Upload
yasar-tonta
View
2.255
Download
7
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Citation preview
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Elektronik Üniversiteler ve Bütünleşik Elektronik Bilgi
Hizmetleri
YaşarYaşar TontaTontaH.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü
[email protected]/~tonta/tonta.html
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T. Kaynak: http://www.utexas.edu/e-University/intro/
e-Üniversitee-akademik: teknolojiyle desteklenen öğrenim ve uzaktan eğitime-araştırma: Ortaklaşa araştırma ve elektronik bilimsel yayıncılıke-iş: satın alma, tedarik vb. gibi çeşitli yönetimsel etkinliklere-geliştirme: toplum geliştirme etkinlikleri (K-12 dahil)e-hizmetler: bir kampus portal’ı araclığıyla öğrenciler için geliştirilen hizmetlerin ve kaynakların kurulumu
e-hizmetler
e-Üniversite
e-iş
e-ar
aştır
ma
e-akademik
e-geliştirme
Customer PC
Servers +Applications
E-UniversityLocal Area Network
ContentCRMEtc.
Application:Learning Management Systemse-commerceadministrative softwareintranet server
Interface to telephone system/ Voice over IPgateways
DatabasesServers
WWW
Internet serverFirewall
Servers +Applications Internet allowsuploading direct to e-U
HEinstitutions
Other PartnerOrganisations
AccessChannels
Extranet
Customer TV
Customer Radio
Mobile, TV, digital
Secure extranet
E-University
Partner Organisations Learners/Customers
Figure 2 Possible e-U Systems Architecture
Students
Kaynak: http://www.hefce.ac.uk/Pubs/HEFCE/2000/0044/00_44rep.pdf
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Bilgiye Dayalı Akademik Hizmetler
kütüphane otomasyon sistemleriöğrenci şlerimali işler (dijital ödeme sistemleri)araştırma verileriburslar, vd.kampus dışı e-devlet, e-ticaret, e-sağlık, e-öğrenim kuruluşlarıyla benzeri işlemlerin yapılabilmesiKampus içi ve kampus dışı diğer elektronik sistemlerle birlikte çalışabilirlik
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Elektronik Bilgi HizmetleriBibliyografik tarama (kütüphane katalogları, veri tabanları, vs.)
Güncel duyuru (web, e-posta, vs.)
İçindekiler sayfası hizmetleri
Elektronik dergilere tam metin erişim
Sanal danışma hizmetleri
Elektronik rezerv hizmetleri
Elektronik belge sağlama hizmetleri
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Bilgi Hizmetleri ve InternetZaman/mekan kısıtlamasının ortadan kalkması ve uzak kullanıcılara hizmet verilmesi“Anında memnuniyet”Tek kaynak–tek kullanıcı tek kaynak-çok kullanıcı“Belki gerekirse” diye “sahip olma”ya dayalı derme geliştirme anlayışı yerine istenen kaynağa “tam zamanında” erişimi sağlama yaklaşımıElektronik / ağlaşmış bilgi kaynaklarına ve elektronik bilgi hizmetlerine ayrılan bütçeler artıyor (%15-%20)
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Ağa Dayalı Bilgi Hizmetlerinin Örgütlenmesi
Bilgi yönetimi: Merkezi DağıtıkMerkezi yönetime dayalı ekonomik modeller Kişiselleştirmeye dayalı modeller Farklı ağlaşmış bilgi kaynakları için ayrı ayrı lisanslandırma, işleme, yaşatma, depolama ve kullanım politikalarının geliştirilmesi Aracısızlaştırma– Aracılık merkezileşme gerektirir– Bilgi teknolojisi bilgi yönetimini daha az merkezi,
daha fazla dağıtık hale getiriyor– BT Kullanıcılarla yüz yüze iletişimin kaybolması
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Increasing CostsGraph 2
Monograph and Serial Costs in ARL Libraries, 1986-2003
-50%
0%
50%
100%
150%
200%
250%
1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002Source: ARL Statistics 2002-03 , Association of Research Libraries, Washington, D.C.
