View
10
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
09.07.2018
1
İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış ve Güvenlik Kültürü
Tehlike; insanların yaralanması,hastalanması, malın veya malzemeninhasar görmesi, iş yeri ortamının zarargörmesi veya bunların gerçekleşmesinesebep olabilecek kaynak veya durumuifade eder.
TEHLİKE
Risk ise, işyerinde, meydanagelebilecek, maruz kimselere veya çalışmaçevresine zarar ya da hasar verici niteliktekibir olayın, meydana gelme ihtimali ile zararverme derecesinin bir bileşkesi olaraktanımlanabilir.
RİSK KABUL EDİLEBİLİR RİSK
Kabul edilebilir risk; işletmenin,kanuni zorunluluklar ile kendi işsağlığı ve güvenliği politika veuygulamaları dikkate alındığında,kabul edebileceği düzeye indirilmişriski ifade eder.
09.07.2018
2
RİSK DEĞERLENDİRME
Risk değerlendirmesi, çalışma ortamı, şartları ya daçevrede var olan tehlikelerden kaynaklanan riskleri,sistematik bir yolla ortaya çıkarmak, yok etmek veya kabuledilebilir seviyeye indirmek için nitel ve nicel yöntemlerkullanılarak yapılan çalışmalardır.
OLAY (VAKA)
Olay (vaka); oluşum tarzı itibariyle bir kaza olmasınarağmen sonuçları neticesinde yaralanma, zarar veyahasarın meydana gelmediği durumdur.
KAZA
Kaza; ölüme, hastalığa, yaralanmaya, hasara veyadiğer kayıplara sebebiyet veren istenmeyen olay olaraktanımlanır.
İŞ KAZASI
İş kazası, işin yapımı ve yürütümü sırasında meydanagelen tehlikeli durum ve tehlikeli davranışların zaman vemekân şartlarında bir araya gelmesinden kaynaklanan,ölüm, hastalık, yaralanma, zarar veya hasara sebebiyetveren istenmeyen olaydır.
09.07.2018
3
İŞ KAZASI
Uluslararası Çalışma Örgütüne (ILO) Göre;
Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altınaalınamamış olan etrafa zarar verebilecek nitelikteki olaydır.
Dünya Sağlık Örgütüne (WHO) Göre ise;
Önceden planlanmamış çoğu kişisel yaralanmalara,makinelerin ve araç gereçlerin zarara uğramasına, üretiminbir süre durmasına yol açan bir olaydır.
İş Kazalarının NedenleriAraştırmacılarca, tüm kazaların beş temel faktörün ardı ardına
sıralandığı bir ‘Kaza Zinciri’nden oluştuğu kabul edilmektedir.Bunlardan biri olmadıkça bir sonraki meydana gelmez ve zincirtamamlanmadıkça kaza ve yaralanma olmaz.
İş Kazalarının Nedenleri
Şekildeki beş faktörden en önemlisi üçüncü faktör olan güvensizdurum ve davranışlardır. Tehlikeli hareketlerin giderilmesi ile diğerfaktörlerin etkisi ortadan kalkmakta ve böylelikle kaza ve zarar oluşmadanönlenmektedir. Faktörlerden birinin giderilmesi ile tüm faktörlerintetiklenmesi (domino etkisi) önlenmektedir.
KAZA ZİNCİRİ1. İnsanın Tabiat Şartları Karşısında Zayıflığı:
İnsanın tabiat şartları karşısında yaratılıştan gelen zayıflığı kazaların ilk
temel sebebidir.Eğer insanlar tabiat karşısında bu kadar zayıf olmasaydı
kazalar olmazdı.Bu sebeple kazalar tam bir kesinlikle önlenemez.
09.07.2018
4
2. Kişisel Kusurlar:
Dikkatsizlik, pervasızlık, asabiyet, dalgınlık, önemsemezlik ve
ihmal gibi kişisel kusurlar kazaların ikinci temel sebebidir. Bu
kusurlar zayıflığın kişisel boyutu olup, şahsın yanlış ya da gereksiz
hareket yapmasına neden olur.
İnsanları bu kusurları eğitim ve disiplinle kısmen önlenirse de iş
güvenliği bilimi kişisel kusurların psiko-sosyal ve çevresel etkiler
nedeni ile de ne zaman ortaya çıkacağı bilinmeyeceği için bu konu
ile uğraşmaz ve insanı kusurlu bir varlık olarak kabul eder.
3. Tehlikeli Hareket-Tehlikeli Durum :
İnsanın şahsi kusurlarının bir kazaya sebep olması için TEHLİKELİ
ŞEKİLDE HAREKET etmesi gerekir. Ancak yalnız başına tehlikeli
harekette bir kazaya sebep olmaz. Kazanın meydana gelmesi için birde
TEHLİKELİ DURUM’un bulunması şarttır.Kaza ancak bu iki hususun
aynı anda üst üste gelmesi hallerinde oluşur.
Kaza zincirindeki beş faktörden en önemlisi üçüncü faktör olan tehlikeli
durum ve davranışlardır. Tehlikeli hareketlerin giderilmesi ile diğer
faktörlerin etkisi ortadan kalkmakta ve böylelikle kaza ve zarar oluşmadan
önlenmektedir. Faktörlerden birinin giderilmesi ile tüm faktörlerin
tetiklenmesi (domino etkisi) önlenmektedir.
4. Kaza Olayı :
Yukarıda belirtilen üç unsurun arka arkaya gelmesi de önceden
planlanmayan ve bilinmeyen, zarar vermesi muhtemel bir olayın meydana
gelmesi için kafi değildir. Bir de kazanın bütün unsurları ile gerçekleşmesi,
yaralanma yada zararın meydana gelmesi için KAZA OLAYINA ihtiyaç
vardır. Bu da kaza zincirinin dördüncü halkasını teşkil eder.
5. Yaralanma (Zarar Veya Hasar) :
Bir kazanın kaza tanımındaki durumuna gelmesi için YARALANMA
(ZARAR VEYA HASAR) safhasının da bulunması gereklidir. Bu husus
kaza zincirinin son halkasıdır.
Bir işletmede, fabrikada, iş kolunda yürütülecek iş güvenliği
çalışmalarında ve her türlü iş güvenliği problemlerinin
çözümünde göz önünde tutulması ve dikkate alınması gereken
ON temel kural vardır. Bu 10 kurala iş güvenliği temel prensipleri
diyoruz. Bu prensipler bilimsel bir çalışma çerçevesinde
yürütüldüğü takdirde istenilen sonuçlar elde edilebilir.
09.07.2018
5
Bu prensipler şunlardır:
1-Tehlikeli Hareket ve Tehlikeli Durumların Önlenmesi :
İş güvenliği bilimi, kazaların önlenmesi çalışmasında kaza zincirinin
3.halkası olan TEHLİKELİ HAREKET VE TEHLİKELİ DURUM’u asli
faaliyet alanı olarak benimser.
