วารสารการศึกษาวิถีพุทธเพื่อการตื่นรู้และเบิกบาน”...

๔ ๓๐๑๓ ๕๐

สวสดผอานทกทานครบ

วารสารวถพทธฉบบนยงคงเขมขนดวยเรองราวดๆ จาก

ผเขยนทกทานเชนเคยเพยงแตความพเศษในฉบบนคอการปรบเปลยน

คอลมนภายในวารสารใหมเกอบทงหมด เพอจดหมวดหมใหงาย

ส�าหรบการอานและน�าเสนอบทความแตละเรองใหไดประโยชนทสด

จงขอเรยนผเขยนทกทานวาอยาแปลกใจหากเหนบทความของตนเหลอ

สนเพยงนดเดยวเนองจากเราจ�าเปนตองคดยอและเรยบเรยงใหมเพอ

ใหกระชบเขากบพนทภายในเลมแตส�าหรบบทความทไมไดถกคดยอ

เหตเพราะเหนวาจะเกดประโยชนแกผอานมากกวาถาไดอานครบ

ทงเรอง สวนขอสงสยทอาจคาใจนกเขยนหลายทานทสงบทความมา

ในครงนหรอครงกอนหนาแตไมไดลงตพมพไมใชเพราะบทความของ

ทานดอยกวาหรออยางใด เพยงแตเราพยายามจดสรรเนอหาทงหมด

ใหสมดล หลากหลาย และไมซ�าซอนกนในแตละเลม(ยกเวนเรองท

ไมผานเกณฑคดเลอกจรงๆ) ดงนนเรองททานสงมาในฉบบนอาจถก

น�าไปลงในฉบบหนาแตหากสงสยวาเรองทสงมาถงมอพวกเราหรอไม

เรองของทานไมไดลงตพมพเพราะเหตใดหรอขอตชมแนะน�าใดๆก

ตดตอถงกนไดทอเมลcommu@arsomsilp.ac.th

สดทายนขอขอบคณผเขยนและผอานทกทานทไดตดตามอาน

และสงเรองราวดๆ มาแบงปนกนอยางสม�าเสมอหากมความผดพลาดใด

กขออภยไวณทนขอใหผอานทกทานมความสขและเบกบานทกเวลา

กบวารสารทคนทวประเทศมารวมกนสรางสรรคดวยใจเพอพฒนาการ

ศกษาไทยอยางมคณภาพ

บทบรรณาธการ

สพฐ. สวสด

เพยงพอพอเพยงพอด ๒

ความร สแนวปฏบต

ควายสตวกตญญสสถานศกษา ๔

หยอดเมลดขาวลงในดน(สงทนาสงสย) ๘

พลงของเครอขาย ๑๐

ครต�ากวาเกณฑ ๑๑

เดกดมศล๕ ๑๓

ถงคร ผถายทอด

พทธชยนต:วาระแหงชยชนะ ๑๖

ของโรงเรยนวถพทธ

ประสบการณสอนใจ l รนใหญ

ตนทนชวตต�าสรางใหดได ๒๐

การเดนทางของชวต ๒๓

จดหมายปลายทาง ๒๓

ครองธรรมกบการบรหารองคกรของผม ๒๔

ความซอสตย ๒๖

บานใหมคณยายจวง ๒๘

ลกถงขยะ ๓๐

ประสบการณสอนใจ l รนเลก

ธรรมชาตของมนษย ๓๒

รสกผดทไมคดออมเงน ๓๔

หนละจบซ ๓๕

วนดๆของฉน ๓๖

ลงเลกโลมา ๓๖

เซยงเมยงคอใคร ๓๗

สองเกลอ ๓๙

ธรรม...ชนะใจ ๔๑

วยรนวถพทธ ๔๒

เพลนเรยน เพลนร l ในรว

ละครสรางคน ๔๔

ประทปแหงปญญา ๔๖

สขแทดวยธรรมะ ๔๖

สามประสานยามเชา“กตญญตอบพการ” ๔๖

ดวยไทยลวนหมายรกสามคค ๔๗

ปลกตนความดในสวนวรรณคดไทย ๔๘

สรางรวเปนเกราะบมเพาะคณธรรม ๔๘

ปลก!ผปกครองเครอขาย... ๔๙

ใหตนรและเบกบาน

เพลนเรยน เพลนร l นอกรว

พลงเลกๆทเรยกวา...“ศรทธา” ๕๐

พทธชยนตคนดศรสงคม(ทาราบ) ๕๒

ร�าหนาศพ ๕๒

นวตกรรมสรางคนด ๕๒

ฉลองพทธชยนตพทธบชา

คณธรรมคใจเดกไทยกาวหนา ๕๓

กระเชาความสข...ใหดวยใจทสะอาด ๕๔

จวผพชตภารกจรองกลา ๕๖

ความรพงประสงค

วถพทธวถชวตวชาชวต ๕๘

ทองแดนกมจ ๕๘

โลกเปลยนสงคมเปลยน ๕๘

ประเพณบญสลากภต ๕๙

วดตากฟาพระอารามหลวง

สารบญ

กองบรรณาธการ

๕๒

สพฐ. สวสด

ในชวตความเปนครสพฐ.และเปนเจาหนาทในหลายระดบ

แทบหลกเลยงไมไดเลยกบเรองการแขงขนการประกวดอาจรบบท

เปนผแขงเปนกรรมการเปนผจดเปนCoachฯลฯเราจะไดเหน

ละครชวตหลายเรองในการแขงขน หากมองยอนกลบไปกอนวน

แขงได บรรยากาศในโรงเรยนตอนเชากอนเขาแถวกลางวนหลง

กนขาวบายเยนค�าดกและเสาร-อาทตยเราจะเหนการเตรยมตว

ททกทมตางทมเท ฝกซอม เคยวเขญครผเปนCoach จะนด

หมายมาพบซอมแบบรายประเดนเชนหากเปนแขงวอลเลยบอล

กซอมเฉพาะรบลกตบแขงร�าวงมาตรฐานซอมเฉพาะชวงเดนและ

หมนแขงสวดมนตซอมเฉพาะบทเปนตนแลวCoachกจะนด

ซอมใหญรวมทกเรองอก๒-๓รอบกอนวนแขงจรงกอนเดนทางไป

กพากนไปหาก�าลงใจ ทงไปหาคนเปากระหมอม มบนบานศาล

กลาวกดวย

พอถงวนแขงขนเราไดเหนชวตฉากไหนเราไดเหนอารมณ

เหนพฤตกรรมหลายแบบของผแขงของCoachของคนดของ

กรรมการ

พอจบการแขงขนมการประกาศผลเรากจะไดเหนอกตอน

ของฉากทมตวละครแสดงบทหลากหลายบทเสยใจรองไหกอดกน

บทดใจกรองไหกอดกน บทปลอบโยน บทใหก�าลงใจ บทพด

ยกยองเชดชบทโหดดวยค�าพดบทโหดดวยการลงมอบทโกรธ

ดาทอบทซาบซงกราบขอบคณเรองราวเหลานเขามาในชวตคร

สพฐ.ทกป และเรวๆนกจะมงานใหญอกการประกวดแขงขน

ทกษะในงานศลปหตถกรรมนกเรยนครงท๖๒ใน๔ภมภาคและ

สวนกลาง อยากชวนคณครคดดวยกนวาปนเราจะท�าใหพอดพอ

ประมาณอยางมเหตผล(ไมใชขออาง)และมภมคมกนกนอยางไร

ขนกอนแขงตองฝกตองซอมหลายสบรอบจนช�านาญตอง

ชวยกนวเคราะหปดจดออนตองสรางวนยพรอมเพรยงตองรก

และเปนน�าหนงใจเดยวกนตองตเพอกอไดตองเรยนรคแขงตอง

เขาใจกตกาหาทางเอาชนะดวยกลยทธเฉพาะทตวคาดวาเหนอคแขง

และตองมการเสรมก�าลงใจพรอมทงหมดนหนาทประจ�าของความ

เปนนกเรยนเปนลกเปนแมเปนพอเปนครตองกระทบใหนอยทสด

ดร.บรรเจอดพรสแสนสข

รองผอำ�นวยก�รสำ�นกพฒน�นวตกรรมก�รจดก�รศกษ�

เพยงพอ พอเพยง พอด

ขนระหวางแขง อยามงแตจะแขงเอาชนะ แตตองเรยนร

คแขงสงเกตจดดเดนของเขาแกไขสถานการณใหทนหากท�าได

ชมใหก�าลงใจกนเองและอภยหากมความผดพลาด

ขนหลงแขงและรบทราบผลการตดสนนบเปนเวลาเรยน

รทดมากของชวตCoachผบรหารครกองเชยรและเพอนของ

ผแขงควรเตรยมคดและพดกบผแขงขนทงแบบเปนผชนะทหนง

ทสอง...และเกอบชนะทส�าคญการยกยองและชนชมคแขงทเปน

ผชนะจากใจจรง เปนเรองทควรพยายามใหเกดขนทงในใจและ

พฤตกรรมของผแพดวยน�าใจนกกฬา

ผแขงขนซงเปนนกเรยนของเราและกองเชยรทกคนจะได

เรยนรอทธบาท๔และโลกธรรม๘อยางเปนรปธรรมจนยากจะ

หาวธสอนพทธศาสนาทเขาใจไดดเทยบเทาการเรยนผานความจรงน

ไดเลย อยากใหครใชโอกาสงานศลปหตถกรรมนกเรยนใหเปน

ประโยชนตอการเรยนรการด�าเนนชวตการกาวผานอปสรรคการ

มททาทถกตองตอการชนะการแพรวมถงการถกเอาเปรยบหากม

อยาประชดประชนและสนหวงหากยงเปนครอยาหวงเพยงแคผล

การแขงขนชนะ และยงถาเปนผลทไดมาจากชองวางของกตกา

หรอเลหเหลยมทฝายเรารอยแกใจแมใครจะจบไมไดกตามไมใช

เรองควรภมใจ โปรดอยาหลงตดเขาไปในคมดาบขางแหลมทจะ

บาดเราและนกเรยนของเราจากการแขงขน แตใหหาประโยชน

จากคมดาบอกขางอยางพอดและเลนบทบาทของครผแนะน�าการ

ด�าเนนชวตทงดงามพรอมเผชญอยางเทาทนไมใชแคเพอชนะวนน

เทานนอยางทคณศภลกษณวทยากรเรองจตวญญาณครเคยเลา

วาชายคนหนงบงเอญไปเหนตวดกแดก�าลงพยายามมดออกจาก

รงไหมอยางทลกทเลดวยเพราะรทแคบกบล�าตวทอวน เขาจงรบ

หากรรไกรเลกๆ มาขรบเปดรรงไหมใหกวางขนเจาดกแดสามารถ

ออกจากรงไหมมาสโลกภายนอกอยางสบายแตเขาไมรเลยวาหลง

จากนนเจาดกแดกลายเปนผเสอพการบนไมไดตลอดชวตเพราะ

การมดออกจากรแคบๆนนจะเปนการรดน�าออกจากปกท�าใหปก

แหงและแขงแรงขนแตเจาผเสอตวนมปกหนาอมไปดวยน�าเพราะ

ความหวงดจงเปนผเสอพการ พวกเราเหลาครสพฐ. โปรดเฝาด

และชวยเหลอใหพอด การแขงขนในงานศลปหตถกรรมนกเรยน

จงจะเกดประโยชนเปนการสรางความเขมแขงและมมมองทเปนบวก

ตอการด�าเนนชวตใหกบเดกของเราส�าคญยงกวาผลชนะหรอแพ

ความดตองเกดจากขางในจตใจ

คอ คดด พดด ทำ�ด ตอกน เพอ

ชวยใหสงคม ประเทศไทย และโลก

ใบนม แตสนตสข ไมม โจรผร�ย

มจฉ�ชพ อ�ชญ�กรรม ไมตองม

คก ไมตองมศ�ล บ�นเมองกเจรญ

ถ�เร� คดด พดด ทำ�ด

จากเรอง คว�มดไมมวนเสอม ผเขยน ส�ธ�นรตน

สนส�ธตสกล โรงเรยน บ�นหวยไซ ต.หวยย�ม อ.บ�นธ

จ.ลำ�พน

ตอน เด กข าพ เจ า ไ ม เ ข า ใ จว า

จะสวดมนต นงสมาธทำาไม ทำ�ไม

คนแกชอบทำ�บญตกบ�ตร เดกๆ

เหนกทำ�ต�มผใหญเท�นนเอง รแต

ว�สวดมนตแลวไมกลวผ นงสม�ธ

แลวใจเยนสบ�ย ไมตกใจง�ยๆ

เหมอนเพอนเท�นน ไมรก�รนง

สม�ธแลวเกดปญญ� ทำ�ใหจตใจ

มพลง และทำ�ใหพบท�งพนทกข

ได เมอมปญห�หรอเหตก�รณท

เกดขนกะทนหนกมสตรอบรแกไข

เหตก�รณได ทสำ�คญใชเปนธรรม

โอสถไดดอย�งยง

จากเรอง พทธชยนต ผเขยน ระยอง เพญศร โรงเรยน

วดท�ขอย ต.เมองเก� อ.เมองพจตร จ.พจตร

ถาตงใจสอนใหนกเรยนไดปฏบต

แตเยาววย โดยอบรมสงสอนดวย

คณธรรม จรยธรรมซงเปนหนง

ในก�รสร�งจตสำ�นกและจตอ�ส�

ทดเท�นน กเสมอนเปนชยชนะและ

คว�มภ�คภมใจเปนอย�งยง ท

ไดส�ม�รถสร�งภมคมกนใหเข�

ส�ม�รถไดนำ�ไปใชในชวตประจำ�วน

และสบเนองตอไปในอน�คต

จากเรอง เดกหรรษ�ม�รย�ทง�ม ถว�ยแดพอหลวง

โรงเรยน หรรษ�สจตตวทย� ๑ บ�นทงกระเจด

ต.สระพงล�น อ.อทอง จ.สพรรณบร

ภาค อสานตอนบน เรองสมานชยสวรรณอ�าไพศกษานเทศก

สพป.นครพนมเขต๒

ความกตญญรคณทเปนส�านกดททรงคณคาระหวางคนกบ

ควายก�าลงขาดหายไปเกอบจะหมดสนจากวถชวตชาวนาซงเปน

สงคมเกษตรกรสวนใหญของประเทศแลวจะบอกกลาวพร�าสอน

เยาวชนลกหลานชาวนาทอยในชนบทยคนวาอยางไรนเปนโจทย

ปญหาททกคนในสงคมหรอผทเกยวของควรจะชวยกนคดทบทวน

ถงประโยชนของสตวทมบญคณตอเราทางดานสงคมวฒนธรรม

ควาย

ประเพณความเชอเศรษฐกจระบบนเวศและสงแวดลอมตงแต

ในอดตจนถงปจจบน

ควาย หรอกระบอ ทผ ใหญในปจจบนนร จกกนดวาม

ลกษณะรปรางหนาตาเปนอยางไรแตถาถามเดกทอยในเมองหรอ

ในชนบทบางหมบานในขณะน อาจจะมจ�านวนมากทไมเคยเหน

ควายเลย ซงเปนเรองทไมนาแปลก เพราะชาวนาหรอเกษตรกร

ซงเปนผปกครองของนกเรยนในชนบท ไดเปลยนวธการท�านาท

เคยใชแรงงานควายไถนาไถไรในการเตรยมดนเพอท�าการเพาะ

ปลกมาเปนการใชเครองจกรกลหรอเรยกวารถไถนาเดนตามแทน

สตวกตญญสสถ�นศกษ�

ควายเกอบจะหมดสน เพราะรถไถนาเดนตามหรอควายเหลก

สามารถไถนาไดมากกวาควายถง๓เทาทงสามารถน�าเครองจกร

ดงกลาวใชเปนเครองสบน�า หรอใชลากบรรทกสงของตางๆ ได

มากกวาเกวยนทใชกบควายและสะดวกกวาควายจงท�าใหชาวนา

ขาดการคดวเคราะหทลกซง หรอลมประโยชนทไดจากควายใน

ดานคณธรรมทเกดจากจตส�านกของความกตญญทเปนประโยชน

ตอชาวนาหลายๆดานดงน

ดานสงคมวฒนธรรมประเพณ และความเชอ คนสงอาย

ตงแตอดตจนถงปจจบนไดใหความส�าคญของคณคาทางจตใจ

ดานจตส�านกทเปนความกตญญรคณตอพอแมครอาจารยหรอ

ผมอปการคณวาเปนสงทประเสรฐจงไดปลกฝงสงสอนลกหลาน

สบตอกนมาจนถงปจจบนซงรวมถงความกตญญรคณทเกดจาก

การใชประโยชนจากควายซงเปนสตวเลยงทอยคกบชาวนามาโดย

ตลอด วถชวตระหวางคนกบควายจงผกพนกนอยทกดาน เชน

ดานความบนเทงทเกดความสนทรยในบทค�ารองของเพลง กม

เนอหาทเกยวกบควายเขามาเกยวของเปนจ�านวนมากถงรอยกวา

เพลง เชน เพลงขายควายชวยแม เพลงรอยไถแปร เพลงชมทง

เพลงคนขหลงควาย เปนตน เมอเปรยบเทยบกบสตวอนทมใน

เนอหาในบทเพลงแลวแตกตางกนเกอบรอยเทาเชนหมกมเพลง

หมแพนดาโดยมเนอหาซ�าๆค�าเชน“หมแพนด�ๆๆ”เพราะ

ไมมประโยชนทจะบรรยายเพลงชางเพลงววซงมอยางละเพลง

สองเพลงเทานน

วฒนธรรมประเพณพธกรรมการแรกนากอนเรมท�านาหรอ

การสขวญควายเพอขอขมาเมอเสรจสนการท�านา การไมขายไม

ฆาควายทเปนมรดกหรอพอแมควายประจ�าคอกทใหลกเปน

จ�านวนมาก เมอควายดงกลาวแกตายเจาของควายกจะน�าหวไป

ตดไวทยงฉางขาวเพอความเปนสรมงคลแกครอบครวซงเปนสง

บงบอกถงความกตญญรบญคณทเคยชวยไถนาออกลกหลานให

เจาของควายไดขายเพอใชจายในครอบครวท�าใหเจาของควายม

ฐานะดขนตามอตภาพหรอฐานะของตนเองในการด�ารงชวต

ดานเศรษฐกจ ควายทผานการฝกสอนกสรางมลคาทาง

ดานการทองเทยวใชเปนพาหนะใชเปนเพอนควายสรางมลคา

ไดทกสวนของรางกายเนอควายกมไขมนนอยกวาววหนงกสราง

มลคาใชท�าเบาะรถยนตทมราคาสงหรอใชท�าของขบเคยวส�าหรบ

สนข หนงควายแกจะใชท�าหนงกลองขนาดใหญทมอยตามวด

ทวไป เขาควายท�าเปนเครองประดบใชในการตกแตง ใชท�าหว

หรอสงประดษฐอนๆ เลบควายใชท�ากระดมเสอสททมราคาแพง

หรอใชท�ากาวชนดหนง ไขมนใชท�าสบ ขนหางควายใชท�าพกน

ชนดพเศษ มลควายเปนป ยทเปนประโยชนตอระบบนเวศ

สงแวดลอมของคนและสตว และเปนการสรางรายไดใหเจาของ

ควายอกดวย

ดานการศกษาปรชญาคตค�าสอนทเกดจากควายคนสมย

กอนสอนโดยใชควายเปนสอเพอเตอนสตใหเหนภาพทชดเจน

เกยวกบดานคณธรรม เชน “เสรจน�ฆ�คว�ยถก เสรจศกฆ�

คนห�ญ” ซงเปนการสอนเรองการเนรคณหรอคต“อยบ�นท�นอย�

นงดด�ย ปนววปนคว�ยใหลกท�นเลน” “อย�เสยมเข�คว�ยให

ชนกน” “คว�มววไมทนห�ย คว�มคว�ยเข�ม�แทรก” เปนตน

ครสมานชย สวรรณอ�าไพ เปนครทถนดดานสอนศลปะ

และดานการคดในแงมมตางๆเพอจะใหผเรยนไดเรยนรจากสงท

อยใกลตวโดยการบรณาการเขากบกลมสาระวชาตางๆจงไดคด

ท�าโครงการ“ขคว�ยชวยพทกษสงแวดลอม” ใหกบโรงเรยนบาน

หนองบาทาว อ�าเภอศรสงคราม จงหวดนครพนม เมอป พ.ศ.

๒๕๔๓ และไดด�าเนนการตอเนองมาจนถงปจจบน และในป

๒๕๕๒ไดสอบเขาสต�าแหนงศกษานเทศกจงเปนโอกาสไดขยายผล

โครงการ “คว�ยเข�สสถ�นศกษ�เพอพฒน�ก�รเรยนรสปรชญ�

ของเศรษฐกจพอเพยง” ใหกบส�านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษานครพนมเขต๒มโรงเรยนเขารวม๑๔โรงเรยน

และชาวบาน๕หมบานซงปจจบน(ป๒๕๕๕)มควายประมาณ

๑๕๐กวาตวคดเปนมลคากวา๒,๐๐๐,๐๐๐บาทโดยการขอควาย

ทไดจากการไถชวตจากโรงฆาสตว จากผประสานงานเอกชน

(กองธรรมพระศรอารย)ของนายพงษชยทศน(ธวชชย)วณชยกล

เพอใหกบโรงเรยนทมความประสงคจะใชประโยชนจากควายเพอ

เปนกจกรรมหรอสอดานการเรยนการสอนเชนใชควายเปนหนปน

วาดในวชาศลปะ เพอศกษาเกยวกบสตวในสาระวทยาศาสตร

หรอใชควายเปนสอในวชาภาษาไทยใชเรยงความแตงรอยแกว

หรอเกยวกบกจกรรมสาระคณตศาสตรโดยการน�ามลควายมาชง

น�าหนก ค�านวณปรมาณดวยการบวกหรอลบจ�านวนน�าหนกมล

ควายตอสวนประกอบอนในการท�าปยหมกหรอการน�ามลควายท

ไดไปท�าเปนปยหมกในกลมสาระเทคโนโลยและงานอาชพเปนตน

โดยโรงเรยนทขอควายดงกลาวตองมคณธรรมมความซอสตยตอ

โครงการดวยการรกษาชวตควายโดยการไมฆาไมขายมคณธรรม

ส�านกของความกตญญตอควายวาเคยเปนสตวทเคยมบญคณใน

การชวยท�านาท�าไรตงแตอดตจนถงปจจบน

โรงเรยนบานรามราช อ�าเภอทาอเทน จงหวดนครพนม

เปน๑ใน๑๔โรงเรยนทรวมโครงการน�าควายเขาไปบรณาการ

ในกลมสาระภาษาไทยโดยมคณครรงสมนตฉมรกษเปนผฝกสอน

จงเกดผลกบนกเรยนแตละคนในการคดทแตกตางกนของค�า

คลองจองเชนควายจาควายจาเกงกลาสามารถทงไถทงคราด

ประโยชนมากมายรบใชชาวนาแตนาเสยดายคดแลวใจหายม

ควายนอยลงคณคาของควายมากมายสงสงคนไทยเราจงรกษา

ควายไทยโดยเดกหญงกรรณกาสบรดชนป.๖/๒ผแตง

เมอควายอยในโรงเรยน ครและนกเรยนกไดใชประโยชน

จากควายในกจกรรมการเรยนการสอนไดอยางเตมทและแตกตาง

จากเกษตรกรหรอชาวนาในดานการคดวเคราะหทจะท�าใหครได

ฝกสอนนกเรยนรจกการคดวเคราะหใหไดตามมาตรฐานการศกษา

ของชาตดวยโดยใชสถานการณจรงเชนควายกนหญาในสนาม

จนเกรยนกจะท�าใหประหยดคาใชจายในการตดหญา ทงคาแรง

เมอควายอยในโรงเรยน ครและนกเรยนกไดใชประโยชนจ�กคว�ยในกจกรรมก�รเรยนก�รสอน

ไดอย�งเตมท และแตกต�งจ�กเกษตรกรหรอช�วน�ในด�นก�รคดวเคร�ะห ทจะทำ�ใหครได

ฝกสอนนกเรยนรจกก�รคดวเคร�ะหใหไดต�มม�ตรฐ�นก�รศกษ�ของช�ตดวย

งานคนตดหญาคาน�ามนเชอเพลงไมมไอเสยหรอควนพษทเกด

จากเครองตดหญา เปนประโยชนกบคนทงโลกสวนทคดเปรยบ

เทยบกบชาวนาทใชรถไถกเกดแงมมเปรยบเทยบของการคดทแตก

ตางเชนเมอควายไถนาไดชากวารถไถเดนตามถง๓เทากควร

ใชควายเพมขน๓เทากจะเทาเทยมกนไดและในระยะการใช

งานของรถไถประมาณ๕ป เครองรถกเสอมสภาพไปมสภาพ

เพยงเศษเหลกเกาๆราคาเพยง๑-๓พนบาทแตควายทใชไป๕ป

จะใหลก ๒-๓ตวเปนอยางนอยและจะมมลคา๕-๖หมนบาท

หรอขณะทไถดวยเครอง ควนพษทเกดจากการเผาไหมเปนกาช

พษทใหโทษตอผไถ และลอยขนไปในอากาศท�าใหเปนปจจยให

โลกรอนสรางมลพษใหมวลมนษยโลกขณะทควายถายมลลงใส

ทนาขณะไถเพยงครงเดยวกจะเกดเปนปยแกพชเปนประโยชนตอ

ระบบนเวศของสตวแมลงทอาศยอยในพนนาน�ามนเครองจากรถ

ไถทหยดลงสพนนาเพยงหยดเดยวกเปนพษตอสตวหรอแมลงใน

บรเวณนน ซงการคดวเคราะหเหลานชาวนาไมไดคด โดยคดถง

ประโยชนทไดเพยงดานเดยว เชนไถไดมาก เรว และสะดวก

เทานน อางจากงานวจยระดบมหาบณฑตเมอป ๒๕๔๙ เรอง

พลวตทางสงคมผ ใช ประโยชนจากควายในล มน�าสงคราม

นายสมานชยสวรรณอ�าไพในขณะทก�าลงไถนาระหวางใชควาย

กบใชรถไถ กมความรสกทางดานจตใจดวยเชนกน คนใชควาย

ไถเกดความรสกเมตตาสงสารรกหวงและอาทรไมยอมเฆยนต

เกดความเมตตาขนในจตใจและมความสขจตใจถกพฒนาขนโดย

ธรรมชาตขณะทใชรถไถไมมความรสกเมตตาควบคกบเสยงดงท

เกดจากการเผาไหมทไรวญญาณ จงไมมการพฒนาทางจต

วญญาณใหเจรญขนแตประการใด

การกาวเขาสบรเวณโรงเรยนบานรามราชกาวแรกของ

ศกษานเทศกทอดตเคยเปนครมากอนมองเหนภาพนกเรยนใน

สนามก�าลงขหลงควาย และมเดกบางคนหยอกเลนอยกบควาย

เหมอนอยางเพอนทคนเคยและอกดานหนงกแทะเลมหญาอยางม

ความสขโดยไมไดคดถงความตายเลยแมแตนอย จงเปนความ

งดงามทางดานสนทรยของผพบเหนทจะมองไดล�าลกเกดความปต

กบภาพทเหนเหลานนคณธรรมในจตส�านกของความกตญญทม

ตอเพอนมนษยหรอสตวผเกดอยรวมโลกเดยวกนกบเราเปนสงทม

คณคาทางจตใจเปนอยางยงเสมอนกบเราตนจากภวงคทหลบใหล

มาพบกบความสขทสดชนเบกบานกบสงทเรามอบใหทงชวตและ

ความเมตตาความกตญญทเกดจากจตส�านกของผมจตใจทงดงาม

ทจะค�าจนโลกนใหอยไดอยางยาวนานมความสข ถงเขาจะเปน

เพยงสตวกตาม เมอเดกเหลานโตเปนผใหญสกวนหนงเขาคงคด

ไดวา...ครไดสอนอะไรใหแกเขาและทานละคด...อะไรหรอยง

ชวงเดอนมถนายนของทกปเปนชวงฤดฝน กสกรชาวนา

ไทยทกภาคเรมตนการเพาะปลกขาวอนเปนอาหารหลกและเปน

สนคาสงออกของไทยเรา เชนเดยวกบทโรงเรยนบานหนรองโนน

สวรรคเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต๕อ�าเภอ

เวยงเกา จงหวดขอนแกน ซงพรอมใจกนนอมน�าหลกปรชญา

เศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอย หวททรง

พระราชทานใหมาประพฤตปฏบตโดยชมชนพอเพยงสอนนกเรยน

เพอเพาะตนกลาสายพนธอาชพเกษตรกรทจะท�าหนาทผลตอาหาร

อนเปนปจจยส�าคญในการด�ารงอย ของชวตแหงมวลมนษย

ทงหลาย และรจกใชชวตอยางพอเพยง สรางสรรค มภมคมกน

จรรโลงโลกใหสวยงามและรมเยนเปนสขทามกลางกระแสความ

เปลยนแปลงในยคแหงขอมลขาวสารและปรากฏการณสงคมเครอขาย

ออนไลน(SocialNetwork)ซงจะท�าใหผไมรจกพอเพยงเกดภาวะ

ขอมลลนสมองประสบความทกขความคบแคนใจในการตอบ

สนองความตองการของชวต ขาดความสงบสขทางจตใจ และสงผล

ใหเกดปญหาสงคมตามทเปนขาวปรากฏตามสอมวลชนทวไป

การสอนนกเรยนท�านาท�าใหรคณคาของอาหารและรก

อาชพเกษตรกรรม ชวยใหมความมนคงทางอาหาร และปองกน

ไมใหอาหารผกขาดอยกบองคกรใดองคกรหนงซงท�าการคาเพอ

หาก�าไร ทงนเนองจากปจจบนคนชนบทสวนใหญนยมไปขาย

แรงงานในเมองหลวงท�าใหไมมเวลาท�านา และอาชพท�านานน

คนสวนใหญมองวาเปนอาชพต�าตอยลาหลง(ทงๆทตนเองกรบ

ประทานขาวทกวน)

ภาค อสานตอนบนเรอง ชยรตนคดถกโรงเรยนบานหนรองโนนสวรรค

สพป.ขอนแกนเขต๕อ.เวยงเกาจ.ขอนแกน

หยอดเมลดขาวลงในดน

(สงทน�สงสย)

หากน�าสภาวการณดงกลาวมาพจารณาแลว“หยอดเมลด

ข�วลงในดน”ในทนมความหมายโดยนย๓ประการคอ

ประการท๑“หยอดเมลดข�วลงในดน”หมายถงโรงเรยน

บานหนรองโนนสวรรค มการทดลองท�านาดวยนวตกรรมใหมๆ

ซงเรมตนตงแตปพ.ศ.๒๕๕๔ซงเปนการท�านาแบบโยนกลาวธ

การกคอน�าเมลดพนธ ข าวมาเพาะในถาดหลมใหไดกลาโต

ประมาณ๑เดอนแลวน�าไปโยนลงในแปลงนา(ภาษาอสานเรยกวา

ไฮนา) ทดนเปนโคลน และไถ-คราดแลว ท�าใหประหยดตนทน

คอแรงงานเวลาและคาใชจายไดในระดบหนงขาวทน�ามาเพาะ

ปลก คอ ขาวพนธ “หอมนล” เปนขาวทมคณลกษณะพเศษ

เกดงาย เตบโตด และทส�าคญคอ มสารทชวยตานอนมลอสระ

(สารกอมะเรง)ในรางกายดวยผลผลตขาวทไดเปนสวนหนงของ

อาหารกลางวนนกเรยน และอกสวนหนงเกบไวเปนเมลดพนธไว

ปลกในปตอไปสวนในปพ.ศ.๒๕๕๕นไดเปลยนวธการท�านา

จากการโยนกลาเปนการหยอดเมลดขาวลงในดนท�าใหลดตนทน

การผลตลงไดอกคอไมตองเพาะกลา(ตกกลา) เพยงแตไถนา

และพรวนดนใหละเอยด จากนนใชเสยมขดหลมลกประมาณ

๕-๘ซม.แตละหลมหางกนประมาณ๑ศอกน�าเมลดพนธขาว

๑หยบมอหยอดลงและกลบดน(ท�าในขณะทดนแหง) เมอฝน

ตกลงมาความชมชนจากน�าฝนจะท�าใหเมลดขาวงอกเปนตนขาว

จากการสมภาษณ ครนวตร แพนพทย ครช�านาญการ

พเศษผรบผดชอบดแลชมนมพอเพยงท�าใหทราบวา“ก�รทำ�น�

ในโรงเรยนบ�นหนรองโนนสวรรค เรมเมอ พ.ศ. ๒๕๕๔ ท�น

ผอำ�นวยก�รโรงเรยน น�ยประสทธ น�สรวงษ ไดนำ�คณะนกเรยน

ไปศกษ�ดง�นโครงก�ร ๑ ไร ๑ แสน (ทำ�น�พนท ๑ ไร ใหไดเงน

๑ แสนบ�ท) ทบรเวณโคกภต�ก� อำ�เภอเวยงเก� จงหวดขอนแกน

(ไมห�งจ�กโรงเรยน) และคดทจะใหนกเรยนไดเรยนรและทดลอง

ทำ�น� เนองจ�กเหนว�ข�วเปนอ�ห�รทสำ�คญ ก�รทำ�น�กมวธก�ร

หล�กหล�ยและน�ทดลอง ตนจงรบเปนผดำ�เนนก�ร และก�ร

ทำ�น�ข�วเปนวฒนธรรมก�รเกษตรทเก�แกของคนไทยซงบรโภค

ข�วเปนอ�ห�รหลก ตอม�คว�มเจรญท�งด�นเศรษฐกจทำ�ให

โครงสร�งสงคม และวถชวตของคนในสงคมเปลยนแปลงไป

จ�กเดมทประกอบอ�ชพทำ�น�และทำ�ม�ห�กนอยประจำ�ทองถน

กมก�รเดนท�งเข�ไปห�ร�ยไดในเมองหลวงดวย ดงนนจงจำ�เปน

จะตองคดคนห�วธก�รใหมๆ ในก�รทำ�น� เพอทประหยดเวล�

ลดตนทน และไดผลผลตสงคมค�กบก�รลงทน และมงหวงใหก�ร

ทำ�น�ซมซบอยในตวของลกศษย ชมนมพอเพยงของโรงเรยนดวย”

