โครงงานคอม ...

การรกษาดลยภาพของสงมชวตโครงงานคอมพวเตอรประเภทสอการสอน

จดท าโดยนางสาวนทรตน เชญธงไชย เลขท 31 นางสาวปทตตา เศรษฐกจ เลขท 35

ชนมธยมศกษาปท 6 หอง 7

เสนอคณครเขอนทอง มลวรรณ

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

โครงสรางของสงมชวตทงพช สตว และมนษยประกอบดวยเซลลจ านวนมากมายมหาศาลมาอยรวมกนเปนระบบเนอเยอและอวยวะตาง ๆ ซงการท างานของเซลลตาง ๆ กตองอาศยสภาพแวดลอมทมความเหมาะสมตอเซลลดวย ดงนนในโครงสรางรางกายของสงมชวตจงจ าเปนตองมระบบการรกษาดลยภาพของสารตาง ๆ เพอชวยควบคมปรมาณสารตาง ๆ ใหมความเหมาะสมตอการท างานของเซลลอยเสมอ โดยระบบการรกษาดลยภาพของน าและแรธาตของพช สตวตาง ๆ รวมถงมนษยจะมความแตกตางกน

น าและแรธาต

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

น าและแรธาต

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

พช

สตว

การรกษาดลยภาพของน าในพช

พชเปนสงมชวตทด ารงชวตอยในสงแวดลอม โดยอาศยแรธาตและน าจากสงแวดลอม เปนวตถดบในการสงเคราะหอาหารดวยกระบวนการสงเคราะหดวยแสงเพยง 1-2% เทานน สวนน าทเหลอประมาณ 98-99% จะถกขบออกจากตนพชดวยการคายน าทางใบ ในรปของไอน าทระเหยออกจากปากใบ (stomata)เพอใหเกดแรงดงจากการคายน าท าใหสามารถล าเลยงน าจากรากพชไปสสวนยอดได และยงใชส าหรบรกษาความสมดลของระบบตาง ๆ ในตนพช บางสวนอาจสญเสยออกไปทางผวใบ สวนของล าตนทเปนเนอเยอออน ๆ และตามรอยแตกหรอรเลก ๆ ตามล าตน

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

การเปดและปดปากใบเกดขนเนองจากความเตงของเซลลคม โดยเมอในตนพชมน าอยมาก น าจากเซลลตาง ๆ รอบเซลลคมจะแพรเขาสเซลลคม ท าใหเซลลคมเตงเนองจากมปรมาณน ามาก ผนงของเซลลคมจงยดออกดงใหผนงสวนทหนางอตวแยกออกจากกนสงผลใหปากใบเปดออก แตในกรณทใบตนพชขาดแคลนน า น าจากเซลลคมจะแพรออกสเซลลตาง ๆ ทอยรอบเซลลคม เซลลคมจงหดตวไมสามารถดงผนงสวนทหนาแยกออกจากกนได สงผลใหปากใบปดลง

การรกษาดลยภาพของน าในพช

การรกษาดลยภาพของสงมชวตน าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

การเปดของปากใบขนอยกบความเตงของเซลลคม ในชวงเวลากลางวน เซลลคมซงมคลอโรพลาสตอยภายใน จะมกระบวน การสงเคราะหแสงเกดขน ท าใหภายในเซลลคมมระดบน าตาลสงขน

น าจากเซลลใกลเคยงจะเกดการออสโมซสผานเขา เซลลคม ท าใหเซลลคมอยในสภาพเตง ปากใบจงเปด ท าใหเกดชองวางตรงกลางซงพชสามารถคายน าออกมาทางปากใบ และ เมอระดบน าตาลลดลงเนองจากไมมกระบวนการสงเคราะหดวยแสง น ากจะออสโมซสออกจากเซลลคม หรอระดบทพช สญเสยน ามาก จะท าใหเซลลคมมลกษณะลบลง ปากใบจงปดการปดเปดของปากใบพชมผลตอการคายน าของพช ปากใบจง เปรยบเสมอนประตควบคมปรมาณน าภายในตนพช

