2. Bazat

Naim HoxhaLigjërues në Fakultetin Ekonomik dhe Teknik

KOMTEL PE

hoxhanaim@gmail.com

Bazat e të Dhënave - Baza

Bazat e të dhënave

Fajllat

Bazat hierarkike

Bazat rrjet

Struktura B-tree Gjuhet e gjenerates III

Bazat relacionale RDBMSOracle, MS SQL Server, DB2

SQL gjuhë e gjeneratës IV

Qasja fleksibile

• Ndërlidhja e shfrytëzuesit Veglat për përdorim dhe menaxhim

(USer interface). • Help dhe manuale të shumta• Gjuha standarde për menaxhim të bazava është SQL (Structured Query Language)

ANSI standard.• Gjenerator i raporteve (report generator) • Gjenerator i formave(screen generator ).• Gjenerator i kerkesave (query generator)

Integriteti i të dhënave

• Korrektesia në momentin e gjenerimitMenaxhimi me përkufizime, vlera të paracaktuara

• Relacionet dhe ngurtësia e të dhënaveNdërlidhja me qelësa

• Përdorimi i tabelave ndihmëse• Evitimi i shumëkuptueshmërive dhe variacioneve• -Prishtine• -Prishtinë• -Prishtina• -Pristinë

Siguria e të dhënave

• Mbrojta e të dhënave nga qasja e paautorizuar • Sisteme të ndryshme të parullave Password – ID• Niveli i SO (Windows)• Niveli I Sistemit te Bazes• Niveli aplikativ• Mbrojtja nga destruksionet e paparapashme (vis

major): vërshimi, flaka, etj.• Veglat per backup dhe restore

Backup - fast recovery• RBS Role Based Security• CAS Code Access security • Digital signature

Pavarësia e të dhënave

• Crystal Report

• MS Access

• MS Excel

• SQL

• Transparenca e DBMS dhe standardizimi ANSI

Zvoglimi dhe eliminimi i redundancës - përsëritjes

• Parimi i vendosje se te dhënave vetëm një herë.

• Perseritja si punë shtesë• Redudanca si burrim i konfuzionit -

gabimeve• Redudanca si pengesë e centralizimit dhe

unifikimit

Shfrytëzimi i njëkohshëm i të dhënave nga shumë shfrytëzues

• Puna e njëkohshme dhe problemet• Evitimi i konflikteve logjike dhe afariste

– Platforma e centralizuar

• Autorizimet• Gjuhët

Standardizimi dhe ndërlidhja e të dhënave

• Tabelat ndihmese

• Kombot dhe listat renëse

Ngritja e produktivitetit dhe shpejtesia e pergjegjes

• Programimi me i lehtë me SQL

• Krijimi i shpejtë i View dhe reporteve

• Gjuhët e gjeneratës IV vs gjenerata III

• Shpejtësia e përgjegjes brenda n sec

Ç’është projekti ?

Projekti është ndërmarrje e përkohëshme dhe e fundshme e aktiviteteve dhe veprimeve për ti realizuar kërkesat dhe qëllimet e caktuara

Përmbajtja – Çka do te krijoje projekti ? Çka do te fitoje përfituesi ?

Perkufizimet e projekteve

Koha – Sa do te zgjasë projekti ?

Çmimi – Sa do te kushtoje projekti ?

Projekti është ndërmarrje e përkoheshme dhe e fundshme e aktiviteteve dhe veprimeve për ti realiziuar kërkesat dhe qellimet e caktuara

Realizimi i projektit

Qëllimet afariste

Organizimi afarist

Proceset afariste

Të dhënat afariste

Sistemi informatik

Bazat e të dhënave

Aplikacionet afariste

Proceset afariste

Qëllimet afariste

Definimi i kerkesave - TOR

Analiza Top Down

Implementimi Botom-Up

Modelimi dhe disejnimi

Faza Aktivitetet kryesore Qëllimet

Definimi i kërkesa

Definimi i kërkesave dhe nevojave të informatave

Përcaktimi i qëllimeve, gatishmërisë së të dhënave, përdorimit të të dhënave, formatit dhe kalkulimeve

