Urban Guideline of Port and Logistic City - Issue 06

เมองคมนาคมทางนำและโลจสตกส

คมอออกแบบและวางผงแนวคดเมอง

เมองคมนาคมทางนำและโลจสตกส

จดทำขนภายใตโครงการจดทำหลกเกณฑการจดประเภทเมอง

และแนวคดในการวางผงเมอง เมองทองเทยวดานนนทนาการและบนเทง

เมองอตสาหกรรม เมองศนยราชการ เมองการศกษา

และเมองคมนาคมขนสงทางนำและโลจสตกส

โดย

กรมโยธาธการและผงเมอง

เมองคมนาคมทางนำและโลจสตกส๐ นยาม - ววฒนาการ - กรณศกษา

๐ ปญหา - ความทาทาย

๐ แนวคดการพฒนาเมอง

๐ เกณฑมาตรฐานการพฒนาเมอง

๐ เมองตนแบบเมองคมนาคมทางนำและโลจสตกส

๐ การบรหารจดการเมอง

นยามววฒนาการกรณศกษา

6

โลจสตกส (Logistic) หมายถง ระบบการจดการการสงสนคา ขอมล

และทรพยากรอยางอน จากจดตนทางไปยงจดบรโภคตามความตองการของลกคา

(Dictionary)

การคมนาคมทางนา คอ การคมนาคมทใชทางนาเปนหลก ไมวาจะเปนแมนา

หรอมหาสมทร เปนการขนสงทมราคาถกทสด สวนมากใชขนสงสนคาทมนาหนกมาก

และไมตองการความรวดเรวนก (กรมการขนสงทางบก)

เมอง (City) หมายถง สถานทซงกลมคนทมความกระตอรอรนมารวมกนเพอดาเนนกจกรรมรวมกลมในรปแบบลกษณะตางๆ (Spiro Kostof)

เมองคมนาคมขนสงทางนาและโลจสตกส หมายถง สถานทซงกลมคนท

มความกระตอรอรนทจะมารวมกน เพอดาเนนกจกรรมทเกยวของกบ

การคมนาคมขนสงทางนาและระบบการขนสงสนคา

นยาม

7

1940 - 1950 1950 - 1970 1950 - ปจจบน

การคดคน

นวตกรรมใหมๆ

ทางดานการขนสง

สนคา

1750 เกดการปฏวต

อตสาหกรรม การสราง

เรอจกรกลไอนา

The Second Stage :

The Long boom

การขนยายสนคาดวยระบบ

Palletisation มการใช Shore

crane และ Lash bacet

The First Stage :

Cargoes Package

จานวนสนคาไมเกน 2 ลานตน/ป

ประชากรในพนทตากวา

50,000 คน

The Third Stage :

Industrial City Port

ขนยายสนคาดวยระบบ Ro-Ro

ขนสงคอนเทนเนอร ใช Shore

crane และ Lash bacet

Port Cargo areaSalum area

Transportroute

Port Cargo areaFactory Salum area

Transportroute

Port Cargo areaFactory

Salum area

Buffer

Transportsystem

ววฒนาการเมอง

กรณศกษา

8

ประเทศไทย

ชมชนทาเรอนำลกสงขลาจงหวดสงขลา

ทตงอยบรเวณรมชายฝงทะเลอาวไทยทางดานตะวนออกของ จงหวดสงขลา อยหางจากตวเมองสงขลา 20 กโลเมตร และหางจากเมองหาดใหญประมาณ 40 กโลเมตร เปนทตงของทาเรอนำลกสงขลามศกยภาพ เปนทาเรอขนสงสนคาระหวางประเทศ (Regional Port) ซงสงเสรมกจกรรมทางดานการขนสง อตสาหกรรมและคลงสนคา ถอวาเปนแหลงสรางงานและรายไดใหกบชมชนและพนทใกลเคยง ทงยงเปนทตงของเมองเกาสงขลา บรเวณตำบลหวเขา อำเภอสงหนคร ซงยงคงปรากฏรองรอยและแหลงโบราณสถานทสำคญอยทวไป

การพฒนาเมอง :• พฒนาโดยเนนการรองรบกจกรรมเกยวเนองกบทาเรอ ขนสงสนคาขนาดใหญ สนบสนนการเชอมตอกบระบบราง• มทศทางและแนวคดในการพฒนาและสงเสรมศกยภาพเมอง และชมชน โดยเนนการพฒนาโครงสรางพนฐานใหเพยงพอตอชมชน • ควบคมการใชประโยชนทดนโดยคำนงถงกจกรรมทเกดขน การจดตำแหนงยานและผลกระทบของกจกรรมตอ การใชประโยชนทดนประเภทอน • มงเนนการบรหารจดการแหลงทรพยากรและสภาพแวดลอม อยางเหมาะสม เพอปองกนปญหาการ เสอมโทรม การบกรกและการใชประโยชนทไมเหมาะสม

9

ตางประเทศ

เมองฮมบรกประเทศเยอรมน

การพฒนาเมอง :• สงเสรมความเปนเมองรมนำ (city on the river) มหานครสเขยว (green metropolis) และ เมองทาเรอหลก (major seaport city) มการปรบระบบทาเรอใหทนสมย มขนาดเลกลง• การพฒนาดานโลจสตกสมาปรบใชเพอลดตนทนรวมของสนคา การใชพลงงานทางเลอก รวมทงเทคโนโลยตางๆ ทจะชวยใหการผลตสนคาและบรการมประสทธภาพและสรางมลคาเพม รวมทงลดตนทนในระยะยาว• คำนงถงการออกแบบพนทสาธารณะและพนทวางในเมอง พนทสเขยว ตลอดจนคณภาพของภมทศนเนนการเชอมตอพนท การเขาถง การใชพนทรวมกน • การพฒนาในดานโครงสรางและการจดการในการแกปญหา เพอปองกนความเสยหายจากนำทวม ไฟไหมและภยพบตตางๆ

