Toplu Taşımacılığın Finansmanı

Toplu Taşımacılığın FinansmanıMevcut Durum ve Yenilikçi Yaklaşımlar

İstanbul Üniversitesi Toplu Taşımacılık Yönetimi Dersi

8 Kasım 2010Kaan Yıldızgöz

Yatırımlar

İşletme

Finansmanı Kim Karşılıyor?

Kim Karşılamalı?

Merkezi İdare

Yerel Yönetimler

İşletmeciler

Qui devrait finance ?

Kim Karşılamalı?

Yatırımlar

PPP

Finansmanı Kim Karşılıyor?

Yolcular

Kamu İdareleri

Diğer Gelirler

Qui devrait finance ?Kim Karşılamalı?

Finansmanı Kim Karşılıyor?

İşletme

Yatırımların Finansmanı

• İşletmeden farklıdır• Büyük partiler, Büyük ölçek, Uzun vade• Altyapı yatırımları genelde kamu tarafından

finanse edilir• Kamunun farklı katmanları• Özel sektörün ilgisi daha az!

• Avusturya: Metro: Devlet/Kent: 50/50 %• İsviçre: Kent yönetimi, devlet ve kanton yönetimi

tarafından ortak olarak finanse edilen çeşitli programlar mevcut

• Almanya:• ”Gemeindeverkehrsfinanzierungsgesetz”(!) Türe

bağlı olmak üzere % 75’e kadar federal hükümet tarafından kaşılanabilir

Yatırımların Finansmanında Farklı Yöntemler

Yatırımların Finansmanında Farklı Yöntemler

• İspanya: Merkezi idarelerin fon katkısı ile birlikte Yerel ve Bölgesel İdareler

• Danimarka: Raylı sistemler genelde merkezi idare tarafından, Kopenhag metrosu için özel durum!

• İngiltere: Londra: Büyük projeler genelde merkezi hükümet tarafından

• İngiltere: Genel: Merkezi idarelerin fon katkısı ile birlikte Yerel ve Bölgesel İdareler

• Kolombiya Bogota’da TransMilenio % 70 Merkezi Yönetim, % 30 Belediye tarafından karşılandı.

İşletmeciliğin Finansmanı

• Özel sektörün katılımı daha fazla

• Bilet gelirleri önemli

• Reklam ve gayrimenkullerden gelen gelirler...

• İmtiyazlı yolcu grupları için merkezi idareden katkı!

• Gerçekleştirilen hizmet düzeyine göre bonus&malus

“Finansmanı Kim Karşılmalı?”Prensipleri

• Müşterilerden gelen bilet gelirleri ve kamu finansmanı dışında 2 genel prensip:

• Kirleten Öder Prensibi

• Faydalanan Öder Prensibi

Kirleten Öder

• Diğer sektörlerden ve ulaşım modlarından katkı:

– Akaryakıt vergisi

– Yol kullanım ücretlendirmeleri

Faydalanan Öder

• Gayrimenkul Geliştirme

• Arazi Değer Artış Vergisi

• Versement de transport

Versement de Transport

• Paris

• 9’dan fazla personel çalıştıran firmalar bulundukları belediyeye ödüyorlar.

• 2008’de 4.3 milyar $

PPPKamu Özel Sektör Ortaklıkları

• Kavramlar Arası Farklıklar!

• Deregülasyon• Özelleştirme• PPP

PPP Türleri

• YİD – Yap, İşlet ve Devret• TYİD DBOM – Tasarla, Yap Build, İşlet, ve

Devam Et• TYİDD – Tasarla, Yap, İşlet, Devam Et, Devret• FTYİDD – Finanse et, Tasarla, Yap, İşlet, Devam

Et, Devret• GFTJYUEPNGFRO………

GAYRİMENKUL GELİŞTİRME

“ Yeni Yol ve Raylı Sistem Güzergahlarını tahmin

edebilen biri servet kazanabilir!”

12 Şubat 2003

Dockland Light Rail - Londra

•Don Riley tarafından yapılan araştırmaya göre:Jubilee metro hattı uzatmasındaki istasyonların 500 m etrafındaki gayrimenkullerde £13 milyar değer artışı gözlendi!

•Uzatma inşaatının maliyeti 3.5 milyar

Kopenhag - Orestad

Proje Stratejisi

• Değersiz alınan araziler• Yatırımlar için kredi • Metro Yapımı• Metro Yatırımı Arazi Değerlerini arttırır• Araziyi geliştir, değerlendir ve Sat!• Kredileri Öde!

Orestad Development Corporation

• Merkezi İdare ve Yerel Yönetim Ortak• Kurumu• Orestad Bölgesinin Geliştirilmesi• .... Kamu fonları kullanılmadan yeni metro• inşaatı ve Orestad Bölgesinin Geliştirilmesi

Uzun Vadeli Bütçe

-20000

-15000

-10000

-5000

0

5000

1993 1996 1999 2002 2005 2008 2011 2014 2017 2020 2023 2026 2029 2032 2035 2038 2041 2044 2047 2050

Dubai Metro

Hong Kong - MTR

Dünyada bir çok kentte Yeni Projeler!

• Örn: Madrid5 Yeni Metro, 2 Banliyo İstasyonuGayrimenkul Geliştirmeden 150 m Euro

SPONSORLUKLAR

Metro İstasyonları İsim Hakları

• Dubai Metro

– 13 İstasyon

– 10 Yıl

– 490 milyon $

• New York Metro

– Barclays

– Atlantic Avenue İstasyonu

– 4 milyon $

New York Metro

AKILLI KART SİSTEMLERİ

Kart Programları

• Ödeme Aracı Olarak Kullanılması

• Yeni Müşteri Kazanımının Sağlanması

• Müşteri Sadakatinin Sağlanması

• Güçlü bir Veritabanı Kazanmak

• İletişim Olanakları Yaratmak

• Ek Gelir Kaynağı Oluşturmak

Advantage Card 75 mio USD’ye

HSBC’ye satıldı

The Economist, 6 Ocak 2005:Frequent flyer miles – In terminal decline?

Çeşitli Kullanım Alanları

Çeşitli Ortaklıklar

Toplu Taşımacılığın FinansmanıMevcut Durum ve Yenilikçi Yaklaşımlar

İstanbul Üniversitesi Toplu Taşımacılık Yönetimi Dersi

8 Kasım 2010Kaan Yıldızgöz