God. I. Šibenik, u Subotu 10. lipnja 1005. Br. 15....

God. I. Šibenik, u Subotu 10. lipnja 1005. Br. 15.

na godina 8 Kr., na pò godine 4 Kr.

Vlastnik, iidavaterj i odgovorni urednik:

V L A D I M I R KULXÒ.

HRVATSKA RIEČ IZLAZI SRIEDOM I SUBOTOM.

Pisma i predplate Šalju se ured­ništvu. — Nefrankirana se pisma ne primaju. Rukopisi se ne vra-

Oglai tiskaju po 20 para, priobćena, zahvale, itd. po 40 para redak ili po pogodbi.

I v a n B f a g l i n a t z Trg Sv. Ivana.

Šibenik, 9. lipnja,

Hrvatski mornar. — Vies t b e č k o g lista, da se jedan englezki a d m i r a l izrazio o našem p o m o r c u tako, da ga stavlja uz b o k japan­s k o m u g l e d e odvažnost i , uztrajnosti, vr iednost i i trudoljubivost i , probu­di la je u na.šem novinstvu žicu na­r o d n o g a ponosa. Ta žica zuji danas l»o cieloj Hrvatskoj . . .

N a m i je to drago, jer je po­treba, da narod hrvatski bude pono-aan i sviestan s v o g a položaja i svoje v a ž n o s t i U našem narodu treba vec j e d n o m da prestane o n o umjetno poniz ivahje narodnih naših vrlina i naroda samoga. Treba da zavlada u našem narodu uvjerenje, da m o ž e m o postat i i već i i bogatiji , a u čovje­čanstvu važnije udo n e g o smo.

Povjes t je tu. Ona svjedoči o vrlinam naroda hrvatskoga. Šaka naših p o m o r a c a držala je na uzdi i zakaračila kraljicu mora, jednu od najmoćnij ih ondašnjih pomorsk ih dr­žava. Tu su u povjest i g lasovit i N e -retvani, Omižani, Senjani. Tu je D o -m o g o j . Tu bojna mornarica kraljev­s tva hrvatskoga, k a k v u onda nijedna država na svietu nije imala.

I posl ie propast i kraljeva do­m a ć e krvi od l ikovao se nas pomorac k r o z v iekove . Dubrovčani , Pelješčam, Korčulani , Hvarani, Bračani, Senjani, Lošinjani, u obće svi pr imorci naši raznosil i su slavu svoga imena i vrjednost svoju š irom svieta. P o d Lepantom, p o d V i s o m , p o d H e l g o -landom wa3 je mornar pokazao k o ­l i k o vriedi njegova mišica i n jegov neustrašivi duh.

I sve je to s k o r o p r o p a l o !

Jest , u ovoj monarhiji H r v a t nije cienjen. N j e g a cieni Englez , Ho lanđez , Japanac , Portug iz , Fran­c u z kao najboljeg mornara, samo ova Monarhija, u kojoj Hrvat žive, kao da n e mari za Hrvate .

Naša t rgovačka mornarica uni­š tena je. Naše l u k e p u n e su tudjin-skili jedrenjača. D r u g e države p o ­dižu svoju mornaricu, naša je p o ­m a ž e uništavat...

N a š mornar na mornarici boj ­noj , on, koj i je uzdržavatelj vele-vlastnog položaja monarhije, nema na njoj svoga jezika, svojih zapo­vjednika. N e m a broda okrštena nit jednim i m e n o m iz njegove slavne prošlosti . Nauka, jezik, komanda, starješine, sve m u je to tudje, sve mu je to nerazumljivo, sve m u je to nametnuto.. .

H o ć e li to uviek trajati? H o ć e li naš mornar u današnjem v ieku probudjene narodnosti i narodnog ponosa htjeti i želiti, da izvojšti drugi V i s ? H o ć e li on svoje mišice napregnuti , svoju neustrašivost izka-zati, svoje t ielo bez promišljanja iz­lagati, kad vidi da je on, da je do­movina njegova zapostavljena, izvr­gnuta svemu onomu, po čemu nje­g o v narod hrli u propast siromaštva, kržljavosti, uništenja?

Oni, koji su pozvani, trebalo bi da nad ov im promišljaju. Oni m o g u sagraditi tvrdjava, oklopnjača, torpiljarka, krstaša, m o g u dobavit i mina, topova, pušaka najboljih i najubojnijih, ali oni ne m o g u stvo­riti mornara. Mornar je stvoren od vjekova. On ljubi more, on ljubi brod kao sebe, kao mater, kao ljubu svoju. Tu ljubav nije m o g u ć e navr-nuti ni Madjaru, ni N i e m c u , Tu ljubav u sebi od vjekova u krvi svojoj ima u ovoj Monarhiji samo H r v a t Al i ni Hrvat nije više samo orudje. I Hrvat ima svoju narod­nost, svoju domovinu, svoj jezik, svoja prava. On danas ljubi svoje nada sve drugo.

Oni, do koj ih je, treba da udo­volje željam, potrebam i pravima hrvatskoga naroda.