Disenjimi logjik i bazës

Identifikimi i entiteteve të rëndësishmeDefinimi i atributeve të entiteteveGrupimi i entiteteve në klasa entiteteshIdentifikimi i relacioneve ndërmjet entiteteveNormalizimi i relacioneve

Lidhja e entiteteve me qëllime të caktuara.Standardizimi i emërtimeve dhe formateveDefinimi i burimeve i të dhënaveIdentifikimi i bartësve të të dhënavePërcaktimi i karakteristikave identifikuesePërcaktimi i natyrës së relacioneve 1:1, 1:M, M:M. Reduktimi i redundancës dhe eliminimi i anomalive

Disenjimi fizik i bazës

Implementimi i sistemit të mbështetur në bazë

Realizimi i disenjit logjik në pajimet kompjuterike

Modelimi i Bazave Relacionale të të dhënave

SOFTWARE DEVELOPMENT LIFE CYCLE

Integrimi dhe testi

Kodimi dhe testimi

Disejnimi i Softverit

Analiza e kërkesave

Softveri

Testi per pranimin

formal

FCAPCAPDR CDR TRR ORRSSR

SWDLC Waterfall Model*

Metodologjia e projektit

INICIALE

Grupet e proceseve

PLANIFIKIMI

EGZEKUTIMI

MBIKQYRJA DHE KONTROLLI

PËRMBYLLJA

InicializimiPërmbyllja

BË

RE

PlanKontrollo

Vep

ro

Cikli i proceseve sipas Shewhartit

Përmbajtje e projektit

Integrimi

Përmbajtja

Koha

Çmimi

Cilësia

Burimet njerëzore

Komunikimi

Risku

Prokurimi

UML Use Case - OOD

ud Prov imi pranues

Provimi pranues

Referenti

Regj istro nxenesin

Regj istro suksesin ne

prov im pranues

Bartja e nxenesve

pozitiv

Perilimi dhe shtypja e listes

para prov imit

Kryereferenti

Perpilimi dhe shtypja e listes perfundimtare

Te dhenat gjerale

Zgjedh nga menya

Login

:Baza

Listo Nxenesit

«extend»

«extend»

UML Data Flow Diagram

User

4.1.4.2.1 Display

Fixed Asset General Data

General

4.1.4.2.2 Edit Fixed Asset

General Data

Fixed Asset

Fixed Asset Details

Fixed Asset

Fix

ed

Ass

et D

etai

ls

Fixed Asset

Fixe

d Asset D

etails

Fixed Asset Details

New Fixed Asset

4.1.4.2.3

New Fixed Asset General Data

New

Fix

ed

Ass

et

Det

ails

Fixe

d Asset D

etails 4.1.4.2.4

Preview and Print

Fix

ed

Ass

et D

etai

ls

User re

quest

Fixed Assets Depreciation

report 4.1.4.4

Fixed Asset sAccounting

4.1.4.3

Fixed Asset Details

Fixed Assets FA

Partners P

Org. Structure OS

Projects PR

Funds F

Asset Categories FC

Purchase Mode PM

Manufacturer AM

Fixed Assets FA

Partners P

Org. Structure OS

Projects PR

Funds F

Asset Categories FC

Purchase Mode PM

Manufacturer AM

Report

Platforma

• Sistemi operativ• Unix• Sistem i centralizuar -plotesisht

– Te gjitha stacionet punues i shfrytezojne resurset e serverit– Ne rast te keputjes se lidhjes nuk mund te kryej kurfar pune.

Local Server

Work Station

Work Station Work Station

Work Station

Main Server

prapa

Platforma

• Sistemi operativ• Windows• Sistem i centralizuar - replika

– Punon me te dhenat interne deri ne rimekembjen e lidhjes– Shfrytezon resurset vetanake

Local Server

Work Station

Work Station Work Station

Work Station

Main Server

prapa

Problemet tjera

• Autorizimet e shfrytëzuesve• Shumë gjuhësia• Implementimi i sistemit • Migrimi i te dhënave • Resurset Humane -Trajnimi dhe udhëzimet për

pune• Mirëmbajtja – vetanake / ndërmarrjet tjera• Zhvillimi – adaptimi ne kushtet e reja legjislative

e teknologjike• Hardveri – Rrjeti – Sistemi operativ• Unifikimi – Standardizimi (Web – Portall)