แสง การแผ่รงส�แม่เหล็�กไฟฟ�าในช่วงความ่ยาวคล็��นที่��สายตาม่น�ษย ม่องเห�น รวม่ถึ#งการแผ่รงส�แม่เหล็�กไฟฟ�าในช่วงความ่ยาวคล็��นต$งแต รงส�อล็ตร%าไวโอเล็ต, รงส�เอ'กซ์ ที่��ม่�ความ่ยาวคล็��นส$นกวา หร�อคล็��นว)ที่ย�,คล็��นโที่รที่ศน แล็ะพล็งงานไฟฟ�า ที่��ม่�ช่วงความ่ยาวคล็��นยาวกวา ความ่เร�วของแสง

อย.ที่�� 300,000 ก)โล็เม่ตรตอว)นาที่�

ส�แล็ะความ่ยาวคล็��นความ่ยาวคล็��นที่��แตกตางกนน$น จะถึ.กตรวจจบได้%ด้%วย

ด้วงตาของม่น�ษย ซ์#�งจะแปล็ผ่ล็ด้%วยสม่องของม่น�ษย ให%เป3นส�ตางๆ ในช่วง ส�แด้งซ์#�งม่�ความ่ยาวคล็��นยาวส�ด้ (ความ่ถึ��ต5�าส�ด้)

ที่��ม่น�ษย ม่องเห�นได้% ถึ#งส�ม่วง ซ์#�งม่�ความ่ยาวคล็��นส$นส�ด้ (ความ่ถึ��ส.งส�ด้) ที่��ม่น�ษย ม่องเห�นได้% ความ่ถึ��ที่��อย.ในช่วงน�$ จะม่�ส�

ส%ม่, ส�เหล็�อง, ส�เข�ยว, ส�น5$าเง)น แล็ะ ส�คราม่

แสงม่�ค�ณสม่บต)ที่ว)ภาวะ 1. แสงเป3นคล็��น : แสงเป3นคล็��นแม่เหล็�กไฟฟ�า

2. แสงเป3นอน�ภาค : แสงเป3นก%อนพล็งงานเร�ยกอน�ภาคแสงวาโฟตอน

พฤต)กรรม่ตาง ๆ ของแสง 1. การสะที่%อน (Reflection) เป3นพฤต)กรรม่ที่��แสงตกกระที่บบน

ตวกล็างแล็ะสะที่%อนตวออก ถึ%าตวกล็างเป3นวตถึ�ผ่)วเร�ยบขด้ม่น จะที่5าให%ม่�ม่ของแสงที่��ตกกระที่บจะม่�คาเที่ากบม่�ม่สะที่%อน

3. การกระจาย (Diffusion) เป3นพฤต)กรรม่ที่��แสงจะกระจายตวออกเม่��อกระที่บถึ.กผ่)วของตวกล็าง เราใช่%ประโยช่น จากการก

ระจายตวของล็5าแสง เม่��อกระที่บตวกล็างน�$ เช่น ใช่%แผ่นพล็าสต)กใสป9ด้ด้วงโคม่ เพ��อล็ด้ความ่จ%าจากหล็อด้ไฟ

พฤต)กรรม่ตาง ๆ ของแสง 4. การด้.ด้กล็�น (Absorbtion) เป3นพฤต)กรรม่ที่��แสงถึ.กด้.ด้

กล็�นหล็ายเข%าไปในตวกล็าง โด้ยที่�วไปเม่��อพล็งงานแสงถึ.กด้.ด้กล็�นหายเข%าไปในวตถึ�ใด้ ๆ ม่นจะเปล็��ยนเป3นพล็งงานความ่

ร%อน

พฤต)กรรม่ตาง ๆ ของแสง 5. การที่ะล็�ผ่าน (Transmission) เป3นพฤต)กรรม่ที่��แสงพ� งช่น

ตวกล็างแล็%วที่ะล็�ผ่านม่นออกไปอ�กด้%านหน#�ง 6

พฤต)กรรม่ตาง ๆ ของแสง 6. การสองสวาง (Illumination) ปร)ม่าณแหงการสองสวางบนพ�$นผ่)วใด้ ๆ จะแปรตาม่โด้ยตรงกบความ่เข%ม่แหงการสอง

