محس�وب م�ی ش�و

ھ م کھ نقطابییذ و .... . با دقتی در آوای این حروف درمی د ، ، خ ، ، ج ش ، ح س ، ، ظ ، ط ض ، ، صدی�د م�ی پای دھ�ان ان و ھ�وعی ک�ھ در ک�اربرد لبھ�ا و زب�لحاظی تشدید کنندۀ الفاظند و با تغییرات و تنو بھ ھا

بان ب�ھ ز ،لفباء اد نقطھ ھا در وبدین لحاظ با ور اصوات ممکنھ را از دھان استخراج می کنند . آورند ھمۀس�ت ک�ھ ھ�ر آوا دان عترین الفب�اء وزبان را دارای متن�و کاملتری ارتقاء یافتھ است و بایستی کاملترین مرحلۀ

مده فباء درآصوت ممکن و دقیقی را از دھان انسان استخراج نموده و عالمت گذاری کرده اند کھ بصورت الری اص�وات چیزی جز نشانھ گذاری و نامگذاری اصوات نیستند . بس�یاصورت بیرونی الفباء درواقعاست .

د ک�ھ در اروپ�ائی وج�ود ندارن�د مث�ل ق و خ . ھمچن�ین ھن�وز اص�وات زی�ادی ھس�تن ھستند ک�ھ در زب�ان ھ�ایلی�د ، توفاھی ش�عراب و نیز در آموزش ھ�ای استفاده از ا زبان عربی ھم بصورت الفباء وجود ندارند ولی با

د ن��ھ اانس��تدم��ی ش��وند . و ب��ا اینح��ال زب��ان عرب��ی ب��دین لح��اظ ک��املترین زبانھاس��ت ک��ھ عل��ی (ع) را ب��انی آن ارای علمیدعربی را ھم بھ علی (ع) نسبت می دھند . پس می توان براستی علی (ع) را و حتی رسم الخط

ع�ا اد عل�ی (ع) بنیادی دربارۀ ذات زبان و الفباء دانست کھ دال بر معرفت و علم خ�ارق الع�ادۀ اوس�ت . خ�ود . ن استو امام آخرین ھم کامل کنندۀ آاینکھ او کشف کنندۀ آن بوده کرده است کھ علمی نیست اال

م درک ھ� ه ھ�ا راو واژ ت و راز نشانھ گذاری را درک کنیم شاید بتوانیم صورت کتابی الفب�ااگر معنا و خاصی ر اعض�ایش روب�رو م�ی ش�ویم . ھم�انطور ک�ھ رفتارھ�ای بش�ری ک�ھ د» ق�رارداد«نمائیم . در اینجا با معضلھ

ال دخم ک�ردن انھ گذاری محسوب می شوند . خنده دال بر تأئید است و اآشکار می شوند نوعی قرارداد و نشی الم�ت گ�ذارعه ھ�ا . عل�م ریاض�یات نی�ز تمام�ا عل�م ، درس�ت مث�ل عالئ�م رانن�دگی در ج�اد تکذیب می باشدبر

نس��ت اس��ت و قراردادھ��ا . ب��دین لح��اظ ھ��ر ی��ک از موج��ودات جھ��ان ھس��تی را نی��ز م��ی ت��وان ی��ک نش��انھ دا ن ب�ھ مثاب�ۀب�ھ معن�ای نش�انھ م�ی دان�د . ول�ی ح�روف زب�ا» آیھ«آن کریم ھر پدیده ای را یک ھ قرھمانطور ک

ھ بداع بر چھر چند معلوم نیست کھ این ا ای مخلوقات ویژۀ خودش ابداع کرده استرعالئمی است کھ بشر بدان�ش ل ک�ور ک�ھ طبدانیم ھم�ان راینکھ اینھا را نیز نوعی وحی الھی بھ بش اصول و علمی ازلی بوده است اال

مام��ا ت. اص��ول و ق��وانین علم��ی بش��ری در درک ازل��ی و علیت��ی اش منج��ر ب��ھ ن��وعی الھ��ام و وح��ی م��ی ش��ودزی ھرگز چی و لذا ی بر قانون علیت ھستند ولی خود دانش از این علیت پیروی نکرده و درک نمی شودکمت

پدید نیامده است . » فلسفھ علم«بھ نام ھ�ایش معل�وم یت غرق در بی علتی م�ی باش�د یعن�ی ابت�دایش معل�وم نیس�ت ھم�انطور ک�ھ انتقانون عل یعنی کل

سرنوش�ت انس�ان و ت شامل کل این وضعی » . اول و آخر این کھنھ کتاب افتاده است«نیست . بقول معروف س��ت مث��ل ل و آخ�ر ام��ور فق��ط در روای��ات افس��انھ وار دی�ن کم��ابیش بی��ان ش��ده ات�اریخ نی��ز م��ی ش��ود . ای��ن او

. داستان خلقت آدم و حوا و ماجرای قیامت کبری

٨٢

ر قلم�رو دمعرفت بشری . )کارمعنا و اد لحاظ(بھ بینابینی بوده است ع وسطی ووانسان ھمواره یک موضب�وده مذھب اص خعلیت ھرگز قادر بھ فھم آغازھا و پایانھا نیست . بھ ھمین دلیل مبدأ و معاد دو موضوعی

ذھب م�ھ ب�اور ب� مذھب برخاستھ از معنای مبدأ و معاد است و باور بھ این دو اصل بھ مثابۀاست و اصال کل ھی ی�ا ج ر ب�ی ت�و. تف�اوت عل�وم غی�ر دین�ی د احکام دینی برخاستھ از باور بھ مبدأ و معادن�د بوده است . ھمۀ

ی شود. مد دینی ی آورانکارشان نسبت بھ ھمین دو امر می باشد . انسان بمیزانی کھ این دو امر را بھ یاد مداون�د خآن ک�ریم و سر واژه تماما مربوط بھ علم مب�دأ اس�ت و ل�ذا نم�ی توان�د علم�ی غی�ر دین�ی باش�د . در ق�ر

ت .منطقی اس تی و فوقامری غیرعلی ھر ل و آخرل و آخر امور نامیده است و بھ ھمین دلیل او خود را او ری تفک� ل�ذا چن�ین دا منجر می شود یعنی بھ امری فوق علت . وواه ناخواه بھ خختفکر دربارۀ آغاز و پایان

.ئی نیس��ت وت و معل��ول ج��م��ی گ��ردد زی��را بس��تر اندیش��ھ چی��زی ج��ز عل�� رمنج��ر ب��ھ خ��تم اندیش��ھ گ��ری بش��ھ ش . آنچ�ھ ک�بھ رس�یدن ب�ھ پای�ان ک�ار اس�ت و نی�ز آغ�از ھر مسئلھ ای جدی مجبور و اندیشھ بشری ذاتا در

واض�ح منطق�ی و ن را پدید می آورد بالفاصلھ ذھن را بھ مبدأ بر م�ی گردان�د و در آنج�ا نی�ز ھ�یچ پاس�خیپایا نمی یابد .

ل و د و او بھ غایت میرسد و از آنجا ب�دایت را م�ی نگ�رکھ ذات اندیشۀ حکیمانھ است بسرعت » چرائی«ھر وق ف�ی راک�ھ ادب�مبتال می شود یعن�ی مجب�ور آخر واقعھ را درک نمی کند و لذا در این عدم فھم بھ متافیزیک

ان�ا ق�درتمھاروپائی و مع�راج در حکم�ت اس�المی فلسفۀ تی و قلبی و شھودی می شود . ترانسدانس درعلی ریاف�ت دین طریق پرش فوق عقالنی بھ مبدأ می باشد کھ مقصد را نیز منظور دارد . سر واژه ھا نیز جز از ا

زیرا او یدار شناسی ھوسرل بھ خموشی و ابطال منطقی از ھمین رو بودشدنی نیست . منجر شدن مکتب پد ان فلسفۀ جریکل می خواست بھ ذات پدیده ھا برسد و در این جستجو مبتال بھ مبدأ و معاد امور شد و لذا از

در ذات تجوی مش�ابھینش�تاین نی�ز در جس�تگاروپائی کھ اصالت علیت اس�ت خ�روج نم�ود و ان�زوا گزی�د . وین عاقب�ت درک ذات زمان بش�ری ب�ھ ھم�ی . برگسون نیز در عاقبت مبتال شد و خاموش گردیدق بھ ھمین منط

ھ بیشند بسرعت گشت . آنان کھ در ذات می اند» جاودانھرجعت «یچھ در درک ذات اراده مبتال بھ گرائید و نغای�ت د . ای�نران م�ی ش�ونھ�ا حی� خاموشی می گرایند زیرا الفباء و زبان را ک�افی نم�ی یابن�د و در س�ر واژه

عارفان بوده است . ھمۀا ط و خالھ�خجھان ھستی چیزی جز ھا چیزی جز نقطھ ھا و خطوط کج و معوجی نیستند . کل الفباء و واژه

ی گ�وئن�د . ھا مق�داری گ�رد و غب�ار م�ی آینورانی است ، کھکشان . ھر ستاره ای در چشم ما یک نقطۀ نیستی ش�ود و م�ی پاش�د و خوان�ده م�ان ب�ر روی کاغ�ذ م�گرد و غبارھ�ا بدس�ت خودمقداری از آن خط و خالھا و

غب�اری وب�ھ گ�رد ناگاه مبدل بھ ھیوالی صنعت و بمب اتمی می گردد و ھستی ما را مبدل ھبراه می افتد و ب در جھان می سازد .

٨٣

سر نقطه :

م اس�اطیریدر مف�اھی» بر دم اژدھ�ا ای ضربھ«دھای جھانخوار است و آدمخوار . ھر لفظ و واژه ای یک اژ

ه ھد . واژجبیرون می ھائی چین ، عین واقعۀ لمس انسان با واژه ھاست . ھر واژه ای چون دریده شود اژد ھا ، اژدھایند .

تی ان ھسد کھ جھه بود کھ معتقد بودنددر دھان فالسفۀ یونان افتا» اتم « از حدود سھ ھزار سال پیش واژۀ االخره ب�ود ت�ا اینک�ھ ت�ا قرنھ�ا مت�داول ب�» فلسفۀ اتمیزم«پدید آمده است و حتی » اتم«ی بنام از ذرات بنیادین

ت�رین ع ھ�ا کمق�وماین واژه بصورت بمب اتم�ی ب�ر س�ر بش�ر ف�رود آم�د ، بص�ورت ی�ک اژدھ�ای آتش�بار ! آن ! یفقط یک واژه بود یک ایدۀ محض واژو» اتم«ماھیت ماده و اتم وجود نداشت و علمی دربارۀ

س�انید، ربتدریج در طی قرون مب�دل ب�ھ دان�ش و ف�ن ش�د و خ�ود را آش�کار س�اخت و ق�درتش را ب�ھ ثب�وت و د ھ ای دارمنتھی بھ قیمت نابودی انسان . پس واضح است کھ این واژه است ک�ھ ب�ر انس�ان س�لطھ ای افس�ان

ب�ھ ھ اش منج�ری و بشر دوس�تانھ نظریات و اقدامات علمکو نھ انسان بر واژه . انیشتن خوابش را نمی دید زی بیع�ت ، چی�طن�دۀ انس�ان و در اوپانیشادھا نیز ذات ھر پدیده ای و نفس واحد تش�کیل دھ بمب اتمی گردد .

ن ھم�ان اس�ت و مص�در اص�لی اتم�» ات�م«ھ�م ب�ھ لح�اظ تلف�ظ و ھ�م معن�ا ع�ین واژه اس�ت . ای�ن » اتم�ن«بنام ی جھ�ان ود مثل برھما و برھمن . ول�ی اتم�ن ذات کل�است و ن آخرش نوعی صفت سازی بشمار میر» اتم«

یش�ھ راندیش�ی –ه ی . ک�ال ذر ه شناس�ی م�اد شناسی است ن�ھ ذر پدیده ھا منظور دارد و نوعی روح را در دلس�ت : اه ھ�ا رفت�ھ عل�م ذر جوان�ب بس�وی در ھم�ۀ زغربی بشر داشتھ است و س�یر تکام�ل دان�ش نی�در تفکر

وده ک�ھ ب�و در چن�ین غای�ت ھ�ائی فوت�ون شناس�ی و امث�الھم . شناس�ی ،، ژن میکروب شناسی ، اتم شناسیآس�ایش آیا ویروس ایدز یک اژدھای کوچک نیست ک�ھگشتھ است . اژدھای واژه ھا صورت یافتھ و آشکار

ت ھی�ت�اده و مات ع�الم حی�ات نیفام کرده است ؟ آیا علم ژنتیک بصورت یک اژدھا بھ جان ماھی حررا بر بشر نیس�ت ک�ھ را جنی می سازد ، یعنی ژنی ؟ آیا تشعشات اتمی بص�ورت آت�ش اژدھ�ای تکنول�وژی اتم�ی انسان

حیات بشر بر روی زمین را بھ مھلکھ انداختھ است ؟ ب��ھ ان��دیش ب��وده اس��ت . ذره اندیش��ی منج��ر ان��دیش ب��وده اس��ت ش��رق ھ��م ک��ل –ه ، ذر ھمانق��در ک��ھ غ��رب

ر روی عرف�ان گردی�ده اس�ت و این�ک عرف�ان و تکنول�وژی روی دتکنولوژی شده و کل اندیشی ھم منج�ر ب�ھ یکدیگر ایستاده است : عارف و روبات : امام و دجال !

ت نش�ان میدھ�د . فریبکار بزرگ است تا آنجا کھ خ�الف واق�ع را ع�ین واقعی� بھ معنای دروغگو و» دجال « ان ص�فت یعن�ی منجم�د کنن�ده و بی�روح ب�ھ عن�و» دج�ال«جامد و بی�روح و ثقی�ل م�ی باش�د . بھ معنای » دج«

ت سازی اس�ت ک�ھ گ�وئی ت و ب سازنده ! یعنی مجسم کننده ! مجسم کنندۀ چھ چیزی ؟ واژه ھا ! این ھمان ب ھ باید پرستیده شود . آیا جھان صنعت ھمان جھان منجمد سازی نیس�ت ؟ آی�ا محص�والت کعین خود خداست

جھ�ان نیس�تند ؟ اینھ�ا ھم�ان تجس�م واژه ھاین�د و ظھ�ور اژدھ�ای ترین پدیده ھای صنعتی ثقیل ترین و بیروحت بش�ری دجال ھا ! بت ھای عظیم و آدمخوار ! ای�ن ب�ت ھ�ا براس�تی آدمخ�وار و جھانخوارن�د و ک�ل ! ژه ھاوا

زئوس نبود کھ آنقدر قربانی گرفت . فقط در یونان باس�تان ب�ود ک�ھ پایشان قربانی می شود . فقط مجسمۀبھ

٨۴

پرس�تی و اتمی�زم ! و این�ک –ه ، یعنی س�رزمین ذر اساطیری انسانھا را سر می بریدندمجسمھ ھای بھ پای کند : اژدھای تکنولوژی ! بشریت را بھ پای خود قربانی می کل صنعتی رنیز بت ھای غول پیک

ه ھ�ا م�ی در لغت یونانی بھ معنای کشف حجاب و برون افکن�ی اس�ت ک�ھ تمام�ا مرب�وط ب�ھ واژ» تکنولوژی« برون افکنی اژدھای بطن واژه ھاست . درواقعباشد و

اس احس ت ،ی معنو اندیشھ ، واژه ھا اتم ھای تشکیل دھندۀ چیزی در انسان ھستند کھ روح ، روان ، نفس ، انسانیت انسان را پدید می آورد . و اراده نامیده می شود و کل

و د می ش�ودق و نقب در خومجبور بھ تعم نا می شود ،نزد خودش پوچ و بی مع انسان بمیزانی کھ خود درگ�ر س�ر مع�انی د معنائی برتر از خود می آفریند . پس ھر واژه و معنائی از بطن ابط�ال و خراب�ات واژه ھ�ا و

و ب�ھ قلم�ر بر می آورند . انسان بمیزان�ی ک�ھ در جھ�ان تنھ�ا و فقی�ر م�ی ش�ود امک�ان خودشناس�ی م�ی یاب�د وم�ی نظ�رش در یادی راه م�ی یاب�د . بمیزان�ی ک�ھ بس�یاری از واژه ھ�ا و ب�ت ھ�ای واژه ایواژه ھا و معانی بن

رو ش��کنند و پ��وچ م��ی ش��وند انس��ان بخ��ودش رو م��ی کن��د و واژه ھ��ای خ��ودی ت��ر را کش��ف میکن��د و ب��ھ قلم�� ) وارد می شود .انا سان –شبیھ من (» انسان«واژۀ

ن�وز ھ؟ زی�را چ�را سال پیش افتتاح کردم ولی دربش بھ رویم باز نش�د ت�ا ھ�م اکن�ون .ود پنج این کتاب را حدبان نران�ده زاژه بر وھا را بعنوان تن بودم و با تمام وجودم آن واژه کافی روی بھ واژۀ ازلی ننموده بھ اندازۀ خطاب نکرده بودم و تماما از خود ننموده بودم . » تو«را » ھو«بودم و

ش را آش�کاری واژه ھا شده و رخ نم�وده و اس�رار»تو«ھوی واژه ھا در وجودم مبدل بھ گونھ بود کھ بدینب ) بخ�واس�تھ�و اهللا ھم�ان ت�وی واژۀ هللا ب�ودم ( . حدود یکسال پیش بھ ھنگام سحر کھ غ�رق در می سازد

م�ن ی آخت�ھ بب�ا دش�نھ انفر از اراذل و تبھک�اران ک�ھ از بس�تگانم بودن�د ھ�ر ی�ک ھاررفتم و در حال خواب چن م�ود . ای�ند کھ حتی یک�ی ھ�م ب�ھ م�ن اص�ابت نندحملھ ور شدند و شاید بیش از صد ضربھ بر من فرود آور

ار م�ی ت�ار و در حالی بود کھ کمترین دفاعی نداشتم و تازه از خواب برخاس�تھ ب�ودم . آن�ان از وحش�ت جملگ�از آن�ان دم . یک�یرا عفو کردم و بھ خانھ شان فرستا شدند و دو تن از آنان دستگیر و زندانی گشتند کھ آنھا

ث�ار حض�ور ین از آقو بزنیم . ااعتراف کرده بود کھ فالنی دو تا شده بود و ما نمی دانستیم کھ بھ کدامیک چا تو ) . –هللا در من بود کھ مرا دو تا کرده بود : ال و ال ! ( بود و نبود ، من واژۀ

در منطق�ی –ی پیدایش اندیشۀ علم�کھ سرآغاز انا نقطھ بوده است . ھمانطورتکامل الفباء ھم آخرین مرحلۀپ�س .اقلیدس�ی م�ی باش�د بود کھ سنگ زیر بن�ای حس�اب و ھندس�ۀریاضیات نیز کشف فرضیۀ نقطھ و صفر

ی از غاز نویندیگر علم واژه ھاست بھ مثابۀ سرآ نگارش و نیز در ریاضیات کھ شعبۀ کشف نقطھ در الفبا و بشر است . تمدن

ند حاص�ل ل از نقطھ ھاست و حاصل حرکت نقطھ است الفباء نیز کھ خطوطھمانطور کھ خط در ھندسھ متشک ت�اریخ خاص�ی از ۀل�حرنگارشی ھر دو منشأ واحدی دارند و درم ھندسی و خط حرکت نقطھ است . پس خط

پدید آمده اند . تی نی�ز ازجھ�ان ھس� خ�تم م�ی ش�ود . ک�ل نقطھ (.) ھر جملھ با حرکت نقطھ آغاز می شود و در پایان بھ یک

ز عارفان می باشد کھ برخی ا» نقطھ اولی«حکمت اسالمی موسوم بھ ازلی آغاز شده است کھ در نقطۀیک خود را ھمان نقطھ خوانده اند .

المتن�اھی ب�وده اس�ت مطلق�ا در اندیش�ھ نم�ی گنج�د زی�را آن نقط�ھ نقط�ۀ یکتصور اینکھ جھان ھستی روزی پ�س خ�ود ای�ن کان است .ممعنای تلزم ئی بی انتھا حضور داشتھ است کھ مسخألو بایستی در فضای مطلق

٨۵

. بھ لحاظ دارای معنای ھستی است ، ھستی ای تھی از موجودات و فقط دارای یک نقطۀ وجود مادی مکانی ل�بیش ب�وده اس�ت ون نظریھ ای کامال غال�ب و قاب�ل تفس�یر علم�ی نی�ز کم�ایدانش کیھان شناسی مدرن ، چن

و ای��دۀ د باش��د . و ل��ذا ای��ن ی��ک نظری��ھ ن��خ��الء مطل��ق دارای معن��ائی ن��ھ علم��ی و ن��ھ فلس��فی نم��ی توا مس��ئلۀھم�ان نقط�ھ در فض�ای مطلق�ا ک�ھ گ�وئی انفج�ارتبی�ین ش�ده اس�ت » انفجار ب�زرگ«محض است کھ در نظریۀ

ات و کرات را پدید می آورد . ثیر است و ذر تھی از ماده بوده است و این نقطھ مستمرا در حال توسعھ و تکای�ن ی�ک متصور می ش�ود ی آن نقطھ عدم می نماید نیز خود موجب انبساط و کثرت ماد خالء مطلق کھ عین

علم�ی و فلس�فی یاب�د زی�را نتوانستھ یک توصیف واقعا ج�امع وعلمی است و ھرگز –ھ سازی سینمائی صحنوج�ود ، تض�اد –، تض�اد ع�دم المتن�اھی –: تضاد متن�اھی اد می افتدھ اش در تضی اصول مفروض اولبا کل بی حدودی . وحد

طل�ق مب�ودن نو بلک�ھ ع�ین ش�دنم�ی توان�د با ھ�منھایت کوچ�ک نقطھ بنا بھ تعریفی کھ دارد حتی یک ذرۀ بی کھ است »عدم«است . پس این » عدم«ذھنی و بیان منطقی و دیالکتیکی است . درواقع نقطھ ھمان تصور

» نقط�ھ. « د ش�ده و او را چن�ین ک�رده اس�تحیات بشر وار بر قلمرو» نقطھ«در تصور و تعریف چیزی بنام محص�ول دان�ش و ف�ن و فرھن�گ و م�دنیت بش�ر بش�ر اس�ت . ک�ل تمدنآغازین اندیشھ و دانش و ھمان نقطۀ

ر د) Big Bang( »ب�زرگانفج�ار «ط�ھ . آن قحرکت نقطھ در ذھن بشر اس�ت : جن�بش و انفج�ار ت�دریجی نن انس�ان و ب�روت بشری در روان و تاریخ است و چھ بس�ا ای�ن دو انفج�ار در درون فیزیک نظری یک واقعی

ھ��م و فھمزم��ان و توأم��ان رخ داده اس��ت و ھ��ر آنچ��ھ ک��ھ در ب��رون پدی��د آم��ده در درون انس��ان خوان��ده و ھا و داودر کالم . این واقعھ مصداق آن مزمان و گام بھ گاممحسوس شده است و بالعکس نیز : توأمان و ھ و جھان را انسان اکبر می داند . سخنان علی (ع) است کھ انسان را جھان اصغر

ھم�انطور بشری بر روی زمین کھ ھمان تاریخ حرکت نقطھ و پیدایش واژه است تمدن عمر ھفت ھزار سالۀن عالمی�ا وع�الم ا ھم�ان خلق�ت ھف�ت روزۀدادی�م دقیق� نش�ان اب (حکم�ت ازل�ی و فلس�فھ آخرالزم�ان)کھ در کت

ب م�ی است . این ھمانست . ھمانطور کھ در ق�رآن آم�ده ھ�ر ھ�زار س�ال بش�ری در ن�زد خ�دا ی�ک روز محس�و شود .

دم ع�ی ھم�ان ازل� م�ھ نی�ز از نقط�ھ ھ�ا ب�وده و آن نقط�ۀجھان ھستی در ازل یک کلم�ھ ب�وده و آن کل اینکھ کل ده است .وجود خدا بو درواقعبوده و آن عدم

و ن�ور ق ح�گوین�د ک�ھ ک�انون ازل�ی روح و در دل م�ی ب�ھ نقط�ھ ای سر ھمانطور کھ گفتیم در فرھنگ عرب ، است .سر سر درواقعھمان حضور خداست پس سر نقطھ درواقعوجود است و

ت اس�� ری ھس��تی اس��ت و ی��ک نقط��ھ و س��ر ھ��م در س��ک��ھ ھم��ان روح کل��، در دل اس��ت رپ��س ی��ک نقط��ھ و س��ای�ن وت اس�ت . آن نقط�ھ درغ�رب ب� عنص�ر اتمی و ھندس�ی م�ی باش�د ک�ھ ذرۀ م�ادی جھ�ان و کھ ھمان نقطۀ

ده شمنجر م)نقطھ در شرق آغاز بحرکت نموده است . آن یکی بھ بمب اتمی و این یکی بھ امام (انسان حکیو نقط�ھ طھ است : نقطۀ سرین دو نقو سرنوشت نھائی بشر بر روی زمین حاصل رویاروئی ظھور ااست .

! سر م��ی نامن��د و نی��ز ام��ام دوازدھ��م را در ظھ��ور » بس��م هللا « در عرف��ان ش��یعھ ، عل��ی (ع) را مظھ��ر نقط��ۀ ب

قب�ل از ایش�ان ھم�واره ایش�ان می خوانند و حتی امامان) محمدر چھار حرف م ، ح ، م ، د (جھانی اش مظھان�د . در اینج�ا ب�ھ ی�اد م�ی نامی�ده » م د م ح « می خوان�ده ان�د بلک�ھ او را وست نکھ نام واقعی ا» محمد«را

٨۶

و » . ی س « و » ط ه « یا » ا ل م « قرآنی می افتیم کھ معروف بھ اسرار قرآن است مثل حروف مقطعۀ است .» م ح م د « ظھور سر حروف مان ھمانا لز ارخگوئی ظھورآن نقطۀ اولی یعنی امام مبین در آ

ھمی�ت . ک�ال ا ھ بودن�دھ و حروفی�قطوی�نب�ھ ر تاریخ تصوف اسالمی حتی فرق�ھ ھ�ائی پدی�د آمدن�د ک�ھ موس�ومدمی س�الاھ عرف�ان حروف و واژه و نقطھ و مخصوصا اسماء الھی در ھیچ مذھبی چون اسالم و خاص� اسرار

م�ر ب�ر ای�ن ا ی�ھ نی�زقدیمی ت�رین فرق�ھ ھ�ای امامیکی از اسماعیلیھ بعنوان شدید و واضح نبوده است . فرقۀوفیھ ق�ھ ھ�ای ص�امر در فرتأکیدی تام داشتھ کھ بتدریج کمرنگ گشتھ و بھ نسیان سپرده است . تأکید بر این

س�ت . اعلم�ا و ن�وابغی ب�زرگ در قلم�رو فلس�فھ و ط�ب و عل�م ک�الم و نج�وم و ریاض�یات ب�وده موجب ظھ�ور ا و خواج�ھبرخاس�تھ از ای�ن فرق�ھ ھ�ای م�ذکور ب�وده ان�د مث�ل ب�وعلی س�ینت نواب�غ ب�زرگ جھ�ان اس�الم اکثری

اس�رار نصیر طوسی و شیخ بھائی و عطار نیشابوری و م�والی روم�ی و فخ�ر رازی و دیگ�ران . در قلم�روباح یک�ی ص�ز در جھان سیاست در تاریخ اسالم پدید آمدند ک�ھ حس�ن یحروف و واژه ھا نوابغ حیرت آوری ن

ر ی داھمیت� یخ بھ�ائی . چن�ین تأکی�د وآنھاست و نیز خواجھ نظام الملک و خواجھ نصیر و ش�از مشھورترین آنکھ . حال دیجھان اسالم اساسا از منظر عظمت و سر متافیزیکی و الھی و روحانی بوده است تا علوم ما

ـتی در یونان و کال مغرب زمین بر جنب�ۀ دان�ش فن�ی ب�وده اس�ت ک�ھ از با ن ای�ن ن نخس�تینی�امشابھ چنین اھمیغ��رب تم��دنک��ھ ج��زو نخس��تین دانش��مندان ت��اریخ دس و بق��راط بودن��دھم��ان ت��الس و فیث��اغورث و اقلی�� ام��ر

ط�ھ محسوب می شوند و بانیان عل�م حس�اب و ھندس�ھ و فیزی�ک و ط�ب محس�وب م�ی ش�وند . س�ر نقط�ھ و نق ھ و نقط�ھی�د . س�ر نقط�گرد و جھان اسالم ھ�م مول�د عرف�اند تکنولوژی شد و در شرق شناسی در غرب مول

ده مط�رح ب�و ان نی�زو الوھیت در انسان در برخی حکیمان الئائی یون�نون ھستی مطلق سینھ و کا بعنوان سر ت و س��اتمیجمل��ھ ان��د ک��ھ بس��رعت توس��ط فالس��فۀ و پارمنی��دز و زن��ون از آنک��ھ جورجی��اس و پروت��اگوراس

ت�اب کدگر در ریخ اروپا محو گشت . اینجانب یکبارتا و و پیروانش بمباران شد و از صحنۀافالطون و ارسطم�ان و ای�ن حکی ف�ی ای�ن حکم�ت نم�ودم و ح�ق و معر مب�ادرت ب�ھ احی�اء » ازل�ی و فلس�فۀ آخرالزم�انحکمت «

لس��فی نش��ان دادم ک��ھ مغلط��ھ گ��ری ف و ون ب��ھ آنھ��ا نم��ود را آش��کار ک��ردم .تھم��ت ھ��ای دروغ��ین ک��ھ افالط�� ک�امال » گدی�الو«کت�اب حیدی بلک�ھ از آن خ�ود افالط�ون اس�ت ک�ھ در ق بھ این حکیمان تو) نھ متعل (سفسطھ

ت قلب�ی عرش معرفت می خواند و معرف�ض پرستی اش مفتخر است و تناقض را کند و بھ تناق خودنمائی می را منکر می شود .

فلس��فۀ رران ریش�ھ ان��دیش ب�ر آس��تانۀ س�ر واژه ھ��ا ب�وده اس��ت ک�ھ دل متفک��حکم��ت اش�راق محص��ول تأم� ک�ل ت . تھ اسموخروپائی نیز کسانی چون فلوطین را پدید آورده است کھ در نزد حکیمان مصری سر واژه می آا

د ار م�ی گیرن�ق�ر» سر «حق ذاتی واژه ھا بواسطۀ دل یافتھ می شوند و بواسطۀ منطق ذھنی حداکثر در مقام می شوند . » مگو«و ر دل در ذھ�ن و س�پس د ار دائم�ی ب�ر زب�ان وتصوف اس�المی محص�ول س�ر واژه ھاس�ت ک�ھ بص�ورت اذک� کل کلی�دی ک�ھ وھ�ای ازل�ی ، یا ب�د و امث�الھم . ول�ی ای�ن واژه ، یا علی ، یا حی ، یا حق جوا می شود : یا هللا ن

فتن�د اؤثر نم�ی م�ی فزاینده و زھد و ساده زیستی و زندگی ص�ادقانھ اشاه واژه ھایند جز در بستر تقو درواقعیر ع�ارف را در وجود سالک ھویدا نمی سازند آنھم تحت تعلیم و اطاعت محض یک پ و اسرار روحانی شان

ن تلق�ین ای� وکالس درس علمی القاء درواقعکھ خود اسوۀ یکی از این شاه واژه ھاست . سماع عارفان نیز واژه ھای مقدس بصورت جمعی تلقی می شده است .

٨٧

» وھ�«وای ت ھ�ن نقطھ از سینھ ک�ھ آن واژه را ب�ھ ھم�بھ معنای نقطۀ قلبی واژه است . یعنی آ» سر واژه« م�ت ن�ام آنفلس�فھ ی�ا حک درواق�عحکمت چیزی خوان�ده م�ی ش�ود بر زبان می آورد . آنچھ ھم کھ فلسفھ و یا

چیز است یعنی سر واژه ای می باشد و لذا تماما معطوف بھ نقطھ است ، نقطۀ دل . ھ ب�ھ ک�است ک�ھ در ق�رآن ذک�رش رفت�ھ اس�ت » امانت « ان انسان تنھا مخلوق صاحب رسالت است و این ھم

تن س�ر سالت یافباز زدند و بھرحال انسان پذیرفت . این ھمان ررزمین و آسمانھا داده شد و از پذیرش آن س. افت�ھ اس�توژود است کھ در سر واژه و نھایتا سر نقط�ھ نھفت�ھ اس�ت ک�ھ ھم�ان س�ر ع�دم اس�ت ک�ھ وج�ود ی

ر بش�ر د »ای�ده«! نقط�ھ نخس�تین وجود و عدم است . حداقل وجود است : فرض وجودھمان مرز بین نقطھ ھ و دأ اندیش�ایده ھای دیگر است . رجعت بھ واژه و نقطھ ھمان رجع�ت ب�ھ مب� بوده است و مبدأ و منشأ ھمۀ

مدنیت است . ت ودانش و معنوی

» :نی « و سر »ن « سر قلم یا سر

حس�اس اطنی و خودی یعنی در قلمرو معرفت نف�س مخصوص�ا ، م�ی نویس�د بوض�وح اآنکھ بر اساس تفکر بس�ون ش�ده عظیمی در حال نوشتن اس�ت و خ�ود را در ح�ال نوش�تن ک�امال مس�حور و اف می کند کھ دارای سر

می یابد . آنچھ کھ جنون یا مالیخولیای نوشتن نام دارد ھمین سر است : سر قلم ! :وج���ود دارد ک���ھ ب���دین مض���مون آغ���از م���ی ش���ود ک���ھ » قل���م « ی���ا » ن « بن���ام در ق���رآن ک���ریم س���وره ای

تمن� ی اجری بیمات ربت دیوانھ نشده ای و دارانع ھ کھ می نویسد . کھ تو بواسطۀچن . قسم بھ قلم و آن« .» ... ون و جنون استو بزودی معلوم می شود کھ چھ کسی در افس و بی حسابی و صاحب اخالقی عظیم .

ھ جن�ون بنخست بایستی شخص رسول باشد و سپس ھمھ اھل قلم کھ متھم ن آیات در وھلۀظاھرا مخاطب ایش�ت و در ھ�م ندا یاداز جانب مردمانند . ولی می دانیم کھ پیامبر اکرم اھل قل�م بظ�اھر نب�ود بلک�ھ اص�ال س�و

ردن�د ن کتاب�ت م�ی کراای نام�ھ ھ�ایش را ک�ھ دیگ�ش نشده است کھ چیزی نوشتھ باشد و پ�رعمرش ھرگز گزارا درک بایس�تی قل�م دیگ�ریآیات مذکور شخص رس�ول باش�د و ی�ا زد . پس یا نبایستی مخاطب این می مھر

نمود و کشف کرد . ان یگ�ردو ھ�ی ب�ھ رس�ول اس�ت ک�ھ ب�ر زب�ان ران�دهنامی�ده م�ی ش�ود ک�الم وح�ی ال» قرآن « بھرحال آنچھ کھ طب�ق ق�ول ای�ن کلم�اترسول نوشتھ شده و رس�ول آن�را قرائ�ت ک�رده اس�ت . کلمات در سینۀنوشتھ اند . این

رود می آی�د فخلصین نازل می شود ، بر ھمان نقطۀ سر دل پیامبر و مو مالئک بر دل » روح«قرآن بھمراه را ت آی�ا ای�ن می در کار بوده است کھذھن می خواند و بازگو می کند . پس بھرحال قل و رسول آنرا بواسطۀ

داون�د بر دل رسول نوشتھ است و نھ اینکھ رسول خودش نویسنده ب�وده اس�ت . پ�س نویس�ندۀ اص�لی خ�ود خ بوده است و اھل قلم اوست کھ رسول را صاحب قلمش ساختھ است .

٨٨

م قل� واس�طۀخلق نمود قلم ب�ود . و س�پس ب در احادیث قدسی اسالمی آمده است کھ خداوند نخستین چیزی کھس��تین جھ��ان قل��م ب��وده اس��ت . پ��س خداون��د نخ بالواس��طۀخ��الق درواق��عس پ�� . را خل��ق فرم��ود دیگ��ر چیزھ��ا

است . ) نمودهو(بش» کون «نویسنده است کھ اول نوشتھ و سپس آن نوشتھ ھا (واژه ھا) را امر بھ وش�تھ نب�وده اس�ت پ�س آن کلم�ھ را چ�ھ کس�ی » کلم�ھ « ولی طبق روایتی دگر ک�ھ خ�ود خداون�د در ازل ی�ک

ل�م راده و عااست ؟ مگر آنکھ آن کلمۀ ازلی خود وجود او بوده اس�ت یعن�ی کلم�ھ ای دارای ج�ان و ق�درت و . مطلق

ر ط�ی ای�ن دھ ک�ر ؟ ھم�انطو کلم�اتی حک�یم و ص�احب ارادهف یا کلمات جاندار وج�ود دارن�د ؟ آیا براستی حرو. دنس�تنس�انھا ھم ت�ر و خ�الق ت�ر از اکتاب شاھد بودیم ھر کلمھ ای ھزاران ب�ار جان�دارتر و مقت�درتر و حک�ی

ه تح�ت ! ام�روز ازلی قرار دارن�د ک�ھ آن خداون�د اس�ت : هللا تازه ھمۀ این کلمات تحت فرمان مطلقۀ یک کلمۀود ی نش�م�اد حسابی غرب ھر چھ کھ ب�ا حس�اب ریاض�یات خوان�ا نباش�د و نھایت�ا مب�دل ب�ھ نفع�ی تمدنالشعاع

ش ب�ر روی . حال آنکھ حتی مھمترین نفع مادی بشر یعنی بق�ای فریبخرافھ محسوب می شود یعنی دروغ و زمین قربانی این حساب می شود ولی خرافھ محسوب نمی گردد .

. ی در دلادو نوع قلم وجود دارد کھ از دو ن�وع نقط�ھ آغ�از ب�ھ حرک�ت م�ی کن�د : نقط�ھ ای در س�ر و نقط�ھ س�ت و اھ طب�ق تع�ریفش ن�اممکن کاقلیدسی است –فرضی فیثاغورسی نقطھ ای کھ در سر وجود دارد نقطۀ

نھ وزن وجودش منوط بھ عدمش می باشد : چیزی کھ نھ طول داشتھ باشد نھ عرض نھ ارتفاع ، نھ حجم وس س�ان احس�اقلبی ک�ھ ھم�ان س�ر وج�ود اس�ت ب�ا تم�ام وج�ود ان قا صورتی داشتھ باشد ! ولی نقطۀو نھ مطل

و مدو قطۀشود . و این ن راده و احساس و روح و حیات نامیده میمی شود و کانون ھمان چیزی است کھ ا نفی گردیده است . لی مطرود و ملعون وم از منظر آن نقطھ و قلم او قلم دو

د قاب�ل وج�وتوئی این دو نقطھ ھم�ان دل ھم نقطھ وجود است . رویار نقطۀ سر ھمان نقطۀ عدم است و نقطۀنن�ده و لم معدوم کاست و ھمان تقابل کفر و ایمان است : قلم وع هید آوردبشر را پد تمدن عدم است کھ کل –

اکتس�ابی و عل�م راس�ت : عل�م علم ثبات است : عل�م فری�ب و ! این ھمان علم تغییر و قلم و علم ھستی بخشدر ط��رف راکلی��ت و افالط��ون و ارس��طومنی��دز در یکط��رف و فان تقاب��ل جورجی��اس و پارم��عل��م ل��دنی : ای��ن ھ

! لب�یقنی و دی�ن نقطھ است : تقابل بوعلی و شیخ خرقانی ! تقابل دین ذھست . این ھمان تقابل آن دو دیگر انم�وده ھ�ا ب�ر پ�اانقالبالی رومی و غزالی تقابل عارف وعالم ! این تقابل بھ تنھائی در وجود افرادی چون مو

ست .بل حساب و عشق ارا پدید آورده است . این ھمان تقا» مثنوی « و » احیاء العلوم « است و قل�م! بین آن دو التقاطی و مشرکانھوجود داشتھ است : قلم مختلط و می ھم ھموارهو نیز اینکھ قلم نوع سو ف�اق کند و خود ن رپاین دو نقطھ را ین فاصلھ و نفاق بو خالء قلمی کھ می خواھد و ابطال گراترین قلم ھا !

کرش�ان رفت�ھاس�ت ک�ھ بانی�ان نف�اق ھس�تند و در ق�رآن ذ» کت�اب اھ�ل«قل�م آفرین و دام می گردد . این ھم�ان ی ھمچن�انون کتاب پرست ! امروزه کھ نقطھ پرستی ذھن�ی محک�وم ب�ھ ابط�ال فزاین�ده اس�ت ول�است : مذھبی

م در اوج سلطنت و شکوفائی است .نقطھ پرستی قلبی انکار می شود این قلم سو درد خودشناس�ی ب�ر کاغ�ذ م�ی نھ�د و نقط�ۀ س�ر دل را از طری�ق ی از سر وجودش قلم را ازمآنگاه کھ اھل قل

دستش بھ قلم منتقل می کند تا بر روی کاغذ نمایان سازد از قلمش ھمان می طراود ک�ھ ف�ی البداع�ھ از زب�ان س�واد ! ای�ن ) است ولی س�واد ض�د نگارد نیز بظاھر ھمان سواد (سیاهپیامبران می طراوید . آنچھ کھ او می

است و مصداق آیۀ : قسم بھ قلم و آنچھ کھ می نویسد ! یعنی خود قلم است کھ م�ی نویس�د » رب«قلم ھمان

٨٩

ا را م�ی یاب�د و ھ�ر واژه ای ھ�و جنون زدائی می کند یعنی واژگونگی واژه ھا را رفع می نمای�د و ح�ق واژه را بر مقعد صدقش می نشاند .