Kaza zincirinin 3.halkası olan tehlikeli hareket ve tehlikeli durum
zincirin en zayıf halkasıdır. Çünkü 1 ve 2. halkalar insan ile ilgili
hususlardır ve iş güvenliği bilimi insan ile uğraşmanın etkili sonuçları
olmayacağını kabul eder. Bu nedenle iş güvenliği sorumlularının ilk
yapacağı iş TEHLİKELİ HAREKET VE TEHLİKELİ DURUMLARI tespit
ederek bunları ortadan kaldırmaya çalışmalıdırlar.
2- İş kazalarının % 88’i tehlikeli hareketlerden, %10’u tehlikeli durumlardan,
%2’si kaçınılmaz ve sebebi bilinmeyen) hareketlerden kaynaklanmaktadır.
Bu prensip iş güvenliği sorumlularını
özellikle tehlikeli hareketler üzerinde
yoğunlaşmalarının gerektiğini açıkça
göstermektedir
Tehlikeli Hareketler
Emniyetsiz çalışma,
Gereksiz hızlı çalışma,
Emniyet donanımı kullanılmaz duruma sokma,
Alet ve makineleri tehlikeli şekilde kullanma,
Emniyetsiz yükleme,
Emniyetsiz vaziyet alma,
Tehlikeli yerlerde çalışma,
Şaşırma, kızgınlık, üzgünlük, telaş, şakalaşma vb.
Kişisel koruyucuları kullanmamak
Tehlikeli Durumlar
Uygun olmayan koruyucular,
Koruyucusuz çalışma,
Kusurlu alet, makine, teçhizat kullanma,
Emniyetsiz yapılmış alet ve makineler,
Yetersiz-bakımsız bina, alet ve makineler,
Yetersiz ya da fazla aydınlatma,
Yetersiz havalandırma
Emniyetsiz yöntem ve şartlar
09.07.2018
6
3- Kaza sonucu meydana gelebilecek zararın büyüklüğü kestirilemez, bu
tamamen tesadüflere bağlıdır.
Burada; yapılan çalışmalar ile kazayı hafif atlatmak değil, kazayı meydana
getiren sebeplerin ortadan kaldırılmasının doğru olacağına işaret
edilmektedir. Yapılan istatistikler, kazaların % 50’sinin kolayca
önlenebileceğini, % 48’inin ancak etüd ve metotlu bir çalışma ile
önlenebileceğini, % 2’sinin de önlenmesinin mümkün olamayacağını
göstermiştir.
4- Ağır yaralanma yada ölümle neticelenen her kazanın temelinde 29
yaralanma ve 300 ramak kala olayı vardır (1-29-300 oranı)
Bu prensipten özellikle “kazaya ramak kaldı” olaylarının nedenlerinin çok
iyi incelenerek sebeplerinin ortadan kaldırılması gerektiği anlaşılmaktadır.
Yaralanma
Ramak kala
Can kaybı
5- Tehlikeli hareketlerin nedenleri:
işçinin bünyeden ve yaradılışından gelen şahsi kusurları (dikkatsizlik,
laubalilik, umursamazlık)
Bilgi ve ustalık yetersizliği
Fiziki yetersizlik
Uygunsuz mekanik koşullar ve fiziki çevre
Görüldüğü gibi insan önce güvensiz koşulları oluşturmakta, sonra bu
koşullar nedeniyle kaza yapmakta veya meslek hastalığına uğramaktadır.
Yine tehlikeli hareketlerin nedenlerinin bir tasnifi yapılarak kaza
incelemelerinde kusur oranlarının belirlenmesindeki kriterleri ortaya
koymaktır.
6- Kazalardan korunma metodu
A- Mühendislik ve revizyon
- Tehlikeli durumların bilinmesi
- Tehlikeli durumların analizi
- Tedbirlerin alınması
- Tedbirlerin uygulanması
- Gerekli kontrollerin sağlanması
09.07.2018
7
İş sağlığı ve iş güvenliğine yeni yaklaşımlar sonucu mevzuatımıza giren
risk değerlendirmesi kapsamında bu başlıkları şu şekilde sıralayabiliriz.
- Tehlikelerin tanımlanması,
- Tehlikelerden kaynaklanan risklerin değerlendirilmesi,
- Riskleri önlemek veya azaltmak için kontrol tedbirlerinin
belirlenmesi
- Kontrol tedbirlerinin uygulanması
- Kontrol tedbirlerinin sürekli olarak izlenmesi
B- İkna ve Teşvik
- Eğitim ve öğretim çalışmaları
- Çeşitli yarışmaların düzenlenmesi
- Uyarı levhaları ve afişler
- Propaganda
- Ödüllendirme / Özendirme
C- Ergonomiden yararlanma
Yapılacak işe uygun işçi temini ve çalışanları biyolojik özellikleri ile kabiliyetlerine
göre makine, tesis ve aletleri geliştirmek şeklinde ergonomi biliminin gerekleri
yerine getirilmelidir.
D- Disiplin Kurulları
İş güvenliğinin sağlamada en çok başvuruşacak çözüm yolu disiplin tedbirlerine
başvurulmasıdır.
7. Kazalardan korunma yöntemleri ile üretim, maliyet, kalite kontrolü
metotları benzerlik ve paralellik arz eder.
İş güvenliğini sağlama metotları ile verimlilik ve kalite çalışmalarında
kullanılan yöntemler arasında tam bir paralellik vardır. Bu yaklaşım
özellikle yönetim sistemleri arasında oluşturulan benzerlikte de çok açık bir
şekilde ortaya konulmuştur.
8. İş güvenliği ile ilgili çalışmalara, konulacak kurallara ve alınacak
tedbirlere üst düzey yöneticiler katılmalı ve sorumluluğa ortak olmalıdırlar.
İş güvenliği çalışmaları, sadece işyerinde bu amaçla görevlendirilen
personelin gayret ve çabaları ile sınırlı olmamalıdır. Özellikle üst düzey
yöneticilerin iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarına ilgi duymaları ve destek
olmaları, diğer çalışanların iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarına pozitif
katkısını artıracağı gibi, üst düzey yöneticilerin kendi koydukları kurallara
örnek teşkil edecek şekilde uymaları da teşvik edici bir neden olacaktır.
09.07.2018
8
9. Formen, ustabaşı ve benzeri ilk kademe yöneticiler kazalardan
korunmada en önde gelen personeldir.
Bu prensipte; işyerinde işçiye en yakın ilk kontrol elemanının iş güvenliğini
sağlama çalışmalarında ki önemi ile eğitim, ikna, teşvik ve disiplin
çalışmalarının hangi seviyede yoğunlaştırılması gerektiğine işaret
edilmektedir.
10. İş güvenliği çalışmalarına yön veren insani duyguların yanında, iş
güvenliğinin sağlanmasında itici rol oynayan iki mali faktör vardır.
A- Güvenli bir işletmede üretim artıp maliyet düşecektir.
B- Kazalarda meydana gelen zarar yapılan ödemelerin yaklaşık beş katı
olacaktır.