สวาง ระหวางพ�$นผ่)วน$นกบแหล็งก5าเน)ด้แสง

พฤต)กรรม่ตาง ๆ ของแสง 7. ความ่จ%า (Brighten) ความ่จ%าเป3นผ่ล็ซ์#�งเก)ด้จากการที่��แสงถึ.กสะที่%อนออกจากผ่)ววตถึ� หร�อพ� งออกจากแหล็งก5าเน)ด้แสงเข%า

ส.ตา

หนวยที่��ใช่%ในการวด้แสงปริ�มาณ หน่วย ตั�วยอ หมายเหตั�พลั�งงาน่ของการิส่องส่วาง จู�ลั (joule) J

ฟลั�กซ์�ส่องส่วาง (Luminous flux)

ลั�เมน่ (lumen) หริ�อ แคน่เดลัา · ส่เตัอเริเด!ยน่ (candela · steradian)

lmอาจูเริ!ยกวา ก"าลั�งของความส่วาง (Luminous power)

ความเข#มของการิส่องส่วาง (Luminous intensity)

แคน่เดลัา (candela) cd

ความเข#มของความส่วาง (Luminance)

แคน่เดลัา/ตัาริางเมตัริ (candela/square metre)

cd/m2

อาจูเริ!ยกวา ความหน่าแน่น่ของความเข#มการิส่องส่วาง

ความส่วาง (Illuminance)

ลั�กซ์� (lux) หริ�อ ลั�เมน่/ตัาริางเมตัริ lx

ปริะส่�ทธิ�ภาพการิส่องส่วาง (Luminous efficiency)

ลั�เมน่ ตัอ ว�ตัตั� (lumens per watt)

lm/W

การม่องเห�นเป3นระบบรบความ่ร.%ส#กที่��ประกอบด้%วย ล็.กตา ประสาที่ตา

แล็ะสม่อง (สวน Visual Cortex) โด้ยแสงสะที่%อนจากวตถึ�ผ่านตาด้5า ไปยงแก%วตา จากน$นจะหกเหไปตกกระที่บบร)เวณจอตา (Retina)

เซ์ล็ล็ ประสาที่บร)เวณจอตาจะปรบสญญาณที่��ได้%รบสงไปที่างประสาที่ตา เพ��อให%สม่องได้%รบที่ราบแล็ะแปล็ส)�งที่��ม่องเห�น

การม่องเห�นกระบวนการที่างเคม่�เก)ด้ข#$นที่��ใบแล็ะล็5าต%น คล็อโรฟ9ล็ล็

(chlorophyll) ที่��ใบแล็ะล็5าต%น จะด้.ด้กล็�นแสงส�แด้งไว% แสงที่��เหล็�อสวนใหญ ค�อ แสงส�เข�ยว ซ์#�งจะถึ.กสะที่%อนออกไป ที่5าให%เราม่อง

เห�นใบเป3นส�เข�ยว

ส5าหรบงานพ)ม่พ จะม่� 4 ส� ค�อ ส�บานเย�น(Magenta-ส�ออกไปที่างแด้ง) ส�เหล็�อง ส�ฟ�า(Cyan) แล็ะส�ด้5า แล็ะเพ��อให%ภาพพ)ม่พ เหม่�อนธรรม่ช่าต)ซ์#�งจะม่�การไล็ระด้บส�ที่��แตกตางกน จ#งม่�การ