آس�مان دمدم�ۀ ص�بح س�حر ب�ود ک�ھ ب�ھ ناگ�ھ دی�دمغرق در اذک�ار قلب�ی ب�ودم و م�دھوش . حدود ده سال پیش ینھ ام س�بس�ویم آم�د و » وھ�«واژۀ قا درس�ت بص�ورتعنشکافتھ شد و پرنده ای چون سیمرغ افسانھ ای یا

ژه ھ�ا ون س�ر واو نع�ره ام را ب�ھ آس�مان رس�انید . از آن واقع�ھ افس�را شکافت و بر اعماق قلبم وارد گردی�د ر وز قل��م دروغ�ا م��ی ک��رد نی�ز گش��وده ش�د . و از آن ھنگ��ام ت�اکنون ش��بانھ ش�دم و راز اذک��اری ک�ھ در قل��بم غ

ازد ی�ان م�ی س�دستانم خود بخود می نویسد و ھدایتم می کند و جنون و واژگون ساالری واژه ھا را بر من ع . ذاتی شان می سازد و واژه ھا را تسلیم حق

ط�ی ب�ا قل�م چ�ھ رباس�ت » قل�م«وئی کھ مترادف کھ نام دیگر این سوره از قرآن است و گ» ن«و اما براستی ی کند. است کھ در دریا زیست م» ماھی«است کھ در عربی بھ معنای » نون«ھمان » ن«دارد ؟ اسم حرف

م�اھی«س�خن از م�اھی اس�ت و در آیات آخر ای�ن س�وره ھ ک�ھ منظ�ور حض�رت ی�ونس اس�ت ک�ھ بواس�ط» ی�ار گش�ت و ودن�د بازنزد قومش کھ تمام�ا او را انک�ار ک�رده ب ماھی بلعیده شد و سپس بھ برون انداختھ شد و بھ

ھ برق�راریب�این بار جملگی ایمان آوردن�د . در ق�رآن داس�تان دیگ�ری درب�ارۀ م�اھی وج�ود دارد ک�ھ مرب�وط پخت���ھ ش���ده ای زن���ده م���ی ش���ود و روان���ۀ رابط���ھ ب���ین موس���ی (ع) و خض���ر (ع) اس���ت ک���ھ م���اھی م���رده و

و حکم�ت ین ضر و موسی است . موسی کھ بھ قصد عل�م ل�دخان نشانھ و محل دیدار دریا می گردد و این ھم ی�د . ک�ل ر ھمراھ�ی نماض�خ جستجوی خضر بر آمده بود و بواسطۀ کم صبری اش نتوانست با واژه بھ و سر

ھی م�ا ه ش�دن ی�ونس بواس�طۀدرس محوری داستان موسی و خضر ھمانا درس صبر بر بالست . علت بلعی�د . از ری او ب�ر ق�ومش ب��ود ک�ھ در ش�کم م�اھی ص�بر را یاف��ت و س�پس بس�وی ق�ومش روان�ھ ش��دنی�ز ب�ی ص�ب

. پیامبر اسالم روایت شده کھ یونس در شکم ماھی معراج نمود یعنی بھ دیدار پروردگارش رفت. ی باش�دمافتادن بداخل آن مثل یک کاسۀ خالی است کھ نقطھ ای در حال فرو» ن « بھ لحاظ صورت حرف

بھت�ر ن�ھ م�ا راھمچون نیم دایره ای است کھ آن نقطھ بھ مثابۀ مرکزش می باشد . این تش�بیھات کودکا و نیزھل و دکان�ھ و س�منط�ق و بی�انی بغای�ت کوق�رآن ک�ریم ات فلس�فی . ک�ل حبھ سر واژه ھا راه می نماید تا توضی

ب�ق ین دلی�ل طی کن�د . ب�ھ ھم�دع�وت ب�ھ تفک�ر و نظ�ر و دق�ت م� ممتنع دارد و مؤمنان را بھ عادی ترین امورده ل�وح و ھستند مؤمنان را آدمھ�ای س�ا »نخود سیاه«ان دورنگر کھ ھمواره در جستجوی قول قرآن ، کافر

سفیھ می نامند درحالیکھ خود سفیھ اند و نمی دانند . داد اج� رواق�عد و دماھی چگونھ جانداری است . می دان�یم ک�ھ ماھی�ان و ک�ال آبزی�ان نخس�تین جان�داران ھس�تن

از ب ب�ی نی�از آ بشر محسوب می شوند . چھار پایان و خزندگان و پرندگان جملگی روزی ماھی بوده اند ک�ھاز آب ب��ھ نی��ز دال ب��ر ای��ن دورۀ انتق��الی» دوزیس��ت«ش��ده و از دریاھ��ا خ��روج نم��وده ان��د . وج��ود ج��انوران

ش�کی خکنن�د نی�ز در آب زن�دگی م�ی خشکی است . آب مھد و علت حیات است و موجوداتی ک�ھ در خ�ارج از مستمرا بھ جستجوی آب ھستند و بدون آب می میرند .

و قلم می رسیم . و سر ھمان سر حی�ات اس�ت یعن�ی س�ر آب و مب�دأ نجا بھ ارتباط بین ن و ماھی و آبدر ایده است کھ ع�رش ذکر شزندگی . و این ھمان رجعت بھ ازلیت حیات است . خود خداوند نیز در قرآن کریم مت

خود را بر آب قرار داده است یعنی بر عنصر حیات ! آیا براستی ماھیان کھ تماما بر آب زیس�ت م�ی کنن�د ب�ھ مثابۀ ستونھا و عناصر عرش خدا نیستند ؟ در روایات شیعی نیز آمده است کھ امام زمان و یارانش مقیم بر

اس�ت . و نی�ز ست کھ بھ معن�ای جزی�رۀ س�بزگونا» جزیرۀ خضری « ق ھستند کھ موسوم بھ جزیره ای معل

٩٠

نمی باشد : جزیره ای کھ خضر در آن مقیم است کھ ک�انون س�ر الھ�ی م�ی باش�د و » خضر«بی ارتباط با نام . خود اینجانب بارھا در ع�الم بی�داری دارای حیات جاودان در جھان است و سالکان حقیقت را یاری می دھد

ام و سپس ب�ھ ناگ�اه فکری جدی دربارۀ رازی بوده ام خضر را دیدار کردهکامل درست آنگاھی کھ غرق در تداش�تھ ام ک�ھ در ع�والم فک�ر و ذک�ر اط�اق آن راز در قلبم مکشوف گردیده است . و نیز بارھ�ا ای�ن تجرب�ھ را

ص��ورت دی��ده و چ��ون ق��ایقی ب��ر دری��ائی احس��اس ک��رده ام ک��ھ در حرک��ت اس��ت . ای��ن مح��ل زیس��تم را م��تالطمی�ک س�ر عظ�یم اس�ت . و نی�ز ب�ھ زبوضوح شاھدم . راز از ماه تا ماھی نی »ماه«را نیز ھمواره در خضری

ک�ھ نق�ش روی ص�ورت م�اه بط�رزی اعج�اب انگی�ز نق�ش آبھ�ای روی ظ دانش بشری ھم مسلم شده اس�ت الحره اش م�اه و دریاھ�ا در دان�ش بش�ری تأئی�د ش�ده ول�ی ھ�یچ علت�ی منطق�ی و علم�ی درب�ا زم�ین اس�ت . رابط�ۀ

مسلم شده است کھ جذر و مد دریاھا تماما تحت تأثیر ماه قرار دارد . زوجود ندارد . این امر نی» م�اه«ن آن نقطھ باالی سر این ح�رف ھم�ادریاھا بھ مثابۀ ظرفھای خاک ھستند ھمچون حرف ن . و گوئی

ھ�ی اس�تتی�ز مث�ل ی�ک ظ�رف باشد و یا قطرۀ آبی کھ درحال بارش بھ داخل این ظرف است . و بدن انس�ان ن د .ی می جویدرست مثل ن . و بھ لحاظی مثل دھانی باز است کھ لقمھ ا کھ نقطۀ حیات و ھستی را می طلبد

م حرف ن مشتقی از آن می باشد. در فارسی قدی» اکنون«است و » حال«بھ معنای » نون«در زبان پھلوی ی�ف خوان�دهخفول�ی بس�یار ا اینکھ نوشتھ م�ی ش�ده این حرف ب یرا بدون نقطھ می نوشتند و لذا در زبان در

ون�ھ در تلف�ظ م�ی ش�ده و ھن�وز ھ�م ھمینگ» م�ھ«ک�ھ » م�ن«می شده و گاه اصال خوانده نمی شده است مث�ل مناطق دور افتادۀ خراسان تلفظ می شود .

،، نک�ن روننھی پدید می آورد مثل حرف ن بھ آغاز ھر مصدری کھ افزوده شود معنایش را نفی می کند و عرب�ی ر دم�ی باش�د ک�ھ مت�رادف ال » ن�ھ«غیره . عالوه بر این خود ی�ک کلم�ۀ واح�د اس�ت ک�ھ ھم�ان نبین و

واژۀ ، ھمچن��ین Noش ب��ا ھم��ین لف��ظ و دارای ھم��ین معناس��ت مث��ل یکم��اب زاس��ت . در زبانھ��ای اروپ��ائی نی��Now است .بھ معنای حال و اکنون ھم می باشد و درست مشابھ کاربردش در فارسی

ھ�ی و نف�یتبا توجھ بھ این نشانھ ھای زبانی نیز می توان معنای صوری حرف ن را بھ عنوان چی�زی می�ان در ژه ،ی سر وات دیالکتیکھمان ماھی ) درک نمود کھ خواھنده (اثبات نفی و نفی اثبات کننده و در عین حال

:ش�ان ندھ�د نضوح سر دوگان�ۀ واژه را بھ این و. و شاید ھیچیک از حروف الفباء سر حروف نیز می باشد ونگی ذات ھر واژه و لفظی .گواژ

ض�ور حرف ن ، حرف نھی و نفی و نھ اس�ت . ای�ن معن�ا در زب�ان سانس�کریت در ھندوس�تان نی�ز بوض�وح حت��ین و الزبانھاس��ت و در زب��ان اح��د و جھ��انی در ھم��ۀدارد و گ��وئی ی��ک لف��ظ واح��د جھ��انی دارای معن��ائی و

اس�ت » ال«م�ان ھ) . و در عرب�ی Nihil، نھیل ( ھین ، Noا ھمین خاصیت را داراست : نھ یونانی نیز دقیقد لعلل میروعلت ارفت ھمان کاھش منطقی است کھ بسوی واژۀ ازلی ال ال می باشد . و در قلمرو معکھ ذات

دن ھ�ای ش� و نف�یھ معرفت نفس چیزی جز نفی کردن جریان معرفت و خاص یعنی بسوی سر مگو ! زیرا کل ھ ن فناس�ت ک�و از قل�ب ای� مترادف ب�ا ن�ھ و الی مطل�ق یعن�ی فن�ا م�ی گ�ردد» خود«متناھی نیست تا آنجا کھ ال

وجود آشکار می شود . بقای یگانھ و سر : ھ�یچ چی�زی اس�ت ک�ھ م�ی گوی�د» ن�ھ«نی سر یم با اصل نخست حکمتش در یونان باستان باکجورجیاس ح

اخت باش�د قاب�ل انتق�ال ب�ھ ش�نتھ باش�د قاب�ل ش�ناخت نیس�ت و اگ�ر ھ�م قاب�ل وجود ن�دارد و اگ�ر ھ�م وج�ود داش� و ن��امی ک��ھ ب��ر ای��ن مکت��ب وای��ن حکم��ت الئ��ی اس��ت : ال الئ��ی ! و یگ��ران نیس��ت . یعن��ی س��ر مگ��و اس��ت .د

بھ ب�وده اس�ت ک�ھ ھم�ان ال الئ�ی اس�ت و آن ش�» الئائی«محل زیست این حکیمان توحیدی نھاده شد بواسطۀ

٩١

» ال«واژه در اینج�ا ھمخ�وانی اس�رار گون�اگونی را در ن�ام داش�ت . »الئا«ونت این حکیمان جزیرۀ محل سک. می باشد» قلم«در سورۀ » ن«ر جھان درک می کنیم کھ ھمان سر توحیدی در سراسبعنوان ریشۀ حکمت

نی�ز ب�ھ لح�اظ واژه ھم�ان حکم�ت ال» الھ�ی«آبشخور اس�رار اس�ت . حکم�ت گوئی کھ ذات قلم و» ن«پس ل دی�ن ب�ھ معن�ای تقواس�ت ک�ھ ھم�ان ت نی�ز ب�ا واژه اش یگان�ھ اس�ت . و ک�الئی است کھ بھ لحاظ معنا و ماھی

تحقی�ق از نفس است و جھان . بھ ھمینگونھ می توان کمابیش سائر ح�روف الفب�اء را م�ورد دق�ت و» نھی« بات می کند .ت حروف را اثی گشائی حروف منجر نمی شود ولی سر بتھ بھ سر قرار داد کھ ال

ا از ص�ورت است کھ نقاب واژه ھا را می درد و نفی می کن�د و انس�ان ر» ن « پس سر قلم ھمان سر حرف زد . ای�ن و س�ر را عی�ان س�ابت وار جھان نیز نھی می سازد ت�ا ص�ورت و معن�ا و کلم�ۀ واح�ده آش�کار ش�ود

وب�ھ م�ی تبود و اینک از آن جھ�ل است کھ آدم بھ خدایش گفت کھ از جھلش» بلی«و نفی آن ھمان اصالح را ) ئیخ�دا –خ�ود وادی قل�م رخ م�ی نمای�د و توحی�د ( اس�ت ک�ھ در» ن«م�ی گوی�د ک�ھ ای�ن س�ر » ن�ھ«د و کن

مرک�ب دان ھمچ�ون» ن«تغذیھ م�ی کن�د . » ن« ود و بنویسد ازرا بکا» خود«نشانھ میرود . یعنی قلمی کھ م نفی کھ ع�د کمال ) جھان را نفی می کند و در(نفی» ن«رف قلمی کھ بھ یاری ح این قلم سر جو می باشد .

د . چ�را ک�ھ، ال ال رخ م�ی نمای�» ال«ھ�ان اثب�ات م�ی ش�ود یعن�ی در کم�ال پدید آمد ثبات ابدی وجود محض جی�ر زچیزی را ت مادیانسان بمیزانی کھ موجودی وئی بشر است . وجبشر ذاتا نفی پرستی و عدم معناجوئی

ی ب�ا ک�ھ بق�ا ئی اس�تنفی می کند معنایش را استخراج می کن�د . یعن�ی معن�ا دارای ذات�ی فن�ا سئوال می برد و است . ی است ، ن پرست ناب را می جوید . لذا معرفت ذاتا فنا پرستی بشر یگانھ و وثبات و جاوید

عن�ی یاس�ت . )ن�یرجوی بشری نی�ز تمام�ا س�ر ن�ای (مثنوی مولوی بھ عنوان یکی از ماندگارترین اثر قلم سد . ون وارد شنچرا کھ موالنا با خضر زمانش روبرو شد و با تمام بی صبری ھایش باالخره بر سر سر ن .

�ی ذات�ا ص�وتی نف�ی کنن�دۀ ھس�تی م�اد ر دل راس�ی و ذھن�ی بش�ر اس�ت و ل�ذا تمام�ا ح�زن آور اس�ت و صوت ن ذا ھ�ر کس�یگ�وش دل قاب�ل ش�نیدن اس�ت و ل� نھا س�ازی باش�د ک�ھ مس�تقیما بواس�طۀنشانھ میرود و لذا شاید ت

حسوب م�ی مقدرت شنیدن آوای نی را ندارد و نیز ھر کسی ھم قادر بھ نواختن آن نیست و سخت ترین ساز شود و کم نواز ترین سازھاست و بتدریج در حال انقراض است مگر انواع الکترونیکی آن .

اع دای نی انوصر می آید قابل نواختن است . و لذا از سینھ بکھ نی تنھا سازی است کھ فقط با صدای ھوئی ی�امبر ھیچ صوتی پدید نمی آورد . روایت است ک�ھ پ» ھو« است و جز» ھو«متنوع صوت درجات بسیار و

س�ت ن�ای ن ا است . نی ھمان اسالم بھ تنھا سازی کھ گوش می داده و بسیار ھم عالقھ داشتھ است نی بودهب�ھ ی�ک ن�ا تب�دیلکند . قداستی کھ نی در میان عرفا داشتھ و در مثنوی موال سر دل را استخراج می کھ نقطۀ

اسطوره شده است بدین راز است . ع�د م�ابقیروایت است کھ مولوی ھمان مقدمۀ مثنوی را شبی نگاشت و در الی عمامھ اش نھ�اد و ده س�ال ب

کن�ون ل�ی ! س�ر م . س�ر قل�م ازال است ھم�ا س�ر ن اس�ت ، س�ر » سر نی«پدید آمد . این مقدمھ کھ تمام کتاب ! دل

نیز با حرف ن است کھ در » نام«حرف ن برخاستھ اند ھمانطور کھ نامھا کھ نخستین واژه ھایند نیز از سر . ساختن است» نما « ) . دارای نام ساختن ھمان دارای Nameزبان التین ھم مشابھ ھمین لفظ می باشد (

ن�امش ، ب�رای بش�ر نم�ود م�ی د ، بر نمودھ�ا . و ھ�ر چی�زی بواس�طۀعلق دارن) تنامھا تماما بھ نماھا (بت ھاو ام�ر محکوم بھ فنا. بھ ھمین دلی�ل ب�ود و نم�ود در حکم�ت د یابد یعنی وجود می یابد ولی وجودی نمادین و

٩٢

ین�د ک�ھ دارای ت است و لذا بی نام . ولی نمودھابھ معنای وجودی بی صور» بود«متقابل و بلکھ متضادند . امند ، نمودھائی محکوم بھ تغییر و فساد و نابودی .ن

ت . چی�زی و بواسطھ نامھاست کھ جھان در چشم انسان نمود یافت�ھ اس�» . نمودن « یعنی » نامیدن « پس »ھس�تی«ارد . ند» نمود«دارد ولی » بود« ،نسان گوئی اصال وجودی ھم ندارد کھ ھنوز نامی ندارد برای ا

د .ندار» چیستی«دارد ولی و ی�ا هللا س�م هللابقت�ی و با خود خدا . انس�ان و ز می شود (بسم هللا)در قرآن نیز ھر سوره ای بھ نام خدا آغا

ی کن�د . م�وجود خدا را مخاطب نمی سازد بلک�ھ ن�امش را مخاط�ب م�ی س�ازد . و ل�ذا خ�دا را غای�ب می گوید م خطاب نم�ی کسی کھ حاضر باشد بھ نا ) است .غیبی –اوئی گفتیم ھر نامی دارای ذات ھوئی ( کھ ھمانطور

ن ب�ان آوردزشود مگر اینک�ھ ی�ا ب�ھ س�ھو باش�د و ی�ا باطن�ا حض�ور نداش�تھ باش�د و آدم بخواھ�د از طری�ق ب�ر سازد . » تو«فش را حاضر سازد یعنی رنامش ، حواس و ھوش ط

و خ�دایم حج�اب م�ن ھم�انم ست کھ عمری مشغول ذکر خدا ب�ودم و ب�ھ ناگ�اه دی�دم ذک�رابسطامی گفتھ بایزید ن خموش�ی ھم�ا ھم�ین دلی�ل کم�ال ذک�رھمان اسماء ھس�تند و غیب�ی ان�د و غی�ب پرس�ت . ب�ھ بود . زیرا اذکار

وان��د ان اس��ت زی��را نم��ی تھج��ر وحج��اب چ��ھ بس��ا انس��ان در آغ��وش ی��ارش نی��ز از او دور اس��ت و در اس��ت . ا م����ی ک���ار و نم���از مب���ر ذاب���ھ ھم����ین دلی���ل مؤمن���ان خ���الص از . س���ازد و نق���دش کن���د» ت���و«ھ���ویش را

ا ند ک�ھ چ�ردمثل حواریون مسیح و یا مریدان علی کھ از جانب سائرین محکوم بھ کفر و ارت�داد م�ی ش�شوند و قناع�ت قعی دی�ن مث�ل ص�دقبتھ منظورشان از شریعت نھ اعمال اصول واشریعت را رعایت نمی کنند کھ ال

ف�ت یھود می گ مسیح (ع) در پاسخ بھ روحانیتنمایشات عبادی بود یعنی کالمی ! و حاللی و تقوا بلکھ فقط کھ عبادات برای رسیدن بھ بھشت است و ما در بھشتیم !

مان��انخس�تین تجرب��ۀ موس��ی در س��رآغاز نب��وتش در ط��ور س��ینا ک��ھ مواج��ھ ب��ا درخت��ی من��ور و س��خنگو ش��د ھوس�ی ر دس�ت مت عص�ائی ک�ھ دروبرو شدن با سر واژه و نامھا بود . خداوند از زبان آن درخت دربارۀ ماھی

ب�ھ و الب�د در دل�ش! بود سئوال کرد ک�ھ : ای موس�ی آن چیس�ت ک�ھ در دس�ت توس�ت ؟ موس�ی گف�ت : عص�ات . ک�رده اس� را مس�خرهسئوال کننده می خندید کھ چھ سئوال کودکانھ و ابلھانھ و عبثی م�ی کن�د و گ�وئی او

ودھ�ا ژه ھ�ا و نمچیزھ�ا را م�ی پرس�ند و ب�دین طری�ق ب�ھ قلم�رو واا نام مکودکان از والدین کھ تما مثل سئوالانی ا آن چوپ�ت عصا سئوال کرد کھ موسی ھم پاسخ گفت کھ ب�وارد می شوند . و آنگاه خداوند دربارۀ خاصی

گ ان�د و ب�رو گوس�فندان را م�ی چر رندگان را می ران�داست و با آن د می کند . کمک دست و کمر و پاھایشاز ی یاف�ت ودرختان را می تکاند و ... و سپس امر شد کھ عص�ایش را بین�دازد . ان�داخت و عص�ا را اژدھ�ائ

ا دارد و ب پس معلوم شد کھ موسی آن شی ای را کھ مستمرا در دستشت نزدیک بود کھ قالب تھی کند . وح نمی داند کھ .می کند و مأنوس است اصال نمی شناسد یعنی سر عصا را نمی داند آن بیش از ھر چیزی کار پاس�خ ؟دست اوست . و سپس موسی ، نام سئوال کننده را پرسید ک�ھ ت�و کیس�تی عصا یک اژدھاست کھ در

ھستم و بس .» بودن « شنید کھ : من ھمانم کھ ھستم ! یعنی بی نام ھستم و بی نمود . فقطو بدل می کرد . ھ�یچ ارتباط کلمھ ای داشت و کالم رد با خدا را کلیم هللا نامیده اند یعنی کسی کھموسی (ع)

ۀواقع�� درپی��امبر اس��الم آنھ��م فق��ط داون��د رابط��ۀ کالم��ی نداش��تھ اس��ت اال پی��امبر دیگ��ری بط��ور بیواس��طھ ب��ا خبر قرآن ھم ارجح می دانن�د بوده است کھ برخی آنرا » احادیث قدسی«راجش کھ مولد سخنانی موسوم بھ مع

ام�ر اس�ت ک�ھ م امامت نسبت ب�ھ نب�وت نی�ز ھم�ین جبرئیل بوده است . و برتری مقا رآن کالم با واسطۀزیرا ق) بلک�ھ از ن می گوید (با واسطھ ی�ا بیواس�طھخخداوند نھ اینکھ با او سھر چھ می گوید کالم هللا است و امام

٩٣

ور کھ دست خدا (ی�د هللا) و چش�م و زبان خداست ھمانطاست و ا گوید و گوئی در او مقیم زبان او سخن می م خدا نیز ھست . ، کال د) می باشخدا (عین هللا

جوش�ید . موسی عالوه بر آن عصا ، صاحب سنگی نیز بود کھ ھر گاه کھ اراده می کرد از آن سنگ آب میس�ر یس�ت .ا ننامھ�ا و واژه ھ� سر در اینجا مواجھ با سر معجزات و کرامات مردان حق ھستیم کھ چیزی جز

ن س�رھا در یاف�ت . و ای� را» آتش«یز با ورودش بر آتش بناگاه سر ابراھیم (ع) ن» ! حجر«و سر » عصا«ھ ج�ز ق�رآن ک� معج�زه ای محم�ددی�ن اسرار گش�ت و ل�ذاو مبدل بھ کل بھ تمام و کمال رسید (ص) محمددین

رف�ت از طری�ق مع تماما سر واژه ھاست . و لذا دین معرف�ت اس�ت و ج�ز محمددین تماما واژه ھاست ندارد .ر ح�دیثی را درک نم�ود و تص�دیق ک�رد ھم�انطور ک�ھ خ�ود ایش�ان ای�ن حقیق�ت را د محم�دنفس نمی توان دین

آن�را وبوضوح بیان کرده است کھ : زین پس فقط رھروان معرفت نفس م�ی توانن�د ب�ھ ح�ق دی�ن م�ن برس�ند نی و فھمی�دنی است و لذا ق�رآن کت�ابی خوان�د» خواندن«لغت بھ معنای نیز بھ لحاظ » قرآن « تصدیق کنند !

گ�ی ملجرآن�ی قان اھل تفکر) . س�وره ھ�ای است . کتابی است کھ اسرار نامھا را عیان می سازد (برای مؤمناک ش�دن از سورۀ توبھ کھ سورۀ اخالص و پ�اک ش�دن اس�ت یعن�ی پ� اال » . بسم«با کلمۀ نام آغاز می شوند

عن�ی ده اس�ت یش�ن از دنیا ، در ای�ن س�وره خداون�د ب�ی ن�ام وارد دسیاھی و سواد و نامھا و نمودھا ، پاک ش ! بھ مثابۀ نمود خداست : آیة هللا جھان ھستی بود خدا حاضر شده است و نھ نمودش . زیرا کل ش�دند و میخ�ی . بت�دریج منحن�یع و راس�تی بودن�د مث�ل خ�ط حروف الفباء در آغاز پیدایش خ�ود خط�وط مقط�

ن ھ از دھ�اک�بسوی گرد شدن میل نمودند یعنی بسوی مبدأ خویش یعنی نقطھ . ھمانطور کھ طبیعی ترین لفظ ک نقط�ۀی »ه«است . و » ه«خارج می شود و ھمان خروج بالمانع ھوا از سینھ است ھو می باشد کھ لفظ

واست ھگوئی کھ ه ھمان صورت ھر دو یکی است . توخالی است و مترادف با صفر نیز می باشد و صورت ا از س�ینھ ھ�ا مس�تمر» ه«ای�ن ش�ده و از س�ینھ اش خ�ارج م�ی ش�ود . و نام و لفظ ھوائی کھ بر انس�ان وارد

ن�د و ی م�ی کنرش�بدینگونھ پدیده ھای بیرونی را دارای نام می سازند یعنی ب در ھوا منتشر می شوند و بشر .وعی بش�رش صنعت است و خالقیت مصنپیدای ھمان واقعۀ می آورند . این حیات و ھستی بشر در در حیطۀ

تبدیل ھوا بھ واژه و تبدیل واژه بھ نمودھائی قابل تصرف و بلعیدن ! ر انس�ان د و ھ�م چ�ون ب�) م�ی باش�مود ندارد ولی ھم ظرف نمودارھا (پدی�ده ھ�اچیزی کھ ن چیست ؟» ھوا «

ا پدید م�یردارد ولی نمود ردن نمودھا می شود . چیزی کھ نمود نخارج شود موجب نام دار کوارد و سپس گ ع�دمی ک�ھ موج�ب وج�ود نم�ودی اس�ت . و نی�ز ب�ا لحظ�ھ ای متوق�ف ش�دن موج�ب م�رآورد (برای بش�ر) .

انسان می شود . ش��ت و انس��ان ، اول در آب ش��ناور ب��ود و ن��وعی م��اھی ب��ود و س��پس از آب خ��روج ک��رد و در ھ��وا ش��ناور گ

ز کن�د . ول�ی آسمان پروانمود تا بسوی جھ آسمان شد و منجم گردید و تالشنمود و متوت سرا رکمبتدریج ا د و در آنج�ل خویش برگردانیدند و میل نمودن�د ت�ا ب�ر دل خ�ود وارد ش�وندی از آسمان بسوی وترھا ر عاقل سر دل پرواز نمایند . شوند . یعنی بسوی نقطۀ ممقی

ا شوند نفی بیرونی اکثرا تالش کردند کھ در چیزھا . شد کھ راھی جز فنا نداردھ ج بھرحال انسان بتدریج متوند و ا پرس�ت ش�دھس�تند. اکث�را ھ�و مگرفتند کھ در خود فنا شوند . اینان اھل قل�و انگشت شماری نیز تصمیم

پرست . ھو ھمان ھوای دل و ھوائی انسانی و قلبی شده است : ھوای خودی ! اندکی ھم ھوت این اسرار و ھر سری در ب�ی شود کھ این اسرار چھ خاصیتی برای بشر دارند . اتفاقا تمام خاصی گفتھ می

و انسان ه ھا و نمودھا را از بین می برد خاصیت آن است زیرا خواص واژ خاصیتی آن است و بلکھ در ضد

٩۴

ل و بیھودگی و ب�ی عمل�ی و رک�ود و را دچار انفعال می سازد . از قدیم تاکنون عرفا و حکیمان متھم بھ انفعاسکون و تنبلی مطلق و بلکھ متھم بھ مفت خوری بوده ان�د و نی�ز اش�اعھ دھن�دۀ چن�ین وض�عی در س�ائرین .

حکومتی با حکیمان تماما از این رو بوده کھ کل خاصیت دنی�ائی را ک�ھ » فعاالن « عداوت مردمان و خاصھ ک�ھ اھ�ل یمدی�د »قل�م«ت . در ھمان آیات اولی�ۀ س�ورۀ ت می شده اسپدید آورده اند در نزد حکیمان بی خاصی

قلم واقعی دارای رزق خارق العاده و بی منت و بی حساب ھستند و لذا از طرف اکثر مردم متھم بھ جن�ون و را می یابیم کھ شرح حاالت ذکر »و ان یکاد«. در آخرین آیۀ این سوره ھمان آیۀ معروف بھ فتنھ می باشند

م است کھ از سوی مردم متھم بھ جنون می شوند و در عین حال از فرط بخل نسبت بھ رزق راح�ت و اھل قلدھن�د بی زحمت و بی منتی کھ می برند سعی می کنند با آتش نگاھش�ان ای�ن حکیم�ان را م�ورد اص�ابت ق�رار

نج�ور س�اخت و تھا راو را ت�ا م�د اس�ت ک�ھ ب�ھ پی�امبر اس�الم نی�ز وارد ش�د و» چش�م زخ�م«کھ ھمان ماجرای گوئی بھ ھمان واسطھ از دنیا رفت .

اش ک�د کھ ای ھر خاصیتی کھ در عین حال مردمان آرزو می کنن ، آدمھای مطلقا بی خاصیت و بلکھ ضد آری زوی پنھان کافران در قرآن نیز مذکور است . رکھ چون آنھا می بودند . این آ

ی�ن اان را از ل قلم بھ آن متھم م�ی باش�ند و خداون�د آن�است کھ اھ یاز اول تا بھ آخر شرح جنون» ن«سورۀ د . اھ�ل ا مبتالینھھ بھ جنون واژگون ساالری واژه کا می کند و متھم کنندگان را مجنون می خواند اتھام مبر

ھ ب�» عق�ل«ھ ک� م�ی کن�د ھم�انطور قلم جنون واژه ھا را عالج می کند و آنان را بھ عقل می آورد یعنی مھ�ارد جات می یاب�نجادوئی واژه ھا و بدینگونھ است کھ انسان از سلطۀ زدن است . افسار مودن ومعنای مھار ن

ر کنن�دۀھ�ااز جن�ون نج�ات م�ی یاب�د یعن�ی عاق�ل م�ی ش�ود : م و بھ قلمرو اختیار می رس�د و آرام م�ی ش�ود وس�ر » ن« ر س�است بشرط اینک�ھ از قلم�ش ن�ون نخ�ورد و ن�ام نخواھ�د . )(نون» ن«واژه ھا ! اھل قلم اھل

و دری�ای آب گشتھ و این�ک بایس�تی ب�ھ ھ�وی دل و» ھوا«انسانی است کھ از آب بیرون افتاده است و اسیر واه افت�اد س�فره اش ب�ھ ر ک�ھ از یدل رجعت کند تا از مرگ و نابودی نجات یابد . ھمچون م�اھی پخت�ۀ موس�

ھ ھم�ۀک�طوف�ان ن�وح د ش�د . ھمچ�ون ب�ر ش�کم م�اھی وار و راھی دریا شد . ھمچون یونس کھ بھ دریا افت�ادان و قحط�ی زدگ��ان ک��افر را چ��ون ماھی�ان در آبھ��ا غ��رق نم��ود و س��یراب س�اخت . ھمچ��ون مس��یح و ام��ام زم��

ه و از آب آب دلن�د و ل�ذا س�بک ش�د در یارانش کھ بر آب راه می روند و در آن غرق نمی شوند چون ش�ناور .ول قرآن چون چوبی خشک بر آب شناورند بر آب شناورند . و بق )ھم سبکترند چون کاسھ ای (ن

ک ازلی�ت حاصل می آید یعن�ی از طری�ق در» تأخیر«و » تأویل«روف و واژه ھا و جمالت از طریق اسرار حی ھ�ر واژه ا . ح�ق رف و نح�و و فلس�فھ ھ�ا ص�تفنن و منطق و و ابدیت آنھا و نھ از طریق تفسیر و تبدیل و

بین این دو مق� أویل و تأخیر است . در فاصلۀاین ھمان ت در مبدأ و معادش آشکار می شود و تغیی�ر ام تمام�ا. اش�دببطال می ا ترھ قلمرو دانش فنی می باشد و قلمرو زمانیت است کھ بسکو تبدیل و فساد و ابطالی است

–ح��ال معن��ایطالھ��ا آش��کار م��ی ش��ود و ن��ھ ح�ق ھ��ا . ای��ن ھم��ان س��ر ن و ن��ھ و ن��ون (زم��ان فق��ط اب در گ�ذاردر Now ن قلمرو مبدأ و مع�اد و ج�اودانگی و ب�ی زم�انی اس�ت . ای�ن ھم�ان س�ر اھم» حال«ست . ) اکنونا

! بھ معنای ظھر (ظھور) : ظھور اسرار NooNزبان التین است و سر خ�الق واژه ھاس�ت . پ�س اھ�ل قل�م واژه ! س�ر خ�الق واژه ھ�ا ! قل�م ،سر قلم اس�ت یعن�ی س�ر خلق�ت » ن «

نخستین س�ورۀ ن کھ در آیات» لق عظیم خ « د . و اینست معنای شوبدست خویشتن خلق می حقیقی ، خود اس�ت یعن�ی» اخالق«فقط اھل قلم است کھ دارای آمده است کھ بھ معنای خلقت عظیم است و اخالق عظیم !

٩۵

ان�د و قلم خل�ق ش�ده خلق شده است واژه ھائی کھ بواسطۀ واژه ھا سطۀاقدرت خلقت ! زیرا جھان ھستی بو قلمی کھ در دست اھل معرفت است اھل ن !

ای��ن س��ر رس��یده ان��د . و» ن « س��ر ھھس��تند یعن��ی ص��احب ن ! یعن��ی ب��» ذالن��ون« درواق��عاھ��ل قل��م عرف��انی خدائی ! –حکمت ، معرفت و امامت و توحید است : سر خود

ت م�ی ماھی� ایراچھ کھ آنھ�ا را د. آن طبع و خاصیتی نیستند وجودات عالم بخودی خود دارای ھیچاشیاء و مم�ان ھیخ واژه ر. ب�ا ای�ن نامھ�ا آنھ�ا بت�ازگی ب�رای انس�ان بوج�ود م�ی آین�د . ت�ا کند نامی است کھ بر آنھاس�ت

ت ، ت�اریخ اس�» ن«نزد انسان . و این ھمان تاریخ جھان است ، تاریخ خلقت جھان درتاریخ ھستی انسانی دید آم�د ) پلنھرینبشری در سرزمین نینوا (بین ا تمدنت کھ نخستین نھ و نی : تاریخ نی نوا ! و بیھوده نیس

ک�ھ جنگ�ل در ھمان منطقھ از جھان بدست بابلی�ان و س�ومریان اخت�راع ش�د در منطق�ھ ای زو نخستین خط نیی�ز ی انس�ان نخ�دائ –ن واقع�ۀ خ�ود یگت�ررنی و نیستان بزرگی بود و نخستین قلم نیز از نی ساختھ شد . و بز

ت بود . امام کربال) رخ داد کھ اثبات ابدی حق نوا (ن نیدر سرزمی نی است کھ می گوید و می نویسد کھ : و» ن « این خود

از نفیرم مرد و زن نالیده اند ! از نیستان چون مرا ببریده انددش ن�ھ خوبون چ سپس بخویشتن است . خداوند نیز این صدای نی قلم است . این واقعۀ نھ گفتن بھ جھان و

ی باش�د . نس�بت بخ�ودش م�خلقت عالم وعالمیان است . عالم ھستی حاصل نفی خ�دا گفت این نھ ھمان واقعۀصل کفر و است کھ سر ذاتی ھر واژه ای می باشد کھ قبال ذکرش رفت . جھان ھستی حا» عشق«این ھمان

می ھ�ر ن�ا و در معنای ھ�ر واژه ای ر خدا نسبت بخودش می باشد . حاصل ایثار اوست . و لذا ھر چیزیاانکی�زی لی�ل ھ�ر چدارای ذاتی واژه گونھ است . واژه گی ھمان بیان این ایثار و عشق و کفر اس�ت . ب�ھ ھم�ین د

و فق�ط .ف�ی م�ی ش�ود آ ش�ود خ�دا آش�کار و معر –ن�د و خ�ود ک و چ�ون روی بخ�ود خ�ود م�ی باش�د . ذاتا ضد . قوع چنین واقعھ ای می باشدانسان اھل قلم است کھ بر سر ن قادر بھ و

ز کن�د ا م�ی باش�د . بش�نو از ن�ی چ�ون حکای�ت م�ی» ن�ھ « مخصوصا در ادبیات شاعرانھ بھ معن�ای » نی « ن�ده و نف�ی اس�ت و جداکن» ج�دائی«نیز می باشد کھ واژۀ »نھ«ھمان » نی«جدائی ھا شکایت می کند : این

و را از خ�ود ا درواق�ع» نھ « وقتی بھ کسی می گوئیم . می باشد» بلی«انکار . و درست در نقطھ مقابل ووجودی جدای ،جدا می کنیم و در فراق می اندازیم و درعین حال بھ او حدود می دھیم یعنی وجود می دھیم

راق و ج�دائی و ف��و ن��ی ھس�تند اس��وۀ و ن�ھ» ن«ب�ھ ھم��ین دلی�ل عارف��ان ک�ھ س��لطان از خودم�ان و مس��تقل !جوئی سر صوال ادود و وجود می بخشند . و با این کارشان سائر انسانھا را نیز حتنھائی مطلق می باشند و

چیزی است از جملھ واژه ھا .د و مطلق مستقل و مجر و بھ معنای یافتن وجود محضو توحید نفس است . بھ ھمین تو لذا سر جویان بسوی تنھائی و تجرید و تفرید نفس میروند کھ ھمان احدی

اط�ات و اش�تراکات و یگانگی محض چیزھاست یعنی پاره کنندۀ ارتب ان بمیزانی کھ در جستجوی حق دلیل انسھمان میزان خود نیز تنھا می شود . این دو واقعھ ای توأم اس�ت . انس�ان بمیزان�ی ک�ھ ھ ب بی حدودی است ،

اش درک م�ی بخودی ھر چیزی نزدیک م�ی ش�ود و ھ�ر چی�زی را در نف�س واح�ده دتنھا می شود بھ سر خووج�ود ی�ابی اس�ت . ب�ھ ھم�ین دلی�ل تنھ�ا راه ش�ناخت واقع�ی چیزھ�ا و این ھمان علم توحید اس�ت ک�ھ عل�مکند

ھمان خودشناسی است . انسان بمیزانی کھ بھ خود خودش فی النفسھ نزدیک می شود و تنھ�ائی و ب�ی ت�ائی (ع) کھ : ھ�ر و مصداق آن سخن علیخود را می یابد دربارۀ سائر چیزھا نیز علم واقعی و وجودی می یابد

خت . زی�را در جھ�ان چیزھا را شناخت و ھر کھ خود را نشناخت ھیچ چیزی را نش�نا کھ خود را شناخت ھمۀ

٩۶

ھر انسانی نزدیکترین خود بھ اوست و لذا خودشناس�ی راح�ت» خود«وجود دارد و » خود«ھستی فقط یک ر چیزی از درب نامی کھ انسان بر آن چیز نھ�اده ب�رای و بعالوه ھ سریع ترین راه علم وجود است . رین وت

انسان قابل دسترسی است پ�س درب ورود ب�ھ ھ�ر چی�زی نی�ز خ�ود انس�ان اس�ت زی�را س�ر ن�ام ھ�ر چی�زی در . انسان است و انسان خود نامگذار است و لذا ھستی بخش

ه دآشکار کر است و لذا جامع جمیع اسراری کھ در این سر نامھ اش» نی نامھ « درواقعمثنوی مولوی کھ ص�دیق ع�ین نیھیلی�زم اس�ت و گ�وئی ب�ھ لح�اظی تفس�یر و ت ) کام�ل اس�ت ودر معنای منطق�ی اش ی�ک ن�ھ (ن�یایس�تی تعل�یم و تربی�ت اس�ت . ب�دین لح�اظ ب ف�یننف�ی ش�ناخت و ی وج�ود وحکمت جورجیاس می باشد ک�ھ نف�

ن قی�اس ای� ونیھیلیزم عرفانی دانست کھ نیچھ در مقابل او ک�ودکی ب�یش نیس�ت مولوی را مظھر کمال مطلقۀ دو توسط عالمھ اقبال یک قیاس بسیار نابخردانھ است ، قیاس پشھ ای با سیمرغ است .