GÜVENLİK KÜLTÜRÜ
1986 yılında gerçekleşen ve çok vahim sonuçlar ortaya çıkaran Çernobil
faciasının kaza inceleme raporunda, “yetersiz güvenlik kültürü” ibaresinin
yer alması akademik çevreleri ve konunun uzmanlarını bu alanda çalışmalar
yapmaya yöneltmiş ve ortaya konan bulgularla iş kazalarını daha da düşük
oranlara indirmenin tek yolunun işyerlerinde uygun ve yeterli düzeyde
güvenlik kültürü oluşturulması olduğu tüm akademik çevrelerde kabul
görmüştür.
Güvenlik kültürünün tanımı, literatürde çok farklı şekillerde dile
getirilmektedir. Bu tanımlar incelendiğinde, ortaklık, önleme, korunma,
maruziyet, değişim, algılama, inanç, değer, tutum vb. kavramların tüm
tanımlarda ortak olduğu görülmektedir. Bu kavramlardan yola çıkarak,
işyerindeki güvenlik kültürünü,
işyerinin her kademesinde görev yapan personelin, iş sağlığı ve güvenliği ile
ilgili maruziyet, önleme, korunma gibi konularda sahip olduğu veya
geliştirdiği ortak davranış, alışkanlık, inanç, görüş ve paylaşımlar bütününün
ifadesi şeklinde tanımlamak mümkündür.
Önerilen tanımdan da anlaşılacağı üzere, güvenlik kültürü bütün
işletmeyi kapsamakta ve işletmenin her bireyi tarafından farklı seviyelerde
olsa bile algılanmaktadır. Bu algının kabul edilebilir düzeye
yükseltilebilmesi için her kademedeki çalışanların güvenlik kültürünün
birbirine yakınlaştırılması iş kazalarının önlenmesinde önemli bir unsur
olacaktır.
09.07.2018
9
Güvenlik kültürünün her bireyde oluşmasına yönelik çalışmalar,
öncelikle aile içi eğitimle başlamalı, devamında eğitim-öğretim hayatı
boyunca desteklenmeli ve bireyin çalışma hayatına dahil olması ile
işverenlerce verilecek eğitimlerle en üst seviyeye taşınmalıdır. Bu
amaçla; ülkemizde güvenlik kültürüne sahip bireylerin yetişmesi
konusunda aile ile birlikte eğitim sistemine de büyük sorumluluklar
düşmektedir. Gerek ilk ve orta öğretim, gerek yüksek öğretim ve
gerekse mesleki eğitim süreçlerinde, bireylerde güvenlik kültürü
oluşmasına algılamasına yönelik programlar uygulanmalıdır.
Son yıllarda, dünyada ve ülkemizde güvenlik kültürü konusunda yapılan
çalışmalar ve konunun çalışma yaşamının birçok alanında gündeme
getirilmesi, ilerleyen zamanlarda güvenlik kültürünün hem toplum ve hem
de çalışma yaşamına yeterli oranda entegre olacağı konusunda umut
verici gelişmeler olarak değerlendirilebilir. Bu entegrasyonun sağlanması,
yalnızca iş kazaları ve meslek hastalıklarını değil, trafik kazaları ve ev
hayatında yaşanan kazaları da bir hayli azaltacaktır.
İş kazaları, çoğunlukla risk unsuru taşıyan çalışma koşullarının birtakım
psiko-sosyal faktörler nedeniyle, çalışanlar tarafından yeterince
algılanamamasından kaynaklanmaktadır. Örgütlenmedeki yetersizlikler,
etkin olmayan iletişim ve eğitim eksikliği çalışanların güvensiz
davranışlarda bulunmalarına yol açarken, mesleki ve günlük yaşamdan
kaynaklanan sorunların ortaya çıkardığı psikolojik gerilim de kaza riskini
artırmaktadır. Karmaşık bir yapıya sahip olan iş kazalarının meydana
gelmesinde pek çok faktörün etkisi bulunmakla birlikte, yaygın kanaat iş
kazalarının önemli bir bölümünün insan hatasına bağlı olduğudur. Bundan
dolayı, iş sağlığı ve güvenliğinin beşeri unsuru üzerinde giderek daha fazla
durulmaya başlanmıştır.
İş kazalarına esasen güvenli olmayan davranışların yol açtığından
hareketle kazalarla ilgili insani ve mali yükümlülükler azaltılmak
istendiğinde, güvenli olmayan davranışlara odaklanılması insancıl olduğu
kadar, iktisadi bir yaklaşımı da gerektirmektedir. Pek çok işletme, güvenlik
düzeyini yükseltmek amacıyla çaba sarf etmekte, zaman ve para
harcamaktadır. Sarf edilen çaba, temelde işletmede iş güvenliği yönetimi
sistemini kurmaya ve iş güvenliği kültürünü oluşturmaya yöneliktir.
İşletmede iş güvenliği yönetim sisteminin tesisi, kaynakların korunmasına
katkı sağlayacağı gibi, daha yüksek verimlilik ve kaliteyi de beraberinde
getirecektir.
09.07.2018
10
Bir süreç olarak iş güvenliği kültürü, yaygın kullanımıyla
güvenlik kültürü, işletmedeki tehlikelere işçilerin maruz kalmasını
engellemeye yönelik olarak örgüte ait normlar, inançlar, roller,
tutumlar ve uygulamaları ifade etmektedir. Güvenlik kültürü,
işçilerin tutumları ve davranışları üzerine odaklanarak güvenli
davranışı motive etmekte ve işçilerin çalıştıkları işletmelerdeki
risklerin farkında olmalarını sağlamayı, tehlikelerin sürekli olarak
gözetimini mümkün kılan bir norm geliştirmeyi amaçlamaktadır.
Bir örgütün güvenlik kültürü; birey ve grup değerlerinin, tutumlarının,
algılamalarının, yeterliliklerinin ve bağlılığı belirleyen davranış kuralları ile
örgütün sağlık ve güvenlik yönetimi biçim ve becerisinin ürünü olarak
değerlendirilmektedir. Bu kültür işletmede mevcut olduğunda, iş güvenliği
ile ilgili olumsuz ya da zararlı davranışlar en aza indirgenebilecek, iş
kazası, yaralanma ve ölüm vakalarında da azalma gerçekleşebilecektir.
Bütün bunlarla birlikte, güvenlik kültürünün örgütün; kalite, güvenilirlik,
rekabet edebilirlik, verimlilik ve işletmenin karlılığı üzerinde de olumlu
etkileri bulunmaktadır.
Güvenlik kültürünün çalışanlar tarafından işyerlerinde yeterli düzeyde
algılanmasının ilk basamağı, birçok yönetim sisteminde görüldüğü gibi, üst
yönetimim taahhüdü olarak adlandırılan kısımdır. İşveren veya vekilleri
tarafından işletmede güvenlik kültürü oluşturulmasına yönelik yatırımlar
yapılması, gerekli eğitimlerin çalışanlara aldırılması, kişisel koruyucu
donanımların hazır tutulması, işletme içerisinde ve çalışanlarla beraber iş
sağlığı ve güvenliği ile ilgili konuların değerlendirilmesi, gerekli prosedür ve
talimatların hazırlanması ve en önemlisi de güvenliği üretimden ve işten
önde tutulması, üst yönetimin taahhüdü basamağının gereklilikleridir.
