Ymwybyddiaeth Iaith Language Awareness Tiwtor / Tutor Arfon Rhys

Ymwybyddiaeth Ymwybyddiaeth IaithIaith

LanguageLanguage AwarenessAwareness

Tiwtor / Tiwtor / TutorTutor

Arfon RhysArfon Rhys

Iechyd a DiogelwchIechyd a DiogelwchHealth and SafetyHealth and Safety

• Trefniadau Tân

• Lleoliad Tai Bach

• Lleoliad Parthau Ysmygu

• Fire Procedures

• Toilet Location

• Smoking Zones

Amcanion y DyddAmcanion y DyddObjectives TodayObjectives Today

• Deall pwysigrwydd ieithoedd

• Deall dwyieithrwydd

• Rhestri sgiliau dwyieithrwydd

• Hanes y Gymraeg

• Polisi Iaith WEA Coleg Harlech CAG

• Paratoi Cynllun Datblygu sgiliau ieithyddol personol

• Understand importance of languages

• Understand bilingualism

• List bilingual skills

• The History of Welsh

• WEA Coleg Harlech CAG• Language Policy

• Prepare a personal linguistic skills Development Plan

Rheolau’r DyddRheolau’r DyddRules for TodayRules for Today

• Parchu ein Gilydd Parchu Cyfrinachedd Dim sylwadau sy’n gallu brifo

• Gwrando ar farn eraill Derbyn fod gan bawb hawl i’w

barn eu hunain Peidio a thorri ar draws ein

gilydd

• Creu Awyrgylch Weithgar

Cadw at amseroedd Dim ffonau symudol

• Respecting each other Respect confidentiality No hurtful comments

• Listening to others opinions

Acknowledge everybody has a right to their opinion

Not interrupt each other

• Creating a Purposeful Atmosphere

Keeping to times No mobile phones

Ieithoedd Lladin Ieithoedd Lladin Romance LanguagesRomance Languages

•AR Aragonés (Aragones)AO Armâneti (Aroumanian)AS Asturianu (Asturian)CA (Castilian)CT Català (Catalan)CO Corsu (Corsican)FP Francoprovençal (Francoprovençal)FR Français (French)FU Furlan (Friulan)GL Galego (Galician)IT Italiano (Italian)LD Ladino (Ladin)OC Occitan (Occitan)OL Langues d'Oïl (Oïl)PO PortugueseMI MirandesRO RamanianSA Sardu (Sardinian)WA Wallon (including Picard, Lorrain and Champinois)

Ieithoedd GermanegIeithoedd GermanegGermanic LanguagesGermanic Languages

• DK Dansk (Danish)NL Nederland (Danish)EN EnglishFO FaroeseFY Frysk (Frisian)DE Deutsch (German)LU Lëtzebuergesch (Luxembourgish)SL Seeltersk (Saterfrisian)SE Svenska (Swedish)SC Scots (Scots)MO Mocheno - BernstolerCI Cimbri

• IS Islansk (Icelandic)• NK Norsk (Norwegian)

Ieithoedd SlafonaiddIeithoedd SlafonaiddSlavonic LanguagesSlavonic Languages

• BI BielorussianBG Bulgarski (Bulgarian)HR Hrvatski (Croatian)CZ Cesky (Czech)PL Polski (Polish)PM (Pomak)RT (Ruthenian)SB (Serbian)SL Makedonski (Macedonian)SK (Slovak)SL (Slovene)SO Serbsina (Sorbian)UA (Ukrainian)

Ieithoedd CeltaiddIeithoedd CeltaiddCeltic LanguagesCeltic Languages

BR Brezhoneg (Llydaweg)(Breton)KE Kernewek (Cernyweg) (Cornish)IE Gaeilge (Gaeleg) (Irish Gaelic)MX (Manaweg) (Manx)GA Gàidhlig (Gaeleg yr Alban) (Scottish Gaelic)CY Cymraeg (Welsh)

Ieithoedd Eraill yn EwropIeithoedd Eraill yn EwropOther Languages in EuropeOther Languages in Europe

•

Albaneg / AlbanianAL Arbërishtja / Arbërichte (Albanian)AV Arberishtja / Arberichte (Arvanite)

Groeg / Greek

GR Griko

Twrceg / Turkish

IA TatarTR Türçe (Turkish)

• Iaith y Basg / Basque EU Euskera (Basque)

• Baltig / Baltic LV (Latvian)

LT (Lithuanian)

• Ffin – Wrgeg / Finn - Urgic

EE (Estonian)FI Suomi (Finnish)HU Magyar (Hungarian)SM Samegiella (Sami)LL Livonian

Beth sy’n gwneud iaith yn iach?Beth sy’n gwneud iaith yn iach?What makes a language healthy?What makes a language healthy?

• Plant yn ei siarad• Nifer fawr o

siaradwyr• Arwyddion ym

mhobman• Gorsaf Radio • Sianel Deledu • Statws Economaidd• Statws swyddogol

• Children speaking it

• Large number of speakers

• Signs everywhere• Radio Station• Television channel• Economic status• Official status

DwyieithrwyddDwyieithrwyddBilingualismBilingualism

• Dwyieithrwydd yw y gallu i ddefnyddio dwy iaith yn ystod bywyd bob dydd

• Bilingualism is the ability to use two languages in aspects of everyday life.

