Ölçme ve Değerlendirme

Ölçme ve DeğerlendirmeDeğerlendirme Kavramı ve Değerlendirme Türleri

Değerlendirme, bir ölçüt kullanarak yargıya varma ve karar verme sürecidir.

Ölçme sonuçlarını bir ölçütle kıyaslayarak ölçülen nitelik hakkında bir karara varma sürecidir.

Değerlendirme sonucunda; ölçülen özelliğin ya da niteliğin yeterli ya da yetersiz, az ya da çok, kabul edilebilir ya da edilemez düzeyde olduğu gibi bir yargıya varılması söz konusudur.

2

Değerlendirme Nedir?Değerlendirme Nedir?

Ölçme ve Değerlendirme

Değerlendirme Nedir?

3

Ölçme sonucu

Ölçüt Karşılaştırma

Karar (değer yargısı)

Ölçme ve Değerlendirme

Değerlendirme yapılabilmesi için;

1. Ölçme işleminin yapılmış olması, 2. Elde edilen ölçümün bir ölçüt ile

karşılaştırılarak bir yargıya varılması, 3. Değer biçme işleminin yapılması ya da bir

karar alınması gerekir.

4Ölçme ve Değerlendirme

ÖLÇÜT KARARDeğerYargısı

Ölçme Sonucu

•Mutlak Ölçüt

•Bağıl Ölçüt

DEĞERLENDİRME SÜRECİ

Mutlak Değerlendirme

Bağıl Değerlendirme

Örnek: Ahmet’in üç sınav ortalaması 45 puanı geçtiği için başarılı oldu.Örnek: Ayşe sınıfın aritmetik ortalamasının altında puan aldığı için başarısız oldu. Ölçme Ölçüt Karar 70 45 Geçti

Değerlendirme Süreci

5Ölçme ve Değerlendirme

6

Değerlendirme

Planlanışına göre

Kullanılan ölçüte göre

Amaçlaragöre

Gelişigüzel

Düzenli

Mutlak

Bağıl (İzafi)

Tanıma yerleştirmeye

dönük

Biçimlendirme yetiştirmeye

dönük

Sonuç görmeye dönük

Kullanılan Ölçüte göre Değerlendirme

Mutlak Değerlendirme

Bağıl (İzafi) Değerlendirme

7Ölçme ve Değerlendirme

Ölçme ve Değerlendirme Dersi 8

Mutlak DeğerlendirmeDeğerlendirilecek grubun ölçme sonuçları

dikkate alınmadan ölçütün önceden kesin olarak belirlenmesidir.

Örneğin sınıfı geçme notunun 50 olarak kabul edilmesi (Mutlak Ölçüt)

Mutlak değerlendirmede ölçüt, dersin hedef davranışlarıdır. Hedef davranışlarından belirli oranına sahip olan öğrencilerin başarılı sayılacağı kabul edilir.

Ölçme ve Değerlendirme Dersi 9

Duruma, yere ve zamana göre değişmeyen ölçütlerdir.

Birey sadece kendi performansıyla değerlendirilir. Bireyin değerlendirilmesinde grubun performansı ya da sınıf başarısı diğer öğrencilerin başarısında etkili değildir.

Örneğin; “Sınıfı geçme notu 50'dir” demek mutlak bir ölçüttür, Ahmet 75 aldı ve

sınıfı geçti demek mutlak değerlendirmedir”

Mutlak Değerlendirme

Mutlak Değerlendirme (örnek)Not vermede,Öncelikle sınavdan alınan puanlar mutlak başarı

yüzdesine çevrilir. Puanlar mutlak başarı yüzdesine aşağıdaki formülle

çevrilir.MBY=(Xi/K)*100MBY: Mutlak Başarı Yüzdesi Xi: i kişisinin sınav puanıK: Sınavdan alınabilecek en yüksek puan

Mutlak başarı yüzdesine çevrilen puanlar, okulun sınav yönetmeliğindeki ölçüt ile karşılaştırılarak nota çevrilir.

Önceden verilen örneğimizdeki puanları nota çevirmede ölçütümüz aşağıdaki gibi olsun.