Ruski poraz najbolje svjedoči ko l iko vriedi da narod bude zado­v o l j a n . Nezadovol jn i narodi davaju nezadovoljne i slabe vojnike. Ruski vojnik nije bio naučan predavati se neprijatelju, pa ipak se predaje.

Hrvat i nisu doživili nikad Port-Artura, ni Tsuschime, oni su dizali i sebe i tvrdjave svoje u laguni, oni H I I p r o p a d a l i u morske dubine, ali se nisu predavali...

H o ć e li probudjeni , a zapušteni Hrvat raditi t ako i u b u d u ć e ?

N a ovaj upit o d g o v o r nije u našoj moći . N e k a o d g o v o r e na nj oni, koj i m o g u i koj i su dužni za­dovolj it i narodnim našim pravima. D o nas je samo raditi, da pos tanemo veći i jači n e g o smo, da b u d e m o gospodar i u svojoj zemlji i u svojem moru. Tako su radili Danci , Holan-dezi i drugi manji narodi n e g o je naš, pa su post ig l i ono , za č im su t e ž i l i .

Naš ratarski tečaj. D a j e k o d n a s o s n o v a n r a t a r s k i

t e č a j , t o m u j e k a k o v i h 25 g o d i n a . K r o z ovo r a z d o b l j e p o k r a j i n a j e z a i s t i p o t r o ­š i l a n a j m a n j e k a k o v i h 100.01)0 K . V i š e p u t a p i t a l i s m o se , d a li j e o p r a v d a n ovo­l ik i t r o š a k , p a k s m o d o š l i d o u v j e r e n j a , d a n i j e . A n i j e o p r a v d a n , j e r r a t a r s k i t e č a j , k a k a v j e , n e o d g o v a r a svojo j sv r s i . T o m e z a i s t a n i s u k r i v i n i n a s t a v n i c i , ko j i su t u p r i j e b i l i , p a k n i o n i s a d a š n j i , j e r su on i svi, i z i m z l o g l a s n o g S i m e o n a P j e -r o t i ć a , z d u š n o v r š i l i svo je z v a n j e i l jubi l i s u p o v j e r e n u i m d j e č i c u , k a o š t o j u l j u b e i s a d a . N e u s p j e h u d r u g i su u z r o c i , k o j e ć e m o r e d o m i z n i e t i , a n a k o j e u p o -z o r u j e m o o n e , k o j i h se t i č e , d a i h š t o p r i j e o d s t r a n e .

D a n a š r a t a r s k i t e č a j u z m o g n e n a ­p r e d o v a t i , t r e b a m u n a j p r v o p r o m i e n i t i n a u k o v n u o s n o v u i u d e s i t i j e , k a k o b i o n a o d g o v a r a l a g o s p o d a r s k i m p o t r e b a m g r a d a Š i b e n i k a i n j e g o v e o k o l i c e . D o s a d a š n j a o s n o v a b i l a b i u p u t n a i u p u t n a j e b i l a , k a d su u r a t a r s k i t e č a j u l a z i l a d j e c a , i z a k a k o b i s v r š i l a g r a d j a n s k u š k o l u i t o sva t r i r a z r e d a , al i d a n a s , k a d t a j t e č a j m o g u p o h a d j a t i i u č e n i c i , ko j i n i s u d o b r i m u s p j e ­h o m svrš i l i n i č e t v r t i r a z r e d p u č k e š k o l e , s t a r a o s n o v a j e p r e o b s e / n a i m a t e r i j a l , k o j i se p r e d a j e d j ec i , n i j e i m n i n a j m a n j e r a z u m l j i v .

N a š r a t a r s k i t e č a j m o r a s e z a t i m o d c i e p i t i o d m a k o j e p u č k e i l i g r a d j a n s k e Škole i i m a t i svo ju u p r a v a p o s e b i , j e r Za ludu j e , t k o se u š t o n e r a z u m i , n e m o ž e t i m u s p j e š n o n i u p r a v l j a t i . O v i m o d c i e p l j e n j e m p o d i g a o b i se u g l e d d o t i č n e ško le p r e d n a r o d o m .

U r a t a r s k i t e ča j n e b i se s m j e l a n a d a l j e p r i m a t i d jeca , k o j a n i s u , i t o s a d o b r i m u s p j e h o m , n a v r š i l a V . u š k o l s k u g o d i n u , i l i p a k I V . r a z r e d k o j e p u č k e č e t v e r o - r a z r e d n e š k o l e .

