ការអភិវឌ្ឍន៍មានផលប៉ះពាល់ដល់ធនធានធម្មជាតិ...

ការអភិវឌ្ឍន៍មានផលប ៉ះពាលដ់លធ់នធានធម្មជាតិបង្ហា ញដោយនិស្សតិបរញិ្ញបត្តជំនាន់ទ៩ី

ននវិទាសាស្តស្រដស្ដឋកិច្ច និងត្រប់ត្រងកស្កិម្មឆ្ន ទំី៤ ឆមាស្ទី១ ត្កុម្ទី២ឆ្ន សំ្កិា ២០១៤ -២០១៥

ត្បធានបទៈ

១. ដស្ងត្រី ចាន់ដដត ២. ររ ម្ លកខណា ៤. ធីម្ ចាន់រស្មី៣.លីធារទិធ ៥. ដធឿន ស្ ដីេង

ដោលបំណង ដដើម្បបីញ្ជ្រា បចំដ េះដឹង ឲ្យដយើងទងំអស់គ្នា យល់ដឹងីីលលបពេះាលល់ដល់

ធនធានធម្មជាតិ បន្ទា ប់ី ីការអភវិឌ្ឍន។៍ ដធវើការសិក្សាីីលលបពេះាលល់ដលើការអភវិឌ្ឍនច៍ំនួន៥ រមួ្មាន ៖

1. លលបពេះាលល់ីី ការអភវិឌ្ឍនវ៍ស័ិយក្សសិក្សម្ម

2. លលបពេះាលល់ីី ការអភវិឌ្ឍនដ៍េដ្ឋា រចន្ទសម្ពនធ័

3. លលបពេះាលល់ីី ការអភវិឌ្ឍនដ៍ីសម្ាទនដសដាក្សិចច

4. លលបពេះាលល់ីី ការអភវិឌ្ឍនវ៍ស័ិយថាម្ីល និងអគ្គិសនី5. លលបពេះាលល់ីី ការអភវិឌ្ឍនវ៍ស័ិយឧសសេក្សម្ម

ដី ទឹក្ស ព្រីដ ើ សតវលអិត និងសតវព្រី គ្ឺជាធនធានធម្មជាតិដសំ៏ខាន ់និងជាម្ូលដ្ឋា ន

ដដលដយើងអាចយក្សម្ក្សដរបើរាស់សំរាបក់ារអភវិឌ្ឍន ៍ដសដាក្សិចច សងគម្ក្សិចច និងការកាត់

បនថយភាីរក្សីរក្ស ជាីិដសសដៅតំបនជ់នបទ។

ដស្ច្ករីដផរើម្

១. ផលប ៉ះពាលព់ី ការអភិវឌ្ឍន៍វិស្យ័កស្កិម្ម

១.១ថ្ន ពំ លកស្កិម្ម និងភាពដត្ោ៉ះថ្ន ក់ដតើអវីដៅជាថាា ំី ុលក្សសិក្សម្ម?គ្ឺជាអងគធាតុដរ ពឫអងគធាតុសររីៈដទល ដរបើសរមាប់

ក្សំចាត ់បំផ្លា ញ សំលាប ់ឫបដ េ ញសតវលអិតចព្រងបំផ្លា ញដំណំនិងក្សសិលល

សតវលអិតចព្រងរមួ្មានដូចជា ដងកូវរបដភទដលសងៗ ព្ច ក្ស េុ រ ដម្ដរាគ្លសតិ ាក្សដ់តរ.ី..

សរម្ួលដល់ការលូតលាស់របស់ដំណំ

ដយើងដៅដ ម្ េះវាខុសៗគ្នា ដូចជា ៖ ថាា ំី ុលគ្ីម្ី ថាា គំ្មី្កី្សសិក្សម្ម ឫថាា កំ្សសិក្សម្ម។

១.២ភាពដត្ោ៉ះថ្ន ក់របស្ថ់្ន ពំ ល និងស្ ខភាពរបស្ម់្ន ស្ស

របីនធស័រព្សរបសាទចុេះដខាយ កឺ្សាល វលិម្ុខ របកាច់ ញ័រព្ដ ញ័រដជើង...

