Toplu Taşıma Raporu

Bursa Bykehir Belediyesi Ulam Ana Plan

Rapor 5.2 BLM - 2: TOPLU TAIMA ULAIM ANA PLANI RAPORU UBAT 2012 Dr.Mh. Manfred F. Brenner

Yk. Co. Uzm. Dirk Kopperschlger

Yk. Co. Uzm. Gnter Bendias

Yk. Mh. Ali mezolu

Merkez Ofis: Rathausplatz 2 - 8, 73432 Aalen, Germany Telefon:+49-7361-5707-0 Telefaks:+49-7361-5707-77 E-Mail: [email protected] Web: www.brenner-ingenieure.de

DR. BRENNERINGENIEURGESELLSCHAFT MBHConsulting Engineers for Transport and Traffic

Bursa Bykehir Belediyesi Ulam Ana Plan Rapor 5.2 Blm 2: Toplu Tama

DR. BRENNER INGENIEURGESELLSCHAFT MBH Aalen/Stuttgart I

NDEKLER 1. NSZ 1

2. TOPLU TAIMA HATLARI AI VE YOLCULUK TALEPLER 3

2.1 Yeni dzenleme ile ilgili temel prensipler 3 2.2 Hafif metro 5 2.3 Tramvay 6 2.4 Osmangazide bulunan tarihi tramvay 7 2.5 Mudanyada bulunan mini tramvay 7 2.6 Birincil otobs hatlar 8 2.7 kincil otobs hatlar 8 2.8 Mikrobs hatlar 9 2.9 Eriim ve kullanm standartlar 9

3. TRAFK ATAMASI HEDEF KONSEPT 2030 10

4. TRAFK ATAMALARI ARA KADEME 2020 17

5. TARFE SSTEM 20

6. BLET TEKNOLOJS 22

7. YOLCU BLGLENDRME 22

8. AKTARMA NOKTALARI VE DURAKLAR 24

9. ARALAR 27

10. TOPLU TAIMANIN ORGANZASYONU 33

11. NERLEN KONSEPTN GEREKLETRME KADEMELER 35

11.1 Ksa vadeli neriler 36 11.2 Orta vadeli neriler 39 11.3 Uzun vadeli neriler 41


DR. BRENNER INGENIEURGESELLSCHAFT MBH Aalen/Stuttgart II

12. PLANLAR

Plan 2.1-1 Toplu tama tarifeli A Hedef Konsept 2030 Plan 3-1 Hedef Konsept 2030 Plan 3-2 Hedef Konsept 2030 Plan 4-1 Ara Kademe 2020 Plan 4-2 Ara Kademe 2020 Plan 5-1 Tarife blgesi plan Plan 8-1 Toplu tamann nemli balant noktalar Plan 8-2 2030 P+R ve B+R hizmetleri ile ilgili neri Plan 11-1 Toplu tama gerekletirme kademeleri


DR. BRENNER INGENIEURGESELLSCHAFT MBH Aalen/Stuttgart 1

1. NSZ

Gelecee ynelik bir toplu tama sisteminin gelitirilmesinde, en nemli hedef, yolcularn

memnuniyeti ve kolayca anlalabilen bir toplu tama hizmetini salamak olmaldr. Bu

imkanlar oluturmak ve yksek verimlilik salayabilmek iin, baz toplu tama geliim

faktrleri nem tamaktadr. Bunlardan bazlar ise;

- Youn ara frekans

- Uygun tarife

- Yolcularn bilgilendirilmesi

- Sorunsuz tama

- Basit aktarma

- Duraklarn eriilebilirliinin iyi olmas

- k ve hedef (var yerlerine) blgelerine eriimin iyi olmas

- Modern, konforlu aralar

- Toplu tama ann kolay anlalabilmesi.

Bu faktrlerden bazlar, birbiriyle elimekte olsa da faktrlerin tmnn ortak bir

optimizasyonu olabilmektedir. rnein; ksa tama srelerinin oluturulmasnda, duraklar

arasndaki mesafelerin uzun olmas ve dolaysyla eriim kalitesinin dmesi ortaya

kabilmektedir. Toplu tama sistemi iinde olmas gereken gerek bir aktarma sisteminin

eksiklii nedeniyle, yaanan soruna ynelik yaplabilecek iyiletirme; ayn hedefe ynelik ok

sayda tama yerine, iyi bir aktarma sisteminin planlanmas ve uygulanmas olacaktr.

Bylece yksek potansiyele sahip toplayc ve datc (besleme) tamalar salanacak, hem

iyi bir performans hem de toplu tamada effaflk oluacaktr.

Aktarma sisteminin iyi tasarlanp uygulanmas durumunda, birbirlerine sorun tekil eden,

birbirleri ile rekabet eden toplu tama hatlar irdelenecek ve zm odakl bir uzlama

salanacaktr. Bu amala, Bursaya ynelik planlama sreci ierisinde ana alar (en youn

yk hzl bir ekilde tayan alar) ve yardmc alar (besleme alar) ile ilgili olarak farkl

alternatifler gelitirilmi ve bu durum karlatrlarak deerlendirilmitir. Bu alternatifler; en

ok talep gren toplu tama hatlarnn yolculuk ama ve faaliyetlerine gre hatlarn

dzenlenmesi ile Osmangazi merkezine daha iyi bir eriimin salanabilmesi iin, Birincil

sistem olarak planlanan yksek kapasiteli otobs (metrobs) veya tramvay hatlarnn

oluturulmasna ynelik yaplan yeni senaryolarn ieriidir.



2011 ylnn sonunda Bykehir Belediye Meclisi tarafndan Tramvay hatt 4n ina edilmesine

karar verilmi ve Bursadaki toplu tama sistemlerinin gelitirilmesine devam edilmesinde

tramvay standart olarak gz nnde bulundurulmutur. Ayn zamanda ngrlen tramvaylar iin

ortaya kan trman ve ini gzerghlarnn (rnein, Cemal Nadir Cd., nn Cd.) teknik adan

bir problem oluturmad Bykehir Belediyesi tarafndan ngrlmtr. T1 ring hatt, D200

yolunun gneyinde, Osmangazi merkezi alanndan (ehir merkezi) gemesi suretiyle sadece bu

alanda rayl ulam asndan etkin olacaktr.

Bu durumda, gelecein toplu tama sistemi konsept olarak ele alndnda, yolcu talebinin en ok olaca ngrlen koridorlarda, bir tramvay ann oluturulmas esas alnmtr. Bursa Bykehir Belediyesi ile birlikte, aada belirtilen temel prensipler tespit edilmitir: - Hafif metronun yan sra, tramvay hatlar bir dier Birincil Toplu Tama Sistemi olarak

kullanlacaktr. Burada oluturulacak tramvay hatlar Osmangazide bulunan tarihi kent

merkezine (Hanlar ve Kapal ar blgesi) alan yol grevi yaparak, bu blgede motorize

motorlu ara trafiinin yknn azaltlmasna nemli katklarda bulunmaldr. Otobsler,

gelecekte yaya blgesi olarak tasarlanacak olan Atatrk Cad.de almamaldr.

- Bykehir Belediye Meclisi karar ile Burula A.. tarafndan yapmna karar verilen Tramvay hatt 4, saat ynnn tersine istikamette hareket eden ring hat olarak gerekletirilmelidir.

- Dier tramvay hatlar gelecekte kuzey-gney ynnde almaldr ve Osmangazinin kuzey

blgesini tarihi kent merkezine balamaldr.

- nemli bat-dou eksenleri Birincil otobs hatlar tarafndan uygun bir ekilde kullanlmaldr.

Bu gzerghlarda otobsler ncelikli olmaldr ve imkanlar dahilinde tercihli yollarda

iletilmelidir.

- Altparmak Cd. ve Atatrk Cd. toplu tamann da kullanld yaya blgelerine

dntrlmelidir.

- Atatrk Cd.deki yaya blgesinde gelecekte sadece Dou-Bat ynnde tramvaylar

almaldr.

- Altparmak Cd.de iki ynde de tramvaylar ve otobsler almaldr.



Bu prensiplere dayanarak, hiyerarik olarak yaplandrlan yeni bir toplu tama hatlar a

tasarlanm olup; konu ile ilgili tm aktrlerle bu konu detayl olarak grlm ve mutabakat

salanmtr.

2. TOPLU TAIMA HATLARI VE YOLCULUK TALEPLER

2.1 Yeni dzenleme ile ilgili temel prensipler

Hat ann yeni dzenlemesi ile ilgili nemli temel prensipler aada belirtilmitir:

Birbirine uygun sistemlere ve hatlara sahip olan hiyerarik bir toplu tama ann yaplandrlmas gerekmektedir. Spesifik olarak trafik talebine, ulam mesafelerine ve ilgili yerel artlara uygun olarak, farkl sistemler kullanlacaktr. Hafif metro, drt tramvay hatt ve sekiz birincil otobs hatt, toplu tamann omurgasn oluturmaktadr. Bu ulam aralar tama ilevini yerine getirmekte ve talebin en youn olduu akslarda kullanmaktadr. Dier sistemler ise (kincil otobs hatlar ve mikrobs ulam), buna gre ayarlanm olup, taleplere ve blgesel artlara (yol genilii, topografi) gre kullanlmaktdr.

Dolmu ve minibs ulamnn mikrobs hatlar oluacak ekilde birletirilmesi, ayrca bu hatlara birincil ve ikincil a hatlarna besleme grevlerinin verilmesi,

Paralel ulamn;

- a yapsnn yeniden dzenlenmesi, - daha byk aralarn (tramvay dahil) kullanlmas vastasyla ortadan kaldrlmas,

Farkl hatlarn ve sistemlerin; - a yapsnn yeniden dzenlenmesi,

- balant noktalarnn iyiletirilmesi, - bir bileik tarifenin uygulanmas vastasyla balanmas, ....



Resim 2.1-1 Toplu tama sisteminin mevcut organizasyonunun prensip krokisi (Mevcut Durum)

Resim 2.1-1 Toplu tama sisteminin yeni organizasyonunun prensip tekil eden krokisi (nerilen Sistem)



Mevcut ve planlanan hat a yaps, Resim 2.1-2de ematik olarak gsterilmitir. Yeni dzenlemeler ile taleplere uygun, ekonomik ve yolcular iin daha verimli bir hizmet oluturulmaktadr. Ulamn direk yapld hatlar zerinde allarak, aktarmal bir hizmetin yaplandrlmas ngrlmtr. Eriim alanlarnn geniletilmesine ramen, hatlarn says belirgin bir ekilde azalmakta ve ayn zamanda her bir hat iin yolculuk hizmeti younlamaktadr. Bu nedenle, tm alanlar kapsayan bir eriim szkonusudur. Ayrca, btn toplu tama sisteminde (mikrobs hatlar dahil olmak zere) btnleik bilet tarifesinin uygulanmasna bal olarak, yolculuk talebinin nispeten youn hale gelmesi beklenmektedir. Bu durumun ise, toplu tama sistemini kalc olarak kuvvetlendirecei aka ortadadr.

Aada yer alan blmler, 2030 yl planlama senaryosunda hedef konsept iin modellenen Toplu tama a hattn ve yolculuk hizmetini aklamaktadr (Baknz: Plan 2.1-1). Toplu tama planlama konsepti, modelde test edilerek bir ok aamalardan gemi ve kan neticeler kademeli olarak sonuca balanmtr. zellikle, Bursa Bykehir Belediyesi ve dier toplu tamadaki aktrlerle birlikte, 2011 ylnn Aralk ay 2012 yl Ocak aynda toplu tama ile ilgili olarak yaplan altaylarn sonular da dikkate alnmtr.

2.2 Hafif metro

Hafif metro ulam ile ilgili yaplan ve yaplmas planlanan hizmetler, aada belirtildii gibidir;

1.hat yeni demiryolu gzerghnda yaplmas ngrlen plan, batda yer alan Acemler

istasyonundan balayarak Ankara Bulvar, (D-200) gzergahnda Kestelin giriine kadar gitmektedir.