K a d se sve ovo u d e s i , k a k o g o r i i z t a k n u s m o , t a d j e od p r i e k e n u ž d e , d a se p r o š i r i p o k u š a l i š t e , j e r j e d a n a š n j e p r e m a l e n o . Z n a m o , d a j e ovo m a l o t e ž e i zves t i , a l i n e b i b i l o t e ž k o , k a d b i se š k o l s k a v l a s t s t a v i l a u d o g o v o r s a o b ć i -n o m š i b e n s k o m . O v a b i d o z v o l i l a , m i s l i m o d r a g e vol je , d a u č e n i c i r a t a r s k o g t e č a j a i z v a d j a j u v j e ž b a n j a iz v i n o g r a d a r s t v a ; i v o ć a r s t v a n a n j e n o m z e m l j i š t u n a P o l j i -c i m a . R a d i a m e r i k a n s k e l o z e m o g a o b i d o b r o m p o d l o g o m s luž i t i i r a z s a d n i k , š t o g a v l a d a u z d r ž a v a k o d sv. M a r e .

Z a ov im t r e b a l o b i u r e d i t i r a d i o n i c u . T r e b a l o b i j u o b s k r b i t i n a j p o t r e b i t i j i m v i n a r s k i m s p r a v a m a i r a z n i m a l a t i m a , j e r d a n a s n a ž a l o s t s v e g a t o g a n e m a n i š t a , i l i a k o i m a , sve j e s t a r o i z a s t a r j e l o .

K a d b i se v j e ž b e n a p o l j u i u r a ­d i o n i c i u d e s i l e , k a k o g o r i i z t a k n u s m o , pa, k a d b i u r a d i o n i c i d o t i č n i n a s t a v n i c i d r ­ža l i j o š i n e d j e l j n a p r a k t i č n a predavanja iz v i n o g r a d a r s t v a , v i n a r s t v a , m a s l i n a r s t v a i p o v r t l a r s t v a , t a d b i s i g u r n o r a t a r s k i t e č a j p o s t a o m e z i m č e š i b e n s k o g t e ž a k a i p o s j e d n i k a .

M j e s t o d a k l e d a se n e k a s t a n o v i t a g o s p o d a m u č e , k a k o d a n a d j u n a č i n a d a u S a b o r u p r e d l a ž u z a t v o r r a t a r s k o g t e ­ča ja , j e r d a j e n e k o r i s t a n , r a d j e n e k t u i z n e s u sve o n e t e g o b e , š t o g a t i š t e i n e d a j u m u d a n a p r e d u j e .

P o z i v l j e m o s t o g a o n e , d o ko j ih j e , d a n a š r a t a r s k i t e č a j o b s k r b e o n i m , Što j e p o t r e b i t o , i d a g a p r e u r e d e , k a k o t r e b a . A n a š t e ž a k će t a d a u č i n i t i svo ju , š i l j a juć svo je s i n o v e u ovu š k o l u , ko ja b i m u , p r e u r e d j e n a , b i l a od v e l i k e k o r i s t i . I o k o l i c a i ove i d r u g e o b ć i n e n e b i š k r ­t a r i l e , k a d b i v id i l e , d a će b i t i u s p j e h a .

A k o s e n a š r a t a r s k i t e č a j o v a k o p r a k t i č n o i d o s t o j n o u r e d i , n e će se t r o ­š i t i z a n i š t a , n e g o ć e b i t i b l a g o s l o v l j e n s v a k i n o v č i ć , ko j i s e z a n j p o t r o š i .

M e d j u t o b i l o b i že l je t i , d a ova j t eča j i p r i d a n a š n j i m p r i l i k a m b u d e i p a k b r o j n i j e p o h a d j a n .

D a o B o g , o v e n a š e r i e č i n a š l e p o ­t r e b i t o g o d a z i v a .

K a o b i s k u p h r v a t s k i h i s r b s k i h z e ­m a l j a , b i o j e u v j e č n o m e d o d i r u s a p r a ­v o s l a v n i m a ; o n i m j e z a s v j e d o č a v a o i s t u l j u b a v , k a o i s v o m e s t a d u ; n a b r a t s k u j e ž iv io s a M i h a j l o m , b e o g r a d s k i m m e t r o p o ­l i t o m . K a d a j« g . 1889. r u s k a c r k v a s l a ­v i l a h i l j a d u g o d i š n j i c u s v o g a s l u ž b e n o g a o b r a ć e n j a n a k r š ć a u s t v o , p r e s v i e t l i S t r o s -ttmayer posla u K i j e v b r z o j a v s i m p a t i j e i Č e s t i t a n j a . L a ž n i i zv je š t a j i i p o z n a t e u t v a r e p a n s l a v i z m a u č i n i š e , d a j e c a r a u s t r o - u g a r s k i p r o m i s l i o , d a m o r a p r e ­k o r i t i b i s k u p a r a d i toga i z k a z a . P r e ­sv i e t l i S t r o s s u i a v e r n e h t j e d e d a t i o p r a v ­d a n j a . ( ' o n o j e v r i e m e b i o p a p a L a v X I I I . , koj i j e j e d u a k o i š a o z a p l e m e n i t o m

.mis l i s j e d i n j e n j a c r k a v a i k o j i j e r a č u n a o

n a "p re sv ie t loga S t r o s s m a y e r a , a d a u s p i j e u o s t v a r e n j u t o g a ; o n j e u v e l i k e c i e n i o b i s k u p a S t r o s s m a y e r a , p a d a b u d e n a n j e g o v u b i l o , b i o b i m u p o s l a o k a r d i n a l s k i š e š i r ; n e g o o n j e p o s v e d o b r o p o z n a v a o p r i l i k e , p a n i j e t o u č i n i o , z n a j u ć i t a k o d a S t r o s s m a v e r o s t a j e i b e z - t o g a — S t r o s s m a y e r .