Lefelau o Sgiliau DwyieithogLefelau o Sgiliau DwyieithogLevels of Bilingual SkillsLevels of Bilingual Skills

1. Deall Geiriau2. Deall llawer ond

ddim siarad3. Gallu Cyfarch,

diolch4. Sgwrsio anffurfiol5. Siarad ond ddim

darllen6. Siarad, darllen ac

ysgrifennu ychydig

7. Rhugl ddwyieithog

1. Understand words

2. Understand a great deal but not speak

3. Able to greet, thank

4. Informal chatting

5. Talk but not read

6. Speak, read and write a little

7. Fluent in both languages

Hanes y GymraegHanes y GymraegHistory of WelshHistory of Welsh

• 1536 – Deddf Uno• 1563 – Cyfieithu’r

Beibl• 1847-Brad y Llyfrau

Gleision• 1911 – Cyfrifiad• 1947 Ysgol Gymraeg

Llanelli• 1967 Deddf Iaith• 1982 S4C yn dechrau• 1993 – Bwrdd Iaith• 1999 – Cynulliad

Cenedlaethol

• 1536 – Act of Union• 1563 – Bible in Welsh• 1847 – Treason of the

Blue Books• 1911 – Census• 1947 – Llanelli Welsh

School• 1967 - Welsh

Language Act• 1982- S4C started• 1993 – Welsh

Language Board• 1999 Welsh Assembly

Cyfle CyfartalCyfle CyfartalEqual OpportunityEqual Opportunity

• 1975 Deddf Gwahaniaethu ar sail rhyw• 1975 The Sex Discrimination Act• 1976 Deddf Perthnasedd Hil• 1976 The Race Relations Act• 1993 – Deddf yr Iaith Gymraeg• 1993 – Welsh Language Act• 1995 – Deddf Gwahaniaethu Anabledd• 1995 - The Disability Discrimination • 2006- Deddf Cydraddoldeb• 2006 - Equality Act

Rôl y Bwrdd IaithRôl y Bwrdd IaithRole of Language BoardRole of Language Board

• Hybu a hyrwyddo’r Gymraeg

e.e. Iaith Gwaith

• Cynlluniau Iaith- cyrff cyhoeddus

• Promote and facilitate the use of the Welsh language

e.g. Working Welsh

• Language Schemes for Public bodies

Datganiad CenhadaethDatganiad CenhadaethMission StatementMission Statement

Galluogi oedolion i wella eu cyfleoedd mewn bywyd a’u rhagolygon gwaith drwy gynyddu eu gallu i ddysgu drwy ddarparu addysg o ansawdd uchel mewn sefyllfaoedd preswyl a chymunedol, gan roi sylw priodol i’r iaith Gymraeg a diwylliant Cymru.

To enable adults to enhance their life chances and employability by increasing their capacity for learning through the provision of high quality education in residential and community settings with a due regard to the Welsh language and culture’.

Cynllun IaithCynllun IaithWelsh Language SchemeWelsh Language Scheme

• Manylion pa wasanaethau sydd ar gael yn y Gymraeg

• Sut bydd y gwasanaethu yn cael eu darparu• Manylu pryd y byddant ar gael

• Details on what services ar made available in Welsh

• How these services will be provided• Detail on when these services will be available

Datblygiad PersonolDatblygiad PersonolPersonal DevelopmentPersonal Development

SEGURGwneud dim

INACTIVEDo nothing

-------------------------------CYNWEITHIOL

Gwneud cynllun gan ddisgwyl i rywbeth ddigwydd

PREACTIVEProduce a plan in expectation

of an event happening

ADWEITHIOLGwneud cynllun er mwyn

adweithio i ddigwyddiadREACTIVE

Produce a plan as a result of an event which has forced a reaction

--------------------------------GWEITHREDOL

Gwneud cynllun eich hun wedi ei seilio ar eich

anghenion a blaenoriaethau eich hun

PROACTIVE Produce a plan based on

own agenda , needs and priorities.

Dadansoddiad SWOT Dadansoddiad SWOT AnalysisAnalysis

• CRYFDERAU Beth rydw i yn ei wneud yn dda?• STRENGTHS What do I do well?

• GWENDIDAU Beth sydd angen i fi wella?• WEAKNESSES What do I need to improve?

• CYFLEOEDD Sut gallaf fod yn fwy effeithlon?• OPPORTUNITIES How can I be more effective?

• BYGYTHIADAU Beth yw’r peryglon?• THREATS What are the hazards?

Cynllun Gweithredu PersonolCynllun Gweithredu PersonolPersonal Action PlanPersonal Action Plan

Amcanion Allweddol

Key Objectives

Beth wnaf i gyflawni hwn?

What will I do to achieve this?

Sut fyddaf yn cyflawni hyn?

How will I achieve this?

Erbyn Pryd?

By When?

Ysgrifennu e-bost yn Gymraeg

Write e mails in Welsh

Mynychu cwrs

Attend a course

Ymarfer

Practice1/8/09

•Diolch yn fawr!•Thank you!