İşletmede güvenlik kültürü oluşturmanın ve yerleştirmenin ikinci adımı,
orta yönetim olarak nitelendirilen baş mühendis, mühendis, şef, usta ve
eğitici gibi çalışanların, verdikleri talimatlarda iş sağlığı ve güvenliği
gerekliliklerini gözetmesi ve çalışanların yaptıkları işlere nezaret ederken iş
sağlığı ve güvenliği gerekliliklerine uygun şekilde davranmalarını
gözetmeleridir.
09.07.2018
11
Güvenlik kültürü oluşturmanın üçüncü basamağı, işyerinde yazılı bir iş
sağlığı ve güvenliği sistemi kurulmuş olması gerekliliğidir. Bu sistemin temel
unsurları olarak, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda
bilgilendirilmesi, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili kurul ve heyetlerde alınan
kararlardan tüm çalışanların haberdar edilmesi ve söz konusu kurul ve
heyetlere çalışanların katılımının sağlanması, işyerinde meydana gelen,
meydana gelmesi muhtemel olan veya kıl payı atlatılan kazaların veya sağlık ve
güvenlikle ilgili diğer olumsuz durumların raporlanması ve bu raporlar
doğrultusunda yapılan çalışmalar ve düzeltici faaliyetler hakkında çalışanlara
bilgi verilmesi sayılabilir. Bunlara ek olarak, çalışanları iş sağlığı ve güvenliği ile
ilgili konularda ödüllendirme hususu da bu basamağın unsurları arasında yer
almaktadır.
İşyerlerinde güvenlik kültürü oluşturmanın son basamağı da yazılı
olmayan bir iş sağlığı ve güvenliği sistemi oluşturulmasıdır. Bu aşama, iş
kazası ve meslek hastalığı oluşmasına neden olacak şekilde davranan
çalışanların belirlenerek onlara yönelik özel çalışmalar yapılması, usta-
çırak ilişkisi olan yerlerde ustaların iş sağlığı ve güvenliği gereklerini
çıraklara aktarmasının teşvik edilmesi ve bu gerekliliklere uygun davranış
sergileyen çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği konusunda yetki verilerek
diğer çalışanları uyarması ve onlara örnek olacak doğru davranışları
sergilemelerinin sağlanması gibi unsurları içermektedir.
İşletmelerde, uygun ve yeterli düzeyde güvenlik kültürü bilincinin
oluşturulmasının iş kazalarını yüzde elli oranında azaltması gereğinden
hareketle, yetişmiş eleman kaybı yanında işletmelerin verimlilik, tazminatlar,
iş gecikmesi, işgünü ve işgücü kaybı gibi maddi; can kaybı, uzuv kaybı, aile
hayatı ile ilgili problemler, çalışma barışı ve imaj bozulması gibi manevi
kayıpların önlenmesi sayesinde getireceği tasarrufun KOBİ’ler açısından ne
derece önemli olacağı hususu kolaylıkla tahmin edilebilecektir.
Neden İş Güvenliği ?
Küresel ekonomideki değişiklikler her yerde artan ekonomik güvensizlik
ve eşitsizlikle sonuçlanmıştır. Bu eğilim, dünyanın pek çok yerinde işçi ve işçi
topluluklarının seslerini daha az duyurabilmelerine ve çalışma koşullarının
bozulmasına neden olmuştur.
ILO’nun sosyal ve ekonomik güvenliği artırma stratejisi, güvenliğin 7
temel boyutuna odaklanmaktadır.
09.07.2018
12
İş Güvenliğinin 7 Temel Boyutu
1. İş piyasası güvencesi
2. İstihdam güvencesi
3. İş güvencesi
4. Beceri geliştirme güvencesi
5. Çalışma güvenliği
6. Temsil güvencesi
7. Gelir güvencesi
İş Güvenliğinin 7 Temel Boyutu
1. İş piyasası güvencesi: Devlet güvencesinde, tam istihdam yoluyla uygun
istihdam olanakları.
2. İstihdam güvencesi: Keyfi işten çıkarmaya karşı koruma, işe alma ve işten
çıkarma ile ilgili düzenlemeler, mali yükün işverence karşılanması.
3. İş güvencesi: Kişinin mesleğinin, beceri alanının veya kariyerinin
korunması, beceri alanı dışında ya da beceride eriştiği yetkinlik düzeyi
altında çalıştırmaya ve kısıtlayıcı iş uygulamalarına karşı koruma ve iş
deneyiminin korunması, esnaf birliklerine karşı hoşgörü.
4. Beceri geliştirme güvencesi: Çıraklık ve iş eğitimi yoluyla, yaygın beceri
kazanma ve sürdürme olanağı.
5. Çalışma güvenliği: Tüm işçiler için işyerinde sağlık ve güvenlik
düzenlemeleri, çalışma saatlerinin sınırlandırılması, uygun olmayan
saatlerde çalışma ve gece işinin kısıtlanması yoluyla kaza ve hastalıklardan
korunma.
6. Temsil güvencesi: Devletin işleyişine ekonomik ve politik olarak katılmış,
grev hakkı da olan bağımsız sendikalar, işveren örgütleri ile iş piyasasında
ortak sesin varlığının korunması.
7. Gelir güvencesi: Asgari ücret, ücret ayarlamaları, kapsamlı sosyal
güvence, vergilerin gelire göre ayarlanması ile gelirin korunması.
GÜVENLİK
Risklerin, tanımlanmış bir zamanaralığı süresince, kabul edilebilir düzeyiçinde kalma yeteneğini ifade eder.
09.07.2018
13
İş Sağlığı ve Güvenliği
İşin yapılması sırasında çeşitlinedenlerden kaynaklanan sağlığa vegüvenliğe zarar verebilecek koşullarınönlenmesi ve bu koşulların oluşturacağıolumsuz etkilerden çalışanların korunmasıamacı ile yapılan sistemli ve bilimselçalışmalardır.
İş Sağlığı ve Güvenliğinin Asli-Tali Amacı
İSG faaliyetlerinin asli amacı çalışanların sağlık vegüvenliklerini korumaktır.
Bu faaliyetlerin tali amacı ise çalışanların işyerinin veüretimin korunmasıdır.
İş Güvenliğinin Kapsamı
İşle ilgili hastalık ve sakatlıklardan korunma,Her türlü ayrımcılığa karşı koruma,Şiddet, taciz, stress, uygun olmayan çalışma saatlerinekarşı koruma, çalışma saatlerinin, gece işinin, çalışmayaşının sınırlandırılması,Tazminat, emeklilik güvencesi, analık koruması, işedevamsızlık koruması, uzun süreli bakım, tatil, mantıklı işplanlaması,Devlet yaptırımı ve teftiş yoluyla koruma,
Örgütlenme hakkı,Toplu pazarlık hakkı,Sağlık hizmetine ulaşma, eğitim, çocuk bakımı gibi sosyaldestek hakkı,Güvensiz işi reddetme hakkı,İSİG kurulları ve diğer temsil mekanizmaları yoluyla katılımhakkı,İşle ilgili olası tehlikeleri bilme hakkı,“işyerindeki yanlış yapılan işleri bildiren kişiler” içinkorunma hakkı. İş güvenliği kapsamındadır.