พ)ม่พ ส�ในล็กษณะเป3นจ�ด้ๆ

แหล็งก5าเน)ด้แสง1. แสงธรรม่ช่าต) (Natural Light) แสงที่��ได้%จากพล็งงานตาม่

ธรรม่ช่าต) เช่น ด้วงอาที่)ตย

แหล็งก5าเน)ด้แสง1. แสงประด้)ษฐ์ (Artificial Light) แสงที่��ได้%จากการที่��ม่น�ษย

ประด้)ษฐ์ ค)ด้ค%นข#$นโด้ยอาศยธรรม่ช่าต)แล็ะเที่คโนโล็ย�� เช่น แสงจากด้วงโคม่ตางๆ

การก5าเน)ด้แสงสาม่ารถึแบงได้%ออกเป3น 2 ล็กษณะค�อ 1. แบบอ)นแคนเด้สเซ์นต ( INCANDESCENCE) การก5าเน)ด้แสงที่��เก)ด้จากการเผ่าหร�อการให%พล็งงานความ่ร%อน เช่น การ

เผ่าแที่งเหล็�กที่��ความ่ร%อนส.งม่ากๆ

การก5าเน)ด้แสงสาม่ารถึแบงได้%ออกเป3น 2 ล็กษณะค�อ 2. แบบล็.ม่)เนสเซ์นต ( LUMINESCENCE ) แสงที่��ไม่ได้%เก)ด้

จากการเปล็��ยนพล็งงานความ่ร%อนให%เป3นพล็งงานแสง เช่น แสงจากตวแม่ล็ง,แสงที่��เก)ด้จากปฏิ)ก)ร)ยาเคม่�, รวม่ไปถึ#งแสงที่��เก)ด้

จากการปล็อยประจ�ของก'าซ์

ที่ฤษฎี�ส�แสง (Light Color)

ที่ฤษฎี�ส�ที่��เก��ยวข%องกบ งานออกแบบที่ศนศ)ล็ป? สาม่ารถึแบง

ได้%เป3น 2 แบบค�อ • ที่ฤษฎี�ส�แสง (Light Color) การผ่สม่

ของส�ประเภที่น�$ เป3นการผ่สม่ส�แสง เร�ยกวา การผ่สม่แบบบวก

(Additive Mixing) • ที่ฤษฎี�ส�วตถึ�ธาต�(Pigmentary

Color) การผ่สม่ของส�ประเภที่น�$เป3น การผ่สม่ของรงควตถึ� (Pigment)

เร�ยกวาการผ่สม่แบบล็บ (Subtractive Mixing) ซ์#�งจะได้%กล็าว

ถึ#งตาม่ล็5าด้บ ด้งตอไปน�$

ที่ฤษฎี�ส�แสง (Light Color)

แสงอาที่)ตย ม่�ส�ตาง ๆ รวม่กนอย. เม่��อให%แสงอาที่)ตย สองผ่านแที่งแก%ว ร.ปสาม่เหล็��ยม่ (Prism) แสงที่��ผ่านออกม่าอ�กด้%าน

หน#�งจะม่� 7 ส� ค�อ ม่วง คราม่ น5$าเง)น เข�ยว เหล็�อง แสด้ แด้ง แล็ะถึ%าน5าส�ที่$ง 7 รวม่กนเป3นส�ขาว แสงในธรรม่ช่าต)น$นม่�อย.ถึ#ง 7 ส�

แตรวม่กนอย. เร�ยกวา Spectrum

ที่ฤษฎี�ส�แสง (Light Color)

แม่ส�บวก (Additive Color) หร�อแม่ส�ว)ที่ยาศาสตร ม่� 3 ส� ค�อ1. ส�แด้ง (Red, R)

2. ส�เข�ยว (Green, G)

3. น5$าเง)น (Blue, B)

การผ่สม่ส�แบบบวก (Additive Color Mixing)

การผ่สม่ของแสงส�ขาวด้%วยล็5าแสงที่��ม่�ส�ตาง ๆ ตาม่ความ่ยาวคล็��นแสง ความ่ยาวคล็��นแสงพ�$นฐ์านได้%แก ส�แด้ง เข�ยว แล็ะน5$าเง)น เม่��อม่�การซ์%อนที่บกน ก�จะกอให%เก)ด้การบวก แล็ะรวม่ตวกนของความ่ยาวคล็��นแสง แสงหร�อแม่ส�ที่$งสาม่น�$ เป3นส�ข$น”