ن�د ھ�ا ش�ده ا، تن جوی ح�ق تس�ر نزد تنھاترین انسانھاست کھ درجسرعالم وجود دحروف و واژه ھا یعنی سر ک�ھ م�وده ان�دنق ب�ھ وج�ود امام�ان قرآن�ی را متعل� . بھ ھمین دلی�ل اس�رار ح�روف مقطع�ۀ یعنی در نزد امامان

دأ اندیش�ھ و ل�ذا مب� علم تأویل می باشند یعنی علم ازلیت فھم ، علم مبدأ . و حروف نی�ز مب�دأ واژه ھ�ا دارایـت بشرند . پس علم بر اسرار حروف ھمانا علم بر ذات انسان و جھان است . و احساس و انسانی

ه و ص�الت واژمکت�ب امطلق�ۀ واژه ھاس�ت و رر کھ قبال اشاره کردیم انسان جاھل تماما تح�ت جب�واگر ھمانطت . ب�ی رب�ط نیس� م�ی ی�ابیم نبان التیدر ز» فاشیزم«نامیدیم و واژیزم را لفظا ھمان » مزواژی«جبر واژه را

ده و آزاد ش��ای��ن ھم��ان فاش��یزم واژی��زم اس��ت : قلم��رو اقت��دار مطلق��ۀ واژه ھ��ا ! پ��س بدینگون��ھ انس��ان واقع��ا ت و راھ�ش ر مطلقۀ واژه ھا رھائی یافتھ اسببخش ھمانا عارف است کھ خود از اسارت ج رستگار و آزادی

را می داند . نش�انھ ان آخ�رینای گوناگون را نبایستی اتفاقی و عبث پنداشت . ای�ن تش�ابھات بعن�وتشابھ واژه ھا در زبانھ

ای��ن کت��اب از ت��ی خ��ارق الع��اده ان��د . در ای��نھ��ای ب��اقی مان��ده از زب��ان واح��ده و نخس��تین بش��ری ، ح��ائز اھمی . درستی این بھره برداری است برده و حقایق بدست آمده نیز دال بر نتشابھات بھره ھائی کال

حض�وری ممروزه در زبان اقوام و ملل گوناگون ھر یک ب�ھ تنھ�ائی بس�یار بن�درت واژه ھ�ای ن�اب ھم�ان ق�وافعال و زنده دارد و اکثریت قریب بھ اتفاق واژه ھ�ا مرک�ب و تلفیق�ی ان�د ھ�م ب�ھ لح�اظ ص�ورت واژه ھ�ا و ھ�م

ن�ده و ج�اری خ�ارج ش�ده ان�د و صادره از آنان . واژه ھای ناب اکثرا مستعمل شده و از قلم�رو زب�ان ز معانیتھ فراوان تر ھس�تند یعن�ی آن زبانھ�ائی ک�ھ ھن�وز چنین واژه ھائی البی زبان ای منزوی در اقلیت ھادر زبانھ

واژه اند . درس�ت ب�ھ رار اسو دارای الفباء و ادبیات و کتاب نیستند . این زبانھا بکرترین منبع واژه شناسی ھ از ک�ین قبایل بشری دورانش ظھور ک�رد ای�ن امک�ان پدی�د آم�د ربدوی ت ھمین دلیل پیامبر اسالم کھ در میان

ات ع�رب را پدی�د آورد . واژه ی�بو بدوی و بکر دریائی از واژه ھا و مع�انی عظ�یم خل�ق ش�ود و ادزبانی امی ) ھم�انطور ک�ھ ت�اب (س�ر واژهھای امی ھر یک مخزن حیرت آوری از معانی بکرند . عن�وان و مح�ور ای�ن ک

تھا بود کھ در دلم زنگ میزد و بود کھ مد »ر واژهس «ھ از یک واژۀ امی سنگسری بنام رفت برخاستذکرش باعث این کتاب گردید . و کال زب�ان م�ادری ام ی�ک ق�درت اس�رار گون�ھ ای در رش�د معرفت�ی و دین�ی م�ن ایف�ا

ھ در ق�رآن نی�ز در ای�ن ب�اره ک�ر الھ�ی را ب�رایم ب�ھ یق�ین رس�انید نموده است کھ راز امی بودن نبوت ھ�ا و ذک�در زبان امی است کھ در یقبنای بیسوادی کھ بھ معنای نتأکید شدیدی شده است . امی بودن نھ لزوما بھ مع

این کتاب در سرآغازش بھ مشروح پرداخت گردید کھ ھمان سر الفاظ نخس�تین قلم�رو ک�ودکی بش�ر اس�ت ک�ھ ر اس�م اعظ�م الھ�ی در م�ذھب وداھاس�ت اکب� لف�ظ کودکان�ھ ک�ھ س�ر رابطھ با مادر پدید می آی�د و ام�ی ت�رین در

٩٧

چن�د ک�ھ ت�ھ اس�ت و ن�ھ در عل�وم اکتس�ابی ھرد . سر قل�م عارفان�ھ نی�ز در ھم�ین ام�ر نھفمی باش» اوم«ھمان یزانی ک�ھ در زب�ان م�ادری عرفانی باشند . تأویل قرآن نیز محصول نقب در زبان مادری می باشد و انسان بم

ب�ھ عل�م تأوی�ل ق�رآن و ک�الم هللا بان شناس�ی و گرام�ری) نق�ب م�ی زن�د نھ علم ز وت نفس (اش بواسطۀ معرفمردم داشت تا آنجا کھ معروف است کھ تأکید شدیدی بر زبان امی و عامیانۀ میرسد . خود موالی رومی نیز

ھ است کھ گ�اه غلط ھستند در مثنوی اش بکار گرفتکالسیک بسیاری از این الفاظ را ھر چند کھ طبق ادبیاترک گوئی و رکیک گ�وئی ام�ری فتھ اند کھ خود یکی از علل قدرت معنوی این کتاب است . اصورتی رکیک ی

م اھ�ل کت�اب را خدش�ھ دار ک�رده ل ک�اذب ک�الم�ک�الم حکیم�ان الھ�ی ب�وده اس�ت ک�ھ تجواحدند و این از ویژگ�ی ھرت ش�ت کھ سقراط حکیم بدین لح�اظ اس . خود ھمین امر یکی از اتھامات حکیمان در طول تاریخ بودهاست

ک می باشد ک�ھ حکمت ھمین پیشگیری از رکیک نمودن اسرار ر یکی از مھمترین علل بیان شاعرانۀ دارد .نوعی تلطیف حقایق تلخ می باش�د ک�ھ البت�ھ حق�ایق را در پ�رده ای دگ�ر م�ی نھ�د ک�ھ محت�اج کش�ف حج�اب از

مقتول عارف�ان نث�ر گ�و ب�وده حقایق است . اکثر عارفان ر است کھ خود داستان دگری از تحریفیطریق تفاسدو پھل��و اس��ت ذات�ا در تض��اد حکم�ت م��ی باش��د ک�ھ زب��ان عری�ان س��ازی حق��ایق ان�د . ش��عر ک�ھ زب��ان اس�تعارۀ

توحیدی می باش�د . بن�ابراین حکیم�ان نث�ر گ�وی مق�امی برت�ر دارن�د . ای�ن ھم�ان برت�ری کس�انی چ�ون بایزی�د لک است . برتری سقراط ب�ر افالط�ون سعارفان شاعر م ن القضاة ھمدانی بربسطامی و شمس تبریزی و عی

است .

لی در صداي حیوانات :تأم

م�ی کش�ند ، » ھ�وو«ش�غاالن م�ی کش�د ،» ب�ع«م�ی کش�ند ، گوس�فند » م�ا«ند ، گاوھ�ا کش�م�ی » عر «خران

می کشند و ماران و جیرجیرکھا » حق «می کشند ، زاغچھ ھا »رغ «می کشند ، کالغان » اھوو«گرگھا ھم کنن��د . اس��ت ک��ھ بص��ورت ممت��د و ط��والنی م��دت تولی��د م��ی» س��ر «ائی بس��یار ش��بیھ ھ��م دارن��د ک��ھ ع��ین ص��د

» قوق�و«می کنند . خروس ھم ترکیب�ی از »دقدق«نگی ھستند . مرغھای خا» بق«قورباغھ ھا دارای صوت » اھ�«اس�ت . س�گھا اکث�را دارای ص�وت ی بس�یار عمی�ق و ط�والنی»ھو«ید می کند . نھنگ دریا دارای لتو

برخ�ی از پرن�دگان آواز خ�وان گ�وئی دارای جمل�ھ نیز تولید می کنند . » اھو«ھستند و گاه مثل گرگھا صدای املتر از س�ائر ک یدگان سخند و یا بلبل و قناری و قمری . بنظر میرسد این پرنھ د مثل ھدنی ھسترھائی تکرا

را ب��ر زب��ان م��ی آورد . » ق��ل«واژه اس��ت . بوقلم��ون ترکیب��ی از حیوان��ات دارن��د ک��ھ بیش��تر از ی��ک ھج��ا ی��ادائم�ی ھس�تند . بھرح�ال ھم�ین ج�انوارن در مواق�ع » وی�ز«ل مگس و زنب�ور دارای ص�وتی ش�بیھ حشرات مث

ی تب�دیل ب�ھ ن لف�ظ دائم�ی اس�ت و گ�اه بکل�خاصی تغییر صوت م�ی دھن�د ک�ھ گ�اه موج�ب زی�ر ی�ا ب�م ش�دن ھم�ادر عین حال حیوان ھر سرزمین صوت ویژۀ خ�ودش را دارد . س�گھا و خ�ران در صوتی متفاوت می شود .

حیوانات کم�ابیش ص�دای خ�ود را ی متفاوت می شوند . ولی ھمۀطبیعت ھای متفاوت گاه دارای اصواتی بکل م�ی زنن�د و ی�ا بق�و ھھچھچ درواقعمی کشند و پرائ�ی ھس�تند و ب�ا ھم�ان یک�ی دو ل اروپائیھ�ا دارای ص�وت ا

لفظی کھ می دانند جمالتی بلند می سازند و می سرایند . آنھ�ا نی�ز مث�ل انس�انھا ای�ن اص�وات را در رابط�ھ ب�ا

٩٨

منطقھ ھیچ االغ دیگ�ری نباش�د چ�ھ بس�ا ھفت�ھ ھ�ا ص�دائی آن ھمدیگر تولید می کنند . یک االغ تنھائی کھ در در رابط��ھ ب��ا ص��احبش ک��ھ طل��ب غ��ذا ی��ا آب م��ی کن��د . حیوان��ات نی��ز مث��ل کودک��ان دارای کن��د اال تولی��د نم��ی

والفاظ معلول نیازھا باشند حیوانات امور تکرار می کنند . اگر جا را برای کلیۀھھجاھائی محدودند و ھمان ر ی�ک نی�از اس�ت . ھم�ان کودکان دارای الفاظی اندکند چون نیازھائی محدود دارند و چھ بسا ھر لفظ�ی بی�انگ می شود . تک ھجاھای جانوارن نیز در مواقع و نیازھای گوناگون بھ صورتھای متفاوتی ادا

یگ��ری م��ی دی و ھمیش��گی آنھ��ا را ط��ور دبیش��تر در الف��اظ حیوان��ات ب��ھ ناگ��اه ھم��ان واژه و لف��ظ ع��ات��ی ب��ا دقق ، ھوھ�و، ، ح�ق ح�عوع�و ، او ھ�او شنویم. مثال صدای سگ با این الفاظ قابل شنیدن است : واغ واغ ، ھ

م ک�ردن وب�منظ�ورات خ�ود را ب�ا تغیی�ر در لھج�ھ و زی�ر و بنظر میرسد کھ آنھا با ھم�ان ت�ک لف�ظ خ�ود ھم�ۀھ . ب��ھ تجرب��ھ معل��وم ش��ده اس��ت ک�� عمی��ق و س��طحی ک��ردن اص��وات ادا م��ی کنن��د درس��ت مث��ل کودک��ان بش��ری

ر دمی�زان ک�ھ گ�وئی از بش�ر ت�أثیر م�ی پذیرن�د بھم�انمی شوند و رت عحیوانات اھلی تر دارای اصواتی متنو کردارشان تغییرات بشری رخ می دھد .

ث�ل ا یک لفظ مب درواقعار و اپرائی است . وھ ھغلیظ و چھچد مشدد و نتک الفاظی کھ حیوانات تولید می کنی کنن�د و مه ھا از واژ» علف خرس«د . بدین لحاظ انسانھا استفادۀ می سازنو کامل طویل یک جملۀ» بع«

م�ین نکت�ھحقوق و خواص واژه ھا را نمی شناسند و براس�تی حیوان�ات س�خن ش�ناس ت�ر و عالمترن�د و از ھ یچ�ھ را ب�ھھ اکث�ر مردم�ان از حیوان�ات پس�ت ترن�د . آنچ�ھ ک�ھ نک�می توان سخن قرآن را بھت�ر تص�دیق نم�ود

ھ ب�ا ان نفھم�ی درش�کھ چ�ی در رابط�جان آن رانندۀ درشکھ انداخت کھ منجر ب�ھ م�رگ خ�ودش ش�د ھم�ین زب�انی ب��ا وقت��ی م��ی بین��یم ک��ھ انس�� ھ ای افت��اده ب��ود و از دس��ت ص��احبش کت��ک میخ��ورد .ل��اچاس��بش ب��ود ک��ھ در

رک دمی توان گیرد و زبان و حال آن چھار پا را نمی فھمد بھتر شقاوت کامل چھارپایش را بھ باد کتک مید و م�ی فھمن� اس�ت . حیوان�ات اھل�ی زب�ان اطرافی�ان خ�ود را کرد کھ براستی انسان زبان نفھمت�ر از حیوان�ات

م نم�ی ھ�دھند ولی انسان حتی احساس خودش را را می خوانند و واکنش نشان می انحتی احساس صاحبشس�ی اس�ت ک�ھ ی�ک اث�ر رو» خرنام�ھ«خواند و زبان خودش را ھم نمی فھمد . در کتاب طنز آمیز معروف بھ

یابیم ک�ھ در می» حکمت سلیمان«شده است . در روایات مربوط بھ وح اثباتاین زبان نفھمی آدمھا بھ وضن تحم�ل ای� ھ زب�ان حیوان�ات را نم�ی فھم�د و ت�ابک�چگونھ حیوانات زبان بشر را می فھمند و این بشر اس�ت

ادث ند ک�ھ ح�وفھم را نیز ندارد . حیوانات زبان طبیع�ت را درک م�ی کنن�د و ل�ذا دارای ق�درت پ�یش بین�ی ھس�تن پ�یش وان�د چن�یخود نیز نمی ت ۀیعی را پیشاپیش درک می کنند ولی انسان با استفاده از تکنولوژی پیچیدطب

ی م�» ار ھ�یچلگ�ن ھفت�اد دس�ت و ش�ام و نھ� آفتاب�ھ و«اش�د و ای�ن تکنولوژیھ�ا ب�ھ مثاب�ۀ بینی دقیقی داش�تھ ب. ک�م د می کندند و صدا تولی. گوئی یک موجود زنده ھر چھ کھ بیشتر کالم را فھم کند کمتر حرف می زباشد

ر ن�زد دحرفی و یا خموشی برخی از عارفان دارای ھم�ین معناس�ت . ب�ھ نق�ل از رس�ول اک�رم (ص) اس�ت ک�ھ . ھر کسی کھ سکوت یافتید ھمانجا بمانید چرا کھ در نزد او حکمت حضور دارد

ران ات�وان ص�دای گوش�ت خ�وحیوانات بستھ بھ نوع تغذیھ شان دارای انواع اصوات ھستند و بدین لحاظ می مو علف خواران و دانھ خواران را دستھ بندی کرد و نی�ز اص�وات آبزی�ان را و نی�ز حش�رات را ک�ھ از سیس�ت

آدمیزاد نی�ز ۀبرخوردارند . ھر حیوانی نخستین چیزی را کھ صدا می زند غذاست . بچغذائی کامال متفاوتی نیز معنای ذاتی واژه ھا را در میان گروھھای بش�ری ب�ر ھمینطور است . بدین لحاظ می توان لحن صداھا و

مس�تقیمی ب�ا روان و اعص�اب و ک�ردار ھ رابطۀیکھ نوع تغذ اساس نوع تغذیھ شان دستھ بندی کرد ھمانطور درت و فرھنگ بشر تلقی م�ی ش�ود و و خلق و خوی بشری دارد و شیوه امرار معیشت از جملھ اساس ھوی

٩٩

مستقیمی ب�ا معیش�ت دارد و معیش�ت مت کھ ھمان اسرار واژه ھاست رابطۀحک اخالق دینی از اصول است . حکیمان بطرزی واضح از سائر مردمان متفاوت است .

اس�ت . ب�ر اس�اس نیازھ�ای معیش�تی و غری�زیو نی�ز در بش�ر ن معنای کاربردی صدا در حیوانات واضح تریرای ب�ر ص�دائی بق�ا رابط�ھ ای مس�تقیم دارد . ھ� یا آب و غذا را صدا می زنند و یا جفت خود را . پس صدا و

ر ان حت�ی دکلم�ات خداس�ت و بس�یاری از آن� استمرار و احیای بقاست . و ھر یک از این اصوات کلم�ھ ای ازیز نان کریم قرو غیره. بنظر ما ھمانطور کھ ی ی مشھوری از خداوند است مثل ھو، حق ، ححیوانات نامھا

کر اوس�ت ذکھ از جانداران و بلکھ جمادی صادر می شوند نامھای خداست و اصواتی اشاره کرده است ھمۀارای ک��ھ در ع��ین ح��ال عام��ل اس��تمرار بقاس��ت . ای��ن اص��وات در زب��ان قرآن��ی بوض��وح خوان��ده م��ی ش��ود و د

ده ان�د ش�ط علی (ع) در دعای جوشن کبی�ر ب�رای نخس�تین ب�ار کش�ف معناست و بسیاری از اسماء الھی توس ت . غ�ر اس »ائیمبر «د . مثل عر و عار کھ بھ معنای نان الفاظ و صدای حیوانات نیز می باشکھ تعدادی از آ

ز جمل��ھ اآن�ی ص�داھای حیوان�ات در فرھن��گ قر ود ش�یفتگی ذات�ی اس��ت . تقریب�ا ھم��ۀو غ�ار ک�ھ ب��ھ معن�ای خ��و را عی�ان یع�یزبان قرآن اس�ت ک�ھ س�ر واژه ھ�ای طب این نیز از ویژگی حیرت آورو اسماء الھی می باشند

رخ�ی بس�ت . در بیان می کند و متأسفانھ تاکنون چنین تعبیر و تأویلی در علم کالم اس�المی ص�ورت نگرفت�ھ اء خداون�د اس�ت ک�ھ از اس�ما» ی�ا ق�دوس«دارد کھ مثال خ�روس دارای ص�دای احادیث قدسی این تعابیر وجود

ی�ا «ثال ذک�ری را بوضوح م�ی ش�نوم . م�قرآناست . من خود گاه در دقت بھ صدای حیوانات بسیاری از اذکار ن�ای از اس�ماء خداس�ت ک�ھ ب�ھ مع» ب�ق «وس گھگ�اھی ش�نیده م�ی ش�ود . و ی�ا بوضوح در اذان خ�ر» من ھو

دگی یام و ایس�تاکھ بھ معنای ق» قد«ت است کھ در برخی پرندگان شنیده می شود . و یا و ابدی » ماندگاری«آزاد وب�ھ معن�ای نیکوک�ار » ب�ار «ی خ�انگی ش�نیده م�ی ش�ود . ز مرغھ�ااست کھ خاص�ھ در ھنگ�ام وحش�ت ا

ش ص�دای و مش�تقات» ھ�و«. گوسفندان در برخی موارد می باش�د ھاست کھ لفظ برخی از چھارپایان و خاص غی�ره و، مھ�و ، یھ�و اصلی اکثر گوشت خواران مثل سگ و گرگ و شغال و گربھ است مثل : ھوھو ، اھ�و

و ز ھ�ر ک�ارخداوند می باشد . ع�ر و ع�ار از اص�وات اص�لی االغ اس�ت ک�ھ گ�وئی ا کھ جملگی از اسماء ذات دارد . » عار«ی کھ می کشد ربا

ل ث�زند . مجمل�ھ م�ی س�ا جامعتر برخوردارن�د و واژه ھ�ائی بیش�تر بک�ار م�ی برن�د و یگوئی پرندگان از گویشبی�ت ش�عر ی بھ�م م�ی چس�باند و ی�کرا بھ لھجھ ھا و تونھ�ای گون�اگون» ھو«صدای قمری کھ گاه ده تا لفظ

پدید می آورد . قناری نیز ھمینگونھ است . ھ مظھر ابلیس از زبان مار ک» سر « را مسلسل وار ادا می کنند . لفظ » سر «کھا بوضوح مارھا و جیرجیر

م دنم�ودن آ گفتگ�و) کش�انید و موج�ب ب�ا خب�ردم و حوا را فریفت و ب�ھ مش�اجره (است کھ برای نخستین بار آ» سر «وت بلیس در ھیبت مار با صاھ ک(نبوت) و خروجش از بھشت شد دارای حیرت عظیمی است . گوئی

اگونی از ت ھ�وا بص�ورت ان�واع گون�سخن واداشت و بھ شجره کشانید . صدای حرک�بھ بود کھ آدم و حوا را اری ھ��ر جان��د نامی��ده ان��د . ھ��وائی ک��ھ از س��ینۀ» ھ��وا«رس��د چ��ھ بس��ا از ھم��ین رو آن��را بگ��وش م��ی» ھ��و«

پشتوانھ ھر صوتی می باشد . اصوات طبیعی و واژه ھای ازلی را عیان و بیان ک�رده اس�ت و ای�ن ستی کھ زبان و واژه ھای قرآنی ھمۀبرا

اس�ت ک�ھ قرآن�ی –ات عرب�ی اساس واژه شناسی و ادبی�رفانی پیامبر اسالم است . فقط بربزرگترین معجزۀ عرا دید . گوئی کھ قرآن زبان جھان و صدای جھانیان است ک�ھ خوان�ده م�ی می توان اصوات پدیده ھا را آشکا

١٠٠

(ص) ص�دای ع�الم و محم�ددال بر ھمین حقیقت اس�ت . گ�وئی » خواندن«نیز بھ معنای » قرآن«شود. واژۀ عالمیان را شنیده و بازگو کرده است .

صداي عدم :

عالوه ب�ر .ل ارتعاش ھوا در دھان می باشند اصوات بھ لحاظی صدای ھوا ھستند کھ حاص می دانیم کھ ھمۀ

حس�وب م�ی حیوانات ، گیاھان و جمادات نیز دارای دھان ھس�تند . منف�ذھای روی ھ�ر ش�ی ای دھانھ�ای او می�زی در ک ھ�یچ ص�دائی از چچ�ای کوھ�وزش باد تولید صدا م�ی کنن�د و ب�دون وج�ود ای�ن دھان�ھ شوند کھ با

ھ�وا ستند کھ ب�اھو خالء ھا و بھ مثابۀ جنبھ ھای نابودگی ھر چیزی سوراخھا درواقعنمی آید . این دھانھا ه ای ر فیزی�ک ذ ت آن چیز را در می آورند و اعالن می کنند . بھ لحاظ علمبھ صدا می آیند و صدای موجودی ند . ا هچیزی جز بی نھایت سوراخ ھای تو در تو نیست کھ بھم پیوستھ شدواضح شده است کھ ھر شی ای

ع ھ�ر . درواق� این خالء ھا نیز در خودشان دارای سوراخھا ھس�تند و ال�ی آخ�ر و پود بھم وصل کنندۀ آن تار مھ ک ت�وی ھر چی�زی ی�ی پذیرفتھ است و لذا صورت ماد شی ای نھایتا یک خالء مطلق است کھ صورت ماد

ک�یم ثاب�ت رجی�اس حوطین و جول�در اینج�ا حکم�ت فت ھمانا عدم اس�ت . . واقعی ت نداردبصری است و واقعی ا بودن�د سوفیس�ت ھ� حکم�ت ت ھا کھ ض�د سدانش اتمی درواقعه را صورت عدم می دانستند . می شود کھ ماد ی بی�رون م� لب ع�دمواژه ھا از ق را ثابت کرده است . پس صدای ھر چیزی و ھمۀ حکمت آنھانھایتا درستی

ت . ود آمدن اس�صدائی است ھمانا نیاز بھ وجو وجود می کنند . یعنی ھر نیازی کھ علت ھر آیند و طلب بقا ود ه ھ�ا ، وژطری�ق ای�ن واژو از ی منش�أ وج�ود را م�ی خوانن�د و این صداھا تماما خدا را ص�دا م�ی زنن�د یعن�

می یابند و ھستی دار می شوند . (وجود) د . رو عدم است و بسوی وج�ود م�ی از ، صدای عدم است در طلب وجود ! پس ھر واژه ای پس ھر صدائی

و از ھ کھ ھس�ت :ست بھ آنچ) تا رسیدن بھ آب : از آنچھ کھ نی(آب» ماء«واژۀ اتم تا بمب اتم ، از واژۀ از ر حرکت و سفر واژه ھا ! یتا خود خدا . اینست مس» خدا«واژۀ

خی�زد و میکھ از ذات عدم بر تولی آنکھ صدای عدم را در می آورد کیست ؟ بدیھی است کھ خود وجود اسو ع�دم فت�دھر صدائی در حقیقت ھمان صدای وجود است کھ در عدم م�ی ا پس .د می کند وا طالب وجعدم ر

مان�ا ھنخس�تین لف�ظ ذات�ی ھ�ر ص�وتی ل�ذا ممک�ن م�ی ش�ود و» ھ�وا«را بوجود می کشاند . این ص�دا بواس�طۀ . دردست کھ کشیده می شود و پژواک می گا» ھو«است . زوزۀ باد نیز ھمان » ھو«

ھمان ھوا است . پس» روح«می نامند کھ از » ریح«؟ در عربی ھوا و باد و نسیم را چیست » اھو«و اما ده اس�ت : ش�بھ عنوان ام�ر و ارادۀ خ�دا تعبی�ر » روح«ر بھ وجود می کند . در قرآن مح است کھ ارومظھر

ی م�ر ھمان صدای روح است کھ از عدم ب�» ھو«پس .» ھ روح چیست . بگو کھ امر خداست می پرسند ک«ت ک�ھ ع�دم نی�ز حاص�ل ھ�وی روح اس� یم�ادۀ ع�دم ! ای�ن ص�ورت م�اد :ی دارد خیزد ، عدمی کھ صورت م�اد

وجود جاودانھ و یگانھ را جستجو می کند .

١٠١

خ�دا را م�ی وجد وجود آمده است و ج�اودانگی را طل�ب م�ی کن�د . و خ�ود عدم است کھ بھ اشد اشد » آدم«و ۀو ھم�� و ص��دا و واژه ھ��ا ش��ده اس��ت» ھ��و« ش��ود . و ل��ذا مظھ��ر اش��د خواھ��د و ب��ھ کمت��ر از ای��ن ق��انع نم��ی

اصوات جھان شده است . را تولید می کند و جامع جمیع ھمۀ اصوات ممکنھت آور و ک�ردم ک�ھ ب�ھ ناگ�اه ص�دائی حی�رروزی در سفر فرنگ از چند کیلومتری یک رآکتور اتمی عب�ور م�ی

ا رم�ان ص�دا ھھا در س�کوت کام�ل نیم�ھ ش�بی ذ می ک�رد . بع�دات تنم نفوآشنا بھ گوشم رسید کھ تا اعماق ذر ی س�کوت البتھ بسیار خفیف تر شنیدم کھ ھمواره ھ�م در س�کوتھای کوھس�تان و ک�ویر م�ی ش�نیدم . آن ص�دا

را در ص�دای ع�دم درواق�عی بی�رون آم�دم و غ�رق در خویش�تن م�ی ش�دم و بود آنگاه کھ از جھان ب�رون بکل� وص�دای ع�دم در س�کوت اس�تغراق ک�ھ ب�ھ لح�اظی ھم�ان ص�دای وج�ود مح�ض خود می شنیدم . آی�ا براس�تی

ازی د س��جاودان��ھ اس��ت چ��ھ ربط��ی ب��ھ ص��دای رآکت��ور اتم��ی دارد ؟ رآکت��ور اتم��ی ، تکنول��وژی ن��ابو یگان��ھ و ) بود : نابودی ماده ! عناصر تشکیل دھندۀ ماده (اتم) است . این صدای نابودی (عدم

ذک�ر ب�ودم ردغ�رق ت�ک و تنھ�ا م�ی زیس�تم و بیقولھ ای (دازگاره) ر ییالق ی دکدر زمستانی یخ بندان و کوال. دنرا بیان کن�آلبم را نمی کرد کھ ق می جوشید ولی کفایت ظھور سر نقطۀاز اعماق سینھ ام » حق«کھ واژۀ

دم وین واقعھ با ھای سحر بود کھ دراز کشیدم و غرق در حالمھ کرده بود . دمد گوئی لقمھ ای در گلویم گیر ابرخاس�تم و ب� .کھ بھ ناگاه صدائی بر در شنیدم کھ چون انسانی در را می کوبید تا صاحب خانھ در بگش�اید

وغ�ی دی�دم یس�ت ک�ھ در م�ی زن�د، در را گش�ودم و کالکھراس کھ این موقع سحر در این بیابان ب�ی آدمی�زاده ودم و گ�وئی ب�خوانده » کالغ«بنام را» ادگار آلن پو«ھا پیش از این واقعھ شعر مشھور ھمین و بس . سال

ال بدنف�ان ب�رف ب�ل لباسی بر تن کردم و در می�ان طوبدون تأم برای من رخ داده بود . ھاینک مشابھ آن واقعو در نگی نشستمه ای ھدایت کرد و بر روی سم و مرا بھ در دیک زاغچھ بود بھ راه افتا درواقعآن کالغ کھ

اعماق سینھ از» احق «ه را ادا نمود و رفت . من ھم بازگشتم و بھ ناگا» ق ح ا «مقابلم ایستاد و چند بار لفظ و پ�غ ک�ھ ک�ال . واژۀ اسرار آمی�زی رار یک رھائی و رستگاری خارق العادۀ روح نمود ام جوشید و مرا دچا

ی و ی�أس د ابدبود کھ البتھ روح پو را طبق ھمان شعرش بھ انقیا )Never» (ھرگز«بھ او تلقین کرده بود ھ ک�دی�دم ھقع�ب�ار آورد . در ای�ن وابول�ی ب�رای م�ن نتیج�ھ ای ک�امال معک�وس از حیات و ھستی کش�انیده ب�ود

از من برتر است . یزاغچھ اواژه ھای بنیادین و ازلی بھ ھنگ�ام تنھ�ائی ھ�ای ش�دید حاص�ل دھد کھ ھمۀ یخی بشر نیز نشان میرتا تجربۀخویش�تن درک حدود محض وج�ود وده اند . تنھائی کھ ھمان تجربۀنمجوئی بشر از اعماق دلش رخ از حق

کن�د خویش�تن رج�وع م�یشود . انسان بمیزانی کھ بھ خ�ود این واژه ھای وجودی می است موجب استخراجای��ن اس��رار نھفت��ھ بص��ورت واژه ھ��ائی از قل��بش ب��ھ ج��وش م��ی آین��د و آش��کار م��ی ش��وند . ای��ن ھم��ان واقع��ۀ

م�ی ش�نود . » خ�ود« ت . آنگ�اه ک�ھ انس�ان روی بخ�ود میکن�د ص�دای خ�دا را ازپیدایش مذھب و حکمت ھاسه ھای خودی ھستند . بھ لحاظی این ھمان صدای عدم است کھ از م�ادۀ ت�ن ژابدی ھمان وا ه ھای ازلی وژوا

م�ی خی�زد. ای�ن واژه ھ�ا دارای ذات�ی جود مطل�ق اس�ت ک�ھ از ص�ورت ع�دم (ت�ن) بربر می خیزد و یا صدای ودھن�د . این�ان ھم�ان ذات د کھ وجود و عدم را یگانھ می کنن�د و یگ�انگی ب�ود و نب�ود را نش�ان م�یتوحیدی ان

د و نروح��انی و یگان��ۀ ھم��ان اص��وات طبیع��ی مث��ل اوم و ھ��و و ح��ق م��ی باش��ند ک��ھ از دھانھ��ا ص��ادر م��ی ش��وک�ھ چ�ھ م�ی عرف�ان م�ی کنن�د ت�ا انس�ان بدان�د و بیعی و سھوی را دارای روح و معنااین واژه ھای ط درواقعق ی شوند و واژه ھا را جاندار و خال. اینان ھمان سر واژه ھایند کھ در کالبد واژه ھای طبیعی دمیده م گوید

١٠٢

» عل�م تأوی�ل«یر شده اند . ای�ن واژه ھ�ا منش�أ می کنند . اینان بھ مثابۀ تأویل کنندۀ واژه ھائی ھستند کھ تأخ می باشند .

واژه ها : تمدنسیري در

معن�ای بس�ط م�ی باش�د ک�ھ ب�ھ» م�د «ب از ریش�ۀ تجمع و گردھمائی است . در لغ�ت ع�ر بھ معنای» نتمد «

ار رق� نظ�ر ن اس�ت مث�ل م�د ددادن و کشیدن و متصل نمودن است و نیز بھ معنای روبرو کردن و تع�ین بخش�ی) م�ی mode( »م�د«ر مین معانی وجود دارد و آن مص�ددر زبان التین نیز کمابیش با ھدادن . ھمین ریشھ

س�ت ک�ھ ات نم�ائی و جل�وه گ�ری نیز از ھمین مصدر است کھ بھ معنای آش�کار س�ازی و ب�» مدرن«باشد کھ ری بھ معنایگمدنیت از مدنی گردھمائی بشر است . را داراست کھ واقعۀ» مدنیت« معنای بطور ضمنی کل

ن�ی م�دنیت فی باشد کھ بیشتر جنب�ۀ ص�وری و م civilنشینی نیز می باشد کھ در زبان اروپائی مترادف شھر شھر . شھرسازی و قوانین مربوط بھ ادارۀ نظر دارد مثل مھندسی را مد

امھ��ای گردھم��ائی بش��ر ھمان��ا گردھم��ائی واژه ھاس��ت ب��ھ چن��دین لح��اظ : یک��ی گردھم��ائی اف��راد بش��ری ب��ھ نق�ط فردھم�ائی گگر اینکھ این . و دی گوناگون و دارای باورھای گوناگون کھ ھمان باور بھ برخی واژه ھاست

بھ و خواص ، واژه ھائی کھ دارای کاربردھائی مشامشترک بین این افراد ممکن می شودواژه ھای بواسطۀه و ل و ارادگردھم�ائی و روی�اروئی و جل�وه گ�ری و آش�کار س�ازی امی�ا . و ل�ذا ای�ن و باورھائی واحد باش�ند

ا خ�ود ب�مص�درش را و » تم�دن«ن�د) ھم�ۀ مع�انی موج�ود در واژۀ دھ باورھا (کھ جملگی در واژه ھا رخ م�ی د . د و تکثیر می شود و اتصال می یاببھمراه دارد و مستمرا بسط می یاب

لم�ھ م�ی در داخل یک کگذاری حروف ھم گفتھ می شود کھ موجب اتصال حروف عراببھ ا» مد «در عربی، ئی اف�راد ھ�م موج�ب گردھم�ا» مد«ھستند ھمانطور کھ روف در کلماتموجب گردھمائی ح» مد «شوند و لذا

بشری می شود . م�ات در داخ�ل جم�الت ب�ھ ت ح�روف در داخ�ل کلم�ات و نی�ز کلدر ھیچ زبانی چون عرب�ی قرآن�ی ، ب�ھ ای�ن ش�د

م��ی باش��د ک��ھ در ای��ن زب��ان ب��ھ » م��د «ت ده و متص��ل نیس��تند و ای��ن معن��ای دیگ��ری از خاص��ی یک��دیگر چس��بندر قی��اس ب��ا زبانھ��ای اروپ��ائی ای��ن تف��اوت واض��ح م��ی ش��ود . در زبانھ��ای ، خ داده اس��ت ک��املترین وجھ��ی ر

از اروپائی و خاصھ انگلیسی بین کلمات یک جمل�ھ چس�ب بس�یار ض�عیفی وج�ود دارد و ھ�ر کلم�ھ ای مس�تقل. حروف داخل یک کلم�ھ نی�ز ھمینطورن�د . م�دنیت اروپ�ائی در رواب�ط سائر کلمات در یک جملھ شناور است

تفاوت روابط اجتماعی ش�رقی و غرب�ی اس�ت ک�ھ جوام�ع ش�رقی اجتماعی اش نیز ھمینطور است . این ھمان عاطفی ساختھ است یعنی چسبندگی روابط بسیار زیاد و این ھمان اع�راب اف�راد بش�ری اس�ت و م�د را شدیدا

م�ی کن�د و آن�را ب�ی حیرت درک بامدنیت شرقی . نخستین تفاوتی کھ یک شرقی در جوامع غربی بوضوح و ع�ات در غ�رب بیش�تر اس�ت و ب�ھ عاطفھ گی می نامند از ھمین معناست . ولی با اینح�ال ص�ورت بیرون�ی تجم

اس�ت ک�ھ آت�ن ھمین دلیل غرب، مھد ظھور احزاب و گروھھا بوده و نخستین شھرھای فشرده را پدی�د آورده حاص�ل تم�دنول�ی ای�ن ش�ھر فش�ردۀ م�نظم و مین واقعھ می باش�د . انمونھ ھای تاریخی قبل از میالد یکی از

١٠٣

مرکزیتھ�ای مۀھ رب» polis«یک حکومت نظامی شدید با قوانین قدرتمند و خشن بود . بھ ھمین دلیل لفظ غرب�ی تم�دن. یعن�ی مدنی اروپا اطالق می شد ک�ھ ھم�ان معن�ای خش�ونت و ق�درت نظ�امی را آش�کار م�ی کن�د

ھای ش�رقی حاص�ل چس�بندگی و اتص�ال ب�اطنی و تم�دنن است ولی حاصل نیروھائی از بیرون بر روابط مردما دیس��تی دارن��د ول��یھای غرب��ی ص��ورتی پ��ر زرق و ب��رق و م تم��دنع��اطفی ب��ین اف��راد اس��ت . ب��ھ ھم��ین دلی��ل

ش�رق درواق�عچسبندگی باطنی برخوردارن�د . ورتی شدید برخوردار نبوده ولی ازھای شرقی از چنین صتمدنفن�ی : وطنی و ظاھری ھستند : گردھمائی و چسبندگی باطنی و ظاھری : عرف�انی با تمدنو غرب دو مظھر

قلبی و ذھنی ! و واژه و پ�ر زرق و ب�رق در می�ان انب�وھی از اش�یای واژه ایگردھمائی صورتکھائی بی�روح و ب�زک ش�ده

ھل�و گ و دوپگن� ھ�ائی سربس�تھ و هھای مد شده و مد شده . و آنچ�ھ ک�ھ نی�ز مبادل�ھ م�ی ش�ود دری�ائی از واژا دو ده ان�د ت�ک�ھ واژه ھ�ا گ�ردھم آم� یاست کھ طبعا جز دوگانگی و تناقص و جدال و جنگ نمی آفرین�د . گ�وئ

و ای�ن ی ھس�تندنزاشقھ شوند و نبردی عظیم پدید آورند و لش�کر آرائ�ی نماین�د. و ام�ا واژه ھ�ا دارای س�ربای قلع�ھ ھ�ا ه م�ی ش�ود م�ی جنگن�د . نخس�تین ش�ھرھاسربازان نیز آدمھاین�د ک�ھ در پادگانھ�ائی ک�ھ ش�ھر نامی�د

مراک�ز ش�ھرھا روزه نیز چنین اس�ت و در اط�راف ھم�ۀد . امنجنگی بودند و سرباز خانھ ھا محسوب می شد ن شھرھا نیز شعبات انتظامی دارند . ونظامی قرار دارند کھ در در

واژه کھ حاصل ه است . سائر اشیائیھر واژه ای مبدل بھ یک نیزه ، یک چاقو، یک تیر یا گلولھ و بمب شدش�ده م�ی ھ�ای م�د اتی را ایفا می کنند . و آنان کھ کمتر دارای ای�ن واژهحھایند نیز کمابیش ھمین نقش تسلی

لک��ھ واژه ر نیس��تند بت��راف ح��. ثروتمن��دان فق��ط ب��رای گردھم��ائی دارن��د یعن��ی فق��راء ل بیش��ترید تحم��نباش��ه ن�دوزی ب�ودااست . تعلیم و تربی�ت اجب�اری نخس�تین کارگاھھ�ای واژه اندوزترند و این ھمان ثروت اندوزی

زش ت�ر م�ی ب�ا ار ومھمت�ر است . مغزھائی کھ بیشتر از این واژه ھای سربستھ و گنگ ذخیره داش�تھ باش�ند ی دچ�ار ئمغزھ�ا ینترند چرا کھ واژه ھای بیشتری را در خود گ�رد ھ�م آورده ان�د . چن� تمدننمایند و گوئی م

و ثقی�ل را ریتھای شدیدتر م�ی رون�د ت�ا ای�ن واژه ھ�ای س�یاهطی زدگی شدیدترند و لذا بسوی جباقحو حرص ت ھ�ا و مرک�ز ث�روت) سازند . و لذا شھرھا معادن بت ھا شدند و محل بھ چیزھائی نمایند یعنی مد (بت تبدیل

ھ گ�اه ک�اھھ�ائی اب�د و قربانگنیز کانون اش�د تض�اد ھ�ا و تفرق�ھ ھ�ائی در بط�ن ای�ن تجمع�ات . و نی�ز ک�انون مع ند . دآدمھا می بایستی بھ پای واژه ھای بتی قربانی می ش

پدی�د حکوم�ت ھ�ا و ھماھنگی بودند تا در کنار ھ�م بمانن�د . و د و محتاج رھبرینواژه ھا بجان یکدیگر افتادت بتھ ب�ھ ق�ولکھ ا رئیس جمھور امپراطور ، مثل شاه ، پیشوا، فرعون ،آمد بھ رھبری برخی از واژه ھائی

نو، ن ، ویش�ه ، آم�وواژه ھائی کھن تر و نامرئی تر ممکن می شدند واژه ھائی مثل آس�ور، اھ�ورامزدا، یھ�وواژۀ ر ، م�د ی�ککھ یک رھب�شده ھمان شاه و پیشوا ھستند . گوئی مد ، هللا و .... کھ گوئی کریشنا، برھما

ازلی است : شاه ھمچون سایۀ خدا ! سری قدیمی ترین جای ھر شھری ی�ک معب�د و و شھرھا بوده اندت ی بت خانھ و بت ھا سنگ زیربنای مدنمعابد و

بت خانھ است . ای�ن ب�ت ھ�ا بت�دریج س�یمائی انس�انی یافتن�د و بت�دریج ش�ھرھائی ب�ر پیرام�ون قب�ر انس�انھائی رھای مغ�رب زم�ین ب�ا ز ش�ھیس پدید آمدند . مدرنترین و جدیدترین شھرھا اینگونھ رخ نمودند . بسیاری اقد

یس نامگذاری شده اند مثل س�ن فرانسیس�گو ، س�ن بارب�ارا ، س�ن دی�اگو و .... بھ معنای قد » نتس «پیشوند پدی�د ی پدید آمدند . اکثر شھرھای ھزارۀ اخیر در جھان بر این اس�اس در سائر نقاط جھان نیز چنین شھرھائ

اده ھ�ا نخس�تین بن�ای ش�ھرھا ان�ھ نی�ز تقریب�ا ھ�یچ ش�ھری ب�دون ام�ام زاده نیس�ت و ام�ام زر خاورمیدآمدند .

١٠۴

و س اس�ت و ب�س . می شوند . ھر امام یا ام�ام زاده ای ب�رای مردم�ان ش�ھر ، فق�ط ی�ک واژۀ مق�د محسوب ھمین سر واژه است کھ اساس مدنیت ھا گردیده است .

ر است . و ھ� یک نام است و تمام معنایش در این واژه متمرکز) دارای یا کشورو نیز ھر مرکز مدنی (شھر ،لن�دن ، برای بسیاری دارای قداس�ت و عظمت�ی مت�افیزیکی اس�ت : آمریک�ا، نیویوری�ک ھا یک از این واژه» نتھ�را«اژۀ روس�تائی ک�ھ در س�ودا و س�ر ویم و ...... آن لمکھ ، تھران ، مسکو ، اورش� ،پاریس ، توکیو

ھی��ان و مک��م ب�رای یھودلیافت��اده اس�ت و .... اورش��» نیوی�ورک«ھ ب�ھ دام س��ر واژۀ ک��ان�ی اس�ت و ی��ا آن تھر . برای مسلمانان و.....