ครนวตรแพนทพยกลาว

ประการท๒ “หยอดเมลดข�วลงในดน”เปนปรศนาธรรม

เปรยบไดกบการกระท�า(กรรม)“บคคลหว�นพชเชนใด ยอมได

รบผลเชนนน บคคลทำ�ดยอมไดรบผลด ทำ�ชวยอมไดรบผลชว”

เปนกฎแหงกรรมทพระพทธเจาทรงสอนไว โดยมพทธสภาษตวา

“ยทสำ วปเต พชำ ต�ทสำ ลภเต ผลำ กลย�ณก�ร กลย�ณำ ป�ปก�ร

จ ป�ปกำ”

การหยอดเมลดขาวลงในดนครงนยอมไดผลตผลของขาว

แนนอนแตมอกประการหนง(ประการท๓)“หยอดเมลดข�วลง

ในดน”เปนปรศนาการศกษาทยากตอการหาค�าตอบใหกบทกคน

ไดอยางลงตวกลาวคอประเทศชาตตองการทรพยากรบคคลทม

คณภาพพอแมผปกครองหวงใหลกหลานเปนคนดมวชาความ

รตดตวเพอเปนเครองหาเลยงชพและปองกนอนตราย จงสงบตร

หลานทเปรยบเสมอนเมลดขาวมาโรงเรยนซงเปรยบเสมอนดน

โรงเรยน (และหนวยงานทางการศกษา) จดการศกษาตาม

หลกสตรทมจดมงหมายใหนกเรยนมสมรรถนะและคณลกษณะท

พงประสงค คอ เกงและด ท�างานและอยรวมกบผอนไดอยางม

ความสข

ดงนนการสงบตรหลานมาเรยนของคณพอ-คณแมหรอ

ผปกครอง จงอปมาไดดงการหยอดเมลดขาวลงในดน แตเมอ

ตวนกเรยนเขาสระบบการจดการศกษาแลวจะไดผลตามทมงหวง

หรอไม สถาบนการศกษา ศาสนา ครอบครว และสถาบนทาง

สงคมอนๆตลอดจนบคลากรจากทกภาคสวนจะตองท�าอยางไรบาง

เพอใหเปนดนทดในการใหการศกษาฝกฝนอบรมสงสอนชวย

เหลอขดเกลาเมลดขาวซงเปนบตรหลานของเรา ใหเจรญเตบโต

บนพนฐานความเปนคนไทย เปนก�าลงคนทมคณภาพ เกง ด

มสขยงๆขนไปนนยงเปนสงทนาสงสยและใครทจะขอเชญชวน

ทานทงหลายไดโปรดรวมแรงรวมใจกนหาค�าตอบ และลงมอท�า

ในสงทควรท�า เพอใหเปนในสงทควรจะเปน อนจะท�าใหเชอมน

ไดวาบตรหลานของเราจะเจรญเตบโตเปนพลเมองด และเปน

ก�าลงในการพฒนาทองถนและประเทศไทยของเราตอไป

ทายนกราบอาราธนาคณพระศรรตนตรยเหลาเทพเทวา

และสงศกดสทธทงหลายตลอดจนอ�านาจบารมแหงองคพระบาท

สมเดจพระเจาอยหว โปรดดลบนดาลใหทานผอานทงหลาย

จงประสบความสขสวสดพพฒนมงคลทกทานเทอญ...สวสด

เครอขายเปนเรองสรางสรรคสราง

ความรก ความสามคค และชวยเหลอ

เกอกลกน สพป.สกลนคร เขต๒ จงน�า

หลกการการสรางเครอขายมาขบเคลอนให

เกดกระบวนการเรยนรอยางมประสทธภาพ

ทงระดบบรหาร ระดบปฏบตการ การ

นเทศ การวดผลประเมนผล และการ

พฒนาทยงยนนนซงในป๒๕๕๕ไดมการ

ตงเครอขายพฒนาคณภาพการศกษา

จ�านวน๒๐ศนยโดยคดเลอกจากผบรหาร

สถานศกษาทมผลงานเปนทยอมรบจาก

ผบรหารสถานศกษาภายในศนยและเปน

ผมความเสยสละ(จตอาสา)เปนผประสาน

งาน และเปนสถานทในการจดกจกรรม

“วนเป ดบ �นคณธรรม” ด�าเนนงาน

“พฒน�ศกยภ�พผบรห�รโรงเรยนวถพทธ”

โดยใชการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรขน

โดยมผลงานของผบรหารสถานศกษา(การ

บรหารจดการ) ผลงานของครผ สอน

นวตกรรมเทคนคการสอนสอการสอนและ

โครงงานของนกเรยนเปนการแลกเปลยน

เรยนร

โดยกจกรรมในแตละศนยเครอขาย

บงบอกความเปนตวตนของชมชนตนเอง

มโครงงานทน�าเอาทรพยากรทองถนของ

ตนเองมาพฒนา สามารถเพมคณคาใน

ทรพยากรทมอยในทองถนและเหนคณคา

ในสงแวดลอมทมอย พฒนาจนผานการ

คดเลอกสระดบประเทศจนเปนแบบอยาง

เปนแหลงเรยนรทไดรบการยอมรบได

ขอควรระวงในการเปนเครอขาย

ไดแก การยอมรบความขดแยงในระดบ

การบรหารจดการศนยเครอขาย

สวนสงดๆ ทเกดขนในเครอขาย

การบรหารจดการของผบรหารสถานศกษา

คอจะมเพอนรวมงานท�างานโดยไมโดดเดยว

มองหนาเหลยวหลงเปนคประเมนไปพรอม

กบการปรบปรงแกไขเปลยนแปลงในสงท

ยงบกพรองมเพอนเตมใหเตมมความสข

ในการท�างาน เมอเปนเชนน กเชอมนวา

การบรหารโรงเรยนวถพทธจะไมโดดเดยว

แตเปนการพฒนาไปพรอมกนเปนทมทม

ความสามคค มพลง มเพอนรวมคด

รวมท�าอยางยงยนตอไป

พลงของเครอขาย

ภาค อสานตอนบนเรอง ฉลไลวงษประชมศกษานเทศกสพป.สกลนครเขต๒

คดยอและเรยบเรยงสถาบนอาศรมศลป

ภาพ : creativecommons.org

๑๐

กระบวนก�รบรห�รก�รแกปญห�ครตำ�กว�เกณฑ

บทน�า

อดตทผานมากอนทขาพเจาจะเดนทางมารบต�าแหนง

ผอ�านวยการโรงเรยนบานตลแหงนโรงเรยนประสบปญหาหลาย

อยาง สงผลใหนกเรยนเกดความดอยโอกาส ครมความเครยด

เกดความทกขทตองแบกรบงานหนก เนองจากอตราครต�ากวา

เกณฑคดดแลวหากปลอยใหสถานการณเชนนด�าเนนตอไปจะไม

เกดผลดตอนกเรยน คร ผปกครอง และชมชนอยางแนนอน

กพยายามคดหาแนวทางแนวรวมทงจากนกเรยนครผปกครอง

ภมปญญาทองถนชมชนอบต.สมาคมหมบานมาระดมความ

คดรวมกนเพอจะไดแกปญหาไปตามล�าดบอะไรเดอดรอนมาก

กน�ามาแกกอนดงน

แนวทางท ๑

ขาพเจาไดเลารายละเอยดปญหาครต�ากวาเกณฑใหพระ

อาจารยส�าราญรตนบรวดแจงอ�าเภอเมองจงหวดนครศรธรรมราช

ไดทราบทานกรบอาสาไปชวยสอนวชาพระพทธศาสนาตงแตชน

ป.๑- ป.๖ หลงจากนนกไดจดกจกรรมวนพธวนพระ เปนวนท

พระทานเดนทางมาสอนนกเรยนอยแลว กจะไดปฏบตธรรมรวม

กนทงโรงเรยนไปดวยเลย

แนวทางท ๒

ไดมอบของขวญเปนทระลกใหอาจารยสภาณฤทธมนตร

อดตขาราชการครโรงเรยนบานตลสปอ.ชะอวดสปจ.นครศรธรรมราช

ซงทานไดเกษยณอายราชการไปแลวทานไดเสยสละอทศตนเพอ

การศกษาของนกเรยนตอเนองตลอดจนถงปจจบน

“ท�นไดอทศตนเพอก�รศกษ�ของนกเรยน แสงสว�งแหง

ปญญ�ทท�นไดมอบใหเพอพฒน�นกเรยนและเย�วชนไปสก�ร

พฒน�สงคมและประเทศตอไป เปนโอก�สดทท�นจะไดสร�ง

คณง�มคว�มดหรอบญกศลขณะทมชวตอย และจะอทศตนเพอ

ก�รศกษ�ของนกเรยนโรงเรยนบ�นตลจนกว�จะเดนท�งม�สอน

ไมได ตร�บใดทท�นยงมสขภ�พแขงแรง ท�นยนดชวยสอน

นกเรยนตลอดไป”

แนวทางท ๓

โรงเรยนขาดแคลนก�าลงครประมาณ๕คน เนองจากม

ครสวนหนงทเกษยณอายราชการออกไปจงไดรวมระดมความคด

กบคณะครเพอหาแนวทางแกไขปญหาเฉพาะหนาอยางเรงดวน

เพราะถาชกชาจะท�าใหนกเรยนดอยโอกาสมากกวาทเปนอยขณะน

โดยครทกคนชวยกนเสยสละเงนสวนตวเพอจางครชวยสอน

ปรากฏวาสละเงนรวมกนแลวไดเงน๘,๔๐๐บาทจางครไดแค๒เดอน

แนวทางท ๔

ไดเชญคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานมารวมประชม

เพอหาแนวทางแกปญหาครต�ากวาเกณฑตอไปไดลงมตวธหาเงน

โดยใหโรงเรยนลงทนซอสลากกนแบงรฐบาลจ�านวน๓๐๐ฉบบ

แลวน�ามาแบงซกขายซกละ๑๐๐บาทโดยใหครออกไปจ�าหนาย

แกเพอนขาราชการครผปกครองหนวยงานและองคกรตางๆหลง

จากทจ�าหนายหมดแลวรวบรวมเงนหกตนทนออกแลวไดรบเงน

เปนก�าไรสทธ๓๐,๐๐๐บาทจ�านวนเงนดงกลาวสามารถใชจาง

ครสอนนกเรยนตอไปจนถงปการศกษา๒๕๔๗

ภาค ใตตอนลางเรอง วเชยรคงเทพโรงเรยน บานบางนอยต.ทาเสมดอ.ชะอวด

จ.นครศรธรรมราช

ครต�ากวาเกณฑ

๑๑

ในทสดส�านกงานเขตพนทการศกษานครศรธรรมราช

เขต ๓ เกดความเหนใจทโรงเรยนพยายามแกปญหาครต�ากวา

เกณฑมาตลอด เลยใหครอตราจางมา ๑ อตรา เรมจางตงแต

๑มถนายน-๓๐กนยายน๒๕๔๗

แนวทางท ๕

จดการทอดผาปาสามคคเพอการศกษา เพอจดซอเครอง

คอมพวเตอรเพราะโรงเรยนยงขาดแคลนเครองคอมพวเตอรทจะ

ใชสอนนกเรยนเมอถงวนทอดผาปาโรงเรยนไดรบความรวมมอ

จากลกหลานพนองบานตลศษยเกาผปกครองและชมชนดวยด

ไดน�าเงนไปซอเครองคอมพวเตอร ๗ เครอง และไดเปดท�าการ

สอนนกเรยนจนถงปจจบน

ผลการแกปญหาครต�ากวาเกณฑทมตอนกเรยน

๑.นกเรยนไดรบการดแลอยางใกลชดเนองจากครมเวลา

ใหกบนกเรยนมากขน สามารถจดการเรยนการสอนโดยยด

นกเรยนเปนศนยกลางไดด

๒.นกเรยนสามารถพฒนาตนเตมศกยภาพทมอยมคณคร

คอยใหการชวยเหลอจดกจกรรมทหลากหลายตรงกบความ

แตกตางของนกเรยนแตละคนตามเนอหาสาระทหลกสตรก�าหนด

๓.นกเรยนไดเขารวมกจกรรมวนพระมาตลอดตงแตปการ

ศกษา๒๕๔๕จนถงปจจบนกจกรรมดงกลาวเปนกจกรรมเดน

ของโรงเรยนเพราะไดปฏบตมาอยางตอเนองสามารถชวยเสรม

สราง สามารถสรางจตส�านกใหนกเรยนไมหลงผดคดชวยสราง

ภมคมกนใหนกเรยนไดเปนอยางดท�าใหนกเรยนครผปกครอง

และชมชนอยรวมกนอยางมความสข

๔.นกเรยนเกดความภาคภมใจในสถาบนมความอบอนใจ

มนใจในตนเองกลาคดกลาพดและกลาท�าน�าไปสคณภาพท

ยงยนเปนไปตามหลกและเจตนาของการจดการศกษาทมงพฒนา

คนและคนพฒนาชาต

๕. โรงเรยนจดการศกษาโดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยง

มาเปนแนวปฏบต เพอปลกฝงใหนกเรยนเรยนรหลกการและ

สามารถใชชวตตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยงไดเปนอยางดเชน

กจกรรมสหกรณโครงการปยหมกโครงการปลกสวนปาโครงการ

ปลกหญาแฝกโครงการปลกพชสมนไพรเหลานเปนตน

ผลการแกปญหาครต�ากวาเกณฑทมตอคร

๑. บคลากรทกคนมความตระหนกตอหนาท ปฏบตงาน

ดวยจตวญญาณของความเปนครใหความรวมมอในการแกปญหา

ดวยความเสยสละตลอดมา มกจกรรมมากมายทตองปฏบตใน

ขณะทบคลากรมจ�านวนนอย แตทกกจกรรมทรวมกนปฏบต

มคณภาพ

๒. ผบรหาร คณะคร และนกการภารโรง มความภาค

ภมใจทไดรวมคดรวมท�าและรวมแกปญหาครต�ากวาเกณฑกบ

ทกๆฝายในชมชนจนในทสดท�าใหการแกปญหาครต�ากวาเกณฑ

เกดผลอยางเปนรปธรรม

๓.บคลากรทกคนปฏบตงานอยางมความสขมความภาค

ภมใจทไดมโอกาสปฏบตงานไดอยางมคณภาพสงเกตไดจากวถ

ชวตในการปฏบตงานแตละวน และผลงานทปรากฏ โดยเฉพาะ

บคลากรจ�านวนมากบานพกอย ห างไกลจากโรงเรยนหลาย

กโลเมตรบางคนอยหางไกลถง๖๐กโลเมตรคดระยะทางทงไป

และกลบระยะทาง ๑๒๐ กโลเมตร ตองขรถจกรยานยนตเปน

พาหนะทงไปและกลบทกวนไมเคยบนวาทกขยากล�าบากและไม

เคยเขยนขอยายอกคนหนงอาย๕๖ปอาจารย๒ระดบ๗เงน

เดอนเตมขนมา ๒ ปแลว ไมเคยคดทลาเกษยณกอนก�าหนด

นอกจากนนโรงเรยนยงมพระภกษชวยสอนนกเรยนตงแตปการ

ศกษา๒๕๔๕จนถงปจจบน(๒๕๕๑)และทส�าคญมครเกษยณ

อายราชการอทศตนชวยสอนนกเรยนตงแตป๒๕๔๑-๒๕๕๑ขณะ

นทานกยงชวยสอนนกเรยนอยตามปกต

ผลของความทมเทและเสยสละดวยหวใจของครน ท�าให

ทงโรงเรยนผบรหารครนกเรยนไดรบพระราชทานรางวลหลาย

รางวลดวยกน เปนขวญและก�าลงใจใหครและศษยมหวใจทส

ไมถอยตอไป ขณะนขาพเจาไดยายมาด�ารงต�าแหนงผบรหาร

โรงเรยนบานบางนอยอ.ชะอวดจ.นครศรธรรมราชแลวแตสง

ทผานมาเบองหลงกยงเปนก�าลงใจใหพรอมขบเคลอนโรงเรยนวถ

พทธใหเขมแขงตอไป

๑๒

ในวนประชมผ ปกครอง เมอมการถกเถยงถงกรยา

มารยาทของนกเรยน การรงแกกน และความประพฤตทจะตอง

ใหครชวยสงสอนอบรม(เออ!โทษถงครอกแลว)“อ�จเพร�ะสงคม

สมยนทมนเสอมไปทกท มข�วแตละวน กมแตเรองแยๆ คลปเดก

ตบกน เดกยกพวกตกน เดกมนไดแบบอย�งม�จ�กโทรทศนนน

แหละ” เสยงบนแววๆ มาทางฝงผทรงคณวฒทมารวมประชม

(อม!ไดทโทษสงคมไปเลย)ท�าใหขาพเจานกยอนไปเมอไดนงคย

เดกด มศล ๕

กบคณะครถงการปรบแกพฤตกรรมนกเรยนทเรมมความประพฤต

ออกนอกลนอกรอยยามเมอเปดเทอมมาใหมๆ ขาพเจาใหครรวม

วเคราะหดพฤตกรรมทงหมดทมปญหาของนกเรยนเชนการแกลง

เพอนโดยการท�ารายรางกาย การพดค�าหยาบ พดไมมหางเสยง

กบคณคร การขโมยของในหอง ทซ�าราย มนกเรยนบางคนด

คลปโปเออๆๆจะสอนอยางไรใหนกเรยนเปนเดกดไดนะ“เดก

ดมนตองมศลห�ส” อะ มครทานหนงโพลงขนมา อมไดการละ

งนเอาตามน เราทกคนตองชวยกนสอนนกเรยนใหมศลหา “ทำ�

แตครไมไดนะผอ. เวล�นกเรยนกลบไปบ�นละ” เออ งนสวน

ผปกครองเอาไววนประชมผปกครองจะไดบอกใหผปกครองชวย

ภาค ใตตอนลางเรอง พมพประกายศรไตรรตนโรงเรยน บานหนองเจดบาท

๑๙๘หมท๕ต.แหลมสอมอ.ปะเหลยนจ.ตรง

๑๓

ชวยสนบสนนอกแรงจนสรปวาในทประชมไดรวมแจกแจงศลหา

โดยการควบเบญจศลและเบญจธรรมไวส�าหรบเดกๆดงน

ศลขอท๑เวนจากการฆาสตวไมรงแกสตวเพอความ

สนกเชนยงนกกดปลาฯลฯไมรงแกเพอนไมกลนแกลงเพอน

แตมจตเมตตามความสงสารกรณาชวยเหลอสตวทล�าบากชวย

เหลอเพอนๆทเดอดรอนล�าบาก

ศลขอท๒เวนจากการลกทรพยขโมยท�าลายของของ

ผอนใหเสยหายเอาของของผอนโดยไมไดรบอนญาตเมอพบเจอ

ของของผอนใหน�าไปคนเจาของหรอประกาศหาเจาของตอไป

อกแรงแลวกนและแลวเวลานนมาถงขาพเจาไดโอกาส“พอแม

พนอง ผปกครองทรกทกท�นคะ งนเร�ม�รวมแกปญห� โดยให

ทกคนมศล ๕ แลวกน ดไหม”เมอเอยถงศล๑๕ท�าไมผปกครอง

นงเงยบกรบไมมใครพดตอไมมเสยงสนบสนนเอะ!ขาพเจาพด

อะไรผดไปเหรอแคศลหานะศลหาทมนษยธรรมดาๆอยางเราๆ

ทานๆตองประพฤตปฏบตเปนอาจณเปนกจวตรเนยนะ

ขาพเจาตนจากภวงคเมอครประจกษทอยขางๆกระซบ

บอกขาพเจาวา สงสยผปกครองเขาใจผด คดยอนไปทตวเองละ

มงขาพเจาถงบางออและตระหนกในความจรงทวาทนสวนใหญ

ผปกครองจะมปญหาดานครอบครวเนองจากการมชวตครอบครว

ในวยทรวดเรวท�าใหเกดปญหาหยารางการมภรรยาหลายคนม

สามหลายคนตามมา สงผลใหมลกบานละหลายๆ คน ปญหา

ดานรายจายตามมามการดาทอทบตในครอบครวการแกปญหา

ชวตดวยการดมสราสบบหรเลนการพนนทงววชนปลากดไพ

หวยหน ฯลฯ แอบเอาเงนเมยไปกนเหลา เมยกแอบขายของใน

บานเพอไปเสยคาหวยหน(ความจรงมอกเยอะแตถากลาวหมด

มผปกครองมาอานเจอ สงสยขาพเจาโดนเคลอนขบวนขบไลแนๆ)

เหลานมนลวนเปนเรองศลหาทงนน เอาละ งานเขาแลวเรา แต

ไหนๆกไหนๆเมอเรมแลวมนกตองลยตอละนะ“พอแมพนองคะ

ทเร�จะว�เรองศลห�เนยนะ เร�จะว�เรองของเดกๆ กนนะคะ เร�

เอ�เฉพ�ะศลห�แบบเดกๆ ใหเดกๆ ไดประพฤตกนนะ” ขาพเจา

ตองใชวาทศลปและศลปศาสตรทงปวงทไดร�าเรยนมาและเทาท

จะคดไดในขณะนนหวานลอมใหผปกครองเหนดวยโชคดททาน

ประธานคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานของโรงเรยนไดมา

รวมประชมดวย ความททานเปนผหลกผใหญทชาวบานนบถอ

๑ศล(Morality)คอความปกตและการรกษาศลกคอความตงใจรกษา

ปกตของตนอนเปนหลกปฏบตทไมท�าใหเดอดรอนแกตนเองและผอนและ

เปนหลกแหงความประพฤตทจะท�าใหเกดความสะอาดทางกายและวาจา

ศลมหลายประเภทเชนศล๕,ศล๘,ศล๑๐ทงนขนอยกบความสามารถ

ของผปฏบตแตศลทควรกระท�าเพอใหเกดความปกตในสงคมกคอศล๕

เพราะสะดวกและงายทจะปฏบตมดงนคอ

•พงละเวนจากการฆาสตวตดชวต

•พงละเวนจากการลกขโมยฉอฉล

•พงละเวนจากการประพฤตผดในกาม

•พงละเวนจากการพดเทจ

•พงละเวนจากการดมเครองดองของเมา

ศลทง๕ขอน เปนหลกจ�าเปนในสงคมมนษยทจะตองปฏบต

เพอใหเกดความปกต ทงในตนเองและสงคม เพราะชวยควบคมความ

ประพฤตมใหพลาดถล�าลงในความชวอยางใดอยางหนงจงจดอยในระดบ

ศลธรรมอนเปนมลฐานทจะน�าไปสความสงบของจตใจ ถาหากความ

สะอาดทางกายและวาจาไมมแลวเรากไมสามารถท�าจตใจใหสงบได

๑๔

ศลขอท ๓ เวนจากการประพฤตผดในกาม เชน ไมด

เวบโปหนงสอโปวดโอโปคลปโปแอบดเพอนเขาหองน�าการ

เปดกระโปรงผหญงแอบดกางเกงในหรอกลนแกลงลวนลามกน

ไมชงสกกอนหามแตจะมคครองเมอถงวยอนควรและยนดครอง

คในคของตน

ศลขอท๔เวนจากการพดปดพดค�าหยาบดาทอสอ

เสยดท�ารายคนอนใหเสยหายทางวาจาแตพดจาไพเราะมหาง

เสยงพดสงดๆและสรางสรรค

ศลขอท๕เวนจากการดมสราเสพของมนเมาและยา

เสพตดทงหลายเชนบหรยาบายาไอซน�ากระทอม(สคณรอย)

ทจะท�าลายสตสมปชญญะ และหมนฝกจตตวเอง ใหสงบ

เขมแขงมสมาธและเปนผเจรญสตอยตลอดเวลา

จากนนไดรวมลงสตยาบรรณเดกดมศลหาของโรงเรยน

บานหนองเจดบาท โดยมการลงลายมอชอรวมกนเพอรวมก�ากบ

ดแลนกเรยนใหประพฤตปฏบตตามศลหาโดยมก�านนผใหญบาน

ประธานคณะกรรมการสถานศกษา ผอ�านวยการโรงเรยน คร

ประจ�าชน ผปกครอง และนกเรยนรวมรบร และจดท�าคมอการ

บนทกความดทมศลหาเปนตวหลกในการตรวจสอบความประพฤต

ของตวนกเรยนเองและใหผปกครองกบครประจ�าชนไดรวมลงชอ

รบรเปนรายสปดาห จากนนกมกจกรรมอบรมสงสอน ทงคร

พระครและวทยากรภายนอกทโรงเรยนเชญมาและจดกจกรรม

ของโรงเรยนวถพทธควบคไปโดยมหลกปฏบตของศลหาทเนนเปน

พเศษ

เมอไดเรมปฏบตการเดกดมศลหาครบปการศกษา

ขาพเจาไดใหคณะครเรมประเมนพฤตกรรมดงกลาว โดยท�า

แบบสอบถามไปยงผปกครอง พบวานกเรยนมพฤตกรรมดาน

ศลหาดขนในทกขอและสอบถามนกเรยนพบวาสวนใหญมความ

พงพอใจตอกจกรรมถงรอยละ๙๗.๑๘ท�าใหไดขอสรปวาการสง

สอนอบรมและเสรมสรางใหนกเรยนเปนเดกดมศลหา เปนสงท

ควรประพฤตปฏบตตอไปเพอทพวกเขาจะไดถายทอดศลหาไปส

ครอบครวและชมชนและท�าใหสงคมเปนสงคมคนดมศลหาตอไป

ในอนาคตหวงวาในชวตขาพเจาคงทนไดเหนสงคมเชนนในเมอง

ไทยรวมกบทานผอานทงหลายเชนกนนะคะ

๑๕

ถงคร ผถายทอด

วาระแหงชยชนะ

ของโรงเรยนวถพทธ

ปนคอปส�าคญทพระพทธเจาตรสรครบ๒,๖๐๐ปซงชาว

พทธทวโลกไดจดงานฉลองกน แตในประเทศไทยกยงเหนหลาย

คนทไมร กตองอธบายใหเขาร ปนถานบแบบไทยคอป พ.ศ.

๒๕๕๕แตถานบแบบศรลงกาพมาอนเดยประเทศเหลานตอน

นเขาเปลยนเปนปพ.ศ.๒๕๕๖แลวกเพราะเขาใชระบบเรมนบ

ปทพระพทธเจาปรนพพานเปนปพ.ศ.๑ เลยแตเมองไทยเปน

ระบบลวงมาแลวคอรอใหครบปกอนแลวคอยนบเปนปพ.ศ.๑เรา

จงชากวาเขา๑ปอยางน

ครนพอถงวนวสาขบชาปนเรากมาจดวนวสาขบชาในวน

ขน๑๕ค�า เดอน๗แปลกอยประเทศเดยวนะประเทศเพอน

บานเขาจดลวงหนาเราไป๑เดอนแลวในวนขน๑๕ค�าเดอน๖

แลวเขากใชเปนวนเปลยนปพทธศกราชดวยอยางทเราทองกนมา

ตงแตเดกวาวนวสาขบชาเปนวนทพระพทธเจาประสตตรสร

และปรนพพาน ทนเราจะรจ�านวนปทตรสรไดอยางไร ถาเรานบ

แคจ�านวน พ.ศ. เราจะรเพยงจ�านวนปของการปรนพพาน คอ

๒,๕๕๕ ป ดงนนเราจงตองนบยอนไปอกวาจากวนทปรนพพาน

ไปจนถงวนทตรสรนกปค�าตอบคอ๔๕ปทตรสรมาบวกกบป

พ.ศ. ๒๕๕๕ จะเทากบ ๒,๖๐๐ป นคอทมาของฐานความรซง

คนไทยขาดความร ความเขาใจ เหตนการฉลอง ๒,๖๐๐ ป

แหงการตรสรในประเทศไทยจงเงยบกวาชาวพทธประเทศอนๆ

แมกระทงคณะสงฆเองกยงอยในภาวะเชนนน

สวนค�าวา “พทธชยนต”นนมความหมายซอนอย“ชยนต”

แปลได๓ความหมาย“วนเกด (Birthday), ชยชนะ (Victory)

หรอ วนครบรอบ (Anniversary)” สวนทประเทศไทยเราเลอกความ

หมายวา “ชยชนะ” กเนองจากมนยทมากขนคอ หนง ชยชนะ

ของพระพทธเจา : พระพทธเจาชนะใคร พระพทธเจาชนะมาร

มารทส�าคญนนกคอกเลสนนเองสองการฉลองกควรจะปฏบตบชา

เจรญรอยตามพระพทธเจากคอเราควรจะเอาชนะกเลสความ

ไมด ความขเกยจ ความทเราผลดวนประกนพรง เรากไดชอวา

ปฏบตตามรอยพระพทธเจาแลวหรอตความขยายออกไปสระดบ

ทสงขนของครอบครว ชมชน และสงคมเปนเปาหมายรวมกน

อยางเชนศรลงกาเมอมการฉลอง๒,๕๐๐ปพทธชยนตกอนหนานน

เรอง พระมห�พงศนรนทร ฐตวำโส วดสทศนเทพวร�ร�มE-mail: moralproject@gmail.com www.moralproject.com

อาชญากรรมเขาเปนยงไงพอมาถงปพ.ศ.๒๕๐๐สถตอาชญากรรม

เขากลดลงไดจรงนเปนเปาหมายรวมของทงสงคม

“ทำ�ใหเร�อย�กเหนมตใหมๆ ของไทยว�กล�ประก�ศ

ไหม?” วาจะมสถตอะไรรวมกนในสงคม เรองทเสอมทรามทาง

ศลธรรมเปนปญหาสงคมนเรามาตงตนรวมกนไดไหมในปพทธ

ชยนตน ตงเปาหมายใหมนลดลง มนกจะเปนการการนตวา น

ไมใชการฉลองเปนเพยงแคงานเทศกาลแตวาเราตองการจะพลก

เปลยนสงคมเราทงหมดซงนนแหละทเรยกกนวา“ก�รปฏบตบช�

: ก�รเจรญรอยต�มพระพทธเจ�อย�งแทจรง”

