View
3
Download
2
Category
Preview:
Citation preview
NdryshueshmeriaNdryshueshmeria e e klimesklimes dhedhendryshimetndryshimet e e pritshmepritshme ne ne ShqiperiShqiperi
10 Mars 2009, Tirana International Hotel
Workshop mbi risqet dhe cenueshmerine e sektorit energjetik shqiptarndaj ndryshimeve klimatike
Eglantina Demiraj BruciProgrami per Ndryshimet Klimatike, MMFAU
Permbajtja
1. Klima e tanishme
2. Ndryshimet e pritshme klimatike
3. Ndikimet e pritshme tendryshimeve klimatike
4. Koha per tu adaptuar
1. Klima e tanishme
tipike Mesdhetare,
e karakterizuar nga dimra te bute meshume reshje dhevera te nxehta te thata
Orografi shume e thyer,
vlerat disa elementeve klimatike(reshjet, temperaturat etj.) –shume te ndryshme nga nje rajon ne tjetrin.
Temperaturat e tanishme te ajrit
ndryshueshmeriambi territorin
nga 7°C ne zonatme te lartaderi ne 15°C ne zonen bregdetare; deri ne 16°C ne
jug-perendim. Pothuajse te
qendrueshme (12-14°C) ne zonat e uleta
Burimi: KPK i Shqiperise per UNFCCC
temperaturat e ajritNdervjetore:
•ndryshueshmeria rrethvlerave normale me disaperiudha te dallueshmeme tendenca tendryshme. • gjate 15 viteve te fundit- (rritje e temperaturaveditore si ne vleratmaksimale dheminimale, vecanerishtne vere.•mbas 2000 – disa vite-perqindja e rritjes se temperaturaveminimale, me e larte se ajo e maksimumit ne vere.
ShkoderR2 = 0.5686
-1.50
-1.00
-0.50
0.000.50
1.00
1.50
2.00
1961
1964
1967
1970
1973
1976
1979
1982
1985
1988
1991
1994
1997
2000
year
tem
p.an
omal
y
anomaly Poly. (anomaly)
annnual air temperature anomaly, Lezha
-1.00
-0.50
0.00
0.50
1.00
1.50
2.00
1948
1952
1956
1960
1964
1968
1972
1976
1980
1984
1988
1992
1996
2000
2004
year
tem
p. d
evia
tion
(°C
)
temp.dev. Poly. (temp.dev.)
Kukes
R2 = 0.42
-1.50-1.00-0.500.000.501.001.502.00
1961
1965
1969
1973
1977
1981
1985
1989
1993
1997
year
tem
p.an
omal
y
anomaly Poly. (anomaly)
Tirana
-1.0-0.8-0.6-0.4-0.20.00.20.40.60.81.0
1947
1951
1955
1959
1963
1967
1971
1975
1979
1983
1987
1991
1995
1999
yearan
omal
iy (°
C)
reshjet
Totali i reshjeve: deri ne 1300 mm/vit (1360 deri ne 1470 mm/vit). Vlera me e larte, rreth 66 % e totalit- gjate muajve te ftohte(Tetor- Mars).Muajt me te lagesht: Nentor-Dhjetor, driest : Korrik – Gusht
19.5 20 20.5 21
40
40.5
41
41.5
42
42.5
-4000
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
2200
2400
2600
2800
3000
Reshjet
Durres
R2 = 0.1102
0.4
0.6
0.8
1.0
1.2
1.4
1.6
1931
1936
1941
1946
1951
1956
1961
1966
1971
1976
1981
1986
year
anom
aly
Vlore
R2 = 0.2126
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.4
1.6
1.8
1933
1938
1943
1948
1953
1958
1963
1968
1973
1978
1983
1988
year
anom
aly
Tirana - city
R2 = 0.3145
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.4
1.6
1931
1936
1941
1946
1951
1956
1961
1966
1971
1976
1981
1986
year
anom
aly
Korce
R2 = 0.1627
0.4
0.6
0.8
1.0
1.2
1.4
1.6
1931
1935
1939
1943
1947
1951
1955
1959
1963
1967
1971
1975
1979
1983
1987
year
anom
aly
•evidence e qarte e ndryshueshmerise se klimes•Evente ekstreme (shira te rrembyer, permbytje dhe thatesira) janefenomne jo te rralla per zonen – pjesee kesaj ndryshueshmerie.