09.07.2018
14
Güvenliği sağlamanın üç ana kuralı vardır.
1. Güvenliği ve sağlığı tehdit eden durumların ortadankaldırılması, (Önlem alma, proaktif yaklaşım)
2. Güvenliği ve sağlığı tehdit eden gelişmelerin zamanındatespiti,
3. Önlenemeyen durumların kötü sonuçlarının en azaindirgenmesi.
Kural 1: Sağlığı ve Güvenliği Tehdit Eden Durumların Ortadan
Kaldırılması :
Günümüzdeki yönetim anlayışının temel felsefesi; olayların önünde
olmak ve erken davranmaktır (proaktif). Olaylara sonradan tepki gösterme
(reaktif), artık kabul edilir bir davranış değildir. Birinci kuralın karşılığı,
genelde “önlem alma” olarak anılır. Önlem almanın tanımı şudur: Kötü
veya yanlış bir şeyi ortadan kaldırmak veya engel olmak amacıyla hazırlık
yapmak ve bu amacı gerçekleştirmek için birtakım çarelere başvurmak.
Görüldüğü gibi, “ortadan kaldırmak” birinci önceliklidir, engel olma daha
sonra ele alınmalıdır. İş güvenliği mevzuatında sözü edilen önlem almaya
da aynı anlayışla yaklaşılmalıdır.
Önlem almanın üç ana gereği vardır:
1-Bu konuda duyarlı olmak
2-Yapılmakta olan işin tehlike arz edebilen noktalarını görebilmek
3-Gerekli önlemleri alabilecek bilgi ve deneyime sahip olmak
Yukarıdaki gereklerden ilki topluma olan borçtur. Hiç kimsenin, bilinçli
olarak bu borca sırt çevirmesi düşünülemez. Nitekim, kişilerin bu yolda
gereken duyarlılık ve özeni göstermemiş olmasının yerine göre kamu
davası olabilmesi, sözü edilen anlayışın gereğidir. Yasal yaptırımların yanı
sıra, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasının topluma yönelik bir borç
sayılması anlayışının ürünü olarak OHSAS 18001 oluşturulmuş ve paralel
bir standart TSE tarafından da kabul edilmiştir.
Kural 2-Sağlığı ve Güvenliği Tehdit Eden Gelişmelerin Zamanında
Saptanması :
Tehlike olasılığı çok çok düşük düzeye indirilemiyorsa, tehlikeli
durumların ve gelişmelerin izlenmesi, kazaların önlenmesi açısından büyük
önem kazanır. Şöyle ki; doğal gaz boru şebekesinde gaz sızıntısı
olmaması esastır. (Ortadan kaldırma) Gevşeme, biçim değişikliği veya
dikkatsizlik gibi nedenlerle gaz sızıntısı olabilir. Gazın içine özel koku
katılması, tehlikeli gelişmenin zamanında farkına varılmasını sağlar.
09.07.2018
15
Sağlığı ve güvenliği tehdit eden gelişmelerin en yakın izleyicisi, işin
başında olanlardır. Çalışanların kendi kendilerini denetleyebilmeleri en
ideal olanıdır. Gösterilen çabalara çalışanların katılımcı olmasını
sağlamak, yeni mevzuatın temel gerekleri arasındadır.
Kişilerin kendi kendilerini denetleyebilmeleri ve katılımcı olmaları,
işçilere yapmakta oldukları işlerinde uymaları gerekli sağlık ve güvenlik
tedbirlerini öğretmek ve iş değiştirecek işçilere yenisinin gerektirdiği
bilgileri vermekle olasıdır.
Kural 3-Önlenemeyen Durumların Kötü Sonuçlarının En Aza İndirgenmesi :
Ele alınmış kurallar önem sırasına göre olduğundan, üçüncü kural diğer iki
kuraldan sonra gelir ve onların yerini alamaz. En yakın örnek olarak, kişisel
koruyucu donanım verilebilir. Örneğin, çalışanların ayaklarını yaralayacak cisimlerin
düşmemesi veya düşürülmemesi 1. kuraldır. (uygun biçimde tutma, uygun taşıma
araçlarının kullanılması, cismin kayması veya dengesini yitirmesi gibi durumların
önlenmesi gibi) Dengesiz veya yanlış bir biçimde tutma gibi nedenlerle bir cismin
taşınması sırasında düşürülmesi söz konusu ise, taşıyanlara müdahale edilmesi,
düşme tehlikesi olan cisimlerin kontrol edilmesi vb. 2. kuraldır. 3. kural kapsamında
olan özel takviyeli ayakkabılar ise gerçek anlamda bir önlem olmayıp, kazanın
neden olabileceği kötü sonucun en aza indirilmesine yöneliktir.
Benzer durum, meslek hastalıkları açısından da söz konusudur. Temel
yaklaşım, hastalığa yol açan nedenlerin ortadan kaldırılmasıdır. Bunun
sağlanamaması durumunda, tehlikeli işlerde çalışanların uygun aralıklarla
sağlık kontrolünden geçirilmesi, yani 2. kuralın uygulanmasıdır. Hastalık
belirtisi görüldüğünde gereken tıbbi müdahalenin yapılması ve tedavi ise
kötü sonucun en aza indirilmesine yöneliktir.
Yukarıda verilen örnekler, önlemenin hem manevi ve hem de maddi
yönden en karlı yaklaşım olduğunu göstermektedir. Önleme stratejisinden
uzaklaşıldıkça kötü sonuçların bedelinin ağırlaşacağı, asla gözden
kaçırılmamalıdır.
Kuralların Uygulanması
Güvenliğe ilişkin kuralların uygulamada hayatageçirilmesi için kullanılan yöntemler dört ana grup altındatoplanabilir.
1. Tehlikeli Durumların Ortadan Kaldırılması,2. İşçilerin Tehlikeye Karşı Korunması,3. İşçilerin Eğitimi ve Yetiştirilmesi,4. Uyarı.
09.07.2018
16
1-Tehlikeli Durumların Ortadan Kaldırılması :
Uygulamada, üzerinde en başta durulması gereken nokta tehlikeli
durumların ortadan kaldırılmasıdır. Kişilerin güvenliği rastlantıya bırakılamaz
ve tehlikeli durumların ortadan kaldırılması işverenin temel yükümlülükleri
arasındadır.
Örneğin, dengesini kaybederek düşebilecek kişilerin uygun iskele ve
platformlar üzerinde çalıştırılması, bu tehlikenin ortadan kaldırılmasıdır.
Belirli bir işlemde kullanılan kimyasal maddenin yerine zararsız olanının
kullanılması da aynı bağlamdadır.