ه) لوگ و ش�جر، آدم و ح�وا را ب�ھ س�ر واژه (دی�ا»ر س�«س از طری�ق ی�ک م�ار زیب�ا ب�ا واژۀ از آنگاه ک�ھ ابل�ی! س�اس تنھ�ائیدائی آغاز ش�ده ب�ود و احچرا کھ تفرقھ و جای گردھمائی آغاز شد نبھ مع تمدنافسون نمود،

ب�ھ م و ح�وانخستین در بھشت با شکست مواج�ھ ش�د و کم�ون (مجم�ع) عرف�انی ش�کل نگرف�ت و آد تمدنآن و ونی از نی�ازپدی�د آوردن�د ک�ھ معج�ش�یطانی را –حی�وانی برزخ افتادند و بواسطۀ واژه ھا یک کمون اولی�ۀ

ب�ا ش�جرۀ(دن ! اگ�ر آنھ�ا پ�س از بخ�ود آم� ری�او و جب�ر و فری�ب ناز بود : یک گردھمائی از س�ر نی�از و ن�از الفاص�لھ) از خ�ود بمشاجره بود) با زشت دیدن خود (بواس�طۀ عورتھایش�ان ممنوعھ کھ ھمان شجرۀ واژه و

نق�د ا در خ�ودرندند و تنھائی خود را م�ی پذیرفتن�د و آن�را درک م�ی نمودن�د و س�ر واژۀ ازل�ی روی نمی گردا ریائی و مدیستی مبتال نمی شدند . تمدنبرزخ و می نمودند بھ

ه و س�اقط ذھ�ن گ�را) ب�ھ ق�درتھای مھلک�ی رس�ید –رگرا (نقط�ھ پرس�ت ھای س�تم�دنتاریخ نشان داده است ک�ھ ن��د . اقی مان��ده و زم�ین را ب��ھ ارث ب��رده اروح گ��را) ب�� -دل گ�را ر گ��را(ھای کوچ��ک س��تم�دنگش�تھ ان��د و فق��ط

د . ول��ی بران��دازی ش��ده ان�� –ب��ھ ق��درتھای مھیب��ی دس��ت یافت��ھ و دچ��ار خ��ود پرس��ت) ھای مدیس��تی (ب��تتم��دن ھای سر گرا و نامرئی بوده اند کھ استمرار یافتھ اند . تمدن

» : سر« واژه

گ��ی نھ م��ار زرس��یم ک��ھ در طبیع��ت ، لف��ظ م��اران اس��ت و خاص�� م��ی» ر س��«پ��س از س��ر واژه ھ��ا ب��ھ واژۀ

ری ھ�م رس�اند و مھلکت�رین حی�وان روی زم�ین اس�ت و در منظ�ر بش� با اشاره ای شکارش را بھ قتل م�ی کھده ن تلق�ی ش�حیوانی مخوفتر و مھلکتر از مار وجود ندارد و در افسانھ ھا نی�ز مظھ�ر ش�یطان و دش�من انس�ا

واج�ب اند و گ�وئی ق�تلشرس� است و بشر نیز ھیچ حیوانی را ھمچون مار با ع�داوت و غض�ب ب�ھ قت�ل نم�ی حتی یک واجب شرعی ھم محسوب شده است .ئلھ است و این مس

را با ھجای تمام و ش�دید و ممت�د در طبیع�ت منتش�ر م�ی کن�د و ھمچ�ون ص�دای » سر «کھ لفظ تتنھا مار اسود . ص�وت و رعب آور است کھ عموما شبھا بصدا می آید و یا بوضوح ش�نیده م�ی ش� هیک آژیر تکان دھند

١٠۵

ده اند . ش�اید بھت�ر ب�ود و بھ ھمین دلیل او را جیرجیرک نامیاست » جر «ا ی» جیر«یرجیرکھا بیشتر شبیھ ج نامی��ده ا ن��د » خ��ر«ک��ردنش » ع��ر«را ب��ھ مناس��بت » خ��ر«م��ی نامیدن��د . ھم��انطور ک��ھ م��ثال » س��ر «م��ار را

» سر «می کشند . » خر «، » عر «رخی خرھا بجایده می شود و نیز بنامی» عر «کھ در برخی مناطق ھنوز بھ معنای سینھ و نیز سرور بھ معنای نش�اط قلب�ی . و » سریر«ی واژه ھا نیز می باشد از جملھ برخمصدر

انطور کھ قبال نیز و غیبی است . ھماموری پنھان و نامرئی و نامفھوم اسرار کھ جمع سر است و بھ معنای و دل و ج��ان و ی در س��ینھ م��ی گوین��د ک��ھ ک��انون روحب��ھ نقط��ھ ا» س��ر «رف��انی، اش��اره ک��ردیم در فرھن��گ ع

معنویت انسان . ت و معرفت و احساس و اراده است یعنی کل محب ن کھ صوت مار اس�ت و تنھ�ا ص�وت اوس�ت ب�رای انس�ان مخ�وف و رع�ب آور اس�ت و زیب�اترین م�ارا» سر «

ز دی��دن حت��ی ا از م��ار ک��ھ م��ی ب��رد اال ی کم��ابیش ل��ذتیاتفاق��ا زھ��رآگین ترن��د و انس��ان از تماش��ای ھ��ر حی��وانک�ھ ی بینن�دمار م� سناک و پریشان خود در خوابھایشانتصویرش می ھراسد . انسانھا معموال در حاالت ھرا

ارد و ب�دنش ن�د یکی از ترسناکترین خوابھاست . مار تنھا حیوان مطلقا بی دست و پاست و ھیچ زائده ای بری تثنائی م�است از تمام اعضاء و جوارح بدنش اس�تفاده کن�د . ب�دین لح�اظ حی�وانی اس� برای حرکتش مجبور

باشد . ردن و نی�ز وآمی باشد کھ بھ معنای مرور کردن ، شمردن ، بحساب آوردن ، بھ یاد » مر «از مصدر » مار«

» یسق�د «معن�ای اش�د . در زب�ان س�ریانی ب�ھ ب�ھ معن�ای زھ�ر و تلخ�ی نی�ز م�ی ب» مر «جدل کردن می باشد . ، ر، م�رورااست کھ بصورت پیشوندی با نام پیامبران آورده می ش�ود مث�ل م�ار یعق�وب . واژه ھ�ائی مث�ل آم�

ی م�ادر نی�ز دری ، م�ار ب�ھ معن�ازبان فارس�ی در مرارت ، امارت و امیر جملگی از ھمین مصدر می باشند . بص�ورت ھن�وز در اکث�ر اق�وام باش�د ک�ھمی باشد کھ ھنوز ھم رایج است . ماری اسم حض�رت م�ریم نی�ز م�ی

از» م�ار« و» م�ر«وط در زبانھ�ای گون�اگون از مص�در اسم زن بکار می رود . این کاربردھای بظاھر نامرب .می شوند منشأ سر زبان واحدۀ بشری دارای معنائی ھستند کھ جز بواسطھ سر واژه ھا احساس و درک ن

نی�ز mar واژۀ و. قا و ارباب استرور و مھتر و فرزانھ و آی س بھ معنا ) sir» ( سر «در زبان انگلیسی د واژۀ (راز) م��ی باش��» س��ر «ھ در زب��ان انگلیس��ی مع��ادل معن��ای ب��ھ معن��ای حی��رت و ش��گفتی اس��ت . آنچ��ھ ک��

secret ھ بی شباھت بھ مشابۀ عربی آن نیست . کاست ب��دبختی و چ��ھ بس��ا موج��ب گرفت��اری و در فرھن�گ عامیان��ھ ھ��ر رازی ک��ھ قاب��ل بی��ان نباش��د و اگ��ر بی��ان ش��ود

اس�ت . و ھ�ر بش�ری مق�دار زی�ادی از » مگ�و«نامیده می شود ک�ھ دارای ھم�ان طب�ع »سر «فاجعھ می شود داراس�ت ک�ھ چ�ھ بس�ا ھرگ�ز بی�ان نم�ی کن�د و ب�ا خ�ود ب�ھ گ�ور م�ی ب�رد . ول�ی در فرھن�گ این نوع مسائل را

ر مگوی خود را با مردان حق بازگو کن�د ت�ا از اس�ارت وجود دارد کھ انسان اسرا مسیحی و اسالمی این حق راف در ن�زد کش��یش امک�ان م�ی یاب�د و در اس�الم ھ��م عت�ت بص�ورت اآنھ�ا رھ�ا گ�ردد . ای�ن مس��ئلھ در مس�یحی

ھم مؤمنان امر بھ راز دل گوئی ب�ھ کریم بصورت راز دل گوئی با مؤمنان و عارفان تحقق می یابد. در قرآن ھ نف�ر راز دل چ�ون س�«برای بخشودگی و پیدایش دوستی و ھدایت اس�ت : واجب ھمدیگر شده اند کھ امری

مرید با مراد اس�ت و بس�تر ھ�دایت ، اساس رابطۀ در عرفان اسالمی سر دل گفتن » .گویند چھارمی خداستمراد و مری�د تمام�ا ب�ر اس�رار اس�ت و معم�وال روحانی و رستگاری می باشد . رابطۀو رشد معنوی و تعالی

راف می شوند و رازشان گشوده می گردد . و اصال س�ر ب�ودن آنھ�ا از عتین اسرار تماما گناھان ھستند کھ اارا با مار بھ عنوان مظھ�ر زھ�ر و کش�ندگی و » سر «ز این منظر بھتر می توان رابطھ ھمین بابت است . و ا

م�ار ب�ود تگاری . بھرح�ال س�ر رس� گناه درک نمود و نیز بعنوان اساس بخود آئی و عرف�ان وت و نیز ابلیسی

١٠۶

س�ر ب�ھ آئ�ی ھم�ان –دم و حوا را افسون کرد و سپس بخود آورد و ب�ھ نب�وت رس�انید . بخ�ود آکھ در بھشت راه معرف�ت نف�س م�ی رس�د و ای�ن ک�ل م�ی» خدا«بلیس شناسی است کھ در کمالش بھ آئی است و لذا تماما ا

.باشد کھ راه سر گشائی از وجود خویشتن است ا پارند و ب�ن�یش م�ار ج�ان م�ی س� است سالیانھ دھھا ھزار نفر بواس�طۀدر ھندوستان کھ پایتخت ماران زمین

ن م�اران س ت�ریت و مق�د س�ب�ھ م�ارعینکی نی�ز ھی�ا م�ار زنگ�ی ک�ھ مع�روف مار کبری اینحال ماران و خاصھود ار می ش�اسمی برگزھ مراست و کشنده ترین آنھا ، پرستیده می شوند و مظھر الوھیت ھستند . و ھر سال

ب��ازی و رس��د . ک��ال م��ار م��ی »س��ر اکب��ر«را بوس��ھ زن��د ول��ی گزی��ده نش��ود ب��ھ س��ر م��ار کب��ری ک��ھ اگ��ر کس��ی ھ وده اس�ت ک�بوط آدم و حوا ب�بشری و محل ھ تمدنمارپرستی از ھندوستان پدید آمده است کھ مھد نخستین

مار از بھشت طرد شدند . بواسطۀنبای�د وج�ود دارد ک�ھ ش�گون و س�ر خوش�بختی خان�ھ محس�وب م�ی ش�ود ک�ھ» مار خانگی«پدیده ای نیز بنام

ت دارد . رساند و این واقعی ب خانھ نیز آزاری نمیاحکشتھ شود و بھ صپ�ا ج دس�ت واژدھا نیز از جنس مار است منتھی ماری بسیار پیر و چند ھزار سالھ تلقی می شود ک�ھ بت�دری

یاع ک�وچکتری کوتاه می گ�ردد . ان�ودارای شاخھائد و ھمچنین یبدنش می رو در می آورد و نیز موھائی برب�ا وع م�اراناز این نوع مار گھگاھی گزارش شده اند ک�ھ بس�رعت ناپدی�د ش�ده ان�د . اینجان�ب یک�ی از ای�ن ن�

خود بھ چشم دیده ام . بھ» حیوم« وخداست . سماءیعنی زنده می باشد کھ از ا» حی «گویند کھ از ریشۀ » حیھ«در عربی مار را

نطور ک�ھ معنای ماری بسیاری پیر و ھمچون اژدھاست و از الق�اب اس�طوره ای عل�ی (ع) نی�ز م�ی باش�د ھم�ا عل�ی (ع) نیز از ھمین مصدر و بھ ھمین معناست و از القاب عل�ی (ع) اس�ت . و برخ�ی از مری�دان» حیدر«

. ارس�ی اس�تی�ده ان�د ک�ھ از آن جمل�ھ س�لمان فرا گاه بصورت یک اژدھ�ا م�ی د اعتراف کرده اند کھ علی (ع)ی�ز ن» هللا اعظ�مس�ر «ھم نامیده اند . علی (ع) را ب�ھ بھ معنای شیر خدا » اسدهللا« راھمانطور کھ علی (ع)

نامیده اند . » اھل سر «د . و کال عارفان و صوفیان را ملقب کرده انمعن�ای اراست و بھراز گونگی را د عنائی کامال ضد چند بار بکار رفتھ و بظاھر م» سر «در قرآن کریم واژۀ

ان ب�رایم آس� سر لی امری ! یعنی پروردگ�ار م�ن ام�رم رایآسانی و سادگی و روشنائی و سھولت است : ربی ر را س�دی�الکتیکی در اینج�ا معن�ای ! معنای تحت اللفظی آن است کھ : پروردگارا امر را برایم س�ر نم�ا ! نما

دن . ای�ن کردن ھم معنای پوشیده کردن اس�ت و ھ�م آس�ان و واض�ح ک�رکھ در آن واحد سر می کنیم ھم درکربرد ب�ھ ارد کھ در قلم�رو ک�اھمان سر واژه ھاست کھ در مصدر ھر واژه ای بصورت وحدت اضداد حضور د

ت واژهدرس� وادی انتخ�اب م�ی کش�اند . آنک�ھ ش�قۀ انسان را بھ نادرست تقسیم می شود و درست و دو شقۀبرسد ھان واژهنرا انتخاب کند بایستی از صورت و بت واژه کھ ھمان دنیای آن واژه است درگذرد تا بھ سر

اژه را و دنی�وی و ینادرس�ت را انتخ�اب کن�د یعن�ی ص�ورت م�اد ھمان آخ�رت واژه اس�ت . ول�ی آنک�ھ ش�قۀ کھ ردیده است .ا گبرگزیده ولی از سر باطن واژه محروم شده است یعنی از آخرت واژه مبر

ی ش�بگردی است ک�ھ ب�ھ معن�ا» سر «در قرآن کھ مربوط بھ معراج پیامبر است نیز از واژۀ » اسراء«سورۀ . می باشد کھ واقعۀ سر گشائی محسوب می شودرسوخ در ظلمت است کھ بیانگر واقعۀ معراج و ر و ن�ای س�رور آوو نیز ب�ھ مع نیز از اسماء الھی است و بھ معنای سر کننده و سر گشاینده است» سار « شاد . زنی

١٠٧

ک��ھ معم��وال م��ان اس�رار آگاھان��ۀ س��ر او ھس�تندھآنچ�ھ ک��ھ انس�ان را از س��ر دل��ش مح�روم و بیگان��ھ م��ی کنن�د ت . و اس� د س�رگناھان اویند کھ درک نشده و بخشوده و پ�اک نگش�تھ ان�د . زی�را آنک�ھ بای�د س�ر دل را بخوان�

پ�اک نگ�ردد نش�ود و بخش�وده وه الکن است . تا اسرار سر بھ ی�اد آورد سر گناھکار سری تاریک و گنگ ود و درک ر دل نیس�ت . ت�ا س�رھای مگ�وی س�ر ب�ا دوس�تی م�ؤمن و ع�ارف درمی�ان نیای�سر قادر ب�ھ درک س�

نندقدرت خوا دأم است . تا سر انسان پاک نگرددو امر تو» سر و سر «. نگردد راھی بسوی سر دل نیستاز و د شواک می دل ھرگز بیان نمی شود بلکھ عیان می شود بمیزانی کھ سر انسان پ ل را ندارد . سر ر دس

اسرار مگویش زدوده می گردد . ھ نی�ز تن�ی ! آنچ�ھمان�ا ی�افتنی و ش�دنی اس�ت و ن�ھ گففھمد سر خود را نم�ی یاب�د . س�ر انسان تا سر خود را ن

را و گ��ت ر انس��ان را ب��ھ غای��ت پ��اک ش��دگی از واژه ھ��ای ب��س��ه م��ی ش��ود س��خنان حکیمان��ھ و عرف��انی نامی��د سر دل می کشاند . دیستی می رساند و بھ آستانۀم

ھم ر فس طۀ است کھ تا ھزاران سال ھم بواسھر آنچھ کھ ھست و رخ می دھد و نیز ھر زندگانی ای یک سر نمی شود .

را مان ص�ورتر گریبان بودم کھ از پس سرم ھشبی صورتی دلربا در ماه دیدم . بھ اطاقم وارد شدم و سر دھم�ان ھ ام درتھا ش�اندیم کھ چ�ون م�اری ف�رود آم�د و ش�انھ ام را ن�یش زد و رف�ت . از درد پری�دم و ت�ا م�د ید

ز اس�رارا ین�وین در زندگیم رخ داد کھ سراس�ر عرص�ۀ ینیش ، درد می کرد . از ھمان شب آغاز جدید ۀنقط گشائی و سر واژه ھا بود .

س�روری ام�ت بھش�تی وقاست بھ معنای سینھ و سر دان است و نیز بھ معنای تخت ا» سر «کھ از » سریر« انسان است کھ در قرآن نیز بھ ھمین معنا آمده است .

ش�دن م�دھوششدن است . اھل سر شدن ب�ھ لح�اظی سروری و سرور نیز حاصل سر و سر دانی و اھل سر .ار میرود معنای بی حس و کرخت شدن می باشد کھ در فرھنگ عامیانھ بکنیز می باشد . سر شدن درد بھ

و س�اده ا مجن�ونیی طلسم شده بھ ھمین دلیل انبیاء و اولیاء کھ اھل سرند در منطق اکثر مردمان ، انسانھائین ن�چ ی اند . لوح می باشند . در اینجا اھل سر شدن و ساده و روشن و بی درد شدن مفاھیمی واحد و واقع

در ی ان�د .ی و فھ�م منطق�انسانھائی درعین سادگی بسیار ھم رند م�ی نماین�د و مرم�وز و غی�ر قاب�ل پ�یش بین� آنھا گول می خورند . نگول زد عین حال کھ گول خورند ھمھ بواسطۀ

. م�ی باش�د قرآن کتاب اسرار است و سرگذشت و احوال اھل سر و ماجرای برخورد ج�اھالن ب�ا اھ�ل س�ر کل ای ھ��واژه طۀ ای�ن واقع�ھ بواس�آغاز س�ر ھمان�ا ایم��ان اس�ت، ایم�ان ب�ھ منش��أ س�ر یعن�ی خداون�د . و ک��ل و س�ر

ارن�د یعن�ی دق�رار » ذک�ر«ب�ھ ھم�ین دلی�ل مؤمن�ان در درج�ات واژه ھاس�ت .ار اسرار آمیز پدید می آید و اسرن تی ک�ھ جھ�اعن�ی کلم�اند یھس�ت» مکن�ون کلم�ات«ھای سر . و این واژه ھا ھمان گویندگان و دارندگان واژه

) کشانیده اند . (شدن» کون«ھستی را بھ ب�ھ ود گیرن�د بسیاری در طول تاریخ ت�الش نم�وده ان�د ب�ا ب�ازی ب�ا ای�ن واژه ھ�ا ، س�یمائی اس�رار آمی�ز بخ�و

ب�ھ اش�د ،ه ھاواژ فی شوند و رسوا گشتھ اند . کم نیستند فرقھ ھائی کھ در بازی با ایناصطالح اھل سر معر ی�ن س�ت ک�ھ دزی یضاللت و تباھی دچار گشتھ اند . برای رسیدن بھ سر ای�ن واژه ھ�ا بایس�تی ب�ھ راه و روش�

ه ارن��د خ��واددی��ن ق��رار جھ��ان و جھانی��ان در . راه دی��ن تمام��ا راه اس��رار اس��ت و ک��ل خ��دا تعی��ین ک��رده اس��ت . شوند و اھل سر ھستی خود عارف می . ولی آنان کھ دین را انتخاب کرده اند بر اسرارناخواه

١٠٨

ت ار واقعی�چی�زی ج�ز س�، . س�ر اقعی�ت ھ�ا را افس�انھا را واقع�ی م�ی بینن�د و ھم�ۀ وھ�افس�انھ ھم�ۀ اھ�ل س�ر ن اس�ت و ج�ت ھا سرند . جز اسرار ھیچ چیزی نیس�ت . جھ�ان ، س�ر اس�ت . جھ�ان ، س�ر واقعی نیست. ھمۀ

نکھ بجھدآوی جھاندن و جھیدن است . ، سک آشکار می شود . جھان ان . و در دو صورت جھنم و جنتجی گی�رد و م�جان خویش می نش�یند و ق�رار و آنکھ سر یافت بر سر . و جھد کند بر اسرارش واقف می گردد

خاموش می شود و آنگاه جھانیان را می جھاند .

: ر س سر

ف�ی ب�د و ند ثبت و مطلوب م�ی یاب�کھ خوب و م نفسانی بشر آن است کھ ھر چھ را سر واژه در قلمرو تجربۀ جھنم از آب در می آید و بالعکس . . بھشت ، و لعن می شود و بالعکس

واژه کن�د ت�ا ھ�ر جھان را واژگ�ون م�یاست . و اھل سر این معنا را درمی یابد و ، سر واژه گونی سر واژه . ای واقعی شود و واقعیتش عیان گردد

ی اس��ت و بران�داز –ش را اثب��ات م�ی کن�د . س�ر واژه ، س��ر خ�ود ض�د ومعن�ایش م��ی باش�د ھ�ر واژه ای ض�د ر اس�ت . داسرار در خموشی اس�ت و انس�ان خ�اموش ک�انون س�ر نھایتا سر واژه براندازی است و لذا غایت

آید . معنای واژوی ، سر ھمان سر خموشی است . آنگاه کھ واژه ، نواژه می گردد اسرار عیان می ھمان واژگونگی است یعنی سر واژه ! » سر «

ک�ھ ل�ی آنج�ائیویعن�ی از ک�انون س�ر . ھر واژه ای از سینۀ انسان باال می آید و بر زبانش ج�اری م�ی گ�ردد ژه گ�ونین�ی وار است . ولی آنچھ ک�ھ س�ر م�ی خوان�د س�ر واژه اس�ت یعمعنایش تداعی و خوانده می شود س

نمای�د . ش رخ م�یت ض�د ی�واقع درھ سر م�ی خوان�د ف�ی الواق�ع ک�امال معک�وس اس�ت و کواژه . یعنی ھر چھ آورن�د . روند ولی سر از جھنم در م�ی ت بھشتی میفرماندھی سر خود بھ گمان سر بسوی وضعی ھمھ تحت

ھ�ر ام�ر .ر ش�ده اس�ت ع�ین جھ�نم اس�ت حرکت تاریخی بشر از آغاز تاکنون کھ بھ بھشت تکنولوژی منج کل د و کن� وارون�ھ عم�ل م�یت مدیس�تی درس�ت واقعی� کوچک دیگری کھ مستمرا از س�ر ص�ادر م�ی ش�ود نی�ز در

ون�ھ ش�دن گدھ�د . واژه ھ�ا در س�ر خوان�ده م�ی ش�وند و ھم�ین خوان�ده ش�دن ، واقع�ۀ واژه وارونھ می نتیجۀو .رونھ اس�ت و وانده شد واژه است یعنی واژه گونھ خوااصواتی است کھ از سینھ باال می آید . ھر چھ کھ

.ت�وم م�ی مان�د مکمعنا نم�ی ش�ود و ت�ا اب�د س�ر یعن�ی مطلقا در سر » سر « این سر واژه است . ولی واژۀ واژۀ سر فقط در دل خوانده می شود .

١٠٩

ر : سسر

پرداختندخانھ ھا تب سواد از نشناختند واژه ھا را سر سر ان را جابج�ا کھ انس آن نیروئیتماما قلمرو فرمانروائی سر است و نھ واژه . ر سر ھمان سر دل است . دلس

نش�أنطور ک�ھ مھر کسی با ان�دک دقت�ی در ح�ال خ�ود در م�ی یاب�د . ھم�ارا مرو فعال می کند دل است و این اھ ب�دل . ن�د ک تھ�ا را م�ی خوان�د و واژه و وارون�ھ معن�ا م�ی) ای�ن فعالی مرگ و زن�دگی دل اس�ت . و ذھ�ن (س�ر

ذھ�ن دیگ�ر رود و می خواند . آنقدر از یکدیگر دور می شوند ک�ھ سوئی میراند و ذھن در سمت مخالفی میده ون�ھ فھمی�ی بخواند زیرا ھ�ر چ�ھ خوان�ده ب�وده اس�ت وارون�ھ از آب در آم�ده اس�ت یعن�ی وارزنمی تواند چی

ھ�ن ، ض�د ذنگی را دل تصدیق می کند زیرا درست رفتھ و صاحبش را برده است و لذا شده است . این واروت از دل م��ی ش��ود و قص��د واژگ��ون س��ازی دل را م��ی کن��د و ای��ن ھم��ان ک��افر ش��دن اس��ت . و دل ب��رای مقاوم��

نھ ص�ورت واژه ھای واژگو تا با بمبارانھای ذھنی کھ بواسطۀ خودش سخت و سفت و ثقیل و قسی می گرددنھ�ا آو «ند : که دل را مبدل بھ سنگ می ھمان وضعی است کھ گا خود را از نابودی حفظ کند . این ردمی گی

–قرآن » . چون سنگ است و بلکھ سخت تر از آندلھایشان اژه و اژۀ ب�ی واولی م�ی باش�د ک�ھ واژۀ ازل�ی را ک�ھ و اوند در انسان است یعنی ھمان نقطۀخد دل نقطۀ ارادۀ

نھ�ان اس�ت واست یعنی خداوند در ای�ن نقط�ھ پ» سر «طھ نشانده است و آن نقطھ ھمان قیگانھ است در آن ن مرموز . و بھ رمز و راز با انسان سخن می گوید کھ بصورت احساسات درک می شود .

ش�م چد . مث�ل پنجگانھ نامیده می شوند ، حس ھای ذھنی اند و لذا جملگی واژگون�ھ م�ی یابن� آنچھ کھ حواس س بقی ح�واام�یز اصوات را وارون�ھ م�ی یاب�د و ا در مردمک کامال وارونھ می یابد . گوش نکھ ھر شی ای ر

و ل��ذا ھمینگون��ھ ان��د . ول��ی ح��س قلب��ی را ک��ھ احس��اس م��ی نامن��د دریاف��ت کنن��دۀ راس��ت و درس��ت ام��ور اس��ت ھمواره در حکمت دینی و قرآنی سخن بر سر چشم و گوش و دماغ و زبان و شامۀ دل است .

ی چاپلوس� ق وزبان بیشتر تمل ھمانطور کھ انسان از ھر کھ بواسطۀ ھوش ذھنی اش، بدش می آید، بواسطۀرون�ھ ک�ار و ابلیس از دھان مار ب�ود ک�ھ ھ�وش ذھن�ی را وا» سر «اک ذھنی وارونھ کار است . ر. اد می کند

سوس�ھ را ب�ھ و اء نم�ود و اوساخت و ب�ھ آدم الق�فریبنده ساخت زیرا سر قلبی را تبدیل بھ صوت و واژۀ سر ب�رای ح�ل و سوء ظن و تردید دربارۀ ھستی جاوید در بھشت انداخت و بھ شجره (مشاجره) ان�داخت. و ح�وا

دم دچ�ار آاین مشکل بھ نزد ابلیس رف�ت و دس�تور العم�ل گرف�ت ک�ھ ھمان�ا نزدیک�ی ب�ھ ش�جرۀ ممنوع�ھ ب�ود . ا آدم ب��ھ ول��ی ح��وا آن��را آش��کار ک��رد و ب��ک��رده ب��ود تردی��د و مش��اجرۀ ذھن��ی ش��ده ب��ود و مش��اجره را آش��کار ن

د.ھ خدا بوقلبی شان مختل گردید . یعنی ذھن بھ دل مظنون شد و این سوء ظن ب مشاجره پرداخت و رابطۀ . ابی بدھدر جوانی با من دربارۀ کسی کھ بھ خواستگاریش آمده بود مشورت نمود کھ آیا چھ جوتروزی دخ

اگ�ر آرام و راض�ی اس�ت ج�واب مثب�ت ب�ده و اگ�ر در قب�ال ای�ن ام�ر پریش�ان و بھ او گف�تم ب�ھ دل�ت رج�وع ک�نعقی�دتی –اقتص�ادی –سیاسی –اجتماعی –ت علمی باو بھ محاسمنفی بده بی می شود جواغمتالطم و یا

ھ ش�دم و ج�وز و ش�ب گذش�تھ تمام�ا ب�ھ دل�م متوفکر مکن کھ فریبنده اند . فردایش آم�د و گف�ت م�ن در ط�ی راحساس مثبت یا منفی و یا خوشایند و یا منکرانھ ای در س�ینھ ام نی�افتم و ب�ھ ای�ن نتیج�ھ رس�یدم ک�ھ کمترین

دھ�د . ای�ن دخت�ر براستی یا من دل ندارم و یا دلم مرده اس�ت و بھرح�ال کمت�رین واکنش�ی ب�ھ م�ن نش�ان نم�ی

١١٠

ول�ی ب�ھ نیافت�ھ ب�ود. ال حیرت و وحش�ت ھ�یچ برای نخستین بار در زندگیش بھ دلش رجوع کرده بود و با کم ت کھ این خواستگار را مطلوب شرایط خود می یافت از طرفی دگر کامال ض�د لحاظ تشخیص ذھنی بھمان شد

او دختری بود ب�ھ اص�طالح ک�امال خود می دید و لذا دچار پریشانی و استھالک در انتخاب گشتھ بود . آرمانکری و آزادیخواھی و پیرو فمینی�زم و طبع�ا فھ و روشنو مدرن و دارای تحصیالت عالیھ و اھل مطالع تمدنم

دین و معارف دین . این خانم از من خواست کھ من درباره اش تصمیم بگیرم و تصمیم م�را ب�ی چ�ون و ضد انجام دھد . من ھم او را دعوت بھ این ازدواج کردم و ازدواج کرد ک�ھ البت�ھ ب�ھ لح�اظ فرمولھ�ای رای�ج راچ

دوس�تانش او را در ای�ن عم�ل دچ�ار خان�دان و ی می آمد و لذا ھم�ۀازدواج تماما نامعقول مدنیت و حتی سنتذھنیت عمومی جامعھ بود منج�ر ب�ھ زن�دگی معج�زه . این ازدواج خارق العاده کھ ضد اختالل مشاعر خواندند

ینک��ھ ا نآآس��ای معن��وی و عرف��انی گردی��د و انق��الب عظیم��ی پدی��د آورد ک��ھ ھمگ��ان را ش��گفت زده س��اخت و زن�دگی گذش�تھ از جمل�ھ ب�ھ دی�ن و عرف�ان و ش�ریعت اس�المی تمای�ل یاف�ت و ک�ل ایشان بھ ناگاه بطرزی شدید

آم�د ی�داز یک ک�افر مطل�ق، م�ؤمنی مخل�ص پد درواقعت و خون ساصی و بسیار مھم خود را دگرگشغل تخص ک�ھ و ھم�ان م�ی نم�ود . ت�ا آنج�اکھ البتھ تحت راھنمائیھای بنده بود و در تمام امور با من مشورت م�ی ک�رد

انی تمام�ا دین�ی ب�ا ھ�دفی انتخ�اب برت�ر رس�ید و آن انتخ�اب دی�ن خ�الص و زن�دگکار بھ امتحانی در قلمرو یک بنظر م�ن ھم�ین «: تھا فکر باالخره گفت و او در این امتحان رد شد و پس از مد . دینی و معرفتی بودکامال

از او » . زی�ن پ�س م�ی خ�واھم ب�ھ دنی�ایم برس�م ام ب�رایم کافیس�ت ومیزان از دین و معرفت�ی ک�ھ کس�ب ک�رده ھمان سئوال ھفت سال پیش را نمودم کھ : آیا دل تو در این انتخاب چھ می گوید ؟ گفت : دلم تماما بمن امر می کند کھ ھمچنان دین و معرفت را محور زندگی س�ازم و دنی�ایم را بخ�دمت دی�نم آورم و نی�ز ذھ�نم ب�ا ھ�زار

چن�د ن�ھ خیل�ی ی ھ�یچ چی�زی ک�م ن�دارم و دنی�ائی ھرمرا بھ ھمین انتخاب امر می کند زیرا از حیات دنی�و دلیلبرک��ت دی��ن و مجل��ل ول��ی غن��ی و س��الم و رض��ایتبخش دارم و م��ی دان��م ک��ھ ای��ن دنی��ای س��الم و ب��اعزت را از

معرف�ت قناع�ت نم�ود چ�را؟ اینح�ال ای�ن خ�انم دنی�ا را برگزی�د و ب�ھ ھم�ان ح�د از دی�ن و معرفت دارم . ولی ب�اتأئید دل�ش ب�ود چ�را ب�ر خ�الف ربراستی او کھ باالخره صاحب دلی زنده و گویا شده بود و حتی ذھنش نیز د

خ��ویش اس��ت و ن��ھ دل وح روش��ن م��ی ش��ود ک��ھ انس��ان ن��ھ ذھ��ن ھ��ر دو انتخ��اب نم��ود ؟ از ھم��ین نکت��ھ بوض��دھد منتھی اگر از دل و ذھن ھم پاسخی خویش . و انتخابش امری مستقل است کھ بدون این دو صورت می

ب�دون آنھ�ا ھ�م انتخ�ابش را م�ی گرن�ھرا اج�را م�ی کن�د و قوت بیشتری این انتخ�اب در تأئید انتخابش گرفت باک��ھ ھم��ان س��ئوال سرنوش��ت خ��ویش اس��ت و ھ��ر بش��ری نامی��د» خ��ود«کن��د. ای��ن س��ومی را بای��د نف��س و ی��ا

ذھن را ھم بھ گون�ھ ای مج�اب کن�د دل را واقع می شود . اگر نتخابی مسئولذھن و دل در قبال ھر ا بواسطۀ ندان پدید می آید کھ ھمان عذاب وج�ودعذاب وجدا ذا در قبال انتخاب نادرست مسئلۀنمی توان فریب داد و ل

و یا صدای خداست . و لذا انس�انی ان ندای وجود موجدان ھ، است زیرا دل ھمان نقطھ و قلمرو وجود است دھد و ھر کاری را کھ بخواھد بدون کمترین تردید انجام می دارد) ن(وجدان و دارای وجد وجودکھ دلی زنده

. ابھایش را بھ گردن غیر می ان�دازدو عذرگز ھم دچار عذاب وجدان نمی شود و ھمۀ ناکامیھا و رسوائیھا ھ –قرآن » . دارند کافران در ھر آنچھ کھ می کنند کمترین تردید روا نمی«

م کھ انتخابی بی چون و چرا می کند چھ با دل و چھ بیدل ، چھ با حمایت ذھنی و چھ این موجود سو براستی اگ�ر در ک�ھ ھس�ت ، ش�دبی حمایت آن ، کیست ؟ این موجود براستی مختار مطلق است و باید ھ�م مس�ئول با

از س�لطۀ ذھن�ی (ک�ھ ک�ھ ای�ن موج�ود دارد ک�ھ ی. ھم�ین ق�در اختی�ار مطلق� این دنیا نھ ، در آخرت خواھد ب�ودج اس��ت و ای��ن دو را نی��ز خ��ارو ح��ق اس��ت) ک��ھ تمام��ا ام��ر روح تمام��ا دنی��ا و واژه ھاس��ت) و نی��ز ارادۀ دل (

١١١

ول باشد و ھمین وضع است ک�ھ حی�ات پ�س از م�رگ و ، باید ھم مسئگیرد و یا نگیرد می توان بکاراختیارا . اختی�ار انس�ان دلی�ل و برتر از آن انسانا الزم می سازدو وجدانا الزم می سازد روز حساب و کتاب را عقال

وج��ودی اس��ت و ن��ھ اعتق��ادی و فلس��فی و الزم و ک��افی ب��رای ب��اور ک��ردن روز ج��زا اس��ت . ای��ن ی��ک واج��ب . اخالقی

و ی دلی�ل ت و معل�ول و ب�و ب�ی عل� رااست و سری بی چون و چ» سر «ین مختار مطلق بی چون و چرا کھ ای اس�ت . ت و کمترین مقامش ھمان جانشین خدا در خاک است و این مق�امی ذات�ی و جب�ر، ھمان خداس معنا

عن�ی یاش�د . یعنی انسان مجب�ور اس�ت ک�ھ مخت�ار باش�د . یعن�ی انس�ان مجب�ور اس�ت ک�ھ مس�ئول ھس�تی خ�ود با ده ت�نس�ان نھ�ادر اختی�ار ا ت کام�ل ھ�مخدا باشد . ولی در عین حال خداوند دو حج انسان مجبور است خلیفۀ

یر رس�و یک�ی اس�ت ت یکی سررا اختیار کند یعنی انتخاب را انتخاب کند و آن دو حج اختیارش آنھا بواسطۀ : یکی ذھن و یکی دل !

اطن و ب�دل ھ�م دریاف�ت کنن�دۀ معن�ا و احس�اس و ه و ص�ورت و ظ�واھر جھ�ان اس�ت ودرک کنن�دۀ م�اد ،ذھن منش�أ دو » د« و ددل جھان : دین و دل ! این ن وجھان : دلیل جھاجھان است : فنای جھان و بقای حرو

ش�د را نی�ز ببخر امری را چ�ون و چ�ھ انتخاب ذاتی اش در دلیل و داللت گر است تا انسان بی چون و چرائی ی�را ھ�ر زجھانی�ان باش�د . سرنوش�ت جھ�ان و تا اختیارش را انتخاب کند و چون خدا رھبر سرنوش�ت خ�ود و

د ک�ھ درس�تجھ�ان و اھل�ش را انتخ�اب م�ی کن� کن�د عم�ال ص�ورت و معن�ائی از ک�ل انسانی با انتخابی ک�ھ م�ی یک انتخاب جھانی است : انتخابی عظیم ! او باشند . پس این ھمچو

س�ت ام�ر دل ا و واژگون کنندۀ اینر ھم خواننده دل است کھ اراده و روح خداست . و س پس سر ھمان نقطۀو ب�ال او د ھ مثاب�ۀب�، مالک این دو و سرور این دوست کھ ای�ن دو ن این دو ) . و اما آنکھ بی در عارفاناال (

و آن ر اس�تس�ر ھستند و در عین حال از این دو نیز می توان�د ب�ی نی�از باش�د از روی جھ�ل و ی�ا یق�ین ، س� و اعض�ایش تی تن را خانھ نم�وده اس�ت و حت�ی ب�دون ت�ن: نفس واحدۀ انسانی کھ برای مد خود انسان است

ن و ت�قید بھ مھم وجود دارد و دارای قدرت اختیار کامل است . این اختیار امری در ذات اوست و مشروط و دل و ذھن ھم نیست ھر چند کھ ھر سھ را داراست و گاه خود را بھ اینھا مقید ھم می کند .

ود ک�ھ ھ�م خ� دمی ک�ھ ب�ر ج�ای وج�ود نشس�تھ اس�ت ج�ای خ�دا.ع�سر سر ھمان انسان است : انسان محض ! ر م�ان سرس�ھخداست و ھم نیست . یعنی اصال در آن و احد ھم ھست و ھم نیست . این یگانگی بود و نب�ود

ود ست . و نب�اچرا کھ بود مطلق عین نبود است : سرالسر ! چرا کھ بود و نبود ھر یک سری مطلق است . ھم عین بود است .

.... ھ�ر ک�ھ .گمراه می کند ، می بخش�د و ی�ا ع�ذاب م�ی کن�د . خداست کھ ھر کسی را کھ بخواھد ھدایت یا« –قرآن » . بخواھد خود ھدایت یا گمراه می شود

ب�ر واح�د ھ�م ج خ�دائی م�ی باش�د و در آن –دو آیھ از قرآن بیان نھائی سرالسر است کھ بھ معنای خ�ود این ار جبر ! مطلق را تداعی می کند و ھم اختیار مطلق را : جبر اختیار و اختی

م اس�ت انس�ان الس�ر ھم�ان ام�ا است . پس سر خدائی سر السر –خود دو سر ھستند .» خدا «و » خود « ! کامل

مطلق قرار دارد کھ خود را عذاب کند جاودان�ھ و ی�ا بخ�ودش رح�م نمای�د جاودان�ھ . طبع�ا اگ�ر آنکھ در اختیارولی اگر خود را عذاب کند چرا چنین کرده اس�ت ؟ و رحم کند کاری کرده است کھ می بایست می کرده است

کارھاست اکثر مردم طرد می کنند . عی ترینیاین واضح است کھ آن اولی را کھ طب

١١٢

. حدیث قدسی» آیا کسی نیست کھ بخودش رحم کند و طالب بھشت من باشد ؟ « قرآن .» کافری جاھل است و براستی کھ انسان « . قرآن» م آشکاری برای خویشتن است و براستی کھ انسان خص«بورانھ م�ی ص�السر است : سر ک�افران و تش�نگان دوزخ ! آن�ان ک�ھ ب�ر آت�ش دوزخ ن�ھ تنھ�ا این ھمان سر و

م�ی ر ام�ام رخدو کم�الش ب�ھ عش�ق و اختی�ار و ش�کر مح�ض سوزند بلک�ھ م�ی رقص�ند . اینس�ت سرالس�ر ! یآتش برقصد در وھائی حمل می کند تا بشریت ادامۀ بقا یابد تنت را می خرد و خود بھ نماید کھ دوزخ بشری

لھ ت�ش ب�ا ش�عآت را و از ف�رط ای�ن نس�وختن در کھ داغش را تماما بھ دل خود گرفتھ اس�ت ت�ا نس�وزاند بش�ری ھایش بھ رقص آید و غرق در عیش و عشرت باشد و گناه .

