การสถาปนากรุงธนบุรี -...

การสถาปนากรงธนบร

การพฒนาการเมองการปกครอง

• 1. การสรางขวญและก าลงใจแกทหารและประชาชน โดยการปนบ าเหนจแกแมทพนายกอง การแกปญหาปากทองของประชาชน

การสรางความเปนปกแผนของอาณาจกรธนบร

1. การสรางขวญและก าลงใจแกทหารและประชาชน โดยการปนบ าเหนจแกแมทพนายกอง การแกปญหาปากทองของประชาชน

2. การฟนฟบานเมองใหกลบคนสปกต การรวบรวมก าลงคนใหเปนกลมเปนกอน สนบสนนใหผคนทหลบหนภยสงครามตามทองทตางๆ ใหมารวมกนในราชธาน เพอประโยชนในการเกณฑก าลงคนในยามศกสงครามและการกอสรางราชธานใหม

• 3.การปราบปรามชมนม

ก า รป ร าบป ร า มช มน ม คน ไท ยเพอรวบรวมอาณาจกรคนไทย

ใหเปนอนหนงอนเดยวกน ภายหลงททรงสถาปนากรงธนบรเปนราชธานแลว จงทรงด าเนนการปราบปรามชมนมคนไทยทไมยอมออนนอมทง 4 ชมนมในชวงพ.ศ.2311-2313 ดงน

แผนทแสดงทตงของชมนมทมอทธพลในตนสมยธนบร

ชมนมเจาพระยาพษณโลก

กองทพธนบรยกก าลงไปปราบเปนชมนมแรกแตไมประสบความส าเรจ ตอมาถกชมนมพระฝางตแตกและผนวกเขากบชมนมของตน

ชมนมเจาพมาย กรมหมนเทพพพธผน าชมนมไมยอมออน

นอม จงถกกองทพธนบรปราบ เปนผลใหดนแดนภาคอสานตกอยภายใตอ านาจของราชธานตงแตนนมา

ชมนมเจานครศรธรรมราช

เจานครไมสามารถตานทานก าลงกองทพบกและกองทพเรอจากกรงธนบรได อาณาเขตของกรงธนบรจงแผขยายไปถงหวเมองปกษใต

ชมนมเจาพระฝางหวหนาชมนมเปนพระสงฆททรงคณไสยและ

เปนชมนมสดทายทปราบปรามส าเรจในป พ.ศ.2313 ท าใหไดหวเมองเหนอไวในพระราชอาณาเขต

4. การท าสงครามตอตานการรกรานของพมา ตลอดสมยกรงธนบรเปนราชธานไทยตองท าสงครามกบพมา เพอปองกนเอกราช รวมถง 9 คร ง คร งทส าคญทสดคอศกอะแซหวนกตหวเมองเหนอ พ.ศ.2318

5. การท าสงครามขยายอาณาเขต ในสมยกรงธนบร กองทพไทยยกไปตกรงกมพชาเปนประเทศราชใน พ.ศ.2314 และหวเมองลานนาและลาว ใน พ.ศ.2317

รปแบบการบรหารราชการแผนดนสวนกลาง

(ภายในราชธาน)มอครมหาเสนาบด 2 ฝาย

-ฝายทหาร คอ สมหกลาโหม-ฝายพลเรอน คอ สมหนายก

นอกจากนยงมเสนาบดจตสดมภอก 4 ฝาย ไดแก พระนครบาล(กรมเมอง)พระธรรมาธกรณ(กรมวง)พระโกษาธบด(กรมคลง)พระเกษตราธการ(กรมนา)

สาเหตส าคญของปญหาเศรษฐกจ

การรกรานของพมา

การท าสงครามปราบชมนมและรบกบพมา

การใชจายทรพยสนในดานตางๆ จ านวนมาก

นโยบายแกไขปญหาเศรษฐกจ

การซอขาวมาแจกใหแกราษฎร

การใหขาราชการท านาปละ 2 ครง

การปราบปรามโจรผราย

การประมลผกขาดคาภาคหลวง

การใหจบหนมาสงกรมพระนครบาล

การสงเสรมใหพอคามาคาขายมากขน

พฒนาการดานเศรษฐกจ

รปแบบการปกครองสมยธนบร

• การบรหารราชการแผนดนสวนกลาง ยงคงยดแบบอยางสมยอยธยาตอนปลาย

พระมหากษตรย

สมหพระกลาโหม

ดแลงานฝายทหารทวไป

สมหนายก

ดแลหวเมองฝายเหนอทงฝายทหารและพลเรอน รวมทงจตสดมภ โดยเสนาบดกรมคลง

รบผดชอบกรมคลงและหวเมองชายทะเลตะวนออก และหวเมองฝายใต ทงฝายทหารและ

พลเรอน

พฒนาการดานสงคม

พระมหากษตรยพระประมขของราชอาณาจกร ทรงไดรบการยกยองใหเปนสมมตเทพ และทรงเปนธรรมราชา

พระบรมวงศานวงศเครอญาตของพระมหากษตรย มศกดนาแตกตาง กนไปตามฐาน

ขนนางบคคลทรบราชการแผนดน มทงศกดนา ยศ ราชทนนาม และต าแหนง

การควบคมคนในสมยธนบร ใชระบบศกดนาสวามภกดคลายกบในสมยอยธยาตอนปลาย คอ คนในสงคมตงแตพระมหาอปราชลงมาจนถงไพรและทาส ตางมศกดนาลดหลนตามล าดบขน เชน