2.hat batda Bursa evre Yolu (E90) ile Grkle arasnda yer alan yeni imar blgesinden balayarak, zmir Yolu (D200) - boyunca Bat Yakn evre Yolunun batsnda bulunan Acemler istasyonuna - kadar gitmektedir.

Her iki hatta da 5 dakikalk sefer aral oluturulmaldr.

Akam zirve saatlerinde (18:00 19:00 saatleri aras) 4er dizi arala, iletmenin (Bursa

Ray) verimli ak salanmaldr.

Hafif Rayl Sistemin kendine ait gzergahnda bamsz olarak iletimini srdrmelidir.

PLAN 2.1-1 :



Gereken nlemler:

Mevcut olan iki hattn uzatlmas,

Her iki hattn birletii noktada 2,5 dakikalk bir sefer aralnn gerekletirilmesi iin

sinyal tekniinin gelitirilmesi ve Acemler stasyonunun kolay aktarma salayabilecek

ekilde katl bir istasyona dntrlmesi,

Otobs ile hafif metro arasnda aktarma imkanlarnn oluturulmas ve iyiletirilmesi,

nemli duraklarda bisiklet park alanlarnn (Bike and Ride = Bisiklet Park Alanlar)

oluturulmas.

2.3 Tramvay Planlanan tramvay sistemindeki alnmas ve uygulanmas gereken nlemler, aadaki gibidir;

1.hat (YalovaYolu), douda ehirleraras otobs terminalinden ve Yeni Yalova Yolu

zerinden geerek, Osmangazide bulunan tarihi kent merkezine kadar gider.

2.hat (Bat), gneyde Avrupa Konseyi Bulvar (Yakn evre Yolu) ile Botanik Park

kesiiminden (mevcut durumda Odun Depolar Mevkii) balar, Nilfer Cd.den geer ve

D200 vastasyla batya doru bir kavis izerek Stadyum Cd. ve Altparmak Cd. boyunca

Osmangazide yer alan tarihi kent merkezine gider.

3.hat (Dou) Panayr Yolu Cd.nin kuzeyinde bulunan yeni yerleim yerinden gelip nn

Cd.den geerek Osmangazide bulunan tarihi kent merkezine kadar gider.

4.hat (T1) Kent Meydan, lkbahar Cd., Darmstad Cd., Stadyum Cd., Altparmak Cd.,

Atatrk Cd., nn Cd., Kbrs ehitleri Cd.leri zerinde saat ynnn tersine hareket

ederek ring hatt olarak alr.

Btn hatlarda sefer aral 6 dakikadr.

Btn hatlarda ift dizi iletmesi zorunludur.

1. 2. ve 3. hat genel olarak d blgelerden geerek Osmangazide bulunan tarihi kent

merkezine kadar tama ilevini yerine getirir.

4. hat Osmangazi kent merkezinde datm ilevini yerine getirir.

Mmkn olan yerlerde genel motorlu ara ulamndan bamsz olarak hareket edilmesi

gerekmektedir.



Trafik klaryla kontrol edilen kavaklarda tramvaya ncelik tannmas salanmaldr.

Karma ulamda karayolunun dinamik olarak serbest braklmasna ynelik tedbirlerin

alnmas uygun olacaktr.

Gereken nlemler:

Drt tramvay yolunun yaplmas (duraklar da dahil),

Toplu tamada ncelik sisteminin oluturulmas,

zellikle merkezin dnda 1. ile 3. hatlarnn duraklarnda bisiklet park alanlarnn (durak

kullanm potansiyeline gre sadece park alan yada park tesisi) oluturulmasdr.

2.4 Osmangazide bulunan tarihi tramvay Osmangazi merkezinde yaplmas planlanan maddeler aada belirtildii gibidir. Bunlar;

Cumhuriyet Cd.de ve Incirli Cd.de 10 dakikalk sefer aral olan bir hat oluturulmas,

Osmangazide bulunan tarihi kent merkezinde datm ilevi ve tursitik aktivitelerin

oluturulmas,

Cumhuriyet Cad.nde yaya blgesinde ve genel motorlu ara trafiinden bamsz olarak

almasdr.

Gereken nlemler:

Nostaljik tramvayn sefer aralnn younlatrlmas.

2.5 Mudanyada yaplacak olan mini tramvay Mudanyada yaplmas planlanan mini tramvay hakkndaki unsurlar aada belirtildii

gibidir. Bunlar ;

Halitpaa Cd.de ve Mustafa Kemal Paa Cd.de 10 dakikalk sefer aral olan bir hat

oluturulmas,

Mudanyann tarihi merkezinde datm ilevi ve turistik aktivitelerin oluturulmas,

Yaplacak olan mini tramvayn yayalatrlacak blgede almasdr.

Gereken tedbirler:

Hatlarn sonlarnda ikili aktarma duraklarnn yaplmas.



2.6 Birincil otobs hatlar Oluturulmas planlanan birincil otobs hatlar sistemi aadaki gibidir. Bunlar;

Mevcut toplu tama ana eksenlerinde 7,5 dakikalk sefer aral olan 8 hat oluturulmas,

Modern ve yksek kapasiteli otobslerle iletme yaplmas,

Genel olarak uzun gzerghlarda tama ilevi olan hatlarn olumas,

Yollarn izin verdii yerlerde ayr otobs eritlerinin veya hemzemin tramvay yolunun

kullanlmas,

Trafik klaryla kontrol edilen kavaklarda ncelik hakknn toplu tamaya

tannmasdr.

Gereken nlemler:

Otobs eritlerinin yaplmas,

Toplu tamaya ncelik sisteminin kurulmas,

Duraklarda iyiletirme tedbirlerinin alnmas,

Topografik adan dz olan d alanlarda zellikle merkezi duraklarda bisiklet park

tesislerinin oluturulmasdr.

2.7 kincil otobs hatlar

kincil otobs hatlar sistemi aada belirtildii gibidir. Bunlar;

Mevcut ve planlanan yeni yerleim alanlarndaki otobs hatlarnda (yeni yerleim

alanlarndaki ve/veya Soanl Bulvar gibi planlanan yeni yollarda) sefer aral 15 dakika

olan toplam 83 hattn oluturulmas,

Midibslerin ve standart otobslerin kullanlmas,

Genellikle besleme ve datma ilevi olan hatlar olarak tannmas,

Birincil sistem hatlar (hafif metro, tramvay ve birincil otobs hatlar) ile balant

oluturulmas,

Genel olarak motorlu ara trafii ile karma ulamn salanmasdr. Gereken nlemler:

Birincil sistem hatlar (hafif metro, tramvay ve birincil otobs hatlar) ile aktarma

noktalarnn ina edilmesi ve iyiletirilmesi,

Duraklarn gelitirilmesi,



Toplu tamaya ncelik (sadece ulam teknii asndan sorunlarn arlkl olduu

yerlerde) tannmasdr.

2.8 Mikrobs hatlar Planlanan mikrobs hatlar iin yaplacak hizmetler aada belirtildii gibi aklanmaktadr.

Bunlar;

Toplam 68 hat ;

Ulam talebinin zayf olduu blgelerde,

Dar yollarn olduu, topografik adan zor veya problemli blgelerde,

Endstri ve sanayi blgelerinde servis ulamn tamamlayc olarak yaplmaldr.

htiyaca gre ok ynl kullanm ile en fazla 15 dakikalk sefer aralklaryla yaplmaldr.

Mikrobs veya toplam yolcu kapasitesi 17 kii olan aralarn kullanlmasdr.

Genel olarak besleme ve datm ilevi olan ve imdiye kadar kullanlmayan blgelere

eriim grevi yapan hatlar oluturulmaldr.

Birincil sistem hatlar ile aktarma noktalarnda balantlarn oluturulmaldr.

Gereken nlemler:

Birincil sistem hatlar ile aktarma noktalarnn oluturulmas ve iyiletirilmesi.

Yeni mikrobs duraklarnn yaplmas (mevcut durumda var olan duraa bal alma

gibi deil, duraklara gre almas),

Bukart elektronik deme sisteminin uygulanmasdr.

2.9 Eriim ve kullanm standartlar Aada belirtilen mesafe deerlerinin almamas durumunda, yerleim blgelerine

(duraklara yaya olarak kolay eriimin saland yerleim blgeleri) kaliteli eriimin

gerekletii grlmektedir. Yaya yolu ile durak arasnda kabul edilebilir maksimum uzaklk

(aadaki yarap uzunluklaryla oluturulan daire) deerleri aadaki gibidir. HRS durandan 800 m.,

Tramvay durandan 600 m.,

Dk imar younluunun olduu blgelerde otobs duraklarndan 500 m.,

marn youn olduu ve merkezi blgelerde otobs duraklarndan 400 m.,

Mikrobs ulamn gerekletii gzerghta 300 m.dir.



Bu hedefleri gerekletirmek iin kentsel geliimin durak yerleri asndan uygun alanlara sahip

olmas gerekir. Yerleimin youn olduu noktalarda, tercihen rayl ulam aralarnn duraklarna

yaya olarak eriilmesi salanmaldr.

Toplu tama aralarnn dzenli olarak kullanlmasn salamak iin, srekli talebin olduu

balantlarda belirli sefer aralklaryla yolculuk planlar yaplmaldr. Tur sreleri iin nerilen sefer

aralklar, nceki blmde her bir ulam arac iin ayrca belirtilmitir. Ayrca, burada birincil

sistem hatlar (hafif metro, tramvay ve birincil otobs hatlar) btn iletim sresi boyunca en fazla

15 dakikalk bir sefer aralna sahip olmaldr. Bu sisteme ynelik balantlar mevcut ise, dier

ulam aralar bu sefer aral deerine gre ayarlanmaldr. Ayn ekilde, akamlar, hafta

sonlar ve tatiller iin ise, talebe gre uygun sefer aral oluturulmaldr.

3. TRAFK ATAMASI HEDEF KONSEPT 2030

Plan 3-1de btn ehir ile ilgili yeni Toplu tama konseptinin btn hatlar 2030 ylnda akam zirve saatlerindeki yolcu yk gsterilirken, Plan 3-2de ehir ii yk gsterilmitir.

2030 ylnda akam zirve saatlerindeki yolcu hacminin gelecee ynelik toplu tama senaryolarnda deitirilmesi hususunda aada belirtilen hizmet parametreleri esas alnmaktadr:

ULAIM ARACI Devir Frekans [dak] Tur kapasitesi

[Yolcu]

Hafif metrolar 5 1.150

Tramvaylar 6 500

Tarihi Tramvay 10 60

Birincil otobs hatlar 7,5 120

kincil otobs hatlar 15 90

Mikrobs hatlar 10 17

Gemlik - kincil otobs hatlar 15 90

Mudanya Mikrobs 10 17

Mudanya Mini tramvay 10 60

Aadaki tablo 3-1de; aralar kullananlarn toplam ile kiilerin kat ettikleri kilometrelerin her

defasnda ulam aralarna gre; 2010 yl mevcut durum, 2030 yl tahmin sfr durumu ve 2030

yl hedef konsepti iin yaplan karlatrmalarn iermektedir.

PLAN 3-1 : PLAN 3-2



Tablo 3-1: Toplu Tama Sistemi Binen Yolcu ve Yolcu Km Deerleri (Akam Zirve Saatleri)

Yolcu km gstergesi; trel dalmda yer alan ulam trleri ierisinde yolcunun katettii birim kmyi ifade etmektedir. Bu gsterge ise, o yolculuk trnn tercih seviyesini ortaya koymaktadr. rnein; Bursa 2030 yl hedef konseptinde amalanan rayl sistem youn ulamn gstergesi ise, toplamn %65idir (%52,5 hafif metro, %12,5 tramvay). Bu rakam 2010 ylnda ise %24,4dr (Hafif metro). Buradan anlalaca zere daha konforlu, modern ulam arac olan rayl sistemin tercih dzeyi gelecekte artacaktr. 2010 yl mevcut durumuna kyasla, aralara binenlerin toplam says yaklak 280.200 (+ % 348), 2030 yl tahmin sfr durumuna kyasla yaklak 255.200 (+ % 242) artmaktadr. 2010 ylna kyasla yaklak 4 kat kadar olan art nem tamakta olup, bu rakamsal veriler youn bir iletme gerekliliini ortaya koymaktadr. Muhtelif ulam aralarnda meydana gelen deiiklikler aada belirtildii gibidir.