Burimi: KPK i Shqiperise me UNFCCC
Evente te jeshtezakonshme te klimes se tanishme
2.Ndryshimet e pritshme te klimesProjeksione me rezolucion te ulet
HAD300Burimi: BRUCI, SEE projections.. , 2005
2.Ndryshime te pritshme te klimesProjeksione me rezolucion te ulet
Burimi: BRUCI, SEE projections.. , 2005
Ndryshimet e pritshme te klimesNdryshimet sezonale
Burimi: BRUCI, SEE projections.. , 2005
Rezolucion i larte temperaturat e ajrit (1.5 m)
Burimi: BRUCI, SEE projections.. , 2005
Temperaturat e ajrit
Burimi: BRUCI, SEE projections.. , 2005
Perqindja e reshjeve totale
Burimi: BRUCI, SEE projections.. , 2005
3.Ndryshimet e pritshme te klimes
Annual changes in temperature
0
1
2
3
4
5
6
1990 2025 2050 2100year
chan
ge (°
C)
annual changes in precipitation
-20
-15
-10
-5
01990 2025 2050 2100
year
chan
ge (%
)
Changes in temperature, summer
012345678
1990 2025 2050 2100yearch
ange
(°C)
Changes in precipitation, summer
-60
-50
-40
-30
-20
-10
01990 2025 2050 2100
year
chan
ge (%
)
!!!! Rritje ne temperaturadhe reduktim ne nivelin e reshjeve !!!!
Rritja vjetore ne temperatura: 1.0, 2.0 dhe4.1°C perkatesisht per 2025, 2050 dhe 2100
!!!! mund te priten: dimra me te bute, pranvera me te ngrohta, vera dhevjeshta me te nxehta dhe te thata.
Ulje ne reshjet vjetore: deri ne 3.0%, 6.1% dhe12.4% perkatesisht per 2025, 2050 dhe 2100
Burimi: Bruci, in V&A, Albania’s SNC to UNFCCC, 2009, draft
3.Ndryshimet e pritshme te klimes1961-90 2050 2100
Burimi: Bruci, in V&A, Albania’s SNC to UNFCCC, 2009,draft
Ndryshimet e pritshme te klimesNdryshimet ne nivelin e detit qenga 1995 (cm)
2025 2050 2100
MAGICC 8 13-17 30-45DIVA 1-2 3-15 8-35
humbja neto e ligatinavezone bregdetare e permbytur
Burimi: Bruci, in V&A, Albania’s SNC to UNFCCC, 2009,draft
3. Ndikimet e mundshme teNdryshimeve Klimatike
annual runoff changes
-60
-50
-40
-30
-20
-10
01990 2025 2050 2075 2100
year
chan
ge (%
)
winter changes, runoff
-12
-10
-8
-6
-4
-2
01990 2025 2050 2075 2100
year
chan
ge (%
)
spring changes, runoff
-80
-60
-40
-20
01990 2025 2050 2075 2100
year
chan
ge (%
)
summer changes, runoff
-100
-80
-60
-40
-20
01990 2025 2050 2075 2100
year
chan
ge (%
)
Burimi: V&A, Albania’s SNC to UNFCCC, 2009, draft
Ndikimet e mundshme
nje thatesire e pergjithshme ne zonen e studimit gjate veres(kombinimi i temperaturave ne rritje dhe avullimin e mundshemnuk eshte i balancuar me rritje te reshjeve).
rritje ne indeksin e nxehtesise (per shkak te ndryshimeve ne temperaturat e ajrit dhe ne lageshti).
Ka shume mundesi qe te kete me shume dite te nxehta dhevala nxehtesie. Keto rritje jane projektuar per te qene me temedhaja kryesisht ne zonat ku ndodh reduktim ne lageshtine e tokes.
Ka mundesi te ndodhin thatesira me te shpeshta me rrezik me te madh per zjarre.
Ditet me ngrica dhe valet e ftohta ka te ngjare te jene me tepakta.
Ndikimet e mundshme te NdryshimeveKlimatikerenie e nivelit te prurjeve te ujit, si ato vjetore dhe sezonale
renia e prurjeve me 20% redukton me 60% gjenerimin e energjise nga hidrocentralet (raporti KPK)
per shkak te reduktimit te rrjedhes se perrenjve ne ligatina, pjesa perendimore e Shqiperise do te perballet me rritjen e kerkeses per uje dhe reduktim ne furnizimin me uje, gje qe do shkaktoje zvogelim te zonave te ligatinave.
rritja ne shpeshtine e eventeve ekstreme perben potencial per permbytje si per rezervuaret nen dizenjim apo ne strukturat e tjera te rezervuareve.
jo vetem ndryshim ne sasine totale te ujit dhe ne nivelin e tij, por edhe erozion te shtratit te lumenjeve, dhe turbullimin e ujitdhe ngarkesen e sedimenteve.
Mesazhe kyce
Veprimet e adaptimit duhet te jene te integruara ne politikat e zhvillimit dhe te planifikimit ne cdo nivel. Kjo do te shkaktoje shtese per adaptimin ne planet qe nuk kane konsideruarndryshimet klimatike.
Por te injorosh ndryshimet klimatike nuk eshte opsioni i duhur –mosveprimi do te jete shume me i kushtueshem se sa adaptimi.
Burimi: Stern Review. Part V: Policy Responses for Adaptation. 20 Adaptation in the developing world.
4.Koha per tu adaptuar
Disa publikimeKomunikimi
DyteKombetar
•Inventari I gazeve me efekt
serre (GHGs) •V&A
www.ccalb.org
Recommended