2-İşçilerin Tehlikeye Karşı Korunması :
Hiçbir işte tehlike yüzde yüz ortadan kaldırılamaz. Bazı makinelerin,
kullanılan maddelerin, iş yapılan ortamın veya yapılan işin tehlike arz etmesi
kaçınılmazdır. Tehlikelerin tümü ile ortadan kaldırılmasının önünde teknolojik
nedenler ve uygulama zorlukları gibi engeller var ise, kişi ile tehlike arasında
bir kalkan oluşturulması hedeflenir. Örneğin, elektrik ark kaynağı işleminin
irz ettiği fiziksel, ısıl, kimyasal ve/veya elektriksel tehlikeler vardır. Kaynak
sırasında ısının ortaya çıkması, parlak ışığın ve kaynak gazlarının oluşması
önlenemez. Elin yanmasına karşı eldiven verilmesi, gözlerin parlak ışığa
karşı koyu camlı gözlükle veya maske ile korunması, zararlı gazların hemen
atılmasını sağlayan havalandırma düzeni gibi önlemler, sözü edilen kalkana
örneklerdir.
Kalkan görevini yerine getiren unsurların karşılığı olarak kullanılan genel
terimler, koruyucu donanım ve korunma araçlarıdır. Koruyucu kavramı,
yalnızca mekanik işlemler ve düzenler ile sınırlı değildir. Kazılmış bir
çukurun çevresine çekilen korkuluk, yüksek gerilime karşı kullanılan
yalıtkan madde de aynı bağlamdadır. Koruyucu, tehlike ile kişi arasında bir
kalkan oluşturduğundan, kalkanın olmaması, kullanılmaması veya
kullanılmaz duruma getirilmesi, işi yapan kişinin doğrudan tehlikeye
atılması demektir. Kişisel korunma araçları ve makine koruyucuları buna
göre algılanmalıdır.
3-İşçilerin Eğitimi ve Yetiştirilmesi :
Tehlikeler büyük çapta ortadan kaldırılabilse ve koruyucular ve
korunma araçları etkili olsa bile, bilgilendirme ve eğitim yolu ile kişilerin
tehlikelere karşı uyanık olmaları sağlanmalıdır.
İşçilerin kişisel korunma araçlarını kullanmayı bir alışkanlık durumuna
getirmeleri, tümü ile bir eğitim ve yönetim sorunudur. Örneğin, çift el
kumanda ile çalışılan bir presten parçanın maşa veya uygun bir aletle
alınması temel beklenti olmakla birlikte, işçilere bu alışkanlık, eğitim ve
ısrarlı denetimle kazandırılır.
09.07.2018
17
Bilgilendirme ve eğitim, güvenliği tehdit eden durumların ve gelişmelerin
zamanında fark edilmesi açısından çok önemlidir. İyi bilgilendirme ve eğitim,
tehlikenin daha baştan fark edilmesini ve kişisel güvenliğe özen
gösterilmesini sağlar. Bilgilendirme ve eğitim, aynı zamanda hem
beklenmedik durumlardaki davranışın ölçülü olması, hem de kötü sonuçların
asgariye indirilmesi açısından da önemlidir.
4-Uyarı :
Birçok durumda, istenilen düzeyde eğitim verilemeyebilir. Uyarılar, bir
anlamda görünmez koruyuculardır. Bu durumda, uyarılar, bir önleme
biçimi olarak önem kazanır. Ancak, uyarı uygulaması, bilgilendirme ve
eğitimden kopuk olduğunda veya kendi başına yeterli değildir. Çünkü
amaç, bir tehlikenin varlığını kişilerin bilinçli biçimde algılamasını ve
tehlikelerden korunmalarını sağlamaktır. Uyarıların bu bağlamdaki işlevi,
bilgilendirme ve eğitimin etkenliğini artırmasıdır. Gözden kaçırılmaması
gereken nokta şudur: Uyarılar, iş yerindeki kazaları önlemede temel araç
değildir.
Gelişmekte Olan Ülkelerde İş Sağlığı ve Güvenliği Kültürü
09.07.2018
18
09.07.2018
19
09.07.2018
20
İş Sağlığı ve Güvenliği Kültürüİşyerinde, işletmedeki tehlikelere işçilerin maruz kalmasınıönlemeye yönelik olarak ;
Örgüte ait normlar, İnançlar, Roller, Tutumlar ve Uygulamalar
bulunması gerekir.
İşyerinde; üst yönetim iş güvenliği bağlamında
İSG için gerekli yatırımlar,Politika – Prosedür belirleme,OrganizasyonEğitim,
gerçekleştirmesi gerekir.
İşyerinde; Orta yönetim (Başmühendis, mühendis,şef, usta, eğitici)iş güvenliği bağlamında
Talimat,Gözetim,İşlere nezaret
adımlarını uygulanması gerekir.
İŞ GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜNÜN GELİŞTİRİLMESİNDE GÖREV ALAN KURUMLAR Devlet, İşveren, Çalışanlar / Sendikalar, Üniversiteler,Meslek örgütleri
09.07.2018
21
Devletin Rolü
Daha çok gözlemci, aydınlatıcı, teşvik edici vearabuluculuk yapmak, gerekli koşul ve standartlarımevzuatla düzenlemek, denetimi sağlamak ve devletpolitikası olarak benimsenmesini sağlamaktır.
Kayıt-dışı istihdamın önlenmesi, çocuk işçiliğinin yokedilmesi,
Devletin Rolü
Cinsiyet ayrımcılığının yok edilmesi, sosyal güvenliğindesteklenmesi,
Gelir dağılımı adaletsizliğinin azaltılması, yaşanabilirbir asgari ücretin saptanması
İşyerinde çalışan işçi sayısına bakılmaksızın, herçalışanın İSG hizmetlerinden yararlanmasınınsağlanması,
Devletin Rolü
Kamu sağlık hizmetlerinin düzenlenmesi, güvenilir birkayıt sistemi kurulması,
Hekim iş müfettişi istihdamı, iş kazalarının “Bilimsel”analizi,
İşçi Sağlığı Enstitülerinin kurulması/yaygınlaştırılması,yasalarda çalışanların korunması,
Devletin Rolü
Toplumda, güvenlik kültürü bilincini oluşturmak veyaygınlaştırmak,
İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili paydaşlar (işverençalışanlar vd.) arasında sosyal diyaloğu sağlamak,
İş sağlığı ve güvenliği konusunda, araştırmaları teşviketmek,
09.07.2018
22
Devletin Rolü
İş sağlığı ve güvenliği sistemi ile ilgili toplumda veişletmelerde eğitim ve danışmanlık hizmetleri vermek.Eğitim konusunda Milli Eğitim Bakanlığı veÜniversiteler ile işbirliği yapmak,
İş sağlığı ve güvenliği konusunda iş sağlığı hizmetleriile ilgili sağlık ve güvenlik alt yapısını iyileştirmektir.