Mevcut durum 2010 yl

Tahmin Sfr Durumu 2030 yl Hedef Konsept 2030 yl

Aralara Binen

Yolcularn Toplam

Hafif metro 14.718 18,1 %

26.870

25,5 % Hafif metro 89.555 24,8 %

Otobs 39.488 49,7 % 47.377 45,0 % Birincil otobs 47.616 13,2 %

kincil otobs 100.754 27,9 %

Minibs 18.389 22,6 % 21.851 20,7 % Mikrobs 44.259 12,3 %

Dolmu 7.833 9,6 % 9.301 8,8 % Tramvay 76.368 21,2 %

Tarihi tramvay 2.045 0,6 %

TOPLAM 80.428 100,0 % 105.399 100,0 % 360.597 100,0 %

Yolcu - Km

Hafif metro 60.518 24,4 % 119.090 35,3 % Hafif metro 499.424 52,5 %

Otobs 297.571 51,7 % 359.391 45,0 % Birincil otobs 71.721 7,6 %

kincil otobs 198.041 20,8 %

Minibs 51.668 20,8 % 58.147 17,3 % Mikrobs 63.060 6,6 %

Dolmu 7.775 3,1 % 8.078 2,4 % Tramvay 118.144 12,4 %

Tarihi tramvay 1.281 0,1 %

TOPLAM 416.532 100,0 % 544.756 100,0 % 951.671 100,0 %



ULAIM ARACI

Art Yolcu/saat

Tahmin sfr durumu 2010 2030

Hedef konsept 2010 2030

Yolcular Mevcut durumun %si Yolcular Mevcut durumun

%si

Hafif metro + 12.152 + 83 % + 74.837 + 508 %

Otobs (Birincil ve kincil) + 7.889 + 20 % + 108.882 + 276 %

Minibus-Dolmu + 3.462 + 19 % + 25.870 + 141 %

Binek otomobili-Dolmu + 1.468 + 19 % - iptal -

Tramvay - mevcut deil - + 76.368 -

Tarihi tramvay - mevcut deil - + 2.045 -

Tablo 3-2: Toplu Tama Sistemindeki art deerleri (Akam Zirve Saatleri)

Toplu tama sisteminde gerekleecek olan, en yksek oransal byme hafif metroda mevcut

olaca grlmektedir. Bu durum, yeni toplu tama konseptinin hedefini oluturabilecei aktarma

duraklarnn, tramvaya balanan besleyici otobs hatlar ile kuvvetlenecei bilimsel olarak

aklanmaktadr.

nerilen yeni toplu tama sisteminde mikrobs, toporafyas zor ve yol asndan dar olan

blgelerde, rayl sistem ile birincil otobs hatlarna yolcu tayan ara olarak kullanlmaldr. 2010

ylndan 2030 ylna kadar mikrobs aralarna binenlerin says % 141 orannda bir art

gsterirken, tama kapasitesinde (Bkz. Tablo 3-2 Toplu Tama Sistemindeki art deerleri ) ok az

bir art grlmektedir. Buna istinaden, ksa mesafelerde genellikle mikrobs aralar

kullanlmaldr.

Planlanan tramvay sistemi, modern ve kullanlabilir olduundan, yolcu saysnda art gsterecei

ve bu sebepten dolay rayl ulam aralarnn kullanm alanlarnn genileyecei sylenebilir.



Tama kapasitesi asndan bakldnda, incelenen senaryolara kyasla, aada aklanan

grnt ortaya kmaktadr:

Tablo 3-3 Toplu Tama Sistemindeki tama kapasitesindeki art deerleri (Akam Zirve Saatleri)

Planlanan drt tramvay hatt, hedef konseptte toplu tamada tahmin edilen tama kapasitesinin yaklak 1/8ini karlamaktadr. Bu da toplu tamada tespit edilen artn yaklak altda birine (1/6) denktir. Tama hizmetlerinin yarsndan fazlasn rayl sistemler stlenmektedir. Gnmzde, btn tama hizmetlerinin yaklak %82nin karayoluna bal toplu tama aralaryla (otobs, minibs, binek otomobili, dolmu) gerekleirken gelecekte otobste gerileme ve minibs (minibse karlk mikrobs) de ise nispi bir art sz konusudur. 2030 yl hedef konseptinde seilen kesitlerde zirve saatlerdeki yolcu saylar (Plan 3-1), Tablo 3-4de 2010 yl mevcut durumu ve 2030 yl tahmin sfr durumu ile karlatrlmtr.

ULAIM ARACI

Tama Kapasitesinin Art

2010 mevcut durumu

2030 tahmin sfr durumuna kadar

2010 mevcut durumu

2030 hedef konseptine kadar

[Kii x km/saat] [Mevcut durumun %si] [Kii x km/saat] [Mevcut durumun %si]

Hafif metro + 58.272 + 97 % + 438.906 + 725 %

Otobs (Birincil ve kincil) + 62.820 + 21 % - 26.809 - 9 %

Minibs-Dolmu + 6.479 + 13 % + 11.392 + 22 %

Taksi Dolmu + 303 + 4 % - iptal -

Tramvay - mevcut deil - + 118.144 -

Tarihi tramvay - mevcut deil - + 1.281 -



Tablo 3-4: Seilen kesitlerde akam zirve saatte (18:00-19:00) yolcu saylar

2030 ylnda esas itibariyle tramvaylarn alt tama koridorlarnda zirve saatlerde yolcu saylarnda neredeyse 46.000 yolcu/saate kadar (btn toplu tama aralar dahil) ciddi bir art meydana geldii aka ortadadr. Hafif rayl sistem hattnn paralel olarak alt blmlerde, tramvayn yolcu yk 17.000 ile 41.000 yolcu/saat arasndadr. En yksek ykler, 1 ve 2 numaral tramvay hatlarnn bulutuu Bat blgesinde grlmektedir. Hafif rayl sistem hattnn akt yerlerin dndaki toplu tama anda, zmir Blv. blgesinde (HRS ile) yaklak 22.000 yolcu/saate kadar, Yeni Yalova Yolu Cad.nde (tramvay ile) 11.400 yolcu/saate kadar (Kesit 8) ve nn Cad/Kuzeyde (tramvay) 9.300 yolcu/saate kadar youn yolcu ykleri ortaya kmaktadr.

No. Karlatrma kesiti (Konum)

Mevcut durum

2010 yl [Kii/saat]

Tahmin sfr durum 2030 yl Hedef Konsept 2030 yl

[Kii/saat]

Mevcut durumya

gre deiiklik [Kii/saat]

% [Kii/saat]

Tahmin sfr durumuna

gre deiiklik [Kii/saat]

%

1 Izmir Yolu Cd (Bat) Ata Bulvar 5.200 10.150 + 4.950 + 95 17.170 + 7.020 + 69

2 Izmir Yolu Cd (Dou) Sanayi Cd 12.470 19.490 + 7.020 + 56 44.800 + 25.310 + 130

3 Mudanya Cd 7.780 13.640 + 5.860 + 75 34.580 + 20.940 + 154

4 Ankara Yolu Cd 14.690 18.040 + 3.350 + 23 31.050 + 13.010 + 72

5 Ankara Yolu Cd (Dou) 6.460 7.810 + 1.350 + 21 15.340 + 7.530 + 96

6 Sanayi Cd (Kuzey) 2.340 3.040 + 700 + 30 6.860 + 3.820 + 126

7 Sanayi Cd (Gney) 3.620 4.800 + 1.180 + 33 14.970 + 10.170 + 212

8 Yeni Yalova Yolu 3.840 4.640 + 800 + 21 11.440 + 6.800 + 147

9 ekirge Cd 5.080 5.780 + 700 + 14 3.340 - 2.440 - 42

10 Altparmak Cd 5.990 6.220 + 230 + 4 10.750 + 4.530 + 73

11 Fevzi akmak Cd 10.680 16.830 + 6.150 + 58 45.640 + 28.810 + 171

12 Haim Ican Cd 10.810 16.450 + 5.640 + 52 43.180 + 26.730 + 162

13 Atatrk Cd 9.300 9.660 + 360 + 4 17.590 + 7.930 + 82

14 Tayyareci Mehmet Ali Cd 2.600 3.010 + 410 + 16 980 - 2.030 - 67

100.860 139.560 + 38 297.690 + 113



Tramvayn, otobsn ve mikrobsn en yksek istikamet ykleri; - Atatrk Cad Yaya Blgesi (yalnz tramvayla) yaklak 16.600 yolcu/saate kadar,

- nn Cad (Gney; tramvay ve otobs) yaklak 17.800 yolcu/saate kadar,

- Haim can Cad (Dou Bat) yaklak 11.800 yolcu/saate kadar (genel olarak tramvayla),

ulat grlmektedir. Rayl ulam aralarnn alt koridorlar dnda, en yksek istikamet yk yaklak 2.500 yolcu/saattir (genellikle otobs yolculuklar). Kbrs ehitleri Cad. blmnde (2.370 yolcu/saat) tramvay ulamnn etkisinin nispeten snrl olduu da dikkat ekicidir. Genel olarak, toplu tama sistemi konseptlerini incelediimizde, model sonular; 2010 yl zirve

saat yolculuu 80.500, tahmin sfr durumunda ise 105.500 ve 2030 yl hedef konseptinde

360.500 civarndadr. Hedef konseptin, planlayp uygulamaya alaca ilkeler toplu tamann

optimizasyonu ama edinmesinden dolay, tahmin sfr durumuna gre (3,4) kat yolculuk art

gzlenmektedir. Ayrca, 2030 yl hedef konsepti, trel dalm asndan da nemli deiim ve

dnmlere yol at grlmektedir. Bu durum zellikle, hafif metro ulam (HRS) konusunda,

yaplacak olan hizmetlerin iyiletirilmesi ile salanabilecektir. Aklanan hizmet parametreleri (hafif

metro ulamnda drtl dizi ve 5 dakikalk sefer aral, tramvayda ise 6 dakikalk sefer aral ile

ikili dizi olarak) ile gerekli olan ulam kapasiteleri gerekletirilebilir.

Hafif metronun hat kapasitesi yaklak 27.500 yolcu/saat-yndr (her iki hat iin de 4 birim x 24 turdan oluan tren bana 1.148 yolcu). En yksek istikamet yk, 24.560 yolcu ile, Demirta Paa ve Gkdere blgeleri arasnda bulunan hedef konseptte ortaya kmaktadr. Tramvayn yolcu tama kapasitesinin 277 kii olduu bilinmektedir. Bu sebepten dolay, ikili dizide her bir istikamet bana den maksimum 22.160 yolcuyu tayabilmek iin drt hatta 6ar dakikalk sefer skl (277 x 2 x 4 x10=22.160 yolcu/saat/yn) ortaya kmaktadr. En yksek istikamet yk 16.600 yolcu ile Atatrk Cd.nde ortaya kmaktadr. Sadece bir tramvay hattnn olduu gzerghta bu yolcunun tanabilmesi iin sefer skl en az 2 dakika olan ikili dizilerin iletilmesi gerekir (277 x 2 x 60 / 2 = 16.620 yolcu/saat/yn) . Bu oran, Darmstad Cd.nde ise 4.740 yolcu olarak grlmektedir.