การปดเปดของปากใบการรกษาดลยภาพของน าในพช

การรกษาดลยภาพของสงมชวตน าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

การปดเปดของปากใบการรกษาดลยภาพของน าในพช

การรกษาดลยภาพของสงมชวตน าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

1.) แสงสวาง ถามความเขมขนแสงมาก ปากใบจะเปดไดกวาง พชจะคายน าไดมาก2.) อณหภม เปนปจจยทอทธพลควบคกบแสงสวางเสมอ ถาอณหภมในบรรยากาศสง พชจะคายน าไดมากและรวดเรว3.) ความชนในบรรยากาศ ถาบรรยากาศมความชนสงจะคายน าไดนอย พชบางชนดจะก าจดน าออกมาในรปของหยดน า ทางรเปดเลกๆ ตามรเปดของเสนใบ เรยกวา การคายน าเปนหยดหรอ กตเตชน ( guttation ) และถาในบรรยากาศม ความชนนอย พชจะคายน าไดมากและรวดเรว

ปจจยการปดเปดของปากใบการรกษาดลยภาพของน าในพช

การรกษาดลยภาพของสงมชวตน าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

4.) ลม ลมจะพดพาเอาความชนของพชไปทอน เปนสาเหตใหพชสญเสยน ามากขน ในภาวะทลมสงบไอน าทระเหยออกไปจะ คงอยในบรรยากาศใกลๆ ใบ บรรยากาศจงมความชนสงพชจะคายน าไดลดลง แตถาลมพดแรงมากพชจะปดหรอหรแคบลง มผลท าใหการคายน าลดลง5.) ปรมาณน าในดน ถาสภาพดนขาดน า หรอปรมาณน าในดนนอย พชไมสามารถน าไปใชไดเพยงพอ ปากใบของพชจะปด หรอแคบหรลง มผลท าใหการคายน าลดลง6.) โครงสรางของใบ ต าแหนง จ านวน และการกระจายของปากใบ รวมถงความหนาของควมเคล ( สารเคลอบผวใบ ) ลกษณะเหลานมผลตอการคายน าของพช

อางอง - http://environment.ekstepza.ws/life-equilibrium.html

ปจจยการปดเปดของปากใบการรกษาดลยภาพของน าในพช

การรกษาดลยภาพของสงมชวตน าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

การรกษาดลยภาพของสงมชวตการรกษาดลยภาพน าและแรธาตของสตว

สตวแตละชนดจะมกลไกการรกษาดลยภาพของน าในรางกาย เพอใหรางกายอยในสภาวะสมดลและเหมาะสมตอการด ารงชวต เนองจากน าในรางกายของสงมชวตจะมความสมพนธกบความเขมขนของแรธาต และสารตาง ๆ ทละลายอยในน า ดงนนการรกษาดลยภาพของน าในรางกายจงมความเกยวของกบการรกษาดลยภาพของเกลอแร และสารตาง ๆ ในรางกายดวยเชนกน

การเปลยนแปลงของปรมาณน าในสวนตาง ๆ ของรางกายจะสงผลตอการเปลยนแปลงความเขมขนของแรธาตและสารตาง ๆ ในรางกาย ซงจะมผลกระทบตอเนองไปถงดลยภาพในการล าเลยงสารในระดบเซลลดวย ดงนน การรกษาดลย-ภาพของน าและแรธาตในสงมชวต จงมความส าคญเปนอยางยง โดยในสตวบางชนดอาจจะมระบบการรกษาดลยภาพของน าและแรธาตในรางกายทแตกตางกนได ดงน

สงมชวตเซลลเดยว

สตวน าจด สตวน าเคม สตวปก สตวบก คน

น าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

สงมชวตเซลลเดยว หรอโพรโทซวทอาศยในน าจด ไดแก อะมบา พารามเซยม เปนสงมชวตทมโครงสรางภายในเซลลทไมซบซอน จะใชวธการรกษาปรบสมดลของน าและของเสยทเกดขนในเซลล เชน แอมโมเนยและแกสคารบอนไดออกไซด โดยการแพรผานเยอหมเซลลออกไปสสงแวดลอมโดยตรง นอกจากนภายในเซลลยงมโครงสรางทเรยกวา คอนแทรกไทล แวควโอล (contractile vacuole) ซงมหนาทก าจดสารละลายของเสยและน าออกสภายนอกเซลลดวยวธการล าเลยงแบบ เอกโซไซโทซส ท าใหสามารถรกษาดลยภาพของน าไวได