เมองฮมบรก (Hamburg) ตงอยทางทศเหนอของประเทศเยอรมน เปนเมองทใหญเปนอนดบสองของประเทศ โดยมทาเรอฮมบรก เปนทาเรอสำคญ ดวยสภาพทตงทอยทางทศใตของคาบสมทร จตแลนด (Jutland) และอยระหวางสแกนดเนเวยกบพนทวป ยโรป จงทำใหทาเรอฮมบรกมความคกคก เปนศนยกลางของ เรอขนถายสนคา เรอบรรทกสนคา พนททาเรอสวนใหญ เปนบรเวณปลอดภาษ หรอ Hamburg Freeport (ทาเรอเสร) ซงนบเปนทาเรอทใหญเปนอนดบสองของสหภาพยโรป นอกจากน เมองฮมบรกยงเปนศนยกลางการคานานาชาต ศนยกลางดาน การทองเทยวและกจกรรมทางวฒนธรรมทสำคญ

10

สรปกรณศกษา

จากการศกษาเมองตนแบบดานคมนาคมขนสงทางนำและโลจสตกส พบวา

เมองประเภทดงกลาวมองคประกอบสองสวนสอดประสานและซอนทบกนอย ไดแกเมองทมงประสทธภาพดานการขนสงทางนำโดยมทาเรอเปนศนยกลาง ตอเนองไปยงระบบขนสงอน ๆ ทางตอนในของประเทศ อกทงยงกอใหเกดอตสาหกรรม บรเวณเกยวเนองกบทาเรอ ซอนทบกบเมองทมประชากรและแรงงานของอตสาหกรรม และการขนสงอาศยอย ทมความตองการเปนชมชนทมคณภาพชวตทด ซงความตองการสองประการนมความขดแยงกนเองในตว จงตองมการวางผงเมองทลด ความขดแยงระหวางกนและทำใหเกดการสอดประสานกนอยางมประสทธภาพอกดวย

ดวยความตองการดงกลาวขางตน แนวคดในการวางผงเมองตนแบบจงไดถายทอด หลกการระบบเมองแยกสวนแบบซอนทบ (Grade Separated System) เขามาเปนองคประกอบหลกของเมอง โดยแยกระบบการเดนทางของสององคประกอบ ออกจากกน และในจดทตองตดกนกใชทางขามทางลอดหรอระบบทแยกจากกน ทำใหเกดความปลอดภยและความสะดวกของการเดนทางทแตกตางกน เนองจากเมองศนยกลางคมนาคมขนสงทางนำและโลจสตกส มการขนสงสนคาทตองการ ยานพาหนะขนาดใหญสำหรบขนสงสนคา ตองมความสะดวก รวดเรว มนคง และสามารถใหบรการไดตลอด 24 ชวโมง เปนยานพาหนะประเภททมผลกระทบ ตอชมชนสง ตองการเสนทางระดบสายประธาน และสายหลกรองรบ ตองมองคประกอบ สนบสนนทมเทคโนโลยสง ในทางกลบกน การเดนทางของประชากรในเมองทงพลเมอง และแรงงานตองการเพยงถนนสายรองและสายทองถนดวยยานพาหนะขนาดเลกและ เปนมตรกบสงแวดลอม โดยใหความสำคญ กบระบบขนสงมวลชนเบา การเดนเทาและยานพาหนะแบบไมมเครองยนตตาง ๆ จงตองแยกการขนสงทงสองประเภท ออกจากกนโดยเดดขาดเพอความปลอดภย และความสะดวกในการใชงานและใหบรการ นอกจากนยงตองการสาธารณปโภคและ สาธารณปการทแตกตางกนอกดวย โดยทสวนคมนาคมขนสงและอตสาหกรรมเกยว เนองตองการสาธารณปโภค และสาธารณปการ ทมความมนคงมประสทธภาพและ ปรมาณมากเพยงพอตอการผลตขนาดใหญ และสามารถรอรองรบภยพบตขนาดใหญไดเชนกน ในขณะทพนทเมองและชมชนตองการ โครงสรางพนฐานแบบมาตรฐาน และเปนขนาดชมชนเพอสงเสรมคณภาพชวตทด

นอกจากนยงตองมพนทกนชนทสามารถแยกองคประกอบหลกทงสองประเภทออกจากกนไดโดยเดดขาดเพอปองกนผลกระทบระหวางกน จากลกษณะดงกลาว สงผลใหวธการวางผงเมองศนยกลางคมนาคมขนสงทางนำและโลจสตกสเปนลกษณะ เมองสองขนาด สองประเภทและสองความตองการเชงพนทสอดประสานและซอนทบกน จงตองใชระบบ Grade Separated System แยกและเชอมโยงกนอยางเหมาะสม

11

S WO T

S WO T

• เปนศนยกลางทางเศรษฐกจทสำคญ ในระดบประเทศ เนองจากเปนประต เชอมโยงกบนานาชาต• มกจกรรมเกยวเนองทกอใหเกดมลคา ทางเศรษฐกจสง เชน อตสาหกรรมตาง ๆ