ต%น เม่��อผ่สม่เข%าด้%วยกนเป3นค. จะได้%ส�ข$นที่��สอง

1. หล็อด้ไส% ราคาถึ.ก ส�ของแสงด้� ต)ด้ต$งงาย ให%แสงสวางที่นที่�เม่��อ

เป9ด้ ประส)ที่ธ)ภาพต5�าม่าก อาย� การใช่%งานส$น ไฟฟ�าที่��ป�อนให%หล็อด้จะถึ.กเปล็��ยนเป3นความ่ร%อนกวาร%อยล็ะ 90 จ#งไม่ประหยด้ พล็งงาน แตเหม่าะสม่กบงานประเภที่ที่��ต%องการหร��แสง เช่น ห%องจด้เล็�$ยงตาม่โรงแรม่ หร�อใช่% กบโคม่ระย%าที่��ประกอบด้%วย

ผ่ล็#กแก%วเพ��อเน%นความ่สวยงาม่

2. หล็อด้ฟล็.ออเรสเซ์นต เป3นหล็อด้ที่��ม่�ประส)ที่ธ)ภาพแสงแล็ะอาย�การใช่%งาน

ม่ากกวาหล็อด้ไส% หล็อด้ฟล็.ออเรสเซ์นต แที่งยาวที่��ใช่%แพรหล็ายม่�ขนาด้ 36 วตต แตก�ยงม่�หล็อด้ไฟประส)ที่ธ)ภาพ ส.ง (หล็อด้ซ์�ป

เปอร ล็กซ์ ) ซ์#�งม่�ราคาตอหล็อด้แพงกวาหล็อด้ไฟ 36 วตต ธรรม่ด้า แตให%ปร)ม่าณ แสงม่ากกวาร%อยล็ะ 20 ในขนาด้การใช่%

ไฟฟ�าที่��เที่ากน

3. หล็อด้คอม่แพคฟล็.ออเรสเซ์นต (CFL) หล็อด้ตะเก�ยบช่น)ด้ที่��ให%ส�ของแสงออกม่าเที่�ยบ เที่าร%อย

ล็ะ 85 ของหล็อด้ไส% (ให%ส�ของแสงด้�ที่��ส�ด้) ส5าหรบใช่%แที่นหล็อด้ไส%เพ��อช่วยประหยด้ ไฟ แล็ะอาย�การใช่%งานนานกวา 8 เที่าของหล็อด้ไส% ม่� 2 ประเภที่ ค�อ แบบข$วเกล็�ยวแล็ะแบบ ข$วเส�ยบ

4. หล็อด้แสงจนที่ร ประส)ที่ธ)ภาพแสงต5�ากวาหล็อด้ฟล็.ออเรสเซ์นต เล็�กน%อย

แตอาย�การใช่%งาน นานกวาเหม่าะสม่เป3นไฟสนาม่ตาม่สวนสาธารณะ แตเม่��อใช่%ไปนานๆค�ณภาพ แสงจะล็ด้ล็ง

5. หล็อด้เม่ที่ล็ฮาไล็ด้ ประส)ที่ธ)ภาพส.ง ค�ณภาพแสงด้�แตต%องใช่%เวล็าอ� นหล็อด้

เม่��อเป9ด้ เหม่าะ ส5าหรบการใช่%สองส)นค%าในห%างสรรพส)นค%า

6. หล็อด้โซ์เด้�ยม่ความ่ด้นส.ง ประส)ที่ธ)ภาพส.ง แตค�ณภาพแสงไม่ด้� ม่กใช่%กบไฟถึนน

คล็ง ส)นค%า ไฟสองบร)เวณที่��เปล็��ยนหล็อด้ยาก พ�$นที่��นอกอาคาร

พ.ร.บ.พ�$นที่��ส5านกงาน, โรงแรม่, สถึานศ#กษา แล็ะ โรง

พยาบาล็/สถึานพกฟA$ น คาก5าล็งไฟฟ�าแสงสวางส.งส�ด้ (วตต ตอตารางเม่ตรของพ�$นที่��ใช่%งาน) ไม่เก)น 16 W/M2 หร�อกรณ�พ�$นที่��ร%านขายของ, ซ์.เปอร ม่าร เก�ต แล็ะศ.นย การค%า ไม่เก)น 23 W/M2 ที่$งน�$ให%สาม่ารถึค)ด้ค5านวณพ�$นที่��ที่$งอาคารเฉล็��ยได้% โด้ยไม่รวม่พ�$นที่��จอด้รถึ แตรวม่ถึ#งไฟฟ�าแสงสวางที่�วไปที่��ใช่%ในการโฆษณาเผ่ย