សាចដុ់ំដខាយ រម្លួរក្សដីើ ញាក្សរ់តបក្សដភាក្ស

រក្សដីញទឹក្ស ដបក្សដញើសដរចើន ដចញទឹក្សមាតដ់រចើន ដចញទឹក្សដភាក្សដរចើន

សររីាងគដលសងៗ ដឺាលេះ ក្សអួត ដក្សដដងហើម្ថប់ៗ រាគ្រុេះ រីិលដភាក្ស...

១.៣ភាពដត្ោ៉ះថ្ន ក់របស្ថ់្ន ពំ ល និងបរសិាា នការដរបើរាស់ថាា ំី ុល ន្ទមំ្ក្សនូវលលវាិក្សដដលមានឥទធិីលម្និលអ បរសិាថ ន ដូចជា ៖

• ភាីក្សខវក្សទ់ឹក្ស (ទឹក្សមានសារធាតុីុល)

• សមាា បស់តវមានរបដោជនជ៍ាដរចើន (ម្ចាា រជាតិ ក្សដងកប គ្ីងគក្ស់ ជដនាន...)

• បំីុលខយល់ (ដភាៀងមានជាតិីុល ឫដភាៀងអាសីុត)

• ដីដរបជាដរបេះរក្សដេង ឫេឹរ និងដខាេះគ្នម នជីជាតិ• លាុេះដ ើងនូវក្សត្តេ សតវចព្រងដលសងៗ

• បនសល់កាក្សសំ ល់ថាា ំី ុលក្សាុងបរសិាថ នធម្មជាតិយូរអដងវង។

២. ផលប ៉ះពាលព់ី ការអភិវឌ្ឍន៍ដេោឋ រច្នាស្ម្ពនធ័២.១ការអភិវឌ្ឍន៍បណារ ញផលវូរដក

រលឹំក្សលងដដរ ន្ទយក្ស រដាម្ញ្ជ្នរី ព្ន រីេះរាជាណចរក្ស ក្សម្ពុជា ធាា ប ់ាន ដសាើ ចិន លរល់ ជំនួយ របមា

៥០០លាន ដុលាា រ ដដើម្ប ីសារ រ និង អភ ិវឌ្ឍន ៍គ្ដរមាង លាូវដដក្ស ន្ទ អំ ុង ទសសន ក្សិចច លាូវ រដា របស់ របម្ុខ

ដឹក្សន្ទ ំព្ន សា ធា រ រដា របជាមានិត ចិន កាលីី ដខធាូ ឆ្ា ំ២០១០ ។ ដដើម្ប ីី ិនិតយ លទធភាី សារ រ និង សាថ បន្ទ បណរ ញ លាូវដដក្ស ដៅ ភាគ្ ខាងដជើង របដទស ក្សម្ពុជា ដដល

ការ សិក្សា ដនេះ សំដៅ បនរ ក្សិចច សេរបតិបតរិការ រវាង ចិន -ក្សម្ពុជា ក្សាុង ការ សារ រ នឹង អភ ិវឌ្ឍន ៍បណរ ញ

លាូវដដក្ស ដដល អា ចត ភាា ប ់ ីី របដទស ព្ថ -ក្សម្ពុជា ដៅ របដទស ដវៀត ណ ម្ ។

របីន័ធ លាូវដដក្ស ដៅ ភាគ្ ខាងដជើង ព្ន របដទស ក្សម្ពុជា របមា ៧០០ គ្ី ូដម្ពរត ត ភាា ប ់បណរ ដខតរ

ដដល ក្សំីុង មាន សការ នុីល ដសដាក្សិចច ដូច ជា ដខតរ រីេះ វហិារ ក្សំីងធ់ំ សាឹងដរតង រក្សដចេះ ដេើយ ភាា ប់