E v o j o š j e d n e z g o d e , k o j u s a m d o s a d a j a s a m p o z n a v a o , a k o j u m i s m r t o p l a k a n o g a d o s t o j a n s t v e n i k a d o p u š t a o d -k r i t i . O n j e z a n o s n o l j u b i o F r a n c e z k u , r a z u m i m k a t o l i č k u F r a n c e z k u , i m i s l i m , d a j e n j e g o v e p o s l i e d n j e d a n e oža loŠć ivao Kulturkampf, k o j e m u j e d a n a s p o z o r i š t e n a š a z e m l j a . O n j e r a č u n a o , d a ć e F r a n -c e z k a p r u ž i t i r u k u s l a v e n s k o m e p l e m e n u , p a z a p r i e č i t i š i r e n j e N j e m a č k e .

Z a n a š i h p o r a z a g. 1 8 7 0 . p r e s v i e t l i j e S t r o s s m a y e r b i o d u b o k o o ž a l o š ć e n . O n j e c i e n i o , d a se i m a z a n a s z a u z e t i , s t a v n o b e z v e l i k e n a d e u u s p j e h . P i s a o j e u p r a v o c a r u A l e k s a n d r u U . , m o l e ć i g a , d a s e z a

n a s z a u z m e . N i j e u s p i o , n e g o t k o z n a , n i j e l i A l e k s a n d a r I I . m i s l i o n a l i s t ve ­l ikoga s l a v e n s k o g a b i s k u p a , k a d j e n j e -k o l i k o g o d i n a k a s n i j e ž ivo p r e g n u o , d a zap r i eč i nov i p o ž a r n a m i u p r i l o g . L i s t , ko j i j e o n d a p i s a o p r e s v i e t l i S t r o s s m a y e r , m o r a se n a l a z i t i n j e g d j e u a r h i v i m c a r s k e ob i t e l j i i l i c a r s t v a . J a n a n j s v r a ć a m p o ­z o r n o s t n a š i h p o t o m a k a .

S v e d o g o d . 1859. b i s k u p n i j e i m a o p r i g o d e , d a s e u m i e š a u p o l i t i č k e r a z m i r i c e a u s t r o - u g a r s k e d r ž a v e . K a d a se , p o s l i e t a l i j a n s k o g r a t a , s t a l o t r a ž i t i n o v i h u v j e t a o b s t a n k u A u s t r i j e , c a r p o z v a p r e s v i e t l o g a Stros8mayera u R e i c h s r a t h , k o j i ih j e i m a o o d r e d i t i . II o v o m e v i e ć u o n j e o d m a h z a ­s t u p a o i n t e r e s e h r v a t s k o g a n a r o d a , k o g a j e t o l i k o l j u b i o , a k o j i j e n j e g a n a z v a o prvim sinom domovine. O n s e j e sved j n a p i r a o , d a o p r a v d a l o z i n k u , k o j a m u s e u g r b u n a l a z i l a : „Sve za vjeru i za do­movinu". N e g o o n n e b i o s e b i č n i o d v j e t n i k j e d n e s a m e n a r o d n o s t i . Ž i v o j e z a h t i e v a o ,

d a s e A u s t r i j a p r e o b r a z i u s a v e z n u d r ­žavu , g d j e b i , k a o u n j e k a k o v o j m o n a r -h i č n o j S v a j e a r s k o j , r a z n i n a r o d i c a r s t v a n a š l i z a d o v o l j š t i n u svo j ih i n t e r e s a i ve l i ­č i n e s v o g a o b s t a n k a .

N a v a d j a m n j e g o v e v l a s t i t e r ieč i : „ A u s t r i j a , g o v o r a š e on , s a m o se m o ž e p r e u s t r o j i t i n a t e m e l j u p o d p u n o g a f e d e ­r a l i z m a , ko j i s v a k o m e n a r o d u o s i g u r a v a j e d n a k a p r a v a , k o j a b i n a r o d i d r ž a l i k a o j a m č e v i n u s v o g a p o s e b n o g a ž i v o t a i p o -v j e s t n o g a p r a v a . T a j j e d i n i t e m e l j o d g o ­v a r a r a z n i m n a r o d n o s t i m a c a r s t v a , o n j e j e d i n i k a d a r v r e m e n o m o z d r a v i t i d r ž a v n e r a n e . . . . t r g n u t i g a iz p o g i b l i , u k o j u o v o g č a s a s r c e . C e n t r a l i z a m , n e z n a m p o d k o ­j i m s e o b l i k o m s k r i v a o , n e b i m u m o g a o d o s k o č i t i " .