ถ าทบทวนพทธประวตเกยวกบเหตการณทต อจาก

วนวสาขบชากจะพบวาพระพทธเจาทานมภารกจทตองเปนครสอน

ลกศษยครงแรกในชวตของพระองคคอการไปโปรดปญจวคคยท

ปาอสปตนมฤคทายวนจนกระทงเกดพระสงฆครงแรกของโลกขน

มาและเรากเรยกวนนนวาอาสาฬหบชาในวนขน๑๕ค�าเดอน

๘ฉะนนสถาบนสงฆหรอสงฆะกจะมอายครบ๒,๖๐๐ปเชน

เดยวกนกนาจะพดถงค�าวา “สงฆชยนต”บางอนนจะแปลวา

เกดกไดนะSangha’sbirthdayแลวสถาบนสงฆจะเจรญรอยตาม

ชยชนะของพระพทธเจายงไง? ทกวนนสถาบนสงฆเองมปญหา

เยอะมาก ทกครงทมเรองขาวเสยๆ หายๆ กเปนเรองเชง

ปรากฏการณของพนทขาวแลวกหายไป แตรากเหงามนมาจาก

ระบบการศกษาของสงฆทไมไดเปนไปตามธรรมวนยอยางแทจรง

ฉะนนถงเวลาทจะตองไปปลกการศกษาสงฆใหเปนไปตามธรรม

วนยจรงๆอกดานหนงพระพทธเจาทานเคยมอบพระพทธโอวาท

เรอง“พหชนะหต�ยะ พหชนะสข�ยะ โลก�นกมป�ยะ”การท�าให

เกดประโยชนสขแกมหาชน แกพหชนทงหลาย นนคออกหนาท

หนงของสถาบนสงฆนอกจากการศกษาพระธรรมวนย

แตเรองกยงไมหมดเทานนหลงเกดพระสงฆรปแรกไมนาน

กไดเกดอบาสกและอบาสกาทถงพระรตนตรยเปนครงแรกของโลก

เชนเดยวกนเพราะฉะนนสถาบนอบาสกอบาสกากมอายยาวนาน

มาถง๒,๖๐๐ปแลวเชนเดยวกนถามวาสถาบนอบาสกอบาสกา

เราเขมแขงแคไหน หากคดวาเรองศาสนาเปนเรองของพระโยม

ไมเกยวกเหนจะไมถกตองทประเทศศรลงกาเคยถกประเทศลา

อาณานคมตางๆยดครองยาวนานถงเกอบ๕๐๐ปซงเขากดข

ดานศาสนามากกอนหนาทประเทศองกฤษเขาปกครองถาเปน

ชาวพทธจะถกน�าไปประหารชวตชาวพทธทเคยมอยกเหลอศนย

เพราะไมมใครกลาประกาศวาเปนพทธศาสนกชน แตททกวนน

หลงไดรบเอกราชเมอประมาณ๖๐ปทผานมาศรลงกากลบยงม

พทธศาสนาอย เพราะอะไรกเพราะวาพทธศาสนาภาคฆราวาส

วนหนงพระเขาหมดไปจากศรลงกา แตวาพวกฆราวาสยงม พอ

เขาไดโอกาสไดเอกราชเขากฟนฟศาสนากลบมาใหมโดยนมนต

พระสงฆจากประเทศตางๆไปเปนพระอปชฌาย๑ให

ดงนนถาภาคฆราวาสอบาสกอบาสการบทบาทหนาทของ

ตนเองแลวกยอมเปนระบบส�ารองความปลอดภยใหกบพระพทธ

ศาสนาไดวนดคนดพระอาจถกเขนฆาท�าลายเพราะพระนนแกลง

งายนดเดยว ใหปาราชกกงายนดเดยว ท�าใหตายกงายนดเดยว

พระจะไปสอะไรใครได ฉะนนในโอกาสแหงปพทธชยนตน สงฆะ

ของอบาสกอบาสกากควรพยายามตงโจทยทจะเอาชนะรวมกน

สรางเหตปจจยดวยการลงมอท�า ซงเรยกวา “กรรมว�ท” “ว�ท

หรอ ว�ทะ”นกคอ“คำ�สอน”ค�าสอนทเนนเรองการกระท�า“กฎ

แหงกรรม” พระพทธศาสนาสอนไวชด กฎแหงกรรมนไมใชมไว

เพอใหกลวเจากรรมนายเวร แตมไวใหรวามนษยนสามารถจะ

ปรบปรงเปลยนแปลง สรางสรรคตวเอง หรอสงรอบขางไดดวย

การกระท�าของตวมนษยเองแลวเมอท�าอะไรลงไปแลวกตองไดรบ

ผลทงฝายดและฝายไมดอนนกคอเรองของปญญานนเอง

ในสวนของโรงเรยนวถพทธนน ทกคนตางมหนาทของ

ตนเองอยแลวดงเชนครในโรงเรยนผบรหารโรงเรยนพอ-แมท

ตองดแลลกพระสงฆทตองท�างานเกยวกบศาสนาหรอท�างานให

เชอมถงการศกษา กไปดวางานทตนเองท�าอยนจะมาสอดรบกบ

การเฉลมฉลอง๒,๖๐๐ปแหงการตรสรของพระพทธเจาในสาระ

วาจะเปน“ชยชนะ”ทแทในงานทตวเองท�าอยอยางไรแลวถาเรา

รวมกบคนอนรอบขาง ใหเปนการตงเปาหมายรวมรวมกนของ

ชมชนนนควรจะเปนอะไร ถาเปนอยางนนนบวาเปนการเฉลม

ฉลองทไดสาระคณคาอยางแทจรงไมใชแคใชงบประมาณเยอะๆ

แลวกยงไมรอะไรเหมอนเดมพฤตกรรมกแยเหมอนเดมไมมอะไร

เปลยนแปลง

ปญหาสวนใหญมาจากความไมรอยางเชนเรองศาสนพธ

พระอาจารยกเรยนรวาศาสนพธนมกระบวนการเรยนร๕ขนดวย

กนนะการเรยนรโดยทวไปอาจจะเรยนทฤษฎกอนขนทายๆกคอ

การลงมอปฏบตไปประยกตใชแตศาสนพธนจะแปลกไปจากเขา

คอกลบตาลปตรลงมอท�ากอนเลยยงไมรอะไรตองลงมอท�ากอน

หรอท�าตามเขาไปแลวมพฤตกรรมทสกแตวาพดไดท�าไดหรอจ�า

ไดแคนนหรอบางทแคเลยนแบบพดหรอท�าตามเขาไดนเปนขนท

๑ แลวกมขนท ๒ ซงขนนคอควรจะแปลได การใชภาษา

พระพทธเจาเปนเรองทส�าคญหลายคนกจะเปนโรคตอตานภาษา

ของพระพทธเจาโดยไมมสาเหตคอการสะกดจตตวเองเพราะวา

ตงแตทเรยนพระพทธศาสนาในโรงเรยน มนไมรอะไรทงนนไง

จะพดบาลสกค�ากผะอดผะอมร�าคาญอะไรอยางนขนท๒นแปล

ใหไดแปลใหไดคออยางนอยๆกใหมนมภาษาทเราเขาใจอยบาง

แปลไดมนกจะเปนเครองมอใหขนท๓ตอไปเพราะบางครงแปล

ไทยแลวยงตองแปลเปนไทยอกคอค�ายงยากอยหรอแมแตค�าท

๑ พระเถระผทำ�หน�ทเปนประธ�นในก�รบวชกลบตรในพระพทธศ�สน�

“วถชวต” คอก�รทำ�อะไรซำ�ๆ ทำ�อะไรๆ รวมกน ทำ�พรอมๆ กน สวน “พทธ” คอภ�วะ

รตนและเบกบ�น ฉะนนโรงเรยนทมก�รกระทำ�กจกรรมหรอกจวตรอะไรต�งๆ ทำ�อย�ง

พรอมเพรยงกนจนเปนวถ ทำ�อะไรแลวกเรยนรไปเรอยๆ ไปจนถงปญญ� ทเหนคณค�แท

ไดรบประโยชน มคว�มสขรวมกน แลวเร�จะเรยกโรงเรยนเชนนนว�อะไร? เร�กตองเรยก

ว�โรงเรยน “วถพทธ”

ไมยากกยงตองยอย

ขนท๓ขนเขาใจความหมายคอการอธบายขยายความ

หรอยกตวอยางใหเหนจรงตาม แลวจะเปนฐานบนไดขนไปสขน

ท๔ขนเหนคณคาแทคอการเชอมเขามาหาความจรงของชวต

ตนเองใหไดวามนมคณคาแทตรงไหนมนสอนเราอะไรทเปนแกน

แทแกนธรรมหรอเปลอกกระพทหอหมอยนและขนสดทายคอขน

ประเมนตวเองเราประเมนตวเองสวาตวเราเองนนหรอหากเรา

ไปจดกระบวนการใหคนอนนนมนไดถงขนไหนแลว

พระพทธศาสนามการสบทอดในวถชวตมนษยจะมวธคด

สรางสรรคจากกจกรรมกอนกจกรรมอะไรทท�าอยบอยๆจะเปน

กจวตรกจวตรอะไรทเราท�าอยบอยๆตอเนองพรอมๆกนกเรม

เปนวถ วถทไดรบการสบทอดจากรนสรนกจะเปนประเพณ และ

ประเพณนถามเตมศลปะอะไรตางๆเขาไปมนอลงการมนกเรม

เปนวฒนธรรมวฒนธรรมอะไรททรงคณปการมากๆและยงด�ารง

คงอยคกบมนษยมาไดยาวนานกจะกลายเปนอารยธรรม

มนษยมนจะสดโตงอยางนถาท�าอะไรโดยไมรซ�าๆมนก

จะเบอแลวกร�าคาญวาไมรท�าไปท�าไมกลบกนสดโตงอกดานหนง

คอรหมดทกอยางเลยแตไมเคยท�าแลวจะรไปท�าไมจรงไหม?ถา

จะฟนฟศาสนาตองฟนฟ๒ขางเลยดานหนงตองเปนวถปฏบต

อกดานหนงตองเปนความรทเราเรยนรอยางถงแกนแทหรอคณคาแท

จะเหนวาโครงการโรงเรยนวถพทธนน เราใชค�าวา “วถ

พทธ”ไมใชค�าวา“แนวพทธ”เพราะวาเราตกผลกวาค�าวา“วถ”

มนซอนค�าวา “วถชวต” เอาไว “วถชวต” คอการท�าอะไรซ�าๆ

ท�าอะไรๆรวมกนท�าพรอมๆกนสวน “พทธ”คอภาวะรตน

และเบกบาน ฉะนนโรงเรยนทมการกระท�ากจกรรมหรอกจวตร

อะไรตางๆท�าอยางพรอมเพรยงกนจนเปนวถท�าอะไรแลวกเรยน

รไปเรอยๆไปจนถงปญญาทเหนคณคาแทไดรบประโยชนมความ

สขรวมกนแลวเราจะเรยกโรงเรยนเชนนนวาอะไร?เรากตองเรยก

วาโรงเรยน“วถพทธ”

แตถาหากสกแตวาเกณฑกนหรอบงคบกนใหท�าๆกนไปบาง

กอาจตองหาคะแนนหรอรางวลมาลอใหท�าท�าไปแลวกไมไดเรยน

รอะไรคณคาแทอยตรงไหนกไมรกสกแตวาท�าๆกนไปยงท�า

ยงเสอมยงอดอดเบอหนายยงท�ายงจมปลกกบความไมรอนนน

ไมอาจเรยกโรงเรยนวถพทธเลยและจะจมวนเวยนอยใน“วฏจกร

แหงคว�มเสอม” ทถกฉาบทาดวยภาพภายนอกเปนรปแบบทาง

พธกรรมใหหลงประมาทวา“ยงดอย ยงมคนทำ�อย”แตจรงแลว

มแตเปลอกทรอวนผผง

ถาโรงเรยนวถพทธรวมมอรวมใจกนอยางแทจรงในการ

ฟนฟวถชาวพทธ-ศาสนพธ หรอพฒนากจกรรมทางพทธศาสนา

อนๆทออกแบบขนใหมใหกลายเปนกจวตรและพฒนาตอเนอง

จนกระทงเปนวถชวตขนมาได พรอมกบการสรางกระบวนการ

เรยนรใหเกดการเรยนรจรงทง ๕ ขนไดอยางทกลาวแลวขางตน

ในขณะเดยวกนกจดระบบการศกษาและปฏบต ใหเปนไปตาม

ธรรมวนยไดอยางถกตองตรงถงแกนแทของพทธศาสนาไดดวย

แลวไซรกเชอไดวาโรงเรยนวถพทธนนๆยอมสามารถสรางสรรค

ประเพณวฒนธรรมใหเจรญงอกงามไปถงขนเปนอารยธรรมใหแก

มนษยชาตไดในทสดซงยอมจะท�าใหสงคมของมนษยชาตนนเอง

เกดการเวยนรอบพฒนาเปน“วฏจกรแหงคว�มเจรญ”และยอม

จะเปน “พทธชยนต” คอ “ชยชนะทยงยนต�มรอยแหงก�รเขน

กงลอธรรมจกรของพระสมม�สมพทธเจ�”ไดอยางแทจรงสบไป

คนเราเกดมาไมมสทธเลอกไดวาเกดมาจะตองมพอแมครบ

ครอบครวสมบรณเพยบพรอมมเงนมฐานะมบานมรถแมแตคน

ทเกดมามพรอมทกอยางแตบางครงเกดเหตการณทไมอาจคาดคด

เชนเกดภยพบตตางๆท�าใหหมดทกสงทกอยางกอาจเปนไปได

สงส�าคญตองไมยอทอตอชะตาชวต เสมอนขาพเจาทเกดมา

ทามกลางความขาดแคลนเรยกไดวาตนทนชวตต�าไมนาทจะม

อนาคตแตสรางชวตดวยความมมานะอตสาหะอดทนและตอส

ดนรน จงมวนน วนทขาพเจาประสบความส�าเรจและภาคภมใจ

ในอาชพด�ารงต�าแหนงผอ�านวยการโรงเรยนบานน�าทรพยสงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเพชรบร เขต ๒

วทยฐานะช�านาญการพเศษขาพเจา...นางธนวรรณอภยพงศ

สมยตงแตจ�าความได ขาพเจาเกดมาในครอบครวท

ยากจนพอมภรรยาหลายคนโชคดทแมเปนภรรยาคนสดทายของ

พอมลกชายตดมาใหแม๑คนแมมลกทงหมด๗คนชาย๔

คนหญง๓คนขาพเจาเปนคนเลกสดอาชพของพอแมคอการ

ท�าไรท�านา พอชอบดมสรา ทานจงเปนโรคตบแขงและเสยชวต

ในวยเพยง ๕๒ ป แมตองรบภาระในการเลยงดสงสอนลกตาม

ล�าพง แมเปนผทชอบชวยเหลอคนอน ใจบญ เปนแมครวเอก

ประจ�าหมบาน มงานบานไหนตองมาบอกใหแมชวยเปนแมครว

บางครงขาพเจาไปคางบานงานกบแมงานวดแมไปชวยไมเคยขาด

แมหวปนโตไปท�าบญทกวนพระ วนพระไหนตรงกบวนหยดเรยน

ขาพเจาตองไปกบแมทกครง

ในชวงทพอเสยชวตขาพเจาอายเพยง๙ขวบ เรยนอย

ชนประถมศกษาปท ๓ เรมหดชวยครอบครวท�างาน ในวนหยด

ตนทนชวตต�ำ

เสารอาทตย และหลงเลกเรยนมหนาทน�าควายไปเลยงกบ

พชายในชวงแรกมควายไวไถนาเพยง๒ตวตอมาเกดลกใหเลยง

เพมเปน๕ตวการเลยงควายจะปลอยควายเดนกนหญาไปเรอยๆ

ตามรมคลองชลประทานชวงทมหญาขนมากกไมตองเดนไกลแต

ถาไมมหญาบางวนตองเดนเปน๑๐กโลเมตรทานคงมค�าถามวา

“แลวจะเดนต�มคว�ยทำ�ไม ทำ�ไมไมขคว�ยละ?” ทไมขเพราะ

สงสารควาย มนกคงเดนเหนอยเหมอนเรา แลวเรายงจะไปเพม

ภาระใหมนอกหรอเวลามนไถนามนกท�างานหนกอยแลวใหมน

ไดเดนกนหญาใหสบายใจบาง นนเปนความคดของขาพเจา

ถงเวลาใกลค�าจงพาควายกลบบาน บางครงดวยความเคยชน

ควายกลบบานเองโดยไมตองไลตอนพอควายเขาคอกตองน�าเศษ

ไมมาจดไฟสมใหเกดควนไฟไลยงขณะเลยงควายขาพเจาจะเกบ

ผกบงบางต�าลงบางหรอใบขเหลกตามขางทางแลวแตจะหาได

น�ากลบมาปรงเปนอาหารในชวงน�าเตมคลองขาพเจาและพชาย

จะเตรยมคนเบดไปดวยหาไสเดอนใสกะลามะพราวใสดนขางบน

ไมใหไสเดอนออกเลยงควายไปตกปลาไปไมไดนกถงบาปท�าไปก

เพอความอยรอด กนทกอยางทกนไดไมวาจะเปนแย กบ เขยด

องอางหนนาปลาไหลไขมดแดงรงผงยงเคยตดเพอกนน�าหวาน

และน�ารงทมตวออนมาท�าอาหาร ผลไมชนเลศของขาพเจาคอ

มะขามเทศขางทางหรอลกตะโกสกบางชวงทบานปาปลกผกจะ

ใหพชายไปเลยงควายคนเดยวขาพเจาไปรบจางถอนหญาในแปลง

ผกดายหญารอบๆแปลงผกชวงเดอนมนาคมมะมวงเรมแกและสก

ขาพเจาจะท�าตวเหมอนลงปนขนไปอยบนตนมะมวงสอยมะมวง

ใหแมและรบจางสอยในไรขางบานตนมะมวงขนงายแตกเคยตก

เพราะกงหกแตโชคดทตกมาคางกงลางไมเปนอะไร วนไหนตอง

ขนตนมะพราวตนหมากวนนนแขนขาออนลาไมมแรงเพราะตอง

ใชแรงในการปนมากกวาปนตนมะมวงหลายเทา

ภาค ตะวนตก-ใตตอนบนเรอง ธนวรรณอภยพงศโรงเรยน บานน�าทรพยบานน�า

ทรพยต.แกงกระจานอ.แกงกระจานจ.เพชรบร

สรางใหดได

ประสบการณสอนใจ รนใหญ

๒๐

ชวงปดเทอมเดอนเมษายน อาชพส�าคญของขาพเจาคอ

รบจางเกบถวเขยวทงรอนทงคนเกบเสรจตองไปกระโดดน�าคลอง

คลายรอน เดอนพฤษภาคมชวงฝนตกใหมๆมะขามเรมแตกใบ

ออนกจะปนขนตนมะขามเกบใบออนไปขายทตลาดนดกบแมแม

ปลกมะลไวประมาณ๑๐ตนชวงทมะลออกดอกขาพเจาตองตน

แตเชามดเกบดอกมะลขายไดวนละไมกบาทสะสมไวกนขนมเวลา

ไปโรงเรยนงานประจ�าทบานยงตองตกน�าใสโองดวยการโพงหรอ

โยนกระปองทผกเชอกลงไปในบอแลวชกขนมาเทใสปบหาบไปใส

โองใหเตมทกโอง ไมวางานจะหนกแคไหน เวลากลางคนตอง

ท�าการบานใหเสรจ ขณะนนทบานยงไมมไฟฟา ใชจดตะเกยง

ท�าการบาน บางวนตะเกยงหมดน�ามนใชจดเทยนแทน แตลมก

แรงเหลอเกนแสงไฟโอนไปเอนมาเพราะลกษณะบานเปนบานไม

ใตถนสงสรางไวไมเสรจไมมหนาตางในครวปลอยโลงไมมฝากน

พนกระดานเปนรองใหญๆกลางคนพชายชอบแกลงใชนวแหยขน

มาตามลองกระดานท�าเสยงใหนากลวท�าใหกลวผมาจนทกวนน

ครงหนงเคยตนนอนเขาครวลางหนางวเงยๆตกบานนอนจกลก

ไมขนแมตกใจรบวงลงไปชวย

ดวยภาระตางๆทตองท�าทบานท�าใหขาพเจาไปโรงเรยน

สายบอยๆบางครงเสยงระฆงดงแลวจงรบวงออกจากบานลดเลาะ

ไปตามคนนาโรงเรยนอยขางหนาประมาณ๓๐๐เมตรทนเวลา

เขาแถวพรอมเพอนพอดยกเวนวนทมเวรท�าความสะอาดจะรบไป

กอนเสอนกเรยนทสวมใสมกระโปรงเพยงตวเดยวเสอ๒ตวใส

สองวนซกไมตองรดบางครงกระโปรงชายหลดเสอกระเปาขาด

ตองใสตามสภาพ รองเทาไมตองพดถง ไมมแมแตรองเทาแตะ

วงเทาเปลากลางวนชอบเลนกระโดดยาง,หมากเกบ,หมากกระชด,

หมและเปากบเปนประจ�าดวยเปนคนแขงแกรงขณะเรยนอยชน

ป.๓ ไดเลนแชรบอลและวอลเลยบอลกบพ ป.๖ แขงขนภายใน

กลมโรงเรยนผลการเรยนอยระหวางท๑หรอท๒มาโดยตลอด

จบชนป.๔จากโรงเรยนบานในดงไปเรยนชนป.๕และป.๖ท

โรงเรยนวดหนองจอก(ศรสรรคพานช) โรงเรยนอยหางบาน ๓

กโลเมตรดวยนสยชอบสนกรแพรชนะรอภยจงเปนทรกใคร

ของคณครและเพอนๆชอบเลนกฬาทกประเภททงกฬาและกรฑา

ลงแขงขนใหโรงเรยนทกครงตองไดเหรยญและเกยรตบตร

สวนใหญจะชนะเลศผลการเรยนไมเกนท๓ของหองจบชนป.๖

ไปสอบเขาเรยน ม.๑ โรงเรยนเบญจมเทพอทศเพชรบร ซงเปน

โรงเรยนทเปนทตองการเขาเรยนของนกเรยนอกหลายๆคนนกเรยน

ทเรยนในหองเดยวกนสอบไดเพยง ๒ คน คอขาพเจากบเพอน

คราวนโรงเรยนอยไกลถงในตวจงหวดตองใชเงนมากแมไมมเงน

แตแมเหนความตงใจของขาพเจาจงอนญาตใหไปเรยนตองมคา

ใชจายเพมขนคอคาใชจายในการเดนทางคาขนมขาพเจาตน

นอนตสทกวนหงขาวท�ากบขาวเพอหอไปทานทโรงเรยนคาขนมได

บางไมไดบางเดนทางโดยรถไฟคารถเพยง๓๖บาทตอเดอนถง

กระนนบางครงตองไปขอผอนช�าระกบนายสถานรถไฟ ขาพเจา

รสกเหนใจแมมากทตองเหนดเหนอย จงขอทนการศกษากบทาง

โรงเรยนและไดทนตอเนองทกปเนองจากเปนนกกฬาของโรงเรยน

ถาไมมทนเรยนขาพเจายงไมรวาจะเรยนไดจบชนม.๓หรอไม

ดวยเหตทขาพเจาตองการท�างานจงหนเหเปลยนไปเรยน

สายอาชพทวทยาลยอาชวศกษาเพชรบรใชความสามารถพเศษ

เลนกฬาใหโรงเรยนและไดรบทนการศกษาเชนกน แตกยงตอง

อดขาวกลางวนเปนประจ�า มครทานหนงสอนสงคมแอบสงเกต

เหนโดยมองลงมาจากตกชนสาม ทานสอบถามขาพเจาวาท�าไม

ไมเหนทานขาวกลางวนเลยขาพเจาบอกทานวาไมมเงนทานจง

เมตตาใหเงนขาพเจาทานขาวบอยๆ หาทพกใหจะไดไมตองเสย

คาใชจายในการเดนทาง โดยทานใหพกอยกบอาจารยทสอนท�า

อาหารขาพเจาจงมโอกาสไดเปนลกมอฝกท�าขนมเคกชวงแรก

๒๑

เนอเคกแขงบางไหมบางจนในทสดไดเคกเนออรอยนม ขาพเจา

ท�าขนมเคกและแตงหนาเคกจนช�านาญ ชวยอาจารยท�าขนมปง

และขนมอนๆ ขาย ดวยความซอสตย อาจารยทานเมตตาแบง

เงนใหเปนคาจางตอนนรานของทานเปนรานมชอเสยงของจงหวด

เพชรบรชอ“ร�นเคกจร�พร”ขาพเจาเรยนและท�าขนมไปดวย

จงไดรบคดเลอกใหเปนผมความประพฤตยอดเยยมและยงไดรบ

คดเลอกใหเปนนกกฬาดเดนของโรงเรยนไดรบเกยรตบตรสองใบ

ในปเดยวกน เมอขาพเจาจบชน ปวส.การบญช ขาพเจาไดรบ

ความอนเคราะหใหเขาท�างานเปนลกจางชวคราวของวทยาลย

อาชวศกษาเพชรบรประมาณ๑ปเรมมเงนมาใหแมใชจายซอม

บานซอเครองอ�านวยความสะดวกใหแมหลงจากนนสอบเขารบ

ราชการไดเปนเจาหนาทพมพดด๑และสอบเลอนต�าแหนงเรอยๆ

เปนพนกงานธรการขณะเดยวกนเมอมรายไดกสมครเรยนตอใน

ระดบปรญญาตร สาขาการจดการทวไป และเรยนปรญญาตร

ทางการศกษาวชาเอกการประถมศกษาแมเหนความส�าเรจของ

ลกแมยมดวยความสขเมอขาพเจาแตงงานมครอบครวและสราง

ฐานะจนสามารถปลกบานใหมใหแมไดแตกตองเสยใจทปลกบาน

ใหมใหแมไมทนเสรจทานกจากไปดวยโรคมะเรงในวยเพยง๖๙ป

ขาพเจามบตรสาว๒คนจากนนไดโอนสายงานไปเปนครและ

สอบสายผบรหารเปนผชวยอาจารยใหญ ไปศกษาตอในระดบ

ปรญญาโท วชาเอกการบรหารการศกษา สมครสอบไดครใหญ

และไดรบแตงตงใหเปนผอ�านวยการโรงเรยนจนถงปจจบนไดรบ

เกยรตบตรและรางวลแหงความดเชดชเกยรตหลายรางวลท�าให

ภาคภมใจทปฏบตตนไดสมศกดศรของความเปนคร ขาพเจาขอ

กราบขอบคณผมพระคณทกทานทท�าใหขาพเจามวนน

ขาพเจาเขยนเรองนเปนเรองท๓เรองแรกเกยวกบนกเรยน

ซงเปนเดกพเศษทปฏบตตนเปนคนด ชอเรอง “เปนอย�งนยงด

ได”เรองท๒เปนเรองเกยวกบครทมความกตญญตอพอแมชอ

เรอง“อปนสยใฝกตญญ”และเรองนขาพเจาขออนญาตทจะเลา

เรองราวของตนเองในอดตจนถงปจจบนใหทานผอานไดสมผสกบ

ชวตทไมไดโรยดวยกลบกหลาบตองดนรนตอสขยนอดทนมง

มนตงใจซอสตยรบผดชอบและเชอฟงค�าสงสอนของผทเคารพ

นบถอปฏบตตนเปนคนด...วนทรอคอยคอวนนจงใชชอเรองวา

“ตนทนชวตตำ�…สร�งใหดได”และหวงวาเรองราวของขาพเจาจะ

เปนพลงใหทกทานทอานไดสตอไปสๆ อยาทอถอยวนทรอคอย

จะมาถงขอเปนก�าลงใจใหทกคนคะ

๒๒

ก�รเดนท�งของ

ชวต

การเดนทางของชวตแตละชวงตอนนนมคณคาเปนอยางยงหากเรารจกหยบจบ

ความเจบปวดมาเปนบทเรยน ขดเขยนไวเตอนสตของตนเองวา ควรท�าอยางไรทจะไม

ใหเหตการณเลวรายเกดขนอก จะปองกนอยางไร หรอเตรยมการแกไขอยางไรเมอเกด

ภาวะฉกเฉนขนมาในชวตเราหากเรารจกใชความหอมหวานแหงความส�าเรจมาเปนพลวปจจย

หนนน�าใหเรากาวไปเบองหนาชนดปดประตความพายแพใหสนทไดสงเหลานเปนคณคา

ทเรยนรไดจากการเดนทางของชวตทงสน

ทกชวตยอมมการเดนทางแมทางเดนของชวตแตละคนไมเหมอนกนแตสามารถ

สรางสรรคสงดงามใหเรองอรามกบตนเองและผอนไดเสมอ...

เรมตนงานการเดนทางเพอสรางสรรค เปนรางวลทกชวตจตสดใส

ทรงคณคาพาสขปลกดวงใจ มวลมตรใหมงอกงามอรามเรอง

สรางประโยชนโปรดความดเปนศรศกด รอยความรกมอบไวใหฟเฟอง

อนชนเรยนรคควรเมอง นามกระเดองคณคาทกนาท

ชเพอแกแกเพอกอตอเพอเตม ใหพนเพมความจรงเปนมงศร

คนแหงสรรควนแหงสรางวางไมตร การเดนทางแหงชวทงดงาม

งดงามดวยบทเรยนเพยรถอดถาย แปลงเลวรายเปนความรสสยาม

งดงามดวยความอดกลนมนทกนาม พยายามเชนนนทกวนคน

การเดนทางของชวตจตมงมน เพอชวนทกผรบานตน

ด�ารงกายหมายสรางอยางยงยน เพอสดชนชวาสถาพร

ในวนท๒มนาคม๒๕๕๕ทผาน

มาไดมเหตการณนเกดขนกบขาพเจาคณะ

ครโรงเรยนวดทาขอย ไดน�านกเรยนชน

ประถมศกษาปท๔-๖ไปทศนศกษาทหาด

ชะอ�า เดกนกเรยนตนเตนกนมากเพราะ

บานเราไมมทะเลเคยเหนแตในภาพยนตร

และโทรทศนเทานน ทกคนอยากเลนน�า

ทะเลกนมาก

ขาพเจาและเพอนครตองลงเลนน�า

กบนกเรยนดวยเพอดแลความปลอดภย

อยางใกลชดตวขาพเจาวายน�าไมเปนแต

เหนวาเลนกนอยชายหาดตนๆนกเรยนได

ไปเชาหวงยางมาเกาะเลนกน วนนนลม

ภาค เหนอตอนลาง เรอง เสาวณ โคกทอง โรงเรยน

วดทาขอยสพท.พจตรเขต๑อ.เมองจ.พจตรคดยอ

และเรยบเรยงสถาบนอาศรมศลป

จดหมายปลายทาง

ภาค เหนอตอนบน เรอง รงธรรม บญสระ โรงเรยน

บานทงโหงถ.พศาลบานทงโหงต.เวยงอ.เทงจ.เชยงราย

และคลนแรงพดกระทบเขาฝงเปนคลนลก

ใหญมากพอคลนมาท�าใหตวพวกเราขนสง

เดกๆ สงเสยงกรดกนลนสนกสนานกน

เตมท ขาพเจานกสนกขนมาจงไปเชาหวง

ยางมาเลนบาง ลอยตามคลนจนเหนอย

มนกเรยนทขนไปนงเลนบนหวงยางขาพเจา

กลองท�าดบาง

ขณะทขาพเจาก�าลงพยายามจะขน

บนหวงยางนนคลนกซดมาตวของขาพเจา

เลยลอดไปในหวงยาง พยายามยนตวขน

บนหวงยางขณะนนคลนลกใหญกซดมา

ท�าใหขาพเจาหงายหลงจมลงในน�าขาพเจา

พยายามไขวควาทจะลอยตวขนพยายาม

เทาไรกไมโผลพนน�าส�าลกน�าหลายครงใกล

ทจะหมดลมหายใจ รวาอยากใหชวตนน

รอดใหได หาทางใหพนจากความตายซง

มนไมไดแน ความตายก�าลงเคลอนเขามา

หาขาพเจาแลวทนใดนนกมมอนอยๆเขา

มาจบตวของขาพเจาใหลอยขนมาจากน�า

ภาพทเหนเปนสงแรกคอเดกนกเรยนหญง

๒ คนจบตวขาพเจาอย ใจหายและตกใจ

มากดใจทมชวตรอดมาไดขาพเจารอดตาย

อยางหวดหวดเหมอนใจจะขาด ขณะทจะ

จมน�าคดอยางเดยววาคงตายแนแลว

จดหมายปลายทางของชวตคอ

ความตาย ขาพเจาขอตงจตอธษฐานวา

ตอไปนจะฝกฝนตวเองใหพรอมอยเสมอวา

ความตายเกดขนไดทกเวลาไมเลอกสถานท

ไมเลอกเวลาถงเวลาสดทายของชวตกขอ

ใหมสตจะขอเรมฝกฝนเพอใหการจากไป

ดวยความสงบสข

๒๓

ในการปฏบตงานดานการศกษาในปจจบน จะมการ

ตรวจสอบ ตดตาม และประเมนผลอยางเขมขน เชน โรงเรยน

ตางๆ ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

สพรรณบรเขต๓กจะมการประเมนจากส�านกงานเขตพนทการ

ศกษาประถมศกษาสพรรณบรเขต๓สวนส�านกงานเขตพนทการ

ศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต ๓ ของเรากตองไดรบการ

ตดตามและประเมนจากส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขน

พนฐาน(สพฐ.)ดงนนในฐานะผน�าทพผมจงกลาวกบเพอนสมาชก

ในองคกรของผมเสมอๆ วา ใหเราท�างานโดยใชธรรมน�าทาง

น�าใจในการท�างาน หากเรามความตงใจ มจตสาธารณะ มจต

อาสารวมแรงรวมใจชวยกนท�างานกจะสามารถรกษาสถานภาพ

ขององคกรเราไดยงยนในการด�าเนนงานขององคกรทกคนลวน

แลวแตเปนฟนเฟองตวหนงในการทจะชวยกนขบเคลอนกลยทธ

ครองธรรมกบการบรหารในการท�างานขององคกรเราโดยการน�า

ธรรมไปสนบสนนและสงเสรมการจดการศกษาใหกบสถานศกษา

ในสงกด ซงจดหมายปลายทางสดทายกคอคณภาพของผเรยน

ตามนโยบายของสพฐ.ทมงใหผเรยนเปนคนดคนเกงและมความสข

ต�าแหนงผน�าองคกรหรอผควบคมหางเสอในการน�านาวานลองไป

ใหถงฝ งฝนใหไดนน ผมจงมกจะคดหาแนวทางกลวธหรอ

นวตกรรมดๆ ทเกยวกบธรรมมาใชในการบรหารจดการเรมตงแต

การพจารณาโครงการและนโยบายของผน�าคนเกาทไดด�าเนนการไว

โครงการตางๆอนไหนดผมสานตอทนท เชน โครงการสงเสรม

คณธรรมจรยธรรมของครและบคลากรทางการศกษา โครงการ

ท�าบญทกวนพระในชวงเทศกาลเขาพรรษาโดยเชญชวนคร

ผบรหารและเจาหนาทในองคกรรวมท�าบญตกบาตรฟงพระเทศน

ในตอนเชา เพอช�าระจตใจใหขาวสะอาดบรสทธ เปนโครงการท

น�าเขาสทางธรรมผมจงคดวานาจะสานตอไปเรอยๆ

การท�าบญนนเปนสงดและผมคดตอไปวาถาเพมการ

สวดมนตท�าวตรเยนอกสกครงชวโมงสดทายเปนการเจรญสมาธ

และกรวดน�าแผเมตตารวมกน ตอไปดวยในชวงเยนหลงเลกงาน

ทกวนพระ ผมคดวาถาในองคกรสามารถท�าไดดงกลาวมานน

คนในองคกรกจะถงบญใหญกนทกคน และเมอทกคนไดรวมกน

ก�าหนดจตใจใหรบร และกระท�าแตกจกรรมครองธรรม แนนอน

ในทสดเจาหนาทในองคกรและโรงเรยนกจะกาวหนาดวยแรงบญ

และตางกมปฏสมพนธไปในทางทดเปนการปรบใหทกคนมศลม

ธรรมในการปฏบตงาน ความงอกงามในจตใจและสงดๆ กจะ

ตามมาบรรยากาศในการท�างานของส�านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษาสพรรณบร เขต ๓ บรรดาเจาหนาทในองคกรกม

จตใจทดคณครและผบรหารรวมทงนกเรยนกจะเกดความปตท

ไดกระท�าด มธรรมครองใจกนทวทกคน เรองการเรยนการสอน

ของครเดกนกเรยนกเขาใจงายขนเมอทกคนมศลมธรรมเสมอกน

การพดจาภาษาเดยวกนกงายขนเพราะทกคนมจตใจละเอยดออน

ผมรวาการเปนผน�าคนเพอใหเปนทรกทพงพอใจของผใตบงคบ

บญชาทกคนในองคกรเปนเรองทยาก และทาทายความสามารถ

อยางยง แตสงหนงทผมจะท�ากคอ “ผมจะเปนคนดของคนด”