จดแขง Strenghts

• มความขดแยงเชงพนทระหวางกจกรรมการผลต และการขนสงกบกจกรรมของประชากรเมอง• มกจะกอใหเกดปญหาทางสงคมและคณภาพชวต เนองจากเปนเมองทตองการแรงงานทกษะและ คาจางตำเปนจำนวนมาก

จดออน Weeknesses

• การขนสงทางนำเปนการขนสงทมตนทน ตอหนวยตำทสด และไดรบความนยมในการ ขนสงสนคาขนาดใหญ• มกจะเปนแหลงขนสงและผลตสนคา อตสาหกรรมตนนำทมผลตอเนองไปยงพนท อน ๆ ของประเทศในการผลตสนคากลางนำ และปลายนำตอไป

โอกาส Opportunities

• มความตองการโครงสรางพนฐานขนาด ใหญระดบภาคหรอประเทศ เปนจำนวนมาก

ภยคกคาม Threats

12

13

ปญหาความทาทาย

14

ปญหาของเมองคมนาคมทางนำและโลจสตกส

เศรษฐกจ สงคมสง

แวดลอม

ความสนเปลองจากระบบ

การขนสงสนคา

ผลกระทบจากมลพษทาง

ทาเรอตอประชาชน

มลพษทางสงแวดลอม

จากกจกรรมการขนสง

ระบบขนสงไมมประสทธภาพ

ไมสามารถแขงขนในตลาด

ใหญได เสยโอกาสการคา

ความเหลอมลาและคณภาพ

ชวตของคนรายไดนอย

ททางานบรเวณทาเรอ

การโตอยางไรประสทธภาพ

ของพนทเมองโดยขาด

การวางแผน

การใชพลงงานสนเปลอง

จากการขาดประสทธภาพ

ของระบบขนสง

ของเสยทปลอยสธรรมชาต

ขาดการจดการอยางม

ประสทธภาพ

15

ความทาทายในการพฒนาแบบเมอง

เศรษฐกจ สงคมสง

แวดลอม

พฒนาพนททางกายภาพ

การจดลาดบพนท ใหเกด

ประสทธภาพสงสด

ทางการขนสง

สรางการเชอมตอระบบ

ขนสงสนคา เพอกระจาย

สนคาอยางมประสทธภาพ

พฒนาพนทชมชนโดยรอบ

รวมกบการพฒนาพนท

ทาเรอ

พฒนาพนททาเรอโดยเนน

การคานงสงแวดลอมเปน

หลก

สรางความเทาเทยมในการ

เขาถงโครงสรางพนฐาน

สาหรบประชาชน

พฒนาพนทเพอลดผล

กระทบตอพนทชมชน

พฒนาระบบการจดการ

ของเสยตางๆ ให

มประสทธภาพ

ใชระบบการขนสงทเปน

มตรกบสงแวดลอม ใช

เทคโนโลยขนสง

ลดการใชพลงงานและเพม

การพฒนาทางดานพลงงาน

สะอาด

แนวคดการพฒนาเมองคมนาคมทางนำ

และโลจสตกส

ประกอบดวย

1.เมองสรางสรรค

2.เมองยดหยน

3.เมองสขภาพแขงแรง

4.เมองสมดลสงแวดลอม

5.เมองคมคา

6.เมองพอเพยง

เมองทยงยนประกอบไป

ดวยองคประกอบ 3

ประการนทอยอยางสมดลองคประกอบ

3 ดานสงคม

เศรษฐกจสงแวดลอม

ทฤษฏEQO City

แนวคดการพฒนา

ประกอบดวย

1.จดการคณภาพอากาศ

2.จดการพลงงานและการ

เปลยนแปลงสภาพอากาศ

3.จดการเสยงรบกวน

4.จดการของเสย

5.จดการสภาพนา

GreenPort

เมองคมนาคมทางนำและโลจสตกส

การพฒนาเมองคมนาคมทางนาและโลจสตกส

เนนการสรางประสทธภาพดานการขนสงเชอมตอ

กบยานพาหนะประเภทอนได และมกจกรรมของการ

รวบรวมและกระจายสนคา (Logistics) รองรบ

อยางสมบรณ นอกจากนนยงตองคานงถงมตทางดาน

สงแวดลอม เนองจากเปนการพฒนาพนทในบรเวณทม

ความออนไหว การพฒนาจงมการนาแนวคดเกยวกบ

การพฒนาพนท ทาเรอทเนนถงการใหความสาคญกบ

สงแวดลอม (Green port) ควบคกนไปกบแนวคด

เมองชาญฉลาด (Smart growth city)

20

21

เกณฑมาตรฐานการพฒนาเมอง

22

ตวชวดเพอเปนเครองมอสการพฒนาผงเมองในอนาคต

ตวชวดเมองแตละประเภท เปนการกำหนดตวชวดเชงกายภาพเพอเปน benchmarking สำหรบการวางผงเมองรวมเมองประเภทตาง ๆ ทไดรบมอบหมาย

เมองคมนาคมขนสงทางนำและโลจสตกส

เมองทาเรอระหวางประเทศทมการขนสงทางนำจำนวนมาก กอใหเกดการจางงาน เกยวเนองไปถงอตสาหกรรมตาง ๆ