B i s k u p j e o s o b i t o z a g o v a r a o k o r i s t , k o j a j e i m a l a s f e d e r a l n o m u p r a v o m r i e -š i t i i z toČno p i t a n j e , k o j e se n e m o g l o riešiti n a k o r i s t u l j u d b e , k r š ć a n s t v a i s l o ­b o d e , n e g o p r e k o S l a v e n a . (Sliedi).

Za slobodu i nezavisnost. Maleni norvežk i narod, koj i

broj i dva miljuna duša, b io je dugo v r i e m e pripojen Danskoj . Godine 1 8 1 4 . u K i d b k o m miru, iste god ine k a d je i Dalmacija došla p o d A u ­striju, N o r v e ž k a bila je pridružena Š v e d s k o j , sačuvavši svoju p o d p u n u unutrašnju nezavisnost . Sedamnae­s t o g svibnja iste g o d i n e bivši napo­leonsk i vojnik i tadašnji Švedski kralj Ivan Beruađot t e poprimi nor­v e ž k i ustav, p o k o j e m u je norvežka imala svoju v l a d u , svoju vojsku, svoju mornaricu, svoje zakone, t e je samo vladareva osoba spajala o b e dvie zemlje.

AH ni to nije bi lo pravo N o r v e -žanima. Danas , d o k se u U g a r s k o j v o d i borba za to , da se dodje do personalne unije, N o r v e ž a n i hoće da 1 6 i te sveze os lobode. N j i h o v a je vo j ska spremna, u slučaju potrebe, d a i oružjem izvojšti s lobodu i ne­zavisnost svoje domovine . Sa Šved-c ima ne ce da imaju ništa zajednič­k o g a I ako g o v o r e s k o r o istim je­z i k o m , i a k o i m je domov ina za­j e d n i č k a , opet ne m o g u da se slažu. S v e d c i su aristokrati, Norvežan i de­m o k r a t i ; Svedc i su kao starija braća opojen i s lavom svoje nekidašnje dr­žave smatrali N o r v e ž a n e uviek nešto n iž im od sebe, š to je o n e druge p e k l o . U zadje vr ieme N o r v e ž k a je jako napredovala; njezina se trgo­v a č k a mornarica osob i to razv i la ; n a r o d je došao do blagostanja, te zahtjeva svoju p o d p u n u s lobodu. Boja l i su se Rusije, da se ne bi umiešala. Sada Rusija ima drugih briga , t e je za to b io z g o d n i trenutak.

P r i g o d a o d l u č n o m k o r a k u pru­ž i la se je u pitanju konsula. N o r ­vežani su tražili svoje posebne k o n -su le nezavisne od švedskih poslanika. Kralj Oškar nije ht io pristati. N o r ­v e ž k a je vlada prikazala na to svoje dimisije, ali ih je Storlhing, norvežk i sabor , odbio , pa je s e d m o g ov. mj . j ednog lasno bez razprave popr imio zaključak, p o ko jemu se proglasuje s v r g n u t i m kralja Oškara, t e se dr­ž a v n o m savjetu povjerava prov izorno vodjenje uprave.

Norvežan i se nadaju, da će se s v e riešiti mirnim putem. Spremni s u , da pr ime za kralja i k o g a dru­g o g mladjeg člana B e r n a d o t s k e kuće. S a Svedc ima bi htjeli ostati dobri prijatelji, ali odieljeni. Htje l i bi da­p a č e sklopi t i odmah i obrambeni savez sa istima, te pozvat i i D a n c e da im se pridruže. V i d i se dakle, da su vrlo promišlj ive ćudi, ali da n e trpe nad s o b o m gospodara. Ži­lavost i imaju, snage imaju, p a će i m uspjeti.

Malen narod, ali radišan. Vel i ­k i m m a r o m i t r u d o m znao se je u vr le tnoj , ledenoj , s iromašnoj zemlji p o d i g n u t do blagostanja; sačuvao je neoskvrnutu svoju narodnu savjest, s v o j narodni ponos . Sada h o ć e BVOJU s lobodu , svoju nezavisnost .

Koja nauka i ko ja korba za nas H r v a t e !

]%a n i z k e t u ž b e . T u ž e n o je, da Obćina utjerava

o d k laonice manje n e g o prije. I ovu tužbu usudio se podpi-

sati prisjednik obć ine Š ime B o r č i l o ! D a v id imo, k a k o o v a nizka

tužba stoji. Klaonica je sagradjena g o d 1 8 9 0 . Ondašnja U p r a v a dala j u j e u zakup P a š k u Rori .

Paško Rora dao je Obćini u ime k laonice god . 1 8 9 1 . K 1 6 1 0 . 1 8

god . 1 8 9 2 . K 2 2 8 0 . — god . 1 8 9 3 . K 2 4 6 8 . —

Gospod in Upravitel j Obćine Ma-dirazza povis io je svotu zakupnine do K 3 0 0 0 . I tu zakupninu uzeo je u svoje ruke Paško Rora.

On je dao od god . 1 8 9 4 . do god . 1 8 9 9 . svake g o d i n e po K 3000.