ใหไดและผมจะบรหารงานขององคกรตามหลกธรรมาธปไตยคอ

ผมจะถอธรรมหรอหลกการเปนส�าคญและยดเอาความส�าเรจของ

งานเปนทตงเพอท�างานใหส�าเรจตามเปาหมายในขณะเดยวกน

ผมกจะรบฟงค�าแนะน�าจากทกฝาย ผมอยากใหทกคนในองคกร

คดดงๆคดออกมาเพอแลกเปลยนเรยนรแลกประสบการณใหกน

(My moral with Organization Management)

ครองธรรมกบการบรหารองคกรของผม

ภาค ตะวนตก-ใตตอนบน เรอง จกรพรรด จตมณ สพป.สพรรณบร เขต ๓

จ.สพรรณบร

๒๔

เพอเปาหมายขององคกรผมเนนย�ากบเจาหนาทในส�านกงานเขต

พนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต ๓ ของผมเสมอวา

ผบรหารและคณครทมาตดตอธระหรอขอความชวยเหลอจะตอง

ไดรบการบรการทดทสดสะดวกสภาพและรวดเรวทสดในขณะ

เดยวกนเมอถงเวลาททางโรงเรยนในสงกดต องส งงานท

ตดตามจากสพฐ.เจาหนาทกไมตองท�าตวนารกจนเกนงามขนาด

ไมกลาตดตามงาน ผมบอกกบเจาหนาทวาถาเราใชธรรมในการ

ตามงานความถกตองความเหมาะสมบนเหตผลทใชอะไรท

เปนสงทดเพอองคกรของเราเราควรลงมอท�าทนทผมมกจะสอน

ตวเองเสมอๆวาการบรหารงานเราตองมหลกธรรมส�าหรบการ

บรหารองคกร และผมกคดวาหลกธรรมทเปนค�าสงสอนของ

พระพทธเจานนถงแมวาจะมมาตงแตสมยพทธกาลนบถงปจจบน

เปนเวลา๒,๕๐๐กวาปแลวแตทกหลกธรรมยงคงใชไดกบทกยค

ทกสมยอยเสมอ สามารถน�าไปประยกตใชเปนเครองมอด�าเนน

ชวตและแนวทางในการบรหารงานไดเปนอยางด ทเปนเชนน

กเพราะหลกธรรมดงกลาวเปนความจรงทสามารถพสจนได จง

เรยกไดวา“สจธรรม”แหงความเปนจรงในการครองธรรมกบการ

บรหารองคกรสามารถปฏบตงานไดเหนผลอยางแทจรงและใน

การทจะพจารณาน�าหลกธรรมขอใดมาใชใหเหมาะสมกบตวเรา

ในการบรหารงานมากทสดส�าหรบผมในฐานะผบรหารผน�าองคกร

กมหลกธรรมส�าหรบยดถอบรณาการกนนนกคอพรหมวหาร๔

และอคต๔ซงพรหมวหาร๔ไดแก

๑.เมตตาความรกใครปรารถนาใหผอนมความสขเวลา

ทผมท�างานผมกอยากมความสข และผมกอยากใหบคคล

ทกกลมในองคกรของผมท�างานอยางมความสขผมจงจดใหมการ

ประชมเสมอๆ ทกวนองคารตนเดอนส�าหรบทานรอง ผอ. และ

หวหนากลมงานเพอจะไดปรกษาหารอปญหาและอปสรรคตลอด

จนหาแนวทางการด�าเนนแกไขงานใหเปนไปตามแผนทวางไว

๒.กรณาความสงสารคดชวยเหลอผอนใหพนทกขบอยครงท

คนในองคกรของผมมความทกขทกขเพราะครอบครวบางทกข

เพราะเรองสวนตวบาง เชน บคคลอนเปนทรกในครอบครวเจบ

ปวยเรากจะจดทมไปเยยมเมอมบคคลในครอบครวสญเสยชวต

เรากจะไปรวมไวอาลย เปรยบเสมอนวาเปนบคคลในครอบครว

เดยวกน๓.มทตาความพลอยยนดเมอผอนไดดมสขหลายครง

ทบคคลในองคกรมงานมงคลสมรส งานอปสมบท ขนบานใหม

ไดรบต�าแหนงใหมเราจะไปรวมกนแสดงความยนดและสงความ

ปรารถนาดใหเสมอๆ๔.อเบกขาวางตนเปนกลางไมดใจไม

เสยใจเมอผอนถงวบตมทกขบางครงมสงทไมเขาใจกนเกดขน

ในองคกรผมจะไมเขาขางบคคลใดบคคลหนงผมคดวาเวลาและ

ประสบการณจะสอนใหเขาเขมแขงดวยตวของเขาเองและในทสด

เขากจะขอบคณผมทไมเขาขางเขาและไมเขาขางบคคลทมความ

คดเหนตรงกนขามกบเขา

อคต๔อคตหมายความวา“ก�รกระทำ�อนทำ�ใหเสย

คว�มเทยงธรรม ม ๔ ประก�ร” ไดแก ๑. ฉนทาคต ล�าเอยง

เพราะรกใคร๒.โทสาคตล�าเอยงเพราะโกรธ๓.โมหาคตล�าเอยง

เพราะเขลา๔.ภยาคตล�าเอยงเพราะกลวบอยครงทการท�างาน

ในแตละครงแตละวนแตละเดอนแมกระทงแตละปทผมมกคด

ยอนทบทวนวาผมมอคตกบใครบางไหมอยางไรเพราะผมคดวา

สงเหลานมนจะท�ารายจตใจของผทไดรบอคตใดอคตหนงจากผม

ในฐานะผบรหารองคกร ซงผมกพยายามใหเกดขนใหนอยทสด

กระทงไมเกดเลย

ผมคดวาการบรหารองคกรเพอใหด�าเนนไปตามยทธศาสตร

และจดเนนททางสพฐ.และรฐบาลมอบใหในฐานะทเราเปนองคกร

ในการขบเคลอน เพอการศกษาของเดกไทยใหเปนทรพยากร

มนษยทดของประเทศชาตเปนเรองททาทายความสามารถแตผม

กสญญาวาผมจะท�าใหดทสดเพอประเทศชาตของเราและเพอ

ถวายเปนพระราชกศลแดองคพระบาทสมเดจพระเจาอย หว

ในวโรกาสมหามงคลครบรอบ ๘๔ พรรษา ผมจงขอใหสญญา

ผมจะ“ครองธรรมกบก�รบรห�รองคกรของผมตลอดไป”

๒๕

ค�าวา“ค�นยม”เปนค�าทผมเองไดยนไดฟงมาตงแตสมย

เดกๆ ไมวาจะเปนผคนทวไปพดคยสนทนากน หรอจะเปนการ

สอนของคร-อาจารยมาตงแตชนประถมปจจบนผมท�างานเปน

ขาราชการครมาเปนเวลาประมาณ๑๐กวาปไมรวมถงตอนกอน

หนานนทไดมโอกาสเปนครอาสาสมครการศกษานอกโรงเรยนอก

๘ปซงตอนนนไดรบเงนเดอนตามวฒเพยง๖,๓๖๐บาทเงน

เดอนไมมการขนท�าสญญากนปตอปแตถอวาเปนประสบการณ

อนมคาแกการจดจ�ายง

ตอนทผมเปนครอาสาสมครนนไดเหนเพอนๆทเรยนรวม

รนกนมาหรอจะเปนรนพรนนองทไดบรรจเปนขาราชการครแตง

เครองแบบขาราชการแลวท�าใหผมอยากจะใสชดเครองแบบบาง

เพราะรสกวาเปนเครองแบบทสวยงามและมเกยรต เหตนเองจง

ท�าใหผมอดทนมานะบากบนไปเรยนตอเอาวฒการศกษาอก ๑

วชาเอกทตอนนนเขารบสอบบรรจกนมากและอานหนงสอกระทง

สอบบรรจเขารบราชการไดซงท�าใหตวผมรสกภาคภมใจมากมา

จนถงทกวนน

โรงเรยนของผมเปนโรงเรยนชายแดนไทย-ลาว นกเรยน

เปนนกเรยนชนเผาผปกครองประชาชนสวนใหญประกอบอาชพ

เกษตรกรรมตงอยในอ�าเภอทไกลทสดในจงหวดสงคมในชนบท

ยงใหความเคารพนบถอขาราชการทวไปเปนอยางมากเวลาสวม

เครองแบบมความรสกวาเราเปนคนท�างานใหราษฎรซงเปนหนาท

ทส�าคญเปนอยางยง

แตในปจจบนเพอนครของเราไมนยมแตงเครองแบบกน

อางวาไมมเวลาบางไมอยากแตงเพราะอายเขาไมจ�าเปนหรอ

ไมอยากใหคนอนรวาเปนขาราชการ สารพดค�ากลาวอาง ผม

สงเกตดสวนใหญกเปนอยางนนจรงๆบางครงไปตดตอราชการท

เขตพนทแทบจะมองไมเหนครเราแตงชดเครองแบบกนหรอถา

คว�มซอสตยภาค เหนอตอนบน เรอง พระ ยาปะโลหต โรงเรยน บานทาขาม ต.ทาขาม

อ.เวยงแกนจ.เชยงราย

แตงเครองแบบทแตงกยงแตงไมถกชดเครองแบบชาย-หญงกถก

ดดแปลงไปจนแทบไมเหลอเคาชดทถกตอง ครหญงบางทานน�า

ผาอยางกบชดนกรองกลางคน มาตดเปนชดแลวประดบดวย

เครองหมายเขาไปบางคนกประดบเครองหมายผดๆถกๆผมด

แลวอดจะหวเราะไมได ตวผมนนแตงชดทกวนจนทร เวลาเจอ

เพอนครทไมแตงชดกมแซวหยอกลอกนเลนๆ วา “ดอย�งกบ

ผใหญบ�นบ�ง อย�งกบน�ยก อบต.บ�ง”เปนทขบขนในหมเพอน

รวมงานวางน

ผมวาครเรามคานยมทผดๆ เหนสงทไมถกเปนสงทถก

ชดเครองแบบขาราชการนนคนทวไปไมมสทธ หากน�ามาสวมใส

มความผดตามกฎหมาย ใชวาใครอยากจะน�ามาใสกใสได เมอ

เรามโอกาสท�างานรบราชการแลวควรจะสวมใสใหสมกบทเปน

บคคลทท�างานใหกบพระเจาแผนดนพระองคทานประสงคใหเรา

ท�างานใหแกราษฎรทพระองคทรงหวงใยแตครเราเองอาจไมไดนกถง

ตรงนคดวามนเปนเรองทไมนากระท�าผมวามนไมมอะไรทจะนา

ภาคภมใจไปกวานอกแลวในชวต

คดดซครบบางคนอยากจะแตงอยากจะท�างานอยางเรา

บางเขาเองไมมโอกาสหรอหนวยงานอนเชนผใหญบานก�านน

สมาชก อบต. สท. เขายงแตงกน ขนาดบางคนมโอกาสอยใน

ต�าแหนงเพยง๔-๕ปกยงสวมใสตวเราเองตองนกวาเราไดท�า

หนาทใหกบในหลวงของเรา พระองคทานหวงอยางยงวาเราจะ

ท�างานทพระองครบสงมอบหมายใหส�าเรจลลวง

การแตงกายดวยเครองแบบขาราชการถอวาเปนการ

กระท�าความดอยางหนง เพราะวาเราซอสตยตอตนเองยงไงครบ

และยงซอสตยตอพระองคทาน ท�างานรบใชพระองคทาน ไม

เหนจะนาอายตรงไหนชาวบานกใหเกยรตใหความเคารพนบถอ

เวนแตเราจะกระท�าตวใหไมเปนทใหเคารพนบถอเสยเอง ครเรา

ตองสรางคานยมใหถกตองกนใหมเราลองคดดวาปการศกษาหนง

ม๒๐๐วน เปนวนจนทรกวน เราเหลออายราชการอกกปลอง

คณดวาเรามโอกาสทจะไดรบเกยรตใหแตงชดอกกวนทเวลาแตง

แลวไดเดนไปท�างานพบปะผคนไมใชแตงแลวนอนนงๆใหคนมา

กราบไหวขอขมา

ผมเองเคยไดเขาอบรมเพอจะเลอนวทยฐานะเปนระดบท

สงขนมวทยากรทานหนงทานเปดเพลงใหฟงเพลงทขนตนวา“ฉน

ภมใจทไดเกดม�เปนข�ร�ชก�ร…”และใหความรขอคดตางๆท

ดๆ อกมากมาย ฟงเพลงนแลวรสกเยนวาบเขาไปในอกเพราะ

ความภาคภมใจครบเพราะทอนสดทายของบทเพลงนยงมทอนท

วาไดท�างานรบใชพระเจาแผนดน

เพอนครครบเรามาแตงชดขาราชการอนทรงเกยรตกนนะ

ครบ เรามสทธแตงอยางเตมท เราไดท�างานรบใชราษฎรอนเปน

ทรกของพระองคทานซอสตยตอตวเองไมมใครบงคบแตมนอย

ในกนบงของตวเราทจะตองแสดงออกมาอนงปนเปนปมหามงคล

เราจะไมท�าเลยหรอ ไมเหนจะยากล�าบากตรงไหนเลย ไมวาจะ

รบราชการอยในชนบทหรอในเมองหลวงกตองแตงทกๆวนจนทร

เรามาสรางคณงามความดรวมกนใชวาจะมโอกาสดๆอยางนกน

นะครบผมเชอเพอนครทกคนท�าไดและท�าไดดดวยและมนเปน

สงบงบอกถงความสมครสมานสามคคในหมคณะไดเปนอยางด

ตวผมเองนนตงใจแนวแนแลววาจะท�างานรบใชพระองค

ทานดวยความซอสตยจวบจนหมดภาระหนาทจะแตงเครองแบบ

อนสวยงามและทรงคณคานไปทกๆวนจนทรและวนส�าคญอนๆ

จะเปนแบบอยางและเปลยนคานยมความคดใหหมเพอนครใหม

จะไมยอทอตอค�าวาตาง ตาง นา นา เพราะผมถอวาชวตน

เกดมาไดท�างานททรงเกยรต รบใชพระเจาแผนดนอนเปนทรก

ยงแลว

แสงแดดรอนจดดวยเปนเวลาใกลเพลถนนคอนกรตททอด

ผานชมชนในชวงตนเดอนกมภาพนธ รอนระอไปดวยเปลวแดด

บานเรอนและถนนหนทางดเงยบเชยบเพราะคงไมมใครอยากมา

เดนในยามน

มเพยงแปลงดอกไมรมรวหนาบานของคณตาคณยายหลง

หนงทออกดอกสมวงบานสะพรงทงแปลงชวยใหดมชวตชวาขน

คณครและผอ.ชวนเดกๆใหดดอกไมเหลานนกอนจะ

เดนเลยวจากถนนใหญเขาไปในตรอกซงดรกและรางผคน

สดตรอกนน มเพงทพกอาศย หลงคามงดวยสงกะสเกาๆ

ไมมฝารอบดาน เวนแตทดานหลงของเพงทพกนนเปนกระทอม

โกโรโกโสหลงเลกและหนหลงใหผคน

คณยายจวงนอนซมดวยพษไขอยบนยกพนคลายเตยงไม

ขนาดใหญภายใตเพงทพกซงรอนระอบนทนอนมมงเกาๆผาหม

และหมอนทเกาคร�าครา นอกจากนนทบรเวณโดยรอบ มลง

กระดาษทไมใชแลวหมอขาวและจานชามทวางระเกะระกะกบ

ลกแมวผอมโซและดเหมอนจะพการอกตว

“คณย�ย วนนเปนอย�งไรบ�ง” คณครและผอ.กลาว

ทกทายหลงจากพาเดกๆท�าความเคารพคณยายเรยบรอยแลว

คณยายจวงลกขนมาตอนรบพรอมกบตอบวา “วนนย�ย

ไมคอยสบ�ย นกเพงไปห�หมอม�เมอว�นนคะ”

หลงจากทกทายไตถามสขทกขแลว เดกๆซงเปนนกเรยน

แกนน�าพรอมดวยคณครทปรกษาตางแยกยายไปท�าหนาทของตน

คณครไปเปดดหมอขาวและส�ารบกบขาว ดวาวนน

คณยายจวงมอะไรกนบางเดกๆบางคนเกบถวยจานไปลางบาง

ไปเกบกวาดท�าความสะอาดรอบๆบานซงทจรงแลวไมนาจะเรยก

วา“บ�น”ถาเชนนนเมอแสงแดดกลาและรอนระออยางวนนคณ

ยายจวงจะอยอยางไรแลวเมอถงคราวทฝนฟาลมแรงอกเลา

โครงงานเยาวชนไทยจตอาสาดแลผสงอายในชมชน ทม

คณครมะลษาบรรณาภมเปนทปรกษานไดพานกเรยนมาเยยม

ผสงอายในชมชนบานนอยทงสวางนหลายครง นบแตป ๒๕๕๑

เปนตนมา ปจจบนมผสงอายจ�านวน ๔ ทาน ซงถกคดเลอกเปน

กลมเปาหมายในการดแลพเศษและคณยายจวงเปนหนงในกลม

เปาหมายน

คณยายจวงชมจนทกเปนคนจนทกโดยก�าเนดผานชวต

และความศวไลซมามากมายเมอวยสาว คณยายจวงจงมกรยา

วาจาทตางจากชาวบานทวไป คณยายเปนคนสภาพออนโยน

ออนนอมถอมตนแตเขมแขงเปนแบบอยางทดใหแกเดกๆและ

ยงไปไหนมาไหนไดตามล�าพงหากจ�าเปน เชน ไปโรงพยาบาล

คนเดยวแตดวยอายทมากถง๘๒ปประกอบกบสภาพความเปน

อยทแรนแคนอาจเปนสาเหตทท�าใหคณยายเจบไขไมสบายบอยๆ

คณยายยงชพอยไดดวยเบยยงชพผสงอายเทานน แตยง

ตองดแลบตรชายวยฉกรรจอกสองคนซงพการทงค

คณคร และผอ. เคยถามเดกๆ เสมอวา “ลกๆ รไหม

ใครจนทสดในโลก”

เดกๆ มกนงกบค�าถามน หลายคนอาจจะนกถงตวเองท

บำนใหมภาค ประตอสานเรอง ประสาทยอดอานนทโรงเรยน บานทาเลอนสามคค(คส.๕

อปถมภ)ต.หนองสาหรายอ.ปากชองจ.นครราชสมา

คณยายจวง

เกดมายากจนบางคนไมมพอบางคนไมมแมและอกหลายๆคน

ไมมทงพอและแม

“พระพทธเจ�ไงลก จนทสดในโลก” คณคร ผอ. ตอบ

ค�าถามให

พระพทธเจาเลอกทจะใชชวตอยางคนจนแตเปนคนจนท

มวถชวตทแสนจะเรยบงายงดงามเปนแบบอยางและเปนก�าลงใจให

แกผคนทงหลายโดยเฉพาะอยางยงใครกตามทก�าลงคดวาตนเอง

ก�าลงยากจน

คณยายจวงเปนผ สงอายทานหนงทยอมรบสภาพของ

ตนเองไมเคยเรยกรองไมเคยโอดครวญเรองชะตาชวตของตนคณ

ยายมกปรารภเสมอวา

“ถ�มนจะตองไปกใหมนไป ถ�มนจะตองอยกใหมนอย”

“คณย�ยครบ บ�นหลงทยงสร�งไมเสรจน ใครเข�ม�ทำ�ให

ไว”คณครผอ.หมายถงบานใหมหลงหนงทกออฐถอปนไวอยาง

หยาบๆมเพยงหลงคากบฝาบานเทานนไมมบานประตและบาน

หนาตางแตกดแขงแรงคมแดดคมฝนดกวาเพงทคณยายจวงอาศยอย

“ท�งเทศบ�ลเข�ม�สร�งใหคะ แตยงไมเสรจ”คณยายตอบ

“เมอไรจะเสรจครบ” ผอ.ถาม

“กไมรเหมอนกนคะ”

“ถ�อย�งนน ถงจะยงสร�งไมเสรจ คณย�ยกน�จะเข�ไป

อยได คงจะดกว�อยทนรอนทนฝนอยอย�งนนะครบ”

“ย�ยอย�กจะทำ�บญขนบ�นเสยกอนจงจะเข�ไปอย” คณ

ยายตอบค�าถามอยางมงมนแตเมอเหนพวกเรานงอยจงพดขนวา

“ไมตองม�กหรอก นมนตพระองคเดยวม�สวดกพอ”

ความมกนอยของคณยายท�าใหนกเรยนและคณครนงไปอก

หลงจากวนนนนกเรยนคณครไดกลบไปเยยมคณยาย

จวงอกโดยไดพาคณหมอจากโรงพยาบาลมาตรวจรางกายใหคณ

ยายหลายครง

คณหมอจากโรงพยาบาลไดมาเจาะเลอดคณยายไปตรวจ

นกเรยนและคณครเอาผาหมผนใหมไปใหคณยายทางโรงเรยนไป

ตอทอน�าประปาเขาในบานหลงใหม ตดตงสขภณฑในหองน�าให

ใหมตดตงระบบไฟฟาทจ�าเปนในบานตดตงหงพระและพระบรม

ฉายาลกษณของพอหลวงไวทผนงในหองไวใหคณยายกราบไหว

บชารวมทงเปนธระไปตดตอทการไฟฟาเพอขอตดตงมเตอรไฟฟา

ใหดวยทกๆอยางท�าใหคณยายดวยจตอาสาและอยากใหส�าเรจ

ไดในเรววนโดยเงนสวนหนงไดจากกองทนทเดกๆชวยกนบรจาค

ทกวนพระ

พอถงปลายเดอนมนาคม กอนทโรงเรยนจะปดภาคเรยน

คณยายจวงกไดขนบานใหมสมดงทปรารถนา

ในวนงานมทงคณตาคณยายทเปนเพอนบานของคณยาย

จวงมคณครผอ.คณหมอกมาประธานชมชนประธานอสม.

ประจ�าชมชน คณะครและนกเรยนจตอาสา ตางมขาวหมอแกง

หมอมาขอพรจากพระสงฆขอใหคณยายจวงอยดมสขแตนไปและ

หลงจากพระคณเจาทง๕รปอนโมทนาเสรจผคนทงหลายณ

ทนนตางสาธดวยความยนดกนถวนหนา

ในโลกซงเตมไปดวยการแขงขนชงดชงเดนอยางทกวนน

ศลธรรมของผคนอาจจะดถดถอยลงไปบางแตบนทางเทาทผคน

ตางผานไปมาจนดขวกไขวนนอาจจะมใครสกคนทก�าลงตองการ

โอกาสโอกาสและก�าลงใจทจะเปนคนดโอกาสทจะมชวตอยอยาง

สวยงามและอยอยางมคณคา

“ในโรงเรยนของเร� อ�จจะมนกเรยนสกคนทตองก�ร

โอก�สทจะเปนเดกด”คณครผอ.ปรารภพอไดยนขณะทก�าลง

พากนเดนกลบโรงเรยน

“กเร�เปนโรงเรยนขย�ยโอก�สอยแลวนคะ คณคร และ ผอ.”

คณครมะลษาพดพรอมกบสงยมมาใหท�าเอาคณครผอ.หวเราะหห

ขอบคณคณยายจวงทเปนโอกาส และใหโอกาสลกๆ

หลานๆ ไดท�าคณงามความด และหวงเสมอวาคณงามความด

เหลานจะยงอยในจตส�านกทดของเดกๆตลอดไป

จดหมายจากครประจ�าชนประถมศกษาปท ๕ โรงเรยน

บานหนองสาหราย ท�าใหแมวาดมาพบครดวยสหนามกงวล

พรอมทงขอรองใหคณครชวยอบรมสงสอนด.ญ.มดซงเปนบตร

บญธรรมใหเปนเดกดไมเกเร ซงครประจ�าชนกเพงจะทราบในเรองน

แมวาดเลาวา“ไดตวเดกหญงมดม�จ�กโรงพย�บ�ล แมบ�นของ

โรงพย�บ�ลไปเหนเดกหญงมดนอนรองไหจ�อย�งน�เวทน�อย

ข�งถงขยะของโรงพย�บ�ล จงนำ�ม�ใหน�งพย�บ�ลประก�ศห�

แม แตกไรวแววของผเปนแมทแทจรง แมว�ดเกดคว�มสงส�รเดก

จงขอท�งโรงพย�บ�ลม�เลยงเปนบตรบญธรรม ไมมใครรว�แม

ของเดกหญงมดเปนใคร มดจงเกบเอ�คว�มเสยใจและโกรธแคน

ชงชงพอแมไว เมอใดทใครลอเลนเรองพอแมของเธอมดจะโกรธ

ชนดเอ�เปนเอ�ต�ยทเดยว”

จากค�าพดของแมวาดคณครนกถงเหตการณทเกดขนจน

ตองเชญผปกครองมาพบเรองมอยวาเดกหญงมดทะเลาะกบเดก

ชายปอกซงเรยนอยในชนเดยวกนลอเดกหญงมดวา“ลกถงขยะ”

ลกถงขยะ

มดโกรธเพอนตอยตเอาขยะเหมนๆไปไลขวางเดกชายปอกอยาง

เอาเปนเอาตาย ครเพงรสาเหตจากแมวาดซงเปนแมบญธรรมวา

ท�าไมเดกหญงมดโกรธเพอนมากถงกบเอาขยะมาไลขวางเพอน

ครสงสารมดจบใจและจ�าเปนจะตองแกปญหาเรองเดกๆชอบเอา

ชอพอชอแมมาลอเอาปมดอยของเพอนมาลอเลนกน

ครอบรมนกเรยนทงหอง“ไมใหเลนสนกบนคว�มทกขของ

ผอน”ครใหเหตผลวาเราตองรจกเอาใจเขามาใสใจเราเพอนมา

ลอเรองทเราไมชอบเรากยงโกรธและเสยใจในท�านองเดยวกนเรา

ไปลอเพอนในเรองทเขาไมชอบเขากตองโกรธเชนกนอยางเรองท

“ปอก” ไปลอเรองทมดไมชอบ มดโกรธท�าใหทงสองคนทะเลาะ

ววาทตอยตกนกเพราะ “ปอก” ไปลอเลนสนกบนความทกขของ

“มด” ผลสดทายกไมมใครสนก ทกขทงสองคน เมอ “ปอก”

ยอมรบผดคณครใหปอกและมดขอโทษและใหอภยซงกนและกน

เรองของเดกทงสองยตลงดวยด

แตเรองทครกงวลใจและจะตองหาทางแกไขอกเรองคอ

มดยงโกรธแคนแมบงเกดเกลาททอดทงเธอตงแตยงเดก จ�าเปน

อยางยงทครจะตองท�าใหด.ญ.มดเลกคดไมดกบบพการใหจงได

เมอใกลวนแมแหงชาต วนท ๑๒ สงหาคม คณครให

นกเรยนทกคนประดษฐดอกมะลเพอเตรยมท�ากจกรรมน�าไปไหว

ภาค ประตอสานเรอง อารมณบรรเทงโรงเรยน บานหนองสาหรายต.หนองสาหราย

อ.ปากชองจ.นครราชสมา

๓๐

แมของตน มดรบอปกรณมาท�าอยางไมเตมใจนกพรอมพดกบ

ครวา“หนไมอย�กใหถงวนแมเลย”ครถามถงเหตผลมดตอบวา

“กหนไมมแม แมเข�ไมรกหน ครกรว�แมหนเข�เอ�หนไปทงข�ง

ถงขยะ ใครๆ เข�มแมกน หนไมมแม ไมมใครรกหนสกคน แม

หนเข�ตงใจจะใหหนต�ย”มดรองไหสะอนเสยงดงครดงมดเขา

มากอด สะเทอนใจกบค�าพดของเดกนอยและเหนใจเดกหญงคนน

เปนทสด แตครกจะไมยอมใหมดคดเชนนอกตอไป จะตองบอก

ใหมดเขาใจพอแมและคลายจากความโกรธแคนเศราโศกเสยใจ

ใหได

“ทำ�ไมจะไมมใครรกหนละลก คนทเข�รกหนกแมว�ด พอ

อวนและพส�วหน มดจะมองข�มไปไดอย�งไร ถ�เข�ไมรกหนเข�

จะเลยงหนม�จนโตถงเพยงนหรอ ครกรกหน อย�กใหหนเจรญ

รงเรองในวนข�งหน�”ครพดใหเหตผลมดนงนงเงยบฟงเอามอ

ปายน�าตา ครพดใหเหตผลตอไป “หนอย�ไปโกรธเคองแมผให

กำ�เนดหนเลย ไมมใครไมรกลกตวเองหรอก แมคงมคว�มจำ�เปน

ทเลยงหนไมได เข�รกและสงส�รหนม�กนะลก เข�จงไมคด

ทำ�ล�ยหนตงแตอยในทอง เมอคลอดหนแลวเข�กคงมเหตผลท

จำ�เปนทเลยงหนไมได คนเร�ยอมมปญห�มคว�มทกขในชวตดวย

กนทงนนสดแทแตว�จะประสบกบคว�มทกขหรอปญห�เรองอะไร

เท�นนและห�วธแกปญห�ใหกบตวเอง แกปญห�ถกบ�งผดบ�ง

กเปนบทเรยนของชวตทตองแกไขและเรยนรกนไปไมใหผดเปน

ครงทสอง”มดนงฟงครพดสะอนนอยลงครจงพดตอ

“ครอย�กใหหนใหอภย อย�โกรธแคนแมเลยถงแมว�แม

ไมไดเลยงเร�เลย แตแมกมพระคณตอเร�ม�กทสดเพร�ะท�นให

ชวตเร� ใหโอก�สเร�ไดเกดม�เปนมนษยเปนสตวประเสรฐมปญญ�

ส�ม�รถสร�งคว�มดได ถ�แมเร�ไมใชคนดเร�ไปเกดในทองหม

ทองแมว เร�กเปนหมเปนแมวไปแลว ไมมโอก�สไดสร�งคว�มด”

ครพดใหเหตผลตอ“หนลองคดด ถ�ใครเข�ม�ขอซอมอ

หนสกข�งใหเงนหนหนงหมนบ�ทหนจะข�ยใหเข�หรอไม”มดนง

คดแลวสายหนาครพดตอ“มนอ�จจะนอยไป ถ�เข�ใหเงนหนง

แสนบ�ทเพอแลกกบดวงต�ของหนหนงข�งหนจะใหเข�หรอไม”

มดตอบ“ใหเท�ไรหนกไมข�ยคะ”คณครพดตอ“เหนหรอไมใคร

เข�ซอมอซอดวงต�ของหนแคอย�งละข�ง หนยงไมข�ยเลย แลว

แมเข�ใหหนทงตวทงชวต หนยงจะโกรธแคนชงชงเข�อกหรอ”

มดนงไมตอบครสอนมดตอไป“พระพทธเจ�สอนว�ก�ร

ใหท�นเปนก�รสร�งคว�มดอย�งหนง และก�รใหอภยกนกถอว�

เปนท�นและไดบญม�กทสดในเรองของก�รใหท�นนะลก จรงอย

เร�เกดม�เร�เลอกเกดไมไดเพร�ะว�เร�ไมรว�เหตทเร�เกดม�แลว

ตองกำ�พร�พอแมนนเพร�ะเร�ทำ�บ�ปกรรมอะไร เร�แกไขอดตไมได

แตเร�ทำ�ปจจบนของเร�ใหดได เร�ตงหน�ทำ�คว�มด ถอศล ๕

ไมใหข�ด มเมตต�กรณ� โตไปประกอบอ�ชพทสจรต ยนดพอใจ

ในคครองของตน พดจ�สภ�พไพเร�ะ พดแตคว�มจรง จรงใจ ม

สต รอบคอบ มองทกอย�งในแงด ทำ�คว�มดสมำ�เสมอไมหยดยง

เลกคดโกรธแคนชงชงพอแม ทำ�วนนของเร�ใหดทสด ใหสมกบท

แมเข�ใหชวตใหโอก�สเร�ไดเกดม�เปนมนษย และมโอก�สได

สร�งคว�มด”

มดคอยสหนาแจมใสขน แลวพดกบครเหมอนอยากได

ก�าลงใจ“ครชวยเปนแมใหหนอกคนไดไหมคะ” “ไดสจะ ดวยคว�ม

เตมใจเลย” ครยมตอบเดกนอยดวยความยนดและเตมใจทสด

การกระท�าและค�าพดของมดท�าใหครประจ�าชนคอยเบาใจโลงใจวา

เดกหญงมดจะไมกลบไปโกรธแคนชงชงพอแมของเขาอกตอไป

มดน�าดอกมะลประดษฐไปสองดอกเมอถงวนแมแหงชาตซ

ซงโรงเรยนจดกจกรรมดอกหนงไหวแมวาดแมบญธรรมอกดอกหนง

เธอน�ามากราบครประจ�าชนและสญญาวาจะมากราบคณครทกป

และเธอกไมเคยลมสญญาของเธอเลยถงแมวาตอนนเธอ

จะเรยนจบจากโรงเรยนบานหนองสาหรายแหงนไปหลายปแลว

เธอกยงคงแวะเวยนมาหาครประจ�าชนของเธอเสมอเธอปรนนบต

แมวาดพออวนพอ-แมบญธรรมประดจพอแมบงเกดเกลาชวย

พอแมประกอบอาชพคาขายอยกบบานไมมใครรวาใจของนางสาว

มดตอนนเปนอยางไร เพราะไมมใครลอเธอวา “ลกถงขยะ”จะ

ไดยนกแต“ไอมดลกย�ยว�ดกบต�อวน”เทานน

สงทครประจ�าชนภมใจกคอ ไดอบรมสงสอนเดกหญงคนน

ใหมความกตญญกตเวทตอผ มพระคณ เปนคนดของพอแม

ครอบครวและสงคม เทานครกพอใจและมก�าลงใจทจะตงหนา

ตงตาท�าหนาทของครไปจนกวาจะหมดโอกาสทจะเปนคร

๓๑

วตถกลมๆขนาดใหญมหมาทเราอาศยอยนเรยกวา“โลก”