Bylece, hedef konseptin tespit edilen yolcu saylar, talebin en youn olduu blmlerde matematiksel ulam kapasitesinin altnda olduu grlmektedir. Bu rakamlarn ksmen yksek olmasna ramen, halen dk seviyede bir yolcu saysnn gerekletii ortaya kmaktadr. Bu duruma istinaden, yolcularn memnuniyetini arttrabilmek iin, sefer saylarnn arttrlmas gerekmektedir. zellikle, alma potansiyeli yksek olan hatlarda takviye otobsler iletmeye alnarak, beklenen memnuniyetin olumas salanmaldr. Hiyerarik olarak yaplandrlan 2030 yl toplu tama konsepti, otobs a yapsnn besleyici sistem olarak deitirilmesi sayesinde, rayl sistemin tama orannn belirgin bir ekilde arttrlmasna ynelik hedefi yerine getirmektedir. Ayrca, otobs hatlarnn says mevcut duruma kyasla belirgin bir ekilde azalmaktadr. Bu durum itibariyle, toplu tama sisteminin anlalabilir olmas da salanmaldr. Birincil otobs hatlarnn, rayl sisteme paralel ekilde deil, direkt balantlar kurularak, aktarma istasyonlarnda kesimesi salanmaldr. Mikrobs hatlar topografik nedenlerden dolay veya yetersiz talep nedeniyle, otobsn yerine kullanlacaktr. 2010 yl mevcut durumuna kyasla tama rakamlarnn saysnda nemli bir art olmaktadr. Fakat, bu rakamsal verilere istinaden tama hizmetindeki (Kii x km/saat) art dktr. Taksi dolmular gelecein toplu tama konseptinde artk ngrlmemektedir. 2030 ylna kadar taksi tamaclnda belirgin bir art olacandan, ok sayda taksi dolmu lisanslarnn, mikrobs lisansna veya ticari taksi lisansna dntrlmesiyle bir dengenin salanmas gz nnde bulundurulabilir. nerilen toplu tama konseptinin nemli bir avantaj, yksek yolcu saysnn (Atatrk Cd.de oluturulmas planlanan yaya blgesi kapsamnda yaklak 17.600 kii/saat) sadece tramvayla gerekletirilebilecek tama olmasdr. Bugn Atatrk Cd.nde gn iinde yaklak 1000 otobs almakta olup, neredeyse btn dolmu hatlar buradan gemektedir. Gerekli olan tama kapasitesi zirve saatlerde 40 ara/saat ile gerekletirebilmektedir. Bu da 1,5 dakikalk bir sefer aralna eittir.



Yaplan bu nerilere istinaden, hareketlilik deerlerinin daha yksek gereklemesi durumunda,

(rnein; 2030 ylnda 1,57 yerine 1,60 gibi), bu talep deerleri daha da artabilir. Bu durumda

hafif rayl sistem ve tramvay kapasitelerinin ok dikkatli irdelenmesi gerekir ve yaplan ulam ana

plannn bir sonraki revizesinde dikkate alnmaldr. Ayn zamanda, HRSnin 2,5 dakikalk sefer

araln salayacak ekilde sinyalizasyon sisteminin iyiletirilmesine, baz istasyonlarda ise

geometrik ve fiziksel dzenlemelere ihtiya duyulacaktr.

Genel olarak, modelden elde edilen trafik atamalar; motorize bireysel ulamn trel dalm

paynn snrlanmas halinde, nerilen toplu tama konseptinin ilevselliini ve etkinliini

ispatlamaktadr.

4. TRAFIK ATAMALARI ARA KADEME 2020

Bursa Bykehir Belediyesinin arazi kullanm plan, 2020 ylna kadar yeni alanlarda

yerleim yaplmasn ngrmektedir. Bu alanlarn yerleime almasndan nce, toplu tama

hizmetlerinin de planlanmas gerekmektedir. Bu nedenle, aklanan toplu tama konsepti

esas itibariyle 2020 ylna kadar uygulamaya konulmaldr. Ancak 2020 ile 2030 yllar

arasnda gerekletirilmek zere, sadece 2030 yl hedef konsepti ile ilgili olarak aada

belirtilen tedbirler nerilmektedir. Bunlar;

- Hafif metronun, Mudanya istikametinde yaplmas planlanan hzl tren istasyonuna kadar

uzatlmas gerekmektedir. Bu planlanan yatrm, hzl tren istasyonunun iletmeye

alnmasyla birlikte yaplm olmas gerekmektedir.

- Tramvay 3. (Dou) hattnn yaplmas gerekleinceye kadar, birincil otobs hatlar

almaya devam edecek olup, Haim can Cd.den dnlerini salamaldr.

Plan 4-1de btn ehir iin yeni toplu tama konseptinin btn hatlar ile 2020

yl akam zirve saatlerindeki yolcu ykleri gsterilmektedir. Plan 4-2de ise

ehir ii ile ilgili bilgiler verilmektedir.

Akam zirve saatlerinde 2020 yl yolcu hacminin gelecee ynelik toplu tama tahmin

senaryosuna gre deiitirilmesinde, aada Tablo 4-1de belirtilen hizmet parametreleri

esas alnmaktadr.

PLAN 4-1 : PLAN 4-2



Tablo 4-1 Ulam aralar sefer aral ve kapasiteleri

Tablo 4-2de akam zirve saatte aralara binenlerin toplam ile kiilerin kat ettikleri kilometrenin ulam aralarna gre ve 2010 yl mevcut durumu, 2020 yl ara kademesi ve 2030 yl hedef konsepti asndan karlatrlmas ile ilgili bilgileri iermektedir.

Tablo 4-2 Ulam aralarna binenlerin toplam ile kiilerin kat ettikleri kilometreler (Akam zirve

saat, 18:00-19:00)

ULAIM ARACI Sefer aral [dak.] Ara kapasitesi [Yolcu]

Hafif metro hatlar 5 1.150

Tramvay 6 500

Tarihi tramvay 10 60

Birincil otobs hatlar 7,5 120

kincil otobs hatlar 15 90

Mikrobs hatlar 10 17

Gemlik-kincil otobs hatlar 15 90

Mudanya Mikrobs 10 17

Mudanya Mini tramvay 10 60

Mevcut durum 2010 yl

Ara kademe 2020 yl

Hedef konsept 2030 yl

Aralara Binen Yolcularn Toplam

Hafif metro 14.718 18,1 % Hafif metro 75.262 24,2 % 89.555 24,8 %

Otobs 39.488 49,7 % Birincil otobs 44.192 14,2 % 47.616 13,2 %

kincil otobs 89.423 28,7 % 100.754 27,9 %

Minibs 18.389 22,6 % Mikrobs 41.336 13,3 % 44.259 12,3 %

Dolmu 7.833 9,6 % Tramvay 59.307 19,1 % 76.368 21,2 %

Tarihi tramvay 1.793 0,6 % 2.045 0,6 %

TOPLAM 80.428 100,0 % 311.318 100,0 % 360.597 100,0 %

Yolcu - Km

Hafif metro 60.518 24,4 % Hafif metro 394.457 50,0 % 499.424 52,5 %

Otobs 296.571 51,7 % Birincil otobs 67.200 8,5 % 71.721 7,6 %

kincil otobs 177.276 22,5 198.041 20,8 %

Minibs 51.668 20,8 % Mikrobs 59.940 7,6 % 63.060 6,6 %

Dolmu 7.775 3,1 % Tramvay 88.818 11,3 % 118.144 12,4 %

Tarihi tramvay 1.217 0,1 % 1.281 0,1 %

TOPLAM 416.532 100,0 % 788.908 100,0 % 951.671 100,0 %



PLAN 4-1 :

2010 yl mevcut durumuna kyasla aralara binenlerin toplam says yaklak 230.900 (+ % 287)

orannda artmaktadr. Bylece, 2010 ylna gre yaklak 4 kat kadar bir art ortaya kmaktadr.

Nfus art ile birlikte, 2030 ylna kadar aralara binenlerin saysnda yaklak 50.000 yolcu

kadar bir art olaca beklenmektedir.

Btn ulam aralarnda yolcu saylar belirgin bir ekilde mevcut durumun zerindedir. Fakat 2030 yl hedef konseptinin altndadr. Trel dalm asndan; rayl sistemlerin 2020 ylnda ald pay, 2030 yl seviyesinden dktr. 3. tramvay hatt (Dou) henz gerekletirilmemi olduundan, rayl sistem pay 2030 yl seviyesinin yaklak % 20 altndadr. Toplu tama hizmetlerindeki yolculuk says mevcut durumun drt katdr. Tahsis edilen tama kapasitesinin yaklak yarsn rayl sistem oluturmaktadr. Mikrobs ile tama kapasitesi, minibslerin ve dolmularn zerindedir. Bunun sebebi ise, sz konusu hatlarn birincil hatlar besleme ilevine sahip olmasdr.

2020 yl ara kademesi iin (Plan 4-1) seilen kesitlerde zirve saatlerindeki yolcu

saylar, Tablo 4-2de 2010 yl mevcut durumu ve 2030 yl hedef konsepti ile

karlatrlmtr.


Mevcut durum

2010 yl [Kii/saat]

Ara Kademe 2020 yl 2030 yl hedef konsepti

[Kii/saat] Mevcut

duruma gre deiiklik [Kii/saat]

% [Kii/saat] Mevcut


%

1 Izmir Yolu Cd Bat Ata Bulvar 5.200 16.970 + 11.770 + 226 17.170 + 11.970 + 230

2 Izmir Yolu Cd Dou Sanayi Cd 12.470 36.310 + 23.840 + 191 32.330 + 25.310 + 259

3 Mudanya Cd 7.780 27.220 + 19.440 + 250 34.580 + 26.800 + 344

4 Ankara Yolu Cd 14.690 25.770 + 11.080 + 75 31.050 + 16.360 + 111

5 Ankara Yolu Cd (Dou) 6.460 12.580 + 6.120 + 95 15.340 + 8.880 + 137

6 Sanayi Cd (Kuzey) 2.340 5.820 + 3.480 + 149 6.860 + 4.520 + 193

7 Sanayi Cd (Gney) 3.620 12.320 + 8.700 + 240 14.970 + 11.350 + 314

8 Yeni Yalova Yolu 3.840 11.690 + 7.850 + 204 11.440 + 7.600 + 198

9 ekirge Cd 5.080 3.160 -1.920 -38 3.340 - 1.740 - 34

10 Altparmak Cd 5.990 8.390 + 2.400 + 40 10.750 + 4.760 + 79

11 Fevzi akmak Cd 10.680 39.820 + 29.140 + 273 45.640 + 34.960 + 327

12 Haim Ican Cd 10.810 36.290 + 25.480 + 236 43.180 + 32.370 + 299

13 Atatrk Cd 9.300 15.540 +6.240 + 67 17.590 + 8.290 + 89

14 Tayyareci Mehmet 2.600 940 -1.660 -64 980 - 1.620 - 62




Mevcut durum

2010 yl [Kii/saat]

Ara Kademe 2020 yl 2030 yl hedef konsepti

[Kii/saat] Mevcut


% [Kii/saat] Mevcut


%

Ali Cd

100.860 252.820 + 151 297.690 + 195

Tablo 4-2 Seilen kesitlerde akam zirve saattteki yolcu saylar Esas itibariyle, hafif metronun kullanld tama koridorlarnda 2020 yl zirve saatlerindeki yolcu

saysnda ciddi bir art olduu aka ortadadr. En yksek art 40.000 yolcu/saat ile Fevzi

akmak Cd.nde grlmektedir. Dier birok kesitte olduu gibi burada da yolcu yk belirgin bir

ekilde mevcut durum seviyesinin zerinde olup, 2030 yl hedef konseptinin altndadr. Hibir

durumda kapasite snrlar almamaktadr. Model sonular, gelecee ynelik olarak aklanan toplu tama konseptinin 2020 yl ara

kademesi iin de mevcut duruma kyasla trel dalmda hafif bir arta ve sabitlemeye (%

25,1den % 28,2ye) yol aaca grlmektedir. Bu rakam, 2010 ylna kyasla tama

kapasitesinin yaklak iki katna denk gelmektedir. Bunun iin, 2020 yl ara kademesine kadar,

zellikle hafif metro ulam (HRS) iin gerekli yatrmlar yaplmaldr. Bu nedenle, 2020 yl ara

kademesi iin, aklanan hizmet parametreleri (hafif metro ulamnda drtl dizi ve 5 dakikalk

sefer aral; tramvay ulamnda 6 dakikalk sefer aral ile ift dizi) uygulamaya konulmaldr.