Godine 1 9 0 0 . , usl ied pisanja „Narod. Lista" i Hrvatske Krune", bi oduzeta zakupnina Pašku Rori. Ove god ine on je za prva 3 tro-mjeseca platio K 2250. A Obćina, koja je uzela klaonicu u svoje ruke , utjerala je za sami četvrti tromjesec K 3192. D a k l e u j e d n o m tromje-secu više n e g o Paško Rora kroz cielu godinu.

Obćina je utjerala god. 1 9 0 1 . K 1 3 , 1 6 0 . 8 4 god . 1 9 0 2 . K 15 ,190 .96 god . 1 9 0 2 . K 1 6 , 7 2 2 . 7 2 god . 1 9 0 4 . K 1 6 . 1 0 7 . 6 0

Od ov ih brojka valja odbit i 2 5 — 3 0 ° / o troškova.

Godine 1 9 0 4 . utjeralo se nješto manje, jer svak zna, da je te g o d i n e bila nestašica volova i d r u g o g blaga. Mesari su osim toga bili prisiljeni tući veće volove , a ovi plaćaju for. 1.50 na mjesto 3 .50 .

Dakle , da su se tukl i mali v o ­lovi, da nije bi lo nestašice vo lova i Hvinja, bilo bi se utjeralo sjegurno do 2 0 . 0 0 0 K.

N e g o to su sve nuzgredice . Glavno je, da smo brojkam doka­zali, da se je Falko Bora klaonicom obogatio.

Prisjednik obćine Šime Borć i lo , koj i je imao obraza tužbu podpisat i , valja još da zna, da osim ov ih pri­hoda kroz zadnje 4 god . manjkaju novci , koje je obćinski upravitelj Š ime Borć i lo morao plaćati na v o ­love ubijene u klaonici za ratni brod „Schwarzenberg" i za eskadru pri­g o d o m njezinih dolazka u ovu luku.

O o v o m manjku prisjednika Borč i la obavješten je Zemalj. Odbor, o čemu je i pri reviziji bilo govora , a kad stignu potrebite upute i po­datci, prosl iedit će se stvar sudu.

„Dnevni list". S v e su se naše novine više ma­

nje pozabavi le ovim dnevnikom, što g a je pokrenula narodna stranka u Banovini . Odkad postoj i ta stranka, ona nije oćuti la potrebu, da pokre ­ne svoje glasilo. Služila se je „Na­rodnim Novinama", s lužbenim or­g a n o m hrvatske vlade.

Posljednji dogadjaji, koji su se razvili uzporedo sa ugarskom kri­zom dali su nam, ako ništa, a ono bar naslutiti, da se je narodna stranka u Banovini nekako trgnula iz svoje letargije. Znamo, da se dugogodišnje veze i ukorienjeni obziri ne dadu tako lako m a h o m pretrgnuti , da nije šalni posao rebelirati se o d trena u tren i udariti nov im prav­cem, al cienimo, da se ne varamo, a k o u pojavi „ D n e v n o g a lista" uvi-djamo prvi tračak nekakve eman­cipacije narodne stranke. N a p o k o n to ne bi b io n e g o naravni proces evolucije, koja nastaje si lom okolnost i .

O narodnoj stranci kao stranci govor i l o se je uv iek k o d nas nek im više ili manje opravdanim prezirom. Možda nastaje vrieme, kad će taj prezir da malo p o malo uzjenja, i da dodje napokon čas, kad će se o narodnoj stranci u Hrvatskoj m o ć i

barem govor i t i bez srdžbe. To će zavisiti o držanju i o pisanju „Dnev­n o g a lista", a još više o radu na­rodne stranke.

Ova stranka je odavna na vladi u Banovini . Ova stranka je kriva m n o g i m nevol jam našega naroda. B i l o bi vrieme, da ova stranka p o c ­rne okajavati svoje griehe i da služi narodu svome, a ne interesima B e č a ili Pešte .

Prije svega smo Hrvati , a to zaht ievamo da b u d u i ljudi narodne stranke u Banov in i — ali ne na rieči, n e g o na djelu. Sada im je z g o d e , dakle neka se izkažu. A l i a k o oni misle, da će steći prizna­nje hrvatskoga naroda otežčavajuć položaj Magjara, onda se varaju. Od njih narod hrvatski zahtieva sa­mo i jedino rad za Hrvatsku.

DOMAĆE VIESTI. Llčlld viesti. Č u j e m o d a se iz R i m a

d a n a s p r e k o Z a d r a v r a ć a u n a š g r a d n a š p r e s v i e t l i b i s k u p D . r V i c k o P u l i š i ć .

N a š . z a s t u p n i k D . r A n t e D u l i b i ć k r e n u o j e p u t B e č a u s r i e d u p o p o d n e .

Umoljeni, j a v l j a m o , d a će d r u g i d a n D u h o v a m j e s t n e b r i j a č n i c e b i t i z a t v o r e n e .

