Fizičko Geografske Karakteristike Sarajeva

UNIVERZITET U TUZLI

PRIRODNO MATEMATIČKI FAKULTET

ODSJEK ZA GEOGRAFIJU

Haris Muratović

Mentor:

Dr. sc. Dževad Mešanović, docent.

Tuzla, Novembar, 2014.godine

FIZIČKO GEOGRAFSKE KARAKKTERISTIKE SARAJEVA

• U ovom seminarskom radu obradili smo temu fizičko-geografske karkteristike

Sarajeva. Prvi dio seminarskog rada odnosi se na geografski položaj Sarajeva. U

poglavlju geologije i geotektonike naveli smo osnovne litostratigrafske jedinice

pomenutog terena, dok se poglavlje geomorfoloških karakteristika uglavnom odnosi

na morfostrukure koje okružuju grad kao i pojedine geomorfološke objekte.

• U klimatskim karakteristikama dat je opis sarajevske mikro klime i njenih osnovnih

klimatski parametara. Za hidrografiju Sarajeva dali smo opis slivnog područija rijeke

Miljacke. Potom smo se dotakli atraktivnih turističkih motiva i mineralnih voda.

Pedološke i biogeografske karakteristike vežu se za predhodno nabrojane cjeline, i u

mnogome zavise od njih.

UVOD

GEOGRAFSKI POLOŽAJSlika. 1 Geografski polžaj Sarajeva

Izvor (http://sarajevo.co.ba/wp-content/uploads/Mapa-Kantona-Sarajevo-2009.gif)

GEOLOŠKE I GEOTEKTONSKE KARAKTERISTIKE

• U geološkoj građi srednje Bosne, u kojoj se nalazi Sarajevo, učestvuju metamorfne

i magmatske stijene, ali su zastupljeni i mezozojski krečnjaci i dolomiti.

• Ovaj dio Bosne i Hercegovine se odlikuje planinama zaobljenih vrhova i

zaravnjenih bila, čija je prosječna visina od 1000-1500 metara. Iznad njih izdižu se

vrhovi od otpornih stijena visine od 1500-2000 metara. Ove planine pripadaju

zapadnoj zoni mladih vjenačnih planina, odnosno Dinaridima.

Slika. 2 Geologija Bosne i Hercegovine

Izvor (http://visitmycountry.net/bosnia_herzegovina/bh/index.php/geografija/27-vmc/geografija/225-geologija-bosne-i-hercegovine).

Primjenjujući matematičko-fizikalni model seizmičnosti, došlo se do zaključka da se u

narednih 50 godina na teritoriji BiH mogu očekivati zemljotresi maksimalnog

intenziteta do VII stepeni Merkalijeve skale.

Slika 3. Prognostička karta seizmičkog intenziteta za teritoriju BiH u narednih 100 godina

Izvor (http://www.fhmzbih.gov.ba/latinica/SEIZMOLOGIJA/S-seizmika.php).

GEOMORFOLOŠKE KRAKTERISTIKE• Sarajevo je okruženo planinama u vidu visoke barijere

Tabela. 1 Planine i planinski vrhovi veći od 1500 m n/v

Planine su izgrađene su od trijaskih krečnjaka i dolomita, ponegdje sa izraženim

kraškim reljefom, pa se javljaju pećine, vrtače, jame, ali i omanja kraška polja. U

višim planinskim predijelima zapažaju se i tragovi ledenog doba, a naročito na

sjevero-istočnim padinama Bjelašnice, u vidu morenskog materijala i ostataka

cirkova. Međutim Treskavica je daleko poznatija po glacijalnim tragovima, jer se na

njoj nalazi pet glacijalnih jezera, a to su: Veliko, Bijelo, Crno, Platno i Malo jezero.

Planina Nadmorska visina(m)

Vrh se nalazi nateritoriji općine

Treskavica 2088 Trnovo

Bjelašnica 2067 Trnovo

Trebević 1629 Sarajevo

Ozren 1534 Sarajevo

Igman 1647 Hadžići, Konjic, Kreševo

Ivan Planina 1534 Hadžići, Ilidža

Izvor (http://www.fzs.ba/Podaci/KantBr9.pdf) 20.11.2014 godine

Slika. 4 Panorama sarajevskog polja

Izvor(http://en.wikipedia.org/wiki/Treskavica#mediaviewer/File:Treskavica.jpg)

Slika. 5 Veliko jezero i glavni greben Treskavice

Izvor (http://bih-x.info/wp-content/uploads/2011/12/IMG_8547.jpg).

Slika.8 Zimska sezona na Bjelašnici

Slika. 9 Planina Jahorina panorama

Izvor (http://www.resimbul.com/sonuc/bungalov/bungalov-jahorina/bungalov-jahorina-d1525e.jpg).

Slika. 10 Planina Romanija panorama

Izvor (http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c2/Romanija,_krajina_II.jpg)

Sarajevo ima umjereno-kontinentalnu klimu, sa dobro izražena četiri godišnja doba,

ali i čestim pojavama temperaturne inverzije. S obzirom da je Sarajevo od Jadranskog

mora udaljeno oko 150 km bilo bi za očekivano da postoji veći uticaj maritimne

klime, međutim nije tako.

KLIMATSKE KARAKTERISTIKE

Srednje god. vrijednosti 2009 2010 2011 2012 2013

Pritisak/tlak zraka, mb 942,1 940,5 944,9 943,1 942,2

Temperatura zraka, C° 10,8 10,6 10,5 11,1 11,2

Relativna vlažnost zraka, % 75 70 67 64 68

Oblačnost (osmina) 5 5 4 4 5

Tabela. 2 GODIŠNJE VRIJEDNOSTI VAŽNIJIH METEOROLOŠKIH POJAVA

Izvor (http://www.fzs.ba/Podaci/KantBr9.pdf) 20.11.2014 godine

Slika.11 Prognoszirane srednje temperature za mjesec novembar 2014. godine

Izvor (http://www.fhmzbih.gov.ba/podaci/klima/grafovi/temp.jpg).