Serial Unit Cost(+215%)
Serial Expenditures(+260%)
Monograph Unit Cost (+82%)
Monograph Expenditures(+66%)
Serials Purchased (+14%)
Monographs Purchased (0%)
CPI (+68%)
Copyright © 2004 Association of Research Libraries
Source: Kyrillidou and Young (2004, graph 2). Available: http://www.arl.org/stats/arlstat/graphs/2003/graph2_03.xls
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Impact of Remote Access
-50%
-30%
-10%
10%
30%
50%
70%
90%
110%
Source: ARL Statistics 2002-03 , Association of Research Libraries, 2003
% C
hang
e Since
199
1
Graph 1
Service Trends in ARL Libraries, 1991-2003InterlibraryBorrowing(+113%)
GroupPresentations(+61%)
ReferenceTransactions(-29%)
TotalCirculation**(-7%)
TotalStaff(+2%)
TotalStudents(+16%)
** Includes Initial and Renewals but excludes Reserve Circulation
Participants in Group Presentations(+79%)
Inhouse Use(-49%)
Circulation Ratio: Initial to Total(+24%)
InitialCirculation**(-16%)
Copyright © 2004 Association of Research Libraries
Source: ARL (2004, graph 1). Available: http://www.arl.org/stats/arlstat/graphs/2003/graph1_03.xls.
Reference transactions (-29%)
Total circulation (-7%)
Inhouseuse (-49%)
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
ULAKBİM Kullanım İstatistikleri
100
1000
10000
100000
1000000
10000000
2000 2001 2002 2003
Uzman taramalarıOkuyucu taramalarıTıp - okuyucu salonuTıp -uzaktanWeb of Science
2000 2001 2002 2003Uzman taramaları 4858 3306 2506 2374Okuyucu taramaları 56996 39511 20620 19878Tıp - okuyucu salonu 657 1864 2638 3941Tıp -uzaktan 3335 10995 41853 27637Web of Science 403385 826325 821184 1329508
logaritmikölçek
Kaynak: www.ulakbim.gov
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Portal tanımıBilgi merkezi (hub)Bilgi kaynaklarına giriş noktasıInternet’te kaynak ve hizmet yoğunluğuKişisel isteklere ya da spesifik rollere göre kişiselleştirilmiş kaynaklarFarklı kullanıcılara yardım etmek için düzenlenmiş kaynak dermeleri
Kaynak: Dempsey, 2003
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Portal, ağ ortamında kaynakların etkin kullanım ve yönetiminin yerine geçen bir strateji değil, böyle bir stratejinin parçasıdır (Dempsey, 2003)Portal, üst arama hizmeti ve diğer destek hizmetlerini sağlayan bir uygulamadır (ARL)
Portal tanımı (devamla)
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Portal sorunu
Kurumsal bilgi havuzu Ticari kaynaklar Toplum kaynakları
Kaynak 4 Kaynak 5
Son kullanıcı• Neler olduğunu bilmek ister• Birden çok arayüzü kullanmayı öğrenmek zorunda• Sonuçları elle birleştirmek zorunda• Sürekli otantikasyon meydan okumalarına cevap verme
Kaynak: Dempsey, 2003
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Kütüphane portal yaklaşımı
Kaynaklar
Aracılık
Sunum
Kullanıcı vekaynaklar arasında arakatmanlar sağlaBirden çok dermeleri yönet
Kaynaklar arasındaki farkları gizle Dağıtık arama yap ve sonuçları birleştir
Kişiselleştirme yoluyla kullanıcı profillerini haritala
Kaynak: Dempsey, 2003
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T. Kaynak: Dempsey, 2003
Portal
KişiselleştirilmişStatik
Aracılık
Sunum
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Portal hizmetleri
Kurumsal bilgi havuzu Ticari kaynaklar Toplum kaynakları
Kaynak 2 Kaynak 4
Konfigürasyon
Kayıt birleştirme ve zenginleştirme
Kimlik yönetimi
Çözüm (resolution)Hakların yönetimi
Terminoloji hizmetleri
Teslimİstek
Veri harmanlamaSanal referans
Dağıtık sorgu
Sendikasyon
Haber vermeSunum
Açıklama
Kaynak: Dempsey, 2003
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
SunumSunum Sunum
Sunum
Kaynaklar
Kaynaklar
Kaynaklar Kaynaklar
Portaluygulaması
Ortak hizmetler
Aracılık
Kaynak: Dempsey, 2003
Portal uygulaması
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Dermeler
sahiplikyüksek düşük
teki
llik
yüks
ekdüşü
kKitaplar DergilerGazeteler, devlet belgeleri, DVD, videolar, haritalar, plaklar
Özel dermelerNadir eserler, yerel/tarihi gazeteler, arşivler ve yazmalar, tezler
Herkese açık web kaynaklarıAçık kaynak yazılımı, haber öbeği arşivleri
Araştırma ve öğrenim kaynaklarıE-önbasılar, teknik raporlar, öğrenim nesneleri, ders yazılımı, e-portfolyolar, araştırma verileri
Kaynak: Dempsey, 2003
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
A&I
e-print
Full Text
Portal
Citations Web Form
eTOC
OPAC
Web !?