) م�ی گ�رددد(ال د ،دل خ�ود م�ی کش�د و چ�ون ت را بر دوش پاک و بیگن�اهبشری ست کھ بار گناه کل او امام است . دل دال سر این : الف بودم ز عشقت دال گشتم ! و کھ

ر دخ اب�دی را خولی�ا) ک�ھ دوزیمال حد باش�د (یعن�ی دچ�ار ب�ی حس�ی و کرخت�ی ت�ا س�ر» س�ر «انسان بای�د مطلق�ا اش�د ک�ھ ی وج�ود بی س�ر و ب�ی ح�س و ب�اختیار کامل بپذیرد . آیا اینطور نیست . انسان بای�د ب�ھ ان�دازۀ ن�ابود

دی ع�ذاب اب� درنیس�ت ؟ ش�اید ن�ابودی دوزخ ابدی را بھ اختی�ار کام�ل بخ�رد و بھش�ت را بدھ�د . آی�ا ای�ن س�ر جود می شود و وجود می یابد . آیا اینطور نیست ؟ دوزخ است کھ طالب و

رای ب�وزند و مان نس�درد می خرد تا مماما بجان خوولی امام در اوج کمال وجود است کھ دوزخ مردمان را ت بلکھ برقصند .د آمدن و جاودانھ شدن زجر نکشند بوجو

. حت�ی ت و معرف�تنداش�تھ باش�د ، حت�ی ی�ک م�ؤمن ، ی�ک طال�ب رحم�ت و محب� رآنگاه کھ امام حتی ی�ک ی�ا ! نفر کھ الاقل قدر او را بشناسد ، یک ھمدرد ، یک ھمدل ، یک ھم سر ، یک ھمسر یک . مسیح (ع) بر صلیب» پروردگارا مرا تنھا گذاشتی !«

نھ و ی�ک و آنگاه کھ برای عفو کردن بین دو نفر از محکومیت مرگ ، مردمان جملگی ب�ھ ی�ک دزد س�رگرد آدمکش حرفھ ای رأی می دھند و مسیح را بھ صلیب می سپارند ......

آنگاه کھ یاران (!) امام را در چاه می اندازند ..... د . چنین وضعی اگر امام و خدا دو تا موجود می بودند مسئلھ حل بود و سری در کار نمی بو در

! این خود خداست کھ بھ چاه افکنده می شود و یا بھ صلیب کشیده می شود . اینست سر السر ص�لیب و ی�ا ب�رد د و در چاه سرنگون و نابود می ش�ونندر امام منتھی می شو واژۀ اوم تمام واژه ھا بھ سر

! واژه ھا یا مدفونند و یا مصلوب کشیده می شوند . ھمۀ م��ینیوس��ف را ب��رادران غی��ورش ب��ھ چ��اه افکندن��د چ��ون ھم��ھ ش��ان را دوس��ت میداش��ت و آنھ��ا او را دوس��ت

. داشتندن ی�اب ا عی�ان ورھ�ر واژه ای از جمل�ھ سرس�ر پس باز ھم می بینیم کھ تنھا واژه و معنائی کھ م�ی ت�وان س�ر

اژه ھ�ا وبران�دازی ! آی�ا ای�ن ھم�ان ذات واژگ�ون س�االر –عشق ب�ھ خ�ود کند دوست داشتن و عشق است : و ام��ر و ھ��ر واژه دارد ت��ا خ��ود را بران��دازد ب��ھ بھان��ۀنیس��ت ، انس��ان موج��ودی اس��ت ک��ھ بدینوس��یلھ رس��الت

ده م�ی دن نامیعھ ای کھ بوت است : واقخلقت و موجودی رایط و انتخابی . این ھمان واقعۀعملی و در ھر شیعن�ی ھ�ر .اب�دی ھ�ر واژه و واقع�ی –. اینست سر ھر س�ری و معن�ای ازل�ی شود . بودن ھمان نبودن است

واقعی ھمان واژگونگی واژه ھاست : واژۀ واژه ھا !

١١٣

سر گفتگو :

ان و ب�ین انس� فتگ�وی. حتی گ ذاتش بر مشاجره و جدال و نفی متقابل است بین دو انسان گفتگوئی نیست اال ع�ائی از ع�ا و اد س و احادیث شاھدیم نیز تماما بر ھمین ذات اس�ت زی�را در ھ�ر دخدا آنگونھ کھ در کتب مقد

م ذات ھ�رطرف بش�ر خ�واه ن�اخواه ج�دالی نھفت�ھ اس�ت ک�ھ دی�ر ی�ا زود آش�کار م�ی ش�ود . م�ثال در ق�رآن ک�ریاه ھ�م ک�ھ و نف�ی و س�رزنش و مؤاخ�ذه اس�ت . ھ�ر گ�نی�ز پی�امبرانش دارد ج�دال وکالمی ک�ھ خداون�د ب�ا بش�ر

ی و ل�ک یخداوند عملی از پیامبرش را تصدیق کرده است مخاطب خ�ودش نب�وده اس�ت و بلک�ھ بص�ورت س�خن ی�امبر ازو ی�ا ف�الن پراھیم از نخس�تین مس�لمانان ب�ود . بدون خطاب شخص خ�اص بی�ان ش�ده اس�ت م�ثال : اب�

گ�وی ب�ین تھم�واره مجادل�ھ آمی�ز اس�ت . گف» تو«ا خطاب بوبرو و . یعنی سخن از ر شاکران و صالحان بودارد آنھ�م بر ددر اثبات را تیکی می باشد کھ معجونی از نفی ویعنی دیالوگی و دیالکمن و تو ذاتا جدلی است

کھ تا حدودی طالب حقیقت باشند وگرنھ اکثریت گفتگوی بین توئی –در میان من قاب�ل بر نفی مت آدمھا تماماگ�زارش ت و بھ نفی منتھی م�ی ش�ود . دیالوگھ�ای حکیمان�ھ ای ک�ھ در برخ�ی کت�ب مث�ل دی�الوگ افالط�وناس

قع�ی فتگوھ�ای واگلی می باشد و نھ واقعی . اثباتی است و اساسا آثاری تخی –شده است کھ دارای ذاتی نفی ک�ھ در ابط�ھ ایرم م�ی ش�ود . متقاب�ل خ�ت یدر اکثریت قریب بھ اتفاق موارد تماما با جدال آغاز شده و بھ نف�

رف مقابل و بھ تصدیق ط و ھر کسی بھ نفی خود )آن تصدیق متقابل ممکن می شود (آنھم نھ در ھر موردیتند ب خ�ود ھس�را واژه ھا دارای ذاتی نفی کنندۀ مخاط�واژه ھا . زی می پردازد در سکوت است و نھ بواسطۀ

احبش را ھ�مس�ت و ب�االخره ص�ی اتبت�ھ آنھ�م م�وقد ک�ھ المی کنن�خود را در حال ادا شدن تصدیق ولی گویندۀ پ�وچ باط�ل و ورا نی�ز نف�ی کنند و ذات واژگونگی خود را تحقق می بخش�ند . و نھایت�ا واژه ، خ�ود نفی میرخ م�ی ذات ازل�ی واژه اس�ت ک�ھ ! ای�ن ھم�ان د و آنچھ کھ می مان�د خموش�ی اس�ت یعن�ی قلم�رو س�ر می ساز

.دھد یگردھ جان یک�دۀ معنای وجود بودند کھ بآدم و حوا پدید آمد . آدم و حوا صورت شقھ شنخستین گفتگو بین

ھ و منج�ر ب� بود و نبود اس�ت ک�ھ در ذات وج�ود ازل�ی خداون�د حض�ور داش�تھافتادند . این ھمان مشاجرۀ بین خلقت شده است .ت�ا . ت داش�تنب�ر اس�اس دوس� و ب�ھ نی�ت اتح�اددھد اال و آدم رخ نمیدی بین ئت کھ گفتگوساین نیز واضح ا

م�ان س�ر ت ھت اس�ت و محب�چنین احساس و نیتی نباشد گفتگوئی ممکن نمی شود . پس ذات گفتگو بر محب�ن استھ بین آت بین دو انسان شدیدتر باشد جدال و جنگ برخمحب وجود است . ھمانطور کھ ھر چھ کھ یگانۀ

د و لذا گفتگوئی ندارند . دو شدیدتر است . دو بیگانھ با یکدیگر کاری ندارنی ھ�ان ھس�تج واژه ھا عاشقند و کل ود . و ھمۀپس می توان گفت کھ خداوند در ازل ھمان سر واژۀ عشق ب

ظھورعشق است . جنگ بین واژه ھا و نیز جنگ بین انسانھا تماما جنگی عاشقانھ است . ار گنب�د دو اس�ت : یادگ�اری ک�ھ در ای�ن در پایان این جنگ ھستی شمول آنچھ کھ باقی می ماند معنای عش�ق

بماند .است . یعن�ی ارزش و ج�زای ھ�ر » عشق « علی (ع) می گوید در پایان جھان آنچھ کھ میزان قرار می گیرد

! براندازی –خود کسی ھمان معرفتش دربارۀ عشق و ادای حقوق عشق است یعنی ادای حق

١١۴

ھ رآن اس�ت ک�ق�اخت بھتر است . این ھمان مصداق سخن خدا در آگاھانھ تر و خالصانھ تر خود را براندآنکھ اس�وۀ وند خ�ودیرا خدا: بھترین شما در نزد خدا پرھیزکارترین شماست ! پرھیز یعنی جھاد بر علیھ خود ! ز

ود اس�ت . وج براندازی بوده است کھ بھ خلق عالم و آدم انجامیده است . پس عشق ھمان حق –مطلق خود ی�زان وج�ود!بھتر بشناسد عشق را می یابد . و ای�ن ھم�ان می�زان اول و آخ�ر اس�ت : م راھر کھ وجود خود

ھ عش�ق ب�وجود شناسی و وجود گرائی (اگزیستانسیالیزم) اگ�ر سوجود است . پ پس عشق ھمان قدر و حق نرسد بھ ھیچ چیزی نرسیده است و وجود نیافتھ است . عاشقان ھمان وجود یافتگانند !

شناخت خود را برانداخت و عشق را کھ ھمان خداست یافت . آنکھ خود راھ ک��اب��دی ھس��تند –چھ��ار واژۀ بنی��ادین و ازل��ی » عش��ق « و » معرف��ت « ،» خ��دا« ، » خ��ود « پ��س

ا م�ی راژه ھ�ا و واژه ھاین�د ک�ھ ح�ق ورده اند و قلمرو حیات و ھس�تی ھم�ۀآ ساختمان و ارکان انسان را پدید یابند و ادا می کنند .

را ی�ا ای�ن ح�ق براندازی می کند و جز این رسالتی ن�دارد . انس�ان –ھر واژه ای ، انسان را دعوت بھ خود اژگ�ون م�یو انس�ان را وکند و گرنھ واژه ھا مشغول چنین واقعھ ای در انسان می شوند درک و اطاعت می

کنند .

» :م « سر حرف

یجی ی�ا نت�ا ود مخاطبی عین�ی و محس�وس نداش�تھ باش� می شود کھ گفتار یا کردار اسرار آمیز بھ آنھائی گفتھ

یق�ا ودن چی�زی دقب�ھ ھم�ین دلی�ل علم�ی ب�نیز از ھمین جا پدید م�ی آی�د . » رافھخ«ی ببار نیاورد . معنای ماد قع�ھ ای ین را واسان بر روی زم�حیات ان ی آن چیز است . بدینگونھ می توان کل بروز ماد و مترادف با معنا

ندگار ما وی د ی و خرافی و اسرار آمیز دانست زیرا بھ مرگ و نیستی می انجامد و ھیچ نتیجھ ای ماعلمغیر بر جای نمی گذارد .

» معن�ا«و » هم�اد «الفب�اء اس�ت . در واژه ھ�ای ظیکی از پر استفاده ترین و محوری ترین الفا »م « حرف . meaning , matterحضور دارد کھ در التین نیز مشابھ ھمین واژه است :

. meبشری حضور دارد : من ، ما ، » خود«حرفی است کھ در بیان ذات »م « عالوه بر این ی ک�نم . و ختم می شود : می خ�ورم ، م�ی ب�رم ، م�» م « را منظور کند با حرف »خود«نیز ھر فعلی کھ و

س�د ای�ن ر ! بنظ�ر م�ی ی: م� آغ�از م�ی ش�ود »م«علی در مضارع (حال) نی�ز ب�ا ح�رف می بینیم کھ آغاز ھر فر س�ت . و دانھ�ا ب�ھ ای�ن وس�عت و کث�رت نیکاربرد در زبان فارسی بسیار وسیع و عریان است و در سائر زب

م�ا ، مام�ا ، حیوان�ات حض�وری واض�ح دارد : م ، زدر نخستین الفاظ کودک�ان و نی�» م « عین حال این لفظ ی�ن ان�ده ان�د زنھ�ای ق�دیمی ت�ر ک�ھ ھن�وز ی�زی . و زبارو غمادر ، اوم ، م م ، این مسئلھ امری جھانی اس�ت

و توز اھمی ھنن زبانھای بشری (آریائی) یدھند و زبان فارسی بعنوان قدیمی تر حضور را بیشتر نشان می حضور آشکار این لفظ را دارا می باشد .

١١۵

ھ لح�اظی ب�ی�ن اھمی�ت ت اقلم�رو خ�اص دارای اھمیت�ی وی�ژه اس�ت . ش�د در ھ�ر زب�انی در» م « حال لفظ بھر است . » ن « بسیار بمانند لفظ

انگرھمین ک�ھ ت�أتری الل و ص�امت اس�ت نمای�» م�یم « ر، لفظ کودکی و گنگی و الل�ی اس�ت . ھن�» م « لفظ و ل و در قلم�رواژۀ او » اوم « حقیقت است کھ در زبان اروپائی ھم بھ ھم�ین واژه بک�ار رفت�ھ اس�ت . و ل�ذا

ی باشد کھ خموشی است . ھر کسی در اوم خود شد گور و گم ! معرفت واژۀ آخر نیز ماس�ت و م�ا نی�ز »من « بھ معنای » م « یو نیز می . در زبان درالفاظ طبیعی بشرند الفاظ م و ما نخستین

و مرا می باشد . » من « بھ معنای » می « ھم لفظ یجمع محسوب می شود . در انگلیست م�ی کن�د و ماھی ک�ھ در آب زیس�کھ نخستین نیاز حیاتی بشر است . است در عربی بھ معنای آب » ءما«

ھ دتری یافت�د زنده در جھان است کھ ھنوز تعدادش شمارش نشده و مس�تمرا ان�واع جدی�وترین موج عو متنو م�اھی ، : مارماھی ، اس�ب م�اھی ، ش�یر می شوند . گوئی ھر موجودی زنده در خشکی منشأئی در آب دارد

و را ابایستی درواقعگربھ ماھی ، اردک ماھی ، خارپشت ماھی، و ..... نھایتا پری دریائی کھ سگ ماھی ،م�رگ ئی نش�انۀانسان ماھی نامید کھ این اواخر نیز نوع مرده ای از آن در سواحل اقیانوس یافت�ھ ش�د و گ�و

انسان بر روی زمین می باشد . ب�ھ » م�أ«ع�الوه ب�ر ای�ن یعن�ی چی�ز برت�ر. » م�اوراء « اس�ت مث�ل » ت چیزی�« ب�ھ معن�ای » ما« در عربی

رب��ارۀ معن�ای چیس�تی ذات چیزھاس�ت . دنی�ز ب��ھ » اھی�تم«و مس�ئلھ زائ�ی و نف��ی اس�ت . » چیس�تی«معن�ای کن�د یعن��ی اس�ت ک�ھ س�ر واژه ھ�ا را الق�اء م�ی» س�ر « نی�ز ب�ھ تفص�یل س�خن گفت�یم ک�ھ بی�انگر واژۀ » م�ار«

چیستی ذات ھر چیزی را .ا ب�ھ ردد . و ام�م�ی گ� شدید و نفی ای شدید است کھ عین اثب�ات نیز دارای معنای مسئلھ زائی» ما ا« واژۀ م�ی س�ی روزه را ھ�م ش�املم�ی باش�د و گ�ردش Moonدر الت�ین ھ�م دارای لف�ظ رسیم ک�ھ می» ماه«واژۀ

وم رش معلو س اقوام مالک قرار داده شده است ۀمشود کھ اساس اندازه گیری زمان بشری می باشد و در ھ نیست مثل سائر قراردادھای بشری از جملھ الفباء ھا .

فاس��یری ) در ھم��ھ ج��ای جھ��ان وج��ود داش��تھ و ب��ھ ھم��ین معن��ا و ب��ا تپرس��تی و م��اه زده گ��ی (منگ��ولیزم م��اهی��ز دارای و مام��ا م��ی کن��د چ��ون کودک��ان . و ن م و م ی رود . آدم منگ��ول آدم��ی گن��گ اس��ت متف��اوت بک��ار م��

اه ن�را نی�ز م�آاست . خالھائی بر روی بدن برخی از انسانھا بھ اشکال گوناگون وجود دارد ک�ھ صورتی ویژه الھ�ا را خمحل این گاه. گوئی کھ ماه آنھا را نیشگون گرفتھ باشد و یا گاز گرفتھ باشد . و گرفتگی می نامند

ی م�آش�کار بر روی صورت ماه می دانند . سالکھا نیز از ھمین مورد محسوب شده اند کھ گاه دال بر بوسۀش�ق ب�ھ عپرس�تی ع�ین ھ امام�ت اس�ت و م� رھ در فرھنگ امامیھ ، ماه مظھ�شود . عالوه بر این موارد خاص

اه زن�دگی م�آم�ده اس�ت ک�ھ مؤمن�ان م�ا ب�ا گ�ردش خدا و یا عشق بھ امام است . در سخنی از امام صادق (ع)م�ر ر ھم�ین اروی و ش�بگردی عارفان�ھ نی�ز دال ب�می کنند و قمری ھستند یعنی ماه پرست و یا م�اه زده . ش�ب

تلقی شده است . ن م�ھ در ک�م ا رخ�دادی در م�اه یافت�ھ و سرنوشت ساز زن�دگیم را مواج�ھ ب�انقاط عطف نب نیز ھمۀخود اینجا

و ب�دون فک�ری قبل�ی ، ب�ھ حی�ات رف�تم شدیدا مؤثر بوده است . یا ھمین دیشب کھ فصل سرسر را می نوشتمھ م�اه تغیی�ر ف�رم داد و قطع�ھ ای از آن ج�دا ش�د و ک�ھوش از من برد و دی�دم کھرم بھ ماه افتاد ناخودآگاه نظ

ی منقل�ب گردی�دم . م�اه و معرف�ت رابط�ھ ای مثل موجودی بالدار بسویم آمد و بر سر سینھ ام وارد شد و بکل زب�ان ھ ام . ای�ن واقع�ھ ب� بسیار اسرار آمی�ز دارن�د ک�ھ خ�ود در تم�ام زن�دگی ای�ن راز را در خ�ودم ش�اھد ب�وده

١١۶

م�اه ینشاعرانھ در برخی عارفان نیز گزارش شده و بیان گردیده است کھ حافظ ش�یرازی یک�ی از مش�ھورتر پرستان تلقی می شود .

گفتم غم تو دارم ، گفتا غمت سر آید گفتم کھ ماه من شو ، گفتا اگر بر آید .یش��تر از م��ی ش��ود بس��یار ب واردو آگ��اھی اس��رار آمی��زی ان ک��ھ در عارف��ان ب��ھ قلم��رم��اه ب��ا انس�� ای��ن رابط��ۀ

م ، ب�ھ رابط�ھ ماء (آب) و ماه در فصول گذش�تھ اش�اراتی ش�د . و نی�ز . بھ رابطۀخیالبافیھای شاعرانھ است نس��ان را ب��ا آن لفظ��ی اس��ت ک��ھ ا» م« م��ا ، م��اء و م��اه و م��اھی نی��ز ق��بال اش��اراتی رف��ت . گ��وئی لف��ظ ، م��ن می دھد و گوئی لفظ ذات است . خویشتن پیوند» خود «

و نی�رر و مم�ی س�ازد : ن�و تت و خودی�و ص�فتی ک�ھ ب�ر آی�د آن�را دارای فاعلی� بر ھر فع�ل» م«درعربی لفظ زی بر ھر چی� »مأ« و محق و .... و لفظ مخیر ، حل و محیل ، حق ور ، در و مدیر ، شر و مشیر ، خر منو

» م�د« و» م�د «ھ کخاطب و مسئلھ می سازد . قبال یاد آور شدیم مو ذات آن چیز را تت ، خودی کھ آید چیزی را ادا» م« آغاز م�ی ش�وند و س�ر » م«لکردی در بشرند و جملگی با لفظ چھ معنا و عمیت نیز دارای و مدن

از ی باش�د ک�ھه گیھ�ا نی�ز م�ن�ھ تنھ�ا لف�ظ اولی�ھ و ذات�ی اس�ت بلک�ھ بی�انگر غایتھ�ا و ش�د» م«می کنن�د . لف�ظ . ...ول است مثل : محبوب ، مقصود ، مطلوب ، مذکور ، محمود ، مسجود ، مشکور و .مفع نۀکارخاو معن�ا و ه ! و گ�وئی ھ�ر واژ شدن اس�ت : م�أموم ! یعن�ی اوم ش�دن» م « گی ھا ھمان مرو شدهلق کل گوئی

ت . اس�» م«ف ۀ ح�رای�ن دو ص�ورت و معن�ا از ذات دوگان�و موجود و انسانی نھایتا یا امام است یا مأموم ! است : میم ! » م«تا ھمانطور کھ تلفظ اسمی این حرف نیز دارای دو

» ر م�«س�ت . ادر تلف�ظ اس�می م�یم » م«ری�د . و ای�ن دو تجل�ی از دو ت�ا مان در غایتش ی�ا م�راد اس�ت ی�ا نسادن) و نی�ز ک�رکردن ، امر نمودن ، ظاھر ساختن (مرئی مصدری است کھ بھ معنای بھ یاد آوردن ، مراعات

ثی�ر ک�ھ کی عجی�ب و انای�ن مع�ھرآگین س�اختن اس�ت م�اری نم�ودن . و نیز بھ معنای زبھ معنای مجادلھ است ب�ھ ل م�ی کن�د ودر دو مقام م�راد و مری�د عم�دھد تماما دارای ذاتی بشری است و در کارگاه واژه ھا رخ می

.در میم است » م «ی دو تا و معنا ! این ھمان تجل ه ! ماد رسد : آمر و مأمور پایان میت : مگ�و اس� »ن«نھی می کند و بدین لح�اظ مت�رادف فعلی آید آنرا ھر بر سر» م « در زبان فارسی حرف

ا کارخانۀگر خود ھر بشری است و لذو اثبات» من«ذات و در عین حال این حرف ،و نگو ، مکن و نکن ! ھاست . گفتگوی بین انسانین حرف ، محور و سر ی ! و لذا اامر و نھی می باشد : اثبات و نف اشد فظ بکار م�ی لییر زبانھای اروپائی با مقداری تغ ) کھ در ھمۀ man ( در التین بھ معنای انسان است» من«

! وئیایا خود ھر فرد یا چیزی است : یا من ھو : ای آنکھ » کس«بھ معنای » من«رود . در عربی » م«حرف ری م�ی ت و عملک�رد ھ�ر مص�دو پای�ان دھن�دۀ ماھی� ا نیس�ت بلک�ھ آغ�ازگرآغازگر مصدرھ عموما

فعل��ی فع��ل . ول��ی در ذات ھ��ر د، فاع��ل و مفع��ول اس��ت و ن��ھ خ��و »م«ش��د : مب��دأ و مع��اد واژه ھاس��ت . باغ�از م�ی آ» م«ان مب�دأ اس�ت و مب�دأ نی�ز ب�ا ح�رف ھم» م«دارد کھ نھاتا آشکار می شود . حضوری نامرئی م�ع جمع�انی را ومع�اد واژه ھ�ا . بنابراین اگر مبدأ و ست کھ آنھم با حرف م آغاز می شودشود و ھم معاد ا

شده است .» م«موجب اتصال این دو » ی«است کھ » مم« ھمان درواقعکنیم می شود میم ! ھستند کھ با آغاز شوند . و گفتیم کھ مصدرھای مادر، دو حرفی» م « بسیار اندکند مصدرھائی کھ با حرف

ار ذات�ی و نیز مصادری بسیآغاز می شوند » م « ی کھ با حرف شدید حرف دوم است . ھمان چند تا مصدرت ر کھ دربارۀ شان بحث شد . م می باشند مثل مد و ساز سرنوشت

١١٧

ھی ، ات�ی و مح�وری و خ�اص م�ی باش�ند مث�ل م�ادر، م�اذشروع می ش�وند نی�ز » م« ای کھ با حرف اسامی ، موسی ، مسیح ، مھم ، ماھیت و غیره . محمداه ، مریم ، مراد ، م

کالم��ھ ،م��ی آورد . کلم��ھ و ممخاط��ب پدی��د دارای ذات��ی ارتب��اطی اس��ت و بھ��ر واژه ک��ھ بچس��بد »م « ح��رف » م«رف . ح صلح و مصالحھ و ....، قرب و مقاربت ، عشر و معاشرت ، خلف و مخالفت ، منع و ممانعت

: ند مث�ل کستفادۀ از خودش نامیده شده است : مم ! س�ائر ح�روف چن�ین نیس�تتنھا حرفی است کھ فقط با اان�ھ اس�ت و یک حرف ذاتی و خود کفا و با خودش یگ» م « حرف کاف ، ج : جیم ، د : دال و غیره . یعنی

اول و آخرش یکیست . فظ بشر است . ل خستین(ما) ن» م « یگانھ تر است کھ بھمراه نیز بدین لحاظ دارای ذاتی بمراتب» آ « لفظ

. دمی باش» م«م ، د است کھ دو تا حرفش مان نیز در فرھنگ شیعھ مظھر چھار حرف م ، ح ،امام آخر الز برای ھر بشری است : اولین و آخرین دوست !ل و آخر او مام ( مادر ) و امام ، واژۀ

ت الفبائی :راز یگانگی اصوا

ی�د ای�ن آبک�ار م�ی دارای خاصیت و ذاتی دائما یگانھ باشد بایستی در ھر واژه ای ک�ھ ھر لفظی از الفباء اگر

» د« ارای ح�رفدرساند . آیا چنین است ؟ مثال ھمۀ کلماتی ک�ھ حضور یگانھ اش را آشکار کند و بھ اثبات بی�ز ای�ن نوف رو در کن�ار س�ائر ح� یتی واح�د باش�ندخاص� ھستند بایستی بھر حال دارای ی�ک ویژگ�ی و معن�ا و

ظ در نش�اندھند ؟ تالش ما در این کتاب بھ ی�ک لح�ا ویژگی خاص حضور خود را نشان دھند ؟ آیا نشان میض�ور حواری ر در نشان دادن س رسد چندان ھم موفق بوده باشد اال دادن ھمین امر بوده است کھ بنظر نمی

ل�ی ی ھس�تند وبش�ر تم�دنن�دۀ معن�ا و ق�وانین در اندیش�ھ و خود عناص�ر پدی�د آوروئی الفباء ، این اصوات . گھ ھم��ان ک��ھ��یچ معن��ا و ق��انونی پی��روی نم��ی کنن��د و در آزادی کام��ل بس��ر م��ی برن��د خودش��ان در ذات خ��ود از

. سرشان استو ت یگان�ھاھ دارد ذج�واقف گشتھ است و ب�ر نقط�ھ س�ر تو وجودش بر سر یحدود بدون تردید انسانی کھ تا

ن�دانی م�ی یاب�د ک�ھ قاب�ل گفتگ�وی چکن�د و س�روار در وار ھ�ر ص�وت و حرف�ی را درھ�ر کج�ا احس�اس م�ی س�ر نیست کھ بھ نطق در آید .

ر علت�ی اش�ند . ھ�با م�ی الفباء ، خود بانی واژه و معنا و منطق و قانونند ولی خود از این امر مبر اصوات و ش یک سر است سری مگو ! تلیت و ابدیخود بی علت است . ھر معنائی در از

ود و ی ت�وان ب�فقط از منظر درک یگانگی ذات حروف و الفاظ و الفب�اء و نھایت�ا واژه ھاس�ت ک�ھ ب�ھ یق�ین م� نیست : وت کھ ھست ، نیست . ھست و اینکھ ھر چیزی بھمان شد . نبود ھر امری را احساس و فھم نمود

موزند . آ و الفباء و واژه ھا بھ انسان می این آخرین معنا و سری است کھ اصوات

١١٨

» :حق « حق واژه ها و واژه

ری�ق انقب�اض طفق�ط از » ق«ھ ادا می شود . ھمانطور کھ لف�ظ با دھانی باز و حنجرۀ کامال بست» حق «واژۀ

ق لف�ظود زی�را واژه ھا خواه ناخواه دارای تشدید م�ی ش� در ھمۀ» ق«. و لذا لفظ کامل حنجره ادا می گرددا لفظ ارد . لذبا باز شدنش دوباره تکرار می گردد کھ حالتی معکوس د و با بستھ شدن حنجره تولید می شود

قب�اض عنی ب�ا اناست کھ اینگونھ تولید می شود ید است . فقط ھمین لفظ تھای متفاوتی مشد ق ھمواره بھ شد .نھای اروپائی وجود ندارد کامل حنجره کھ وسط راه بین دھان و نای است . این لفظ در زبا

در جاھ�ای آنگ�اه ک�ھ در انتھ�ای واژه ای باش�د البت�ھ ب�ھ ش�دیدترین وجھ�ی ادا م�ی ش�ود درحالیک�ھ» ق«ظ لف دیگری این حد از شدت پدید نمی آید و نیازی ھم بھ تشدید گذاری نیست.

جملگ�ی غی�ره . ک�ھ وق دس�ق، ھاست ؟ بق ، ح�ق ، ل�ق ، وق ، هتی آشکار در واژآیا این لفظ دارای ماھی ک�ار م�ی ز عرب�ی بو چ�ھ بس�ا بیش�تر ا لغات کامال عربی اند . این لفظ در زبان چینی ھم کاربردی بس�یار دارد

ین��یرود ک��ھ عموم��ا الف��اظی ھس��تند ک��ھ از طری��ق بین��ی خ��ارج م��ی ش��وند ھم��انطور ک��ھ زب��ان چ زب��انی اساس��ای ھس�تند ب�ل زبانھ�ای اروپ�ائی عموم�ا زب�انی س�ر زب�انی و محسوب می شود . ھمانطور کھ مثال » تودماغی«

ی اس�ت . و حلق�وم ب�ی اساس�ا س�ینھ ایمثل اسپانیائی و ایتالیائی کھ شدیدا سر زبانی می باش�ند . و زب�ان عر زبان فارسی دارای لفظی کال معتدل و میانھ رو می باشد .

، وق کام�ل عری�ان وی ، ل�ق یعن�ی دی�دار تی جاوی�دشدید و کام�ل اس�ت . ب�ق یعن�ی ھس�اصابتی دق بھ معنای ق�ی تل شش�د ب�ھ ا ب شدن . و حق بھ لحاظی دارای ھم�ۀ ای�ن مع�انی م�ذکوریعنی وقوع کامل ، سق یعنی سیرا

می شود : شدنی کامل و اجتناب ناپذیر ! وو ش�دت جب�ر لی م�ی باش�د ک�ھ دارایھر فع در انتھای واژه ھا و خاصھ مصدرھا بیانگر کمال و اشد » ق«

ر د» ق�اف«ھمانطور ک�ھ ذک�رش رف�ت . ک�وه » م« حتی خشونت و بیرحمی می باشد درست بھ عکس لفظ ق م�ال و ح�ک رس�یدن ب�ھ زمین است کھ غایتھا در آنجاست و محل مفاھیم اسطوره ای بھ معنای دورترین حد

معن�ای پرن�دگان ب�ھ س�لطان ھم�ۀ سکونت سیمرغ است ک�ھ و آرزوئی می باشد کھ محل و ھستۀ ذاتی ھر امر ھ ا واض�ح س�اختاین معنا ر» منطق الطیر«نیشابوری در اثر ماندگارش بنام بھترین ناطقان می باشد . عطار

ن ق) س�رزمیفی کرده است . بنابراین ک�وه ق�اف (بشری معر مرغی را بیانگر حقی از نفس ناطقۀ است و ھر تحقق غائی منطق ھاست و واژه ھا و حقیقت ھا .

ب�ھ ک�الم هللا یل دانست ک�ھ ن�اطقسامی بایستی سیمرغ آریائی را ھمان جبرائ بی قومورۀ مذھطدر قیاس با اسأ ح�ق ک�ھ ب�ھ مب�د واژه ھا را بیان می کند و راھی می گشاید و حق وئی از قاف می آید گاست کھ ینبیای الھا

. رساند و آن راه دین است کھ راه حق نامیده می شود یعنی خداوند می در عرفان اسالمی امام یا عارف کامل ھمان مظھر حق است : دین واقع شده : وق حق !

اژه ور حقیق�ت جب� ب�ھ معن�ای اش�د وق�وع ح�ق اس�ت مح�ل بھ لحاظی بھ مثابۀ ام ( م�ادر ) مطل�قیعنی امام کھ گی واژه ال یگ�اناست . حق ام�ام ھمان�ا درک یگ�انگی اس�ت . و کم�. و این ھمان یگانگی مھر و قھر ھاست ھیم نیز یگانگی بود و نبود است . فاھا و م

، حق واژه است . »حق « ه ھاست . واژۀ ھمانا حق واژ» حق « پس واضح است کھ

١١٩

ز ن��ور واژه اس��ت . واژۀ ن��ور نی��ب��اغ نی��ز ب��اغ واژه ھمان��ا آب واژه اس��ت . واژۀ» آب « ھم��انطور ک��ھ واژۀز واژۀ نی��» واژه«ھ��م خ��دای واژه اس��ت و .... و »خ��دا « س��ت و واژۀ ھم��ان ب��دی واژه ا» ب��د«اس��ت. واژه

ژگ��ون واژه اس��ت ک��ھ از ھ��ر واژه ای دو معن��ای متض��ادش را در ب��ردارد و آش��کار م��ی س��ازد ای��ن ھم��ان واکھ بی�ان ب استذمی باشد کھ بھ معنای تذب versalityھمان اژه ھاست کھ در زبان مدرن فلسفھ ساالری و

می باشد. دیگری از دیالکتیکترجم��ھ ھ��ا در را Rightج��ود ن��دارد . واژۀ باش��د و» ح��ق « ک��ھ تمام��ا مت��رادف در زب��ان اروپ��ائی واژه ای

دیکت�ر مطل�ق) ب�ھ معن�ای ح�ق نز( Absoluteدھند کھ این درست نیست . شاید واژۀ حق قرار میمترادف ل اس�ت متش�کو مترادف معن�ای خد باشد . این واژۀ فلسفی کھ در مکتب ھگل دارای اعتباری نھائی می باشد

ردن ی�ا ب�ھ معن�ای ح�ل ک� Soluteاست . این پیشوند بھ معنای نفی م�ی باش�د و Soluteو Abاز پیشوند ان�ھ واب و یگج�بھ معنای الینحل و ب�دون این واژهپاسخ دادن و گره گشائی و یکدست نمودن است و لذا کل

بس�اط و س�ادگی و روش�نائی و ان ک�ھ اس�وۀ یگ�انگی و شود »خدا«است پس نمی تواند مترادف معنای نشدن جواب ابدی است .

ش�دگی الق دادهط�واژۀ مطلق نیز ب�ھ معن�ای اط�الق خودبخ�ودی م�ی باش�د و نی�ز ب�ھ معن�ای نف�ی در خ�ویش (عن�ای ح�ق مبھ ھ است . و خاص شتر بھ معنای ذاتی خداوند نزدیک) است . این واژۀ عربی بیبواسطھ خویش ز اسماء ذات خداوند است . کھ در قرآن ا

وا مح�و ب�االخره ف�رود م�ی آی�د و باط�ل ر» ح�ق«اب�داع ش�ده اس�ت و ای�ن » حق«در قران آمده کھ جھان بر ا ادا کنن�د تا ح�ق ر نابود می کند یعنی ارزش ھای دو گانھ و متناقض را از بین می برد. و پیامبران آمده اند

ئل شوند عذاب می شوند . نمایند و تخفیف قای ه ای تخط و اگر ذر نج�ا ک�ھ خ�ود آدارای ذاتی فراسوی نیک و بد است ت�ا انگی بود و نبود است و لذاگی بھ معنای حق » حق«

م�ۀش�وند . ھ با بدھا ھمس�ان تلق�ی م�یپیامبران کھ اسوۀ نیکی اند تحت الشعاع حق ، پوچ می شوند و گویا یعن�ی بور باشندحق ، صع وند در قبال وقی شدند نتوانستھ االھ پیامبرانی کھ در قرآن مواجھ با قھر و عذاب

ران ھ�یچ ھ ب�ا دیگ�کآنگاه کھ خود و کافران را در یک صف و دارای یک سرنوشت دنیوی می دیدند و گوئی ک�ھ ھکار و بلدر قبال خضر نیز از ھمین بابت است کھ خضر را یک آدم گنا ی صبری موسی بفرقی ندارند .

. جنایتکار می یابدھ در ک��ح��ق اس��ت چ��را ) اتفاق��ا ض��د Rightآنچ��ھ ک��ھ در زب��ان اروپ��ائی مت��رادف ب��ا ح��ق گرفت��ھ م��ی ش��ود (

وب و ب�د جستجوی حقوق دنیوی وعرفی و عادالنھ است کھ تماما شقھ سازی ارزش ھا بھ دو امر متضاد خ�فراس�وی انگی و ل�ذاد و فراس�وی دوگ�در معن�ای قرآن�ی ام�ری موح�» ح�ق«و باید و نباید اس�ت . ح�ال آنک�ھ

ودی�ن نم�ود کھ در وجود امامان ما درک نشد و لذا آنھا را متھم ب�ھ کف�ر و خ�روج از ھاست . ھمان شریعت بھ قتل رسانید .

خ��دائی را پدی��د م��ی آورد –ام��ری اس��ت ک��ھ خ��ود در معن��ای نھ��ائی ھم��ان ح��ق دارای و ھ��ر کس��ی را مطلق��ام�ی زد . و فق�ط ام�ام اس�ت ک�ھ ای�ن ح�ق را درک و تص�دیقمسئولیت جبری در قبال سرنوشت خودش می سا

. حق ھستند در درجات کفر و ایمانشان کند و بھ آن راضی و بلکھ عاشق است و مابقی مردم ضد د ول�ی نواژه ھای متضاد یا یکی اند و یا مس�اوی . در ن�زد اھ�ل معرف�ت یک�ی ھس�ت در قلمرو واژۀ حق ، ھمۀ

م�درن اس�وۀ تمدنباھی است کھ ت ابطال و رسوائی و ھ این ھمان اشد ک مردم مساوی می شوند در نزد عامۀ. ریاض��یات بعن��وان د در دان��ش و اخ��الق و سیاس��ت نم��وده اس��تو) را س��لطان خ��ک��ھ تس��اوی(=باش��د آن م��ی

١٢٠

اس��ت و ب��ر آن بن��ا ش��ده اس��ت و دموکراس��ی بعن��وان س��لطان نم��ادین « = » فن��ون پرس��تندۀ س��لطان عل��وم و فریب ھا و خیانتھاست . ھمین تساویگری را جستجو می کند و لذا قلمرو اشد عدالت اجتماعی نیز ب�ھ ت . م�رز ب�ین یگ�انگی و ھمس�انی اس� ب�اریکتر از م�و ب�رای ع�ارف ھمان�ا تش�خیص و لذا بزرگترین نکت�ۀ

ی ش�ود م�ی است ع�ین منط�ق ابل�یس تلق�ی ماد کھ اساس منطق » قیاس « المی امر ھمین دلیل در عرفان اسعنی بر است یا بر تساوی سازی امور عمل می کند. در عرفان اسالمی ھر چیزی فقط با خودش برامزیرا تمای�زی اس�ت چموجودیت بی تا و یگانۀ ھر ھمان حق ، و اینست معنای یگانگی . پس درواقع حق . بی تاست

. یگانگی و وجود داشتن کھ مطلقا قابل قیاس با سائر موجودات نیست . پس حق یعنی حق باط�ل و ت�رادف ام�ری یگانھ است و ل�ذا مس�ئلۀپس فقط بر اساس واژۀ حق است کھ ھر واژه ای دارای حق

داریم و ن�ف و متض�اد اص�ال واژه ھ�ای مت�راد درواق�عتض�اد . پ�س نھ و ناحق است ھمانطور کھ مس�ئلۀجاھالا ھ�م�ین واژه می گ�ردد و ھواژه ھاست کھ بخود بشر باز بارۀناحقی بشر در قلمرو زبان و در این بزرگترین

ا و تفرق�ھ ھ� واز بشر انتقام می گیرند و او را واژگونھ م�ی کنن�د و بش�ریت را مت�رادف و متض�اد م�ی س�ازند ض�اد ب�ا دند در تگاه واضح می شود کھ آنان کھ مترادف بود . تا آنجا کھ در ھر جنگی بھ ناجنگھا در می گیر

.د می آید واژه است کھ فرو دوستان تو بودند . این حق خودشان بودند و آنان کھ در صف متضاد بودند الی آخر .…. ھمان آی واژه و وجود است و » آ«

ا جھانی از ملھ ای ره ای را کاخی از اتحاد اسرار می یابد و ھر جژآنکھ سر حروف را قلبا یافتھ باشد ھر وا . ا جمال واحدۀ سر می بینداسرار . و قرآن را تماما اسرارنامھ می یابد. و جھان ھستی ر

و عارف کامل را سر السر عالم وجود .

مغ : ژهسر وا

ه اسرار . امغ است بھ معنای عصاره و لب ھر چیزی و جایگ نھما مخ نیز

لح�اظ معرف�ت و دی�ن اس�ت ک�ھ ب�ھ و غ�ائی در ک�ل یمغ در زبان پھلوی و فرھن�گ زرتش�تی ی�ک واژۀ مح�وردر ی ش�ود ک�ھی�ز ب�ھ کس�ی گفت�ھ م�ا و جادو است و نا و نیز بھ معنای سر و معم نعمق و ژرف لغت بھ معنای

بھ » مغانپیر«یعنی اھل سر شده است . اصطالح علم و حکمت و اسرار جھان بھ غایت رسیده است دین و ھمین معناست .