ถาเราน�าลกโลกมาสงเกตดจะเหนไดวาโลกเปนสงทสวยงามและ

นาจดจ�า โลกเคยเปนแบบนนจรงๆ ในชวงเวลาทยงไมมมนษย

แตในปจจบนพอมนษยเรมมามบทบาทบนโลกนจงเกดปญหา

มากมาย เพราะการทมนษยท�าตวตามธรรมชาตของตนมาก

เกนไปเหมอนกบทโธมาสฮอบส(ThomasHobbes)กลาววา

“ธรรมช�ตของคนนนป�เถอน เหนแกตว ขโมโออวด ตำ�ช�

หย�บค�ย เอ�แตใจตวเอง ยอแยงแขงดกนโดยไมมขอบเขต”

คนบางพวกทสนใจในพระพทธศาสนาจงไดเหนวา สงทแกไข

ธรรมชาตของมนษยและจะสามารถท�าใหโลกใบนสวยงามไดอก

ครงคอพระพทธศาสนาโรงเรยนของขาพเจาจงไดเกดขนในชวง

เวลานนเอง

โรงเรยนแหงหนงทตงอย บนหบเขาไกลจากตวเมอง

ดเหมอนวาจะมแตความสงบโรงเรยนแหงนคอ“โรงเรยนปญญ�

ประทป”เปนโรงเรยนทขาพเจาก�าลงศกษาอยนนเองทกๆทตอง

มทงความสขและความทกข ขาพเจาจงขอแบงปนประสบการณ

ธรรมชาต

ของโรงเรยนแหงน โรงเรยนของขาพเจาในปจจบนมนกเรยนอย

แคสามสบกวาคน จงท�าใหเราไมคอยมความลบซงกนและกน

นนคอปญหาใหญเพราะทกๆ ทตองมการสรรเสรญและนนทา

(โลกธรรม๘)พอเกดการนนทาตอกนคนทถกนนทากจะรและ

หลงจากนนคนทถกนนทากจะ “ทกข” ขาพเจาคอหนงในนน

ขาพเจาเคยโดนนนทามาอยางมากจงท�าใหขาพเจาเกดความทกข

มากมายในจตใจ ไมรจะท�าอยางไร ขาพเจาจงเลอกหนทางทด

ทสดคอการไปปรกษากบคนทขาพเจาไวใจขาพเจาเดนตรงเขาไป

หาคณครและถามคณครวาความทกขนจะดบไดอยางไรเพราะ

ผมเกลยดความทกขเชนนมากๆเลยคณครของขาพเจาถามกลบ

มาวาเราทกขทค�าพดของเขาหรอวาเราทกขทใจเราไปปรงแตง

วาเราไมชอบค�าพดของเขาและคณครจงบอกตออกวาไมตองไป

ดบมน แคคอยดมนอยางทมนเปน ไมมสงใดทเทยงแทแนนอน

สกวนหนงมนกจะดบไปเองขอแคเรารอยกบปจจบนแคนนกพอ

นนคอจดเปลยนของขาพเจา แมขาพเจาจะรทนบางหรอ

ไมทนบาง แตเหนไดชดวาขาพเจายงทกขอยเหมอนเดม แตวา

ของมนษย

ภาค ประตอสาน เรอง ขณฑภพตนทกะศร โรงเรยน ปญญาประทปต.ปากชอง

ประสบการณสอนใจ รนเลก

๓๒

ความทกขนนดบไปเรวกวาแตกอน และในวถชวตของโรงเรยน

ขาพเจาทกๆวนพธพระอาจารยชยสาโรมความเมตตามาแสดง

ธรรมเทศนาใหพวกเราฟงวนนนเองพระอาจารยไดกลาววาถา

จตใจของเราจะสขหรอทกขมนขนอยกบค�าพดของคนอน กแปล

วาเราไมมอะไรเปนของตนเองเลยใชไหมประโยคนท�าใหขาพเจา

เขาใจในเรองนมากขนนกคอการสอนของทนสอนโดยเรยนรจาก

ธรรมชาตของตวเรา สอนโดยเรยนรจากสงทเกดขนจรง ไมตอง

ไปนงเรยนในหองกสามารถมความรได และทส�าคญสอนใหเหนถง

ความเปนจรงของมนษยนคอตวอยางแรกของปญหาทเกดขนจรง

ในโรงเรยนของขาพเจา

ตวอยางทสองคอโรงเรยนของขาพเจาเมอมการลวงเกน

ตอกนดวยกายกดวาจากดใจกดกจะน�านกเรยนคนนนมาขอ

อโหสกรรม ประเพณนเปนประเพณทดมาก แตคนในสงคมนน

ไมนยมท�ากน เพราะธรรมชาตของจตใจคนกลวทจะสารภาพ

ความผดของตน โรงเรยนของขาพเจาสอนใหเราฝกและฝน

ธรรมชาตของตนเองการทเราไดขออโหสกรรมกนนนจะท�าใหเรา

ไมมเรองคางคากนภายในจตใจและยงฝกใหเราเปนคนกลาทจะ

ยอมรบความผดและปรบปรงแกไขในสงทตนไดท�า

เหนไดชดวาธรรมชาตของมนษยสมยนทกขงายมาก

คณทวดของขาพเจาเคยพดไววา ในโลกนไมมอะไรส�าคญยงไป

กวาคน และในตวบคคลไมมอะไรจะส�าคญยงไปกวาจตใจ เหน

ไดชดวาทกสงทกอยางเกดขนทจตใจของเรานนเองมนษยทกคน

ชอบความสะดวกสบายชอบท�าตามธรรมชาตของตน

แตนถงเวลาแลวทจะฝกและฝนธรรมชาตของมนษยเพอ

ทจะไดเหนความเปนจรงของธรรมชาตเหนการเปลยนแปลงสงท

เกดขนภายในจตใจ...หลงจากนนเราจะเปนมนษยท“รตน และ

เบกบ�น”

แลวทานละเรมฝนธรรมชาตของตวทานเองบางหรอยง

ภาพ : c

reative

ns.org

คณทวดของขาพเจาเคยพดไววา ในโลกนไมมอะไรสำ�คญ

ยงไปกว�คน และในตวบคคลไมมอะไรจะสำ�คญยงไปกว�

จตใจ เหนไดชดว�ทกสงทกอย�งเกดขนทจตใจของเร�

นนเอง มนษยทกคนชอบคว�มสะดวกสบ�ย ชอบทำ�ต�ม

ธรรมช�ตของตน

๓๓

“ประหยดบ�ง อย�ใชจ�ยใหม�กนก

สงส�รพอแมบ�งทำ�ง�นเหนอย ทโรงเรยน

นกเรยนไดกนฟรทงของค�วและของหว�น”

นเปนค�าเตอนใหนกเรยนรจกการประหยด

คาใชจายทเดกหญงศศณาน�าธงรบไดยน

ผานหแทบทกวนในเรองราวทคณครพดย�า

ใหฟงแตกไมท�าใหเดกหญงศศณาเปลยนแปลง

ตนเองแตอยางไร

ทกเชาเมอรถโดยสารพาเดกหญง

ศศณาน�าธงรบมาจอดสงทหนาโรงเรยน

เดกหญงศศณาจะใชมอขวาลวงกระเปา

กระโปรงหยบเงนทคณยายใหมากนขนม

ตอนเทยงจ�านวน๑๐บาทซอขนมหนา

โรงเรยนกนอยางอรอย และเมอครถามวา

ใครกนขนมตอนเชาเดกหญงศศณาจะไม

ยอมรบและครทราบจากเพอนวาเดกหญง

ศศณามกจะขเพอนวา “ใครบอกครว�ตน

กนขนมตอนเช� โรงเรยนเลกต�ย”ซงเธอ

ใชวธนกบเรองอนๆดวยเชนอยากจะกน

ขนมนอกเหนอจากทแจกฟรกมกจะยมเงน

เพอน ถาเพอนคนไหนไมใหยม เดกหญง

ศศณากจะข อปกรณการเรยนกเหมอนกน

เดกหญงศศณาจะยมเพอนทกครงบางครง

ถาโมโหเดกหญงศศณากจะหกไมบรรทด

เพอนเลน ครสภาทราบด แตพอซกถาม

เพอนๆ ของเดกหญงศศณาวาใครโดน

รงแกบางกไมมใครบอกพรอมบอกวาไมม

อะไรเมอไมมโจทกและจ�าเลยครกเฝาหวง

วาจะจบใหไดคาหนงคาเขา แลวจะแกไข

ปญหาใหได

วนหนงคณครประกาศหนาเสาธงวา

งานวนเดกปนคณครจะพานกเรยนไปเทยว

จงหวดภ เกต ขอให นกเรยนแจ งให

ผปกครองทราบถานกเรยนคนใดจะไปให

น�าเงนมาจายคนละ๒๐๐บาทเพอนๆน�าเงน

มาคนละ๒๐๐บาทยกเวนเดกหญงศศณา

ครสภาจงถามวา“ย�ยไมใหไปหรอ เพร�ะ

ก�รไปครงนถอว�เปนก�รไปเรยนรนอก

สถ�นศกษ� เปนโอก�สด ครมกไมคอยพ�

นกเรยนไปบอยนก น�นๆ ทปละครง ท�ง

โรงเรยนกมงบประม�ณสวนหนง เปนงบ

กจกรรมพฒน�ผเรยน เธอน�จะไปนะ” ศศณา

ยนน�าตาไหลรนพรอมพดวา“ครข� หนผด

ไปแลวคะ ตอนครเตอนใหรจกประหยดเงน

หนไมเชอ หนจ�ยไมเคยเกบเลย ไมเคย

ระมดระวงตวเลย จนม�ถงวนนหนรแลวว�

หนพล�ด เมอเพอนหนมเงนเหลอในรอบป

บ�งคนหนเหนเข�มเงนฝ�กถง ๑,๐๐๐ บ�ท

บ�งคน ๘๐๐ บ�ท บ�งคน ๕๐๐ บ�ท แต

หนไมมแมแตบ�ทเดยว ครข� ย�ยใหหนไป

แตย�ยบอกว�ไมมเงนคะ หนเสยใจคะ”

“นแหละคะคร ผลของก�รไมรจก

ประหยดอดออม นแหละผลของก�รไมเชอ

คำ�สงสอนของคร หนสญญ�ว�ตอไปนหน

จะระมดระวงในเรองก�รใชจ�ย หนจะไม

ทำ�ล�ยของ ไมยมเงนเพอนอกแลว เพร�ะ

หนทำ�เพอน เพอนคงเกลยดหน เข�จงไม

อย�กคบหน หนจะพดกบเพอนกอน ไมม

เพอนคนใดพดกบหนกอนเลย และถ�หน

รจกอดออมเงน หนกจะไดสงทหนตองก�ร

วนน” แลวรงเชาเดกหญงศศณากไปหา

ทอนไมไผมาท�ากระปกออมสนมาใหครด

และเอาเงนใสกระปก “ครข� หนสญญ�

ตอไปจะเชอคร แลวจะใสกระปกออมสน

ของหนทกวนคะ หนรแลวคะว�หนผดทไม

คดออมเงน”

รสกผด

ภาคประตอสานเรองสภาจ.นครราชสมาคดยอและ

เรยบเรยงสถาบนอาศรมศลป

ทไมคดออมเงน...

ภาพจากอนเทอรเนต

๓๔

พฤตกรรมทถกเฝาดจากครอยาง

หางๆ เรมประมวลผลเปนขอเทจจรง

หลายอยางทครจบพรธไดมาเรยนแลวไมเอา

หนงสอมาตองขออนญาตออกไปทกครง

หนไปขายผกคะคร หนลมของทบานคะ

นเปนเหตผลทจรงและไมจรงบอยครงจน

ครทราบวาจบซนนจะออกเดนสายไปตาม

มลนธ ทไหนมบรจาคเธอตองไปทกครง

เพอจะมกน ไปเรยนไมมกน แตถาขาด

เรยนจะมกน เพอเลยงแมทมอาการทาง

ประสาทกบค�าวาหนาทของลกทไมมทาง

เลอกเมอไมมกน แตสงทครไมอาจจะ

ปลอยใหผานไปนนคอ การไมมกนแตอย

บนพนฐานของการโกหกมดเทจนน ครไม

อาจฝนทนได

จนในวนหนงขณะทดฉนผเปนคร

นงตรวจงานอยนนจบซกเขามาเลาเรอง

ตางๆ นานา เธอหยบเอารปแตงงานของ

พอและแมมาใหครด พลางเลาบรรยาย

เจอยแจวอยางมความสขแตความสขกอย

กบเธอไดไมนานเมอครถาม พอเธอละ

เสยงทเจอยแจวกลบกลายเปนเสยงทเศรา

ลงทนท จงท�าใหทราบวาพอแมของเธอ

เลกรากน ซงเธอกไมทราบเหตผลแมจะ

อยากเจอและคดถงพอมากเพยงใดกตาม

ซงในชวงเวลานนกเปนเวลาทคร

อยางดฉนจะบอก สอน เพอใหจบรและ

แยกกนออกระหวาง คณธรรม ศลธรรม

ภาคประตอสานเรองคณตาภมมาโรงเรยนพรพทยาคม

ศนยพฒนามาตรฐานการศกษาพญาสเขยว ต.กดนอย

อ.สคว จ.นครราชสมา คดยอและเรยบเรยง สถาบน

อาศรมศลป

จบซ

ความกตญญทจะตองควบคกนไปใหถง

พรอมดวยความดไมใชเพยงวาเราโกหก

เราไมท�าหนาทของเราคอเรยนเราจะมแต

ความกตญญอยางเดยวแตเราขาดคณธรรม

จรยธรรมชวตกลมเหลวนะลกจบซกมหนา

แลวสะอนวา แลวครรมยคะวาแมแตขาว

หนยงไมมกนถาหนไมโกหกหนและแมก

ไมรจะเอาอะไรกนเสยงสนเครอจากลกศษย

ท�าใหครอยางดฉนอดไมไดทจะชวยหาทาง

ชวยเหลอแตบนพนฐานการชวยเหลอจบซ

เองกตองมสวนในการปรบตวบาง

เราทงสองตางท�าขอตกลงซงกน

และกนโดยครตงเปนจบซโมเดลเดนตาม

คณธรรมพนฐาน๘ประการขยนประหยด

ซอสตยมวนยสภาพสะอาดสามคคม

น�าใจใหจบซปฏบตวนละอยางสองอยาง

ปฏบตไปพรอมกบความกตญญทมต อ

บพการ เพอนๆ เกาคนในหองเรยนก

พยายามชวยเหลอและใหก�าลงใจเธอ

ตงแตไปพบผปกครองใหมาโรงเรยนพรอม

เพอนใหเกบหนงสอไวในหองตวเองเพอ

ทจะไดมหนงสอมาเรยนถาแมตองรบไป

ท�างานในตอนเชา สวนเรองการแกนสย

โกหกนนเพอนไดลงมตวาถาเมอไรทจบซ

พดโกหกจะไมมใครคยหรอเลนดวย

ชวตของจบแมจะยงดขนไมมาก

แตณตอนนเธอกเปนจบซทรกของครและ

เพอนทกคนจากการทมหลกและเดนตาม

หลกคณธรรมทจะท�าใหครอบครวของจบซ

พบเจอแตสงทดจากการปฏบตตวของ

เธอเอง สายตาของดฉนทเปนครมองจบซ

อยางชนชมทหนาเสาธงของโรงเรยนในวนน

ดวยความภาคภมใจทสามารถใสคณธรรม

จนน�าชวตของศษยคนนได ในขณะทเธอ

เปลงเสยงรองเพลงชาตไทยไดอยางภาค

ภมใจทจะมงไป เปนพลเมองของชาตทม

คณธรรม น�าความรพฒนาบานเมองของ

เราตลอดไป

หนละ

๓๕

เมอเอยถงโลมาสชมพ ยอมเปนทรกนดของชาวขนอมวา

เปนสตวทะเลทหายากและใกลสญพนธ แตมปลาโลมาสชมพ

จ�านวนหนงไดมาอาศยอยในทะเลบรเวณอ�าเภอขนอมเปนประจ�า

จนกลายเปนทรพยากรดานการทองเทยวทส�าคญของอ�าเภอขนอม

โดยม“ลงเลก โลม�”(วชรพงศสกลรตน)ประธานชมรมพทกษ

ทรพยากรทางทะเลและชายฝงขนอม อยเบองหลงตงแตเรมตน

บางคนคดวาการเวยนเทยนเปนเรองไรสาระแตฉนคดวามนเปนเรอง

ทดมากเปนการระลกถงพระพทธพระธรรมและพระสงฆเปนการฝกสมาธ

และฝกความอดทนอกแบบหนงฉนนบถอศาสนาพทธแลวฉนมโอกาสไปวด

ท�าบญท�าทาน ท�าหนาทของการเปนพทธศาสนกชนทดไดโดยไมอายใคร

เพราะวาทโรงเรยนของฉนไดใหโอกาสฉนโดยการพาฉนไปท�าบญทวดทก

วนพระ และมการเวยนเทยนตามวนส�าคญทางศาสนาโดยทบางคนนนไมม

โอกาสแบบฉนเลย ฉนถอวาวนทฉนท�าแบบนแหละเปนวนทดของฉน

อกหนงวนคะ

วนดๆ ของฉน

ลงเลก โลมา

ภาคตะวนออกเรองชลธชาตะเกดมโรงเรยนวดนาพราวบานนาพราวต.สรศกดอ.ศรราชา

จ.ชลบรคดยอและเรยบเรยงสถาบนอาศรมศลป

จนถงปจจบน เพอท�าหนาทในการดแล อนรกษ และฟนฟ

ทรพยากรทางทะเลและชายฝงซงรวมถงโลมาสชมพดวย

นกเรยนโรงเรยนบานควนทองจงไดมโอกาสรวมกจกรรม

กบลงเลกในโครงการอบรมมคคเทศกนอยและโครงการการอบรม

สคบ.นอย นอกจากการเปนวทยากรอบรม ลงเลกโลมายงได

บรรยายขอมลประวตศาสตรของอ�าเภอขนอม ซงท�าใหเดก

นกเรยนในอ�าเภอขนอมไดเรยนรประวตศาสตรทองถน

อกทงการสรางศนยปฏบตธรรมเพออบรมเยาวชนและ

ประชาชนดานคณธรรมและจรยธรรมการสรางพพธภณฑทองถน

ในวดกลาง ลงเลกโลมาบอกวามความตงใจทจะฟนฟวดรางแหงน

ขนมาใหมดกวาปลอยใหเปนทดนรกรางโดยไมเกดประโยชนกบ

ชมชน จนเกดเปนศนยเรยนรถง ๒ ศนยดวยกน คอ ศนยการ

เรยนรทรพยากรทางทะเลและชายฝงขนอมเฉลมพระเกยรตและ

ศนยเรยนร ประวตศาสตรและวฒนธรรมอ�าเภอขนอมเฉลม

พระเกยรต

ลงเลกโลมายงบอกอกวาคนเราเปนสตวสงคมการศกษา

คอเครองมอในการพฒนาคนเราใหมความรและใหเปนมนษยท

สมบรณการเสยสละเวลาอทศตนเพอสวนรวมจงเปนเรองทส�าคญ

ถาสงคมด สงแวดลอมด คนเรากมความสข และความสขทได

จากการท�างานเพอประโยชนสวนรวมกคอความสขทแทจรง

ภาคใตตอนลางเรองณฐธดารกงามโรงเรยน บานควนทองต.ควนทองอ.ขนอม

จ.นครศรธรรมราชคดยอและเรยบเรยงสถาบนอาศรมศลป

ภาคอสานลางเรองกชมล(วรรณา)อยสขโรงเรยนบานเตยต.เตยอ.มวงสามสบ

จ.อบลราชธาน

ณ บรเวณใกลๆ ใตรมกอไผผสมผสานรบกบแสงแดดท

ร�าไรๆเหมอนแสงพระอาทตยก�าลงจะอสดงอกไมนานนบรเวณนน

เขยวครมไปดวยพงหญาและดอกไมเลกเปนธรรมชาตทนาอจฉา

ทหลายทานอาจไมเคยพบเหนมากอนเซยงเมยง...ก�าลงนอนเปา

ขลยทเพงเรยนรจากครสมหมายอยางสบายใจ แตยงไมสามารถ

จะตอบไดวาเสยงขลยทเปาอยนนถกหรอผด เพราะก�าลงฮกเหม

ทจะเรยนรใหเปนในเรววนนงนวลมนคงอยากข�ากระมงทเจานาย

ตวนอยๆเปาไมเขากนหนกบางเบาบางกดรขลยผดๆถกๆ

แลวแตจะจดจ�าไดควายนวลกชนชากบเสยงนนแลวเพราะสงท

สนใจคอหญาออนๆ ทอยตรงหนาเสยมากกวา เซยงเมยงเลยง

ควายตวโตททอดนองและเลมหญาเขยวออนๆ อย ใตกอไผ

เซยงเมยงขหลงควายทชอ นวล ทามกลางเสยงเพลงเบาๆ ท

เซยงเมยงงมง�าๆออกมาดวยความสขใจ

จะมเดกคนไหนทสชวตมากไดเทากบเดกชายเซยงเมยง

เกดมาพรอมกบความพลดพรากตงแตแรกเกดกถกทอดทงไวกบ

คณยายคณตาทกระทอมรมทางพอแมตองเดนทางไปขดเงน

ขดทองอยกรงเทพมหานคร เพอหาเงนสงกลบมาทบานเพอเปน

คานมคาอาหารส�าหรบเซยงเมยง ไดรบประทานบาง ไมไดรบ

ประทานบาง เซยงเมยงเลยงงาย วานอนสอนงาย ไมดอไมรน

ชวยตายายท�างานทกอยางเชนลางจานถบานเกยวขาวด�านา

รบจางกอสรางรบจางเกบเหดทกสงทกอยางทเปนงานสจรตเมอ

ท�าแลวไดเงนเซยงเมยงจะอาสาตลอดมาและจะเอาเงนไปใหตา

ยายทแกชราภาพซงมอาชพหลกเปนกระดกสนหลงของชาต คอ

ท�านานนเอง

วนหนงเดกนอยตวอวนๆด�าๆเดนทอมๆเขามา“คร

ครบ ผมจะเลยงปล�ครบ” รอยยมทเตมเปยมไปดวยความหวง

และมงมนและไมนานนกเซยงเมยงกบเพอนๆไดชวยกนใชจอบ

เสยมขดบอปลาหาผกออนๆมาปลกบอปลากส�าเรจและครชาย

ทกรณาเมตตาลงมอชวยเหลอและหาพนธปลามาใหเซยงเมยง

มรอยยมบนใบหนา และไมเคยบนวาล�าบาก มแตความมงมน

เซยงเมยงพาเพอนท�าผกสวนครว ภายใตค�าแนะน�าของคณคร

และชาวบานหลายคนแทบไมเคยซอผกสวนครว ผกทปลกไดแก

พรกสดตนหอมกระถนผกบงดอกแคขาตะไครบวบผกปรง

ถวฝกยาวคะนากวางตง และอนๆอกลวนแตปลอดสารพษ

ไมมสารเคมเจอปน ในบางวนคณครและเพอนนกเรยนจะพบ

เซยงเมยงสะพายหรอถอตะกราเกาๆ ขางในเตมไปดวยถวตม

หรอมนเลกๆตมสกบรรจงใสถงพลาสตกใสมาขายใหเพอนๆ

พๆนองๆถงละ๑บาทหรอ๒บาทตามขนาดของถวหรอมน

ตมสกบางวนจะเปนขาวโพดตมสกใสถงมาแคเซยงเมยงเดนผาน

คณครกแทบเกลยงตะกรา เพราะคณครชวยกนเหมาดวยความ

เวทนาและเอนดเซยงเมยงเดกนอยตวด�าๆผรจกสชวต

ณงานศพของนางนอยขมข�าซงมบานอยหนาโรงเรยน

เมอตอนผอ�านวยการและคณะครไปเปนเจาภาพสวดพระอภธรรม

ศพกยงไดใหเซยงเมยงเปนผบนทกภาพกจกรรมทโรงเรยนไดชวย

เหลอชมชน... ในวนตอมา คณครไดใหเซยงเมยงบนทกภาพ

อกครง“เซยงเมยงม�ถ�ยรปใหครท”นกเรยนผหญงทก�าลงเสรฟ

เซยงเมยงคอใคร

เซยงเมยงจะเปนใครไปไมได... นอกจ�ก...?

น�าใหกบแขกทมารวมพธฌาปนกจศพดวยความขยนขนแขง

กลาวตอบ “คณครคะ เซยงเมยงนงอยบนอ�สนะ นงอยองค

สดท�ยของพระทงหมดคะ” เมอคณครมองดอาสนะทนงสดทาย

ทพระทกรปนงอยซงอาสนะสรางไวใหสงกวาชาวบานทกคนทมา

งานนงฟงพระเทศนจะพบสามเณรนอยหวโลนนงจมปกหนาตา

นารก นงพนมมออยบนอาสนะนน สวดพมพ�าๆ ตามพระสงฆ

ทกรปไปอยางวางาย สามเณรนอยเซยงเมยงปฏบตภารกจของ

สามเณรตามพระวนยไดอยางไมสะดดหรอไมเหมาะสมแต

ประการใดเปนสามเณรทอยในพระวนยอยางดอก๗วนตอมา

ทกคนกไดพบเซยงเมยงแตงกายดวยชดนกเรยนเรยบรอยมาเรยน

หนงสอตามปกตคณครอดไมไดทจะเดนไปแลวเอามอคอยๆลบ

ศรษะทปราศจากผมของเซยงเมยงดวยความเอนดและดวยความ

เคยชนทเซยงเมยงชวยคณครประดบตกแตงบอรด ตดรบบน

กระดาษเงนกระดาษทองจดกจกรรมวนสงทายปเกาตอนรบปใหม

เซยงเมยงปนขนทสงๆ เพอตดสายรงทงดงาม จดโตะตกบาตร

ในวนขนปใหมจดสถานทและยงพบวาไดเตรยมขาวสารอาหาร

แหงมาใสบาตรพรอมดวยคณตาและคณยาย หลงจากนนเมอ

ชมชนกลบไปแลวเซยงเมยงและเพอนๆไดชวยกนเกบกวาดสถาน

ทใหเรยบรอยเพอจดกจกรรมเลนเกาอดนตรเลนเกมตางๆพรอม

ทงจดท�าสลากของขวญของคร นกเรยน เซยงเมยงจะถอ

ไมโครโฟนเรยกชอนองๆ ใหมารวมกจกรรมจบสลากของขวญ

และเมอเลนเกมตางๆ เซยงเมยงจะเปด ปดเพลงดวยตวเอง

เพราะไมมเดกคนใดทมความถนดในการใชรโมทกดเครองเลนซด

และเครองเสยงเซยงเมยงล�าดบรายการล�าดบขนตอนกจกรรม

ตางๆพรอมทงควบคมนองๆใหสนกสนานรนเรงยมแยมแจมใส

ดวยความเปนระเบยบเรยบรอยงานใดๆทคณครท�าเซยงเมยง

ชวยท�าไดทกอยาง

นอกจากนนตอนกลางวน เซยงเมยงยงเปนพธกรจด

รายการเสยงตามสาย อานขาว อานสาระตางๆ พาเพอนจด

รายการ“เซยงเมยง ถ�ยรปใหครหนอย” “เซยงเมยง พมพง�น

ใหครหนอย” “เซยงเมยง เซยงเมยง” ไมวาโรงเรยนหรอทางบาน

จะมกจกรรมใดงานใดเซยงเมยงจะเปนแนวหนาเสมอๆจนไมร

วาเซยงเมยงท�าบญมาดวยอะไร เดกอะไรเกงไปหมดทกเรอง

“ครครบ ผมอย�กเลยงไกครบ”คณครฟงแลวกตองเลกหวควแลว

ถามวา “แนใจหรอ ว�จะทำ�ได” เซยงเมยงตอบอยางมนใจ

“ไดครบ” หลงจากนนคณะครไดเลงเหนถงความตงใจจรงของ

เซยงเมยงจงไดมอบเงนใหจ�านวนหนงเพอจดสรางโรงเรอนเลยงไก

แทบไมนาเชอทเพยงไมกวนทเซยงเมยงและเพอนๆไดรวมกนท�า

โรงเรอนโดยน�าไมไผจากหลงโรงเรยนมาตดเหลาและดดแปลง

ใหเปนฝาเรอนภาชนะใสน�าของไกทนอนของไกตลอดจนหญาคา

ทน�ามามงหลงคา เซยงเมยงและเพอนรวมมอกนท�าจนส�าเรจ

หลงจากนนเซยงเมยงและเพอนๆ ไดออกเดนไปตามหมบานหา

ซอแมไกพนธตามบานเรอนของชาวบาน บางบานกเมตตาใหมา

ฟรๆเมอไดไกมากชวยกนฟมฟกทะนถนอม

วนหนงคณครทกคนตกใจทจๆเซยงเมยงกวงเขามาดวย

อารมณดใจ“คณครครบ ผมเหนไขไกในเล�ไกครบ” “เออ ดแลว

ดแลไขดๆ นะ เอ�ไวใหไกมนฟกไขนะ แลวจะออกม�เปนตวนะ

เซยงเมยง”หลงจากทเซยงเมยงและเพอนๆไดทะนถนอมเลยง

ไกไมนานนกแมไกพรอมลกไกฝงหนงกไดออกหากนตามประสา

ไกเอยตามใตตนไมและบรเวณโรงเรยน

“คณครครบ คณครครบ” เซยงเมยงวงรองตะโกนมาแต

ไกลหนาตาบงบอกถงความตกใจปนความเสยใจอยางสดซง“ไก

มนห�ยไปแลวครบ”ครถาม“จะห�ยไปไหนหรอ เซยงเมยงกบ

เพอนๆ ห�ดทวแลวหรอยง” “ฮอๆ”ไมมค�าตอบ...

หลงจากวนนนเปนตนมาเซยงเมยงเงยบเหงาเศราสรอย

ไมพดจา ไมมค�าตอบวาไกหายไปไหน...? เมอคนหาจนทวแลว

กยงไมพบค�าตอบ...ในความรสกของเรากคงจะจบเพยงนนแต

จตใจของเซยงเมยงจบแลวหรอยง...?เซยงเมยงคดอะไรตอ...?