İşverenlerin Rolü
Üretim süreçlerinde, önce verimlilik yerine, önce insanyaklaşımının benimsetilmesi,
Risk değerlendirmesi ve risk yönetimi yaklaşımınınbenimsetilmesi,
Veri akışının sağlanması, İş kazalarının “Bilimsel” analizi,
İşverenlerin rolü:
İşyerinde çalışan işçi sayısına bakılmaksızın, herçalışanın İşçi Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerindenyararlanmasının sağlanması,
İşyeri sağlık ve güvenlik birimlerinin desteklenmesi, İlk ve acil yardım hizmetlerinin organizasyonu, Çalışanların eğitimi,
İşverenlerin rolü:
İşçilerin kişisel koruyucu donanımları uygun şekildekullanmaları için her türlü önlemin alınması, teknikgelişimlere uyum sağlanması, toplu ve kişisel korunmaönlemlerine öncelik verilmesi, işçilere uyguntalimatların verilmesi, işçilerin bilgilendirilmesi vegörüşlerinin alınması işverenin sorumluluğudur.
09.07.2018
23
Çalışanlar/Sendikaların rolü
Yasa ve yönetmeliklerde belirlenen, çalışanlarınsorumlulukları; “işveren tarafından alınan her türlütedbire riayet etmek ve talimatlara uymaktır” şeklindebelirtilmektedir.
Bu kapsamda çalışanların; makine, cihaz veekipmanları doğru şekilde kullanmaları,
Çalışanlar/Sendikaların rolü işyerinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili her türlü olumsuz
durumu işverene bildirmeleri, işveren, sağlık ve güvenlikişçi temsilcisi ve diğer çalışanlarla iş sağlığı ve güvenliğikonusunda işbirliği yapmaları ve güvensiz durumlardankaçınmaları, sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamınıntesisi için, işyerinde düzenlenecek iş sağlığı ve güvenliğieğitimlerine katılmaları,
Çalışanlar/Sendikaların rolü
İşyeri, iş kolu ve üretim süreci ile ilgili bilgi sahibi olunmasıRisk değerlendirmesi ve risk yönetimi süreçlerine katılım,İş kazalarının “Bilimsel” analiziİş güvenliğinin yaşamın önceliği biçimine getirilmesine
yönelik etkinliklerKişisel koruyucu ekipmanın kuralına uygun biçimde
kullanılması
Üniversitelerin rolü
İSG – Sosyal politikalara bilimsel katkı sağlamak,Güvenilir bir kayıt sistemi kurulmasına bilimsel altyapı
sağlamak, İş kazalarının “Bilimsel” analizi, İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan
gücünün temel eğitimi,
09.07.2018
24
Üniversitelerin rolü İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan
gücünün mezuniyet sonrası sürekli eğitimine katkı,
İSG ile ilgili araştırmalar, laboratuarlar ve İSG ile ilgiliakademik ortamın oluşturulmasıdır.
Meslek Örgütlerinin rolü
İSG – Sosyal politikalara katkı İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan
gücünün yetiştirilmesi ve istihdam edilmesisüreçlerine katkı, İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan
gücünün mezuniyet sonrası sürekli eğitimininorganizasyonu İş kazalarının “Bilimsel” analizine katkı sağlamaktır.
İşyerinde Güvenlik Kültürünün Oluşturulması ve Devamlılığın Sağlanması
Üst yönetimin desteği Kurum anayasasının oluşturulması İşletme/kurum bazında verilerin sağlanması Risk Analizi Eğitim Denetim Gözden geçirme İSG’nin de performans kriterleri arasında yer alması ile
mümkün olacaktır.
İSG Eğitimi
İSG eğitimi konusunda çok kullanılan bir slogan eğitimyaygınlaştırılması konusunda önemli açılımlarsağlamaktadır.
Erken başlat, güvenli kal !!!
09.07.2018
25
Güvenlik kültürünün oluşturulabilmesi için;
Proaktif ve bilgiye dayanan İSG yaklaşımı,Çocukluk çağından başlayan hayat boyu eğitim,Duyarlılık ve bilinçlendirme eğitim kampanyaları,İlköğretim, orta öğretim ve üniversitelerde müfredatta İSGdersleri,İyi uygulama örnekleri ve deneyimlerin paylaşılması,İSG konusunda öğretmen ve öğrenciler arasındayarışmalar düzenlenmesi,
Güvenlik kültürünün oluşturulabilmesi için;
İstihdam ve eğitim sistemleri arasında yakın işbirliği,
Ulusal bir bilgi ağı oluşturulması,
KOBİ’lerde İSG için özel yöntemler geliştirilmesi,
İSG uygulamalarında sosyal partnerlerle işbirliği,
İş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinin hedefleri
İş sağlığı ve güvenliği bilincinin oluşturulması,İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili düzenlemeleri çağdaş birtemele oturtmak ve günümüz teknolojisine cevap verecekyeterliliğe ulaştırmak,Özellikle KOBİ’lere yönelik olarak iş sağlığı ve güvenliğialanında danışmanlık hizmeti verilmesi, eğitici, özendirici, yolgösterici faaliyetlerde bulunulması,
İş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinin hedefleri
İşyeri ortam ölçümlerinin, inceleme ve araştırmafaaliyetlerinin nicelik ve niteliklerinin artırılması,Uluslararası kuruluşlarla işbirliği ve ortak çalışmaalanlarının oluşturulması,İş kazaları ve meslek hastalıkları konusunda veri tabanıoluşturulması amacıyla gelişmiş bir kayıt bildirim sistemihazırlanması,
09.07.2018
26
İş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinin hedefleri
İş kazaları ve meslek hastalıkları vakalarının minimumdüzeye indirilmesi,
Yayın ve dokümantasyon çalışmalarının yeterli halegetirilmesidir.
ULUSAL İSG KONSEYİUlusal İş Sağlığı ve Güvenliğinde Öncelik ve Hedefler
I) Politik Hedefler:
AB normlarına uygun bir İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’ nunçıkarılması, (6331 sayılı İSGK 30.06.2012’de çıkarıldı)İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin düzenlemelerin bütünçalışanları kapsaması,İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin düzenlemelerin bütünişyerlerine yaygınlaştırılmasıİş sağlığı ve güvenliği hizmet birimlerinin etkin halegetirilmesi,
II) Uygulama Hedefleri:
İş kazaları sayısının % 20 azaltılması,
Ülkemizdeki meslek hastalıkları tanı sistemleriningeliştirilmesi,
Ülkemizde kamu eliyle yürütülen İSG teknik destekhizmetlerinin %20 artırılması.
İSG Kültürünün yerleştirilmesi, işyerinde çalışanlarınsağlık ve güvenliklerini sağlamak amacıyla, 1989’da AvrupaKonsey Direktifi (89/391/EEC) ile, tüm işverenlere riskdeğerlendirmesi yapma zorunluluğu getirtilmiştir.
09.07.2018
27
ILO 2003 yılı Global Strateji BelgesiILO tarafından hazırlanan 2003 yılı Global Strateji
Belgesinde, güvenlik kültürü kavramı şu şekildetanımlanmıştır.
Ulusal önleyici sağlık ve güvenlik kültürü, sağlıklı vegüvenlikli bir çalışma ortamına sahip olma hakkına herkesinsaygı gösterdiği; hak, sorumluluk ve ödevlerin önlemeprensibine öncelik verilerek açıkça tanımlandığı bir sistemiçerisinde; hükümet, işveren ve işçilerin sağlıklı ve güvenlibir çalışma ortamı oluşturulmasında aktif olarak yer aldıklarıbir anlayıştır.