Klub „Sv. Ćiril-Metodski zidari" u Z a g r e b u z a m j e r n i m m a r o m u z e o j e n a s e b r i g u , d a o s v o m t r o š k u i z d a d e n a ­r o d n e b i l j e g e d r u ž b e sv . C i r i l a i M e t o d a z a I s t r u , a u p o t o n j e v r i e m e p o d u z e o j e i f a b r i k a t „ d r u ž b i n i h o l o v a k a " . M i t o p o d u z e ć e n a j t o p l i j e p r e p o r u č a m o . n a š e m h v r . o b ć i n s t v u , j e r se s a m o n a t a j n a č i n m o ž e lako., a i z d a š n o p o m o ć i r o d o l j u b n o j i n s t i t uc i j i ove d r u ž b e i i z t i s n u t i m a l o p o m a l o t u d j i , o s o b i t o n j e m a č k i f a b r i k a t , ko j i n i j e n i u Čemu bol j i o d n a š e g a . — N a p r i e d svi z a d r u ž b u sv . ć i r i l a i M e t o d a !

„Lovačko ribarski vjesnik" u Z a ­g r e b u u l i s t k u p o s l j e d n j e g s v o g b r o j a p r e t i s k a o j e m n o g o t o g a , š t o s m o m i u n a š e m l i s t u o b j e l o d a n i l i o p o g u b n i m s r e d ­s t v i m a r i b a r e n j a i iz d r u g i h n a š i h č la­n a k a o b r t n o - g o s p o d a r s t v e n e n a r a v i .

Bod na amerikanskoj lozi. U u z o r ­n o m v i n o g r a d u g . A . L j u b i č i c a u E r v e -n i k u , d v o g o d i š n j a n i n ć u š a n a p o d l o z i Eu-pentris b r . 9 n o s i r o d o d 10-16 g r o z d o v a n a s v a k o m p a n j u . G r o z d o v i su ve l ik i i p r a v i l n o r a z v i j e n i .

Filoksera s e š i r i n a sve Četir i s t r a n e n e v i d j e n o m b r z i n o m . P r e p o r u č a m o n a š i m t e ž a c i m a i p o s j e d n i c i m a , d a s e d a d u oz ­b i l j n o n a p o s a o o k o o b n o v e v i n o g r a d a . A k o se j e u o b ć i n i n a š o j ove g o d i n e p o ­s a d i l o 1 V* m i l j u n a m e r i k a n a k a , n e k ih s e d o g o d i n e p o s a d e 3 i t a k o n a p r e d . S v e će b i t i s a m o z a n a š u k o r i s t .

čujemo d a n e k i T i c u l i n i M a r i n k o -vić o b l i e t a j u o k o n e k i h č e s t i t i h i z b o r n i k a i t r a ž e p u n o m o ć i z a d o j d u ć e o b ć i n s k e i z b o r e , v a r a j u ć , d a su o n i č l a n o v i i z b o r ­n o g o d b o r a „ h r v a t s k e s t r a n k e " .

O v i m u p o z o r u j e m o sve o n e , ko j i i m a j u p r a v o g l a s a , d a b u d u vrlo oprezni t e r p a z e k o m e će d a t p u n o m o ć . U p o z o ­r u j e m o sve i z b o r n i k e , d a t a dvo ju; i n isu č l a n o v i i z b o r n o g o d b o r a „ h r v a t s k e s t r a n ­k e " , v eć t o su o n i , ko j i su u z R o r u i B o r č i l a . I m e n a č l a n o v a i z b o r n o g o d b o r a i z a b r a n a n a z a d n j o j s k u p š t i n i d r ž a n o j u p r o s t o r i j a m „ S o k o l a " , b i t ć e s v a k o m i z ­b o r n i k u d o ko j i d a n p o z n a t a .

N a o p r e z d a k l e !

Po drva. S i n o ć j e p r i s p i o u n a š u l u k u p a r o b r o d „ S a l v o " d a n a k r c a d r v a iz s k l a d i š t a S t e i n b e i s s .

Javna vježba „ H r v a t s k o g S o k o l a " u Š i b e n i k u , k o j a ć e s e i z v a d j a t i p r i g o ­d o m i z l e t a u T r o g i r . Eazj>ored: 1. N a s t u p s o k o l s k e č e t e z a p r o s t e v j ežbe , č e t i r i k o m b i n a c i j e u z p r a t n j u š i b e n s k e g l a z b e . 2. P r o s t e v j ežbe s b a r j a c i m s o k o l s k o g p o d -m l a d k a . Č e t i r i k o m b i n a c i j e u z p r a t n j u g l a z b e . 3. V j e ž b e n a s p r a v a m a s o k o l s k o g p o d m l a d k a i t o n a r u č a m a , s t o lu i k o n j u . 4. U z o r n e v j e ž b e s o k o l s k e č e t e . 5 . V j e ž ­b e „ p r e d n j a č k o g z b o r a " n a r u č a m a i k o ­n j u . 6 . Z a j e d n i č k a p i r a m i d a .