ไมพบค�าตอบจากปากเดกนอยทชอเซยงเมยง

“เซยงเมยง”...หนจงยมอยางราเรงแลวพดวา... “สต�ย

ครบ…”

สองเกลอสองเกลอ

ณโรงเรยนหลงเขาทมการจดการเรยนการสอนตงแตระดบ

ชนอนบาล๑ถงชนมธยมศกษาปท ๓มนกเรยนในเขตบรการ

๒หมบานคอบานถ�าเวยงแกและบานผาหมซงมจ�านวนนกเรยน

๔๗๘คนเปนโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาดฉนในฐานะ

ครคนหนงของโรงเรยนสมาคมพยาบาลไทยอยากถายทอดความ

ภาคภมใจทมตอศษยทอาจจะเรยกไดวา “ข�ดคว�มพรอมท�ง

ด�นทนทรพย โอก�ส และคว�มไมพรอมในทกๆ ด�น แตม�ก

ดวยนำ�ใจ” ผานวารสารวถพทธ “รตนและเบกบ�น” จากใจคร

ผานตวหนงสอดวยความภาคภมใจทครมตอศษย

ตงแตดฉนไดรบบรรจเปนขาราชการมาไมคดวาจะไดมา

ปฏบตราชการบนพนทสงจงท�าใหเกดความทอแทกบสงทพบเจอ

แตเมอมาไดสมผสเขาจรงๆ ท�าใหความรสกเหลานนหายไป

กลายมาเปนความประทบใจและความอบอนจากคณะครนกเรยน

รวมถงชมชนเขามาแทนทโดยไมรตว ซงเกดความประทบใจใน

หลายเหตการณ แตนเปนเรองหนงทไดหยบยกขนมาจากหลาย

ความประทบใจในโรงเรยนแหงนคอสองเกลอเปนเรองของเดก

นกเรยนสองคนคอด.ญ.กาญจนาแซวาง(อาไนท)และด.ญ.ศรลกษณ

วศรตภษต(อาเซง)ทเคยศกษาในโรงเรยนสมาคมพยาบาลไทย

แตปจจบนไดศกษาตอชนมธยมศกษาปท ๔ ทโรงเรยนอน ซง

สองเกลอนเปนนกเรยนทมผลการเรยนอยในระดบปานกลางไม

โดดเดนมากนกแตในเรองจตอาสาและความมน�าใจของพวกเธอ

ไมเคยเปนรองใครโดยปกตแลวโรงเรยนมกจดกจกรรมมากมาย

หลายอยางใหกบนกเรยนไดเขารวม เธอทงสองชอบเขารวม

กจกรรมททางโรงเรยนไดจดขน และยงเปนแกนน�าในการจดท�า

กจกรรมตางๆเหลานนอกดวย

ในปการศกษาทผานมาทงสองไดมสวนรวมในการท�าโครงงาน

คณธรรมซงมดฉนเปนครทปรกษาทงสองและเพอนในกลมกได

คดกจกรรมอนเปนประโยชนกบโรงเรยนและชมชน อกทงไดน�า

แนวทางพระราชด�ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมาเปนหลก

ในการจดกจกรรม เชน กจกรรมการปลกผกสวนครว ลดขยะ

ภายในโรงเรยน ดแลผพการและผสงอายในชมชน ซงกจกรรม

ภาคเหนอตอนบนเรองรจราเตชนนทโรงเรยนสมาคมพยาบาลไทยอ.สองแคว

จ.นาน

ดงกลาวไดท�าอยางตอเนองมาโดยตลอด เธอทงสองและเพอนๆ

เมอวางจากการเรยนแลวจะคอยไปดแลแปลงผกทปลกไวคอยใส

ปย คอยรดน�าพรวนดน เพอใหผกเหลานนเจรญเตบโตไดอยาง

รวดเรว แลวจงน�าผลผลตทไดไปมอบแกผพการและผสงอายใน

ชมชนจากนนกมาดแลกจกรรมธนาคารขยะคอยถามนกเรยนใน

โรงเรยนวาวนนแตละหองน�าขยะมาขายรเปลาวนนไดยอดเงนเทา

ไหร ขยะมจ�านวนมากพอทจะใหพอคาคนกลางมารบซอไดหรอ

ยงและจะคอยแจงครทปรกษาเมอมขยะมากพอทจะน�าไปขายให

กบพอคารบซอของเกา สวนก�าไรทไดจากการขายขยะในสวนน

กจะน�าไปเปนทนเพอซอของใชทจ�าเปนน�าไปมอบใหกบคนพการ

หรอผสงอายหลงจากเลกเรยนสองเกลอกบกลมเพอนๆกจะพา

กนไปเยยมเยยนผพการและผสงอายในชมชน น�าผกทปลกและ

ของใชทจ�าเปนโดยใชเงนจากกองทนธนาคารขยะ น�าไปมอบให

กบผพการและผสงอายรวมถงพดคยใหก�าลงใจ บบนวด ชวย

ท�าความสะอาดบรเวณทพกอาศย นอกจากกจกรรมทสงเสรม

ชมชนแลวในทกเชาวนจนทรทงสองกจะมายนคอยตอนรบคณคร

ทเดนทางมาดวยระยะทางอนแสนไกลและชวยครขนของไปทบาน

พก สวนในตอนเยนของทกวนกจะมายนรอชวยงานคณครเปน

ประจ�าและจะไดยนประโยคทยอดฮตเวลาเจอสองเกลอนอยเสมอ

นนกคอ“ครคะ มอะไรใหหนชวยไหมคะ” จนตดปากการกระท�า

ของสองเกลอนไมไดเลอกปฏบตเฉพาะกบดฉนเทานน ครทกคน

กไดรบน�าใจจากสองเกลอนเหมอนกนทงสองจงเปนทชนชมของ

คณะครในโรงเรยนและทงสองมกจะมของฝากมาใหครเสมอๆ

จากการทสองเกลอไปชวยผปกครองท�าไร บางครงจงมพชผก

ขาวโพด ลนจ มะนาวพชทางการเกษตรมาฝากครเปนประจ�าโดย

ไมหวงสงตอบแทนใดๆจากแววตาทสองเกลอมองดวยความจรงใจ

และพฤตกรรมทแสดงออกดานจตอาสาอยางสม�าเสมอนอกจาก

จะเปนทรกใครของคร ผปกครอง คนในชมชนแลว ยงเปนทรก

ของเพอนๆ พนองอกดวย การกระท�าของสองเกลอนจงเปนท

ประทบใจแกตวดฉนเปนอยางมากหลงจากททงสองคนเรยนจบ

ไปเธอทงสองกแวะเวยนมาเยยมดฉนอยบอยๆรวมถงในบางครง

กใหผปกครองน�าของมาฝากครเปนประจ�าทบานพกทงๆทสอง

เกลอไปเรยนตางอ�าเภอแลวกตาม ทงสองกยงไมเคยลมพระคณ

ของคณะครของโรงเรยนและในวนครทงสองกจะกลบมาเพอ

รวมพธไหวครเพอระลกถงพระคณของครอยเสมอมาทท�าใหทง

สองมความรและไดรบการปลกฝงคณธรรมจนสามารถน�าไปใช

ในชวตประจ�าวนอยางมความสข

จากสงทดฉนไดกลาวมานนท�าใหดฉนรวา ครเปนผสราง

ทยงใหญคอยสงสอนศษยใหสามารถด�ารงชวตประจ�าวนไดอยาง

มความสข เปนผมคณธรรมจรยธรรม เสยสละ พรอมดวยสต

ปญญาอนล�าเลศจนน�าไปสการสรางสงคมในทศวรรษทตองใชสง

เหลานในการด�ารงชวตรวมกบผอน และสองเกลอนงกเปนเดก

นกเรยนธรรมดาทมใจใสซอและเปนตวอยางใหกบรนนองๆ ได

ท�าใหดฉนรสกภาคภใจในตวของลกศษย และตวดฉนกมความ

ตงมนวาจะมสวนรวมพฒนาเดกทดอยโอกาสณโรงเรยนสมาคม

พยาบาลไทยเหลานตอไปเพอใหเขาเปนก�าลงส�าคญในการพฒนา

ทองถนบานเกดของตนเอง จนกลายเปนสงคมทเขมแขง พงพา

ตวเองไดอยางยงยนดวยความสขตอไป

๔๐

ธรรม... ชนะใจ

จากลกศษยทไมคอยเรยบรอยนก

ไมชอบอยนงเฉยแตราเรง มความรบผด

ชอบซอสตยมกชวยเหลองานสวนรวมอย

เสมอเดกชายกตพงษอารมณเออหรอค�า

มอนหลงจากจบจากชนมธยมศกษาปท๓

ค�ามอนไมไดเรยนตอ และออกไปหางาน

ท�าในโรงงานตางจงหวดภายหลงกลบมา

รบการเกณฑทหารแตกจบไดใบด�า จงไม

ตองถกเกณฑเขาไปท�าหนาทรบใชชาต

ดวยความอยากบวชทดแทนบญคณ

พอแมค�ามอนพรอมกบแมจงพากนไปหา

พระมหาธญพสฐเตชธโรเจาอาวาสวดโพธทอง

และกไดบวชทดแทนคณพอแมสมใจ

ภาค เหนอตอนลาง เรอง กลยา โพธพรต โรงเรยน

ชมชนวดโพธทอง (ปกาสตวทยา) ต.เนนมะกอก

อ.บางมลนาก จ.พจตรคดยอและเรยบเรยง สถาบน

หลงจากอปสมบทศกษาพระธรรม

วนยจนเรมมความรแตกฉานพระค�ามอน

เรมตระหนกถงปญหาทเกดกบเดกและ

เยาวชนทงในหมบานและในสงคมทวไป

พระค�ามอนเหนวามแตธรรมะเทานนทจะ

ชวยแกปญหาใหกบสงคม ใหอยรวมกน

อยางสงบสขไดครอาจารยของทานมกพด

สงสอนทานเสมอวา “เร�อยวด เร�ไมใช

คนดอยโอก�ส แตเร�คอผไดโอก�ส เปน

ครอบครวเดยวกน เมอเร�มโอก�สเร�ควร

ชวยเหลอเพอนมนษย เพร�ะก�รทจะได

เกดเปนมนษยนนย�กแสนย�ก เมอเร�ได

เกดม�แลวเร�ควรชวยเหลอเพอนรวมโลก

ทยงลำ�บ�กว�เร�”

จากเดกนอยคนหนงของครเมอ๑๐

ปทแลว วนนครไดมโอกาสไดรวมงานกบ

พระค�ามอนในการจดกจกรรมทางศาสนา

จดคายกจกรรมเพอปรบปรงพฤตกรรมของ

นกเรยน ซงเปนเหมอนนองๆ ของพระ

ค�ามอน เราตางกมความเหนเหมอนกนท

จะท�าใหเดกๆ เปนคนเกงคนดมชวตท

สงบสขในสงคมปจจบน ครยงหวงวาจะม

นองของพระค�ามอนมาชวยสานตอ เตม

เตมใหกบสงคมเลกๆ แหงน ค�าใดไม

ซาบซงเทากบไดยนลกศษยของครพดกบ

ครวา “ก�รศกษ�ทำ�ใหฉนไดมโอก�ส

พฒน�ตนเอง และฉนกหวงเปนอย�งยงว�

จะส�ม�รถใชคว�มร สร�งประโยชนตอ

พระพทธศ�สน� ตอสงคมสวนรวมไดเปน

อย�งดยง เพร�ะนนเปนโอก�สทดทสดเท�

ทฉนจะทำ�ได”

๔๑

วยรนวถพทธ

“วยรน”ค�าค�านอาจเปนค�าทฟงดนาปวดหวส�าหรบผใหญ

หลายๆทานเนองจากกตตศพทความเปนวยรนมนเปนเรองท

วยผใหญนนยากจะเขาใจ อยาวาแตผใหญเลย ขนาดเดกวย

เดยวกนเองกยงไมคอยเขาใจกนเทาไร แตในขณะเดยวกนค�าค�าน

ในวยเดยวกนมนชางดเทเสยเหลอเกนมนเปนความคดทวาเราได

เตบโตไปอกขนเรมมความเปนผใหญมากขนวยรนเจงอยางนนวย

รนดอยางน วยรนไมดยงไง ทกทานคงเคยไดยนกนมาหมดแลว

แตทกทานเคยไดยนค�านไหม?ค�าทสามารถบงบอกถงความเปน

ตวขาพเจา ค�าทขาพเจาจะมาขยายความและเลาเรองราวใหฟง

ค�าวา“วยรนวถพทธ”

เรองราวการเปนวยรนวถพทธของขาพเจาเรมขนตอนชน

มธยมศกษาปท๑ขาพเจาไดเขามาเปนสวนหนงในสวนนอยของ

เดกนกเรยนโรงเรยนปญญาประทป โรงเรยนวถพทธในอ�าเภอ

ปากชองจงหวดนครราชสมาโรงเรยนแหงนเปนโรงเรยนประจ�า

แถมนกเรยนกยงนอยเรยกไดวาอยดวยกนจนเบอหนากนไปเลย

กวาได แตถงแมจะสนทกนมากมายเพยงใด แตความชาง

จนตนาการลองลอยไมแนนอน(Abstract) ของวยรนนนมนเกน

จะตานทานไหวจรงๆ ขาพเจายอมรบวาตลอด ๒-๓ ปทอยใน

โรงเรยนแหงนมา ชวตไมไดสขสบาย สงบ มสนตภาพ อยางท

ขาพเจาเคยจนตนาการเอาไวเลย แทบจะตรงกนขามเสยดวยซ�า

แตขาพเจากยอมรบอกเชนกนวาเกอบ๓ปทผานมา เรองราว

เหลานท�าใหขาพเจาไดเรยนรและพบตวเองในแงมมทตางไปอย

มากทเดยว ไมใชจากอะไร หากแตลวนเปนปญหา อปสรรคใน

ชวตของขาพเจาเองทส�าคญมากๆเลยคอ“คว�มรก” ความรก

ในทนไมไดพดถงในแงชาย-หญงหรอรกลกหมา(PuppyLove)

เทานน แตเปนความรกในแงของเพอนกบเพอน และลกกบ

คณพอคณแมอกดวยปญหาทจรงๆไมใชปญหาแตเปนบทเรยน

บทเรยนแรกของขาพเจาเปนเรองรกลกหมาแตอยางทเขาพดกน

เมอมรกกตองมทกขความยดตดความหวงแหนหรอความทกข

ใจตางๆทเกดขนเพราะการเดนผดเสนทางของขาพเจาขาพเจา

ภาค ประตอสาน เรอง พมพบรพาธรรมวฒ โรงเรยน ปญญาประทปต.ปากชอง

ภาพทางอนเทอรเนต

๔๒

ไดตกลง“เปนแฟน”กบคนคนหนงดวยความคดทวานแหละคอ

ความรกทแทจรง แตเมอนานๆ ไป จงคนพบวามนไมใช และ

ทกขกบการทอยากจะออกมาจากรกลกหมาทสนคดแตดวยความ

กลวอกฝายเสยใจจงไมกลาท�าอะไรไดแตเกบไวอยางนนแตเมอ

ขาพเจาไดปรกษาคณครทสนทสนมและผทขาพเจาเคารพแลวจง

ไดรวาหากขาพเจายงไมยอมท�าอะไรสกอยางอยแบบนมนจะยง

ท�าใหทงสองฝายเปนทกข ขาพเจาจงตดสนใจทจะบอกลาความ

สมพนธทเรวเกนไปแบบนและจะไมมความรกอกเลย(รกลกหมา

แบบน)ไมใชเพราะเขดขยาดเพยงแตรวายงไมเหมาะเรายงไม

สามารถทจะท�าเรองทยงใหญแบบนไดในเวลาเทานอายเทานใน

วยทยงตองพงพาพอแมแบบน และเพราะเหนวาเรองความรกไม

จ�าเปนตองรบกไดแมอาจจะยงมความปลมหรอชอบใครบางคน

แตถาเราเปลยนจากความอยาก เปนความรสกดๆ เปนความ

เมตตา แลวท�าหนาทของลกและนกเรยนใหดทสด นคอสงท

ขาพเจามงมนตงใจมากกวา

บทเรยนทสองเปนความ “รกเพอน” ของขาพเจาเอง

แนนอนวาส�าหรบวยรน“เพอน”นาจะเปนปญหาโลกแตกระดบ

ตนๆของจตใจเราขาพเจาเองกมทงผดใจกนทงนนทากนแต

เรองทหนกทสดเหนจะเปนความรกเพอนท “ม�กเกนไป” ของ

ขาพเจาอยางทขาพเจาไดเคยพดไปมรกกตองมทกขแถมนยง

มรกมาก แนนอนวาทกขสดๆ ไปเลยละ เพอนของขาพเจาเกด

อาการร�าคาญขาพเจาและพยายามถอยหางหรอแสดงอาการท

ท�าใหขาพเจาตความออกมาไดวา“ฉนไมอย�กอยกบเธอ!” ซงมน

ท�าใหขาพเจาไมเขาใจการแสดงออกของเพอน และทกขใจ

มากมาย

แตเมอขาพเจาไดปรกษาผใหญทานตางๆทขาพเจาเคารพ

ขาพเจาจงเหนวา“เออ...จรงๆแลวมนไมใชเรองใหญเทาไรเลยนะ

เรองของเร�น เร�ลองเปลยนสถ�นะตวเองจ�กคนในเหตก�รณม�

เปนคนนอกเหตก�รณด ลองถอดทฐว�เดกผหญงคนนนเปนเร�

และอกคนเปนเพอนทเร�รกม�กๆ ใหเหนเปนแคเดก ๒ คน กำ�ลง

งอนกน แลวลองคดซ ถ�จะใหเร�ไปแกปญห�ใหเข� เร�จะทำ�

อย�งไร” จากนนความรกของขาพเจากไดเปลยนไป จากความ

หลงเปนความเมตตาจากความอยากทจะใหมนไมเปลยนแปลง

กลายเปนผทชนกบความไมเทยง และพรอมเขาใจสงตางๆ ท

เปลยนไปตามกฎไตรลกษณเสมอๆไมวาจะเปนเรองรกเรองเรยน

หรอเรองการใชชวต ทงหมดนนเกดมาจากการทขาพเจาไดมา

สมผสสงน สงทขาพเจาและคนอนทวไปแทบจะไมรตวเลยวามน

อยรอบตวเรา...สงทเรยกวา...“ธรรม” หรอ“ธรรมะ”

แลวสรป“วยรนวถพทธ” คออะไรกนแน?ขาพเจาคดวา

คนเหลานกแคคนโชคดทมโอกาสไดมาสมผสกบสงดๆมาสมผส

กบบคคลดๆ มาสมผสกบธรรมะ และไดขอคดดๆ เขาใจ

ธรรมชาตมากขนเพยงแตเราจะใชโอกาสทไดมาใหเปนประโยชน

แคไหน

ทงหมดทไดกลาวมานนเปนเพยงเรองราวประสบการณ

ของเดกคนหนงจะเชอหรอไมดงพทธภาษตทวา“ปจจตตง เวท

ตพโพ วญญห - เปนสงทผรกรไดเฉพ�ะตน”ขาพเจาไมไดบอก

ใหเชอเพยงแตเชญมาพสจน...

ค�าวา “ธรรม” ไมมเรวเกนไปส�าหรบใคร เรมคนหาเสย

ตงแตตอนนกนเถดนเปนค�าเชญชวนจากขาพเจา...เชนกนไมได

บอกใหเชอ

“ถ�อย�กพสจน กลองคนห�มนเองส”

“โอก�สทวยรนวถพทธไดม� สร�งไดเองนะ….”

๔๓

“วนนเวล� ๑๔.๓๐ น. - ๑๕.๓๐ น. ให

นกเรยนแตละชนเรยนไปพบครทฝ กซอม

กจกรรมต�งๆ เพอเตรยมตวไปแขงง�นศลป

หตถกรรมนกเรยนประจำ�ปก�รศกษ� ๒๕๕๔

ระดบ เขตพน ทก�รศกษ�ประถมศกษ�

ปทมธ�น เขต ๑” เสยงดงจากการประกาศ

เสยงตามสายของคณครยงยทธนชบวรกษา

ราชการแทนผอ�านวยการโรงเรยนวดพชนมตร

เมอถงเวลาดงกลาวนกเรยนแตละชนไปพบคร

ผฝกซอมในกจกรรมตางๆ หลงจากคดเลอก

ตวเสรจแลวเชนครผสอนวชาภาษาไทยกฝก

เดกทองอาขยาน แตงกลอนสภาพ ครผสอน

วชาพละศกษาฝกซอมนกเรยนเตนแอโรบก

ครผ สอนวชาวทยาศาสตรฝ กนกเรยนท�า

โครงงานและการแสดง(ScienceShow)คร

ผสอนวชาคณตศาสตรฝกนกเรยนเพอไปแขง

อจฉรยภาพคณตศาสตร และโครงงาน

คณตศาสตรครผสอนวชาศลปะกฝกนกเรยน

วาดภาพ ครผ สอนวชาภาษาองกฤษฝก

นกเรยนพดแนะน�าตวเปนภาษาองกฤษ คร

ผสอนวชาการงานอาชพฝกนกเรยนต�าน�าพรก

แกะสลกผก เคร อง เ คยง ครผ สอนวชา

คอมพวเตอรฝ กนกเรยนน�าเสนองานโดย

Power Point ครผ สอนวชาสงคมศกษา

ศาสนาและวฒนธรรมฝกนกเรยนสวดมนต

เสยงการฝกซอมกจกรรมตางๆ ดงกระหม

โรงเรยนไปหมดขาพเจาเดนไปตามหองตางๆ

ละครสรางคน

เพอใหก�าลงใจครและนกเรยนทก�าลงฝกซอม และตรวจสอบวาตองการความชวย

เหลอในดานใดบางอปกรณทใชฝกซอมนกเรยนมเพยงพอหรอไมพลนเหลอบไปเหน

นกเรยนยนเกาะประต บางหองกเกาะหนาตางดเพอนๆฝกซอมกบคณครอยางสน

อกสนใจหองแลวหองเลาสงเกตใหดๆเดกเหลานนแตงตวดวยชดนกเรยนเกาๆ

ขะมกขะมอมพอสงเกตใหลกลงไปอกพอประมวลไดดงน

๑.ด.ช.ไอซพอมภรรยาใหมแมตดคกขอหาคายาบามนองสาว๑คนเขา

มนสยกาวราวแขงกราวไมยอมคน

๒.ด.ช.เคพอขบวนมอเตอรไซครบจางแมเลยงนองอยบานพชายตดยาบา

ตวเขามนสยใจรอนเวลาพดสงเสยงโวยวายโมโหรายมกมเรองกบเพอนบอยๆ

๓.ด.ช.ธงพอกบแมแยกทางกนแมไปมสามใหมมลกใหมอก๑คนพอไป

มภรรยาใหมอายเพยง๑๕ปก�าลงโดนขอหาพรากผเยาวตองอยแบบหลบๆซอนๆ

ตนเองอานหนงสอไมคลองเขยนไมคลองมนสยกาวราวทะเลาะกบเพอนบอยเกเร

ผทออนแอกวาเปนประจ�า

๔.ด.ช.ศรพอแมยากจนจงมนสยชอบขโมยเรยนชาไมเคยสงการบาน

๕.ด.ช.เบนทอานไมคลองเขยนไมคลองแตมความพยายามสง

๖.ด.ช.ปลมพอแมมอาชพกอสรางเรยนออนเชอคนงายมกถกเพอนหลอก

ใหท�าผดเชนหนเรยนไปกบเพอน

๗.ด.ญ.สพอตายแมรางกายไมแขงแรงมโรคประจ�าตวไมกลาแสดงออก

ขาดความมนใจ

๘.ด.ช.กฤษรปรางอวนเรยนชาท�างานตางๆไมเคยเสรจ

๙.ด.ช.แกวพอกบแมแยกทางกนแมมสามใหมพอเมาเหลาประจ�าเรยนชา

๑๐.ด.ช.จกเรยนออนอานเขยนไมคลองมกถกเพอนรงเกยจไมใหเขากลมดวย

๑๑.ด.ช.กรเรยนออนอานเขยนไมคลองแตชอบอยใกลชดกบครวานอน

สอนงาย

ขาพเจาหยดคดยนนงสงเกตอยนานจะท�าอยางไรดหนอเราก�าลงจะลมเขา

เหลานหรอนแคทเราเหนและจ�าชอเขาไดแลวทก�าลงวงเลนอยในสนามโนนอกนบ

คราวๆตงแตชนป.๒-ป.๖คงราว๔๕คนเหนจะไดดวยวญญาณความเปนคร

เรยกนกเรยนเหลานนมานงรวมกน ครคดจะท�าอยางไรกบลกศษยของเราเหลานด

จะใหเขาไปแขงขนทกษะวชาการอะไรเขาจงจะสามารถท�าได ยากเหลอเกน อาน

เขยนยงไมคลองดอซนกาวราวอารมณรอนบางคนหนเรยนตดเกมการบานไมเคยสง

ภาค กลาง-ตะวนออกเรอง ยงยทธนชบวโรงเรยน วดพช

นมตรต.คลองหนงอ.คลองหลวงจ.ปทมธาน

เพลนเรยน เพลนร ในรว

๔๔

มาเรยนบางขาดเรยนบางพลนหยบหลกเกณฑการแขงขนงานศลปหตถกรรมนกเรยน

ระดบเขตพนทการศกษามานงอานสงกระดาษA4เปลาๆใหนกเรยนเหลานนวาด

ภาพตามใจชอบวางสดนสอยางลบไวพรอมสรรพครกนงอานเกณฑการแขงขนไป

เรอยๆมนตบคดเทาไรกคดไมออก“ครครบผมจะว�ดอะไรด ผมว�ดไมเปน”นก

ในใจขนาดวาดภาพอะไรกไดตามใจชอบมนยงวาดไมไดเลย แลวจะสงเขาแขงขน

อะไรไดอกขาพเจาลกขนคนหาภาพทเคยถายเอกสารวรบรษวรสตรของไทยสงให

แลวพดวา “เธอนำ�ภ�พนไปท�บว�ดต�มแบบนเลยนะ ว�ดเสรจแลวระบ�ยสม�สง

ดวย”พกใหญมคนน�าภาพมาสง “โอโฮเธอว�ดภ�พระบ�ยสพระย�พชยด�บหกสวย

จงเลย”กออกปากชมเชยใหก�าลงใจกนไปตามประสาครฉกคดขนมาไดกสรางละคร

ประวตศาสตรเรองพระยาพชยดาบหกเสยเลยจะเปนไรในฐานะทเราเองกเกดอ�าเภอ

พชยบานเกดของทานพอพระยาพชยดาบหกถอวาเปนลกหลานทานพอพระยาพชย

ดาบหกหยบเรองราวของทานมาประกาศเกยรตคณดานความกตญญและความจงรก

ภกดใหคนรนหลงไดยกยองสกครงคงจะดแตจะฝกละครกบนกเรยนเหลานนนะบท

ละครฉากเครองแตงกายอาวธเครองเสยงอปกรณตางๆจะเอาทไหนดนกถง

อดตเราเองกเกดมาจากครอบครวชาวนายากจนขาดโอกาสคราวนจะสรางโอกาส

ใหเดกๆสกครง“ครจะฝกพวกเธอแสดงละครประวตศ�สตรสงแขงขนมใครจะสมคร

บ�ง” ยกมอพบโดยเกอบจะพรอมกน “เอ�ละ พรงนเปนตนไปครจะฝกซอมละคร

ประวตศ�สตรเรองพระย�พชยด�บหก ใหนกเรยนเตรยมตวใหพรอม”

เลกเรยนกลบมาถงบานคนประวตพระยาพชยดาบหกแบงเนอหาเปนฉากๆ

ใหเหมาะสมกบละครเตรยมบทพดลกษณะทาทางในการแสดงตามบทบาทสงซอ

ไมไผรวกตดเปนทอนๆ ใชแทนดาบในการฝกซอม เรยกครพละมาปรกษาเรอง

ชกมวยและฟนดาบแตเอะละครประวตศาสตรใชผแสดงเพยง๒๐คนเองแลวท

เหลอจะท�าอะไรดนกเรยนในปจจบนฟมเฟอยในการใชจายตางๆเราควรปลกฝงให

เขาประหยดขาพเจาเลยตองสรางละครคณธรรมขนอก๑เรองใชผแสดงอก๒๐

คนโดยยกตวอยางพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงใชยาสพระทนตจนหลอดแบน

ราบพระองคทรงงานตลอดเวลาแตทรงเบกดนสอใชเดอนละ๑แทงฉลองพระบาท

ทใชจนหนงหลดรอนพระองคยงทรงใหมหาดเลกน�าไปซอมกลบมาใชอกนบเปนตน

แบบแหงความประหยดจรงๆ

การแขงขนในระดบเขตพนทการศกษาผานไปดวยดละครคณธรรมและละคร

ประวตศาสตรไดเปนตวแทนไปแขงในระดบภาคกลางและภาคตะวนออกสรางความ

ตนเตนใหกบนกเรยนทแสดงเปนอยางมาก

และแลววนแขงขนในวนท๑๑มกราคมพ.ศ.

๒๕๕๕กมาถงโรงเรยนวดพชนมตรไดแสดง

ละครอยางสมบทบาทไดรบรางวลเหรยญทอง

กลบมาทงละครประวตศาสตร และละคร

คณธรรมครน�าตาไหลพรากออกมาอยางไมร

ตวเมอเหนประกาศผลการแขงขน “ครทำ�

สำ�เรจแลว ครใชก�รแสดงละครม�สร�งคน”

เสยงสนเครออยในล�าคอ ครไดน�าละครมา

สรางคนคอเกบนกเรยนทเหลอคดจากคณะคร

ในกลมสาระวชาตางๆ เพอไปแขงขนงาน

ศลปหตถกรรมนกเรยนเกบนกเรยนทยนเกาะ

ประตยนเกาะหนาตางดเขาซอมเกบนกเรยน

ทเกเรกาวราวเรยนออนเรยนชาขาดโอกาส

ฯลฯ มาใหโอกาสเขาไดมเวทแสดงความ

สามารถจนไดรบเหรยญทองระดบภาคกลาง

และภาคตะวนออก นบว าการลงทนถง

๑๐๐,๐๐๐(หนงแสนบาท) ดวยเงนสวนตวใน

การสรางฉากชดการแสดงอาวธและอปกรณ

เครองเสยงตางๆของขาพเจาเปนการลงทนท

คมคา สรางความสมดลใหสงคมซงลกศษย

เหลานแหละทจะเตบโตไปเปนคนดของคร

ของพอแมของสงคมและประเทศชาต“จง

เปนคนด อย�เกเรนะลก”

๔๕

หนงชวตแสนสนไมนานนก วนเวลาไมหยดพกคอยเราหนา

หนงชวตมนษยนอยไดเกดมา สรางประโยชนใหโลกาไวหรอยง

โครงการ“บ�นสวนเลกแหงคว�มรก”ของโรงเรยนขนาด

เลกในเขตตะเขบชายแดนไทย-กมพชา ทเตมไปดวยปญหาจาก

ความเปราะบางของสถาบนครอบครวเดกวยรนหนไปยงเกยวกบ

อบายมข และสงเสพตดมากขน พบการตงครรภระหวางเรยน

มเดกถกพอแมน�าไปทงท�าแทงพอแมท�ารายรางกายลกลกบางคน

กกาวราวไมเชอฟงพอแมผใหญหลายๆคนไมสามารถเปนแบบ

อยางทดของเดกๆได

สามประสานกจกรรมยามเชา สาม

ประสาน หมายถง ศนยพฒนาเดกเลกของ

เทศบาลต�าบลลาดชะโดชนอนบาลถงป.๑และ

ชนป.๒ - ป.๕ ของโรงเรยนวดลาดชะโด

กจกรรมยามเชาหมายถงการจดกจกรรมหลง

เคารพธงชาตเรยบรอยแลวนกเรยนจะเขาหอง

ประชมหรอในหองเรยนนงสมาธฟงหลกธรรม

ค�าสงสอนจากผเขยนครพระวทยากร โดยใช

สอเทคโนโลยประกอบไดฟงเสยง ไดเหนภาพ

ซงจะปรบเปลยนไปทกวนท�าใหนกเรยนไมเบอ

สนใจฟง และตงใจปฏบตตาม ซงหลกธรรม

และสอทน�ามาจะเนนในเรองความกตญญตอ

พอแม กตญญตอคร กตญญตอผมพระคณ

กตญญตอโรงเรยน กตญญตอทองถนและ

ประเทศชาต

สงทโรงเรยนปญญาประทปแหงนแตกตางไปจากโรงเรยนทวไปคอการ

มงเนนไปทการใชชวตใหกนอยเปน จงมการจดการศกษาทสอนใหเขาใจถง

ธรรมชาตของการคดอยางวเคราะหเชอมโยงกบสงรอบตวและประยกตใชดวย

ปญญา เชนกจกรรมท�านาขาวทจดใหเดกไดเพาะกลาด�านาและเกยวขาวทกป

กจกรรมเหลานท�าใหเดกรเสนทางของขาวแตละมอกวาจะไดมา๑จานนนตอง

ใชหลายอยางประกอบกนทงเวลาความเพยรความอดทนมมานะการดแล

เอาใจใสเปนตนและบางโอกาสนกเรยนกไดไปใชชวตอยรวมกบชาวนาและเกบ

เกยวประสบการณมากมาย เมอเดกไดลงมอท�าดวยตวเองกจะเขาใจถงคณคา

ของสงตางๆ และใหความส�าคญกบสงเหลานนมากขน ซงสงเหลานอยรอบตว

เราจงท�าใหนกเรยนใชชวตอยทามกลางธรรมชาตไดอยางเรยบงายกลมกลนและ

เขาใจธรรมชาต

ภาคประตอสาน

เรองอนธดาจงสระ

โรงเรยนปญญาประทป

ต.ปากชองอ.ปากชอง

จ.นครราชสมาคดยอและ

ภาค กลาง-ตะวนออก เรอง ชมพล มณโชต โรงเรยน

วดลาดชะโดต.หนองน�าใหญอ.ผกไหจ.พระนครศรอยธยา

ประทปแหงปญญา

ส�มประส�นย�มเช�“กตญญตอบพการ”