5. TARFE SSTEM

Toplu tama sisteminin glendirilmesi iin, basit, sosyal adan uygun ve kolay anlalr nitelikte olan, aktarmann ek bir masrafa yol amayaca bir tarife sistemi uygulanmaldr. Bugnk tarife sistemi hatlara dayal olup, aktarma iin ek bir cret denmektedir. Burada paralel ulamlarda yolcular, belli hatlarn kullanlmasna ynelik ayn gzergh iin farkl cretler demektedir. Fakat, bir hat ierisinde farkl uzunluklardaki yol mesafeleri iin denen cret ayndr. Ayrca, tama cretlerindeki eitlilik nedeniyle, genel durumu anlamak zordur. nerilen hiyerarik olarak yaplandrlm toplu tama sistemi, dorudan balants olmayan yolculuklar iin aktarma yaplmasn gerektirmektedir. Bu uygulama, yeni bir tarife oluturulmasn gerekli hale getirmektedir. Bu nedenle, btn ulam aralar iin mterek bir tarifenin oluturulmas nerilmektedir. Yolculuklar, yolcularn binme ve/veya inme noktasna gre cretlendirilmelidir.



PLAN 5-1 :

Yol gzerghlar ierisinde istenen sayda aktarma yaplan farkl balantlar ayn fiyatla gerekletirilebilir. Bylece sadece fiyatlar uygun hale getirilmi olmakla beraber, muhtemel yolculuk alternatifleri de artar. Bu sebepten dolay, toplu tama hizmeti yolcular iin daha uygun hale gelebilir.

Nispeten kolay bir sistem olarak, byk peteklerin sz konusu olduu petek tarifesinin kullanlmas nerilmektedir. Her petek bir fiyat kademesine denk gelmektedir. cret bir yolculuk srasnda katedilecek olan peteklerin saysna dayanr. Balang petei ve hedef petek de daima saylr. ehir blgesinin peteklere ayrlmas ile ilgili bir neri, Plan 5-1de aklanmtr.

ehir blgesi toplam 15 petekte olumaktadr. Peteklerin snrlar boyunca yaplan ksa yolculuklarn petek ierisindeki uzun yolculuklara gre daha pahal hale gelmemesi iin, bir ile iki petek kullanm iin standart bir fiyat nerilmektedir. Peteklerin blmlere ayrlmas bir ring blgesinin tersine ehir blgesinin byklne ve yapsna, ayn zamanda ulam hizmetinin yapsna ok uygundur.

Mnferit biletlerin yan sra, ayrca gnlk, aylk ve yllk kartlar sunulmaldr. Gnlk kartlar,

ulam aralarn ara sra kullananlar ve turistler iin uygun olacaktr. Aylk veya yllk kartlar, toplu tama aralarn dzenli olarak kullananlar (rnein, alanlar ve renciler) iin zellikle uygun olmakla beraber, abonman saysnn artmasna sebep olur. Tablo 3.1 tarife hizmeti ile ilgili bir neriyi gstermektedir. Bu uygulama Orta Avrupadan edinilen ulam ve tarife bilekelerine ynelik deneyimlere uygun olarak hazrlanmtr. zellikle, bir aylk kart tarifesinin, bir adet tek yolculuk biletinin 25 - 30 katna denk olmas durumunda baarl olur. Yllk kartlar, 10 adet aylk kartnn fiyatna eit olmas salanmaldr.

Tablo 3.1: Yol cretlerine bak (neri), TL cinsinden fiyatlar

Fiyat kademesi Mnferit biletler Tekli

gnlk kart

Aylk kart Yllk kart

Yetikin ndirimli Yetikin ndirimli Yetikin ndirimli

1-2 Blge 1,10 0,75 2,80 30,00 20,00 300,00 200,00

3 Blge 2,00 1,35 4,00 50,00 33,00 500,00 330,00

4 Blge 2,40 1,60 4,80 60,00 40,00 600,00 400,00

5 Blgeden itibaren 2,80 1,85 5,60 70,00 47,00 700,00 470,00



Btn tarife gelirleri, bir merkezde toplanarak, toplu tama iletmecilerine, tespit edilen bir ifre

verilerek yapm olduklar hizmete uygun olarak tahsis edilmeldir. Bu uygulama, rnein; her bir

iletmecinin hizmeti iin eski gelirlerin teminat vastasyla veya somut hizmetlerin mahsup

edilmesi vastasyla gerekletirilebilir. Bu konuyla ilgili olarak uygun anlamalar yaplmaldr.

Gelir dalmnn organize edilmesi iin, bir tarife kooperatifi veya bir tarife bilekesi oluturulmas

tavsiye edilmektedir.

6. BLET TEKNOLOJS

Bu gn otobs, tramvay ve HRSde elektronik bilet kullanlmaktadr (Bukart). Bu bilete bir

kredi yklenmekte olup, her yolculukta bu kredi kullanlmaktadr. Gnmzde, tm banka

kredi kartlarnn kullanm halk arasnda yaygnlatndan dolay, bunlar deme arac olarak

kabul edilen bir teknoloji gelitirilmelidir (Ayrca, bankalar aras kart merkezinde buna benzer

almalar srdrlmektedir).

Minibs ve taksi dolmularnda halen ofre nakit deme yaplmaktadr. Gelecekte, btn

ulam aralar iin standart bir e-bilet kullanlmas tavsiye edilmektedir. Check-in/Check-out

(Giri-k) yntemi (rnein: Hollanda) zellikle mteri memnuniyetini salayan bir

yntemdir. Burada yolcular ipli kartlarn, zel olarak vasflandrlan bir e-bilet terminalinin

(validatr) iaretli yerine tutarak, araca bindiklerini kayt altna aldrrlar ve aratan inerken

ayn ilemi tekrar ederek kullandklar kadar mesafeyi derler. Sistem yaplan yolculuun

uzunluunu tespit eder ve creti hesaplar.

Turnikeli tramvay duraklarnn olmamas iin, bu sistem, planlanan tramvay hatlarnda da uygulanmaldr. Otobslerde olduu gibi, tramvaylarda btn giri ve klarda e-bilet sistemi iin uygun terminallerin yerletirilmesi gerekmektedir. Ayrca bu sistem, mikrobs ulamnda da kullanlmaldr. Bu durumda, tarife bilekesi ierisinde kesin olarak yaplan yolculuklarn tespit edilmesi mmkn olacaktr. Bilet kontrol grevlileri, biletleri zel okuma cihazlarn yardmyla kontrol edebilirler.

7. YOLCU BLGLENDRME

Gncel toplu tama hizmeti ile ilgili yaplan tm deiiklikler; genel bir bilgilendirme yaplarak

yolculara aktarlarak, toplu tamann kapsaml olarak kullanlmas salanmaldr. rnein;

yeni tarife deiiklikleri, alnan inaat tedbirleri, organizasyonlar ve oluabilecek acil

durumlarn annda bilgi olarak aktarlmas gerekmektedir.



Aralarda ise; yolcularn bilgilendirilmesi, aada belirtilen hususlara gre yaplmaldr. Bunlar; Hat numaralarnn ve gzergah son noktalarnn standart ve anlalr bir ekilde yazlmas,

Vagonlarda a plann, hat akn ve tarife bilgisini ieren bilgilendirme panolarnn

bulundurulmas,

Duraklarn bildirilmesi iin grsel ve iitsel bilgilendirme sistemlerinin kullanlmasdr.

Merkezi aktarma noktalarnda yolcularn bilgilendirilmesi iin gerekli olan hususlar aada

belirtilmektedir. Bunlar;

yolcularn istedii yolculuk hedefiyle alakal olan muhtemel yol balantlar ile ilgili olarak

bilgilendirilebilecekleri enformasyon terminalleri,

dinamik ve gerek zamanl yolculuk destinasyon hedef var gstergeleri kurulmaldr.

Duraklarda aada belirtilen bilgilerin kolayca eriilebilir ve grlebilir olmas gerekmektedir.

Duran ad

Dura kullanan hatlarn listesi

Bu hatlarn yolculuk plan

Hat a plan

Tarife bilgisi

evre plan

Gerekli olmas halinde zel hizmetler veya gncel yenilikler / deiiklikler ile ilgili bilgiler.



Aada yer alan fotoraf, bir durak enformasyon panosu rneini gstermektedir:

Resim 5.1: Bir duraktaki yolcu enformasyonu ile ilgili rnek

8. AKTARMA NOKTALARI VE DURAKLAR

Modern aralarn yan sra, rayl sistem istasyonlar, duraklar ve aktarma noktalar toplu tamann "kartviziti"ni oluturmaktadr. Yolcular ve potansiyel mteriler bunlara gre hizmetin kalitesini lmektedirler. Bu nedenle, toplu tama aralarna ulam mmkn olduu kadar kolay ve bilgi panolar ile ynlendirici olmaldr. Duraklar iyi eriilebilir, ulusal ve/veya uluslararas (TSE, UITP vb) standartlarda, engelli yolculara uygun, gvenli ve temiz olmaldr. Ayn zamanda, ehir estetii uygunluk oluturmal ve farkl ulam sistemlerinin aktarma noktas olma ilevini yerine getirmelidir. zellikle, toplu tama a ierisindeki aktarma noktalar, yerleimin arlkl olduu yerlerde uygun bir konumda olmaldr.

Ulam iletmeleri asndan iletmeciliin sorunsuz bir ekilde yerine getirilebilmesi iin; durak giri ve klarnn, duraklama zamanlarnn, yolcu deiimine paralel esnek ynetim politikalarnn optimize edilmesi faydal olacaktr. Bu sayede, iletmecilik verimliliinde de olumlu bir art gzlenecektir.



PLAN 4-8-1 :

PLAN 8-1 :

Hat ann yeniden dzenlenmesiyle birlikte, aktarma noktalar nem kazanacaktr. Aktarma noktalarnn tasarm ve ilev asndan iyiletirilmesi ivedilikle halledilmesi gereken bir konudur. Plan 8-1, hat anda gelecekte nem kazanacak olan aktarma noktalarn gstermektedir.

Bursa Bykehir Belediyesinde, Osmangazi ilesinin kuzeyinde ve Gemlik ilesinde 2 byk ehirleraras otobs terminali bulunmaktadr: Her iki terminal de nispeten yeni ve modern olup kullanm alanlar yeterlidir. Bunlarn yerleim blgesinin dnda olan konumlar karayolu ana kolay ulalabilirliinden dolay tercih edilmitir. ehir ii hedeflere ulalmas iin, ehirii toplu tama aralarna aktarma yaplmas veya dier ulam aralarnn kullanlmas gerekmektedir. Bu nedenle, ehirleraras otobs terminalleri nemli aktarma noktalardr. ehirii toplu tama aralar ile iyi bir balant olmas burada zel bir anlam tamaktadr. Bu nedenle, birinci gerekletirme aamasnda 1. tramvay hattnn ehirleraras otobs terminallerine kadar yaplmas nerilmektedir. Bu hat yolcular dorudan doruya Osmangazi ehir merkezine gtrerek, ok sayda birincil ve ikincil hatta aktarm salar.

Gemlik ilesinde de konsept, ehir ulam ile blgesel ulam arasnda sk bir balant olmasn

ngrmektedir: Birok otobs hatt ehirleraras otobs terminalinden gemektedir. Yabanc yolcularn ehirii toplu tama aralarna kolayca erimesi iin, bu iki aktarma noktasnda basit ve kapsaml bir yolcu bilgilendirmesi ok nemlidir.