Önleyici sağlık ve güvenlik kültürünün oluşturulmasıve sürdürülmesi, tehlike ve risk kavramları ile tehlike verisklerin nasıl önleneceği veya nasıl kontrol altınaalınacağıyla ilgili olarak toplumsal bilinç ve anlayış düzeyininyükseltilmesi için mevcut bütün vasıtaların kullanılması ilemümkündür.
AB 2002-2006 Strateji DokümanıGüvenlik Kültürü
Küçük yaşlardan itibaren İSG konusunda eğitim veduyarlılığın artırılması sağlanmalıdır.
Eğitim ve korunma kültürü, çalışma yaşamında kalite veverimliliğin sağlanması ve sürdürülmesinde en temelöğedir.
AB’de bütün gençler için, 2010 yılından önce bütün eğitimkurumlarında en az 8 saat İSG eğitimi sağlanmış olmalıdır.
İş Sağlığı ve Güvenliğinin Temel Prensipleri
1-İşle ilgili sakatlık ve hastalıklardan korunma2-Her türlü ayrımcılığa karşı korunma
(şiddet, taciz, stres)3-Uygun olmayan çalışma saatlerine karşı korunma
- çalışma saatlerinin,- gece işinin,- çalışma yaşının sınırlandırılması,
4-Tazminat, emeklilik güvencesi, analık koruması,
09.07.2018
28
5-Devlet Yaptırımı (teftiş yoluyla koruma),6-Örgütlenme hakkı, toplu pazarlık hakkı,7-Sağlık hizmetine ulaşma, eğitim, çocuk bakımı gibisosyal destek hakkı,8-Güvensiz işi reddetme hakkı,9-İSG Kurulları ve diğer mekanizmalarla katılım hakkı,10-İşle ilgili tehlikeleri bilme hakkı.
İş Sağlığı ve Güvenliği’nin temel prensiplerinioluşturmaktadır.
Türkiye’de İSG Kültürü Oluşturma Çalışmaları
İş Güvenliği Kültürü Oluşturması için;
İş sağlığı ve güvenliği standardı oluşturma ve uygulama İş sağlığı ve güvenliğinin özendirilmesi İş kazalarının azaltılması için teşvikler sağlanması İş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesi ve
nedenlerinin araştırılması Eğitim ve öğretim hizmetlerinin yürütülmesi Denetim hizmetlerinin yürütülmesi Profesyonel iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin
sağlanması
4857 sayılı İş Kanunu gereği 40 civarında işsağlığı ve güvenliği yönetmeliği ve tebliğhazırlanmış ve Resmi Gazetede yayımlanarakyürürlüğe girmiştir. “Ulusal Program”da yeralan AB İSG Direktifleri İSG Yönetmeliği olarakuyumlaştırılmıştır
İş Sağlığı Güvenliği Standardı Oluşturma ve Uygulama
09.07.2018
29
Yeni İSG Yönetmelikleri İle Gelen Yenilikler
Risk değerlendirme yaklaşımının benimsenmesiÖnleyici-Koruyucu iki aşamalı yaklaşım, İSG konusunda uzman desteğinin ön plana çıkarılması, Sağlık ve güvenlik hizmetlerinin birleştirilmesi,Özel risk gruplarının izlenmesi, Aynı işyerini kullanan farklı işverenlerin İSG ile ilgili
konularda işbirliği yapması,
Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi, Çalışanların görüşlerinin alınması, katılımlarının
sağlanması, İşyerinde sağlık ve güvenlik görevlisi ve sağlık ve
güvenlik işçi temsilcisi bulundurulması, Sağlık muayenesi anlayışı yerine sağlık gözetiminin
anlayışının oturtulması,
Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliğinin Geliştirilmesi
Türkiye'deki iş sağlığı güvenliği standartlarını AvrupaBirliği düzeyine getirmek; özellikle küçük ve orta ölçekliişletmeler odaklı olmak üzere, işyerlerindeki iş sağlığı vegüvenliği kural ve yönetmeliklerinin uygulanmasına yöneliketkin ve verimli bir sistemin geliştirilmesine katkıdabulunmak amacıyla, AB destekli bir proje oluşturulmuştur.
8 Ocak 2004'te imzalanan sözleşme 1 Şubat 2006'dason bulmuştur.
Bu proje üç bileşenden oluşmuştur : Kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi İş sağlığı güvenliği kültürünün tanıtılması, Laboratuarların güçlendirilerek yaygın kullanıma
sunulması.Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliğinin geliştirilmesi İş
Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafındanyürütülmektedir.
09.07.2018
30
Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi: (UİSGK)
İlk olarak ÇSGB'nin 25/02/2005 tarih ve 755 sayılı onayıile kurulmuştur.
30.06.2012 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 6331sayılı İSG Kanunu’nun 21. maddesinde yenidendüzenlenmiştir.
6331 sayılı kanuna göre, ülke genelinde iş sağlığı vegüvenliği ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesiiçin tavsiyelerde bulunmak üzere UİSGK kurulmuştur.
Konsey, Bakanlık Müsteşarının başkanlığında aşağıda belirtilen üyelerdenoluşur: Bakanlık İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü, Çalışma Genel Müdürü, İş Teftiş Kurulu Başkanı ve SGK Başkanlığından bir genel müdür. Bilim, Sanayi ve Teknoloji, Çevre ve Şehircilik, Enerji ve Tabii Kaynaklar,
Gıda, Tarım ve Hayvancılık, Kalkınma, Millî Eğitim ile Sağlıkbakanlıklarından ilgili birer genel müdür.
YÖK Başkanlığından bir yürütme kurulu üyesi, Devlet Personel Başkanlığından bir başkan yardımcısı. İşveren, işçi ve
kamu görevlileri sendikaları üst kuruluşlarının en fazla üyeye sahipilk üçünden,
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinden, Türkiye Esnaf ve SanatkarlarıKonfederasyonundan, Türk Tabipleri Birliğinden, Türk Mühendis veMimar Odaları Birliğinden ve Türkiye Ziraat Odaları Birliğinden konuylailgili veya görevli birer yönetim kurulu üyesi.
İhtiyaç duyulması hâlinde İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürününteklifi ve Konseyin kararı ile belirlenen, iş sağlığı ve güvenliğikonusunda faaliyet gösteren kurum veya kuruluşlardan en fazla ikitemsilci.
(Konsey üyeleri, iki yıl için seçilir ve üst üste iki olağan toplantıyakatılmaz ise ilgili kurum veya kuruluşun üyeliği sona erer.)
Konseyin sekretaryası, İş Sağlığı ve Güvenliği GenelMüdürlüğünce yürütülür.
Konsey, toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile kararverir. Oyların eşitliği hâlinde başkanın oyu kararıbelirler. Çekimser oy kullanılamaz.
Konsey yılda iki defa olağan toplanır. Başkanınveya üyelerin üçte birinin teklifi ile olağanüstü olarak datoplanabilir.
Recommended