ست .منحصر بفرد ا مغ و مخ نیز بھ لحاظ لفظ و طریق پیدایش در دھان واژه ای کامال ویژه وا می بن�دد رکھ از لب است شروع می شود و بھ حلق بطور کامل منتھی شده و راه حنجره »م«لفظ اززیرا

رای مج� ھ ک�ل دھان و حنجره گشوده م�ی ش�ود . ب�دین لح�اظ واژه ای کام�ل اس�ت ک� و در پایان ادای واژه کل حلق طی می کند . صوتی را از لب تا

١٢١

س�ت ک�ھ اژه ای اواژه ھاست ھمانطور کھ پیر مغان نیز بھ مثابۀ م�خ اس�رار واژه ھاس�ت . مغ بھ مثابۀ مخ ورا ر الف�اظل و آخ�اصوات را بھ�م متص�ل م�ی س�ازد یعن�ی او خرج دھان یعنی کارخانۀظ مدخل و مفبھ لحاظ تل

فظ م و لبا دو ابھ مثابۀ واژه ای کامل کننده و جامع است کھ مبدأ و معاد اصوات ر یکی می سازد . پس مخ می باشد . ت ساز است و براستی مخ واژه ھا خ متصل می سازد . پس ھمچون واژه ای قیام

ب�ھ رگش لحظ�ھم�د ت�ا ی نامیدند یعنی سراالسرار ! و تم�ام مراح�ل زن�دگیش از ب�دو تول�مزرتشت را مغ مغان گ�ام ه و ب�ھ ھنتولی�د م�ی ک�ردش نور دربوده است . در شکم ما ایع اسرار آمیز و معجزه وار توأملحظھ با وق

س�ت . ان رفت�ھ ابروز داده و نھایتا با مرگش بھ آس�م یخندیده و صنعت و آداب حیرت آوری در ھر امرتولد بر تین پی�ام. او را نخس� تاریخ بشری اینگونھ گ�زارش نش�ده اس�ت بدین لحاظ ھیچ پیامبر و صوفی ای در کل

د . ا بن�ا کن�انس�تھ م�رز ب�ین نیک�ی و ب�دی را تش�خیص دھ�د و اخ�الق رد و یگانھ شناس دانستھ اند کھ توموح ت و ی�زار معنوبنی�انگ درواق�عبایستی او را شکافندۀ واژه در ت�اریخ دانس�ت یعن�ی ب�انی عل�م مع�انی و درواقع

نن�دۀ کو اب�داع نامی�د» فھمی�دن« استخراج معنا از واژه . یعن�ی بنی�انگزار فھ�م بش�ری ! او را بایس�تی پی�امبرپس س�و کھ ھر چیزی را یک چیز واح�د یاف�ت یعنی زرتشت نخستین کسی بود خیص و تفکیک و تحدید . تش

. ی ھم دانستبانی دوگانگ را کشف نمود . پس باید او از ھمین اساس آنرا دو شقھ ساخت و نیکی و بدی راود ھم�ان ش�کار نم�ه م�غ آی ک�ھ او از واژئبود و آشکار کنندۀ معنای آن . ولی معنا ت بانی واژۀ مغ نیززرتش

ز معن�ای کھ او ا معنای وجود خودش بود . نام حقیقی زرتشت مغ بود کھ از ازل بر او نھاده شده بود . آنچھ . دی�د آوردپاندیش�ھ را در بش�ر ق�وۀ درواقعمغ آشکار کرد نفھمی و سھویت و عادیت را در بشر شکست و

ورن�د ت�ا آم پدی�د م�رد کیمان بھ ھمین دلیل است تا تفک�ر را دری و معنوی پیامبران و حمعجزات ماد کال ھمۀور کند . ظھ یفھمش بھ تازگی جھل خود را کشف م غایتو بفھمند کھ نمی فھمند . زیرا انسان در بفھمند .

ـت را در بشر بحر ر آس�تانۀب�م�ی دھ�د ت وامیدارد و نھایتا بر آستانۀ بی علتی ق�رارکبی علتی ھاست کھ علی ! مغ

نانی ان یورری متفک ر یونان بنا نھاد جستجوگقبل از میالد د ھا و انواع دانش ھا را از ھزارۀ ھفآنچھ کھ فلسر مودن�د ک�ھ دنآنان برای چنین گنجی بھ س�وی ای�ران باس�تان س�فرھا بود و لذا ھمۀ» مغ«برای دستیابی بھ

ه ھ�ائی ازغ ھ�ا ب�ھ جم�ع آوری خ�رده ری�زاط�راف م� گزارش شده است . آنان ب�ھ م�غ نرس�یدند ول�ی در ختاریس و س و اقلی�دغرب شد . ت�الس و فیث�اغورث و ارش�مید تمدنفنون و ادارک پرداختند کھ جمعا پدید آورندۀ

ن س�وی ای�راببقراط و ھراکلیت و افالطون و اپیکور نخستین این سوداگران مغ بودن�د ک�ھ جملگ�ی س�فرھائی . ی اتمید چیزی بیشتر از تفالھ ھای مغ نبود ھمچون تفالھ ھاباستان نمودند . ولی آنچھ کھ یافتن

د مردمان تقلی واسطۀوش ، مغ گرایانھ ، تقلید مغانھ) کھ ب مغ(بر روی زمین ، مغانھ است تمدنبھرحال کل اق�عدرومد ک�ھ پدید آ محمدو موسی و عیسی و ابراھیم و نوح و واز مغ ھائی چون زرتشت و بودا و الئوتز

نوعی انکار مغان نیز بوده است .ای خ�ود اء و اولی�اش را در انبی�ت مغان�ھ الطاف و محب� جھان ھستی تماما محضر مغ ازل ، هللا است کھ اشد

غان�ھ اش ا مھر ماء عیان ساخت . و نھایتیقھر و غضب مغانھ اش را نیز در کفار و اشق آشکار نمود و اشد ت .را بر قھر مغانھ اش پیروز ساخ

! غجھان ھستی مغ خانھ است : خانۀ م واژه ھ�ا را » س�ر «اھی اس�رار آمی�ز ک�ھ مصرف شیرۀ گی مریدان مغان بوده اند کھ بواسطۀ و مغ بچگان نیز

ر می نامیدند ک�ھ س�» ھوم«این گیاه را .انستند درحریم مغان بمانند و تعلیم سر یابند وآشکار می کرده می ت

١٢٢

س�ر قلب�ی را زن�ده و فع�ال س�ازند . بھرح�ال ای�ن ر (بی حس) م�ی نم�وده ت�ا نقط�ۀان را س واژگون ساالر مریدفی�ون و اری قدرتمن�د ب�وده اس�ت ک�ھ برخ�ی از مت�أخرین آن�را ھم�ان حش�یش و ی�ا گیاه بدون ش�ک حام�ل مخ�د

د نم�ی ی�ا پدی�لامروزه بھ تقلید مصرف م�ی ش�وند و ج�ز جن�ون و مالیخو کھبرخی ھم ال. اس .دی دانستھ اند در آمریک�ا !می نامند ک�ھ : ای�ن ، ھم�ان اس�ت ؟» سر « آید . امروزه حتی در محافل درویشی مواد مخدر را

ا راز س�عادت و نج�ات بش�ر م�ی دانن�د ه رمصرف این ماد ودی است یز فرقھ ای پدید آمده کھ مذھب ال.اس.نی بروز نک�رده اس�ت . این�ان ، س�ر کھ تاکنون از این سعادت جز جنون و جنایات و خودکشی ھای دستھ جمع

ی ن�ابود بکل�ند و بھ شعور قلبی برس�ند و ل�ذا دل دست یاب (مخ) خود را سر (کرخت) می کنند بی آنکھ بھ سر فنی است . –ال این نیز خود سری عظیم در عرصۀ ابطال اسرار علمی شوند . بھرحمی

یگانگی جهانی معناي الفاظ :

؟یز ھستند زبانھا دارای الفاظی یکسان یا مشابھ اند دارای معنائی واحد ن ھائی کھ در ھمۀآیا واژه ھ�ی در ھ��ر در فارس�ی و عرب�ی و انگلیس�ی دارای معن�ائی واح�د اس�ت منت» م�ن « م�ثال نش�ان دادی�م ک�ھ لف�ظ

اش�د ول�یب زبانی نقشی متفاوت دارد در یک زبان ضمیر است در زب�انی دگ�ر اس�م و ی�ا ص�فت و امث�الھم م�ی است . ربش احد را منظور دارد و آن ذات یگانۀحقی و

، حم�ل ، ای توش�ھن�در فارس�ی ب�ھ مع» ب�ار«ب�ل اش�اره ای نم�ودیم . لف�ظ ھ در فص�ول قک�مثالی دگر می زنیم ی ر انگلیس�د، نوبت ، بارش و سوگند است . در عربی بھ معنای نیکوکاری ، بیزاری و اس�تقالل اس�ت . کود

ی ب�تف�اوت و ممیگس�اری و خوش�ی اس�ت . آی�ا ای�ن مع�انی ، سد ، مانع ، استثناء و نی�ز مح�ل بھ معنای میلھر ھ�ت بلک�ھ در فقط مربوط ب�ھ تف�اوت ب�ین زبانھ�ا نیس� گوھره و اشاره ای واحد ندارند . این مسئلھیچ ربط ھ

. تناقض می باشدمزبان واحدی نیز یک لفظ واحد دارای معانی متفاوت و گاه بی ربط و گاه ن�ھ . ر دارن�د ی�اھیچ ارتباطی با یکدیگ» بار«ن فارسی آیا معانی کاربردی لفظ یابیم کھ در خود زبانخست در

ھ نوب�ت ؟ اگ�ر ب� ) ارتباطی وجود داردنوبت و سوگند بھ محضر خدا (بارخدایا آیا بین توشھ و کود و باران و »ب�ار«ھ در بدس�ت نم�ی آی�د و بایس�تی ب�ی د توش�ھ ان�د و ب�ار ندھن�نبارد و مزارع محصول ندھ دکو باران بر

» ب�ار«ظ ربردی لف�طن�د . و آی�ا مع�انی ک�اخدا پناه برد و سوگندش داد . پس دیدیم کھ شدیدا این مع�انی مربو و نی�ز از ک�ل می شود» بیزار«از اراده و آرزوھا و اعمال خود است ؟ انسان بمیزانی کھ در عربی چگونھ

ھل�ش م�ی رس�د .ااز دنی�ا و »اس�تقالل«یعنی از دنیا می گذرد و لذا بھ می شود نیکوکار دنیا بیزار می شود ھ کھ ان از ھر چر انگلیسی : انسد» بار«دیدا بھم مربوطند . و اما لفظ پس این سھ معنای بظاھر متفاوت ش

�ھ س�ازد ن�اخوش اس�ت خ» مس�تثنی«راھش شود و او را در امیالش » سد «شود و از ھر چھ کھ » منع« اصج�ودش را وامی�ال و آرزوھ�ای اوس�ت و اراده اش را زائ�ل م�ی کن�د یعن�ی ذھنش ک�ھ مح�ل می و تخدیر کنندۀ

و موانع را احساس نکند . دشو »خوش«کند و لذا بھ می روی می کند تا استثناء می ، » ب��ار«ای��ن ھ��ر س��ھ زب��ان : در ای��ن ھ�ر س��ھ جھ��ان ک��اربرد لف��ظ در » ب�ار«ح�ال م��ی مان��د معن��ای مش��ترک

ن�ین معن�ای چ. و ام�ر خ�دا (دی�ن) تحق�ق م�ی یاب�د خ�واه ن�اخواه بشری زائل و نفی و تخدیر می ش�ود »خود«

١٢٣

ئق و ال. تفاوتھا بھ نوعی فقط تفاوت در س� الفاظ و معانی در ھر زبانی می باشد واحدی شامل حال ذات ھمۀدیگری با لی�وان ومی نوشد . کھ کسی با دست خود آب مثل این ھا و استفاده از آنھا می باشد . ش واژهیآرادیگری با کوزه و دیگری مستقیما دھان را بر ل�ب چش�مھ میرس�اند و آب م�ی نوش�د و دیگ�ری بج�ای آب ، و

. و تشنگی را تجربھ می کند و الی آخرو دیگری اصال روزه می گیرد دوغ و یا کوال می نوشدط اژه ھ�ا مرب�ووا و مش�تقات کاربردھ ریانند و ھمۀدر ج» خدا«تا معاد » خود«ھمۀ الفاظ و واژه ھا از مبدأ

در شرایط گوناگون بشری . ریض و طویل این فاصلھ استع بھ عرصۀک�رار ت�رادف و تجھان بشری وجود ن�دارد ک�ھ م و دو واژه و دو معنا در کل ظاینحال ھرگز دو لف با ھمۀولی

ھ ن�ده اس�ت ک�و تفس�یر ک�اری عب�ث و گم�راه کنترجمھ و ت�رادف . لذا بنظر ما مسئلۀ یکدیگر و عین ھم باشدعن�ا س�اقط ممی کند و از حقش�ان در ن�زد بش�ر س�اقط نم�وده و بش�ر را از » علف خرس«بھ مبدل را واژه ھا

ی�ن ان�دارد. می کند . دو واژۀ مترادف وجود ندارد و ھم شأن نیست ھمانطور کھ دو تا انسان مس�اوی وج�ود جھل و کفر محسوب می شود . ھ اسالمی ، اص عبث است و بھ لحاظ معرفت دینی و خ

است : ال ال : بود نبود ! » هللا « ذات جھانی و ابدی ھر واژه ای

» :ز « لفظسر

ردم ھ م��و خاص�س�رزبانی ت��رین الف�اظ اس��ت ک�ھ فق��ط از ن�وک زب��ان ج�اری م��ی ش�ود و اروپائی��ان » ر«ح�رف

نیس�تند و وام چن�ینلف�ظ را دارا م�ی باش�ند . مردم�ان دیگ�ر اق� ایتالیا و اس�پانیا بھت�رین و ک�املترین ادای ای�ن تفادۀق�ادر ب�ھ اس� ادا م�ی کنن�د یعن�ی» ل«ف�ظ نم�ی باش�ند و آن�را لبسیاری از انسانھا اصال ق�ادر ب�ھ ادای ای�ن

دھ�ان کامل و دقیق از نوک زبان خود نیس�تند ک�ھ مرب�وط ب�ھ ارتع�اش ظری�ف ن�وک زب�ان در تم�اس ب�ا س�قفنی ن�ازک و ی ک�ھ دارای زب�اساختمان فیزیکی زب�ان اس�ت یعن�ی آدمھ�ائلھ بھ نوعی مربوط بھ . این مسئ است

. ندمی باش» تیز زبان « ند بھترین بیان این لفظ را دارا ھستند کھ معروف بھ نوک تیز می باشز ب�ان نی�ذات طبیعی زدر فارسی حرف ربط است . ولی در »را«. نامیده می شود» را«در عربی » ر«لفظ

ان م�ی قیقتر بی�درا ظچرا کھ بھ تجربھ می بینیم آنان کھ دارای زبانھای تیز ھستند کھ این لفحرف ربط است پھ�ن و و کن�د و کنند از قدرت ارتباطی بسیار شدیدی با سائر انس�انھا برخوردارن�د . کس�انی ک�ھ زب�انی کوت�اه

روش زجبورن�د امب�ا س�ائرین بس�یارعاجز و کلفت دارند از این ویژگی برخوردار نیستند و در ارتباط کالمی ھای دیگری در رابطھ استفاده کنند مثال خدمات و یا عشوه گری و یا ھنرھا و امثالھم .

ان الت��ینن��ان اروپ��ائی و خاص��ھ زن��از م��ردان دارن��د و خاص��ھ ز ت��رزنھ��ا عموم��ا زب��انی ظری��ف ت��ر و ن��وک تیز ) .(ایتالیائی و اسپانیائیورن��د ک��ھ از بعاجزترن��د و مج» ر«کن�دتر دارن��د یعن��ی در ادای لف��ظ ن زبانھ��ائی پھ��ن وع�الوه ب��ر اینک��ھ م��ردا

ھن��ر ، تفک��ر و ..... ) مردان��ی ک��ھ دارای ، ک��ارارتب��اط برق��رار ک��ردن بھ��ره جوین��د (روش ھ��ائی دگ��ر ب��رای

١٢۴

. س�ی و غی�ره ، حض�رت مو حکمتھائی عظیم گشتھ اند بسیاری حتی بھ الک�ن ب�ودن معروفن�د . مث�ل س�قراطاس��ت و گ��وئی ای��ن واژه » هللا « تلف��ظ م��ی کنن��د ک��ھ ح��رف مح��وری و اساس��ی واژۀ » ل«را » ر«این��ان لف��ظ

در خدمت ادای لفظ بطور طبیعی فقط » ه « و »ا « است و لفظ » ل « تلفظ شدید و تمام و کمال لفظ تماما» ر«بط�ور واژگون�ھ از لف�ظ ده ای�م ک�ھ رس�ی» ل « خود بخ�ود ب�ھ س�ر لف�ظ . در اینجا می باشند و بس» ل«

و زب�ان نب�ودن و ناک�امی در ارتب�اط کالم�ی اس�ت پدید آمد . ھمانطور کھ تفکر و کم حرفی طبیع�ی معل�ول تی�زو ھ�م ب�ھ ق�ی م�ی گ�ردد ھ�م م�ی توان�د ب�ھ نف�رت انجام�د ارتب�اطی تل –ب�انی ز –نوعی ناتوانی و ناک�امی لفظ�ی

معرفت . ت : فاشیزم واژیزم !از الفاظ اساین خود نمایانگر سری

ج�ای باس�ت ک�ھ ن�وک زب�ان را » ر«ا نقطھ است حاصل تش�دید ادای ح�رف ب» ر«ان کھ ھم »ز«و اما حرف د ک�ھ باش� ی کن�د ک�ھ اگ�ر در ای�ن ارتع�اش ض�عیفلمس سقف دھان بھ دندانھای جلو می چس�باند و م�رتعش م�

ن اس�ت و ن�وک زب�ان بی�رو» ز«ای لف�ظ دا می کنن�د . در لحظ�ھ ادرا ا» س«لفظ » ز«رخی چنین اند بجای ب الفاظ می باشد. مری استثنائی دراین ا

ی��ر در فارس�ی ھم��ان ج��نس مؤن�ث اس��ت ک��ھ ب��ھ بل�وغ رس��یده باش��د و بلک��ھ ش�وھر ک��رده باش��د و در غ» زن«رده م�ی ک�ب�ھ معن�ای مؤن�ث ش�وھر ی�ا بچ�ھ م�ی نامن�د و ن�ھ زن . پ�س زناینصورت او را دختر یا دوشیزه و

ق و خیان�ت یک مصدر است کھ بھ معن�ای زن�ا ک�ردن و فس�» زن « ال با کره نباشد .در عربی باشد کھ بھرح . ت و لوده استو آدم مبتذل و بی ھوی بھ معنی خل ، دلقک Zan) یسی این لفظ (لاست . در انگ

ؤن�ث ی�ا ک�ھ دال ب�ر ی�ک انس�ان مدرک م�ی کن�یم ر ھر سھ زبان م�ذکور ش�باھت واض�حی بین معنای این لفظ د ر ش�لھ زا و اصل و بی وجود می باشد کھ بایستی تحت امر دیگران قرار گیرد وگرنھ مسئمذکر بی صفت و نا

د . عھد و عزت و معنائی رابطھ برقرار سازیرا بھ آسانی می تواند با ھر کس بی ھیچ می شود زس�تی ھحی�ات و ت محض و ص�ورت ب�ی معن�ا وو گوھرۀ مادی س استگوئی کھ لفظی نامقد » ز«و »ر«لفظ

ای سطحی و بی ریش�ھ را در واژه ھ�ا م�ی ری�زد و الق�اء م�ی کن�د . ھم�انطور ک�ھ ادای ای�ن لف�ظ ن از ی�ز تمام�اام��ر و ج ن��ا و عم��ق و ذات تھ��ی اس��ت و محت��اارتع��اش و تک��رار پدی��د م��ی آی��د و عب��ث را م��ی نمای��د و از ژرف

ا یست و لذنو دارای ریشھ ای در خود بکارت است یعنی دیگر بکر و اصیل یمراقبت می باشد مثل زن کھ بان ف ب�ھ م�ردح فارسی معرومحتاج والیت مرد است . مردان زن صفت نیز دقیقا ھمینگونھ اند کھ در اصطال

ھستند . » زی زی«ر، ر، زر ، زھ��زم��ین ، زن��ا ، زخ��م ، زحم��ت ، زنگ��ا ، زدن ، زم (گن��اه) زبال��ھ ، ، زن ، زای��ش ، زم��ان ، زی��ر

رای اژه ھ�ا داوای�ن ، زج�ر ، زرد و ..... و زب�ان . ھم�ۀزب�ون نھ�ار ، زن�دیق ، زل�ف ، ز ، ، زای�ل ، زورزیبابھت�رین ھ سطحی گری و تباھی و فری�ب و ش�رارت را ت�داعی م�ی کنن�د حت�ی درکھستند یروح معنائی واحد

ک�ل د وث�ل زب�ان و زن و زم�ان و زیب�ائی و زم�ین . ک�ھ در ع�ین ح�ال بس�تر حی�ات دنی�وی بش�رنمصورتشان اژه الکتی�ک وبقای تاریخی بشر را باعث می شوند و روزمرگی را . در این لفظ و واژه ھای مربوط�ھ نی�ز دی

ز م�ی ش�وند آغ�ا» ز«ھس�تند و مخصوص�ا ب�ا » ز«را در می یابیم . و گوئی مادر ھمۀ واژه ھائی ک�ھ دارای و راز بقا ! روح معانی مشترک این واژه ھاست : مظھر شرارت» زن«است . و » زن«واژۀ

ح�دۀ واژه رسد و ب�ھ ھم�ین دلی�ل س�ر عش�ق ک�ھ س�ر وا وحدت اضداد می وجود مرد بھ اشد » زن « در واژۀ نبود ! یگانگی بود وجاذبھ و دافعھ می شود : زن بھ کمال خود میرسد و یگانگی ھاست در رابطھ با

١٢۵

الیب�ن�دوه و مص�یبت اس�ت یعن�ی بھ معن�ای ب�ال و ا Woمی گویند کھ پیشوند Womanزن را درانگلیسی ور الف�اظ اس�ت ب�ال و ب�دبختی س�ائ» ز«نیز مالحظھ کردیم کھ گوئی لفظ »ز«مرد ! این معنا را در ذات لفظ

بار است . تلفظ مصیبه نامی�د» انزب�«و بیھ�وده نیس�ت ک�ھ گ�ویش را الفاظ کمابیش بی ھمکاری زبان در دھان پدید نم�ی آین�د ھمۀ

رین عض�و رد زبان یعنی نوک آن اس�ت در تم�اس ب�ا بیرون�ی ت�کصل بیرونی ترین عملحا» ز«اند . ولی لفظ ه تب�اه ش�وند وبیرونی ترین الفاظ است یعنی س�طحی ت�رین ، دنی�وی ت�رین » ز«دھان یعنی دندان . و لذا لفظ

تقیم د مس�دون ک�ارکرنیز بیرونی ت�رین الف�اظ ب�» باء«، لفظ » ز«. بغیر از لفظ تباه کننده ترین الفاظ ترین و معن�ای ش�ھوت می باشد کھ بھ» باه«لبان تولید می شود کھ نخستین واژۀ حاصل از آن ھمان زبان و فقط با

وم�ا دنی�وی دارد و مع�انی ھمس�انی را پدی�د م�ی آورد ک�ھ تما» ز«ست کھ رابطھ ای مستقیم ب�ا لف�ظ جنسی ا» زب�ان«ی�د م�ی آی�د ک�ھ اص�ل مص�در پد» زب�ا«، » ب�ا«و » ز«شرارت زاست . و از ترکی�ب واژوی ی و ماد

ی�ا اس�ت و» رو«ک�ھ مص�درش » روان«پس�وند را ب�ازی م�ی کن�د مث�ل واژۀ در اینجا نقش یک » ن«است . ت ک�ھ ای اس� ھب�ھ معن�ای فرش�ت» زب�ان«. در عرب�ی واژۀ بھ معن�ای گن�اه اس�ت» زم«کھ از مصدر » زمان«

ز از ھم�ینزبانی�ھ ! و زب�ون ش�ده نی� :کن�د سلطان دوزخ است کھ مردم را بھ دوزخ می راند و شکنجھ م�ییس�ت . نع�داوت منش�أ تم�ام ب�دبختی و زج�ر و ش�کنجھ و معناست : خوار و بدبخت ش�ده ! آی�ا براس�تی زب�ان

و زب�ان ب�ازی ! :ولی با اینھمھ انسان از آن رھائی ندارد. انسان تماما محصول زبان است و ب�ازی ب�ا زب�ان و زیزب�ان ب�ا این زبان و فرھنگی اش چیزی جز زبان بازی می باشد؟ و اشد مدنیت در جنبۀ آیا براستی کل

ی باشد .و این شاھراه زبانیھ مبا واژۀ عشق است : عشق بازی ! یھمانا باز زبانیھ (سلطان دوزخ)ن پھل�وی ب�ھ در زب�ا» زم«است . » گناه«در عربی بھ معنای قلمرو فعالیت » زم « نیز از ریشۀ » زمان «

ی�ن قطع�ھ بھ معنای قلمروئی است ک�ھ ا »زمان«داخل دھان است ( زبان گوشتی ) . پس ی قطعھ گوشت معناقطع�ھ الی�ت ای�ناین قلمرو ھمان تاریخ بشر اس�ت ک�ھ تمام�ا ت�اریخ فع گوشت داخل دھان بھ گناه می پردازد و

گوشت می باشد و شرارتھای آن .

» :ي « سر لفظ

»Z«. ح�رف )Yآخ�ر اس�ت (حرف آخ�ر اس�ت . در الت�ین نی�ز ح�رف می شود نامیده» یاء«کھ » ی«رف ح

»Z«دھ�د . ح�رف نی�ز م�ی» ز«است کھ صدای » S«یک اضافۀ بعدی در تاریخ است و تکراری از حرف . ی محسوب می شودنن ست و بیشتر یک حرف تشریفاتی و تفدر التین کم کارترین حروف ا

ب�ھ س�رعت ب�از ش�ود و ب�دون اینک�ھ لبھ�ا و ی�ا زب�ان کمت�رین ک�اری کافیست ک�ھ دھ�ان » ی « در تلفظ حرف ف الفب�اء م�ی اول�ین ح�ر» آ«بس�یار ش�بیھ لف�ظ ب�دین لح�اظ درواق�عخاص انجام دھند ای�ن لف�ظ ادا م�ی ش�ود .

ان معک�وس م�ی ش�ود . در باشد. تنھا تفاوت ادای این دو لفظ فقط و فقط در این است کھ حرکت ھ�وا در دھ�» آ«یعن�ی . ب�ھ درون س�ینھ ران�ده م�ی ش�ود» ی«ی�رون ران�ده م�ی ش�ود ول�ی در تلف�ظ ب�ھ ب ، ھوا» آ«تلفظ

١٢۶

کامال استثناء می باشد زی�را تم�ام الف�اظ» ی«درون رونده است . بدین لحاظ حرف »یا«برون آینده است و » ی�اء«تنھا لفظ اقع از پشتوانۀ ھوئی برخوردارند ولی درو پدید می آیند و با بیرون رانده شدن ھوا از دھان

ی متضاد با پس بدین لحاظ بایستی دارای ذاتی بکل رون دادن ھوا بھ سینھ ادا گردد .با دمی باشد کھ بایستی ح�رف اول یعن�ی ح�رف آخ�ر ض�د » . آ « ح�رف الفب�اء یعن�ی ظ باشد بخصوص در تضاد با نخس�تین سائر الفا است .

ترین خط�اب وو ش�دیدالبتھ اشد اتصال را پدید می آورد بی واژه ای مستقل است کھ و عر یدر فارس» یا « ذا ح�ق و .... ول� توجھ و توسل و نیاز و رابطھ را ت�داعی م�ی کن�د : ی�ا هللا ، ی�ا عل�ی ، ی�ا واژه ھ�ای عموم�ا

ان�د . ت�ھل�ی یافال ب�ھ واژۀ ازی کھ اتصازلی را مخاطب می سازد کھ خداست و اولیای او یعنی امامان و کسانج�دی و ت�رین یآخ�رین ح�رف الفب�اء اس�ت آخ�رین ت�الش ب�رای ارتب�اط و نی�ز یقین�» ی�اء « طور کھ پس ھمان

س�وی ن�ی می�ل بو ازلی را ص�دا م�ی زن�د یع ا موجب می شود و واژه ھای اولیھترین و قلبی ترین ارتباطات رل م�ی را ب�ھ او پدید آمده است کھ آخ�رنام این حرف نیز از وصلت ی بھ ا حرف اول می کند و بھ ھمین دلیل

ب�ا ھشوندی است کتنھا پی» یا«ختم می کند مثل خدایا ! و شاید »آ«و نیز واژه ھای ازلی را ھم بھ کشاند .ین لح�اظ ھ�م اس�ت . و ب�د» خ�دا ی�ا«ھم�ان » خ�دایا«ھمان معنا و انگیزه تبدیل بھ پسوند ھ�م م�ی ش�ود و ل�ذا

رف (ی�ا) ح�ین با واژگونھ ش�دن خ�ود ای�ن . و عالوه بر ا دارداص خودش ستثنائی است و کاربردی خحرفی الذا خدایا ورا دارد » یا«می شود کھ ھمان معنای » ای«غییری حاصل نمی شود و مبدل بھ تھم در معنایش

خ��دا را قلم��رو آخ��رین انتخ��اب اس��ت و ل��ذا س��مت ازلی��ت و» ی��اء« و ی��ا خ��دا و ای خ��دا دارای ی��ک معناس��ت .ا رن انتخ�اب و جبری نی�ز م�ی باش�د . حت�ی در ک�اربرد دیگ�ری ک�ھ دارد ھم�ی یکند و انتخابی یقینمخاطب می

ھ خ�اب را فق�ط ب�ب�ین دو ام�ر م�ی آی�د انت» ی�ا«وقت�ی درواق�ع: این ی�ا آن ! بطور یقین و یگانھ می سازد مثلازد س�حال م�ی دو را م آن دو ممکن و مجبور می کند و آن دو را کامال جدا ساختھ و شراکت بین آن یکی از

و حدود وجود را دقیق و غیر قابل شرک می کند .اس�ت بک�ار رفت�ھ ان�کامل و قطعی می باشد . در زبان اروپائی نیز این لفظ بھ ھمین معبھ معنای آری » یا « »Ya« کھ بسیار شدیدتر از و تصدیق محض می باشد یک آری مطلق است» Yes « . می باشد

) م�ی تم�دن( گردھم�ائی پدید آمده ان�د و ذات در رابطھ الفاظ و واژه ھا ذاتا ارتباطی اند وھمانطور کھ اصوال ب�دی ای اکس�ب بق� بھ ارتب�اط را ب�رای قوۀ ارادهرا داراست و کل ت و اخص این کیفی اشد » یاء«باشند حرف

او لیف�ۀخخداس�ت و ی�ا کھ آن یک نفر یاجاودانگی روح در خود داراست و فقط معطوف بھ یک نفر است و ای ی��افتن ذات اش��د دع��اوی و طل��ب و نی��از ب��ھ اتص��ال اس��ت : اتص��ال اب��دی ب��ر» ی��اء«. و ل��ذا ب��ر روی زم��ین

ات ذ ی کن�د ،وجودی اب�دی ! و ب�ھ ھم�ین دلی�ل ذات�ی تمام�ا م�ذھبی و روح�انی دارد و ذات واژه ھ�ا را ص�دا م� یا آمین ! ورا بھ یاد می آورد : اوم ، آم نخستینا . و در پایان طرح دعا نیز لفظ معانی ر یگانۀ

ھو) را بھ درون سینھ می فرستد یعنی این لف�ظ تنھ�ا لف�ظ ، ھوا (» یاء « ھمانطورکھ خاطر نشان کردیم لفظ است و بھ نقطۀ سر سینھ معطوف است درحالیکھ مابقی ح�روف ماقب�ل از الفبائی است کھ درون گرا و قلبی

ح�رف آخ�ر اس�ت »ی�اء«پرتاب می کنند . پس براستی ح�رف را بھ برون ااشند و ھوتماما برونگرا می بآن رجعت می کند و روی بھ انس�ان دارد زی�را از بی�رون قط�ع امی�د ) بھ ازلیت واژه ھا آدد حرف اول ( ھ مکھ ب

ف�اظ ح�رف پی�دایش ال امید نکرده باشد جدا ادا نمی شود و مؤثر نمی آید . بھ لح�اظ س�یر عکرده است و تا قطھ با درون رفتن ھوا پدید می آید ولی حرف آخر شده است و این نی�ز نش�انۀ کبایستی حرف اول باشد » یاء«

واژگون ساالری واژه ھاست .

١٢٧

اهللا : همصاحبت قلوب و ظهور واژ

ھ .... اینھ�ا ھم� گپ ، ح�رف ، خوان�دن ، قرائ�ت و زبان ، سخن ، نقل ، ،ش گوی ، لفظ بیان ،واژه ، کلمھ ،

دی پ�س چ�را گ�پبلدی ؟ اگر بل پیرمردی بیسواد و روستائی بمن گفت : آیا شما لفظ ما را. بھ یک معناست ! نمی زنی

ادن و دپ�روری اس�ت و ی�ا –و خ�ود خ�واھی –یا گرفتن و خواستن و بلعی�دن اس�ت یعن�ی خ�ود ، سخن گفتن وم ذات�ا درد. س�خن گف�تن ن�وع م�ی ایم�انگذشتگی است . اولی کفر است و دو –ایثار و از خود بخشودن و

. س�الت اس�تاز ر ی. ھر مؤمنی خواه ن�اخواه ی�ک نب�ی در درج�ھ ا درجاتی از رسالت انبیای الھی قرار دارد ب�ھ کم�ال چ�ونت خود ب�ھ دیگ�ران ب�ھ قص�د نج�ات دیگ�ران . ای�ن رس�الت ت و ھوی رسالت انتقال ایمان و محب ابود ن��بران��دازی و –خ�ود ایث��ار از خ�ود رس��یده اس�ت و آس��تانۀ لو ب��ھ کم�ا» خ�ود«برس�د ب��ھ کم�ال شکس��ت

ن�د . پ�س است بھ پای کافران کھ اینک عدو شده ان�د و براس�تی ج�ز ن�ابودی ت�و را نم�ی خواھ» خود« سازیت ان�ا رس�الدر ذات�ش ھم . پ�س رس�الت خ�ودت رھ�ا کنن�دتو را از ش�ر آنھا نیز در خدمت رسالت تو ھستند تا

ث�ار ک�ردن وست در غیر . تمامیت خود و خاصھ نھایت�ا محب�وبترین ارزش ھ�ای خ�ود را نا» خود«رھائی از ود ال و ن�ابم�گ�د لنھائی این ھمان دل خویشتن است کھ افکندن و لگد مال شدن . در مرحلۀ بھ زیر پای غیر

یرس��د و خموش�� دل عی��ان م��ی ش��ود و واژۀ س��ر ب��ھ پای��ان م��ی ش��ود . و در ای��ن واقع��ھ اس��ت ک��ھ س��ر م��ی . و ل ش�دن گی ھمان گنگ شدن است و ال و این آغاز اوم شده گی و امامت است . اوم شده. آغاز می شود

نن��د و کان م��ی ای��ن آس��تانۀ س��ر واژه ھاس��ت . و فق��ط در چن��ین مق��امی اس��ت ک��ھ واژه ھ��ا س��ر دلش��ان را عی�� اژه ھ�ا راوواژه ای اس�ت ک�ھ واژگ�ونی و ای�ن ظھ�ور یگ�انگی معن�ای ھ�ر ھمانگونھ اند کھ واگو می گردند .

. شق استع واژه ھاست کھ در قلمرو دل ظھور ق ختم می کند و ھر واژه ای عین حق است . اینھا ظھور حخ�وردن و محت�اج مکالم�ھ ک�ردن اس�ت بس�یار بیش�تر ازانسان ، حق می خواند و دل ھم عشق می یابد . رس

لب�ی و تب�اطی قبرق�راری ار المھ کردن ھمانا مصالحھ کردن است وخوابیدن . ولی بی تردید نیاز انسان بھ مکاش�تھ ش�دن دنیاز بھ مکالمھ کردن نیاز بھ وصال روحانی است یعنی نیاز ب�ھ دوس�ت داش�تن و دوس�ت ابدی .

ن�د واژه ھای ، خود برخاستھ از ذات واژه ھ�ائی اس�ت ک�ھ در انس�ان حض�ور دارن�د . ای�ن خ�ود است . این نیاز دارند . می را گرد ھم می کشانند و بھ مکالمھ وا ھا کھ انسان

ازمن�د کالمھ نیتر و قدرتمند تری می باشد بیشتر بھ مشی ازلی و توحیدی بیآنکھ در خویشتن دارای واژه ھان�د و اان ب�وده است یعنی بھ دوستی با مردمان . بھ ھمین دلیل پیامبران خدا ، نخستین و قویترین س�خن گوی�

ھ�ان ب�ا جگ�انگی انسان را دع�وت ب�ھ ی حادند وت و ات عناصر محب درواقعتوحیدی یواژه ھابانیان مکالمھ . . اش�قانھ اس�تعملکردش�ان تمام�ا عت ذات�ی واژه ھ�ا و ھ نش�ان دادی�م ماھی�ک�و جھانیان می کنند ، ھم�انطور

ر ت م�دنی بش�حیام دیالکتیکی ھر واژه ای درک نمود کھ در قلمرو یتوان در مفاھاین عشق را بھ آسانی می م�یو ش�قھ نسان با غی�ر خ�ویش اس�ت ک�ھ ددچار چنین انشقاق و اتحادی می شوند . ھر واژه ای در روابط ا

اده ش�د ک�ھ ا نش�ان دگردد و دارای معانی می شود . واژه ھا ذاتا مدنی اند . این امر در رابطھ ب�ین آدم و ح�و بنیاد مدنیت است .

١٢٨

اژه ھ��اید وازی محت��اج رابط��ھ و مکالم��ھ ب��ا یک��دیگر م��ی س��راب ناپ��ذیول��ی آنچ��ھ ک��ھ انس��انھا را بط��رز اجتن��ف�ع ررای خ�ود گرنھ انسان می توان�د در ارتب�اط ب�ا س�ائر اش�یای پیرام�ون خ�ود ای�ن مس�ئلھ را ب�توحیدی اند و

ب�ا دل ک�ردن نماید . ب�ھ ھم�ین دلی�ل در ق�رآن ک�ریم مؤمن�ان ک�ھ دارای واژه ھ�ای توحی�دی ھس�تند ام�ر ب�ھ راز اب�طی خیزن�د رم�از نقط�ۀ س�ر دل ب�ر ی ان�د و ب�ل. ای�ن واژه ھ�ا ک�ھ جملگ�ی ق ه اند و نھ با ک�افرانھمدیگر شد

قلوب مؤمنان ھستند . ن حض�ور آ ۀمؤمنانن�د ک�ھ بواس�ط و اما مؤمنان چھ نیازی ب�ھ رابط�ۀ قلب�ی دارن�د ؟ ای�ن واض�ح اس�ت ک�ھ فق�ط

ی م�ھن�ی ق�انع ارتباطھ�ای ذ د ح�م�ان فق�ط در واژه ھای توحیدی بھ این رابطھ نیازمن�د م�ی ش�وند . م�ابقی مرد ریق مطالعۀال از طجبران کنند مث ی می باشد و می توانند آنرا بھ گونھ ای دگرشوند کھ آنھم ارتباطی مستحب

حیوانات و اشیای محیط . کتب و یا رسانھ ھا و یا ارتباط بات ھ��ای کی��فران بص��ورت رواب��ط و مالش��دن و م��د گش��تن اس��ت ک��ھ در ک��ا د واژه ای محت��اج ب��ھ تع��ین و م��ھ��ر

سیاس�ی و تھ�ای علم�ی و فن�ی واقتصادی و سیاسی و فنی بروز می کن�د و در ش�دیدترین حال�ت موج�ب خالقی تع�ین ط مؤمنان�ھمی باشند ولی این واژه ھا در رواب�اقتصادی می گردد . واژه ھای توحیدی نیز محتاج تعین

نی ب�ھ چ�ون م�ؤم حضور دارد کھ مثال اھ شیعی آشکاراسالمی و خاص می یابند . این معنا در قرآن و احادیثدیدا ش�اس�الم ر ص�درت بین مؤمن�ان ک�ھ ددیدار مؤمن دگر می رود خداوند دیدار می شود . امر بھ پیوند اخو

ی دنی�ا و ص�ونامیده می شد برخاستھ از چنین نیازی می باش�د ک�ھ مؤمن�ان را وارث و » والیت«رایج بود و ی مرآن گفتھ ق. وقتی در مراد و مرید است این روابط ھمانا رابطۀترین دمدیگر می سازد کھ قدرتمنآخرت ھتوحی�دی ب�دان معناس�ت ک�ھ واژۀ» دیگر راز دل بگوئید چھارمی خداستچون سھ تن از شما با یک«شود کھ

دار ب�ا دی� آئین�ۀ »م�راد« است کھ در عرفان اس�المیتا آن حد انھ است کھ تعین می یابد و این در روابط مؤمنھ ک�ت ۀ هللا اس�کالمی می سازد ھم�ان واژ را محتاج بھ راز دل گفتن و رابطۀ یعنی آنچھ کھ مؤمنان خداست .