Poplava. U S l a v o n i j i n a b u j a l e r i j e k e i r a z t i l e s e . N a m j e s t i m a s u p o p l a v l j e n e c i e l e r a v n i c e , k o j e s a d a i z g l e d a j u k a o m o r e .

Trus u južnoj Dalmaciji. S t r a h o t n i t r u s , ko j i j e d i e l o m s r u š i o S k a d a r , o ć u t i o s e j e n a 1. i u K o t o m , koj i j e t r a j a o 10 do 12 s e k u n d a . N a n e k i m k u ć a m a p o p u c a š e s t i e n e . U o b ć i n i S p i č u p o t r e s s e j e p o p o d n e p o n o v i o . U S p i č u s u s e 4 k u ć e m o r a l e i z p r a z n i t i , c r k v e i š k o l e z n a t n o su o š t e ć e n e . S e l o B r e k a z a s t r t o j e g u s t i m o b l a k o m d i m a . S t a n o v n i c i v e ­ć i n o m b o r a v e p o d v e d r i m n e b o m .

Reklam: Čudovište laži. K o h o ć e d a v id i n e v i d j e n u b e z o č n o s t b e z s t i d n o g l až l j i vca , n e k a č i t a u d a n a š n j e m „ J e d i n ­s t v u " n j e g o v u p i s a n i j u o Š i b e n i k u i š i b e n ­s k i m s t v a r i m a !

Slavnom U r e d n i š t v u „ H r v a t s k e R i e ­č i " u Š i b e n i k u . R a d i v ies t i , k o j a j e d o ­n e s e n a u t o m l i s t u - 7 b r o j u - o m e n i i o m o j o j ž en i , i zvo l i t e , p r e m a o d r e g j e n j i m a § 19 Z a k o n a o š t a m p i , u v r s t i t i ovaj i z -p r a v a k : N i j e i s t i n a , d a s a m j a z a k r e n u o v r a t o m žen i k o k o k o š i . N i j e i s t ina , d a j e o n a n a k o n m a l o i z d a n u l a . N i j e i s t i n a , d a j e b i lo k o g u z r o k a m o j o j ili n j e n o j l ju ­b o m o r i . N a p r o t i v j e i s t i n a , d o k a z a n a s a s u d s k i m v j e š t v o m u k a z n e n o j p a r n i c i , k o j a j e b i lo p o v e d e n a p r o t i v m e n e u s l i e d t e v i e s t i , d a je m o j a ž e n a i ž iva i z d r a v a . B r i b i r s k e M o s t i n j e 25 M a j a 1905. B o ž o B i j e l i ć .

Razgovor kod Baljkasa. D a n e : Što ste me zvali tako na svu

prešu? M i j o : Teško je, brate, čitaj!

D a n e : Što bii ja čitao! Koži ti Vice.

V i c e : Antonije pita novaca. Ako mu ne pošljemo, priti. Ne će vise pi­sati. Propali smo. K vragu sve...

D a n e : Pa što ću vam ja. Oooš...t...ja, ne dam. Iiizio mi dosta u Splitu. Uvik plati Dane, a kao da

mi je malo banka iiii zalaga-onica. Daj ti Miiijo, ti imaš.... tvoju podvornicu. A iii ti Vice..* Sve je rad tebe... daj iii ti...

V i c e : Ja bih dao, braćo, odkle ću.... Nemam....

M i j o : Lako tebi Dane govorit. Ne znaš koliko me Antonije dosad zapada. I čavle bi mi izio. A Vice, a.... karoce, a.... fraje, u.... Danih,, a.... Konjevrate, a....

M a r k o : Ja ne ću ciganlfi... Evo kruna od koteča Vidi Paško, vidi Šimeone.... kako ri­gane.... Nema meni do vas.... Dajte vi, imate za što.

S i m e o n e : Što je pravo, ja hoću.

P a š k o : Hoću i ja. Ali malo po malo, inače pojesti će Antonije sve. Prevarit će nas. Valja s njim lukavo.

V i c e : Dobra vam je. Dat ću i ja, kad počmem dobivat... A kad se fraja, nek se fraja.... ovu litru plaćam ja.

D a n e : Evala Vi Hice!

W A S H I N G T O N , 10. Predsjed­nik Rooseve l t zauzimlje se ž ivo za mir izmedj Rusije i Japana. Rusija je izjavila, da želi poznati uvjete mira.

P E T R O G R A D , 10. Car je za­hvalio Roždes tvenskomu na vjernoj službi u krvavoj bitci.

K R I S T I A N I J A , 10. N o r v e ž k a zahtieva p o d p u n u samostalnost . Sa­b o r jednoglasno zaniekao svako pravo kralju švedskomu. Mir, odu­ševljenje i dostojanstveno držanje vlada u narodu.

P A R I Z , 10. Norvežani nudja-ju svoju kraljevsku krunu k n e z u Waldemaru od Danimarke.

Proda] e se kuća u Varošu k o d

n o v o g Okružnog Sudišta. Obratit

se vlastniku Ivi Iljadici reč. Ma-

lenko za informacije. <xn <w oon