ឆ្ាង ដៅ របដទស ឡាវ និង របដទស ដវៀតណម្ ៕

២.១ការអភិវឌ្ឍន៍បណារ ញផលូវរដក (ត)

២.២ ផលប ៉ះពាល់ ពីការអភិវឌ្ឍន៍ដេដឋរច្នាស្ម្ពនធ៍ដផសងៗការ សិក្សាីី លលបពេះាលល់ ព្ន ការអភវិឌ្ឍន ៍លាូវ រថដភាើង និងលាូវដលសងៗ ដដ្ឋយមាន ៦ ចំ ុច ដូចជា៖

• សំ ងអ់គ្នរ លាេះសដម្បងរបជាីលរដារតូវខូចខាត ឫដួលរលំំ

• ដីធាីរបស់ របជាីលរដា

• ការខូចខាត និងាតប់ងថ់មភាធំំៗរបស់របដទសក្សម្ពុជា

• ទឹក្សជំនន់

• កូ្សនដ ើតូច ធំដដលមានរបដោជនរ៍តូវាតប់ង់

• បនសល់ទុក្សឲ្យមានការខូចខាតដល់ដេដារចន្ទសម្ពនធម័្ុនៗ

៣. ផលប ៉ះពាលព់ី ការអភិវឌ្ឍន៍ដីស្ម្ាទានដស្ដឋកិច្ចជាក្សដ់សេងរដ្ឋា ភាិលានអនុរា តេដចញអាជាា រប ណ័ លរល់ដីសម្បរទនដសដាក្សិចច គ្ឺចងឲ់្យ

មានការអភវិឌ្ឍនខ៍ាងដលាក្សដសដាក្សិចចដនេះលងដដរ ក្សប៏ពុដនេរដដ្ឋយការអភវិឌ្ឍនដ៍ដ្ឋយការលរល់

ដីសម្បរទនគ្ឺមានបពេះាលល់ដៅដលើក្សត្តេ ជាដរចើនដូចជា បពេះាលល់ ដៅដលើដី ឬ លាេះសំដបង

របស់របជាជនដដលរស់ដៅចំតំបនដ់ដលរដ្ឋា ភាិលានលរល់ជាសម្បរទនដសដាក្សិចច និងជា

ីិដសសគ្ឺបពេះាលលដៅដលើសម្បតេិធនធានជាតិ រីម្ទងំសតវព្រីលងដដរ ។

លលបពេះាលល់ដៅដលើព្រីដ ើ គ្ឺដធវើឲ្យមានការវនិ្ទសព្រីដ ើ ដេើយព្រីតូចធំរតូវាតប់ង ់

ជាីិដសសដ ើរប ិតៗ ដដលមានអាយុកាលរាបរ់យឆ្ា គំ្ឺរតូវាតប់ង។់ លលបពេះាលល់ដៅដលើសតវព្រី ដយើងដឹងដេើយថាព្រីដ ើគ្ឺជាជំរក្សព្នសតវតូចធំទងំដៅដលើដី

និងដៅក្សាុងទឹក្ស ដេើយដបើព្រីដ ើាតប់ងដ់ៅសតវទងំអស់ គ្ឺីុំមានជំរក្ស និងចំ ីរគ្បរ់គ្ននដ់ទ។ លលបពេះាលល់ដៅដលើអាកាសធាតុ គ្ឺមានការដរបរបួលដដ្ឋយសារការាតប់ងព់្រីដ ើដធវើឲ្យ

មានដរគ្នេះធម្មជាតិ ដូចជា ៖ ដរគ្នេះទឹក្សជំនន ់ដរគ្នេះរាងំសងួត ដភាៀងម្និដទៀងទត ់ាតប់ងរ់សទប់