การรกษาดลยภาพของสงมชวตการรกษาดลยภาพน าและแรธาตของสตว

สงมชวตเซลลเดยว

สตวน าจด สตวน าเคม สตวปก สตวบก คน

น าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

การรกษาดลยภาพน าและแรธาตของปลาน าจด

เนองจากสตวน าจดอาศยอยในน าทมความเขมของสารละลายต ากวาภายในรางกาย ท าใหน าจากภายนอกรางกายสามารถออสโมซสเขาสภายในรางกายไดมาก ปลาน าจดจงตองมผวหนงและเกลดปองกนการซมเขาของน า มการขบปสสาวะบอยและเจอจาง และมอวยวะพเศษทเหงอกคอยดดเกลอแรทจ าเปนคนสรางกาย

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

สงมชวตเซลลเดยว

สตวน าจด สตวน าเคม สตวปก สตวบก คน

น าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

เมอมน าทผานเขารางกายของปลาอยตลอดเวลาจะท าใหปลาเกดการสญเสยเกลอแร ไปทางผนงทบางของเหงอก ดงนนปลาน าจดจะพยายามไมดมน าและไมใหน าซมเขาทางผวหนงหรอเกลด แตปลายงมบรเวณทน าสามารถ ซมเขา ไปได คอ บรเวณเหงอกซงสมผสกบน าตลอดเวลา ดงนนปลาจงตองขบน าออกทางไตเปนน าปสสาวะ ซงเจอจาง และม ปรมาณมาก และปลาจะมเซลลส าหรบดดซบเกลอ ( salt absorbing cells ) อยทเยอบผวของเหงอก ซงจะ ดดซบเอาไอออนของเกลอจากน าเขาไปในเลอด ซงจะเปนการทดแทนเกลอแรทสญเสยไปจากการแพรออก

การรกษาดลยภาพน าและแรธาตของปลาน าจด

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

สงมชวตเซลลเดยว

สตวน าจด สตวน าเคม สตวปก สตวบก คน

น าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

การรกษาดลยภาพน าและแรธาตของปลาน าจด

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

สงมชวตเซลลเดยว

สตวน าจด สตวน าเคม สตวปก สตวบก คน

น าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

ปลาทะเล จะมลกษณะตรงขามกบปลาน าจด คอ ปรมาณน าภายในรางกายเจอจางกวาน าภายนอกรางกาย เมอกนอาหารจง กนน าทะเลเขาไปดวย ท าใหมเกลอแรในรางกายมาก ดงนนเกลดและผวหนง แทนทจะปองกนการซมของน ากลบ ปองกนเกลอแรจากน าทะเลซมเขาสรางกาย สวนเหงอก จะท าหนาทขบเกลอทมากเกนความจ าเปน ออกจากตวดวย กระบวนการแอกทฟทรานสปอรต สวนเกลอแรทตดกบอาหารเขาไปดวยจะไมถกดดซมเขาสเซลลในขณะยอยอาหาร จงออกนอกรางกายทางอจจาระ ปลาบางพวกมการปรบตวและมววฒนาการเกยวกบ ตอมเกลอ (salt gland) ไดด จงสามารถอยไดทงในน าทะเล น ากรอย และน าจด เชน ปลาหมอเทศ ในขณะทปลาสวนใหญถาเปลยนน าก อาจตายได

การรกษาดลยภาพน าและแรธาตของปลาน าเคม

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

สงมชวตเซลลเดยว

สตวน าจด สตวน าเคม สตวปก สตวบก คน

น าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

การรกษาดลยภาพน าและแรธาตของปลาน าเคม

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

สงมชวตเซลลเดยว

สตวน าจด สตวน าเคม สตวปก สตวบก คน

น าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

[เพมเตม]ในสตวพวกทมแหลงหากนในทะเลแตไมไดอาศยอยในทะเล จะม

ตอมขจดเกลอออกจากรางกาย เชน พวกนกทะเล จะมตอมเกลอ(salt gland) หรอ nasal gland อยบรเวณเหนอตาทงสองขาง เปนตน

การรกษาดลยภาพน าและแรธาตของปลาน าเคม

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

สงมชวตเซลลเดยว

สตวน าจด สตวน าเคม สตวปก สตวบก คน

น าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

นกหลายชนดจะมขนปกคลม เพอปองกนการสญเสยน าเนองจากความรอน และยงมระบบการรกษาดลยภาพของน าดวยการขบออกในรปปสสาวะนอกจากนยงพบวานกทะเลทกนพชหรอสตวทะเลเปนอาหาร จะมอวยวะทท าหนาทก าจดแรธาตหรอเกลอสวนเกนออกไปจากรางกาย เรยกวา ตอมเกลอ (salt gland) ซงอยบรเวณหวและจมก โดยแรธาตและเกลอจะถกก าจดออกในรปของน าเกลอ วธการรกษาสมดลเชนน จงท าใหนกทะเลตาง ๆ สามารถด ารงชวตอยได แมจะบรโภคอาหารทมแรธาตและเกลอสงเปนประจ า