MBY Not Sonuç

90-100 5 80-89 4 Geçer 70-79 3 60-69 2 0-59 1 Kalır

Öğrenci Puan Not Öğrenci Puan Not 1 48 1 21 48 1 2 72 3 22 68 2 3 72 3 23 72 3 4 58 1 24 56 1 5 46 1 25 80 4 6 74 3 26 90 5 7 63 2 27 19 1 8 42 1 28 28 1 9 26 1 29 38 1 10 18 1 30 42 1 11 81 4 31 46 1 12 56 1 32 42 1 13 52 1 33 62 2 14 62 2 34 56 1 15 58 1 35 52 1 16 56 1 36 34 1 17 52 1 37 48 1 18 40 1 38 52 1 19 36 1 39 56 1 20 30 1 40 39 1

Ölçme ve Değerlendirme Dersi 13

Bağıl Değerlendirme

Sınav sonucunda elde edilen ölçümlerin ortalamasından elde edilen değerlendirme çeşididir.

Bağıl değerlendirmede ölçüt, sınıfın ortalama başarı düzeyidir ve ortalamaya göre değişebilir.

Ölçme ve Değerlendirme Dersi 14

Bağıl Değerlendirme

Sınıfın ortalama başarısı üzerinde puan alan öğrenciler başarılı; altında puan alan öğrenciler ise başarısız sayılır.

Bu nedenle öğrencileri birbirleri ile yarışma ortamına iterek başarı düzeyinin artırılmasına neden olabilir.

Bağıl değerlendirme ile not vermede ölçüt aşağıdaki gibi geliştirilir.

Beşlik not sisteminde notların alt ve üst sınıf değerleri aşağıdaki tabloda olduğu gibi hesaplanabilir.

(Puanların Aritmetik ortalaması=51,75 ve Standart Sapma=16,77’dir)

Bağıl Değerlendirme (örnek)

Notlar Notun alt sınırı Notun üst sınırı

1 0,00 X ort-0,5 S=51,75-0,5*16,77=43,37

2 X ort-0,5 S=51,75-0,5*16,77=43,37 X ort.+0,5S= 51,75+0,5*16,77=60,14

3 X ort.+0,5S=51,75+0,5*16,77= 60,14 X ort.+ S=51,75+16,77=68,52

4 X ort.+ S=51,75+16,77= 68,52 X ort + 1,5 S=51,75+1,5*16,77=76,91

5 X ort + 1,5 S=51,75+1,5*16,77=76,91 100,00

Öğrn. Puanı Mutlak Not Bağıl Not Öğren. Puanı Mutlak Notu Bağıl Not

1 48 1 2 21 48 1 2 2 72 3 4 22 68 2 3 3 72 3 4 23 72 3 4 4 58 1 2 24 56 1 2 5 46 1 2 25 80 4 5 6 74 3 4 26 90 5 5 7 63 2 3 27 19 1 1 8 42 1 1 28 28 1 1 9 26 1 1 29 38 1 1

10 18 1 1 30 42 1 1 11 81 4 5 31 46 1 2 12 56 1 2 32 42 1 1 13 52 1 2 33 62 2 3 14 62 2 3 34 56 1 2 15 58 1 2 35 52 1 2 16 56 1 2 36 34 1 1 17 52 1 2 37 48 1 2 18 40 1 1 38 52 1 2 19 36 1 1 39 56 1 2 20 30 1 1 40 39 1 1

Yapılış Amaçlarına Göre Değerlendirme Türleri

Tanıma ve Yerleştirmeye Yönelik Değerlendirme (Öğretim Öncesinde)

Yetiştirme ve Biçimlendirmeye Yönelik Değerlendirme (Öğretim Sürecinde)

Sonuç Görmeye Yönelik Değerlendirme (Öğretimin Sonunda)

18Ölçme ve Değerlendirme

Tanıma ve Yerleştirmeye Yönelik Değerlendirme (Tanılayıcı Değerlendirme)

(Öğretim Öncesinde)

Daha çok öğrencilerin yeteneklerinin, ilgilerinin, hazır-bulunuşluk düzeylerinin ve bir önceki öğrenme (sınıf, kur ya da okul) düzeyinde edinmeleri gereken bilgi, beceri ve tutumları ne ölçüde edindiklerini belirlemek ve uygun okul, program ya da gruba yerleştirme yapmak amacıyla yapılır.

19Ölçme ve Değerlendirme

Tanılayıcı değerlendirme de amaç öğrenciyi mevcut bilişsel, duyuşsal ve devinişsel davranışları yönünden tanımak ve bu özelliklerine uygun düşecek programa yerleştirmektir.

Tanılayıcı değerlendirmede kullanılan ölçme araçları standartlaştırılmış başarı ve yetenek testleri, seçme ve yerleştirme amaçlı testler ve muafiyet testleridir.