บทบาทหนาท

ลำดบศกยท 2 ทมบทบาทดานการขนสงและการผลต แบบอตสาหกรรมหนก

ลำดบศกยในภมภาค

ตดชายฝงทะเล มทาเรอนำลกและพนท อตสาหกรรมรองรบการพฒนา

ตำแหนงทตง

มสอง Layer ทซอนทบกน คอ ระบบคมนาคม ขนสงขนาดใหญทมประสทธภาพสงเพอใช ขนสงสนคาภายในภมภาคและระบบสญจรเบา ทปลอดภยและมความมนคงสง สำหรบประชากรเมอง

ระบบคมนาคมขนสง

มระบบสาธารณปโภคทเพยงพอตอการผลตขนาดใหญและสามารถบรการได ตลอด 24 ชวโมงอยางมนคง

สาธารณปโภค

ระบบสาธารณปการแยกระหวางสวน อตสาหกรรมและคลงสนคาทตองการบรการ ขนาดใหญเฉพาะทาง กบสาธารณปการพนฐาน ตามปกตของชมชนเมอง

สาธารณปการ

อตสาหกรรมและคลงสนคาการใชประโยชนทดนหลก

23

ความตองการตามปกตสำหรบพนทเมองพนทโลงวางและนนทนาการ

เปนพนทกนชนระหวางอตสาหกรรม และคลงสนคากบทอยอาศยของพลเมอง

พนทเกษตรกรรม

ลกษณะทางกายภาพ

เศรษฐกจ

อยตดกบเสนทางคมนาคมทางนำสายหลก และสามารถเชอมโยงกบระบบคมนาคม ทางบกและทางอากาศไดอยางสะดวก

ขยายฐานเศรษฐกจจากสาขาการขนสงออกไปสสาขาการผลต

สงคม

สงแวดลอม

เปนสงคมทมความสมดลระหวางการทำงานกบการมคณภาพชวตทด

รกษาสภาพแวดลอมเพอสรางคณภาพชวต และคณคาใหกบเมอง

24

เกณฑมาตรฐานการพฒนาเมอง

จากการศกษากรณศกษา เมองคมนาคมทางนาและโลจสตกสแสดงใหเหนวา เมองประเภทดงกลาวมการขนสงทางนา

เปนกจกรรมหลกทางเศรษฐกจ และมความตอเนองไปยงอตสาหกรรมบรรจภณฑ คลงสนคา และการขนสงตอเนองหลายรปแบบ

(Logistics) เชอมโยงกบการขนสงทางบกทจะสงถายสนคากบพนทอน ๆ ทอยตอนในของประเทศ (Hinterland) และตองม

ทตงสานกงานดานการขนสงทตองตดตอกบลกคารวมถงทตงของทอยอาศยทงสาหรบแรงงาน ในทาเรอ อตสาหกรรม

และกจกรรมอน ๆ ทมความตองการเชงพนทและโครงสรางพนฐานแตกตางจากกจกรรมดานคมนาคมขนสงเปนอยางมาก

หลกการของเมองคมนาคมขนสงจะตองรบประกนประสทธภาพ ความสะดวก และความปลอดภยดานคมนาคมขนสงใหไดใน

ระดบสง ควบคไปกบการสรางคณภาพชวตทดใหกบทงแรงงานดานการขนสงและประชากรอน ๆ ในเมอง ซงสององคประกอบ

มความตองการเชงพนททแตกตางกนและเปนอปสรรคตอกนเปนอยางมาก จงตองมการวางผง ในลกษณะทแยกสองสวน

ออกจากกนอยางเดดขาด มพนทกนชนเพอลดผลกระทบระหวางกน แตกตองสามารถเชอมโยงกนไดอยางสะดวก ปลอดภย

แยกออกจากการขนสงสนคาออกจากการสญจรของประชากรเมอง

25

เกณฑพฒนาดานสภาพภมประเทศ

พนทปาไมทะเลพนทชายหาดสาธารณะ พนทเกษตรกรรม พนทชมนา พนทเสยงภยพบต

การกาหนดขอบเขตพนทวางผงทมศกยภาพในการใชประโยชนทดนแบบเมอง โดยแบงออกเปนสองสวน ดงน

1. ตองเปนพนททไมมขอจากดหรอมอปสรรคตอการพฒนาตามทศทางการพฒนาทกาหนดไว เชน พนทชมนา

ชายหาดสาธารณะ พนทอนรกษชนบทและเกษตรกรรม เขตเกษตรกรรมชนด ปาไม แมนา เปนตน

2. ตองเปนพนทททงความเหมาะสมสอดคลองกบทศทางการพฒนาในอนาคตโดยใชทศทางการพฒนาในอนาคตของ

เมองเปนตวกาหนดเกณฑดงกลาว และจดลาดบการพฒนาพนทตามจากความเหมาะสมมากไปหาความเหมาะสมนอย

เชน การใชประโยชนทดนในปจจบน ตาแหนงทตง ระดบการใหบรการสาธารณปโภคสาธารณปการ เปนตน

26

เกณฑพฒนาดานการใชประโยชนทดน

เมองคมนาคมทางนาและโลจสตกส มการใชประโยชนทดนทมความตองการเชงพนทแตกตางกนเปนอยางมาก

จงแบงเมองออกเปน 2 สวน

1. สวนสาหรบกจกรรมคมนาคมขนสงทางนา โลจสตกสและกจกรรมเกยวเนอง ตองการพนทขนาดใหญอยตดกบทะเล