Kaynak: http://www.sfxit.com/
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Tam metin
Ulrich’s
PubMed
Atıf veri tabanları
Konu giriş kapıları
“Uygun kopya”
OPAC
Kaynak: http://www.sfxit.com/
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Yazar atıfları Web of Science’tan
Ovid Inspec
Mevcutlar bilgisi kendi kataloğunuzdan
Tam metin Wiley InterScience’tan
Kaynak: http://www.sfxit.com/
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T. Kaynak: http://www.sfxit.com/
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
http://www.dlib.org/dlib/february01/harvery/04harvey.html
dizin/ öz
Geleneksel Bağlantı
Link to referenced work .Referans
FTXT
Kaynak Hedef
OpenURL
Link
Server
Link Link
A&I
Link
FTXT
Link
Tam metin@ Kütüphaneniz
Bağlam duyarlı
Uygun kopya
Sunucu
http://sfx.aaa.edu/menu?genre=article&issn=1234-5678&volume=12&issue=3&spage=1&epage=8&date=1998&aulast= Smith&aufirst=Paul
Atıf (link değil
SFX Bağlantısı
Kaynak: http://www.sfxit.com/
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
SFX: Kütüphaneler için açık bağlantı
Dizin ve öz veri tabanları
e-önbası
Tam metin
Portal
Atıflar Web Form
E-içindekiler sayfası
Katalog BağlantıSunucu
Kaynak: http://www.sfxit.com/
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Issues IStandard content is offered to all usersRecognize users when they log on and personalize thecontent based on their rights and privileges (smart cards, biometric features)Providing information services using “pull” and “push” technologiesPersonalized electronic booksNeed to move from “resource-centric” approach to“relationship-centric” approach
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Issues IIDifficult to implement in a distributed environmentNetwork infrastructure (access to personal, local, regionaland wide area networks)Security & privacy concernsInteroperability– with library automation systems, student information systems,
financial systems, etc.– With e-banking, e-commerce, e-health, e-government, e-(l)earning
systems
More sophisticated budgeting, pricing, use and trainingmodels
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
SorunlarAlt yapı (ağ alt yapısı, kişisel, yerel, bölgesel ağlar ve geniş alan ağlarına erişim)İçerikKullanıcıların, kullanıcı haklarının ve yetkilerinin tanınması (akıllı kartlar, biyometrik özellikler)GizlilikGüvenlikEğitim
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Son SözHenüz e-üniversite anlayışı ülkemizde yerleşmiş değil Akademik bilgi hizmetlerini elektronik ortama aktarma çalışmaları kıt kaynaklarla sürdürülüyorBütünleşik bilgi hizmetlerinin sunulabilmesi için kütüphane otomasyon sistemleriyle SFX benzeri sistemlerin birlikte işletilmesi gerekiyor
“Akademik Bilişim 2004”11-13 Şubat 2004, Trabzon
Y.T.
Elektronik Üniversiteler ve Bütünleşik Elektronik Bilgi
Hizmetleri
YaşarYaşar TontaTontaH.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü
[email protected]/~tonta/tonta.html