អេូសូន ដក្សើនក្សំដៅដៅដលើដលនដី ដធវើឲ្យមានការខូចដៅសណា នដី និងដីាក្ស ់។

៣.១ ផលប ៉ះពាល់

ដដើម្ដ ើរដលដឆ៉ះដៅជិតនត្ពេង់

ត្បដទស្កម្ព ជាកន ងរបូភាពរដលោម នកាលបរដិច្េទ

ត្តម្រយៈដេតុលលទងំអស់ដនេះដេើយដទើប រាជរដ្ឋា ភាិល ក្សម្ពុជា ាន សដរម្ច ផ្លអ ក្ស លេល់

ដីសម្បទន ដសដាក្សិចច ដល់ រក្សុម្េ ុន ឯក្សជន ជាបដណរ េះ អាសនា បន្ទា ប ់ី ីមាន រាយការ ៍ ឯក្សរាជយ

ម្យួ បង្ហហ ញ ី ី ដរគ្នេះថាា ក្ស ់ព្ន ការ លេល់ ដី សម្បទន ោព ង រកី្សរាលដ្ឋល និង ខវេះ តមាា ភាី។

បញ្ជា ក់ៈការ លរល់ ដី សម្បទន មាន ដៅ ក្សាុង ដខតេ ម្យួចំនួន ភាគ្ដរចើន ក្សាុង ដខតេ ភាគ្ ខាង ដជើង

និង ភាគ្ឥឍសាន របដទស ដូច ជា ក្សំីងឆ់្ា ងំ ក្សំីងធ់ំ ដសៀម្រាប រតនគ្ិរ ី ម្ ឌ ល គ្ិរ ី រីេះវហិារ

និង ដខតេ សាឹងដរតង ជា ដដើម្។ ដនេះ ដបើ ដោង ត្តម្ រាយការ ៍ របស់ អងគការ អាដេុក្ស។

៣.២ការស្ដំរច្ច្ិតរដេើងវិញរបស្រ់ាជរោធ ភិាល

ដលាក្ស ន្ទយក្ស រដាម្ញ្ជ្នរ ីក្សម្ពុជា កាល ី ី ព្ថង ទី ១១ ដខ ដម្សា ាន បរា ឲ្យ រក្សសួង ក្សសិក្សម្ម

និង រក្សសួង បរសិាថ ន ឲ្យ ី ិចារណ ដ ើងវញិ ម្ុន នឹង សដរម្ច លេល់ ដី សម្បទន ដសដាក្សិចច ដល់ រក្សុម្

េ ុន ឯក្សជន ដដ្ឋយ ដលាក្ស សដម្រង ថា ការ លេល់ ដីសម្បទន ដសដាក្សិចច ម្និ រតឹម្រតូវ នឹង ន្ទ ំឲ្យ មាន ការ

កាប់ បំផ្លា ញ ព្រីដ ើ ក្សាុង របដទស។

ដលាក្ស ក្ស ៏ានដ្ឋក្ស ់បរា លងដដរ ឲ្យ ផ្លា ស់បេូរការក្សំ ត ់រយៈដីល សម្បទន ី ី ៧០ ឬ ៩៩ ឆ្ា ំ

ម្ក្សកាតប់នថយសល់ដៅ រតឹម្ ៥០ឆ្ា ំវញិ។ ដេើយដធវើការដក្សេូតអាជាា ប ណ័ ម្យួចំនួន ដដលាន

ដធវើខុសដគ្នលការ ៍ដីសម្បទនលងដដរ។

៤. ផលប ៉ះពាលព់ី ការអភិវឌ្ឍន៍វិស្យ័ថ្ម្ពល និងអរគសិ្នី៤.១ការអភិវឌ្ឍន៍វិស្យ័ថ្ម្ពល និងអរគិស្នី

ការបនរអភវិឌ្ឍនវ៍ស័ិយថាម្ីល ដដើម្បធីាន្ទដឆ្ាើយតបរបក្សបដដ្ឋយរបសិទធភាី និងក្សាុងព្ថា