เพอความสะดวกในการคมนาคมขนสง มพนทสาหรบกจกรรมสนบสนน เชน พนทเทกอง Container Yard (CY)

อตสาหกรรมบรรจภณฑและคลงสนคา พนทเหลานควรอยรวมกลมกน เพอความสะดวกในการเชอมโยงระหวางกน

และตองอยบนเสนทางสายหลกของการขนสงทางบก ทงระบบถนนและระบบราง

2. สวนพนทเมอง อกสวนหนงคอพนทเมองทเปนทตงของสานกงานดานการขนสง พาณชยกรรมเมอง และ

พนทพกอาศยของประชากรเมอง โดยมความเชอมโยงทสะดวกระหวางยานสานกงานและทอยอาศยของแรงงาน

อตสาหกรรม กบสวนรองรบกจกรรมการขนสงสวนพนทอยอาศยของประชาชนทวไปจะอยดานตรงขามกบ

ยานคมนาคมขนสงและอตสาหกรรมเพอหลกเลยงผลกระทบตาง ๆ จากกจกรรมเหลานน

ทดนประเภททอยอาศย

หนาแนนปานกลาง (รองรบ

แรงงานบรเวณทาเรอ)

ทดนประเภทอตสาหกรรม

ทาเรอและโกดงสนคา

ทดนประเภทพาณชยกรรม

และทอยอาศยหนาแนนสง

ทดนประเภทการสาธารณปโภค

สาธารณปการ

ทดนประเภททโลง

เพอการนนทนาการ

ทดนประเภททโลง

เพอผลตพลงงานทดนประเภททอยอาศย

หนาแนนตาทดนประเภทการสาธารณปโภค

(รองรบทาเรอ)

ทดนประเภททอยอาศย

หนาแนนปานกลาง

27

เกณฑพฒนาดานระบบขนสงสาธารณะ

เมองคมนาคมขนสงทางนำและโลจสตกส ตองการระบบคมนาคมขนสงทสะดวก ประหยด ปลอดภยและมประสทธภาพ

จงตองแยกระบบคมนาคมขนสงออกเปน 2 ประเภท

1. การขนสงสนคาระหวางเมอง การขนสงสนคาระหวางเมองตองใชยานพาหนะขนาดใหญบนถนนสายหลกหรอ

ระบบรางคบนเสนทางรถไฟสายหลก มการขนสงตลอดเวลาและตองการความรวดเรวเปนอยางมาก จงตองจดให

แยกออกจากการสญจรของประชากรโดยเดดขาด เพอหลกเลยงปญหาระหวางกนทงดานความสะดวกและ

ความปลอดภย และมเสนทางสำหรบแรงงานในสวนอตสาหกรรมและการขนสงทแยกออกจาก

เสนทางการขนสงสนคาอกดวย

2. การสญจรของประชากรเมอง

ถนนสายหลก ถนนสายรอง ถนนสายยอย เสนทางระบบ

ขนสงสาธารณะ

ระบบขนสงสนคา

ภายในพนท

ระบบขนสงสนคา

ระหวางเมอง

28

เกณฑพฒนาดานทโลงวางสาธารณะ

พนทผลต

พลงงานสะอาด

สวนสาธารณะ

ระดบเมอง

สวนสาธารณะ

ระดบชมชน

บทบาทของพนทโลงวางในเมองคมนาคมขนสงทางนาและโลจสตกสจะมลกษณะเฉพาะ คอ ทาหนาทเพมเตมในสวน

การปองกนและบรรเทาภยพบตอนเกดจากกจกรรมคมนาคมขนสงทางนาและโลจสตกส รวมถงอตสาหกรรมเกยวเนอง

โดยเตรยมพนทกนชน (Buffer Zone) เพอปองกนผลกระทบจากกจกรรมเหลานนทจะมผลตอคณภาพชวตของ

ประชากรเมอง รวมถงเนนการเพมพนทโลงทเกยวของกบการผลตพลงงานสะอาดและพนททเกยวของกบการเปลยน

ของเสยในเมองกลบมาใชในการผลตพลงงานรปแบบใหม

เกณฑพฒนาดานสาธารณปโภคสาธารณปการ

29

สาธารณปโภค

สาธารณปการทวไป

สาธารณปโภค

รองรบพนททาเรอ

ระบบสาธารณปโภค สาธารณปการ สาหรบเมองคมนาคมทางนาและโลจสตกส แบงเปน 2 สวน

เพอไมใหเกดการแยงกนใชงานกบพนทเมอง ไดแก

1. สวนของพนทสาหรบกจกรรมคมนาคมขนสงทางนาและโลจสตกสรวมถงกจกรรมทเกยวเนอง สาธารณปโภคตองม

ความมนคงสงและใชงานไดตลอด 24 ชวโมง สวนระบบสาธารณปการจะมาใชรวมกบพลเมอง

ยกเวนเรองความปลอดภยเฉพาะ พนทคมนาคมขนสงทางนาและโลจสตกส จะมสาธารณปการเฉพาะแยกไว

เชน สถานดบเพลง เปนตน

2. สวนของเมอง เปนสาธารณปโภค สาธารณปการทวไปสาหรบเมอง รปแบบของเมองจงเปนลกษณะเปนสองสวน

แยกกนอย แตมการเชอมโยงกนอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ

3030

แนวทางการใชประโยชนทดนเมองคมนาคมทางนำและโลจสตกส

บานเดยวสำหรบผบรหารกจการ การขนสงและบคลากรระดบสง ในกจการอตสาหกรรม

ทอยอาศยหนาแนนนอย

บานแฝดสำหรบผเชยวชาญ วศวกรดานตาง ๆทอยอาศยหนาแนนปานกลาง

หอพกสำหรบแรงงาน

ทาเรอและพนทคลงสนคาศนยคมนาคม ขนสงและโลจสตกสทสามารถเชอมโยงกบยานอตสาหกรรมและระบบคมนาคมขนสงระดบภมภาคไดอยางสะดวก

อตสาหกรรมทเกยวเนองกบ ประสทธภาพการขนสงทางนำ

-

พาณชยกรรมและทอยอาศยหนาแนนมาก

พนทกนชนระหวางทาเรอ คลงสนคา และอตสาหกรรมกบพนทเมอง

มความเชยวชาญเฉพาะดานทาง อตสาหกรรมและการขนสง เพอสนบสนนกจกรรมหลกของเมอง

ทโลงเพอนนทนาการและรกษาคณภาพสงแวดลอม

สถาบนการศกษา

แยกเปน 2 กลมอยางชดเจน เนองจาก พนททาเรอ

คลงสนคาและอตสาหกรรม ตองมบรการสาธารณะ

ทมประสทธภาพสงและมความมนคงตลอด 24 ชม.

ในขณะทพนทเมองตองการบรการแบบพนฐาน

สถาบนราชการการสาธารณปโภคและสาธารณปการ

อตสาหกรรมและคลงสนคา (รวมคลงสนคา)

อตสาหกรรมเฉพาะกจ

ชนบทและเกษตรกรรม

40-60

17-40

20-30

1-16

12

1-5

(คนตอไร)

31

ตนแบบเมองคมนาคมทางนำ

และโลจสตกส

32

1

2เมองทมการพฒนาในลกษณะรวมพนททาเรอ-อตสาหกรรม-

ชมชน ไวดวยกนเพอสะดวกสบายแกการสญจรและขนสง

ของแรงงานทเขามาทางาน แตสญเสยสขภาวะของประชากร

ในชมชนและบรเวณโดยรอบจากมลพษดานตางๆจาก

อตสาหกรรมทาเรอ

เมองทมการพฒนาในลกษณะแยกพนท ทาเรอ อตสาหกรรม

- ชมชน เพอการจดการกบการขนสงใหมประสทธภาพ

โดยแยกเสนทางสญจรของคน และการขนสง

ควบคมมลพษเพอรกษาสงแวดลอมและคณภาพชวตของ

ประชากรในชมชน มพนทแนวกนทจะเปนแหลงเรยนรทาง

ธรรมชาตและแหลงบาบดของเสย

เมองคมนาคมทางนำและโลจสตกสแบบรวมกบเมอง

เมองคมนาคมทางนำและโลจสตกสแบบแยกกบเมอง

ประเภทเมอง

33

GENERATEตอยอดภายใตแนวคด

เมองคมนาคมทางนำและโลจสตกสแบบแยกกบเมอง

การพฒนาพนทเมองอตสาหกรรมทาเรอ โดยแยกสวนของชมชนออกจากกน

โดยพฒนาพนททางกายภาพใหตอบรบกบกจกรรมใหมทจะเกดขนในพนท

นอกจากนน ยงรวมถงการพฒนาเสนทางสญจรเชอมตอพนททมการ

ประกอบกจกรรมอตสาหกรรมโดยแยกเสนทางสญจรการขนสงกบการสญจรของ

ประชากรซงมขนาดของยานพาหนะทแตกตางกน ทงน เพมสวนของแนวกน

ทางธรรมชาต (Buffer zone) ขนเพอปองกนมลพษทเกดจากอตสาหกรรม

และทาเรอโดยแนวกนทางธรรมชาตนพฒนาในเชงการบาบดสารพษ

สรางพลงงาน พนทเรยนร พนทนนทนาการและการสรางประสบการณ

การเรยนร การทาอตสาหกรรมครวเรอนอยางครบวงจร

แนวคดใหมการประยกตแนวคดใหมกบลกษณะเมอง

34

ขอด พฒนาพนททาเรอโดย

เนนการผสานไปกบ

ธรรมชาต

คานงถงผลกระทบทางสงแวดลอม

คน และ เมองเปนหลก เนนการนา

เทคโนโลยสมยใหมเขามาชวย

เมองคมนาคมทางนำและโลจสตกส

35

ภมประเทศ

ยาน

สานกงานและคาขาย

ยานทอยอาศย

ยานทาเรอ

ยานกจกรรมนนทนาการ

พนทลาดเชงเขา

พนทลาดตา

พนทราบ

ทะเล

รองนาลก

ความหนาแนนกจกรรม

ความหนาแนนกจกรรมสง

ความหนาแนนกจกรรมสง

ความหนาแนนกจกรรมสง

ทางสญจร

ถนนหลก

ถนนรอง

ถนนยอย

เสนทางเดนเรอสมทร

พนทเปดโลง

พนทปา

พนทสวนสาธารณะ

พนททะเล

ขอเสย

ทาเรอโวซารร ประเทศฟนแลนดกรณศกษา

(Port of Vuosaari. Vuosaari Finland)