ภาคกลาง-ตะวนออกเรองคระคนทรายะลนลดากรโรงเรยนบานคลองมะนาว

ต.ไมรดอ.คลองใหญจ.ตราดคดยอและเรยบเรยงสถาบนอาศรมศลป

สขแทดวยธรรมะ

โครงการนจงมเปาหมายเพอใหสมาชกในครอบครวเรยนร

หวใจของกนและกนรจกบทบาทหนาทของตนด�าเนนชวตอยใน

โลกอยางมคณคาดวยหลกธรรมของพระพทธองคทน�าไปใชไดจรง

ภาค ตะวนตก-ใตตอนบน เรอง เออมพร สงวนวงษ โรงเรยน บานหนองตาเยน

ต.หนองตาแต ม อ.ปราณบร จ .ประจวบครขนธ คดย อและเรยบเรยง

สถาบนอาศรมศลป

ในครอบครวจากการระดมเงนเลกๆนอยๆจดโครงการเลกๆน

มา๔ปไดสรางเดกประถมจตอาสารนละ๑๐คนโดยใหเรมท

การดแลหวใจดวงเลกๆ ของเขาเสยกอน ดวยการฝกรกษาศล

ท�าสมาธ และเจรญปญญา ใหเขาไดดแลบานสวนแหงเลกแหง

ความรกในจตใจของตวเองใหสงบสวางสะอาดเรยบรอยเพอ

เปนผน�าทดในการถายทอดธรรมะของพระพทธองคจากนนจะให

เดกประถมทไดรบการอบรมพานองๆอนบาลและผปกครองไป

รวมท�ากจกรรมโดยแตละฐานกจกรรมจะมขอคดอนเปนธรรมะดๆ

แทรกอยในนน

หากถาวาเดกและเยาวชนในวนนตองการอะไรค�าตอบก

คอ คนทจะรกและเขาใจ และพาเขาไปท�าในสงทเปนประโยชน

แลวมใครบางรอบๆตวทใหสงเหลานกบเขาได

บางครอบครวเมอลกท�าอะไรใหไมพอใจ กคอยแตต�าหน

ดดาอยางเดยว โดยไมเขาใจเลยวาสาเหตทแทจรงของปญหา

ตางๆเกดจากอะไรพอแมลองพจารณาตวเองเสยกอนวาเราเคย

ประเทศไทยรวมเลอดเนอชาตเชอไทยเปนประชารฐไผท

ของไทยทกสวน อยด�ารงคงไวไดทงมวล ดวยไทยลวนหมายรก

สามคคเสยงรองเพลงชาตไทยของนกเรยนดงกองทกเชากอนเขา

เรยน ฉนอยากทราบวาในขณะทรองเพลงชาตไทยหรอฟงเพลง

ชาตไทยมคนไทยคดตามความหมายของเพลงชาตไทยหรอไม

ดฉนสอนวชาสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมตงแตชน

ป.๒ถงชนป.๖เปนสาระการเรยนรทดฉนชอบสอนมากทสดดวย

จบวชาเอกนมาโดยตรงและทส�าคญทสดเปนวชาทสรางใหผเรยน

มจตวญญาณการเปนมนษยทสมบรณซงหองสงคมศกษาศาสนา

และวฒนธรรมทดฉนประจ�าอยจะจดสถาบนชาตศาสนกษตย

เปนจดเนนทส�าคญ นกเรยนจะเกดความรกในสถาบนหลกของ

ชาตอยางอตโนมตโดยไมตองใหครบอกดฉนจดปายนเทศหวขอ

คมธรรมประจ�าวนของทานว.วชรเมธโดยจะเปลยนคมธรรมทก

สปดาห เพอใหนกเรยนไดอานและศกษาวเคราะหเพอน�าไปเปน

แบบอยางการจดปายนเทศคนดของสงคม เพอยกยองประกาศ

เกยรตคณใหเปนทรจกและน�าไปเปนแบบอยางซงนกเรยนจะให

ความสนใจและรวมแสดงความคดเหนระหวางนกเรยนกบคร

ในกจกรรมนอกเวลาเรยน จดกจกรรมเปนกลมสมพนธ

กลมละ ๑๒ คน ในแตละกลมจะประกอบไปดวยนกเรยนตงแต

ชนป.๑-ป.๖โดยพจะเลานทานคณธรรมใหนองฟงมการแลก

เปลยนแสดงความคดเหนภายในกลมถงขอคดหรอคณธรรมทได

และความสามารถน�าไปใชในชวตประจ�าวน สงผลใหนกเรยนม

ความรกความสามคคกนเปนทนาพอใจ สามารถอยรวมกนใน

สงคมอยางมความสข

ดวยไทยลวนหมายรกสามคค

เขาใจความทกขทอยในใจของลกอยางแทจรงแลวหรอไม เราได

เคยพดคยอยางเขาอกเขาใจกบสมาชกในบานหลงเลกๆของเรา

แลวหรอยงตวของลกเองกควรจะไดมเวลาทบทวนวาเราไดท�า

หนาทของลกทดแลวหรอยง

ความรกทยงใหญและยงยนทเราจะสมผสไดงายๆจงอย

ไมไกลเลยสงนนกคอความรกจากครอบครวของเรานนเองขอ

ใหทกๆคนไดเรยนรความรกจากครอบครวของเราแลวสงมอบ

ความรกนไปยงทกๆคนทอยรอบขางมองใหไกลดวยหวใจทกวาง

ขวาง ชวยเหลอ ใหอภย และใหก�าลงใจกบทกคน เพราะเรา

ทกคนในโลกนเปนครอบครวเดยวกนใตฟากฟาอนกวางใหญ

ทเรยกวาครอบครวแหงมวลมนษยชาต

“โลกนห�คนพดเกงไดม�กม�ย แตห�คนปฏบตในสงทด

ง�มสร�งสรรคไดย�กนก ไมมใครจะชวยเร�ได นอกจ�กเร�จะ

พฒน�ตวของเร�เอง”

ตามชอจรงวา เดกชายณฐกตต

ขอบทองนกเรยนชนมธยมศกษาปท๒ท

ก�าลงเขาสวยรนดวยรปรางผอม ผวคล�า

รมฝปากแหง แมแขนขาของเขาจะแลด

เลกกวาเดกวยเดยวกน แตเสนเลอดทปด

อยางเหนไดชดบงบอกวาเขาผานการ

ท�างานมาอยางหนกตาไมคอยพดเกบตว

เรยนชาท�างานไมทน

ครอบครวของตายากจนมากทพก

อาศยมเพยงสงกะสเกาๆปดกนสามดาน

ดานหนามพลาสตกผนใหญเปดปดแทน

ประต ตาอาศยอยกบแมและนอง แมม

อาชพรบจาง หาเชาไมพอกนถงค�า เสาร

ภาค ประตอสาน เรอง วาสนา อวยสวสด โรงเรยน

เจยรวนนทอทศ๑ต.ลาดบวขาวอ.สควจ.นครราชสมา

ปลกตนความด

อาทตยตาจงตองไปรบจางท�าสวนหาเงน

ชวยแมอยเสมอ

ปญหาของตา ไมใชอย ทความ

ยากจนแตอยทตาไมมเพอนเพราะความ

ทตาเรยนออนท�างานไมทนเพอนจงรสก

วาตนมปมดอย ไมมคณคา ไมมใคร

ยอมรบกจกรรม“ดแลสวนหยอมภ�ยใน

โรงเรยน”ไดชวยใหตาเปลยนแปลงดวย

ความชวยเหลอของครทเลอกใหตาเปน

หวหนากลมเพราะมงหวงใหตาไดมโอกาส

แสดงความสามารถทตนถนด

ทกเยนวนจนทรวนพธและวนศกร

กอนเลกเรยน๓๐นาททกกลมจะปฏบต

หนาทดแลสวนหยอมของตนเองระยะแรก

ความสามคคในกลมยงมไมมากนก นอง

ตวเลกๆขยนท�างานเกบใบไมก�าจดวชพช

บมเพ�ะคณธรรมสรางรวเปนเกราะ

ตามก�าลงของตนแตพตวโตยงมการเกยง

งานเลยงงานภายในกลมเมอเวลาผานไป

ผลของการกระท�ากปรากฎสวนหยอมทได

รบการดแลอยางด และมความสามคค

ภายในกลมเจรญงอกงามเตบโตสดชนใบ

เขยวเปนมนล�าตนอวบออกดอกสสดโดย

เฉพาะกลมสวรรณมาลทมตาเปนหวหนา

ตาไมเพยงแตดแลสวนของกลม

ตนเองเทานน กลมอนๆตางไดรบความ

ชวยเหลอจากตา ท�าใหตาเปนทยอมรบ

จากเพอนๆ รนนอง รนพ แมจะเรยน

หนงสอไมเกงแตความรบผดชอบความ

“ถ�สกวนหนงเข�เปนคนทสงคม

ไมตองก�ร ครคงตองรสกเสยใจและคด

ยอนหลงว�เข�เคยเปนลกศษยเร� เร�เคย

สอนเข�ม�เมอกอนน วนนเข�เปนอย�งไร

คงปฏเสธไมไดว�สวนหนงม�จ�กอดตท

เข�ไดรบ”โรงเรยนบานหนองซอมตะเคยน

งามจงเรมสรางรวคณธรรมใหกบเดกเสย

แตวนนด วยการจด “ค�ยอบรมธรรม

ท�ย�ท โครงง�นคณธรรมสำ�นกดสวถพอ

เพยง”จ�านวน๓วน๒คนกบการเขา

คายอบรมในวด ของนกเรยนชนประถม

ศกษาปท๔ถงมธยมศกษาปท๓ทไดรบ

ความเมตตานเคราะหจากพระวทยากร

ชวยอบรมบมเพาะคณธรรม เดกนกเรยน

เปรยบเหมอนผาขาวบรสทธทผานการใช

งานถกแดดถกฝนท�าใหเปนผาทมรอย

เปอนหรอมความหมอง เมอน�ามาซกท�า

ความสะอาดใหมท�าใหผาสะอาดและดใหม

๓วนทสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรม

นกเรยนใหเปนเดกนารกมากขน ครเหน

แลวมความสขและพงพอใจเปนแรงเสรม

เปนแรงกระตนใหครมพลงในการท�างาน

พรอมกบตงปณธานไวในใจวากลบจากคาย

ครจะรกษาภาพทครพอใจในวนนไวใหนาน

ทสดและตลอดไป การเลยงปลายงตองม

การถายน�าใหมนกเรยนกเชนเดยวกนถา

คณครจดใหมการปรบการเรยนเปลยนการ

สอนเสยบางกจะเปนการปรบพฤตกรรม

ภาคประตอสานเรองเหรยญทองแจมจ�ารสโรงเรยน

บานหนองซอมตะเคยนงามอ.ปากชองจ.นครราชสมา

ในสวนวรรณคดไทย

โรงเรยนบานสวนอดมวทยา เปนโรงเรยนทอยในชมชนเมอง ผปกครอง

สวนมากเปนประชากรแฝงยายถนจากหลายจงหวดทกภาคของไทยแตสวนใหญมา

จากภาคอสานพนฐานความรจบประถมหรอมธยมศกษาตอนตนซงมอาชพรบจาง

ท�างานตามโรงงานและคาขายหาบเรแผงลอยดวยความจ�าเปนทางเศรษฐกจท�าให

ไมมเวลาดแลเอาใจใสบตร-หลานเทาทควร และมความคดวาเรองของเดกเปนเรอง

ของโรงเรยนผปกครองไมจ�าเปนตองไปเกยวของเมอโรงเรยนเชญผปกครองประชม

ปฐมนเทศจงมผปกครองมาประชมนอยมากท�าใหมหลายเรองทผปกครองไมเขาใจ

สงทโรงเรยนใหเดกๆปฏบตเพอฝกฝนลกษณะนสยตางๆเชนความมระเบยบวนย

ความขยนความอดทนท�างานเปนฯลฯสงผลตอความสมพนธระหวางผปกครอง

และโรงเรยนไมดเทาทควรโรงเรยนจงไดจดกจกรรม“เครอข�ยผปกครอง” ขนโดย

ใหคณครทกหองเรยนเชญชวนผปกครองทพอจะมเวลาและมจตอาสาสมครเขามา

เปนผปกครองเครอขาย เราก�าหนดใหมการประชมเครอขายทกวนอาทตยสนเดอน

โดยทกตนปการศกษาจะมการเลอกคณะกรรมการเครอขายเขามาบรหารงานประสาน

กบทางโรงเรยน

โดยทานผอ�านวยการไดสรป

ถงกจกรรมนวา

“ขอชนชมเครอข�ยผปกครอง

ของเร�คะว� คณะกรรมก�รเครอ

ข�ยของเร�ทกคนมคว�มรวมมอกน

ดม�ก ทกคนปฏบตหน�ทกนอย�ง

เตมคว�มส�ม�รถ เตมใจ และม

พฒน�ก�รคว�มส�ม�รถเฉพ�ะตน

เพมขนๆ จ�กเดมทแมแตหยบไมคมอกสน เสยงกสน ไมรจะพดอย�งไรด แตตอนน

อย�ใหจบไมคกนเชยวนะ ตองกำ�หนดเวล�ใหพด เวทนจงเปนเวทของผปกครองอย�ง

แทจรง ทจะเปนทฝกฝนคว�มส�ม�รถของทกคน ตลอดจนเปนทบอกเล�เรองคว�ม

เดอดเนอรอนใจเกยวกบลก-หล�นของเร� ทเร�จะม�ชวยกนคดห�ท�งแกไขรวมกน

ใครมเรองอะไรดๆ กม�บอกเล�แบงปนกน ชวยเหลอกน บ�นกบโรงเรยนมคว�มใกลชด

ชวยเหลอกน เร�ยอมเสยเวล�วนอ�ทตยเดอนละครงวน ทกฝ�ยต�งไดประโยชน

ผลดทงหล�ยลวนตกแกนกเรยน ครอบครว โรงเรยนและชมชน… ขอแสดงคว�ม

ชนชมในทกท�น ขอบคณคะ”

ภาคกลาง-ตะวนออกเรองวรญญาธรธรรมากรโรงเรยนบานสวนอดมวทยาต.บานสวนอ.เมองจ.ชลบร

มน�าใจเออเฟอเผอแผท�าใหตาเปนดาวอก

ดวงหนงของโรงเรยน

โรงเรยนเจยรวนนทอทศ๑นอกจาก

จะปลกฝงเรองรกษสงแวดลอมยงสามารถ

ท�าใหลกเจยรวนนทเปนคนดรรกสามคค

เออเฟอเผอแผเสมอนตนไมเลกๆทก�าลง

เจรญเตบโต เพอหยงรากลงดน ผลดอก

ออกใบ และอกไมนานตนไมทมชอวา

เยาวชนคงจะออกไปสสงคมภายนอกเพอ

ท�าหนาทชวยลดภาวะรอนของโลกและใน

จตใจมนษยไดอยางมคณภาพ

ของผเรยนใหเปนไปตามทคาดหวงได

ครตองเสยสละทงแรงกาย แรงใจ

เวลา และสละทรพย โดยมงใหเกดผลแก

นกเรยนคอมวชาความรความประพฤต

คณธรรมและกรยามารยาทเปนคนทเจรญ

มความกตญญมความเมตตาชวยเหลอผ

ทออนแอกวาประพฤตตนอยในกรอบของ

วฒนธรรมศลธรรมจรยธรรมและคานยม

ทดงามของสงคม ขอคณครจงภมใจทได

ท�าหนาทครเปนแมพมพทดของชาตตอไป

หากครทอใครหนอจะตอส

ชวยฟนฟคณธรรมน�าสศษย

จงเขมแขงกายใจใหชวต

พฒนาจตเดกไทยใฝคณธรรม

ปลก! ผปกครองเครอขาย...

ใหตนรและเบกบ�น

“ครคะ วนไหนพวกหนจะไดไปทำ�บญ

กนอกคะ” ค�าถามนเปนค�าถามทถกถามขน

จากนกเรยนสวนใหญของนกเรยนโรงเรยน

บ านปากคลองลาน โรงเรยนบ านปาก

คลองลานเปนโรงเรยนขยายโอกาสทางการ

ศกษามจ�านวนนกเรยนตงแตระดบชนอนบาล๑

ถงมธยมศกษาปท๓รวม๒๓๕คนภายใต

การบรหารงานของ ผอ.ประเทอง คงใหญ

โรงเรยนตงอยในบรบทของความเกยวเนองกน

ทางสายสมพนธระหวางบานวดและโรงเรยน

ถาดจากบรบทของโรงเรยนแลวหลายคนคงคด

วา นกเรยนโรงเรยนนนาจะมความผกผนกบ

ชมชนและศาสนาเปนอยางดแตเปนธรรมดา

ของมนษยทวไปทจะมองขามสงใกลตว แต

กลบเลอกทจะไขวควาหาสงทไกลตวเสมอ

ขาพเจาในฐานะของครสงคมศกษา

คนใหมของโรงเรยนบานปากคลองลานจงได

คดวธการทจะเสรมสรางใหนกเรยนมภมคมกน

ทางจตใจทดและเขมแขงขนจากกาวแรกทมา

รบต�าแหนงของค�าวา “คร” ในโรงเรยนบาน

ปากคลองลานตงแตตนป๒๕๕๒ขาพเจาจง

น�านกเรยนชนมธยมศกษาปท๓ไปท�าบญใน

วนพระสาเหตทใชนกเรยนชนนเพราะเปนชน

ทชวโมงแรกเรยนวชาสงคมศกษา“จะไปทำ�ไมคะ”

พลงเลกๆ ทเรยกว�...

“ไปตวเปล�ไดไหมครบ” “ไมตองทำ�เวรหองและเวรเขตพนทใชไหมครบ” “ไมไปได

ไหมคะ ไมอย�กไป” ค�าถามเหลานกระจายทวหองเรยนพรอมกบขออางสารพดท

ยกขนมาอางเพอท�าใหครเปลยนใจไมพาไปท�าบญแตขออางและสารพดปญหาทยก

มาอางคงจะไมสามารถสค�าสงทเดดขาดของครไดการบงคบในครงนครกหวงเพยง

วา...อยากใหพวกเขาไดไปสมผสกบสงทพวกเขามองเหนวาเปนสงทเชย นาเบอ

ไมสนกและเสยเวลา นอกจากนครยงบงคบใหนกเรยนน�าอาหารคาว-หวานใสปนโต

เพอไปท�าบญหามใสถงหวไปเดดขาด

และแลวรงอรณแหงวนพระกมาถงครกหวาดหวนอยในใจไมใชนอยกลวสง

ทเราท�าไปจะท�าใหนกเรยนมองศาสนาในภาพลบมากไปกวาน แตกเปนธรรมดา

ไมเรมท�ากคงไมรวาสงทตามมาจะเปนอยางไรพอถงเวลา๐๗.๑๕น.ครประกาศ

เรยกนกเรยนชนมธยมศกษาปท๓มาพรอมกนทบรเวณหนาเสาธงภาพแรกทไดเหน

รสกวา... เราประสบความส�าเรจแลวทสามารถท�าใหนกเรยนทกคนหวปนโตมากน

อยางพรอมเพรยง แตค�าถามในใจกยงตามมาอกวา “สงทนกเรยนทำ�เกดจ�กก�ร

บงคบของเร�หรอนกเรยนเกดศรทธ�ดวยตนเอง” เมอเรมเดนไปทวดซงอยตรงขาม

กบโรงเรยนเสยงบนจากนกเรยนเรมหนาหขนเรอยๆแตเสยงบนเหลานนเรมเปลยน

ไปเมอใกลถงศาลาวดกลายเปนค�าถามทก�าลงจะหาค�าตอบ“แลวจะทำ�อย�งไรคะ

เมอขนไปบนศ�ล�วด” “ต�ด หฟง” ค�าตอบทดทสดของครแตอาจจะเปนค�าตอบท

ไมนาพงพอใจของนกเรยนภาพของพลงแหงศรทธาทปรากฏอยขางหนาเปนเหมอน

พลงทท�าใหพวกเขารวาตนเองควรปฏบตตนอยางไรการเรยนรดวยตนเองก�าลงจะ

เกดขนและไมสามารถสอนใหเหนภาพไดในหองเรยนเพราะนคอสถานการณจรงและ

ประสบการณตรงชวงเวลาตงแต๐๗.๓๐-๐๘.๓๐น.ตลอด๑ชวโมงของการอยบน

ศาลาวดอาจท�าใหนกเรยนเกดค�าถามและความสงสยอกจ�านวนมากทรอค�าตอบจาก

คร ครกรอฟงค�าถามนนเชนกน แตคงไมใชทนเพราะยงคงเหลอเวลาอกครงชวโมง

ส�าหรบเรยนวชาสงคมศกษา ขณะเดนทางกลบมายงโรงเรยน ค�าถาม ความสงสย

ความคดเหนกดงขนจากปากของนกเรยนราวกบผงแตกรง“ทำ�ไมตองมบ�ตรสำ�หรบ

ข�วเหนยวคะ” “ทำ�ไมครไมอยกนข�วกอนละครบ” “ทำ�ไมครไมใหพวกเร�ล�งจ�น

ละคะ” “ทำ�ไมครไมพ�ม�ตงน�นแลวละคะ” “นกว�ไปวดจะน�เบอ คว�มจรงกสนก

ภาคเหนอตอนลางเรองเอนกบตรสงหโรงเรยนบานปาก

คลองลานต.คลองลานพฒนาอ.คลองลานจ.ก�าแพงเพชร

“ศรทธา”

๕๐

อยนะครบ”และหนงค�าถามททกคนตางถามและเปนค�าถามทท�าใหครรสกวาการพา

นกเรยนไปท�าบญครงนประสบความส�าเรจ กคอ “ในวนพระตอไป ม.๓ จะไดไป

ทำ�บญกนอกใชไหมครบ/คะ” ครจงถามกลบไปทนทวา “จะไปกนข�ววดกนนะส”

“เปล�คะ ไมตองอยกนกไดคะ แตใหหองหนไปนะคะ ยงมอกหล�ยอย�งทพวกเร�

ยงตองเรยนรอกคะ”

จากการพานกเรยนชนมธยมศกษาปท ๓ ไปท�าบญในวนพระเปนครงแรก

สามารถสรางพลงศรทธาใหเกดกบนกเรยนอก๒๐ชวตจากจดมงหมายแรกตงใจ

จะใหเปนเพยงกจกรรมการเรยนการสอนในวชาสงคมศกษาเทานนแตทางผบรหาร

ไดเลงเหนคณคาและความส�าคญ จงมอบหมายใหขาพเจาพฒนากจกรรมนใหเปน

กจกรรมหลกของทางโรงเรยนขาพเจาจงใชชอกจกรรมนวา “ทำ�บญวนพระ ชำ�ระ

จตใจ” จากจดเรมเมอตนป พ.ศ. ๒๕๕๒ ดวยนกเรยนเพยง ๒๐ ชวตของชน

มธยมศกษาปท๓กลายเปนความส�าเรจจากรนสรน“ไปแลวดนะ หองไหนไมไปยก

ใหหองพกได” เปนค�าพดทถกใชบอยครงเมอถงวนพระ กจกรรมเรมขยายใหมการ

ครอบคลมนกเรยนในทกชนโดยมการจบคพนองเชนพมธยมศกษาปท๒ไปกบ

นองประถมศกษาปท๒และปท๔ภาพของพและนองรวมถงครพากนไปท�าบญท

วดจงปรากฏใหเหนจนเกดเปนความเคยชนของสายตาและเปนภาพทหาชมไดงายใน

โรงเรยนแหงน นกเรยนเปลยนทศนคตกบศาสนาไปในทางทดขน เตรยมอาหารใส

ปนโตไปท�าบญโดยไมตองบงคบและมาโรงเรยนแตเชาเพอท�าความสะอาดโรงเรยน

กอนไปท�าบญ

ครหลายคนเคยถามขาพเจาวา“จะพ�ไปทำ�ไม เพร�ะปกตพวกเข�กไปทำ�บญ

กบพอแมกนอยแลว เสยเวล�เรยนเปล�ๆ มนมในขอสอบ O - Net ดวยหรอ” “จรง

อยนะครบว�มนอ�จจะไมมในขอสอบ O - Net แตนคอชวตจรง แลวพลองนกดนะ

ครบ ว�พพ�ลกของพไปทำ�บญครงสดท�ยเมอไร คงไมพนเทศก�ลสำ�คญใชไหม ไป

แลวเหนอะไรไหม เหนแตคนจำ�นวนมห�ศ�ลใชไหม แลวกรบกลบ นกเรยนพวกนน

กคงไมแตต�งกนหรอกครบ”ค�าตอบทท�าใหพทเปนเพอนครคนหนงเรมคดและกลาย

เปนแกนน�าในการท�ากจกรรมนมาโดยตลอดนคอจดเรมตนของพลงเลกๆทเรยกวา

“ศรทธ�”

กจกรรมทสงเสรมคณธรรมจรยธรรม

ถกจดเพมขนเรอยๆเพราะนกเรยนมพลงแหง

ศรทธาในศาสนาจากกจกรรม“ทำ�บญวนพระ

ชำ�ระจตใจ” เปนทนเดมอยแลว ในป พ.ศ.

๒๕๕๓ ขาพเจาจงไดพฒนาศนยการเรยนร

พระพทธศาสนาสรางจตอาสาชมชนใหเปน

ศนย กลางการจดกจกรรมดานคณธรรม

จรยธรรมของโรงเรยนภายใตกจกรรม“๙ ใจ

ใฝธรรม”เนนการเรยนรคณธรรมทหลากหลาย

เชอมโยงสการปฏบต จนไดรบการคดเลอก

จากส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

ก�าแพงเพชรเขต๒ใหรบรางวลรองชนะเลศ

อนดบ๑ศนยการเรยนรพระพทธศาสนาสราง

จตอาสาชมชนประจ�าป๒๕๕๓และ๒๕๕๔

ณวนนกจกรรมทเกยวของกบศาสนา

ของโรงเรยนบานปากคลองลานไดกลายเปน

สวนหนงของการด�าเนนชวตของนกเรยนไป

เรยบรอยแลวการไปท�าบญทวดกลายเปนเรอง

ทเขาคดวาควรกระท�า ไมใชเรองแปลกใน

สายตาอกตอไป ศาสนาไมใชเรองของผใหญ

ผสงอายแตเปนเรองของทกคนในสงคมและ

นคอความส�าเรจของพลงเลกๆ ทเรยกวา

“ศรทธ�”

๕๑

กจกรรมหวป นโตพบพระ เปน

กจกรรมทสงเสรมใหนกเรยนไดมโอกาส

เขาวดท�าบญในวนพระรวมกบประชาชนท

เปนผปกครองทมาท�าบญทวดทาราบโดย

ทางโรงเรยนไดแบงหนาทใหครประจ�าชน

พานกเรยนไปท�าบญในตอนเชาประมาณ

๘.๓๐-๙.๐๐น.นกเรยนไดมโอกาสเขา

รวมกจกรรมกบผใหญและไดท�ากจกรรม

ท�าบญ เชน การกราบพระ การไหวพระ

การฟงพระสวดมนต การตกบาตร การ

ประเคนของพระการฟงเทศนการบรจาค

ทานและการแตงกายดวยชดขาวกจกรรม

หวปนโตพบพระน ท�าใหนกเรยนโรงเรยน

วดทาราบ ไดรบค�าชมเชยจากพระและ

ผปกครองตลอดจนผทไดพบเหนเปนอยาง

มาก สวนตวนกเรยนเองกชนชอบกบ

กจกรรมน

การจดพธงานศพภายในชมชนท

โรงเรยนวดวมลมรรคารามตงอย ญาตพ

นองตองอยเฝาศพกนทงคน ขาพเจาคด

วาการทจะอยกนเงยบๆกจะดวงเวงเกนไป

(กลวผกนนนเอง)ดงนนจงไดน�า“รำ�หน�

ศพ”เขามาชวยอกทงเพราะคนในชมชน

ถอวาถาเศราโศกเสยใจจนเกนไปจะท�าให

ผตายเกดความเปนหวงและไมยอมไปสภพ

ภมอน“รำ�หน�ศพ”จงเปรยบเสมอนการ

พทธชยนต

คนดศรสงคม (ท�ร�บ)

ร�าหนาศพ

นวตกรรมสรางคนด

ฉลองพทธชยนต พทธบช�

สงดวงวญญาณของผตายใหเดนทางไป

สสวรรคนนเอง ซงปจจบนไดกลายเปน

ประเพณของชมชน

ดงนนเจาภาพทมฐานะดจะจาง

นาฏศลปมออาชพมา “รำ�หน�ศพ” ซง

ราคาคอนขางแพง สงผลใหเจาภาพท

ยากจนตองจางมาร�าบางแมวาตองไปกเงน

นอกระบบมากตามกลาวงายๆกคอบาน

โนนม “รำ�หน�ศพ” บานฉนกตองมบาง

ดงนนกอนทคนภายในชมชนจะแขงกนเจง

เพราะสะกดค�าวา“พอ”ไมเปนโรงเรยน

วดวมลมรรคารามจงไดน�า “รำ�หน�ศพ”

ออกสชมชน เพอมงหวงทจะสราง “จต

ภาคตะวนตก-ใตตอนบนเรองเอยมสมบรณโรงเรยน

วดทาราบ ต.บางแพ อ.บางแพ จ.ราชบร คดยอและ

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน เรองบญประคองรงเรอง

โรงเรยน วดวมลมรรคารามต.บอกระดานอ.ปากทอ

จ.ราชบรคดยอและเรยบเรยงสถาบนอาศรมศลป

ภาค ใตตอนลาง เรอง ประสพ เพชรจนทร โรงเรยน บานบอทราย ม.๗ บานบอทราย อ.ปาพะยอม จ.พทลง

จากเวทเปดบานนวตกรรมสรางคนด๒๕๕๕ซงจดขนเพอเฉลมฉลองปพทธชยนต

ซงทางโรงเรยนบอทายไดรบเลอกเพอน�าเสนอกจกรรม“นวดแผนไทยใสใจผสงอ�ย”ซง

เปนกจกรรมสงเสรมจตสาธารณะ ทเกดขนเพอตองการปลกฝง พฒนายกระดบจตใจ

เยาวชนคนรนใหมใหมความเขาใจเออเฟอสรางสรรคสงทดงามใหเกดในชมชนโดย

มวธการคอประสานงานกบศนย๓วยสานสายใยรกแหงครอบครวบานพราวจงหวด

พทลงและคณะวทยาการสขภาพและการกฬามหาวทยาลยทกษณวทยาเขตพทลงรวม

ก�าหนดแผนงานงบประมาณและทมงานวทยากรฝกการนวดแผนไทยใหแกกลมจตอาสา

โดยศนย๓วยสานสายใยรกแหงครอบครวรบผดชอบดานงบประมาณมหาวทยาลย

ทกษณรบผดชอบดานวทยากรแลวรวมกนด�าเนนการพฒนานกเรยนกลมจตอาสาโดย

การอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการนวดแผนไทย จนนกเรยนมความรความสามารถ

ในการนวดแผนไทยเบองตน หลงจากนนไดวางแผนงานรวมกบ รพ.สต.บานบอทราย

ซงมขอมลผสงอายในชมชนครบถวนอยแลวใหนกเรยนกลมจตอาสาออกเยยมบานผ

สงอายในชมชนเขตบรการของโรงเรยนทง๔หมบานจ�านวน๒๔คนไดมการ

สอบถามความเปนอยมอบของช�ารวยและใหบรการนวดแผนไทยแกผสงอาย

ผลการด�าเนนงานนอกจากรางวลชนะเลศในเวทตางๆผสงอายและ

ชมชนกเกดความประทบใจ ดใจทมคนหวงใย สวนนกเรยนกเกดความภาค

ภมใจในการไดชวยเหลอผอน

๕๒

สงคมทเปลยนแปลงไปมากจ�าเปน

ตองพฒนาคณธรรมใหไมเปนรองไปกวา

วชาการซงนางสาววชราภรณประดษฐ

นกเรยนชนม.๕โรงเรยนพรยาลยเหน

วากระบวนการจดการเรยนรควรมลกษณะ

“สอนใหร ทำ�ใหด อยใหเหน”โดยนกเรยน

มกระบวนการเรยนรการพฒนาทงดานกาย

(กายภาวนา) ดานความประพฤต (ศล

ภาวนา)ดานจตใจ(จตตภาวนา)และดาน

ปญญา(ปญญาภาวนา)โดยมงใหนกเรยน

มคณลกษณะ“กน อย ด ฟง เปน”คอ

“ก�รกน อยเปน”เพอยงประโยชนในด�ารง

ชวตทอยไดเหมาะสมเปนไปตามคณคาแท

หรอ“ก�รด ฟงเปน”เพอเนนประโยชนใน

การเรยนรเพมพนปญญา ซงในโรงเรยน

ของขาพเจากมโครงการหลายโครงการท

สงสงเสรมคณธรรมใหแกนกเรยนเชน

คณธรรมคใจ เดกไทยก�วหน�

ส�ธ�รณะ” โดยรวมกบชมชนอยางจรงจง

ในการพฒนาและเนนใหผเรยนมบทบาท

หลกในการร วมวางแผนพฒนา ซ ง

กระบวนการส�าคญของ“รำ�หน�ศพ”อยท

การปฏบตและเนนการเรยนร มากกวา

รปแบบ กลาวคอ ตองพยายามใหผเรยน

เขาไปใหลกถงจตวญญาณหรอตวคณคา

เปรยบเสมอนโรงเรยนใชชมชนเปนหอง

“โครงก�รจตส�ธ�รณะ” เป น

โครงการทสงเสรมใหนกเรยนโรงเรยนและ

ชมชนไดมสวนรวมในการรวมมอกน เชน

การบรจาคสงของใหผประสบภยเพอปลก

ฝงใหเดกมน�าใจตอผอน การสรางฝาย

ถวายในหลวง ซงโครงการนน�าโดยคณคร

ฝายแนะแนวในโครงเรยนทพานกศกษา

วชาทหารไปท�าฝายในหวขอทวา “รอยรด

ดวงใจหนงวน หนงรอยฝ�ยถว�ยในหลวง”

เปนโครงการทสงเสรมใหนกเรยนใชเวลา

วางใหเปนประโยชน และท�าใหเรามน�าไว

ใชอก โดยการใชไมไผและหนซงเปนวสด

จากธรรมชาตซงกท�าใหเหนวายงเปนการ

อนรกษตนน�าล�าธารและธรรมชาตของปา

อกดวย

อกโครงการหนงทขาพเจาประทบ

ใจกคอโครงการ“เกบกอนกอนกลบ”เปน

โครงการสงเสรมความมระเบยบวนย ให

นกเรยนมจตส�านกรกษาความสะอาด รก

โรงเรยนโดยจะใหนกเรยนทกคนเกบขยะ

คนละหนงชนมาทงลงในถงขยะหนา

โรงเรยนกอนกลบบาน เพราะนอกจากจะ

ท�าใหโรงเรยนของเราสะอาดแลว ยงจะ

ท�าใหเรามจตสาธารณะดวย

ประเทศชาตเปรยบดงเรอล�าใหญ

ตองอาศยลกเรอทมคณภาพ มคณธรรม

จรยธรรมเปนคนดมคณคาในสงคมเพอ

น�าพาประเทศชาตส จดหมายอนมนคง

เยาวชนซงเปนก�าลงส�าคญของชาตจง

จ�าเปนตองไดรบการปลกฝงจากทกระดบ

ไมวาจะเปนระดบครอบครวตลอดจนสถาบน

ชาต ชวยขดเกลาจตใจหลอหลอมใหเปน

คนมคณธรรมจรยธรรมอนเปนหลกธรรม

ส�าคญใหอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

ดงพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวทวา“…เดกไทยตองฝกอบรม

ธรรมจรย�ใหสมบรณพรอมในตนเอง

จกไดเปนคนดมคณ มประโยชน และส�ม�รถ

รกษ�ตวรกษ�ช�ตบ�นเมอง ใหดำ�รงอยดวย

คว�มเจรญมนคงตอไปได…”

ปฏบตการทดลองประสบการณชวตตางๆ

ใหแกผเรยน

บคคลทมบทบาทมากใน “รำ�หน�

ศพ” คอ ครภมปญญาไทย ซงหมายถง

บคคลผทรงภมปญญาในดานศลปะการร�า

ไทย ดงนนโรงเรยนวดวมลมรรคารามจง

ไดสรางเจตคตดานความรสกของผทรงภม

รในทองถนใหเขามามสวนรวมใน“รำ�หน�

ศพ”ใหมากเพราะภมปญญาไทยเปนทง

ศาสตรและศลปในการด�าเนนชวต องค

ความรของภมปญญาคอศาสตรสวนท

เปนศลปคอความรอนทรงคณคาทผคน

คดคนขนมาโดยไมไดเกดจากสมองเพยง

อยางเดยวแตเกดจากความรสกอารมณ

และจตวญญาณ

“รำ�หน�ศพ” จงถอไดวาเปนการ

ปรบเปลยนกระบวนการเรยนการสอนทน�า

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและภมปญญา

ทองถนเขาสสถานศกษาอยางจรงจงอกทง

เปนการพฒนาระบบกจกรรมผเรยนใหเปน

ไปตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขน

พนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ และการ

บรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐานตาม

พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒

และทแกไขเพมเตม (ฉบบท ๒) พ.ศ.