Godišnje vrijednosti 2009 2010 2011 2012 2013

Apsolutna max. temperatura zraka, C° 36,1 36,8 37,9 38,3 37,7

Apsolutna min.temperatura zraka, 0C -16 -13,5 -10,3 -19 -10,9

Količina padavina, l/m² 1058 1187,1 692 928,1 931,7

Broj dana sa padavinama, > 0,1 mm 182 187 144 150 163

Broj dana sa snježnim pokrivačem, > 1 cm

63 59 63 99 50

Maksimalna visina snježnog pokrivača, cm

37 26 28 107 34

Trajanje sijanja sunca (sati) 1891,6 1669,6 2055,4 2077,7 1950

Tabela.3 GODIŠNJE VRIJEDNOSTI VAŽNIJIH METEOROLOŠKIH POJAVA

Izvor (http://www.fzs.ba/Podaci/KantBr9.pdf) 20.11.2014 godine.

Područije

Srednje vrijednosti Apsolutne vrijednosti

Godiš. Temp. zraka C°

Zimska Temp. zraka C°

LjetnjaTemp. zraka C°

Godiš. sume oborina, l/m²

MaxTemp. zraka C°

Datum

MinimalnaTemp. zraka C°

Datum

Bjelašnica

1,4 -5,9 9,4 1.142 24,3 24.8.2007

-29,2 22.01.1963

Ivan Sedlo

7,6 -1,3 16,2 1.467 35,5 24.8.2007

-26,2 12.01.1995

Sarajevo 9,9 0,5 18,8 938 38,8 23.8.2007

-22 26.01.1954

Tabela.4 VAŽNIJE METEOROLOŠKE POJAVE ZABILJEŽENE U PERIODU 1951.-2013. godine.

Izvor (http://www.fzs.ba/Podaci/KantBr9.pdf) 20.11.2014 godine.

HIDROLOŠKE I HIDROGEOLOŠKE KARAKTERISTIKE

Grad Sarajevo, kao i njegovo šire područje, veoma su bogati vodom, najviše u

obliku riječnih tokova i izvora. Kroz sam grad čitavom njegovom dužinom

protičerijeka Miljacka.

• Sarajevo je poznato i po mineralnim vodama. Tu je prije svega banja Ilidža, čije i ime to potvrđuje. Sastoji se od nekoliko izvora tople, hidrokarbonatne i sulfatne vode sa temperaturom od 58°C. Bila je poznata još u doba Rimljana.

• Vodopad Skakavac se nalazi 12 km sjeverno od Sarajeva, iznad sela Nahorevo. To je jedan od najvećih i najljepših vodopada u BiH i predstavlja pravu turističku atrakciju. Vodopad je visok 98 metara i smješten je u pejsažu izuzetne ljepote.

Slika.12 Rijeka Miljacka

Izvor (http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/29/Sarajevo_Miljacka_01.jpg).

Slika.13 Vodopad Skakavc Slika.14 Vrelo Bosne

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a9/Vrelo_Bosne_2_jun-2008.JPG

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a7/Skakavac.jpg

Slika. 15 Topografska karta sarajeva

Izvor (http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Sarajevo_topographic_map.svg/2000px-Sarajevo_topographic_map.svg.png).

BIOGEOGRAFSKE KARAKTERISTIKE 

Vegetacija na području Sarajeva pripada srednjeevropskoj zoni. Po šumama i

livadama nalaze se formacije centralnoevropske zone, a to su : hrast, bijeli grab,

omorika, jela, bukva, bor, topola, lipa.

Kao granica mediteranske flore javlja se crni bor, munika, žestika, crveni javor.

U vertikalnom pravcu se zapažaju tri vegetaciona pojasa. Najniži dolinski

predstavlja Sarajevsko polje, slijedi potplaninski pojas do 1700 metara i na kraju

planinski pojas iznad pomenute visine.

PEDOGEOGRAFSKE KARAKTERISTIKE

• Za Sarajevsko-zeničku kotlinu, kao i za širu okolinu Sarajeva karakteristično

je više tipova zemljišta, ali se u osnovi svodi na nekoliko varijeteta smeđeg

tla. To su, prije svega smeđa tla na krečnjaku i dolomitu, kiselo smeđa tla,

lesivirano tlo. Naravno, u dolinama rijeka se javljaju aluvijalne ravni, gdje su

zastupljena aluvijalna tla sa semiglejom. Po svojstvima su veoma različita.

Sarajevo ima specifične fizičko-geografske karakteristike, posebno se to odnosi na

morfologiju terena i kilmatske uslove. Na osnovu fizičko-geografskih karakteristika

svojih planina Sarajevo je izraslo u veoma značajan zimski sportsko-rekreativni centar, a

1984. godine bilo je organizator zimskih olimpijskih igara. Pored ubrzanog razvoja ski

turizma Olimpijada je uticala na opšti razvoj turizma, tako da je Sarajevo postalo

poznato svjetskoj turističkoj javnosti. Na kraju treba naglasiti da se valorizacija

geografske, životne sredine slabo primjenjuje. Kao dokaz tome su mala ulaganja u razvoj

infrastrukturnih objekata koji su neophodni, ako se Sarajevo želi zadržati na mapi

turističkih centara.

ZAKLJUČAK

Hvala na pažnji !