การพฒนาพนทเมองโวซารร ประเทศฟนแลนด มจดเดนท

ทาเรอโวซารร ซงเปนศนยกลางการขนสงทางทะเล ผสานกบ

การใชนวตกรรมใหมในการจดการปญหาสงแวดลอมทเกดขน

โดยเนนการพฒนา สงแวดลอม ทาเรอ คน และโครงสราง

เมอง ใหผสานไปในแนวเดยวกน

โครงการกาลงกอสราง

ยงไมมการประเมน

ผลกระทบเมอเปดใชงาน

36

ขาดพนทใหความรทาง

การศกษากบชมชน

มลพษเขาสชมชนโดยตรง

ปราศจากการปองกน

สภาพสงแวดลอมทหดหาย

ไปเนองจากอตสาหกรรม

มการสญจรทซอนทบกน

ของการขนสงและสญจร

ของชมชน

ปญหาเมองคมนาคมทางนำและโลจสตกส

37

ตนแบบเมองคมนาคมทางนำและโลจสตกส

เพมพนทนนทนาการ

และแหลงการเรยนรอนๆ

เพมแนวกนชนธรรมชาตเพอ

เพมพนทสเขยวใหกบพนท

มการสญจร

ทซอนทบกนของการขนสง

และสญจรของชมชน

สรางพนทกนชนกนการขยายอตสาหกรรม

เขามาในพนทพรอมๆ กนกบใชงานเปนพนท

สาธารณะ ผลตพลงงาน บาบด และ เรยนร

38

1

แยกศนยกลางขนสงมวลชนระหวาง

การขนสงเพออตสาหกรรม

กบการขนสงเพอการโดยสารของ

ประชากร และแยกเสนทางสญจร

หลกของการขนสงทางอตสาหกรรม

กบการสญจรของประชากร

เสนทางขนสงมวลชน

เสนทางขนสงสนคาเสนทางสญจรประชากร

เพมพนทนนทนาการและแหลงเรยนร

ทางธรรมชาตทงในสวนของ

พนทชมชนและพนทอตสาหกรรม

ทงน เปนการแทรกพนทสเขยว

ไปในตวดวย

การสรางเนนดนเพอเปนแนวปองกน

มลพษตางๆทเกดจากอตสาหกรรม

โดยเนนดนพวกนเปนพนทกกเกบขยะ

เพอนำมาสรางพลงงานตอไป

พฒนาทางดานสงคมและประชากร

แนวทางการออกแบบ

39

2

3

พฒนาแนวปองกนระหวางเมองกบ

สวนของอตสาหกรรม แยกออกจากกน

โดยแนวปองกนนเกดจากพนทททาง

ธรรมชาตทมแหลงเรยนร บำบด

และ สรางพลงงาน

นอกจากนนไอเคมทพดพามาจากทะเล

จะโดนแนวปองกนกนไวเพอไมให

สงผลกระทบกบแหลง

เกษตรกรรมทอยภายใน

พฒนาสภาพสงแวดลอมทางธรรมชาต

พฒนาทางดานเศรษฐกจและความคมคา

การแยกสวนของชมชนใหออกจากพน

ทอตสาหกรรมเพอทจะไดจดการ

สดสวนตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ

และคมคากบสงทจะพฒนา

การสรางพลงงาน โดยอาศยลมทะเล

ในการชวยผลตพลงงานทจะมาใชให

กบอตสาหกรรม ชมชน และการขนสง

ทงนยงมพลงงานทเกดจากการบำบด

และพลงงานแสงอาทตย

รปตดเมองตนแบบ

40

O2

พนทแนวกน

พนทลาเลยงนา

ผลตไฟฟาเพอใชในชมชน

นำขยะมาใชประโยชน

ผลตไฟฟาเพอใชในอตสาหกรรม

พนทเมอง พนทแนวกน สรางพลงงาน บาบดนา

พนทแนวกน

พนทลาเลยงนา

ผลตไฟฟาเพอใชในชมชน

นำขยะมาใชประโยชน

พนทเมอง พนทแนวกน สรางพลงงาน บาบดนา

ระบบบอปรบเสถยร ระบบบงประดษฐแบบ

บอบาบดนาเนนดน(ขยะ)

ระบบบอปรบเสถยร ระบบบงประดษฐแบบ

บอบาบดนาเนนดน(ขยะ)

41

พนทรบนา

นำขยะมาใชประโยชน

นำนำมาใชประโยชน

นำขยะมาใชถมทาเรอ

ผลตไฟฟาเพอใชในอตสาหกรรม

บำบดนำเสย

พนทสานกงาน อตสาหกรรม ทาเรอ

พนทรบนา

นำขยะมาใชประโยชน

นำนำมาใชประโยชน

นำขยะมาใชถมทาเรอ

ผลตไฟฟาเพอใชในอตสาหกรรม

บำบดนำเสย

พนทสานกงาน อตสาหกรรม ทาเรอ

สานกงาน พนททางเทา บอบาบดนาสานกงาน พนททางเทา บอบาบดนา

41

หลกการบรหาร

จดการเมอง

46

หลกการบรหารจดการเมองแตละประเภท คอการจดลาดบความสาคญของภาคแตละกลมอยางเหมาะสม

สรางความสมดล และความเทาเทยมกนในการแบกรบตนทนและผลประโยชนจากการพฒนา รวมถงการเขาถง

ทรพยากรและโอกาสทางเศรษฐกจอกดวย เมองแตละประเภทมแนวทางในการบรหารจดการแตกตางกน

เมองคมนาคมขนสงทางนาและ โลจสตกสมหลกการบรหารจดการเมองดงตาราง

เมองคมนาคมขนสงทางนาและโลจสตกส

เอกชนผประกอบการดานการขนสงจะเปนภาคหลกในการพฒนาเมองประเภทน เนองจากเปนกจการทใชโครงสราง