การรกษาดลยภาพน าและแรธาตของสตวปก

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

สงมชวตเซลลเดยว

สตวน าจด สตวน าเคม สตวปก สตวบก คน

น าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

สตวบกจะไดรบน าจากการดมน า และจากน าทเปนสวนประกอบในอาหาร เชน ในพชผก ผลไม ตลอดจนน าทอยในเนอสตวตาง ๆ นอกจากนยงไดรบน าจากกระบวนการยอยสลายสารอาหาร ตลอดจนการเผาผลาญสารอาหาร หากรางกายไดรบปรมาณมากเกนไป รางกายจะก าจดน าสวนเกนออกในรปของเหงอ ไอน าในลมหายใจ ปสสาวะ และอจจาระ โดยมไตเปนอวยวะหลกทท าหนาทควบคมสมดลของน า และแรธาตในรางกาย

โครงสรางทท าหนาทควบคมเกยวกบการรกษาสมดลน าในรางกายซงเปนสวนหนงของระบบประสาทในสมองท างานประสานกนระหวางระบบประสาท ฮอรโมนและปจจยตางๆ ท าใหมผลตออวยวะเดยวกน คอ ไต รวมกนท างานเพอรกษาสมดลของน าในรางกาย โดยการควบคมน านนอาศยฮอรโมนจากไฮโปทาลามสชอ ADH และฮอรโมนจากตอมหมวกไต ไปมผลตอการท างานของไต

การรกษาดลยภาพน าและแรธาตของสตวบก

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

สงมชวตเซลลเดยว

สตวน าจด สตวน าเคม สตวปก สตวบก คน

น าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

ในรางกายคนมน าอยประมาณ 65%- 70% ซงรางกายจะตองรกษาดลยภาพนไว การรกษาดลยภาพของน าในรางกายท าไดโดยการควบคมปรมาตรน าทรบเขาและทขบออกจากรางกาย ซงมชองทางและผานกระบวนการตางๆ

ในของเหลวทรางกายรบเขาและทขบออกมานน นอกจากจะประกอบดวยน าเปนสวนใหญ ยงมเกลอแรและสารตางๆ อยดวย แมวาสารเหลานจะมปรมาตรนอยนดเมอเทยบกบปรมาตรของน า แตกมความส าคญอยางยง และรางกายตองรกษาสมดลตางๆ ดงกลาวไวใหไดเพอใหระบบตางๆ ท างานไดอยางปกต อวยวะส าคญในการรกษาดลยภาพของน าและสารตางๆ ในรางกายคอไต ซงมโครงสรางและการท างานรวมกบอวยวะอน

การรกษาดลยภาพน าและแรธาตของคน

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

สงมชวตเซลลเดยว

สตวน าจด สตวน าเคม สตวปก สตวบก คน

น าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

กระหายน า

แรงดนออสโมตกในเลอดสงกวาปกต(น าในเลอดนอย) ไฮโพทาลามส แรงดนออสโมตก

ในเลอดปกต

ตอมใตสมองสวนหลง

หลง ADH นอยกระตนทอหนวยไตและทอรวมใหดดน ากลบ

ดมน า

กระตน

รางกายขาดน า

การรกษาดลยภาพน าและแรธาตของคน

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

สงมชวตเซลลเดยว

สตวน าจด สตวน าเคม สตวปก สตวบก คน

น าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

แรงดนออสโมตกในเลอดต ากวาปกต(น าในเลอดมาก)