ដថាក្សសម្រម្យ ដៅនឹងតរម្ូវការព្នការដរបើរាស់ដដលដចេះដតដក្សើនដ ើងីីម្យួព្ថងដៅម្យួព្ថង

គ្ឺជារដបៀបវារៈដសំ៏ខានប់ំលុត ម្យួព្នដគ្នលនដោាយដសដាក្សិចចរបស់រាជរដ្ឋា ភាិល។

ត្តម្រយៈការន្ទចូំលអគ្គិសនីីីរបដទសជិតខាង និង គ្ដរមាងការសាងសងដ់រាងចរក្សអគ្គិសនីដដើរដដ្ឋយចំហាយទឹក្សត្តម្តំបនម់ាតស់ម្ុរទ។

រាជរដ្ឋា ភាិលមានដលនការអភវិឌ្ឍនថ៍ាម្ីលវារអីគ្គិសនីក្សំចាយ សាឹងាតដ់ំបង សាឹងអាដរ ពង

និងសាឹងឬសសរីជុំ។ ទនាឹម្នឹងដនេះក្សាុងការអភវិឌ្ឍនដ៍លាក្សវារអីគ្គិសនី គ្ឺមានលលបពេះាលល់ដល់ ៖

1. បរហ បរសិាថ នធម្មជាតិ

2. បរហ សងគម្

3. បរហ ដសដាក្សិចច

៤.១ ផលប ៉ះពាល់

៥. ផលប ៉ះពាលព់ី ការអភិវឌ្ឍន៍វិស្យ័ឧស្សេកម្មដតើត្បវតរិឧស្ាេកម្មមានដដើម្កំដណើ តពីដពលណាម្ក?

របវតេិសាញ្ជ្សេ ដខមរ ជា េូរដេ ដរៀងម្ក្ស ចាបត់្តងំីី សម្យ័ បុដររបវតេសិាញ្ជ្សេ របស់ សម្យ័ របវតេិសាញ្ជ្សេ ដដល ាន ដលេើម្ដ ើង ដៅ ដដើម្ សតវតស ទី ១ ព្ន គ្ .ស .ឧសាេក្សម្ម (ថម, ដ ើ , ដលាេៈ និង

ភាុក្ស ឆ្អឹង )និង សិបបក្សម្ម (តម្ាញ សំីត ់, ក្សដ ា្ ើ )ានកាា យ ដៅជា វបបធម្ ៌ដខមរ ដដលមាន ទំដនៀម្

ទមាា ប ់របព្ី ី ជា សរា សំគ្នល់ ឬ លក្សខ ៈសម្បតេិ ជាតិ។

រំនូរលបដខតរឧតររ, កដនេលដកា៉ះតាមាស្ដស្ៀម្រាប, ស្ពំត់ស្តស្រីឆ្ល ក់ដលើកាបំិតដស្នៀតនិងឆអឹងម្ន ស្ស

ស្ម្័យប ដរត្បវតរិសាស្តស្រ( ម្. ត២០០៩-២០១០)

ទូកច្ម្ាំង, រដទ៉ះដោនិងផេ៉ះស្ម្័យម្ហានររត្ាសាទាយន័( ម្. ត២០១២)

ការ ម្ សូ្ដ ើប ដរត្បវតរិសាស្តស្រសារម្នេីរជាតិាងកក, ការជួញដូរស្ដម្លៀកបំពាក់និងូូោក់្ ក

ត្ាសាទាយន័( ម្. ត២០០០)

ច្មាល ក់ខ្នន តធំត្ព៉ះដពាធិស្តវប ររីម្យ, ត្ព៉ះវិស្ណ ារាយណ៍ទឹកថ្ល ស្. វទី១១និងដំរីឥរា វ ន់ស្. វទី១២

ដៅភូមា( ម្. ត២០០១)

៥. ផលប ៉ះពាលព់ី ការអភិវឌ្ឍន៍វិស្យ័ឧស្សេកម្មដតើដូច្ដម្រច្រដលដៅថ្ឧស្ាេកម្ម?