Toplu tama, P+R (Park and Ride / Otopark alanna arac ile gelen yolcunun, aracn park edip,

topluma tama aracn kullanmas) ve B+R (Bike and Ride / Bisikletle gelen yolcunun park

alanna gelip, bisikletini brakp, toplu tama aracn kullanmas) park yerlerinin kurulmasyla

daha da kuvvetlendirilmelidir. Bu sayede, duraklara giri alan belirgin bir ekilde byyecektir.

Duraklar planlanrken, yaya olarak, bisikletle veya binek otomobiliyle duraklara kolayca

ulalabilmesi dikkate alnmaldr. Park yerlerinin kurulmas iin giri de dahil olmak, zere

aada belirtilen alan ihtiyacnn olduu gz nnde bulundurulmaldr:

Park and ride tesisleri zellikle aktarma yaplan hedeflerle veya ehir ii ile

direkt balants olan tren istasyonlarnda, terminallerde ve duraklarda

anlamldr. Yer seimi ve tesislerin bykl asndan duraklarn trafik

blgesindeki konumu ve karayolu balants dikkate alnmaldr. Bunun yan sra

zellikle toplu tama hizmetinin kalitesi, karayolu balants ve hedef blgedeki

park yeri hizmeti tesislerin boyutlar asndan nem tamaktadr. Seilen rayl



ulam aralarnn (tren, hafif metro ve tramvay) duraklarnda, ehrin d

blgelerinde P+R tesislerinin bulundurulmas nerilmektedir. Plan 8-2de 2030

yl hedef konseptine ynelik park yeri ihtiyac ile ilgili bir tahmin gsterilmitir.

Kapasitesi yksek bir P+R yeri ihtiyac, ereve artlar ierisinde gelimesi

nedeniyle (rnein; ehiriinde park yeri dar boazlarnn artmas) ok sayda

P+R park alanlarnn biran evvel balanmas ve talebe gre bu alanlarn

geniletilmesi gerekmektedir.

RESM 8.1: Bir otobs duranda Park et-bin

Bisiklet, toplu tama sistemini besleyen bir ulam arac olarak da kullanlabilir. Bisiklet ile, otobs veya trenin kombinasyonu, durak mesafesi 2 km olduunda ou zaman en hzl ve en ucuz ulam eklidir. Ayrca bisiklet park tesisleri alandan tasarruf edilmesini salar. Bu nedenle, her istasyonda ve hafif metro duranda kullanlabilecek st kapal bir bisiklet park yerine ihtiya duyulmaktadr. B+R tesisi mmkn olduu kadar durak giriine yakn olmaldr. ok sayda giriin olmas durumunda, ayn sayda tesis yaplmas ngrlmelidir. Tesislerde, bisiklet gvdesinin rahat bir ekilde balanmasna izin verilerek parkn gereklemesi salanmaldr.



imdiye kadar ok sk kullanlan n tekerlek tutucular, jantlarn zarar grme tehlikesi olduundan, uygun deildir. Park edilen bisikletler arasndaki en dk mesafe 70 cm. olmaldr. Bisikletler normalde btn gn veya btn gece park edileceinden, hava artlarna kar yeteri kadar koruma salanmasna dikkat edilmelidir. Ayrca B+R alanlar sabitlenmi ve klandrlm olmaldr.

Hafif rayl system niversite stasyonunda, zellikle bisikletler iin yksek kapasiteli bir park yeri

ihtiyac olduu ngrlmektedir. Burada yaklak 300 bisiklet iin bir park yerinin yaplmas

nerilmektedir. Ayrca, hafif metro ile seyahat eden ve bisikletle esnek olarak niversite

arazisindeki farkl hedeflere ulaan niversite rencileri iin de park etme imkan

oluturulmaldr. Buna uygun olarak, mnferit binalarda bisiklet park yerlerinin olmas

ngrlmektedir. niversite arazisi yaya trafii iin ok geni bir alana sahip olduundan,

bisikletle ulam potansiyeli yksek grlmektedir. niversitenin topografyas dz alan

olduundan bisiklet kullanm, toplu tama aralar ile kombine edilmesi asndan olumludur.

Trel dalmda bisiklet kullanm oranna endeksli olarak, toplamda 2030 ylna kadar, toplu

tama duraklarnda yaklak 4.300 bisikletlik park yerine ihtiya olaca tahmin edilmektedir.

Burada bisiklet ulam ann iyiletirilmesinden ve ehir iinde bisiklet ulamnn tevik

edilmesinden yola klarak hareket edilecektir. P+R iin park yeri ihtiyacnn 2030 yl iin

yaklak 7.100 ara kapasitesi olaca tahmin edilmektedir. Her defasnda toplu tama

aralarnn otomobil ve bisiklet ile birlikte uygun hale getirilmesi ve hedef blgelerdeki snrlamalar

(yayalatrlm alanlar, yksek otopark creti vs.) park yeri kapasitesinin kullanlmas asndan

nemlidir.

9. ARALAR

Aralar, gnlk yaamda insanlarn gerekletirecei yolculuklar iin bir ulam arac olmakla

birlikte, ehirlerdeki yaam kalitesi asndan nemli bir unsurdur. Teknolojinin geliimi ile

birlikte edeer ekilde geliecek olan toplu tamada kullanlacak aralarn yakn zamanda

% 0 emisyon ile evreye ve insan salna daha ok nem verecei aka ortadadr.

Modern, ekonomik, evre dostu ve kullanm kolay olan gnmzdeki toplu tama aralar

zellikle engelli yolcularn, yallarn ve ocuklarn gvenli bir ekilde yolculuklarn

yapabilmesinde nemli rol oynamaktadr. Bunun iin, belli sayda yolculuun gvenilir bir

ekilde alak zeminli aralarla yaplmas ve bu yolculuklarn da yol plannda vasflandrlmas

gerekmektedir. Bu aralarn (otobs ve mikrobslerin) tekerlekli sandalye kullanan kiiler

tarafndan rahat kullanlabilmesini salamak iin, kaplarda alr kapanr rampalarn

oluturulmas veya duraklarda kaldralarn oluturulmas gerekmektedir.



Orta ile uzun vadede ehirdeki yakn ulamda kullanlan btn ulam aralar bu gereklilikleri

yerine getirecek hale gelmelidir.

Bursada toplu tama nedeniyle oluan grlt ve atk gaz yknn azaltlmas iin zararl madde

emisyonlarnn, grlt emisyonlarnn oluturaca snr deerlere riayet edilmesi gerekmektedir.

zellikle, engebeli gzerghlarda ve sk durulan gzerghlarda ehir otobslerinde kullanlan

hibrid teknii kendini kantlamtr. Otobsler daha az dizel tketmekle baraber, yolda da nispeten

daha sessiz almaktadr.

Birincil otobs hatlarnda kullanlacak aralarn en yksek kapasiteye ve modern standartlara

sahip olmas gerekmektedir.

Mikrobsler, yeterli oturma kapasitesine sahip olmaldr. Bylece yksek bir esneklik (rnein, tekerlekli sandalye kullananlarn da araa alnmas) ve tama kapasitesi ortaya kacaktr. Mikrobs ulamlar, yeni dzenleme ile birlikte, ncelikli olarak, besleme ve datm ilevini stlenecektir. Mikrobsler bahsi geen gerekliliklere uygun olarak yava yava yenilenmelidir.

Aada yer alan 9-1 ve 9-2 numaral tablolar 2020 yl ara kademesinin ve 2030 yl hedef konseptinin uygulamaya konulmas iin gereken ara ihtiyac ile ilgili bir tahmini gstermektedir. Burada ara ihtiyacn gsteren bir deer olarak anlalmaldr. Somut iletim planlamas iin dier analizlerin de yaplmas gerekmektedir. 2020 yl ara kademesi, henz tam olmayan hafif metro ve tramvay a ile ilgili geniletme almalarn iermemektedir. Buna uygun olarak, yer ihtiyac 2030 ylna gre daha azdr. Buna karlk otobslerin ve mikrobslerin alt ilave hatlar kullanlmaldr. Bu durumda sz konusu aralara ynelik ihtiya 2030 ylna gre biraz daha yksektir. zellikle gerekleecek talebe bal olarak, somut hizmet tasarm iin tahmini ara ihtiyac konusunda ayarlamalar yaplmas planlanmaldr.



Ara tr Hat htiya

duyulan ara says

Ara tr Hat htiya

duyulan ara says

Krkl otobs PB-Hatt 1 40 Standart otobs B-Hatt 37 8 Krkl otobs PB-Hatt 2 41 Standart otobs B-Hatt 38 14 Krkl otobs PB-Hatt 3 16 Standart otobs B-Hatt 39 8 Krkl otobs PB-Hatt 4 31 Standart otobs B-Hatt 4 17 Krkl otobs PB-Hatt 5 28 Standart otobs B-Hatt 40 3 Krkl otobs PB-Hatt 6 23 Standart otobs B-Hatt 41 8 Krkl otobs PB-Hatt 7 32 Standart otobs B-Hatt 42 17 Krkl otobs PB-Hatt 8 29 Standart otobs B-Hatt 43 8 KRKL OTOBS TOPLAMI 240 Standart otobs B-Hatt 44 10 Standart otobs B-Hatt 1 5 Standart otobs B-Hatt 45 10 Standart otobs B-Hatt 10 18 Standart otobs B-Line 46 3 Standart otobs B-Hatt 101 10 Standart otobs B-Hatt 47 8 Standart otobs B-Hatt 102 6 Standart otobs B-Hatt 48 15 Standart otobs B-Hatt 103 5 Standart otobs B-Hatt 49 8 Standart otobs B-Hatt 104 7 Standart otobs B-Hatt 5 14 Standart otobs B-Hatt 105 10 Standart otobs B-Hatt 50 3 Standart otobs B-Hatt 106 7 Standart otobs B-Hatt 51 28 Standart otobs B-Hatt 107 7 Standart otobs B-Hatt 52 9 Standart otobs B-Hatt 108 12 Standart otobs B-Hatt 53 6 Standart otobs B-Hatt 11 11 Standart otobs B-Hatt 54 10 Standart otobs B-Hatt 12 14 Standart otobs B-Hatt 55 8 Standart otobs B-Hatt 13 12 Standart otobs B-Hatt 56 18 Standart otobs B-Hatt 14 13 Standart otobs B-Hatt 57 9 Standart otobs B-Hatt 15 6 Standart otobs B-Hatt 58 12 Standart otobs B-Hatt 16 7 Standart otobs B-Hatt 59 7 Standart otobs B-Hatt 17 15 Standart otobs B-Hatt 6 9 Standart otobs B-Hatt 18 7 Standart otobs B-Hatt 60 3 Standart otobs B-Hatt 19 5 Standart otobs B-Hatt 61 6 Standart otobs B-Hatt 2 11 Standart otobs B-Hatt 62 11 Standart otobs B-Hatt 20 17 Standart otobs B-Hatt 63 7 Standart otobs B-Hatt 21 11 Standart otobs B-Hatt 64 11 Standart otobs B-Hatt 22 12 Standart otobs B-Hatt 65 28 Standart otobs B-Hatt 23 7 Standart otobs B-Hatt 66 7 Standart otobs B-Hatt 24 7 Standart otobs B-Hatt 67 9 Standart otobs B-Hatt 25 7 Standart otobs B-Hatt 68 9 Standart otobs B-Hatt 26 6 Standart otobs B-Hatt 69 12 Standart otobs B-Hatt 27 9 Standart otobs B-Hatt 7 12 Standart otobs B-Hatt 28 18 Standart otobs B-Hatt 70 6 Standart otobs B-Hatt 29 12 Standart otobs B-Hatt 71 10 Standart otobs B-Hatt 3 19 Standart otobs B-Hatt 72 12 Standart otobs B-Hatt 30 15 Standart otobs B-Hatt 73 9 Standart otobs B-Hatt 31 22 Standart otobs B-Hatt 74 13 Standart otobs B-Hatt 32 9 Standart otobs B-Hatt 75 4 Standart otobs B-Hatt 33 5 Standart otobs B-Hatt 8 10 Standart otobs B-Hatt 34 3 Standart otobs B-Hatt 9 9 Standart otobs B-Hatt 35 7 STANDART OTOBS TOPLAMI 837 Standart otobs B-Hatt 36 5