๒๕๔๕ นอกจากนยงเปนการใหเกยรตแก

ศพและเจาภาพ บงบอกถงความเปน

เอกลกษณของชาตทควรแกการอนรกษไว

ใหคงอยสบตอไป และยงเปนการสงเสรม

ใหนกเรยนมรายไดระหวางเรยน

ภาคเหนอตอนบนเรองวชราภรณประดษฐโรงเรยน

พรยาลยจงหวดแพรต.ในเวยงอ.เมองจ.แพรคดยอ

และเรยบเรยงสถาบนอาศรมศลป

๕๓

ภาคเหนอตอนบนเรองนรนทรเลอกาโรงเรยนบานวนา

หลวงต.ถ�าลอดอ.ปางมะผาจ.แมฮองสอนคดยอและเรยบ

เรยงสถาบนอาศรมศลป

โบราณทานว า “ไ ม ออนดดง �ย

ไมแกดดย�ก” เปนส�านวนทยงคงความหมาย

เปนคตเตอนใจอยเสมอ ความหมายนนเปน

ททราบกนด ผทยงเยาววย ยอมสงสอนได

งายกวาผทมอายมากกวา นนหมายความวา

การขดเกลาใหคนทมนสยออนนอมถอมตน

จะตองเรมตงแตเดก

ใหดวยใจทสะอ�ด เรามตวอยางใหเหนมากมายบางครงบางทบางคนจะเหยยบหวทานอยแลว

ยงไมรวาจะท�าอะไร หรอบางครงบางทใหความเคารพ ยกมอไหว ส�าหรบคนทเขา

เคารพดวยความจ�าเปนจ�าใจผคนเหลานใหเขาเลกนอยดวยมอซาย เพอกอบโกย

กลบมาดวยมอขวาซงไมใชคนทมความออนนอมถอมตน

เปนทประจกษแลววา...

โรงเรยนบานวนาหลวงไมไดสรางคนใหเปนคนเกงเลศดวยความรความ

สามารถอยางเดยวขณะเดยวกนจะตองสรางคนใหเปนคนพดใหเขาใจงายกวานน

คอ คนทเกงทหนง ใชวาจะอยรวมกบคนอนในสงคมไดอยางมความสข ปจจยท

ส�าคญคนเราตองรจกออนนอมถอมตนซงเปนคณสมบตหนงของคนดคนคนนจะ

อยรวมกบคนอนในสงคมไดอยางมความสข

การสรางคนใหเปนคนและใหเปนคนทมความออนนอมถอมตนเปนสงทเรา

ค�านงอยเสมอเปนนตยแมวาสงแวดลอมของเราจะไมเอออ�านวยเทาทควรเนองจาก

เดกนกเรยนโรงเรยนบานวนาหลวงสวนใหญเปนนกเรยนชนเผา ซงคานยม ความ

เชอยอมแตกตางจากเดกนกเรยนทวไป แตปจจยดงกลาวไมไดเปนปญหากบความ

พยายามของเราเลยเพยงแคเราสรางความเปนคนคดดส�านกดใหกบนกเรยนของเรา

ท�าอยางไรละ...

เรามตวอยางใหนกเรยนรจกงายๆ ททานผอ�านวยการของเราเรยกวา เรอง

เลาเราพลง เรองเลาของคณครตองสรางพลงและก�าลงใจใหนกเรยนรจกการท�าด

กจกรรมกระเช�คว�มสข

กระเชาความสข...

๕๔

เลาเวลาไหนใชไหม... เลาไดทกเมอถามโอกาส เชน กจกรรมหนาเสาธง ชวโมง

HomeRoom หรอกจกรรมประชาธปไตยวนศกร และเมอมโอกาส โดยเราจะ

เนนใหนกเรยนรจกออนนอมถอมตน เรองเลาโดยมากเปนเรองราวทเกยวกบ

ประสบการณจากชวตจรงในการอยรวมกบผอนในสงคมของคณครอาทการใชชวต

ในมหาวทยาลยของครมากอนเปนพมาทหลงเปนนองมาพรอมกนเปนเพอนเปน

นองตองเคารพยกมอไหวพถาไมยกมอไหวจะไมไดรบการชวยเหลอจากพชใหเหน

วาการไมรจกออนนอมถอมตนผลทตามมาเปนอยางไร

ยากไหม...ทจะน�าไปสการปฏบต...

ปอกเปลอกกลวยยงยากกวาครบ...คณครส...ควรจะท�าอยางไรในเมอคน

ขนานนามวา“แมพมพ”กตองเปนแบบพมพทดคณครจะเปนตวอยางใหกบนกเรยน

ผใตบงคบบญชาตองยกมอไหวผบงคบบญชาครทออนวยกวายกมอไหวครทอาวโสกวา

ดเหมอนวาเปนเรองธรรมดาทคณครทกโรงเรยนท�าเปนตวอยางและสอนใหนกเรยน

เปนคนรจกออนนอมถอมตนแตเรามความเปนเอกลกษณทจะเลาใหฟงตอไปน...

นอกจากเรองเลาเราพลงทคณครเลาใหนกเรยนฟงทกวนแลวกจกรรมมารยาท

งามยามเชานแหละเปนสงดงามทอยากจะน�าเสนอเพอแลกเปลยนกจกรรมดๆระหวาง

กนและกนเราท�ากนเปนกจวตรในสวนหนงของกจกรรมหนาเสาธงนกเรยนทเปนรนนอง

จะยกมอไหวนกเรยนทเปนรนพและนกเรยนหญงไหวนกเรยนชายนกเรยนชายไหว

นกเรยนหญงในชนเดยวกนเหลานเปนสงทครและนกเรยนปฏบตไมเวน

ม�รย�ทง�มย�มเช�

กระเชาความสข...คออะไร

ทกวนจนทรตอนเยน หลงเลกเรยน

เราจะมกจกรรมกระเชาความสข คอ คณคร

ประจ�าชนจะนดกบนกเรยนในวนศกรวา ให

นกเรยนน�าสงของมาจากบานคนละหนงอยาง

ไมวาจะเปนผกผลไมทหาไดในทองถนและ

ไมตองซอมาในวนจนทรน�ามาจดเปนกระเชา

ของแตละหอง แลวน�าไปมอบใหกบผอาวโส

ในหมบาน และสลบสบเปลยนคนไปเรอยๆ

ทกวนจนทร เพอเปนการขอขมาผหลกผใหญ

เปนการแสดงความออนนอมถอมตนรจกการ

ใหและเสยสละ

สงเหลานเปนเรองเลกนอยๆทไมควร

มองขามเปนอยางยงเพราะเปนจดเรมตนแหง

การท�าความด สการเปนคนทออนนอมถอม

ตนอนเปนปจจยส�าคญในการอาศยอยรวมกบ

ผอนในสงคมไดอยางมความสข

ในเมอคนขนานนามวา “แมพมพ” กตองเปนแบบพมพ

ทด คณครจะเปนตวอย�งใหกบนกเรยน ผใตบงคบบญช�

ตองยกมอไหวผบงคบบญช� ครทออนวยกว�ยกมอไหว

ครทอ�วโสกว� ดเหมอนว�เปนเรองธรรมด�ทคณคร

ทกโรงเรยนทำ�เปนตวอย�งและสอนใหนกเรยนเปนคนรจก

ออนนอมถอมตน

๕๕

ฉนเปนครสอนอยทโรงเรยนบานหนอง

กะทาวอ�าเภอนครไทยซงเปนโรงเรยนขยาย

โอกาสอยทางภาคเหนอตอนลางของจงหวด

พษณโลก โรงเรยนของฉนตงอยทางขนภหน

รองกลาซงเปนอทยานแหงชาตทมชอเสยงแหง

หนงของประเทศไทยในแตละปฉนและเดกๆ

จะพบเหนนกทองเทยวขนไปเทยวกนมากมาย

นกทองเทยวทกคนมความสขทไดดมด�ากบ

ธรรมชาตซงคงจะหาไดยากทบานของพวก

เขา ฉนซงเปนครของนองตกตานกเรยนชน

ป.๕ นองพลอยนกเรยนชน ป.๖ และนองปน

นกเรยนชน ม.๑ เรามกจะพากนขนไปบน

ภหนรองกลาเปนประจ�า เราชอบและรกทจะ

เหนตนไม เหนบรรยากาศ แตเราจะพบวา

เมอนกทองเทยวกลบลงมาสงทเหลอไวใหเราส

คนพบเหนคอขยะมากมายทถกทงไวไมวาจะ

เปนถงพลาสตกกลองนมกองไฟทกองทงไว

ตนไมถกเหยยบย�าท�าลายเพราะนกทองเทยว

ขาดจตส�านกฉนเหนเดกๆสามคนไมสบายใจ

ทเหนธรรมชาตถกท�าลายเหนผคนขาดความ

ส�านกในความเปนเจาของรวมกน เมอเรา

ภาค เหนอตอนลาง เรองศรณยาพฤกษกลทล โรงเรยน

บานหนองกะทาวต.หนองกะทาวอ.นครไทยจ.พษณโลก

กลบลงมาจากภหนรองกลาเราจะเกบขยะกลบมาดวยเสมอแตกไมหมดเหมอนกบวา

ยงเกบขยะกยงมมากขนเราปรกษากนวาเราจะท�าอยางไรถาเราปลอยใหเปนเชนน

ไมนานเรากคงไมมธรรมชาตใหเหนเราตกลงกนวาเราจะหาเครอขายสรางจตส�านก

ใหทกคนรจกการใหนอกเหนอจากการรบ ใหทกคนรจกสทธและหนาทในการดแล

บ�ารงรกษาสงของและทรพยากรธรรมชาตรวมกน

นองตกตา นองพลอย และนองปนเรมหาเครอขายโดยรบสมครนกเรยนใน

โรงเรยนโดยมฉนเปนผใหค�าปรกษาซงเราเรมจากเดกๆในโรงเรยนของเรากอนเราได

รบความรวมมอจากนกเรยนและคณครจดกจกรรมThailandGoGreenเพอรณรงค

รกษาสงแวดลอมโดยเรมทหมบานของเรากอน และเรากยงไปเกบขยะบนภหนรอง

กลากนอยเสมอเรมมคณครทานอนตามไปชวยเราดวยคณครดาคณครออยทาน

ผอ�านวยการ เรารสกสนกสนานและมความสขบางครงฝนกตกบางครงกมด แต

พวกเราไมกลว จนกระทงวนหนงฉนทราบวาการทองเทยวแหงประเทศไทยรวมกบ

บรษทกนตนากรปและโตโยตารบสมครนกเรยนเพอรวมกจกรรมสรางเยาวชนรน

ใหมใหมจตส�านกทดตอสงแวดลอมโดยคดเลอกจากหนงพนโรงเรยนทวประเทศใน

การจดกจกรรมรวมกนดแลรกษาสงแวดลอมและรวมใจกนทจะดแลโลกใบนใหเกด

สมดล โดยมจตส�านกทด เดกๆ ทงสามคนกระตอรอรนมาก ใหฉนสมครไปรวม

กจกรรมแลวเรากไดรบคดเลอกเราตงชอทมของเราวา“จวผพชตภ�รกจรองกล�”

เรากลบมาท�ากจกรรมของเราตามทก�าหนดไว๔ภารกจภายในเวลา๑๕๐วนคอ

รณรงคใหคนไทยเทยวดวยหวใจเทยวดวยส�านกเทยวอยางสรางสรรคและเทยวอยาง

เขาใจโดยเราน�าเสนอผานระบบSocialNetworkพรอมเปดโอกาสใหประชาชนทวไป

รวมสนบสนนจตส�านกทดโดยเขาเยยมชมผลงานตอบค�าถามและโหวตใหคะแนน

ผพชตภ�รกจรองกล�

จว

ใหทกคนรจกก�รใหนอกเหนอจ�กก�รรบ ใหทกคน

รจกสทธและหน�ท ในก�รดแล บำ�รงรกษ�สงของและ

ทรพย�กรธรรมช�ตรวมกน

ผานทางwww.facebook.com/heromission และรวมสงไปรษณยบตรใหกบทม

“จวผพชตภ�รกจรองกล�”ของเราซงภารกจแตละดานฉนและเดกๆจะชวยกนเขยน

บทความเขยนเชญชวนเขยนขอรองใหทกคนรกและหวงแหนตลอดจนชวยกนดแล

รกษาสงแวดลอมและลดการใชทรพยากรอยางฟมเฟอยไมนาเชอวาภายใน๑๕๐วนม

ผคนเขามาเยยมชมและโหวตใหคะแนนเราทม“จวผพชตภ�รกจรองกล�”เปนแสน

คะแนนทงทกอนจะใหคะแนนพวกเราไดตองตอบค�าถามเสยกอนถาตอบถกกจะได

๓คะแนนถาตอบผดได๑คะแนนส�าหรบเดกๆนกเรยนในโรงเรยนกจะสนกสนาน

กบค�าถามในแตละวนซงเปนค�าถามทเกยวกบการสรางจตส�านกทดตอสงแวดลอม

เดกๆ ในโรงเรยนจะน�าค�าถามมาท�าเปนหนงสอเลมเลกตกแตงกนอยางสวยงาม

ซงฉนน�าไปไวทหองสมดเพอเปนความร ตลอดจนมอบใหหนวยงานอนๆ ทสนใจ

นองปนซงเปนพโตกวานองคนอนมความคดในการน�าขยะทเราเกบลงมาจากอทยาน

ภหนรองกลามารไซเคลถงขยะและถงนมน�ามาตดเยบเปนชดซงชดของนองปนเปน

ทชนชอบและไดรบความสนใจมาก เราใหนองตกตาเปนคนใสแลวเรากน�าไปจด

นทรรศการในจงหวดพษณโลกนองตกตากลายเปนดาราในชดรไซเคลทนท

ฉนตกใจมากทวนหนงมโทรศพทจากบรษท กนตนา โทรมาแจงวาภารกจท

เราท�าผานเขารอบใหฉนและเดกๆไปจดแสดงพรอมทงน�าเสนอภารกจทง๔ภารกจ

ทสยามพารากอน กรงเทพมหานคร ตอหนาคณะกรรมการฉนและเดกๆ ดใจมาก

นกเรยนและเพอนครในโรงเรยนทกคนดใจกบเรามาก ใหก�าลงใจในการไปน�าเสนอ

งาน เราไมไดหวงชยชนะ นองพลอยบอกฉนวา “ครคะหนอย�กใหทกคนรจกบ�นเร�

อย�กใหคนม�เทยวบ�นเร�ม�กๆ และชวยกนรกษ�สงแวดลอมของเร�” และเมอ

วนท๒มนาคม๒๕๕๕ฉนและเดกทงสามคนครถงเงนครออยครดาทานรอง

ผอ�านวยการ ทานผอ�านวยการ ซงไปใหก�าลงใจและชวยเราในการน�าเสนอผลงาน

พวกเราตกใจกนมากเมอไปถงสยามพารากอนมโรงเรยนเขารอบเปนรอยๆโรงเรยน

จากพนโรงเรยนนองตกตาในชดรไซเคลจากถงนมและถงขยะนองพลอยนองปน

ในชดชาวเขาของภาคเหนอ เดกๆ น�าเสนอภารกจของเขาอยางเตมทดวยหวใจนก

สของพวกเขา ฉนรวาเดกๆ พดดวยหวใจ

พวกเขาตองการใหทกคนใหความส�าคญตอ

การใหมากกวาการรบไมตองการใหมนษยใช

ความชาญฉลาดของตนเองในการท�าลายและ

ทส�าคญเมอสงแวดลอมถกท�าลายผลกระทบก

ยอนกลบมาทตวมนษยเอง หลงจากน�าแสดง

ภารกจเสรจ พธกรแจงใหพวกเราเขาไปนง

ณโรงภาพยนตรสยามภาวลยเมอประกาศผล

ปรากฏวาทม“จวผพชตภ�รกจรองกล�” เปน

ผไดรบรางวลชนะเลศไดรบถวยพระราชทาน

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว จากผแทน

พระองค ดร.สเมธ ตนตเวชกล เลขานการ

มลนธชยพฒนา ในฐานะประธานโครงการ

เดกๆ ฉน เพอนครและทานผอ�านวยการเรา

ขนไปรบรางวลดวยความดใจยากทจะบรรยาย

ฉนเหนแววตาทเตมไปดวยความสขของเดกๆ

ฉนยงจ�าค�าพดของนองตกตานกเรยนชน

ป.๕ ทใหสมภาษณหนงสอพมพและโทรทศน

หลงจากรบรางวลไดวา “พวกหนตองก�รให

ทกคนตระหนกถงคว�มสำ�คญของก�รดแล

รกษ�สงแวดลอม ใหคงอยกบพวกเร�ไปน�นๆ

คะ”ฉนภมใจทพวกฉนและเดกๆเปนสวนหนง

ในการสรางเยาวชนรนใหมใหมจตส�านกทดตอ

สงแวดลอม

การไดไปศกษาดงานทประเทศเกาหลกบผรวมเดนทาง๓๒ทาน

ระยะเวลา๕วนท�าใหขาพเจาไดซมซบประสบการณความแปลกใหมไว

อยางเตมท

ประเทศเกาหลใตในสายตาของขาพเจาเปนประเทศทมความ

เปนระเบยบวนยมความเปนชาตนยมคอนขางสงกฎหมายของประเทศ

เขาก�าหนดใหผชายเกาหลทอายครบ ๒๑ ปทกคนจะตองไปเปนทหาร

รบใชชาต๒ปแตทขาพเจารสกประทบใจคอการเรยนประวตศาสตร

ของเกาหลจะเรยนจากสถานทจรง มการเลาถงประวตศาสตรการสรบ

การเสยดนแดน ความทกขยากจากการท�าสงครามทงจากเกาหลใตกบ

ประเทศไทยไดมการจดกจกรรมสงเสรมคณธรรม จรยธรรม

มาตงแตอดตโดยจดกจกรรมอยางจรงจงในรปแบบของโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนวธพทธนจดตงขนเพอสนบสนนใหผเรยนพฒนาตามหลกพทธ

ธรรมอยางบรณาการ และสงเสรมใหผเรยนพฒนาชวตใหสามารถกน

อยดฟงอยางมวฒนธรรมทงนการจดสภาพจะสงเสรมใหเกดลกษณะ

ของปญญาวฒธรรม ๔ ประการ คอ สปปรสสงเสวะ หมายถงการอย

ใกลคนดใกลผรอยในสงแวดลอมทดครอาจารยดมขอมลมสอทด

สทธมมสสวนะ หมายถง เอาใจใสศกษาโดยมหลกสตร การเรยนการ

สอนทด โยนโสมนสการ หมายถง มกระบวนการคดวเคราะหพจารณา

หาเหตผลทดและถกวธธมมานธมมปฏปตตหมายถงความสามารถท

จะน�าความรไปใชในชวตไดและด�าเนนชวตไดถกตองตามหลกธรรม

โรงเรยนปกตทวไป บางกยดหลกสตรของ

กระทรวงฯบางกยดหลกสตรตางประเทศแตโรงเรยนน

ยดหลกสตรของ“พระพทธเจ�”

“หลกสตรของพระพทธเจ�” หมายความวา

เปนหลกสตรทคดขนโดยใชหลกสตรในสมยปจจบน

ไปรวมกบพระธรรมค�าสงสอนของพระพทธเจา ซง

สดทาย หลกสตรนกสอนวชาเหมอนๆ กบหลกสตร

ทวไปเพยงแคเพมการสอนขนมาอกอยางคอ“วช�

ชวต”

วชาชวตเปนวชาทเรยนแลวจะเรยนเปน จะใช

สงทเรยนเปน “ก�รเรยนเพอทจะเรยน” เปนค�าท

นาสบสนมากแตมนกแฝงความหมายไวมากมายสง

ทค�าค�านจะบอกคอ โรงเรยนทวไปสอนแตสงทเรยก

วาวชาการคอการ“สอนใหร”แตโรงเรยนวถพทธ

สอนทงวชาการและวชาชวตซง“สอนใหเรยน”การ

สอนใหรพอเรยนจบกมอยเทาทเรยนแตการสอนให

เรยนเมอเรยนแลวจะไดความรเทาไรกไดตามความ

พยายามของนกเรยนคนนนม

วชาชวตไมไดจบอยแคน อยางทกลาวไววา

สอนใหเรยนเปน และสอนให “ใชสงทเรยน” ดวย

เพราะถาเพยงเรยนเพอไปสอบเพยงอยางเดยวกคง

ไมคมคากบความพยายามคาเทอมและเวลาทเสยไป

เพราะฉะนนเมอพดถงเรองวชาชวตกบนกเรยนโรงเรยน

วถพทธ ไมมทางเลยทเขาจะนกถงภาพทเดกทกคน

นงอยในหองเรยนตางคนตางจดมครยนพดและเขยน

กระดานอยหนาหอง แตภาพทเขาจะคดถงคอ ภาพ

ของเขาในเวลาทอยนอกหองเรยน ไมวาเวลาททาน

ขาวอยเวลาเดนเลนเวลาซอของหรอตอนไหนกตาม

เขาไดเรยนวชาชวตตลอดเวลา และวชาชวตนแหละ

ทท�าใหเดกเปนนกเรยนไมใชแค“นกร”

ภาคเหนอตอนบน เรองสวฒนวระแสน โรงเรยนพรยาลยจงหวดแพรต.ในเวยงอ.เมอง

จ.แพรคดยอและเรยบเรยงสถาบนอาศรมศลป

ภาคประตอสานเรองวรศสคนธปฏภาคโรงเรยนปญญาประทป

ต.ปากชองอ.ปากชองจ.นครราชสมาคดยอและเรยบเรยงสถาบน

ภาคอสานบนเรองกงนภาสกลตงศกษานเทศกสพป.เลยเขต๑คดยอและเรยบเรยง

สถาบนอาศรมศลป

โลกเปลยนสงคมเปลยน

วถพทธ

วถชวต วชาชวต

ทองแดนกมจ

ความร พงประสงค

สลากภต เปนประเพณไทยประเพณหนงทอยคกบ

ประเทศไทยมาแสนนานสลากภตเกดขนตงแตสมยพทธกาลท

สมเดจพระสมมาสมพทธเจาอนญาตใหประชาชนถวายภตตาหาร

แดพระภกษสงฆได๗แบบและการถวายอาหารแดพระภกษสงฆ

โดยการจบสลาก กเปนการถวายภตตาหารแบบหนงทถวายพระ

ภกษสงฆโดยไมเฉพาะเจาะจงซงมกปฏบตกนในฤดผลไมหลาก

ซงโรงเรยนอนบาลตากฟาไดเขารวมกจกรรมน โดยมงหวงปลก

ฝงความรกความหวงแหนในทองถนของตนใหกบนกเรยน

นกเรยนทกคนจงมสวนรวมในประเพณบญสลากภตน

เรมตงแตเดกนกเรยนระดบอนบาลและชน ป.๑- ป.๒ จะแตง

กายเปนเดกผมจกผมแกละผมเปยพรอมน�าการละเลนโบราณ

เชนมากานกลวยงกนหางโพงพางฯลฯนกเรยนกลมหนงจะ

แตงกายสวยงามร�าวงยอนยคประกอบเพลงร�าวงซงบรรเลงโดย

วงดรยางคโรงเรยนอนบาลตากฟาร�าหนาขบวนแหอกกลมหนงเรม

การแสดงหนาเวทเชนร�าลาวกระทบไมฟอนเงยวร�ากฤษดาภนหาร

การแสดงทกชดบรรเลงเพลงดวยเครองดนตรสดจากวงดนตรไทย

ภาค เหนอตอนลาง เรองวรรตนฟกนวม โรงเรยนอนบาลตากฟาอ.ตากฟา

จ.นครสวรรคคดยอและเรยบเรยงสถาบนอาศรมศลป

ประเพณบญสลากภต

วดต�กฟ�พระอ�ร�มหลวง

ของโรงเรยนอนบาลตากฟาสวนนกเรยนอกชดหนงจะหาบส�ารบ

สลากภตเขาไปในศาลาวดตากฟาพระอารามหลวงเพอจบสลาก

ถวายภตตาหารแดพระภกษสามเณร มเดกอกกลมหนงทไมได

แสดงอะไร แตทกคนกตองมารวมกจกรรม มหนาทบรการและ

รกษาความสะอาดพนทบรเวณวดทกคนจงมสวนรวมกบประเพณ

ทยงใหญนความภาคภมใจในทองถนของตนเกดขนในหวใจเดก

จะเปนความรกความผกพนทหยงรากลกไมมวนเสอมคลาย

เกาหลเหนอจากญปนเปนการสรางจตส�านกความรกชาตใหกบ

นกเรยนตงแตชนอนบาล

อกอยางหนงคอทเกาหลจะมเรองประทวงรฐบาลหรอ

หนวยงานตางๆ อยเสมอ เพราะประชาชนโดยเฉพาะนกศกษา

นกวชาการ และปญญาชน จะตรวจสอบการท�างานของรฐบาล

หากเหนวานโยบายใดไมถกตองหรอไมชดเจน

คนเกาหลจะมวนยในตนเอง เชน การใชรถใชถนนของ

ผคนทนนจะไมมการฝนกฎจราจรเปนอนขาด ไมมการขามถนน

ขณะทมสญญาณไฟแดงฉะนนการเดนทางของนกเรยนแมจะแค

ระดบอนบาลเดกกสามารถเดนไปโรงเรยนไดดวยความปลอดภย

สงทไมมขอบงคบเหมอนบานเราคอ ท SONGUN

ELEMENTARY SCHOOL การแตงกายไปโรงเรยนขนอยกบ

ฤดกาล สงนถามองอกแงมมหนงอาจจะเหนวา เดกมอสระใน

การคดสรางสรรค จงใจใหเดกอยากมาโรงเรยน ไมไดถกบงคบ

ใหมาสดทายคอละครเกาหลเพราะเหนไดวาแตกตางจากละคร

ไทยทเนนการตบจบ จกดาใชความรนแรง ไมสงเสรมจรยธรรม

คณธรรมเทาทควร แตขาพเจากยงหวงวาสกวนละครไทยคงจะ

พฒนายกระดบจตส�านกของเยาวชนไทยไดมากขน

รายชอผสงบทความ ในวารสารวถพทธ “ร ตน และเบกบาน” ปท ๓ ฉบบท ๗

ภาคเหนอตอนบน

สาธานรตน สนสาธตสกล โรงเรยน บ�นหวยไซ จ.ลำ�พน เขต ๑

รงธรรม บญสระ โรงเรยน บ�นทงโหง จ.เชยงร�ย เขต ๔

พระ ยาปะโลหต โรงเรยน บ�นท�ข�ม จ.เชยงร�ย เขต ๔

รจรา เตชนนท โรงเรยน สม�คมพย�บ�ลไทย จ.น�น เขต ๒

วชราภรณ ประดษฐ, สวฒน วระแสน โรงเรยน พรย�ลยจงหวดแพร

จ.แพร เขต ๑

นรนทร เลอกา โรงเรยน บ�นวน�หลวง จ.แมฮองสอน เขต ๑

ภาคเหนอตอนลาง

ระยอง เพญศร, เสาวณ โคกทอง โรงเรยนวดท�ขอย จ.พจตร เขต ๑

กลยา โพธพรต โรงเรยน ชมชนวดโพธทอง (ปก�สตวทย�) จ.พจตร เขต ๒

เอนก บตรสงห โรงเรยน บ�นป�กคลองล�น จ.กำ�แพงเพชร เขต ๒

ศรณยา พฤกษกลทล โรงเรยน บ�นหนองกะท�ว จ.พษณโลก เขต ๓

วรรตน ฟกนวม โรงเรยน อนบ�ลต�กฟ� จ.นครสวรรค เขต ๓

ภาคอสานตอนบน

สมานชย สวรรณอ�าไพ ศกษ�นเทศก สพป.นครพนม เขต ๒

ชยรตน คดถ โรงเรยน บ�นหนรองโนนสวรรค จ.ขอนแกน เขต ๕

ฉลไล วงษประชม ศกษ�นเทศก สพป.สกลนคร เขต ๒

กงนภา สกลตง ศกษ�นเทศก สพป.เลย เขต ๑

ภาคอสานตอนลาง

กชมล (วรรณา) อยสข โรงเรยน บ�นเตย จ.อบลร�ชธ�น เขต ๑

ภาคประตอสาน

ประสาท ยอดอานนท โรงเรยน บ�นท�เลอนส�มคค (คส.๕ อปถมภ)

จ.นครร�ชสม� เขต ๔

อารมณ บรรเทง โรงเรยน บ�นหนองส�หร�ย จ.นครร�ชสม� เขต ๔

ทปรกษา ดร.บรรเจอดพร สแสนสข ทมงานทปรกษา น.ส.อมพร หตะสทธ นางเกศกญญา อนกล น.ส.อมาภรณ พฒนะนาวกล นายพรหมเทพสขศรสมพนธนายสมประสงคอนรกษชนชมทปรกษาบรรณาธการรศ.ประภาภทรนยม กองบรรณาธการณภทรชยชนะศรเขมเพชรระหวางงานโชตกานตยนนภศภสรจนทรศรสรยะวงษพรภรณรงทวลาภสจนดาฉายชยภมผสนบสนนส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน(สพฐ.)(http://inno.obec.go.th)ขอขอบคณ หนงสอ :ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา,แนวพระราชด�ารดานการศกษา ๙ รชกาล, หนา ๒๕๓. บทคว�ม : พระมหาพงศนรนทร ฐตว�โส, ศาสตราจารยระพ สาครก จดท�าโดย สถาบนอาศรมศลป (www.arsomsilp.ac.th)

ขณฑภพ ตนทกะศร, พมพบรพา ธรรมวฒ, อนธดา จงสระ,

วรศ สคนธปฏภาค โรงเรยน ปญญ�ประทป จ.นครร�ชสม� เขต ๔

ครสภา จ.นครร�ชสม� เขต ๔

คณตา ภมมา โรงเรยน พรพทย�คม ศนยพฒน�ม�ตรฐ�นก�รศกษ�

พญ�สเขยว จ.นครร�ชสม� เขต ๔

วาสนา อวยสวสด โรงเรยน เจยรวนนทอทศ ๑ จ.นครร�ชสม� เขต ๔

เหรยญทอง แจมจ�ารส โรงเรยน บ�นหนองซอมตะเคยนง�ม

จ.นครร�ชสม� เขต ๔

ภาคกลาง - ตะวนออก

ยงยทธ นชบว โรงเรยน วดพชนมตร จ.ปทมธ�น เขต ๑

ชมพล มณโชต โรงเรยน วดล�ดชะโด จ.พระนครศรอยธย� เขต ๒

คระคน ทรายะลนลดากร โรงเรยน บ�นคลองมะน�ว จ.ตร�ด

วรญญา ธรธรรมากร โรงเรยน บ�นสวนอดมวทย� จ.ชลบร เขต ๑

ชลธชา ตะเกดม โรงเรยน วดน�พร�ว จ.ชลบร เขต ๓

ภาคตะวนตก - ใตตอนบน

ครโรงเรยนหรรษาสจตตวทยา ๑ โรงเรยน หรรษ�สจตตวทย� ๑

จ.สพรรณบร เขต ๒

ธนวรรณ อภยพงศ โรงเรยน บ�นนำ�ทรพย จ.เพชรบร เขต ๒

จกรพรรด จตมณ ศกษ�นเทศก สพป.สพรรณบร จ.สพรรณบร เขต ๓

เออมพร สงวนวงษ โรงเรยน บ�นหนองต�เยน จ.ประจวบครขนธ เขต ๒

เอยม สมบรณ โรงเรยน วดท�ร�บ จ.ร�ชบร เขต ๒

บญประคอง รงเรอง โรงเรยน วดวมลมรรค�ร�ม จ.ร�ชบร เขต ๑

ภาคใตตอนลาง

วเชยร คงเทพ โรงเรยน บ�นบ�งนอย จ.นครศรธรรมร�ช เขต ๓

พมพประกาย ศรไตรรตน โรงเรยน บ�นหนองเจดบ�ท จ.ตรง เขต ๑

ณฐธดา รกงาม โรงเรยน บ�นควนทอง จ.นครศรธรรมร�ช เขต ๔

ประสพ เพชรจนทร โรงเรยน บ�นบอทร�ย จ.พทลง เขต ๑

วารสารการศึกษาวิถีพุทธเพื่อการตื่นรู้และเบิกบาน”...

Documents

French Final - Study Sheet

Šolski spis: Glista

Honorários nova ponte sor

phone

cisco사례분석

Informacia ot BD i RIOSV 12 12 2005

Antoni Gaudi arhitectura

1학년1학기

הצגת מלחמת העצמאות באתר של מט"ח

공학함수38가지

טבלאות פרמקולוגיה קרדיו

עבודת סיום וירולוגיה

Бандеровщина

Махновщина

Erste DOH2006 - prijava poreza na dohodak

Ianos-animalbiblio

Gain Score in Data Analysis

SHMEIWSEIS-MMF2

Puntuación PAEF,s

Active Partner List (International)