เจาพระยา มศกดนา 10,000 ไร

เจาพระยา มศกดนา 10,000 ไร

ไพร มศกดนา 25 ไร

ทาส มศกดนา 5 ไร

พฒนาการดานความสมพนธกบรฐใกลเคยง

ลานชาง

ลกษณะความสมพนธเปนการใหความชวยเหลอเกอกลและการขยายอ านาจ

พ.ศ. 2319 เจาเมองนางรองเปนกบฏหนไปสวามภกดตอจ าปาศกด สมเดจพระเจาตากสนมหาราชจงโปรดใหยกทพไปปราบเจาเมองนางรอง และตจ าปาศกด ท าใหลาวตอนใตขนกบไทย

พฒนาการดานความสมพนธกบรฐใกลเคยง

เขมร

ลกษณะความสมพนธเปนการใหความชวยเหลอและการขยายอ านาจ

พ.ศ. 2312 เขมรไมยอมสวามภกดตอไทย ไทยจงยกทพไปตไดเมองเสยมราฐและพระตะบอง

พ.ศ. 2313 เขมรยกทพโจมตเมองตราด จนทบร แตถกไทยตแตกพายไป ตอมาไทยยกทพไปตเขมรอกจนตไดหลายเมอง และแตงตงใหสมเดจพระรามราชาครองเขมรและขนตรงตอธนบร

พฒนาการดานความสมพนธกบดนแดนอนๆ ในเอเชย

• จน

ลกษณะความสมพนธ เปนการคาในระบบบรรณาการ

ภาพวาดจกรพรรดเฉยนหลงแหงราชวงศชง

ซงไทยสมยธนบรสงทตไปจนในสมยของพระองค เพอใหจนยอมระบฐานะของสมเดจพระเจาตากสนมหาราช

พฒนาการดานความสมพนธกบประเทศตะวนตก

ฮอลนดา เขามาใน พ.ศ.2313 เพอถวายปนคาบสลา 2,200 กระบอก และถวายตนไมเงนตนไมทองแกสมเดจพระเจาตากสนมหาราช

องกฤษ เขามาใน พ.ศ.2319 เพอน าปนพกสน 1,400 กระบอกและสงของอนๆ เขามาถวายเพอเปนการสรางสมพนธไมตร

โปรตเกส เขามาใน พ.ศ.2322 น าสนคามาขายและไทยไดสงส าเภาหลวงออกไปคาขายยงอนเดยดวย ซงเปนอาณานคมของโปรตเกสในครงนน แตยงไมมการเจรญทางพระราชไมตรเปนทางการตอกน

การเสอมอ านาจของอาณาจกรธนบร

1. สมเดจพระเจาตากสนมหาราช ทรงมสตฟนเฟอน ส าคญวาพระองคบรรลเปนพระอรหนตและบงคบใหพระสงฆกราบไหว

2. พระยาสรรค ขนนางผหนงกอกบฏ เมอ พ.ศ.2324 ยกก าลงเขายดกรงธนบรและคมตวสมเดจพระเจาตากสนมหาราชเอาไว

3. สมเดจเจาพระยามหากษตรยศก กลบจากราชการสงครามทเขมร เขาปราบกบฏและควบคมสถานการณไวได ทประชมขนนางพรอมใจกนอญเชญใหขนครองราชยเมอวนท 6 เมษายน 2325

4.สมเดจพระเจาตากสนมหาราช ถกส าเรจโทษ ในขณะนนทรงมพระชนม 48 พรรษาและรวมเวลาครองราชย 15 ป

ลกษณะของภมปญญาและวฒนธรรมสมยธนบรในระยะแรกๆ ประสบกบภาวะ

สงครามและการขาดแคลนขาว สมเดจพระเจา-ตากสนมหาราชจงทรงแกไขปญหาการด ารงชวตหลายประการ เชน ซอขาวสารจากพอคาส าเภาจนมาแจกจายใหแกราษฎร ทรงใหขาราชการและราษฎรจบหนทกดกนขาวมาสงกรมนครบาลอทธพลของภมปญญาและวฒนธรรมทมตอสมยปจจบน

ภมปญญาดงกลาวมอทธพลตอปจจบน เชน การรณรงคใหรบประทานหนนาเพอลดประชากรหนในนาขาว การท านาปละ 2-3 ครงเพอเพมผลผลต

ลกษณะของภมปญญาและวฒนธรรมแมสมยธนบรบานเมองตกอยในภาวะ

สงคราม แตยงมผลงานดานนอยบาง ทส าคญ เชน การสรางพระราชวงกรงธนบร วงเจานาย การบรณปฏสงขรณและสรางวดวาอารามตางๆ เชน วดบางหวาใหญ (วดระฆงโฆษตาราม)วดแจง (วดอรณราชวราราม) วดบางยเรอนอก (วดอนทาราม) รวมถงภาพเขยนในหนงสอสมดไทยเรองไตรภมอทธพลของภมปญญาและวฒนธรรมทมตอ สมยปจจบน

งานศลปกรรมสมยธนบรไดสงผลดตอการทองเทยวของไทยในปจจบน เพอเปนแหลงเรยนรทางดานประวตศาสตรและศลปะ

สถาปตยกรรมกรงศรอยธยา - กรงธนบร

• ยคท 1 พระเจาอทอง – เจาสามพระยา

พระปรางคเปนหลกของวด

• ยคท 2 สมเดจพระบรมไตรโลกนาถ – พระอาทตยวงศ

• เจดยทรงระฆงคว า

• ยคท 3 สมยพระเจาปราสาททอง – พระเจาทายสระ

• พระปรางคเปนหลกของวด

• ยคท 4 สมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ – สมเดจพระเจาเอกทศน

เจดยยอมมไมสบสอง