بیان عرفانی عشق و یگانگی می باشد .ای�ن ی خی�زد . آن است کھ از میان�ۀ ذھ�ن و دل برم�» ن انسا« نشان داده ایم کھ » اینست انسان « در کتاب

ھ ک�در مص�احبت ب�ین مؤمن�ان رخ م�ی دھ�د زی�را در ای�ن مص�احبت اس�ت ین خداست . و چن�ین خیزش�جانشینقط�ھ س�ر و و یک�ی م�ی ش�وند : یکدیگر را دیدار می کنن�د هھم نزدیک شده و بین رابدل و نقطۀ ذھن طۀنق

سر ! نقطۀهللا اس�ت : ب�ل ق�رار م�ی گی�رداست یعنی آنکھ مخاطب متقا» یاء«مؤمن آن لفظی کھ مبادلھ می شود ن دو یب

ھر کس�ی درواقعب قرار می دھند طالھا ، خدایا و ... ! یعنی ھر دو یکدیگر را اینگونھ مخا یا هللا ، ای هللا ،م�ی یاب�د . ای�ن » خ�دا«را در دیگ�ری » خ�ود« اس�ت در دیگ�ری ص�دا م�ی زن�د و هللا سر دل خود را کھ نقط�ۀ

ھو را حاضر می س�ازد . ،می کند و در تو » تو«را مبدل بھ یک است کھ ھو ( او ) ی رابطھ » من«ان مھعل��ی (ع) و ب��ین (ص) و محم��دب�ین (ع) رخ دادع��ھ ای اس��ت ک�ھ ب��ین اب��راھیم (ع) و اس��ماعیل ای�ن ھم��ان واق

و ال م�ی باش�د ک�ھ هللا است ب�ھ ال و ال ! در روی�اروئی الواژۀ هللا شقاق ناو شمس و .... . این ھمان موالنا» عرف�ھ«ی�ن واقع�ۀ و امری�د م�ی باش�د : ع�ارف و مع�روف ! می شود . ال ھمان م�راد اس�ت و ال ھ�محاضر

کھ بقول قرآن بھ نقل از حض�رت است و ھمان صراط المستقیم است می باشد و این پل رابطھ نیز پل اعراف و » دل ھ��وی«اس��ت ب��ھ معن��ای » ھ��ود«و ای��ن س��ر واژۀ »پروردگ��ارم ب��ر ص��راط المس��تقیم اس��ت.« ھ��ود :

بیھ�وده «ت از فاش�یزم واژی�زم اس�ت چ�را ک�ھ در نقطھ مقابل ب�ی ھ�وده گ�ی . ای�ن ھم�ان راه نج�ا» ھوده گی«حاصل استھالک ناشی از دیالکتی�ک ذات�ی واژه ھاس�ت ھم�ان ک�ھ ام�روزه نیھیلی�زم نامی�ده م�ی ش�ود ک�ھ » گی

١٢٩

زم و یس�ورتالیزم و ک�وب چ�ونبھ معن�ای نیھی�ل ش�دن (ص�فر و پ�وچ ش�ده گ�ی) واژه ھاس�ت . مک�اتبی درواقعدادائی��زم و امث��الھم ب��ھ مثاب��ۀ آخ��رین ت��الش ب��رای رھ��ائی از ای��ن بیھ��وده گ��ی اس��ت ک��ھ ب��ھ جن��ون و مالیخولی��ا

در مکت�ب موس�وم انجامید و بسیاری از بانیان این مکاتب را بھ خودکشی و اعتیاد و جنون آشکار کشانید وب�ھ عنکب�وت و کرگ�دن و د کھ قھرمانان ای�ن ادبی�ات مب�دلومالیخولیائی واقعی رخ نم، » ادبیات جادوئی«بھ

واژه اجتم�اعی رس�ید . گشتند و این وقایع ادبی بتدریج بھ عرصۀ ظھ�ور مارمولک و کم کم مبدل بھ ھیوالھاھ��ائی واژگ��ون س��االر ک��ھ وج��ود آدمھ��ا را تس��خیر نم��وده و تع��ین یافتن��د . ای��ن ھم��ان قلم��رو س��ینما و ظھ��ور

ت و جوامع سینمائی و واژه ھای سینمائی .آدمھای سینمائی اسست مبدل بھ کھ بھ لحاظ معنای لغوی نیز ھمان بازیگری و لوده گی و بازی کودکانھ ا ) Cinema (سینما

د و ورت بخش�یچ نش�ده و زن�ده را ص�تعین بازیگرانۀ واژه ھا و معانی گشت و دریائی از واژه ھای ھنوز پ�ور آدمھ�ای س�پس روح ای�ن واژه ھ�ا ب�ھ قص�د انتق�ام بص�ورت واژگون�ھ ش�ده دنمود و بھ قتل رس�انید و » مد«

ئی الیخولی�امسینمائی و سینما پرستان حل�ول نم�ود و مالیخولی�ای س�ینما رخ داد و جھ�ان س�ینمائی ش�د یعن�ی ! یعنی واژگون ساالر

هوا : سر

ئی ک�ھ در ھ�وای بش�ری . ھ�وانب�وده اس�ت منتھ�ی فلس�فۀ » ھوا فلسفۀ« این رسالھ چیزی جز بھ لحاظی کل

ن ین�د ت�ا آآنفس بشر مبدل بھ ھوای نفس می شود و بصورت امیالی کھ ھمان واژه ھا ھستند بھ بی�رون م�ی انون ک�اوس�ت و ی بش�ر اس�ت ک�ھ بس�تر م�دنیتپی�دایش عل�وم فن� جری�انواژه ھا را در بیرون بیابند . این کل

صنعت و خالقیتھای تولیدی . ر ھوا در نفس بشر ! یریخ بشر را تاریخ ھوا دانست : تاریخ ستا پس می توان کل

زم�ین ت ب�ر رویکھ عین ع�دم اس�ت موج�ب پی�دایش ت�اریخ بش�ر و بش�ری بعنوان نامرئی ترین چیز » ھوا « است و موجب پیدایش صنعت !

وسواد ھیھوائی کھ بر نفس بشر وارد شد و بھ او حیات بخشید بصورت دودی از وی بھ بیرون آمد : سیا اممکن م�یبق�ای بش�ر را ب�ر روی زم�ین ن� تھ و امک�ان ادام�ۀصنعت ! و اینک ھوا تماما سیاه و مس�موم گش�

و ر اس�ت . از دود ش�ناوزم�ین در دری�ائی مرئی بود اینک مرئی ش�ده اس�ت و ک�رۀسازد . ھوا نیز کھ امر ناس�الم آن�را ال اس�ت ک�ھ پی�امبر امان و ظھور دج است بھ زعم قرآن کھ ھمان عصر آخرالز » دخان«این عصر

.رحش در فصول قبل رفت شپیش بینی کرده بود . این دجال نیز از بطن صنعت رخ می نماید کھ

١٣٠

بینی :سر

ن در ھ��اتق��ارن جم��ال اس��ت بھم��راه د ق��رار دارد و مث��ل خ��ط ی��ا دم��اغ ک��ھ در مرک��ز ص��ورت انس��ان» بین��ی « یمی�رود را بگاگر بینی خم ولی بسیار مھمی داشتھ است . رجھ دو بھ ظاھر د پیدایش اصوات و واژه ھا نقش

د. م دیر تکلم بوضوح خواھیدآنگاه نقش بینی را ود کنیم و با این وضع حرف بزنیم و لحظھ ای مسدانس�ان ب�دون آن قبال در رسالھ ای بھ تفصیل نشان داده ام کھ چرا این عضو تنفس�ی را بین�ی م�ی نامن�د زی�را

ط�ور کھ انس�ان بو دچار دو بینی می گردد. و ایندھد یدن نیست و تمرکز بینائی اش را از دست میقادر بھ دس�ت اان بین�ی نوک دماغش می بیند زیرا اولین چیزی کھ چشم مستمرا می بین�د ھم� ھا را ازطبیعی ھمۀ چیز

ط و م�ل ارتب�ادارد عا ن ق�راردماغ ک�ھ ب�ین چش�مان و دھ�ا درواقعپس کھ در مقابل دیدگان قرار گرفتھ است . ز طری�ق نف�سادم�اغ ، دی�دن را درواق�ععینیت است و نگاه را بھ زب�ان میرس�اند و ب�العکس . تبدیل واژه و

ش�ود گفت�ھ م�ی کشیدن بھ سینھ می فرستد و از آنجا بصورت الفاظ و واژه ھا بیرون میدھد . بھ ھمین دلی�ل . و راست است کھ : از دل برود ھر آنچھ از دیده رود

خوش�ی و دریافت نیک�ی و ب�دی و تشخیص و محل معنای شعور و قوۀ بھ» دماغ «پھلوی و اینکھ در زبان عی را ت�دا تناراحتی است . خوش بودن دماغ یا چاق بودن دماغ و یا سرحال بودن دماغ جملگ�ی ای�ن واقعی�

ت را عی�ای�ن واق ود دقی�ق باش�دمی کند . دماغ محل دریافت امید و یأس نیز می باشد . و انسان اگر در حال خر ییرات�ی دت روان�ی خ�ود دچ�ار تغاینکھ انسان در ھر حالی بس�تھ ب�ھ وض�عی اس می کند . و نیزبوضوح احس

وی گ�ردد م�ھمان شکل و حالت بینی خود می شود . گاه دماغ باد می کند ، گاه س�رخ م�ی ش�ود و گ�اه س�فید لطی�ف و ی�ک عل�م بغای�ت» عل�م دم�اغ«حقیق�ت الھم . درغ م�ی کش�د و امث�تیگاه قلمی می شود و بھ اصطالح

د . ا ک�رد و خوان�اش م�ی ت�وان اعم�اق روان ص�احبش را تماش� یدقیق م�ی باش�د ک�ھ از ھم�ان ص�ورت ظ�اھر یم�ان دارایاین یک امر عم�ومی اس�ت ک�ھ البت�ھ حک. »ن حقیقت را با بینی ام بو می کشمم«نیچھ می گوید

زی یمی ب�ھ تی�مس�تق ن تیزی ش�امھ رابط�ۀد . اینتیزی دار بھ اصطالح شامۀو ھستندبینی تیزتر و دقیق تری در ط�ول ان�د و بس�یاری نوک دماغ نی�ز دارد . و مع�روف اس�ت ک�ھ اکث�ر حکیم�ان دارای دم�اغی عق�ابی ب�وده

پھ�ن ب�ود م�اغی گوش�تالو وکھ در جوانی دارای دمعرفت دماغشان عقابی شده است مثل نیچھ زمان بواسطۀبط��ور ش��د . ای��ن تغیی��ر البت��ھآخ��ر عم��رش بط��رزی حی��رت آور دم��اغش تغیی��ر ش��کل داد و عق��ابی و در نیم��ۀ

ی ض�اء . ول�نیز در طول عمر بشری بھ اشکال گوناگونی در دماغ رخ میدھد ھمانطور کھ در سائر اع طبیعی .تغییر در دماغ بس حیرت آورتر است زیرا از جنس استخوان و غضروف است و نھ عضلھ و چربی

دماغ بعنوان شعور و حکمت واژه ھا و دماغ بعنوان عضو تنفس�ی رابط�ھ ای واض�ح اس�ت و رحال رابطۀبھی ااد وال بشر است و آن اساسا بھ دلیل نقشی است کھ در تولی�د اص�وات از اسرار واژه و تعین واژه در جم

) را از طری�ق بی�رون (س�یما دن برقرار می کند و جھ�انکند و رابطھ ای کھ بین دیدن و فھمی واژه ھا ایفا میل عض�و ھ�واگیری م�ی باش�د یعن�ی و در ع�ین ح�افرستد و تبدیل بھ معن�ا و واژه م�ی کن�د . می چشمان بھ دل

و نی�ز اینک�ھ دم�اغ جل�وترین ت�نفس بعن�وان نخس�تین عم�ل حی�اتی . و نی�ز عام�ل »ھ�و«عضو گیرندۀ عنص�ر لم�س را از جھ�ان س�بب م�ی ش�ود . بین�ائی عضو بدن نسبت بھ جھان بی�رون اس�ت و نزدیکت�رین و نخس�تین

مستقیمی ب�ھ ق�درت ش�امھ نی�ز دارد . و ام�روزه ک�ھ بش�ر در من�اطق نی از نوع بصیرت قلبی است و رابطۀبی

١٣١

ل��ذا ق��درت دم��اغی ھ ھ��ا از ک��ار افت��اده وو س��م ت��نفس م��ی کن��د ش��ام و ص��نعتی ب��ا ھ��وا دود و روغ��ن ش��ھریش�خیص درون�ی قط�ع بی�رون و ق�درت ت یب�ین جھ�ان عین� بط�ۀ(شعوری و تشخیصی) نیز ساقط گشتھ اند و را

جھانش بیگانھ گردیده اس�ت و ل�ذا ق�درت واژوی نی�ز تحلی�ل رفت�ھ و س�خن گف�تن تمام�ا شده است و انسان از) گشتن از یکدیگر اس�ت ک�ھ م�دنیت (گردھم�ائی ایجاد سوء تفاھم و تفرقھ و عداوت نمودن و علت بیگانھ تر

د . نی سلول انفرادی تن خود می سازی منفک و زندابھ تن ھاند و ھمھ را مبدل را بھ آخر عمرش می رسای توان�د م�ن بین�ی اش ودبینی از سر بین�ی اس�ت . انس�ان بمی�زان زن�ده و خ�الق ب� –پس واضح است کھ سر

بینی اش . یرونی اسرار واژه را بیابد بواسطۀاسرار را ببیند . یعنی در عینیات ب

:ر دست س

رواق�عدو رن�د خ�ود را دادست ھا نیز در ارتباط برقرار کردن با جھان بیرون و با سائر مردمان نقشی خاص

وا را قیما ھ�غش مس�تلمس می کن�د . ب�ا دم�ا عضو ارتباط جسمانی اند . انسان با دستانش چیزھا را مستقیمااژه ھ�ا و ش ، مادۀانسان با دستان درواقع) . لمس می کند (یعنی عدم را) و با دستانش ھم ماده را (وجود را

ا س�امان رش یی دنی�واین کاالھا را رد و بدل می نماید و زندگی را . و با آن را لمس می کند ، واژه ھای ماد می بخشد .

و ب�ا ح�االت انس�انی ایفا می کنن�د . اس و حیرت آوردستان در شنیدن و گفتن نقش بسیار حس عالوه بر این ز ن�ان ک�ھ اھ انگشتانش گوئی واژه ھا را عمیق تر بھ مخ�اطبش الق�اء م�ی کن�د . آست و خاص د حرکات خاص

نی . م�ثال می کنند از بالغ�ت بیش�تری برخوردارن�د یعن�ی ق�درت ص�دا رس�ااین خاصیت دست استفادۀ بیشتری ان تاس�ت . نق�ش دس�» آم�ر«درک می شود کھ موسوم بھ انگشت نقش انگشت سبابھ در القای امر بوضوح

س�اند و اس�ت . گ�وئی انس�ان ب�ھ ی�اری دس�تانش س�خنان خ�ود را ب�ھ خ�دا میر ر ھنگام دعا ک�ردن نی�ز واض�حد جواب خدا را با دستانش می گیرد .

ت ب�ا دس�تدوستی نیز از دست است : دست دوستی ! بیعت کردن کھ ھمانا بیعت بر سر برخی از واژه ھاس�وازش کنن�د . ن� دادن ، واژه ھای مشترک را بین خود مبادلھ میدادن انجام می شود . گوئی انسانھا با دست

اش�د و واژه ھ�ائی م�ی ب کردن و غض�ب ک�ردن (کت�ک زدن) نی�ز ب�ا دس�ت انج�ام م�ی گی�رد ک�ھ در حک�م مبادل�ۀ معناھائی .

دوس�ت م�ی ) تسلیم دست ستی می باشد یعنی مدخل واژه ھا (لبھابیعت و دو نشانۀدست بوسی کھ بزرگترین عرف�انی ه می شود ک�ھ ای�ن ھم�ان ام�ر ارادتمعنای وجود کھ از دھان است بھ دست دوست سپرد شود و کل

) قرار می گیرد . واژه ھا بر آستانۀ اوم (اماممی باشد کھ کل

١٣٢

سر جوارح :

ر ح�االت دقل�ب و واژگ�ون کنن�دۀ آن اس�ت ھ�م نز وجود است و علت حیات و نی�ز مکھمان قلب و مر» قلب «

انسان می شود . کار افتادنش کھ منجر بھ مرگ در مسیر زندگانی و ھم با ازروحی و در قلم�ر کال اعضای درونی وجود انسان منابع و منشأ حیات بیرون�ی او ھس�تند و ھ�ر ی�ک رس�التی خ�اص

روحانی ایفا می کنند . عانی و کیفیاتحیات و نیز م دربارۀ قلب یا دل سخن بسیار گفتیم .

ھ زاق خون برخدمت قلب است کھ تماما در درواقعۀ خون در بدن است و نازبع خون ساز و نیز خکبد کھ منھ در ع�ین س�تھ ان�د ک�ام کبد را منشأ بیماری و سالمتی می دانارکان بدن می باشد . از قدیم االی اجزاء و ھمۀ

ب�ا ط�ھ ای مس�تقیمکب�دی و خ�ونی رابو ھم�ۀ ام�راض امراض و بھداشت روانی ھم می شود حال شامل حال . تولید رنج و شادی می باشند محل سالمت اعصاب و روان نیز دارند و

دیم و بانی�ان ق�) آفری�دیم ! ط�ب اس�ت ک�ھ : انس�ان را از رن�ج (کب�د» ن�ج ر« در لفظ قرآنی بھ معنای » کبد « ق�راط ینا و بس�وعلی نخستین علم طب ، کبد را علت العلل امراض و سالمتی می دانستند . این ام�ر در آث�ار ب�

ف�ی اس�ت .حکیم بوضوح بیان شده است . این تشخیص کامال درست ب�وده اس�ت ول�ی درم�ان آن ک�امال انحراد ی�ھ م�ی ش�وت حیات و لذا سالمت و بیماری است و تماما مرب�وط ب�ھ ام�ر تغذدرست است کھ کبد و خون عل

.ارددتفاوت تنیست و با حیوانا فا شیمیائیرولی تغذیھ امری صرفا شیمیائی نیست زیرا انسان موجودی صس�ت و ل�ذا ی�وانی امام�ا حولذا این طب از قدیم تا بھ امروز انسان را عین حیوان دیده است و لذا این دان�ش ت

ت است .انسان کمکی نکرده است و خود بالئی بر انسانی بھ سالمتر و ای�ن د دارن�د خاص�ھ جب�ین روش�نی دارن�دآنان کھ دارای کبد سالمی ھستند از رنگ و روی روشنی برخور

یھ یشت و تغذذات معو روحی و اعتقادی است کھ ین آمده است . و ایمان امر قلبی قرآن از نشانھ ھای مؤمنان ب�ھ وجودش� ت آنھا می کند کھ تسلیم وجودشان باش�د ودگرگون می سازد و سازگار با ماھی را برای اھلش

و فس�ق ف نش�ود ح�رامک�ھ ب�ا ی�اد خ�دا مص�رآن ک�ریم ب�رای مؤمن�ان غ�ذائی در ق�رخدمت کند . بھ ھمین دلی�ل و م�ی س�ازد . یعنی واژۀ ازلی است کھ واژه ھای غ�ذائی را دارای ج�وھرۀ جاودان�ھ و حی�اتی تلقی شده است

حیات بخش می گردد و سالمت زا . است . » قلوه « یا » کلیھ « و اما آن عضوی در بدن کھ موسوم بھ

ص کلیھ ب�ود . از او پرس�یدم ک�ھ ت�اکنون توانس�تھ ای براس�تی ی�ک بیم�ار شتیم کھ جراح و متخص ھمکاری داوی را شفا دھی ؟ با کمی تأمل و تردید گفت : راستش پدرم کھ علت پزشک شدن م�ن اس�ت خ�ود عم�ری یکل

او بکنم پس بھ ام است . من کمترین کمکی نتوانستھدرد کلیھ دارد و کلیھ اش سنگساز است کھ ناراحتی وپزش�ک بایس�تی ب�ھ از این کمک ک�نم . ب�ھ او گف�تم ک�ھ واضح است کھ بھ دیگر بیمارانم ھم نتوانستھ ام بیش

پزش��ک ب��ھ پزش��کی ای��ن ام��ر مس��تلزم آن اس��ت ک��ھ اوال خ��ود ود درم��انش کن��د ن��بیم��ارش امی��د بخش��د ت��ا بتواخدا کھ ھمان ایم�ان اس�ت د و امید بھخودش ایمان داشتھ باشد و خود نیز در درون خودش دارای ایمان باش

فتم کھ این ھم�ان چی�زی است کھ من ندارم . بھ او گ بھ بیمار ھم منتقل می شود . او گفت : این ھمان چیزی

١٣٣

نھ بھ عشق علم بس�وی تحص�یل رفت�ھ و ن�ھ ب�ھ عش�ق خ�دمت پزشکی امروزه ندارد زیرا مطلقا است کھ ھیچچنین ذاتی ھم نیست کھ بر این اساس عمل نمی کند و دارایقا بھ مردم ھر چند کھ دانش پزشکی مدرن مطل

ب��اقی ب��ھ م��رض اس��ت و ل��ذا کی م��درن م��رض پرس��ت اس��ت زی��را بق��ایشب��ھ دانش��جویانش انتق��ال دھ��د . پزش�� خودش را نابود سازد . ھچگونھ می تواند آنرا نابود سازد مگر اینک

د و ل�ذا دھ� و ی�أس از حی�ات و ھس�تی ق�رار م�یعضوی است کھ کلی�ت وج�ود را در م�رز ب�ین امی�د » کلیھ « بیم�اری لیھ ھای) دارای کت . آنھائی کھ از حیات جاودانھ (یعنی خداوند) مأیوس شده اند (کافرانقولو اسدو

ز ادی�د جھ�ان ج. تحلیل رفتن یکی از کلیھ ھا ب�ھ معن�ای ن�ابود ش�دن امی�د و ایم�ان اس�ت ک�ھ در ت�اریخ ھستند امراض عمومی تلقی می شود.

زل�ی وج�ود رویادگر ب�ھ واژۀ ) بھ معنای واگوئی می باشد : دوباره گفتن ! یعنی یکبار وا –قل (» قلوه « ن�وز ھ�م در ھنی�ز م�ی گوین�د ک�ھ ام�روزه » واگ�و«ودن . در زبان پھلوی ب�ھ قل�وه ، و از او مأیوس نب آوردن

طۀ آن ن اس�ت ک�ھ توب�ھ بواس�و عضوی در ب�دکانون توبھ است » قلوه« درواقعزبان سنگسری رایج است . ی س�المت م� و بھ ھمان باز می گردد و وجود ص�احبش را ب�ھ ن�ور امی�د و ایم�ان م�ی کش�اند و بھ فعل می آید

بخشد . ن اس�ت . ای�نبر زبان ران�دبھ معنای واژه ھای حیرت آور و مبھم و خواب آلوده » واگویھ«در زبان دری ،

ج�ا ک�ھ ای�ن ی�کم�ی باش�د. از آنبھ معنای قل�وه نی�ز » واگو«زبان درواقعواژه ھنوز رایج است. این واگویھ ک�ھ الھ ھ�ایمبیش از این در این باب گفتگو جایز نمی باش�د و خوانن�ده را ب�ھ س�ائر رس� نیست پزشکی رسالۀ

» .درد خدا « در این باب است رجوع می دھم مخصوصا رسالۀ اگ�ر انس�ان را م�ی بلع�د و واژه تولی�د م�ی کن�د .جھ�ان بی�رون اس�ت . دھ�ان ، جھ�ان اض�م کھ ھ» معده«واما

ل بھ زی را مبد و تقریبا ھر چیست کھ بیش از ھر حیوانی می خورد آن اترین واژه ھاست بھ دلیل شدارای بیی بدس�ت م�ی ذائغ�م�ی کن�د و حت�ی از آن پ�روتئین حتی از اعماق زمین نفت اس�تخراج غذا می کند و امروزه

نس�ان ی�ک اب�ھ معل�وم ش�ده ک�ھ پرخ�ورترین آدمھ�ا پرحرفت�رین آدمھ�ا نی�ز ھس�تند. خورد . ب�ھ تجر آورد و می ی کند .حیوان ھمھ چیز خوار است و امروزه حتی ھمنوع خودش را ھم می خورد و ھیچ حیوانی چنین نم

ست کھ معده بھ معنای مھیا نمودن و بھ حساب آوردن و تفکیک کردن است . و این ھمان کاری ا» معده « رای ب�دن ب�ای مصرف می کند وعناص�رش را قاب�ل ج�ذب د . یعنی جھان بیرون را برای بدن انسان مھی می کن

ی کن��د ای ج��ذب و پ�ذیرش م�ی�ب��رای ب�دن انس�ان مھرا عین�ی ای ھ�چیزھ��ای واژوی و واژه . گ�وئی م�ی س�ازداژه ی م�ادۀ ون�. یع در انسان تبدیل بھ خون می کند کھ گ�ردش حی�ات اس�ت و آب حی�اتواژه ھا را ۀگوئی ماد

. و در رگھا بھ جریان می اندازدھا را تبدیل بھ آب می کند در .ز غذاس�ت نیشادھا آمده است ک�ھ اگ�ر انس�ان غ�ذا نخ�ورد فک�ر ھ�م نم�ی توان�د ک�رد و فک�ر تمام�ا ادر اوپا

معرفت و ھتبدیل ب ) خورده شود تاا (واژۀ خداقرآن این امر دقیقتر آمده است کھ ھر غذائی بایستی با یاد خدد یکی و س�واه ھ�ا ، تب�دیل ب�ھ ت�ارچ�ون واژی تبدیل بھ نور و روشنائی گردد وگرن�ھ حکمت و ھدایت شود یعن

بص�ورت ت خ�ون پدی�د م�ی آورد ک�ھلظ�غ درواق�عم�ی کن�د و شود و تن و روان را تی�ره و ثقی�ل ) می (سیاھیر دالینحل وعناصر ثقیل درواقعانواع امراض منشأ صدھا مرض می شود : چربی ، قند ، اوره ، و .... کھ

ی گ�ردد وخون ھستند و لذا آنکھ قند خونش بیشتر است دچار کمب�ود قن�د اس�ت زی�را قن�د در ب�دنش ج�ذب نم� حل نمی شود یعنی حالل نیست .

١٣۴

ن اس��ت ا کنن��دۀ م��ادۀ جھ��ان ( بعن��وان ص��ورت ع��دم ) ب��رای وج��ود بخش��یدن ب��ھ انس��امھی��» مع��ده « درواق��عص��در ماز » ج��وارح«ۀ ع��دم ب��ھ معن��ای وج��ود ! و اص��ال نی و عرف��انی : تب��دیل م��ادوج��ودی معن��وی و روح��ا

ھ م�ادۀ ک�جوارح کارشان ھمین ام�ر اس�ت تبدیل و تعدیل نمودن است . پس ھمۀبھ معنای اصالح و » جرح«ی اس�ت و دی تمام�ا معن�وکنن�د زی�را انس�ان موج�و تب�دیل ب�رای وج�ود بخش�یدن ب�ھ انس�انعدم را ب�ھ ص�لح و

زل�ی ااع واژۀ س�تند فق�ط تح�ت الش�عی ھاست . و لذا این مواد کھ تمام�ا واژه ھ�ا و نامھ�ای م�اد حضمعنای م ب��دیل تو اص��الح و وج��ود اس��ت ، م��ی توانن��د در قلم��رو ای��ن ج��رح خ��دا) ک��ھ بظ��اھر وج��ود ن��دارد ول��ی منش��أ(

ص�ورت ک�ھ ب گرن�ھ انس�ان را ب�ھ قحط�ی وج�ود م�ی اندازن�دانس�ان ش�وند وجادوئی قرار گیرند و وج�ود بخ�ش مت�ر م�ی کبروز م�ی کنن�د ک�ھ ھم�ان ع�دم زده گ�ی اس�ت . و ل�ذا انس�ان عاق�ل انواع امراض جسمانی و روانی

ی�اد خ�دا م�ی وتفک�ر ل وه را ب�ھ معن�ا داش�تھ باش�د . و نی�ز آرام و ب�ا تأم�خورد تا بتواند مجال تبدیل ای�ن م�اد بیابن�د معن�ا ش�دن امک�انعی�ده ش�ده لد تا واژه ھای بجذب نمایآنھا را حل و حالل سازد و قابل خورد تا بتواند

م�ان ش�وند و دیل ب�ھ ایدر کبد تبدیل بھ شادابی و عزت شوند و در کلیھ ھا تبدیل بھ امید گردند و در قلب تب ات ابدی شوند . –بدن تبدیل بھ روشنائی و نور وجود ازلی در مغز تبدیل بھ حکمت . و در کل

سر سر تا پا :

ھ پ�ا م�ی ب�ھمان�ا رس�یدن » پ�ارس«یا باء عربی نامیده می شود لفظی پارسی است . و »پا«کھ » پ « لفظ

باشد پارسی ! ی س�اتک�اء و ارتب�اط ب�ا زم�ین اس�ت . پای�داری ھم�ان پ�اداری و پار بھ معن�ای قاع�ده و اقامتگ�اه و مح�ل » پا«

ارای ھمین معنای مذکور می باشد .ھا د واژه وند در ھمۀشبصورت پی زدر زبان اروپائی نیاست . این لفظ Per یاPar ک�ھ یزھاست کھ دال بر اتکاء ھ�ر چی�زی ب�ر موجودی�ت خ�ودش م�ی باش�د واحد چنیز بھ معنای

پای�داری و اس�تقامت و اس�تقرار روی پای خودش قرار دارد . این پیشوند ھمھ جا دارای معنائی گون�اگون ازگفتھ ش�د ب�ھ قبل ھ در فصول کھمانطور » بار« و» باء«ن در لفظ ت است . مترادف عربی آو رجعت بھ ابدی

معنای بلوغ و آزاده گی و استقالل و پایداری و روی پای خود ایستادن است .ده ی�ز تثبی�ت ش�ناند در ن�ام خ�ود (پارس�ی) ھ در تاریخ مظھر مقاومت و پایداری و پھلوانی بوده کقوم پارسی ت و تج�اوزا ی چون پارسیان اینھمھ مورد ھجوم و غارت و قتل عامھاجان سختی اند و ھیچ قوماند و اسوۀ

ب رک و ع�رت� اس�کندر و و ھیچ قومی نبوده کھ بر پارسیان نتاخت�ھ باش�د : مغ�ول و برب�ر وقرار نگرفتھ اند ه اس�ت و نم�ود گحف�ظ نمای�د ک�اری س�تر اینح�ال ھمینک�ھ توانس�تھ زب�انش را ھن�وز و غرب و .... و با ھمۀ

ی��ک واس��طۀز زبانھ��ای جدی�دتر در ت��اریخ بخ��ود را اثب�ات نم��وده اس��ت درحالیک�ھ بس��یاری اس��یت براس�تی پارن مع�دن عن�واو ام�روزه ھن�وز ھ�م زب�ان پارس�ی ب ی دگ�ر و فرام�وش گش�تھ اس�ت .تھاجم اجنبی ، زبانش بکل�

دیگ�ر ی و زبانھاھای نخستین خود را حفظ کرده است زبانھای بشری حضوری زنده دارد و سرنخ ھمۀازلی ده است . عربی را تحت الشعاع خود دارد و در خود حل نمو از قبیل مغولی و ترکی و رومی و یونانی و

١٣۵

. درب�ارۀدو صفت است بھمان معن�ا ک�ھ گفت�ھ ش�ایرانی بوده است و پارس یک لقب نام اصلی پارسیان ھمانم�ی ک�نم و نتک�رار و در اینج�او بس�ط پرداخت�ھ ل در کت�ابی دیگ�ر ب�ھ ش�رح در مقال�ھ ای مفص�» ایران«واژۀ

یران است بھ معنای یار و شھر یاران . و» یر«از » ایران«ھمین نکتھ کھ ان برک�ت زب� اگر این رسالھ بھ زبان فارس�ی نوش�تھ نش�ده ب�ود ق�ادر ب�ھ اینھم�ھ رازگش�ائی نم�ی ش�د و ای�ن از

ست .» پا « فارسی می باشد کھ زبان س�خنش و؟ م�ا در ای�ن کت�اب نش�ان دادی�م ک�ھ س�نگ نی�ز س�خن دارد نی�ز س�خن م�ی گوی�د » پ�ا« آیا براستی

.خن ھ�ا را دارد و پایدارترین س�ھ پای انسان بی تردید سخن بسیار موجب موجودیت اوست . پس پا و خاص بھ پای انسان نشستن ! ن است : بھ پای سخن کسی نشستن !ھمان پای سخ درواقع» پا« نخس��تین ای��ن پارس��یان ش��اید توانس��تھ ب��ر پاھ��ا بایس��تد و راه ب��رود . ونی��ز اینک��ھ انس��ان حی��وانی اس��ت ک��ھ و

میمونھا بودند کھ بھ پا رسیدند و پا رس شدند . پس انسان با پایش انسان است . م��انطور ک��ھھو چش��م دارد و دل و قل��وه دارد و نی��ز روح دارد و خ��دا دارد . نی��ز پ��ا دارد و س��ر دارد س��خن

خورد . روح نیز دست دارد و پا دارد و دھان دارد و غذا می پیامبر اکرم می فرماید کھ :ه ای�م . ر است و این�ک ب�ھ پ�ای س�خن و س�خن پ�ا رس�یدر سخن و سخن س اساسا س درواقعسراسر این کتاب

وارحی ک�ھاعضاء و ج ال ھمۀو حم ت کھ سر را جابجا می کند حمال سر است سر نیز سوار بر پاست و پاسم ک��ت ت��رین و ک��ودن ت��رین و ک��م رگ و خ��ون ت��رین و ر اس��ت . پ��ا بظ��اھر ب��ی خاص��ی در خ��دمت و فرم��ان س��

ین ع�. و در ءتکش ترین اعضاء و زمخت ترین اعضان و کم اعصابترین اعضای بدن است و زحمیشعورتر دارد کھ پا بھ مثابۀ قلب دوم است . امروز این باور وجودحال از قدیم تا بھ

ن رگھ�ا و ب�دن اس�ت درحالیک�ھ ب�دون آز بی ارزش ت�رین م�ادۀ تش�کیل دھن�دۀ نیز کھ از پاست یکی ا» پی« ا روپ�ا ادع�امانی ھم حدود دو قرن پ�یش یک�ی از پزش�کان اعضا و جوارح و استخوانھا از ھم می گسلند . ز

روح «ا را ھ�م م�ی ت�وان چ�ھ بس�» پی«است . بھرحال » پی«وح انسان را کشف کرده و آن رنمود کھ مادۀ ل پ�ا ک�ھ رون�ی . مث�ی روح ! و ی�ا روح بیی شده و یا تجلی م�اد ن خواند : مادۀ روح و یا روح ماد انسا »دوم

پ�ا . در باس�ن م و یا قلب بیرونی تلقی می شود . ھمانطور کھ بیشترین پ�ی در پ�ا متمرک�ز اس�ت یعن�یقلب دو .پای سر است . و اگر انسان ھمان جمال سر است پس پا ھم پای سر است درواقع

ۀ ص�احب اعض�ای ب�دن انس�ان ب�ھ س�خن م�ی آین�د و درب�ار سالمی آمده است ک�ھ در قیام�ت ، ھم�ۀدر احادیث ای ک�ھ ب�ر دھند . در ھم�ین دنی�ا نی�ز س�خن م�ی گوین�د ب�ا ح�االت و دردھ�ا و ام�راض و مص�ائب خود شھادت می

ا ان پاس�ت ب�ملگ�ی س�خنب�ھ در و دی�وار ج ارادی پاھایم�ان ارد می کنند . خارش و درد و برخورد ب�الوانسان دا ھم�ان خ�اعضاء و جوارح ما بدینگونھ با ما سخن می گویند . این ھمان س�خنان خداس�ت . س�خن ما. ھمۀ

ی م�ل ش�نیده داراده و فعل و مخلوقات اوست . کالم خاص خدا کھ الفاظ خ�دا باش�ند فق�ط از طری�ق نقط�ۀ س�ر . ی شودمبیرون ، تماما کالم هللا درک ھر کسی یا چیزی درو بدینگونھ بھ ناگاه ھر سخنی از شود

ل پاس�ت ک�ھ ک� و. پس پا ھم گوش دارد و می شنود و مطی�ع اس�ت . بھ امر خدا رود اال پا بھ ھیچ جائی نمیدای . ص��دای پ��ا ص�� ھ��ر ک��س و چی��زی بش��نود وج��ود انس��ان را بھرج��ائی م��ی کش��اند ت��ا واژه ھ��ای خ��دا را از

اس�ت چ�ھ ک�ھ ن�ام خد دگوئی�» س�الم«کھ بھرج�ائی ک�ھ وارد م�ی ش�وید دهخداست . در قرآن بھ مؤمنان امر شید س�الم وقت�ی ک�ھ وارد م�ی ش�وخودت�ان اس�ت خودت�ان ک�ھ خ�الی از چ�ھ نباش�د . حت�ی ب�ھ خان�ۀ کسی باش�د و

. پس انسان بھر سوئی کھ میرود سوی خداست کھ بھ امر خدا با پای خود میرود . گوئید

١٣۶

. و یس�تو مسمای اسم خود می باشد و فقط انسان است کھ انسان ن گوئی جز خود انسان ھر چیزی صاحبھمانس�ت یمو مق�ا با اینحال فقط کسی واقعا نام انسان است کھ ببیند و تصدیق کند کھ انسان نیز در ھر ح�ال

م�ی خ�ود ه ض�د انسان در انسان نبودنش انس�ان اس�ت چ�ون تمام�ا و ذات�ا خ�واه ن�اخوا . باشد و ھستکھ باید نس��ان مح��ال اس��ت و ھم��ین مح��ال مطلق��ش او را ااس��ت . انس��ان چی��زی اس��ت ک��ھ مطلق��ا چ��ون خلیف��ۀ خد باش�د

ممکن است . ست زیرا ھر چیزی در مطلق بودنش (طالق داده گی ذاتی)ساختھ ا

سر بدن :

ا عربی فارسی ت کھ در اکثر زبانھای زندۀ جھان فعال است از» بد « ھمان بودن است و از مصدر » بدن «

عن�وان و ب�دن ب�ھ ن و بدننیز بود. در پھلوی آئی است –و از سانسکریت تا التین . در ھندو ، بودا از بد اتش ز مش�تقگوین�د و ا Bodyدر زبانھای اروپ�ائی نی�ز ب�دن را فعال زبان تا بھ امروز جاریست . یک ریشۀ

ر اس�ت ک�ھ ش�د. و نیز بعن�وان ص�فت ، مظھ�ر فعالیت دار Beافعال بصورت بھره می گیرند کھ در مادر ھمۀی بعن�وان ). و در عربBad( ظ و معنا در انگلیسی بکار می رودمعروف است کھ بھ ھمین لف» بد«بھ واژۀ ر در قرآن د کھ ھمان خلقت بدنی است کھ منشأ شر است ھمانطور کھ بھ معنای ابداع می باشد» بدأ«مصدر بھ خود پناه برد .لوقات خدا (بدنھا) انسان باید از شر مخ، »فلق«سورۀ

رت بھرحال بدن ھمان ب�ودن جس�مانی اس�ت ک�ھ منش�أ ب�دی ھ�ا م�ی باش�د . چ�را ک�ھ ھم�ان ع�دم اس�ت ک�ھ ص�وا در ام�ر تق�و دام . و ل�ذا پذیرفتھ است ولی دارای ذات وجودی نیس�ت و ل�ذا تمام�ا عل�ت فری�ب و ش�ر اس�ت و

از بدیھای وجود .دین تماما پرھیز از بدن است یعنی پرھیز مفاسد و عذابھاست . ل بدن پرستی و راحت طلبی منشأ ھمۀبھ ھمین دلی ودن پرس�ت ک�ھ انس�ان را ب� مظھر جمال خداست و ھم�ین ام�ر اس�ت ت ابدانیاینحال این موجودی ولی با ھمۀ

بت ساز و بت پرست کرده است .ه ش ذر ب��ھ لح��اظ فیزیک��ی و حت��ی دان�� ک��ھ م��ادۀ ع��دم ک��ھ ص��ورت وج��ود داردول��ی در فص��ول قب��ل نش��ان دادی��م

ودی ز ج�رم وج�ه ی�ک ھ�زارم میلیگ�رم نی�نھائی از ھر یک کیلو ماد ی نیز تماما خالء است و در مرحلۀشناساد ب�، اد اس�ت. تماما عدم اس�ت ک�ھ ص�ورت وج�ود گرفت�ھ اس�ت . تمام�ا ھواس�ت ، ب� و ماندگار باقی نمی ماند

. بودبودن ، بد ، باد ، بود و نھایتا ندیم ک�ھ ی�مب�ادا ! و د :عالم مادۀ جھان از باد است و در باد است و بر باد است و نھایتا نباد است و نب�ود کل و! ھ�از ھ�وای و دانش و تاریخ بشری از ھوا بود ، از ھوی ھوا و تمدنجھان واژه و معنا و فرھنگ و کل .شده است ست . این سر واژه ھاست کھ آشکارو تجربی ا یو ماد ن شعر نیست بلکھ عین واقعیت حسیای

اصوات وجود سردار◌◌◌ » عدم«چون دمید اندر نبود شد ن باد بوداست و بدن امری بدوی م�ی باش�د و بمی�زان ق�درتی ک�ھ از اص�وات و واژه ھ�ا و مع�انی و این بدنی و بدوی

. و آن موج�ود م�ی ش�ود س�ا م�ی گ�ردد ،پارس�ی و پار بر جا م�ی ش�ود وپا می آفریند و اخروی و ماندگار و

١٣٧

کھ صدا ھمان صدای عدم است و از ع�دم م�ی آی�د و طل�ب وج�ود م�یع معنای وجود از عدم است . چرا ابدا . کند

و یزد . بر می خ معنائی است کھ از یگانگی عدم و وجود زاین طلب ھمانا معانی ھستند . و کمال این معنا نیم�ان ھ. ای�ن ن�دک) معانی می باشد و بدن و بودنش را جاودان�ھ م�ی و بودنی ترین (بدنی تریناین پایدارترین

جاودانھ بوزد و نبود را بھ بود دعوت کند . آخرت بودن است : بادی کھ بتواند توشۀ ای�ن ان�س ز، انس نبود و بود . این بدن قلمرو این انس اس�ت و انس�ان چی�زی ج� بدن انسان، بدن انس است

ان�د . آخرت و جاودانگی مطرح است ھم�ین ان�س اس�ت ک�ھ ب�اقی م�ی م . و آنچھ کھ تحت عنوان توشۀ تنیس و حط�یچ�ار قدآخ�رت گرن�ھ در دنی�ا ووفا کرده باش�د آن�را خواھ�د یاف�ت وھر کھ بھ این انس ھا و آشنائی ھا

ی�ن ھم�ان اوج�ود . ان�س اس�ت و کھ قلمرو جھانده گ�ی انس�ان از قلم�رواست نابودی است و این ھمان جھنم رانده گی است ، رجیم شدن !