ไฮโพทาลามส แรงดนออสโมตกในเลอดปกต

ตอมใตสมองสวนหลง

หลง ADH มากกระตนทอหนวยไตและทอรวมใหขบน าออก

กระตน

การรกษาดลยภาพน าและแรธาตของคน

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

สงมชวตเซลลเดยว

สตวน าจด สตวน าเคม สตวปก สตวบก คน

น าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

อางอง- http://environment.ekstepza.ws/animal-

equilibrium.html

-https://wiki.stjohn.ac.th/groups/poly_ordinarycourse1/wiki/ba86f/_2__.html

การรกษาดลยภาพของสงมชวตการรกษาดลยภาพน าและแรธาตของสตว

สงมชวตเซลลเดยว

สตวน าจด สตวน าเคม สตวปก สตวบก คน

น าและแรธาต

พช

สตว

ความเปนกรด-เบส

อณหภม

อณหภม

สตวเลอดเยน

สตวเลอดอน

การรกษาดลยภาพของอณหภมในสงมชวต

สตวทกชนดจะมการยอยสลายอาหารตาง ๆ ใหกลายเปนโมเลกลสารอาหารขนาดเลก แลวน าเขาสภายในเซลลเพอไปใชเผาผลาญใหเกดเปนพลงงานส าหรบการด ารง ชวตของสงมชวตและพลงงานความรอนโดยพลงงานความรอนทเกดขนสวน หนงจะถกถายเทสสงแวดลอม และอกสวนหนงจะถกสะสมไวในรางกายเพอรกษาความอบอนของรางกาย

อณหภมในรางกายของสงมชวตแตละชนดจะสามารถเปลยนแปลงได โดยสามารถเปลยนแปลงไปไดมากหรอนอยขนอยกบระบบการควบคมอณหภมของ สงมชวตนน ซงถาหากจ าแนกลกษณะของสงมชวตโดยอาศยระบบการควบคมอณหภมในราง กายเปนเกณฑ จะสามารถจ าแนกกลมสงมชวตไดเปน 2 ประเภท คอ สตวเลอดเยน และสตวเลอดอน

การรกษาดลยภาพของสงมชวตน าและแรธาต

ความเปนกรด-เบส

สตวเลอดเยน ไดแก ง ปลาและสตวเลอยคลานชนดตาง ๆ เปนสตวทไมสามารถรกษาอณหภมของรางกายใหคงทได เมออากาศหรอสภาพแวดลอมเปลยนแปลงอณหภมรางกายจะเปลยนแปลงไปตาม สภาพอากาศดวย เชน เมอสภาพอากาศหนาวเยน รางกายสตวเลอดเยนกจะมอณหภมต าไปดวย เปนตน

อณหภมของรางกายทลดต าลงจะมผลท าใหกระบวนการท างานตาง ๆ ภายในรางกายผดปกตไปได สตวเลอดเยนจงตองมการปรบตวดวยการใชสภาพแวดลอมเขาชวย เชน การหนความรอนโดยวธหลบในรหรอในโพรงไม การผงแดดเพอใหอณหภมภายในรางกายสงขน การอพยพจากสภาพอากาศทไมเหมาะสมหรอการจ าศลใหพนจากฤดหนาวหรอฤดรอน เปนตน

การรกษาดลยภาพของอณหภมในสตวเลอดเยน

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

อณหภม

สตวเลอดเยน

สตวเลอดอน

น าและแรธาต

ความเปนกรด-เบส

การรกษาดลยภาพของอณหภมในสตวเลอดเยน

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

อณหภม

สตวเลอดเยน

สตวเลอดอน

ความเปนกรด-เบส

น าและแรธาต

สตวเลอดอน เชน นก สตวเลยงลกดวยน านมตาง ๆ และมนษย เปนสตวทสามารถปรบอณหภมภายในรางกายใหมดลยภาพอยได โดยวธการรกษาอณหภมภายในรางกายของสตวเลอดอน อาจเกดขนจากลกษณะโครงสรางทางรางกาย หรอการท างานของระบบตาง ๆ ภายในรางกาย และจากการปรบเปลยนพฤตกรรม ดงน

1) การรกษาอณหภมโดยอาศยโครงสรางของรางกาย โดยสตวเลอดอนจะมการพฒนาโครงสรางของผวหนงเพอปองกนการสญเสย ความรอนของรางกายจากสภาวะแวดลอมทมอณหภมต า เชน การมชนไขมนหนาอยใตชนผวหนง การมขนปกคลมรางกาย หรอการมโครงสรางเพอลดความรอนของรางกายจากสภาวะทมอณหภมสง เชน มตอมเหงอและรขมขนตามรางกาย ส าหรบระบายความรอน เปนตน