แพรส)นค%า ยกเว%น แสงสวางที่��ใช่%ในต.%กระจกแสด้งส)นค%าหน%าร%าน

ประเภที่ของโคม่ไฟ 1. โคม่ไฟสองสวางที่�วไป ( AMBIENT LIGHT ) น)ยม่ใช่%

เป3นโคม่ไฟด้าวน ไล็ที่ เป3นสวนใหญ โด้ยที่�วไปจะใช่%ในห%องรบแขกหร�อห%องน�งเล็น จะต)ด้ต$งโคม่ไฟในระยะหางกนประม่าณไม่เก)น 2 .4 0 เม่ตร แล็ะต%องเป3นช่น)ด้ที่��ให%แสงสวางสม่5�าเสม่อ

ประเภที่ของโคม่ไฟ 2. โคม่ไฟช่น)ด้ต$งพ�$น(TORCHIERE) เป3นโคม่ไฟที่��ให%

แสงน�ม่นวล็สม่5�าเสม่อ เหม่าะสม่กบพ�$นที่��ที่��จะให%ความ่สวางไม่เก)น 35 ตารางเม่ตร

ประเภที่ของโคม่ไฟ 3. โคม่ต$งโต'ะช่น)ด้ตกแตง ( DECORATIVE TABLE LAMP)

โด้ยสวนใหญม่กจะน5าม่าตกแตง ม่ากกวาที่��จะใช่%งานให%แสงสวางจ#งคอนข%างม่�ร.ปแบบหล็ากหล็าย

ประเภที่ของโคม่ไฟ 4. โคม่ไฟห%อย ( CHANDELIER ) ใช่%สองเฉพาะเจาะจงบน

พ�$นที่��เพ��อสร%างให%เก)ด้ความ่ร.%ส#กเป3นที่��รวม่กล็�ม่

ประเภที่ของโคม่ไฟ 5. โคม่ไฟโต'ะที่5างาน( TASK LIGTH ) เป3นโคม่ไฟที่��ถึ.ก

ออกแบบม่าเพ��อการใช่%งานบนโต'ะที่5างาน จ#งต%องสาม่ารถึปรบม่�ม่หร�อที่)ศที่างได้%งาย แล็ะสาม่ารถึเคล็��อนย%ายได้%งายช่วยล็ด้แสง

สะที่%อนจากโคม่ไฟช่น)ด้อ��น ๆ ภายในห%องได้%อ�กด้%วย

· ระบบการให%แสงสวางหล็ก ระบบแสงสวางหล็กที่��

ม่�ความ่สองสวางเพ�ยงพอตอการใช่%งานใน

แตล็ะพ�$นที่��น$น ๆ · ระบบการให%แสงสวางรอง ระบบม่�แสงสวางให%

เก)ด้ความ่สวยงาม่หร�อเน%นเพ��อให%เก)ด้ความ่

สนใจ สบายตา แล็ะ อารม่ณ

· การให%แสงสวางที่��ด้� ม่�ที่$งระบบการแสงสวางหล็ก

แล็ะแสงสวางรอง

การสองสวางภายในบ%านอย.อาศย อพารต เม่นต แล็ะ โรงแรม่· หล็อด้ที่��ให%แสงส�เหล็�องด้.นาอบอ� น ม่�คาความ่สองสวางพ�$นที่��

ที่�วไป 100 - 200 ล็กซ์

การสองสวางภายในบ%านอย.อาศย อพารต เม่นต แล็ะ โรงแรม่· ไม่ควรใช่%ไฟเก)นกวา 80 % ของอตราสว)ตช่ หร��ไฟ