وی نیس�ت . جھانیان چی�زی ج�ز مع�ان وفای بھ انس ھمان وفای بھ معانی است زیرا روابط انسان با جھان ووان�د تارد نم�ی وم�رو برت�ر مع�انی لب�ا م�رگش ب�ھ ق ، آنکھ بھ این معانی وفا نمی کند و انس را تباه می سازد

ز جھ�ان : ادر ح�ین ران�ده گ�ی ی مان�د ب�ی ب�دن . و ای�ن مان�ده گ�ی در جھ�ان اس�ت شد و لذا در جھ�ان ب�اقی م� ! جھنماس�ت و واژه ھ ر ھم�ان س�ر الس�» عش�ق«رس�ند ھم�انطور ک�ھ ت میمعانی قلمرو انس ھستند و بھ محب ھمۀ

م�ی م مب�تالبھ جھ�ن آنچھ کھ از جھان واژه ھا باقی می ماند عشق است . پس آنکھ بھ عشق وفا نکرده باشد رسد . ش میشود کھ با مرگش بھ اشد

ھای دیگر اژهواولش بھ آخر آمده است . این قاعده در بسیاری از » ن « است کھ » نبد « ھمانا » بدن « ی معن�ی قلم�رو آشکارس�ازی واژگ�ونگ» ن«نش�ان دادی�م لف�ظ »س�ر قل�م«ھم عمل می کند . ھم�انطور ک�ھ در

م��ی ن�د و درواق��ع ب��ر س��ر ج��ایشرو م��ی ک ک��ھ واژه ھ��ا را زی��ر وواژه ھاس�ت ک��ھ ھم��ان قلم��رو حکم��ت اس�ت ش دت م��ی بخش��د و ب��ھ اش��د ح��در آخ��رش باش��د ای��ن واژگ��ونگی را » ن«نش��اند. ھ��ر مص��در ک��ھ دارای ح��رف . ش�ان دادی�من» ب�دن«ای را می نمایان�د ھمانطورک�ھ در معنای ھر واژه میرساند و لذا یگانگی بود و نبودی

را ای�ن افع�ال در آخر افعال فارس�ی واض�ح ت�رین معن�ای» ن«ن ، مد و مدن . و کال عد و عد معد و معدن ،ود ب�ھ ش�خ�تم م�ی » ن«ک�ھ ب�ھ بھ نمایش می گذارد : کردن، خوردن ، بردن ، ش�دن و .... ای�ن مص�درھائی

ن�ھ خ�ورده نھ بھ معن�ای خ�ورده ش�دن چی�زی اس�ت و» خوردن«عی کامال برزخی دارند . مثال ضلحاظ معنا ورا ن ب�د و ب�دنوات�. این�ک بھت�ر م�ی و نبود را نش�ان میدھ�دنشدن . یعنی بین بود و نبود و نیز یگانگی بود

فھم نمود . بدن بھ معنای بود نبود است . م نیس�ت .پس بدن ھمان بودن بھ عنوان مصدر فعل است کھ ھم می تواند باشد و ھم نباشد ، ھ�م ھس�ت و ھ�

ب�دن و . انستنده ( بدنیت ) را جھان برزخ می دکھ حکیمان قدیم جھان ماد و این ھمان برزخ است ھمانطور می باشد . » ب«بودن برخاستھ از سر ذاتی لفظ

١٣٨

» :و « سر لفظ

ن آی�د و ب�دی دی�د م�یل�ب و دن�دانھا پ ظ طرز ادا شدن اس�ت چ�را ک�ھ بواس�طۀلفظی کامال بیرونی بھ لحا» و«

وردار برخ�» ھو«فظ مثل سائر الفاظ الفباء از پشتوانۀ لی تر است . این لفظ نیز نیز بیرون »ز«لحاظ از لفظ تثنای حرف یاء) .سبھ ااست (

ش ب��رون ات ص��وتی را ب��ھ لح��اظ مادی��» و«پدی��د م��ی آی��د و ل��ذا م��ی ت��وان لف��ظ » و« نی��ز ب��ا لف��ظ » واژه «ی ای اروپ�ائھ�در زب�ان » واژه«ن�ای ا از سینھ دانست . معادل معو واژه سازندۀ معانی و اصوات ھو افکننده

زب�ان ھ ب�ھ معن�ای ب�رک�» ورد«. در عرب�ی ھ�م کلم�ۀ Voice و word پدی�د آم�ده اس�ت :» و«ھم با لف�ظ ر زب�ان دمنش�أ اس�ت . و از ھم�ان م�ی باش�د Wordھ شبیھکآغاز می شود » و«راندن کلمات است با لفظ

م��ان ھ» ور«لف��اظ ب��ی معن��ا و ورد گون��ھ اس��ت . ب��ا ااز ھم��ین معناس��ت ک��ھ مت��رادف » ور زدن«فارس��ی نی��ز کھ » وز«تلقی می شود . » ور«کھ مصدر واژه می باشد معجم شدۀ مصدر » وژ«است و بھ لحاظی » وژ«

ازد . در م�ی س�عین وزیدن ھوا از دھ�ان را نیز از ھمین معنا و ریشھ است کھ واژویدنمصدر وزیدن است نیز معلوم است . »ژ«و »ز«و » ر« ظاینجا ریشۀ ذاتی الفامایر و و اس�ماء و ض� یک واژۀ واحد نیز می باشد ک�ھ ح�رف رب�ط اس�ت ک�ھ اش�یاء »و «عالوه بر این حرف

أ ک��ھ منش�� آورد واژه ھ��ا را بھ��م وص��ل م��ی کن��د و گردھم��ائی واژه ھ��ا یعن��ی م��دنیت واژه ای را پدی��د م��ی ھم��ۀ» و « اص�یتخد کھ ھم�ان شول ( ، ) می این حرف بصورت وارونھ اش مبدل بھ ویرگومدنیت بشری است .

» و «رف ح�در فواص�ل واژه ھاس�ت . » مکث«ردن شود و تنھا خاصیت آن پدید آورا دارد بدون اینکھ تلفظ . دد و نق�ش ح�رف رب�ط را ایف�ا م�ی کن�ی�در زبان عربی بص�ورت ض�مھ ب�ر روی آخ�رین ح�روف اس�ماء م�ی آ

است . زبان اروپائی بھ فارسی انتقال پیدا کردهدر کاربرد اروپائی است و از » و «ویرگول ھمان ات ین ذر مص�داق واژوی نی�روی جاذب�ھ ب�ن واژه ھاست و گ�وئی زبانھا حرف ربط بی در ھمۀ» و « پس لفظ ین ب�وۀ جاذب�ھ ق�اجرام در جھان ھستی است . ھمانطور ک�ھ ق�بال نش�ان دادی�م ک�ال اع�راب ب�ھ مانن�د و کرات وی م��ی ش��ود و ب��راھ خوان��ده عرابھاس��ت ک��ھ ض��م اای��ن ھ��م یک��ی از» و«ح��رف ی��ک کلم��ھ ان��د و ح��روف در

ذرات و ی س�ھ ن�وع نی�رو ب�یننطور ک�ھ در فیزی�ک م�درن بط�ور کل�ابک�ار م�ی رود . ھم� چسباندن کلمات نی�زذب�ھ م�ی عی یگانھ سازی این سھ نی�رو م�ی باش�د ک�ھ س�ھ ن�وع جاکرات کشف شده است کھ نظریۀ انیشتن مد

ان عرب�ی عری� درو فق�ط زبانھ�ا وج�ود دارد ی سھ نوع اعراب داریم کھ در ھم�ۀھم بطور کل در زبان .باشند د .می باش ◌ -◌ ، -، ◌ – و آن ھ کمال دقت استفاده می شودشده و ب

م�س آغاز می شوند و خاصھ مصدرھا دارای طبع چسبندگی و ارتب�اط و ل »و « ه ھائی کھ با حرف ژوا ھمۀھ بھ معنای لمس شدید است ک» وس«کھ بھ معنای شباھت است و یا » وش«مثل و نزدیکی و تجمع ھستند

و فرود آمدن و نزدیک شدن است یا وح�ی کھ بھ معنای واقع شدن» وق«ھمین ریشھ است . از و وسواسک�ھ از » واژه«ری ش�دن ک�الم هللا از بش�ر . خ�ود کھ بھ معنای نزدی�ک ش�دن ص�دای خ�دا ب�ھ بش�ر اس�ت و ج�ا

مدیگر اس�ت زی�را انس�ان از طری�ق ھ سامی می باشند بھ معنای نزدیک کردن اشیاء و آدمھا بھاساس ھمانا اانس�انھا مرب�وط م�ی واژوی�دن ھ�م ب�ا س�ائر رس�د و نی�ز بواس�طۀ و درک و لمس چیزھا م�ی اسامی ، بھ حس

١٣٩

ش�دن کھ بھ معنای نزدیکی نبود بھ بود است و واقع ش�دن ھس�تی در نیس�تی و یگان�ھ» وجود«شود . و نیز کلم�ات س�رو یگان�ۀ واژه اس�ت ذات از الفاظ » و«پس در حقیقت لفظ ن دو و رابطھ بین خالق و مخلوق .ای

را »ه«ان اشیاء و انسانھا سبب م�ی گ�ردد . ھم�انطور ک�ھ لف�ظ در جھ ) راو نیز مدنیت (تجمع است و سخنم�ۀ الف�اظ محس�وب م�ی ش�ود. ب�ا م�ی کن�د ک�ھ پش�توانۀ ھ» ھ�و«ب�ھ از اعماق س�ینھ ب�ر ل�ب م�ی آورد و مب�دل

د و تمامی، آن لفظ کامال بھ لب می آبعد از ھر لفظی » و«چسباندن استخراج و ادا می شود مثل ب�و، س�و ، ا . کو ، لو ، خو و ..... مو ،

» :ت « سر لفظ

ت�رین یلمس� ام�ی ت�وان آن�رف دھان پدید می آید و بدین لح�اظ ن بھ تمام سقابا لمس تمام کف زب» ت« لفظ

می متص◌◌ل ن بھ دندانھاک زبانمی چسبد و مالفاظ دانست کھ در ادا کردنش زبان و سقف دھان کامال بھ دھان است . لفظی حاصل چسبناکی کل » ت«شود .

ن ارادۀ بھ شد وآغاز می شوند دارای معنای تظاھرند » ت « در قلمرو صفات و افعال تمام واژه ھائی کھ با ، ی��ب ، ترغی��ب: ت��رحم ، تکام��ل ، تص��ویر ، تنبی��ھ ، ترت قلم��رو ش��دنھا ھس��تند درواق��عم��ی کنن��د و را ت��داعی

ل ، اتظ�اھر ب�ھ کم� ، تقلید ، تبریک و ..... کھ بدین معانی ھستند : تظاھر ب�ھ رح�م ، ، تفسیرتمرین ، تطھیر » ت«دن و ... پ�س ت�الش ب�رای رح�یم ش�دن و کام�ل ش� تظاھر ب�ھ ص�ورت ، تظ�اھر ب�ھ بھب�ودی و ... و نی�ز

اثب�ات ش ب�رایظھور فیزیکی و صوری و نمادین است کھ بھ معن�ای تظ�اھر ب�ھ وج�ود اس�ت و ت�الھمانا لفظ ) ، رک�ت ( تبری�ک) ، اثب�ات ب ی�رھطھ�ارت ( تط، اثبات کمال ( تکام�ل ) ، اثب�ات م ) ترح وجود : اثبات رحم (

غ�رور ویھ�ا و کب�ر س�ر ریاکاریھ�ا و دروغگوئ ھمانا حال این لفظیت ( تربیت ) و ..... و در عین ربوب تاثباش ظھ�ار وج�ود. و نیز سر ناکامیھا و رسوائیھا . چ�را ک�ھ بش�ر در ھ�ر تالش�ی ب�رای اثب�ات و ادر بشر است

ر س�ھم�ان » ت«ار می ش�ود. پ�س ب�ھ بی�ان دگ�ر س�ر ناکام می شود و وجودش پوچ می گردد و نبودش آشکب�ودن اس�ت ک�ھ ھم�ان» ب«ھمانا ام�ر ب�ھ » ت«یعنی کوین ( شدن ) !ی جھان است : تپیدایش صورت ماد

است . »امر«شدن و آمدن است و » آ«ذات پروردگار می باشد و واقعۀ است کھ» آ«نیز از » ب«است و زبان فارسی قید زمان است مثل از اینجا تا آنجا . است در» ت«کھ اسم حرف » تا «

است . »نشد«قلمرو : از نبود تا بود ! این ھمان در قلمرو تظاھرزمانیت تماما در مکان است یعنی راه رس�یدن » ت�رحم«(آرزو) اس�ت . » ام�ل«ب�ھ نراه رسید» تأمل«است . » فکر«راه رسیدن بھ » تفکر«و اینھ��ا جملگ��ی قلم��رو (معرف��ی ش��دن) اس��ت و ....» عرف��ھ«راه رس��یدن ب��ھ » تع��ارف«اس��ت . »رح��م« ب��ھ

ای�ن ت�الش باط�ل م�ی ش�ود و ا م�ی باش�د و درس�ت در کم�ال ای�ن راه ت�الش اس�ت ک�ھ ک�ل تالش و تظاھر و ری�این واژه ھا ھاست ، ذات یگانۀ واژگونگی ذات واژهدرغایت این ابطال کھ ھمانا ابطال واژه ھاست و ظھور

ھ اس��ت ک�� آن لف��ظ و حرف��ی از الفب��اء» ت«پ��س لف��ظ .... ، رحم��ت ، آرم��ان ، عرف��ھ و رخ م��ی نمای��د : فک��ر

١۴٠

ری�ا و ابط�ال اس�ت ک�ھ یگان�ھ اش را رخ م�ی نمایان�د و در اش�د و حق قق می سازد واژگونگی واژه ھا را مح این ھمان پایان شب سیاه واژه ھاست .. و صدق واژه ممکن می شود

زبان خدا :

ق�وم (مح�ل فض�ای دھ�ان اس�ت از لبھ�ا ت�ا حلواژه تماما ی�ک راه ح�داکثر ده س�انتی مت�ری و ۀقلمرو و کارخان

و از طری��ق تم��اس گون�اگون اعض��اء و اج��زا حاض��ر در ای��ن اژه ھ��ا در ای�ن اطاق��ک کوچ��ک و ) . ک��ل ل�وزه ھ��اوزه ھ�ا . لبھ�ا و و سقف دھان و لاز لبھا و دندانھا و زبان و کف اطاقک پدید می آید کھ اعضای آن عبارتند

عض�لۀ حلق�وم درب ورودش ل�وزه ھ�ا وم�ی باش�ند ک�ھ و خ�روج ای�ن اطاق�ک دربھای ورود ۀلوزه ھا بھ مثاب. ولی عضو اصلی و واضح و ص�احب ای�ن خان�ۀ کوچ�ک ک�ھ در وس�ط نیز لبھا ھستند است و درب خروجش

و آن قرار دارد ھمان زبان گوشتی است کھ معرکھ گردان ای�ن کارگ�اه و م�دیر و م�دبر آن اس�ت و مرک�ز آن .است . و ھ�ر آنچ�ھ ک�ھ از آن خ�ارج » زبان « موسوم بھ بھ ھمین دلیل ھر چھ کھ از این خانھ برون می آید

رس�اند خموش�ی می شود موجب زبونی انسان در جھ�ان اس�ت و ل�ذا کم�ال زب�ان ک�ھ زب�ونی را ب�ھ ح�داقل م�یواژۀ انگلیسی آن نی�ز حض�ور دارد ک�ھ ریش�ۀاست کھ راز حکمت نیز می باشد . معنای زبونی زبان در لغت

Language ای�ن لغ�ت م�ی باش�د ک�ھ ریش�ۀ معن�ای زب�ان گویش�یبھLang اس�ت ک�ھ ب�ھ معن�ای سس�تی وب�دبخت ت�ر و و بیچ�ارگی اس�ت . اگ�ر بق�ول ق�رآن اکث�ر مردم�ان از حیوان�ات ھ�مرخوت و خواری و افسردگی

ز ب�رای گوین�ده ی�. حتی حکیمانھ ترین س�خنان ن تگوئی زبان بشر نسبت بھ حیوانات اسخوارترند از بابت پراست و چھ بسا آن�ان را ب�ھ زج�ر و زن�دان و م�رگ الیای فراوان در حیات دنیوی بودهاش موجب بدبختی و ب

. و زب�ان بواس�طۀزبانش . و ھیچکس بر دار نرفت اال بواسطۀکشانیده است . ھیچکس در زندان نیست اال س�تمرار بش�ریت و ت�اریخ و ا ارگاه کوچک و بسیار سادۀ گوش�تی و ن�رم و لطی�ف کارخان�ۀ ک�ل با اینحال این ک

. ک�م نب�وده ان�د انس�انھائی ک�ھ فق�ط و فق�ط بواس�طۀ بشر بر زمین است کھ تماما شرح زبونی ھای بشر اس�تواژه ھائی کھ انس�انھا را ب�ر دار ک�رده ان�د ب�ھ الف�اظ و ھمۀ» . انالحق« یک واژه بر دار شده اند مثل واژۀ

ی فق��ط محص��ول واژه ئائی ! و چن��ین معن��اخ��د –گون��اگونی ھم��ین معن��ا را ت��داعی ک��رده ان��د یعن��ی معن��ای خ��ود زب�انی بش�ردتر گردیده است و لذا سیر تکام�ل ه ھا پیشرفت نموده این معنا شدیژکھ جھان وا ھاست و ھرچھ

ای اوس�ت و پرس�تی ھ� –کھ ھمان سیر تکامل تاریخی اوست ھمانا سیر رشد و تعمی�ق کب�ر و غ�رور و خ�ود آ می کند ت�ا دع�وی ج�اودانگی - زبون و فانی بشر را خود» خود«ه ھائی کھ ژوا این محصول واژه ھاست .

س�اختن خ�ود بش�ری کند و بشر را از نابودی برھاند . ب�ھ لح�اظی واژه ھ�ا و الف�اظ و س�خن رس�التی ج�ز خ�دا-انی اس�ت تمام�ا و علن�ا بی�ان خ�ودنداشتھ اند . عالیترین و لطیف ترین و پیچیده ت�رین زبانھ�ا ک�ھ زب�ان عرف�

. و فی می کندکوچک دھان ھمان خود خداست کھ خود را معر ارخانۀ. گوئی زبان در این کبشر استخدائی

١۴١

ف�ی ھ�م فی کند و معر انسان را خلق نکرده مگر اینکھ خودش را معر خداوند ھم گفتھ است کھ جھان و نھایتا کرده است .

ا خدا بودن ! خدا شدن : از خدا شدن ت از تظاھر بھ خدا بودن تا خود کل راه تاریخ بشریا چیزھ�ا رطعھ گوشتی در دھان اوست کھ زبان نامیده می شود کھ ھ�م ک�ل قسرنوشت ھر کسی تماما در گرو

ولید تد و صدا ھ گوشت می بلعد و ھم تولید صدا و واژه و معنا می کند . جھان را می خورھمین تک بواسطۀ . جھان را می بلعد و خدا را خلق می کند درواقعمی کند . و

دل س�ر ز نقط�ۀااینک�ھ ھ�ر واژه ای برخاس�تھ ه ھا عامل دلداده گی انسان بھ جھ�ان و جھانیانن�د . مگرن�ھ ژواای�ن س�طۀحسوس می گردد . پس آنچھ کھ بوااست کھ در سر ترجمھ و تبدیل بھ سواد و اشیاء می شود و م

ا ر انس�ان و وی دل باز م�ی آی�دواژه ھا در جھان بیرون رخ می نماید و درک می شود و نامیده می گردد بسب�ر و زن�دس�تند ک�ھ از دل ب�ر م�ی خیھجھان می کند . گوئی واژه ھا ھمان جوھرۀ وجود ھ�ر چی�زی دل بستۀ

ای ی بھ درج�ھمی نشینند و روح اشیاء را بار می کنند و بھ دل می آورند . و ھر چیزی برای ھر کساشیاء خن س�ای�ن .»نی�دت�ان را ایث�ار کاینک�ھ محب�وبترین چیزھای ال د ایرس� بھ مق�ام آزادی نم�ی«از دلبستگی است .

نم�ی توان�د ون اس�م محب�وبش ، او راایش می داند . انس�ان ب�دھر دلبستگی دقرآن است کھ اسارت انسان را ۀر نقط�ه اس�ت و ب�نام دار نشده ، قلب�ی نش�د . زیباترین کس ھم تا در نزد دوستدارش در دل بیابد و قلبی کند

از جھ�انش . انسان یا خود از محب�وبش و نگشتھ است و حداکثر یک زیبای بیگانھ است و بس دسر دل وار .قتلت و حماولی ھدایت و معرفت است و دومی ضالدل می کند و یا بھ وی خیانت می شود تا دل بکند . ا

نجر ماست عمال ژهبراندازی نیز کھ ذات وا –. خود و پود پیوند دل انسان بھ جھانند ه ھا ھمان تارژپس وان و از تب�اف نیس�ت . نانسان و انس�انیت چی�زی ج�ز دل بس�تن و دل کن�د براندازی انسان است . کل –بھ خود

ھم گسستن . جع�ت ب�ھ و گسس�تن موج�ب رق ب�ھ آن . : صفات واژه ھا و جھان متعل� بستگی ھا ھمان قلمرو صفات ھستند

ست . ولی اھلاجان کندن و مردن ادل کندن ھمانکاملترین واژۀ ازلی . و آخرین وبھ ، ذات احدی می شود . )م عل�ی (عع�م�ی می�رد و ای�ن ھم�ان م�وت قب�ل از م�وت اس�ت ب�ھ ز فت قب�ل از م�رگ طبیع�ی اش بارھ�ارمع

نس�ان از ه حی�ات اقرار می گیرند و بع�الو م عمر در قلمرو دل و جان کندنو د ھ در نیمۀبھرحال انسانھا خاص ازدمی ھمانابحسابش کردم ! ھر دم و عمر، : آنچھ جان کند تنم مان مرگ تدریجی است تا بھ آخرش ھل او

ھ ب�ر ک�اس�ت » ھ�و«می رود و یک واست کھ فر» یا«مستمرا مردن و دوباره زنده شدن است . ھر دم یک د باش�وس�ی م�ی است . در مذھب یھود ھم ، یاھو (یھو) نام خ�دای م» اھوی« حیات انسان ذکر می آید . و کل

نیست کھ در انسان زیست می کند . » یھو« اقع کسی جز. درو این جفا پیشۀ ما بھر وفا می گذرد . عمر، یار است کھ برما بھ جفا می گذرد

ود . برکنده شد می میرد و نابود می ش می شود جان و ھستی می یابد و آنگاه کھ از دل دآنچھ کھ بر دل وار، جھان ھس�تی ن�ھ ای�ده ای اس�ت و ن�ھ ت می گیردأجھان است کھ از انسان نشھستی این کل داستان حیات و

بی و منقلب کنن�ده است . جھان تماما جھان قلب است و بھ ھمین دلیل قالماتریالی بلکھ تماما انسانی و قلبی . ھمۀ مترادف فرض و مفروضیت است و سرگردان است . قالبی یعنی جعلی ! جعل بھ معنای قرآنی اش کھ

ی�ک ف�رض مح�ال اس�ت ک�ھ در واژۀ زھ ان�د . و انس�انیت نی�یض�اعمال انسان نیز فرضی اند حتی عب�اداتش فرر ذات�ش د! ام�ری ک�ھ مطل�ق امری جھان یک انتصاب و انتساب است ولی بر کل جعل شده است . » انسان«

اس�ت ک�ھ ھم�ان جری�ان نس�بیت و اینگونھ است کھ از اثبات تا نفی و اثبات ک�ل واقع�ھ جھ�ان نفی شده است .

١۴٢

ب�ھ لح�اظ تع�داد ب�ی ! و براس�تی ک�ھ الف�اظ و الفب�اء کثرت اشتقاق واژه ھا عانی درمت بی انتھای ی بنس ،است نھایت ھستند ولی انسان چند تائی را بعنوان نشانھ برگرفتھ و بر آن سوار ش�ده اس�ت ھم�انطور ک�ھ واژه ھ�ا

ب شوند و ھمۀدریاھا مرک بی شمارند و اگر ھمۀکھ کلمات خدا نھایت ھستند ھمانطور کھ قرآن می گوید بیواژه ھم�ۀاگ�ر بش�ود ای�ن کلم�ات ھم�ان مخلوق�اتش ھس�تند. رسند . چوبھا قلم گردند کلمات خدا بھ پایان نمی

و ای�ن کت�اب قل�ب ھستی تبدیل ب�ھ ی�ک کت�اب م�ی ش�ود . جھان جمع آوری نمود کل ھای خدا را در یک کتاب است .

از این دل صد ھزاران دادخواھان داد خواھند بگویم دا دادچو فروند و ی ش�آبی است کھ ھر نقشی ک�ھ واژه ھ�ا ب�ر آب م�ی کش�ند ب�ھ لحظ�ھ ای ن�ابود م� چون چشمۀ دل انسان

در ص�ورت اح�دی را م�ی پ�ذیرد و جم�الش را آش�کار م�ی کن�د نقش آن واژۀ ازلی وھیچ نقشی نمی پذیرد االھ ی ش�ود ھم�مو ھمچون کفی بر آب . و ھرگاه کھ دل طوفانی ر انسان اما نقش واژه ھاست انسان . و سآن

و کرانھ می ریزد و نابود می سازد . آن نقش ھا و کف ھا را بھ کناری لش بس�تۀم�ام و کم�اتردد . تا دل با واژه ای نیست کھ از سر بر سر دل بنشیند و جمال گو آن واژۀ ازلی اما

اح��دی و واژۀس��ازد آن ندر خ��اک نش��ود و س��پس ب��ا اراده و اختی��ار از آن دل نکن��د و ن��امش را مح��و یالجم��بی بی�ان ص�نعان ب�ھ خ�ور داس�تان ش�یخ دالطیرعط�ار ازلی از نقطۀ سر دل نم�ی جوش�د . ای�ن مث�ال در منط�ق

داس�تان اش ھم�ان این داستان شاید عالیترین داستانی باش�د ک�ھ بش�ری س�روده اس�ت . مش�ابھگشتھ است . دوس�تان یوسف و ذلیخا در قرآن است کھ احسن القصص نام گرفتھ است . ھر داستان ھمانا ش�رح دس�تان و

ی�ھ واق�ع قل�ب و ر اتص�ال دن�ده ھاس�ت و ب�ر روی نیز بھ استخوان وسط سینھ گویند ک�ھ مح�ل » قص «است . ان در زی�ر ی است کھ از دست دوس�تھ اتماما شرح واقع »قصھ « شده است و حفاظ نقطۀ سر دل است . و

کھ یوسف می انجامد . ھمانطور ابی و قصاصتماما غصھ است و چھ بسا بھ قص در جریان است و » قص «ی�ان ک�ھ دلربا م�ۀھچاه انداختھ شد و بار دگر بواسطۀ ذلیخا ب�ھ زن�دان . آن دلربا یک بار توسط برادرانش بھ

احس�ن د :ا اینانن�رین ماجراھ�ا در ن�زد خ�دنین قصھ ھائی ان�د . و زیب�اتحامالن واژۀ احدی و ازلی اند دچار چ ھ بیاب�د م�راآنکھ بجوید مرا ، می یابد مرا و ھ�ر ک�« ! پس واضح است کھ خدا نیز اینگونھ است : القصص

ش�وم . می شناسد مرا ، و ھر کھ بشناسد مرا عاشق می شود مرا ، و ھر کھ عاشق شود مرا، عاشقش م�ین جب است و م�ھ اش بر من وارسانم و ھر کھ را بھ قتل برسانم دی را عاشق شوم البتھ بھ قتل میو ھر کھ

خ��ود را بی��ان ینگون��ھ رک و راس��ت س��خن نگفت��ھ و س��ر ح��دیث قدس��ی . خداون��د ھرگ��ز ا -» خ��ود دی��ۀ اوی��م . ھ نس�انی ک�ار ننموده است . گویند کھ سر بریدۀ حسین (ع) ای�ن س�خنان را ب�ر زب�ان میران�ده اس�ت . یعن�ی س�

نای�ن بزرگت�ری .سر است کھ بریده اش می تواند سر بگوید شده نیز سر می گوید . این سر مظھر سر ازلی –ود خ�ر قلم�رو دتاریخ بشر تا بھ امروز است و عرفھ ای عالیتر و توحیدی تر از این واقعۀ عرفانی در کل

و س�م ح�ج بدین مضمون بود ک�ھ او مرا سر حسینخدائی رخ نداده است . چرا کھ فتوای شرعی برای بریدن از رستش ب�دترپآیا نشده بود بر دور آن خانھ بگردد. پرستش خانۀ خدا را نیمھ کاره رھا کرده بود و حاضر

ر روی این ممکن است کھ کسی خانۀ خودش را بپرس�تد ؟ ای�ن نخس�تین خان�ھ ای ب�ود ک�ھ بش�ر ب�رای خ�ود ب�از ن خ�ود راج�ائی ک�ھ انس�افی گاه اس�رار اس�تمرار بق�ا و نی�ز پناه و مخزمین ساختھ است . خانھ بعنوان سر

ب�رھایت�ا قای�ن خان�ھ ن احس�اس کن�د ک�ھ ادام�ۀ ترا وجود خود را ش�دیدتجھان جدا و منفک و محدود می سازد است کھ خانھ ای درست بھ اندازۀ تن است ، اندازۀ بدن و بودن .

١۴٣

ا ری�ن خان�ھ اح�رف آمدن�د . ق�رآن ب�ود ک�ھ ب�رای نخس�تین ب�ار ب�ھ آدم و حوا در این چھار دیواری خان�ۀ کعب�ھ ت از زیر سقف این خانھ جاری شدند . مردمان و بشری نامیده زیرا کل » خانۀ مردم«

ؤمن�ان ام�رمن�د ب�ھ اگ�ر خداو:« خاندان خود را بدست خود برانداخت و مصداق این کالم قرآن ک�ھ حسین کل ھ ھمین جرم خود خروج کرده بود و بپس حسین از خانۀ » . عت می کنندفقط اندکی اطا بھ خودکشی کند ،

کشتھ شد . و آنگاه از خاندان و سپس از خانۀ بدن و بودنش خروج نمود . ھ را نش�ناخت و مدنیت و خ�ودنشناختھ و تاریخ و بشریت و مذھب براستی اگر کسی حسین را نشناسد خدا را

ذا حس�ین ر بزرگش حسن بدست زنش در خان�ھ ب�ھ قت�ل رس�یده ب�ود و ل�دااست و بودن را . و اندکی قبلش بر ف خان��ھ اشکس��ی نتوان��د حی��وان وار در زی��ر س��ق بنی��اد خان��ھ و خ��انواده و خان��دان را بران��داخت ت��ا زان پ��س

. و احس�اس وج�ود کن�د . ب�ھ لح�اظ لغ�ت حس�ین ب�ھ معن�ای حس�ن ش�ده اس�ت خوش بگذراند و ب�ا در و دی�وار ص�ورت م�ی ست . و اما حسن بقدری زیبا بود کھ در بیرون از خانھ عب�ایش را ب�ر رویزیبا یحسن بھ معنا

ود را زش�ت قب�ال جم�ال او خ�و در نقاب می زد . شاید بھ ھمین دلی�ل زن�ش دچ�ار بخ�ل ش�د درواقعانداخت و . و از این احساس زشتی دچار جنون شد و او را بھ قتل رسانیدمی دید

ی واژگ�ون ان�م�دنی واژه ھ�ا ب�ھ مع و نخس�تین جایگ�اه ارتب�اط و مبادل�ۀ اس�ت نخس�تین بن�ائی م�دنی» خانھ « حاض�ر . حس�نب�وده اس�ت » عشق«ساالری واژه ھا و کالم دروغین کھ نخستین و بزرگترین کالم دروغ ھم

ین را ب�ر و م�دنیت دروغ�لذا کشتھ شد و حسین ھ�م بنی�اد خان�ۀ دروغ�ین نشد چنین دروغی بھ زنش بگوید و .» ی ندیدم جز زیبائ« کربال گفت : ا زیبا ساخت و خواھرش پس از واقعۀ. او خود ر یبا شداخت و زاند

بانو د و ن�امش ش�ھروزن حسین ، سلطان ب�انوی بزرگت�رین و ق�دیمی ت�رین ش�ھر جھ�ان یعن�ی ای�ران ب� ھخاصی م�م�ردم جھ�ان م�ؤمن م�ی بودن�د ھرگ�ز ش�ھری بن�ا ن اگ�ر ھم�ۀ« ی (ع) م�ی گوی�د لعربان کوچ�ک.ھیعنی ش�

نی�ازی ب�ھ نمیعنی ھرگز دروغ تبدیل بھ کاخ نمی شد یعنی ھرگز راستگویان جمع نمی شدند زیرا مؤ». شددینوس�یلھ ختن�د و بع ندارد زیرا حامل واژۀ احدی می باشد و احد است . این�ان بنی�اد جم�ع دروغ را برانداتجم

ان را ای�ن پای� وان بر پاکنندۀ قیام�تتاریخ شش ھزارسالھ و خلقت شش روزه بھ پایان رسید . و علی نیز بعنگ�ون ابان و واژود کھ ک�ذو بدینگونھ ب» . ھان ! ھشدار کھ رشتھ ھای بقای دنیا پاره شد «اعالن نمود کھ :

ش�ند و ور ھ�م بااستمرار بقای خود بر زمین دست اندرکار صنعت شدند تا بدینوس�یلھ بتوانن�د د ساالران برایتین دا . و نخس�خ�قول قرآن ، شروع کردند بھ تبدیل و واژگ�ون نم�ودن کلم�ات بتحمل کنند . و لذا ھمدیگر را

ھم�انی -ای�ن ان�ۀن�ا تب�دیل یگ�انگی ب�ھ تس�اوی ( = ) ب�ود . و کارخدیگر شد ھما تبدیالت تبدیلی کھ بنیاد ھمۀض ف�ر تاقعی�ونخستین سنگھای این بنا را فیثاغورس و اقلیدس نھاده بودن�د و نقط�ھ را شروع بکار نمود .

ر ای�ن . د اس�ت ت و تا بھ امروز ادام�ھ یافت�ھعھده گرفمدنیت) را برکرده بودند و ارسطو معماری این شھر (الت و این رس� بدن را بودنی جاودانھ بخشد ولی رسوا شدلتی ویژه یافت و آن این بود کھ سار میان علم طب

وزه دیالت ام�رک�ھ ت�ا اب�د بمان�د. ای�ن تب� افتاد تا یک بدن الکترونیکی ھمس�ان انس�ان س�ازدبھ دوش ریاضیات ری م�ی ش�ودک�امپیوت –بدانجا رسیده کھ بتدریج ھمان صورت ظاھری واژه ھا ھم تبدیل بھ عالئم ریاض�یاتی

ددی و ق�وم ع� !و حتی انسانھا نیز از نام خود بی نیاز می شوند و ھر یک تبدیل ب�ھ ک�د م�ی گردن�د ی�ک ع�دد ان از ک�ار ست ول�ی ن�ھ ب�ا زب�ان ک�ھ دیگ�ر زب�غرق در اعداد و عداوت ا بپا می شود کھ» دعا« تمدنھمچون

نس�ان افرض�ی ب�ا زب�ان ات�م آن نقط�ھ ھ میان می آین�د زب�ان بم�ب ات�م !برتر بمی افتد و زبانی دگر با اصواتی سخن می گوید . این بدان معناست کھ دیگر خدا سخن نمی گوید : ختم نبوت ! خموشی خدا !

١۴۴

سر واژه : مام�ان انیز فق�ط سر بخواند امام است . اسرار حروف مقطعۀ قرآن رااست و ھر کھ آنرا بھ ر واژه سر ام س

.ھید است د و بس . و ھر کھ سرش جایگاه سر نقطۀ دل شد باید بریده شود و خواه ناخواه شنمی خواندد آفت�اب ش� تی دارای دو ت�اد معروف است کھ در روز عاشورا از سر حسین آفتابی برخاست و آسمان برای م

بسیاری در صحنھ شاھدش بودند . کھت آنھ�ا وف و واژه ھ�ا ب�ود ک�ھ کش�ف ش�د بلک�ھ فق�ط و فق�ط س�ریرآنچھ در این دفتر نقش بس�ت ن�ھ اس�رار ح�

. س�ر اس�رار وواژه ھا سر شدند و جملھ اسرار گشتند . ای�ن نی�ز از ویژگ�ی واژه اس�ت درواقعمعلوم شد و . خواھد آمدجود سر خوانان بھ جمال و فعل دراست پس ھمواره سر خواھد ماند و فقط از و سر اگر سر

، دن�د از : آسریت واق�ع ش�دند ک�ھ عب�ارت بو مالحظھاز حروف بطور مستقیم مورد در این دفتر فقط تعدادی ار گرفتن�دھ ق�ربطن این حروف کم�ابیش م�ورد مالحظ� بقی حروف در، ه ، ی . و ماب ، ت ، ز ، م ، ن ، و

خ و ق و غ و. ھم�انطور ک�ھ م�ثال ح�روف گ ھ تا حرف می باشند و مولود آنھ�ان ن یو گوئی عناصر ذاتی او ض صس و ش و جملگی از زخمی شدن لفظ ه در گلوگاه دھان پدید می آیند . و یا ھمانطور کھ حروف

ن ان را در دھ�اانی فن�ی دارن�د و ط�رز عم�ل زب�بی�ھستند کھ تماما » ز « فرآورده ھای حرف و ظ و ژ نیز از ده گی می کنند . ننمای

رای ساس�ا دااین رسالھ فی البداعھ در بند بن�د م�تن رخ داده اس�ت ب�ی ھیچگون�ھ پ�یش ف�رض و ای�دۀ قبل�ی و ا حتوا وعنوان بندی فصول خود نمایانگرمامی است کھ بھ مشاھدات مفھومی انجامیده است ھال -ذات شعری

اژه ھ�ا وم�ام س�ر مان ب�ھ ریس�مان انجامی�ده اس�ت و اتفاق�ا تس�ت است کھ بقول معروف بھ ناگاه از آعی این واق بط�ۀریس�مان نیس�ت و را –در توص�یف منطق�ی چی�زی ج�ز منط�ق آس�مان س�ر دارای ھمین معناست و اص�ال

س��مان آاز بی ک��ھ خداون��دآس��مان و ریس��مان نی��ز رابط��ھ ای مت��افیزیکی و ف��وق علیت��ی اس��ت مث��ل ھم��ان طن��او معن�ا دایش س�خنپی�سمان بھ کجا متصل است ؟ بھ ھ�یچ ج�ا ! تا بندگان از آن باال روند . آیا این ری آویختھ

و چ�ھ ک�ھ عل�مجھان از منظ�ر بش�ری چن�ین اس�ت . آن نیز کل و در بشر نیز تابع ھمین قانون بی قانونی است! ی دانیممرای این امر کھ : ما ھم ونک است بک منطق و علیت نامیده می شود فقط یک سرگرمی و دلخوش

! ھ قلمرو سر بردارد بھ نمی دانمی ابدی میرسد یعنی بفریبی –اھد دست از این مشغولیت و خود وآنکھ بخ» می دانمی«تھای یاجنجھل ھا و جنونھا و ین قلمرو است بسوی قلمروئی کھ ھمۀاین رسالھ دربی بسوی اآش�نا م�ی س�ازد . آنک�ھ جھ�نم را » ج«ت واقعی� را بر سر جایش م�ی نش�اند و ب�ا نسانرا از میان می برد و ا

جھ�نم را جن�ت بناگ�اه جن�ت ، بفھمد و بداند کھ در جھنم جھل و جنون و جنایت و جبر و جمود است و نھ درمی کند رھاند و واژگونش می یابد و دیگر نمی سوزد . سر واژه ، واژه را از ذات واژگون ساالری اش می

سم اس�ت . نھایت�ا دیگر معانی متناقض نیست بلکھ یک روح مج . و آنگاه ھر واژه ای ھمانست کھ باید باشد خدا را سپاس می گویم کھ چنان روح و معنا و عرفانی بر این کتاب دمید ک�ھ امک�ان ھ�یچ خراف�ھ ای را نم�ی

بودن��د ک��ھ در قلم��رو واژه مب��دل ب��ھ خراف��ھ ش��ده ان��د اس��رارعرفانی دھ��د چ��را ک��ھ ھم��ۀ ام��وری ک��ھ در ت��اریخ

١۴۵

دوا و فوت و ف�ن گش�تھ ان�د و ض�اللتھائی عظ�یم پدی�د آورده ان�د و ومعضالتی مثل جفر و ابجد و ورد و دعا واژه پرستی و عدد پرستی و امثالھم کھ یک بازی مالیخولیائی و بغایت مھل�ک ب�وده اس�ت ک�ھ اف�راد و فرق�ھ

بھ قص�د دس�تیابی » اسم اعظم«یھ ، بابیھ و انواع سوداگران حروف ،ھ ھائی تباه پدید آورده است مثل نقطوی بھ گنج و غیره .

ری ه ھ�ا ک�اواژ تمام عمرم را مشغول نوشتن برای خویشتن بوده ام و حال کھ می نگرم ج�ز کن�دوکاو در ذاتی ر آث�ارم تلق�س�ائ» ترمین�ال«. ای�ن رس�الھ آثارم مقدمات این رسالھ محسوب م�ی ش�وند دگر نکرده ام . ھمۀ

واژه ی واژوی ش�دن و بغای�تیعن�» ترمین�ال«اس�ت پ�س » واژه«ت�ین ب�ھ معن�ای الدر لغ�ت » ترم« .می شودو ن�ای مب�دأ امروزه ب�ھ مع» ترمینال « و در عین حال بھ مبدأ آن رسیدن است ھمانطور کھ اصطالح رسیدن

. رکت کردنز رسیدن و نیز آغاز حآغا ، محل آمدن و یا رفتن است ،و سفر برای آدمھاست معاد ھر حرکت اخت لوژی (ش�نس�ی ) و اپس�یتموترمینول�وژی ( واژه شنا اروپ�ائی ک�ل در این کتاب نش�ان دادی�م در فلس�فۀ ما

می اش ک��ھ مترادف��ات اس��ال( ھس��تی شناس��ی ) و نھایت��ا آنتول��وژیمت��دولوژی ( روش شناس��ی ) ) وشناس��یع��اد و مو خودشناس��ی اس��ت ج��ز س��ر واژه ھ��ا ، مب��دأ و ھمان��ا عل��م ک��الم و عرف��ان و ش��ریعت و خداشناس��ی

قلمروئی ندارد .است و ق افتادهبتھ قرنھا از رونیست و بلکھ بسیار قدیم است کھ التازه ن یاین رسالھ بھ لحاظ موضوع امر

وش ر دی�دگاه وظ . ولی بھ لحا چیزی جز احیای ذاتی دین و معرفت نیستآنرا احیاء نمودیم کھ فی الواقع ما اطالع ، سابقھ ای ندارد . امری کامال بکر است و در حد

. و گف�تمرآن ق�ما مدیون قرآن است و بقول حافظ ھ�ر چ�ھ گف�تم ز س�ر دول�ت و کالم آخر اینکھ این رسالھ تما . ننھ ایم�ا یابی و بقول پیامبر اسالم (ص) ، قرآن دارای ھفت بطن است کھ چون بھ بطن ھفتم رسی نھ کفر

. ادیمدغایت کفر و ایمان واژه را آشکار کردیم و از آن فراسو را نشان درواقعن رسالھ ما در ای ا چ�و ح�لاین رسالھ اثری سھل و ممتنع می نماید ھمانطور کھ ھر سری چنین است چون آشکار ش�ود. معم�

ھ ب�رای و بیھ�وده م�ی نمای�د و ب�ھ نس�یان می�رود ول�ی ن�یعنی رازی چون آشکار شد س�ھو گشت آسان شود : . اھل سر بلکھ برای آنان کھ بیان می شود

ر واژه س�ی مب�تال ب�ھ م�ن عم�ر ھر کسی مبتال بھ سر واژۀ ویژه ای است کھ سرنوش�ت او را رق�م م�ی زن�د وخ��ود درواق��عواژه ھ��ا ب��وده ام و ل��ذا دارای سرنوش��تی ش��دم ک��ھ مھ��د ھ��ر سرنوش��تی اس��ت و یعن��ی س��ر ھم��ۀ

سرنوشت شدم و سرنوشت آخرین . کتاب سرنوشت ھاست و سرنوشتھ ھا ! درواقعاین کتاب

نوش�تھ ھ تاکنوناین رسالھ برای من جذابترین و افسون کننده ترین و تلخ ترین و شیرین ترین کتابی بوده کق ! ای�ن ل�مطزن�دگیم در ش�رف تک�وین ب�ود : تنھ�ائی اقع�ۀام آنھم درست در ای�امی ک�ھ سرنوش�ت س�ازترین و

ود د و نب�رس�الھ ای ک�ھ آئین�ۀ یگ�انگی ب�وتنھائی محض من است ، رسالۀ یک�ی ش�دن ! رسالۀ درواقعرسالھ ا اس�ت و ی�» ابکت�«مسمای دیگر این رسالھ یک�ی ھ�م نامید . نام با» توحید«است . این رسالھ را می توان

سالم الو» . ام الکتاب« ٢٨/۴/٨٣ - لی اکبر خانجانی ع