การรกษาดลยภาพของอณหภมในสตวเลอดอน

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

อณหภม

สตวเลอดเยน

สตวเลอดอน

ความเปนกรด-เบส

น าและแรธาต

การรกษาดลยภาพของสงมชวตการรกษาดลยภาพของอณหภมในสตวเลอดอน

อณหภม

สตวเลอดเยน

สตวเลอดอน

ความเปนกรด-เบส

น าและแรธาต

2)การรกษาอณหภมโดยอาศยการท างานของระบบตาง ๆ ภายในรางกาย เปนการตอบสนองตออณหภมทเกดจากการท างานรวมกนของระบบตาง ๆ ภายในรางกาย โดยมศนยกลางการควบคมอณหภมอยทสมองสวนไฮโพทาลามส ซงกระบวนการท างานภายในรางกาย เพอตอบสนองตออณหภมจะมล าดบขนตอนการท างาน ดงน

ถาอณหภมในรางกายสงเกนไป1.เลอดจะไหลออกมาทพนผวหนงนอย2.เหงอจะถกขบออกมาเพอท าใหรางกายเยนลง ขณะทถกขบออกไป3. ขนจะลกตงชนเพอดบอากาศ ท าหนาทใหเปนฉนวน

ถาอณหภมในรางกายต าเกนไป1.ปรมาณเลอดจะถกขบออกมาทพนผวของผวหนง2. กลามเนอจะสนเพอสรางความรอน3. ผม เสนขน จะอยในลกษณะราบกบผวหนงอออนของน าและเกลอจะสญเสยไปในขณะทเหงอออกตอนทอากาศรอน ดงนนจ าเปนตองมการทดแทนโดยการดมน าหรออาหาร

การรกษาดลยภาพของสงมชวตการรกษาดลยภาพของอณหภมในสตวเลอดอน

อณหภม

สตวเลอดเยน

สตวเลอดอน

ความเปนกรด-เบส

น าและแรธาต

การรกษาดลยภาพของสงมชวตการรกษาดลยภาพของอณหภมในสตวเลอดอน

อณหภม

สตวเลอดเยน

สตวเลอดอน

ความเปนกรด-เบส

น าและแรธาต

3) การรกษาอณหภมโดยการปรบเปลยนพฤตกรรม ในกรณทเกดการเปลยนแปลงอณหภมของสงแวดลอมอยางรนแรง การรกษาอณหภมโดยโครงสรางของรางกายและการท างานของระบบตาง ๆ ภายในรางกายไมเพยงพอตอการรกษาอณหภมภายในรางกาย สตวตาง ๆ จงมการปรบเปลยนพฤตกรรมบางอยาง เพอใหสามารถใชสภาพแวดลอมเขามาชวยในการรกษาอณหภมภายในรางกาย เชน การนอนแชน า การอพยพไปสพนทมอณหภมเหมาะสมกวา การใสเสอกนหนาวของมนษย เปนตนอางอง - http://vichakarn.triamudom.ac.th/comtech/studentproject/final55/345/html/homeostasis_content.html

การรกษาดลยภาพของสงมชวตการรกษาดลยภาพของอณหภมในสตวเลอดอน

อณหภม

สตวเลอดเยน

สตวเลอดอน

ความเปนกรด-เบส

น าและแรธาต

ทางเคม

ทางการหายใจ

ทางไต

การควบคมกรด - เบส

หมายถง การควบคมความเขมขนของ ไฮโดรเจนไอออนของน าในรางกายหรอเลอดใหมคาคงท เพอใหเหมาะกบการท างานของเอนไซมและปฏกรยาตางๆในรางกาย การทของเหลวในรางกายหรอในเซลล จะมโฮโดรเจนไอออนมากหรอนอยนนเกดจากการแตกตวของโฮโดรเจนไอออนจากกรดชนดตางๆ ถามโฮโดรเจนไอออนเขมขนมากคา pH จะต าแสดงสภาพเปนกรด แตในทางตรงกนขามถาของเหลวนนมโฮโดรเจนไอออนเขมขนนอยคาpH จะสงแสดงสภาพเปนเบส ซงสารทใหความเขมขนของไฮโดรเจนไอออนต าลงไดแก สารไฮโดรเจนคารบอเนตไอออน ฟอตเฟตไอออนและไฮดรอกไซดอไออน ซงรายกายของเรามกลไกควบคมกรด – เบส อย 3 วธ ไดแก ความคมดวยวธทางเคม ทางการหายใจ ทางไต