ឧសាេក្សម្ម សំដៅដៅដលើការរគ្បរ់គ្ង និងការលលិតដដើម្បទីទួលានទិនាលលខពស់ ជាម្យួនិងការ

សំព្ចខពស់ក្សាុងដរាងចរក្ស (ទងំដលាក្សរូបធាតុ និងដលាក្សលលិតក្សម្ម)។ (មាននយ័ថា ជាការរគ្បរ់គ្ង ដដ្ឋយ

ដធវើោព ងណឲ្យចំណយតិច ានលទធលលដរចើន ដេើយគុ្ ភាីអាចទទួលយក្សាន)។

៥.១ផលប ៉ះពាលដ់លក់ារបំព លខយល់ការបំីុលខយល់ គ្ឺជាបរហ បរសិាថ នម្យួ ក្សាុងចំដន្ទម្ដដលដយើងក្សំីុងដលើក្សយក្សម្ក្សសិក្សា

និងដធវើការីិភាក្សាជារក្សុម្។ការបំីុលខយល់បណេ លម្ក្សីី ៖

• ដលសងដចញីីដរាងចរក្ស

• កាក្សសំ ល់ដលសងៗដដលដចញីីដរាងចរក្ស

• ចំដេេះដរបងឥនានៈ

• ការកាប់ និងដុតបំផ្លា ញព្រីដ ើ (ដដើម្បដីធវើដរាងចរក្ស ឬដលសងៗ)

• ការាចជ់ីដល់ដំណំក្សសិក្សម្ម (ដដើម្បលីគងល់គងឲ្យរគ្បរ់គ្ននដល់ដរាងចរក្ស ឬដលសងៗ)

៥.១ផលប ៉ះពាលដ់លក់ារបំព លខយល់ដលើសីីដៅដទៀតការបំីុលខយល់ វាបណេ លឲ្យមានបរហ បីដទៀត ដដលបចចុបបនាីិភី

ដលាក្សក្សំីុងរីួយារម្ភ។

ដភាៀងអាសីុត

ការេិនដហាចរសទបអ់ូសូន និង

ការដរបរបួលអាកាសធាតុ (ក្សំដនើនក្សដតេ ដលើដលនដី)

លកខណៈដភលៀងអាស្ តី របភីចម្បងព្នការសាយភាយ គ្ឺសាព នធរ័ឌ្ីអុក្សសីុត (SO2) ដដលដក្សើតដចញីីចំដេេះធយូងថម

និងឥនានៈលូសីុលដលសងដទៀត។

អាសូតចូលដៅក្សាុង បរោិកាស ដរកាម្ទំរងជ់ាអាសូតម្ូ ូសីុត (NO) ដដលដក្សើតដចញីីចំដេេះឥនានៈលូសីុលដៅក្សាុងមាព សីុនចំដេេះក្សាុង។

ដៅក្សាុងម្ ឌ លអាការចល SO2 និង NO ានបដម្ាងដៅជាអាសីុតស ុលលួរចិ និងអាសីុតនីរទិច។

SO2 + 1/2O2 + H2O H2SO4

2NO + 3/2O2 + H2O 2HNO3

កំណកំដណើ តដភលៀងអាស្ តី

៥.២ផលប ៉ះពាលដ់លក់ារបំព លទឹក

ធនធានទឹក្សក្សំីុងរងការបំីុលដដ្ឋយ ៖

សំ ល់ឧសាេក្សម្ម និងក្សត្តេ ាលក្ស់ី នធម័្យួចនំួនដទៀតដូចជាៈ

ការជីក្សយក្សដរ ព(មានឧសាេក្សម្មដរ ពនិងរគ្ួសារ)