พนฐานเปนจานวนมากและกอใหเกดการจางงานตอเนองเปนการจางงานหลกในเมอง ภาคเอกชนจงตองรบผดชอบ

การพฒนาทงระบบสาธารณปโภคและสาธารณปการทงหมดทงในสวนพนทการขนสง และสวนพนทเมอง

ประเภทเมอง

คมนาคมขนสง

ทางนำและ

โลจสตกส

ภาครฐบาล ภาคธรกจ ภาคประชาสงคม ภาคปจเจกบคคล

รปแบบการ

บรหารจดท

เหมาะสม

ภาคหลก

(ผประกอบการ

ขนสง)

ภาครอง ภาคสนบสนน ภาคสนบสนน โดยความรวมมอ

ภาครฐและเอกชน

หลกการบรหารจดการเมอง

47

ตวอยางรปแบบและแนวทางบรหารจดการเมองเมองคมนาคมทางนำและโลจสตกส

เมองรอตเทอรดาม (Rotterdam) ประเทศเนเธอรแลนด

เมองรอตเทอรดาม (Rotterdam) ตงเปาขยายตวจากระบบเศรษฐกจอตสาหกรรม

ไปสการตอยอดทางความรและการบรการ เชน รเรมโครงการ knowledge port และ smart port

ซงเทศบาลและการทาเรอรวมมอกบสถาบนการศกษาในเมอง จดใหมงานวจย รบปรกษา ฝกอบรม

สนบสนนองคความรทเกยวของกบกจการทาเรอ เปนตน รวมทงขยายตวดานกจการนนทนาการ

บนเทง การทองเทยว

เมองรอตเทอรดาม (Rotterdam) และหนวยงานทเกยวของ รวมมอกบบรษทตางๆ

ตงเปาในการลดการปลดปลอย กาซคารบอนไดออกไซคลงใหได รอยละ 50 ภายในป พ.ศ. 2568 (ค.ศ. 2025)

จากอตราการปลดปลอยในป พ.ศ. 2533 (ค.ศ. 1990) ภายใตโครงการ Rotterdam Climate Initiative

รวมทงมาตรการอนๆ เพอรกษาสภาพแวดลอม เชน ปรบปรงคณภาพอากาศ

การสนบสนนบรษททคานงถงเรองสงแวดลอมในการดาเนนงาน การใชพลงงานหมนเวยน

พลงงานชวภาพ เปนตน

เมองฮมบรก (Hamburg) ประเทศเยอรมน

เมองฮมบรก (Hamburg) นอกจากจะเปนเมองทาเรอทสาคญ ยงเปนเมองการคาอกดวย

โดยเฉพาะดานการนาเขาและสงออกของสนคาตาง ๆ โดยเฉพาะอาหาร ตลอดจนการพฒนาดานโลจสตกส

มาปรบใชเพอลดตนทนรวมของสนคา การใชพลงงานทางเลอก รวมทงเทคโนโลยตางๆ

ทจะชวยใหการผลตสนคาและบรการมประสทธภาพและสรางมลคาเพม รวมทงลดตนทนในระยะยาว

เมองหลนกง ประเทศจน

รฐบาลจนมแนวคดในการกอสรางเมองหลนกงใหเปนเมองรองรบการขยายตวดานการคาระหวางประเทศ

และการขนสงทางนา โดยใหสทธประโยชนจากการเปน Free Trade Zone ธรกจทจดตงในเขตเมองใหม

หลนกงสามารถใชประโยชน จากการเปนเขตทาเรอคลงสนคาทณฑบนของทาเรอนาลกหยางซาน

ในการประกอบธรกจการคาระหวางประเทศ กลาวคอ สามารถใชประโยชนจากการเปนทาเรอการคาเสร

(Free Trade Port) ทไดรบสทธประโยชนดานภาษ โดยสนคาทนาเขาจะไดรบการยกเวนภาษนาเขา

และสนคาทสงออกสามารถขอคนภาษสงออกได นอกจากน ยงมบรการดานอนทครอบคลมและเออประโยชน

ตอธรกจการคาระหวางประเทศผานทาเรอ ไดแก คลงจดเกบสนคา ศนยโลจสตกส ระบบการกระจายสนคาตอ

ไปยงตลาดในประเทศ หรอเปลยนถายเรอเพอสงออกตอไปยงตางประเทศ ศนยรวมธรกจจดซอทเปนสนคา

ทงจากตลาดในและตางประเทศและธรกจแปรรปเพอการสงออก เปนตน

คณะทำงานนายยศพล บญสม

นายประพนธ นภาวงศดนางสาวปรยาภรณ สขกล

นายอภชาต บญญประภาสทธนางสาวณฐวรญช ภจนาพนธนางสาวณฐพชร ธนปณยนนทนายชวพงศ พพฒนเสรธรรม

นางสาวศภกา สขแจมใสนางสาวนภจร ศรฉตรสวรรณ

นายศภรตน สขฤกษนายชานนท หวงขจรเกยรต

คณะผจดทำ

บรษท ฉมา จำกด

คณะทปรกษาผศ.ดร.พนต ภจนดา

รศ.จามร อาระยานมตสกลผศ.ดร.ไขศร ภกดสขเจรญ

ผศ.ปาณทต รตนวจตรนางสาวอรอำไพ สามขนทด