Ara tr Hat htiya

duyulan ara says

Ara tr Hat htiya

duyulan ara says

Mikrobs D-Hatt 1 8 Mikrobs D-Hatt 47 12 Mikrobs D-Hatt 10 14 Mikrobs D-Hatt 48 44 Mikrobs D-Hatt 101 27 Mikrobs D-Hatt 49 53 Mikrobs D-Hatt 102 27 Mikrobs D-Hatt 5 12 Mikrobs D-Hatt 103 26 Mikrobs D-Hatt 50 9 Mikrobs D-Hatt 104 31 Mikrobs D-Hatt 51 20 Mikrobs D-Hatt 105 30 Mikrobs D-Hatt 52 78 Mikrobs D-Hatt 106 24 Mikrobs D-Hatt 53 91 Mikrobs D-Hatt 107 30 Mikrobs D-Hatt 54 3 Mikrobs D-Hatt 11 23 Mikrobs D-Hatt 55 20 Mikrobs D-Hatt 12 10 Mikrobs D-Hatt 56 9 Mikrobs D-Hatt 13 9 Mikrobs D-Hatt 57 7 Mikrobs D-Hatt 14 17 Mikrobs D-Hatt 58 5 Mikrobs D-Hatt 15 18 Mikrobs D-Hatt 59 27 Mikrobs D-Hatt 16 22 Mikrobs D-Hatt 6 21 Mikrobs D-Hatt 17 15 Mikrobs D-Hatt 60 9 Mikrobs D-Hatt 18 12 Mikrobs D-Hatt 61 59 Mikrobs D-Hatt 19 16 Mikrobs D-Hatt 7 8 Mikrobs D-Hatt 20 16 Mikrobs D-Hatt 9 10 Mikrobs D-Hatt 21 9 MKROBS TOPLAMI 1327 Mikrobs D-Hatt 22 15

Tramvay Tramvay Hatt 1 (Yalova Yolu)

28 Mikrobs D-Hatt 23 6

Mikrobs D-Hatt 24 14 Tramvay Tramvay Hatt 2 (Bat) 18 Mikrobs D-Hatt 25 8

Mikrobs D-Hatt 26 8 Tramvay Tramvay Hatt 3 (Dou) 22 Mikrobs D-Hatt 27 9

Mikrobs D-Hatt 28 16 Tramvay Tramvay Hatt 4 (T 1) 8 Mikrobs D-Hatt 29 28

Mikrobs D-Hatt 3 31 TRAMVAY TOPLAMI 76 Mikrobs D-Hatt 30 9 HAFF METRO TOPLAMI 240 Mikrobs D-Hatt 31 10 Mikrobs D-Hatt 32 30 Mikrobs D-Hatt 33 17 Mikrobs D-Hatt 34 16 Mikrobs D-Hatt 35 10 Mikrobs D-Hatt 36 8 Mikrobs D-Hatt 37 19 Mikrobs D-Hatt 39 15 Mikrobs D-Hatt 40 18 Mikrobs D-Hatt 41 24

Mikrobs D-Hatt 42 15 Mikrobs D-Hatt 43 34 Mikrobs D-Hatt 44 43 Mikrobs D-Hatt 45 9 Mikrobs D-Hatt 46 6

Tablo 9-1: 2030 yl hedef konsepti ara ihtiyac



Ara tr Hat htiya

duyulan ara says

Ara tr Hat htiya

duyulan ara says

Krkl otobs PB-Hatt 1 40 Standart otobs B-Hatt 36 5 Krkl otobs PB-Hatt 2 41 Standart otobs B-Hatt 37 8 Krkl otobs PB-Hatt 3 16 Standart otobs B-Hatt 38 14 Krkl otobs PB-Hatt 4 31 Standart otobs B-Hatt 39 8 Krkl otobs PB-Hatt 5 22 Standart otobs B-Hatt 4 17 Krkl otobs PB-Hatt 6 23 Standart otobs B-Hatt 40 3 Krkl otobs PB-Hatt 7 32 Standart otobs B-Hatt 41 8 Krkl otobs PB-Hatt 8 29 Standart otobs B-Hatt 42 17 Krkl otobs PB-Hatt 9 14 Standart otobs B-Hatt 43 8 KRKL OTOBS TOPLAMI 248 Standart otobs B-Line 44 B-Hatt 44 Standart otobs B-Hatt 1 5 Standart otobs B-Hatt 45 10 Standart otobs B-Hatt 10 18 Standart otobs B-Line 46 3 Standart otobs B-Hatt 101 10 Standart otobs B-Hatt 47 8 Standart otobs B-Hatt 102 6 Standart otobs B-Hatt 48 15 Standart otobs B-Hatt 103 5 Standart otobs B-Hatt 49 8 Standart otobs B-Hatt 104 7 Standart otobs B-Hatt 5 14 Standart otobs B-Hatt 105 10 Standart otobs B-Hatt 50 3 Standart otobs B-Hatt 106 7 Standart otobs B-Hatt 51 28 Standart otobs B-Hatt 107 7 Standart otobs B-Hatt 52 9 Standart otobs B-Hatt 108 12 Standart otobs B-Hatt 53 6 Standart otobs B-Hatt 11 11 Standart otobs B-Hatt 54 10 Standart otobs B-Hatt 12 14 Standart otobs B-Hatt 55 8 Standart otobs B-Hatt 13 12 Standart otobs B-Hatt 56 19 Standart otobs B-Hatt 14 14 Standart otobs B-Hatt 57 9 Standart otobs B-Hatt 15 7 Standart otobs B-Hatt 58 12 Standart otobs B-Hatt 16 7 Standart otobs B-Hatt 59 7 Standart otobs B-Hatt 17 15 Standart otobs B-Hatt 6 9 Standart otobs B-Hatt 18 7 Standart otobs B-Hatt 60 3 Standart otobs B-Hatt 19 6 Standart otobs B-Hatt 61 6 Standart otobs B-Hatt 2 11 Standart otobs B-Hatt 62 11 Standart otobs B-Hatt 20 17 Standart otobs B-Hatt 63 7 Standart otobs B-Hatt 21 11 Standart otobs B-Hatt 64 11 Standart otobs B-Hatt 22 12 Standart otobs B-Hatt 65 28 Standart otobs B-Hatt 23 7 Standart otobs B-Hatt 66 7 Standart otobs B-Hatt 24 7 Standart otobs B-Hatt 67 9 Standart otobs B-Hatt 25 7 Standart otobs B-Hatt 68 9 Standart otobs B-Hatt 26 6 Standart otobs B-Hatt 69 12 Standart otobs B-Hatt 27 9 Standart otobs B-Hatt 7 12 Standart otobs B-Hatt 28 18 Standart otobs B-Hatt 70 6 Standart otobs B-Hatt 29 12 Standart otobs B-Hatt 71 10 Standart otobs B-Hatt 3 19 Standart otobs B-Hatt 72 12 Standart otobs B-Hatt 30 15 Standart otobs B-Hatt 73 9 Standart otobs B-Hatt 31 22 Standart otobs B-Hatt 74 13 Standart otobs B-Hatt 32 9 Standart otobs B-Hatt 75 4 Standart otobs B-Hatt 33 5 Standart otobs B-Hatt 8 10 Standart otobs B-Hatt 34 3 Standart otobs B-Hatt 9 9 Standart otobs B-Hatt 35 7 STANDART OTOBS TOPLAMI 841



Ara tr Hat htiya

duyulan ara says

Ara tr Hat htiya

duyulan ara says

Mikrobs D-Hatt 1 8 Mikrobs D-Hatt 47 12 Mikrobs D-Hatt 10 14 Mikrobs D-Hatt 48 44 Mikrobs D-Hatt 101 27 Mikrobs D-Hatt 49 53 Mikrobs D-Hatt 102 27 Mikrobs D-Hatt 5 12 Mikrobs D-Hatt 103 26 Mikrobs D-Hatt 50 9 Mikrobs D-Hatt 104 31 Mikrobs D-Hatt 51 20 Mikrobs D-Hatt 105 30 Mikrobs D-Hatt 52 78 Mikrobs D-Hatt 106 24 Mikrobs D-Hatt 53 91 Mikrobs D-Hatt 107 30 Mikrobs D-Hatt 54 3 Mikrobs D-Hatt 11 23 Mikrobs D-Hatt 55 20 Mikrobs D-Hatt 12 10 Mikrobs D-Hatt 56 9 Mikrobs D-Hatt 13 9 Mikrobs D-Hatt 57 7 Mikrobs D-Hatt 14 17 Mikrobs D-Hatt 58 5 Mikrobs D-Hatt 15 18 Mikrobs D-Hatt 59 27 Mikrobs D-Hatt 16 22 Mikrobs D-Hatt 6 21 Mikrobs D-Hatt 17 15 Mikrobs D-Hatt 60 9 Mikrobs D-Hatt 18 12 Mikrobs D-Hatt 61 71 Mikrobs D-Hatt 19 16 Mikrobs D-Hatt 7 8 Mikrobs D-Hatt 20 16 Mikrobs D-Hatt 9 10 Mikrobs D-Hatt 21 9 MKROBS TOPLAMI 1339 Mikrobs D-Hatt 22 15 Tramvay hatt Tramvay

hatt 1 (Yalova Yolu)

28 Mikrobs D-Hatt 23 6

Mikrobs D-Hatt 24 14 Tramvay hatt Tramvay hatt 2 (Bat) 18 Mikrobs D-Hatt 25 8

Mikrobs D-Hatt 26 8 Tramvay hatt Tramvay hatt 4 (T 1) 8 Mikrobs D-Hatt 27 9

Mikrobs D-Hatt 28 16 Tramvay hatt Tramvay hatt 5 (Kk ring)

4 Mikrobs D-Hatt 29 28 Mikrobs D-Hatt 3 31 TRAMVAY TOPLAMI 58 Mikrobs D-Hatt 30 9 HAFF METRO TOPLAMI 225 Mikrobs D-Hatt 31 10 Mikrobs D-Hatt 32 30 Mikrobs D-Hatt 33 17 Mikrobs D-Hatt 34 16 Mikrobs D-Hatt 35 10 Mikrobs D-Hatt 36 8 Mikrobs D-Hatt 37 19 Mikrobs D-Hatt 39 15 Mikrobs D-Hatt 40 18 Mikrobs D-Hatt 41 24 Mikrobs D-Hatt 42 15 Mikrobs D-Hatt 43 34 Mikrobs D-Hatt 44 43 Mikrobs D-Hatt 45 9 Mikrobs D-Hatt 46 6

Tablo 9-2: 2020 yl ara kademe iin ara ihtiyac



10. TOPLU TAIMANIN ORGANIZASYONU

Bir toplu tama sistemi, faaliyette bulunan blgede; ulam taleplerine gre vatandalara kaliteli ulam hizmetinin gtrlmesi ve bunun ideal bir ereve iinde gerekletirilmesi anlamn tamaktadr. Toplu tama sistemi, ideal ereve ile hizmet memnuniyeti operasyonel verimlilik arasndaki dengeyi salamaktadr. Toplu tama sistemleri genelde, bilet cretleri ile iletme giderleri arasnda bir denge salanamadndan, bu dengenin oluturulabilmesine ynelik kaynaklarn kullanlmas ve zenli bir ekilde ynetilmesi gerekmektedir. Toplu tamada, idare ve ulam ajanlar (oda, irket, kooperatif vb.) arasndaki dengenin organize edilmesi iin, bir Organizasyon ve Tarife Birliinin kurulmas tavsiye edilir. Bu kurulu, idare ile ulam ajanlarnn arasnda gerekli olan ibirliinin kurulmasn salar, uygun bir szleme tasarm sz konusu olduunda idare, istek, talep ve finans uygulamalarn mmkn hale getirir. Bu boyutlu modelde, Organizsayon ve Tarife Birlii, kendi grevleri ve yetkileri ile birlikte ynetim ilevini stlenir (Baknz: Resim 10-1).