ទឹក្សលូសំអុយ

សំ ឹក្សដី

សំ ល់គ្ីម្ី និងសារធាតុចិ ច្ ឹម្ (បណេ លម្ក្សីីលំេូរក្សសិក្សម្ម)

ស្ននិោឋ ន

ឆ្ាងត្តម្រយៈការីិភាក្សា និងការរសាវរជាវ ដយើងក្សត ់សមាគ ល់ ដ ើញថា ធនធាន ធម្មជាតិ ដៅ

ក្សម្ពុជា មាន ដរចើន ខាា ងំ ណស់ ដេើយ ក្សម្ពុជា រតូវ ាន ដគ្ ឲ្យ ដ ម្ េះ ថា ជា ដដនដី សុវ ណ ភូម្ ិដន្ទេះ គ្ឺ ជា

ដរឿង ម្យួ ម្និ អាច របដក្សក្ស ាន ដ ើយ។

ត្តម្ធនធាន ដដល របដទស ក្សម្ពុជា អាច ដធវើ ឲ្យ របដទស រក្សីរក្ស ម្យួ ដនេះ មាន កកាស កាា យ ជា

របដទស អាក្ស មាន ាន របសិន ដបើ ក្សម្ពុជា រគ្នន ់ដត មាន សម្តថភាី ក្សាុង ការ រគ្បរ់គ្ង។

ស្ននិោឋ ន

ដបើ ដទេះ ជា របដទស ម្យួ សំបូរ ដៅ ដដ្ឋយ ធនធាន ដរចើន ោព ង ណ ក្សដ៏ដ្ឋយ បពដុនេ ដបើ របដទស

ដន្ទេះ មាន សាថ បន័ រគ្បរ់គ្ង ដខាយ ដគ្ ម្និ អាច ទញ យក្ស របដោជន ៍ី ី ធនធាន ដ ៏សំបូរ ដបប របស់

ខាួន ាន ដ ើយ។

ដូដចាេះជាអនុសាសន៍ ដដើម្បឲី្យរបដទសក្សម្ពុជាកាា យជារបដទសអាក្សមានាន ចាាំចប់ំលុតគ្ឺៈ

1. មានធនធានម្នុសសរគ្បរ់គ្ង

1. មាន របីន័ធ រគ្បរ់គ្ង ដដ្ឋយ របសិទធភាី និង

2. មានតមាា ភាី អំីី ចំ ូល ចំណយ ដដល ទទួល ាន ី ី ធនធាន។

ឯកសារដោង១. បណេ ញីតម៌ាន VOA ចុេះលាយ ២០១៤/០៦/២៦ ដរកាម្របធានបទយុវជន ី ិភាក្សា អំីី អភាិលកិ្សចច លអ ក្សាុង

វស័ិយ ឧសាេក្សម្ម និសារ ក្សម្ម ដៅ ក្សម្ពុជា។

២. ដសៀវដៅដាេះីុម្ភលាយរបស់រាជរដ្ឋា ភាិល ដរកាម្ចំ ងដ់ជើង ដលនការយុទធសាញ្ជ្សេអភវិឌ្ឍនជ៍ាតិ

២០១៤ - ២០១៨ ជំីូក្ស២ សម្ទិធលល និងបរហ រប ម្ចបងក្សាុងការអនុវតេ ល.យ.អ.ជ បចចុបបនា ២០០៩-២០១៣។

៣.ដគ្េទំីរ័

www.google.com.kh ដសវងរក្សឯក្សសារជំុវញិរីេះរាជាណចរក្សក្សម្ពុជា

www.mime.gov.kh រក្សសួងឧសាេក្សម្មដរ ពនិងថាម្ីល

www.maff.gov.kh រក្សសួងក្សសិក្សម្មរកុាខ របមាញ និងដនសាទ

www.mlmupc.gov.kh រក្សសួងរគ្បរ់គ្ងដដនដីនគ្របូ ីយក្សម្ម និងសំ ង់