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

น าและแรธาต

อณหภม

ความเปนกรด-เบส

การควบคมภาวะกรด – เบสดวยวธทางเคมหรอเรยกอกอยางหนงวา บฟเฟอรง (buffering) ระบบ

บฟเฟอร (บฟเฟอรคอสารละลายกรดออนหรอเบสออนซงสามารถลดการเปลยนแปลงของ pH ในภาวะทไดรบกรดหรอเบสได ท าให pH เปลยนแปลงไมมาก เหมอนกบทพบในการเตมกรดหรอเบสลงไปในน าเปลา) จะปองกนการเปลยนแปลงความเปนกรด – เบสของรางกายไมใหรวดเรวเกนไปกรด – เบส บฟเฟอร ประกอบดวยกรดออนและเบสออน เปนคๆ ซงจะ แตกตว(Ionized) ไดเกลอของกรดหรอเบสอยางเดยวกน ท าใหกรดแก หรอ เบสแกเจอจางลง

การควบคมกรด - เบส

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

ทางเคม

ทางการหายใจ

ทางไต

น าและแรธาต

อณหภม

ความเปนกรด-เบส

ระบบบฟเฟอรชวยใหสารละลายใดๆทท าใหมคาความเปน กรด เบส เกอบคงทบฟเฟอรทส าคญในเลอดไดแก1 ระบบบฟเฟอรโปรตน สามสวนส ของบฟเฟอรทงหมด ไดแก โปรตนในพลาสมา ฮโมโกลบน2 บฟเฟอรโฮโดรเจนเปอรแมงกาเนต ประกอบดวยโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต และกรดคารบอนก3 บฟเฟอรฟอสเฟต ประกอบดวยฟอสเฟตไอออน

การควบคมภาวะกรด – เบสดวยวธทางเคมการควบคมกรด - เบส

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

ทางเคม

ทางการหายใจ

ทางไต

น าและแรธาต

อณหภม

ความเปนกรด-เบส

การเปลยนแปลงอตราการหายใจ โดยศนยควบคมการหายใจทสมองสวนเมดลลา-ออบลองกาตา ถา pH ในเลอดต าลงการหายใจเรวขน แตถา pH สงขนอตราการหายใจจะชาลง ซงการหายใจจะชวยแกปญหาความเปน กรด เบส ในเลอดได 50-70 %

ความเปนกรดในเลอดเกดจากการรวมตวของคารบอนไดออกไซดกบน าไดเปนกรดคารบอนก ซงเปนกรดออน ดงสมการ 𝐶𝑂2 +𝐻2𝑂 -

----> 𝐻2𝐶𝑂3

การควบคมภาวะกรด – เบสดวยวธทางการหายใจการควบคมกรด - เบส

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

ทางเคม

ทางการหายใจ

ทางไต

น าและแรธาต

อณหภม

ความเปนกรด-เบส

แมวา 𝐻2𝐶𝑂3 จะแตกตวไดงายและใหไฮโดรเจนไอออนจ านวนนอยกตาม แตกมอยเปนปรมาณมากในรางกาย จงท าใหเกดภาวะกรดไดมากเชนเดยวกน ดงนน คารบอนไดออกไซดทไดออกมาจะถกขบออกอยางรวดเรว โดยการเพมอตราการหายใจ ดงนนกรดคารบอนกซงเปนตวท าใหเกดไฮโดรเจนไอออนในเลอด กจะถกก าจดออกไปไดอยางรวดเรว ศนยควบคมการหายใจในเมดลลา จะมความไวมากตอคารบอนไดออกไซดและความเปนกรดของเลอด ถามการเพมขนของอยางใดอยางหนง หรอทงสองอยางกจะท าใหมการหายใจเพมขนเพอจะท าใหกลบเขาสภาวะปกตไดเรวขน

การควบคมภาวะกรด – เบสดวยวธทางการหายใจการควบคมกรด - เบส

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

ทางเคม

ทางการหายใจ

ทางไต

น าและแรธาต

อณหภม

ความเปนกรด-เบส

ไต มบทบาทส าคญในการรกษาความเปนกรด-เบสของเลอด เมอ pH ของเลอดต าเกนไป หนวยไตจะขบสารทมสวนประกอบของ 𝐻+ และแอมโมเนยมไอออน (𝑁𝐻4+) ออกจากเลอด และในขณะเดยวกนกจะเพมการดดกลบไอออนบางประเภท ซงลดความเปนกรดของเลอด ไดแก โซเดยมไอออน (𝑁𝑎+) และไฮโดรเจนคารบอเนตไอออน สวนเมอ pH ของเลอดสงเกนไปจะเกดกระบวนการตรงขาม โดยการขบ H(ทเพมขนหรอลดลง)ทางไต มหลกการวา มกรดในรางกายมากขบออกไปพรอมกบปสสาวะ ถาเปนเบสในรางกายมากกขบออกพรอมกบปสสาวะ