Örnekler; Bir Kuruma (Lise, Üniversite) Özel Yetenek (Spor, Sanat) Dersi öğrencilerin (hazırbulunuşluk)

durumuna göre düzenleme

Öğretim Öncesinde-Başlangıcında Ölçme ve Değerlendirme 22

TANIMA VE YERLEŞTİRME İÇİN ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

(Giriş Düzeyinde Performansı Belirlemek İçin)

HAZIR BULUNUŞLUKÖğrenciler önkoşul niteliğinde Olan yeterliliklere sahip mi?

YERLEŞTİRME Öğrenciler bir önceki düzeydeki

kazanımları edinmişler mi?

Hazır bulunuşluk için gerekli çalışma yapılır.

Öğretime planlandığı biçimde devam edilir.

Öğrenciler bir üst düzeyeya da uygun programa

yerleştirilir.

Hayır Evet Hayır Evet

Yetiştirme ve Biçimlendirmeye Yönelik Değerlendirme (Biçimlendirici Değerlendirme ya da Süreç Değerlendirmesi)

(Öğretim Sürecinde)

Hem öğrencilerin gelişiminin sürekli izlenmesi, hem de öğrenme eksikliklerinin, problemlerinin belirlenmesi amacıyla yapılır.

23Ölçme ve Değerlendirme

Öğrencilerin bir programa girdikten sonra süreç içinde sürekli değerlendirilmeleri önemli görülmektedir.

Bu değerlendirme programa sürekli dönüt sağlamakta ve iyileştirici önlemlerin alınması için de bir kontrol sistemi oluşturmaktadır.

Bu değerlendirme türünde izleme testleri, kısa sınavlar (quiz) ve ara sınavlardan yararlanılmaktadır.

Öğretim Sürecinde Ölçme ve Değerlendirme

25

BİÇİMLENDİRİCİ DEĞERLENDİRME(Öğrenci gelişimini ve öğrenme

düzeyini izlemek için yapılır.)

Öğrenciler amaçlanan bilgi, beceri, tutum ve davranışları kazanıyor mu?

Grup ya da birey için eksiklikleri gidermeye yönelik

çalışmalar yapılır.

Öğrenmeyi pekiştirmek için dönüt sağlanır.

Süreklilik gösteren öğrenmegüçlüklerini belirlemeye

yönelik çalışmalar yapılır.

Planlandığı biçimdeöğretime devam edilir.

Hayır Evet

Sonuç Görmeye Yönelik Değerlendirme (Ürün Değerlendirmesi-Erişi Değerlendirmesi)

(Öğretimin Sonunda)

Bazı kararlar öğretim sürecinin sonunda verilir. Öğrencilere not vermek, başarılı ya da başarısız olduklarına karar vermek gibi durumlarda öğrencilerle ve öğretim ile ilgili bir sonuç değerlendirmesi yapılır.

26Ölçme ve Değerlendirme

Bu değerlendirme türünde, öğrencinin yetişme düzeyi ile programın yetiştirme gücü hakkında bir değer biçmeye esas teşkil edecek verilerin elde edilmesi ve kullanılması söz konusudur.

Program sonunda öğrencilerin kazanılmış bilişsel davranış, duyuşsal özellik ve devinişsel becerilerini ölçmeye yarayan değerlendirme türüdür.

Bu değerlendirme ile eğitim programının öğrencilere istenilen davranışları kazandırma açısından programın yeterli olup olmadığı hakkında bir yargıya varılması olası görülmektedir.

Bu değerlendirme daha çok başarı testleri ya da yeterlilik testleri ile yapılmaktadır. Böylece öğrenciye kazandırılmak istenen tüm özellikler test edilmeye çalışılmaktadır

Örnekler;

Sınıf geçme-ders tekrarı

Sertifika, diploma, mezuniyet

Programın değerlendirilmesi

29

SONUÇ GÖRMEYE YÖNELİK DEĞERLENDİRME

(Öğrenim sürecinin sonunda, son başarı-performans düzeyini

belirlemek için yapılır)

Öğrenciler öğretim sonunda amaçlanan bilgi, beceri, tutum ve davranışları kazanıyor mu?

Sınıf-ders tekrarı ya da ek öğretim yapılması

Sınıf-ders geçme, sertifika, mezuniyet gibi son bir karar

Öğretimin etkililiğinin ya da öğretim programlarının değerlendirilmesi

Öğretimin Sonunda Ölçme ve Değerlendirme

Hayır Evet