· ม่�โคม่ไฟช่น)ด้อ��นช่วยให%แสงหล็ก เพ��อล็ด้เงาที่��เก)ด้เน��องจากโคม่หล็ก

· โคม่ระย%าใช่% 20 -25 วตต /ตารางเม่ตร/ 100 ล็กซ์ แล็ะควรต)ด้ต$งสว)ตช่ ไฟหร��ด้%วย

การสองสวางภายในบ%านอย.อาศย อพารต เม่นต แล็ะ โรงแรม่· โคม่ระย%าใช่%ขนาด้ประม่าณ 1/12 ของเส%นที่ะแยงม่�ม่ห%อง

· ช่องเป9ด้ไฟหร�บควรม่�ขนาด้อยางน%อย 1/10 ของขนาด้เบ%า · การให%แสงสวางจากหร�บเพ��อสองสวางพ�นที่��ควรม่�เพด้านส�ขาว

หร�อส�ออน

การสองสวางในส5านกงาน· ส5านกงานที่�วไปม่กใช่%โคม่ไฟตวสะที่%อนแสงอะล็.ม่)เน�ยม่ ห%อง

หร�อบร)เวณส5าคญที่��ไม่ต%องการแสงบาด้ตาก�ควรใช่%โคม่แบบม่�ตวกรองแสงขาวข�นหร�อแบบเกล็�ด้แก%ว( Prismatic Diffuser)

ความ่สองสวาง· การใช่%หล็อด้ปรอที่ความ่ด้นส.งอาจม่�ปDญหาในเร��องแสง

ส�น5$าเง)นที่�� ออกม่าม่ากในช่วงต)ด้ต$งเร)�ม่แรก แตจะจางล็งเม่��อต)ด้ต$งไปหล็ายเด้�อนแล็%ว

· การใช่%หล็อด้โซ์เด้�ยม่ในโรงงานอ�ตสาหกรรม่ใช่%ในกรณ�ไม่พ)ถึ�พ)ถึนเร��องส�

ความ่สองสวางในโรงพยาบาล็· หล็อด้ที่��เหม่าะสม่ส5าหรบการตรวจรกษาโรคที่�วไปค�อ หล็อด้ค.ล็

ไวที่ · ควรใช่%หล็อด้เหม่�อนกนที่$งหม่ด้ เพ��อไม่ให%หล็อกตา

ความ่สองสวางในโรงพยาบาล็· โคม่ที่��เหม่าะส5าหรบงานโรงพยาบาล็ในบร)เวณที่��ม่�คนไข% ค�อโคม่

ที่��ม่�แผ่นกรองแสงขาวข�นหร�อเกล็�ด้แก%ว แตม่�ปDญหาเร��องประส)ที่ธ)ภาพของโคม่ที่��ใช่%ไฟฟ�าม่าก

· แสงสวางในห%องผ่าตด้ควรสวางม่ากเพ��อไม่ให%ตางม่ากจากไฟแสงสวางผ่าตด้

ความ่สองสวางในพ)พ)ธภณฑ์ · วตถึ�ที่��ไวตอ UV ไม่ควรให%แสงม่ากกวา 120000 ล็กซ์ -ช่ม่./ปF

· วตถึ�ที่��ไม่ไวตอ UV ไม่ควรให%แสงม่ากกวา 180000 ล็กซ์ -ช่ม่./ปF

ความ่สองสวางในร%านค%า แล็ะ ศ.นย การค%า· หล็อด้ให%แสงที่�วไปที่��เหม่าะกบศ.นย การค%าควรให%แสงที่��สองที่�ก

ส�เด้น · บร)เวณที่��ต%องการให%เห�นวสด้�ส�ขาว เช่น เคร��องเข�ยนควรใช่%

หล็อด้แสงส�ขาว · การสองเน%นส)นค%าไม่ควรใช่%แสงสวางสม่5าเสม่อ

แสงอ.ล็ตร%าไวโอเล็�ต

Invisible cloak

31 January – 1 February 2012