การควบคมภาวะกรด – เบสโดยไตการควบคมกรด - เบส

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

ทางเคม

ทางการหายใจ

ทางไต

น าและแรธาต

อณหภม

ความเปนกรด-เบส

ไตจะสามารถควบคม กรด - เบส โดยระบบบฟเฟอร โดยการขบแอมโมเนยซงมอย 3 วธ ในการทจะชวยรกษา pH ของน าภายนอกเซลลไวได ดงน

1. ไตจะขบ 𝐻𝐶𝑂3− ออก

2. โดยการแลกเปลยน (𝑁𝑎+ กบ 𝐻+ โซเดยมไอออนจะถกดงกลบในทอไตซงจะแลกกลบ 𝐻+ และ 𝐻+ จะถกขบออกทางปสสาวะซงเปนกรด ดงนนน าภายนอกเซลลจะมความเปนกรดนอยลง

การควบคมภาวะกรด – เบสโดยไตการควบคมกรด - เบส

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

ทางเคม

ทางการหายใจ

ทางไต

น าและแรธาต

อณหภม

ความเปนกรด-เบส

3. ไตจะสามารถสรางแอมโมเนยไดซงเมอรวมกบ 𝐻+ ไดเปนแอมโมเนยไอออนในทอไต รางกายจะมแนวโนมทจะเกดกรดไดคอนขางมาก เพราะมการคงของคารบอนไดออกไซด และมการคงของของเสยจากเมแทบอลซม นอกจากนภาวะกรดอาจเกดจากการขาดอาหารหรอ เบาหวานกได เนองจากการน าเอาไขมนมาใชกรดจะถกท าใหเจอจางลงโดยบฟเฟอร ทอยในเลอดและของเหลว ในเซลลหรอมการเพมอตราและความลกของการหายใจ ซงจะขบคารบอนไดออกไซดออกไปจากเลอด และทายสดกมการขบกรดออกไปทางปสสาวะโดยไตจนท าใหกลบคนสภาวะปกต

การควบคมภาวะกรด – เบสโดยไตการควบคมกรด - เบส

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

ทางเคม

ทางการหายใจ

ทางไต

น าและแรธาต

อณหภม

ความเปนกรด-เบส

ภาวะเปนเบสพบไดคอนขางนอย แตอาจเกดไดถามการเสยกรดจากกระเพาะอาหาร ในการอาเจยน หรอจากการกนอาหาร หรอยาทเปนเบส เชน การกนยาเคลอบกระเพาะ ในการรกษาโรคกระเพาะ เปนตน กลไกของระบบบฟเฟอร จะท างานตรงกนขามกบภาวะเปนกรด คอ การหายใจกจะถกกด คารบอนไดออกไซดกจะคง และไฮโดรเจนไอออนกจะเพมขน ไตกจะขบปสสาวะทเปนเบสออก รางกายกจะกลบคนเขาสภาวะปกต

การควบคมภาวะกรด – เบสโดยไตการควบคมกรด - เบส

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

ทางเคม

ทางการหายใจ

ทางไต

น าและแรธาต

อณหภม

ความเปนกรด-เบส

ในคนทมสขภาพแขงแรง กลไกของบฟเฟอรทงสองชนด น กจะท างานอยางมประสทธภาพ และรวดเรวจะไมท าใหเกดการเปลยนแปลง pH ของเลอดและของเหลวในเนอเยอจากปกต คอ pH 7.4 แตในคนทเปนโรค การเปลยนแปลงอยางรนแรงจะเกดขนได และสามารถทจะท าใหเปนอนตรายถงตายได ถาไมมการแกไข และรกษาไวทนทวงท

อางอง - http://environment.ekstepza.ws/equilibrium-mechanism.html

การควบคมภาวะกรด – เบสโดยไตการควบคมกรด - เบส

การรกษาดลยภาพของสงมชวต

ทางเคม

ทางการหายใจ

ทางไต

น าและแรธาต

อณหภม

ความเปนกรด-เบส