Resim 10-1: Toplu Tama Organize emas



Organizsayon ve Tarife Birlii, hukuki ekil asndan; zerk bir organizasyon eklinde olabilir ve karma bir birlik olarak (Bykehir belediyesinin ve ayn zamanda zel ve kamu ulam iletmelerinin temsilcilerinden oluacak ekilde) uygulanabilir. Burada idari grevler bir denetim kurulu tarafndan gerekletirilebilir. Bylece, Bykehir Belediyesinin ilgili hizmeti ile ortaya kan maliyetlerin kontrol edilmesi salanr. Denetim kurulu (veya baka bir kurul), ynetim aamasnda ehir ii toplu tamann organize edilmesine ynelik nergeleri kararlatrr.

Bu uygulama zellikle; ehire ynelik hizmet, Kullanm ve kalite standartlar, Tarife sistemi, Finansman ile ilgilidir.

darenin grevleri, hukuki alt yapy oluturur ve sz konusu birlik ehir ulamn organize eder. Bu birliin grevleri zellikle; ehre ynelik hizmetin planlanmas, Trafik konseptinin hazrlanmas ve teknik standartlar ile ilgili tavsiyelerde bulunulmas, Hizmetlerin talep edilmesi, Hizmetlerin denetlenmesi, Bileik tarifenin ve tama artlarnn planlanmas, Merkezi pazarlama, Gelirin datlmas ve ulam irketleri ile mahsup yaplmas, Aratrma ve gelitirmedir.

Toplu tamann, organizasyonel yapsndaki nc boyut, iletmeci boyutudur. Bu kapsamda deiik zel, kamu toplu tama ve trafik iletmeleri faaliyet gsterir. Bir birliin ierisinde mtereken hareket edilmesi ve buna bal olan sat ve pazarlama dinamii, halkn bilincinde ulam iletmelerinin imajn deitirir. Bylece bu irketlerin ulam piyasasndaki pozisyonunu da iyiletirmi olur.



boyutlu modelde gsterilen hedefler ve grevler, ekil 10-2da grafik olarak zetlenmitir.

RESIM 10-2: boyutlu modelde gsterilen hedefler ve grevler

11. NERLEN KONSEPTIN GEREKLETIRME KADEMELERI

Hat anda nerilen hedef konseptin gerekletirilmesi, esasl ve kapsaml bir deiiklik

yaplmas anlamna gelmektedir. Bu konseptin gerekletirilmesi, uygulanacak tedbirlerle

(mterek bir tarifenin oluturulmas, aktarma noktalarnn geniletilmesi ve hat

konsesyonlarna uygun hale getirilmesi gibi) sk skya balantl olarak ve btn ehir ile ilgili

gelimelere ve hedeflere (karayolu anda ve dier yerleimlerde meydana gelen deiiklikler

gibi) bal olarak grlerek, kademeli olarak gerekletirilmelidir. nerilen hedef konsept

toplu tama sisteminin iyiletirilmesi iin bir ereve oluturmaktadr.



PLAN 11-1 :

Bir dizi grevler sistematik olarak; planlanmal, uygulanmal ve denetlenmelidir: Duraklarn ve duraklara ulam yollarnn eriilebilir olmas ve engelliler iin uygun hale

getirilmesi, Toplu tama ncelik sisteminin uygulanmas, Aktarma noktalarnn geniletilmesi ve iyiletirilmesi, Yolcu bilgilendirmesinin yaygnlatrlmas ve iyiletirilmesi, Ara filosunun srekli olarak modernletirilmesidir.

Bireysel motorizasyon artn kontrol altnda tutarak, mevcut toplu tama sisteminin kullanlabilir ekilde tasarlanmas, sistem iindeki yolcu deiiminin artan ynde tutulmas iin yukarda yer alan tedbirlerin alnmas gereklidir. Toplu tamann kuvvetlendirilmesi ve ciddi verim artnn gerekletirilmesi iin, nemli mali ve organizasyonel abalar gereklidir.

2030 yl hedef konseptine ynelik toplu tama hatlar a Plan 2.1-1de ele alnmtr. Bu an gerekletirilmesine ynelik farkl hedefler, Plan 11-1de hedef konseptin tm iin aklanmtr.

2.1 Ksa vadeli neriler

2012 ylnn ilk baharnda Bykehir Belediye Bakanl tarafndan T1 tramvay hattnn inaatna balanmas ngrlmtr. Bununla birlikte ehirii karayolu anda kapsaml deiiklikler ve toplu tama alarnda gerekli olan ayarlamalarn da yaplmas planlanmtr. T1 hattnn ve yeni tramvay birincil sisteminin kuvvetlendirilmesi iin, T1 hattnn gerekletirilmesiyle birlikte, 1. hattnda (Yalova Yolu) ina edilmesi salanacaktr. Bu hatlarn oluturulmasyla birlikte, trafikte alan ok sayda otobs ve minibs hattndan tasarruf salanmas mmkn olacaktr. Ayn zamanda bu hat, nemli bir tama ilevini de stlenecektir. Ayrca, gerekli olan yeni tramvay depo ve bakm alannn ise ehirleraras otobs istasyonunun gneyine yaplmas da mmkn olacaktr. Gelecekte yaplmas planlanan 4 tramvay hattna ynelik ihtiyacn karlanabilmesi iin, yeterli byklkte depolar yaplmaldr.



Tramvayn kullanlmasna balanacandan dolay, ehirii ve karayollar alannda ok byk ayarlamalar ve tadilatlar yaplacaktr. Bu nedenle, balangta 1. hattn (Yalova yolu) T1 hatt ile paralel olarak ehiriinden gemesi tavsiye edilmektedir (Darmstad Cd.- Stadyum Cd.- Altparmak Cd.). Ancak, ikinci kademede eski ehirde kk bir dng gerekletirilerek tramvay hatt dorudan doruya Fevzi akmak Cd. zerinden tarihi kent merkezine geecektir. Bu amala, Haim can Cd.nde ve Fevzi akmak Cd.de (Baknz: Raporun Ozmangazi ehir ii ile ilgili blm) bulunan karayolu alar kapsaml bir ekilde yeniden tasarlanmaldr.

Kent Meydannn etrafndaki alan, gelecekte nemli bir aktarma noktas olarak ok daha merkezi bir nem kazanacaktr. Muhtelif otobs ve mikrobs hatlar burada sona erecektir. Ayrca burada iki tramvay hatt ile dier otobs hatlar karlaacaktr. Deiik hatlar arasnda uygun bir aktarma yaplmas mmkn olmaldr. Bu alandaki duraklarn konumu ve kavaklarn verimli bir ekilde tadil edilmesi ile ilgili bir neri, ekil 11.1-1de gsterilmitir. Birok gereklilie bal olarak gerekletirilecek olan bu deiikliin verimlilii, simlasyon vastasyla kantlanmtr. Son aamada yaplacak olan avan projeler ve rapor 3.4de bu konu ile ilgili detaylar aklanacaktr.

Resim 11.1-1: Kent Meydan alannda cadde alannn tasarmnn deitirilmesi



lk iki tramvay hattnn uygulamaya konulmas ve buna bal olarak Atatrk Cd.nin yaya blgesine

dntrlmesiyle balantl olarak, otobs anda gerekli ayarlamalarn yaplmas gerekir. Bugn

Atatrk Cdden geen otobsler daha sonra Haim can Cdden de geebilir. Bu hatlarn ksmen

Kent Meydan blgesinde son bulmas gerekir. Bu gn tarihi kent merkezinde ring hatt

kapsamnda altrlan hatlar, hedef konsept ile ilgili hazrlklar kapsamnda apraz hatlara

balanabilir ve Haim can Cd.den geebilir.

Ayrca, toplu tamann omurgas olarak bilinen mevcut Hafif Rayl Sistem hatlar ksa vadede uzatlmaldr. Mudanya Blv.nda ve Ankara Yolu Cd. boyunca Kestelin batsna kadar gerekletirlecek olan uzatmalar plana alnm olup, inaat balatlmtr. Bu planlarn ise, 2014 ylna kadar gerekletirilmi olmas gerekmektedir.

Gemlik merkezinin deerlendirilmesi ve bir yaya blgesinin kurulmasyla birlikte, otobs hatt ann ayarlanmas gerekmektedir. Burada bulunan merkezi otobs istasyonun kaldrlmas ve Irmak Sk.taki dzenlemenin yeniden yaplandrlmas gerekmektedir. Ksa vadede, 2014 ylna kadar, aada belirtilen tedbirler uygulamaya konulmaldr. Bunlar;

Osmangazi ehir merkezinde oluan trafiin azaltlmas iin, taksi dolmularnn ruhsatlar

yeniden dzenlenmesinin ve deitirilmesinin (Mikrobs, Taksi ruhsatlar veya otobs lisanslar gibi) salanmas,

Bykehir toplu tamacl iin, yeni bir ynetim organizasyonun kurulmas,

Bilet sisteminin yeni gerekliliklere gre deitirilmesi,

Bir mterek tarifenin yrrle konulmas,

Bike-and-ride tesislerinin kurulmas,

Park-and-ride park alanlarnn yaplmasdr.



2.2 Orta vadeli neriler

Orta vadede, hiyerarik yaplandrma ile toplu tama ann tamamen yeniden

dzenlenmesi gerekmektedir. Toplu tamann kalc bir ekilde glendirilmesi iin bu

zorunludur. Ayn zamanda, bu esasl yeniden dzenlemeyi uygulamaya koymak iin, bir dizi

artlarn yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, merkezi gzergh blmnde 2,5

dakikalk bir sefer aralnn gerekletirilmesi iin hafif metro sisteminin iyiletirilmesi ve

gelitirilmesi, hafif metro ve tramvay iin yeterli kapasite salanmaldr.

Yerleim yerlerinin genilemesi esnasnda, uygun bir toplu tamann oluturulmas gerekmektedir. Bunun iin, toplu tama da planlanan 2030 yl hedef konsepti, 2020 ylna kadar tamamen uygulamaya konulmaldr. Hafif rayl sistemin batya ve Kestelin dousuna doru uzatlmas, yerleim ile birlikte bu blgelere de ulaacak ekilde gerekletirilmelidir. Rayl sistem gzerghlarnn getii blgelerde, yerleimin genilemesiyle birlikte yksek bir yk ortaya kaca ngrlerek, buralarda oturan nfusun toplu tama balantsnn salanabilmesi iin, rayl sistemin zamanndan nce bu blgelere kadar uzatlmas gerekir. Dier ehirii yollarn tadilat ile birlikte, 1. tramvay hatt kk bir ring hatt olarak Osmangazinin tarihi kent merkezi blmnde altrlmaldr. Bu balamda, 3. hat grevini yerine getirinceye kadar, ayrca kk bir ring hatt (Geici Hat 5) kullanlmaldr. Kk ring hatt, yolcularn Haim can Cd.den alarak, dorudan Atatrk Cd.ne kadar gtrr. Dier bir tramvay hatt olarak ise, 2. hat gerekletirilmelidir. Bu hattn gerekletirilmesiyle birlikte, Altparmak Cd.nde deiiklik yaplmas gerekmektedir. Hattn balad yerde ve Stadyum Cd.nde byk bir otopark kapasitesine sahip tesis kombinasyonu oluturularak, bu hat P+R mterileri iin nem kazanacaktr.



Osmangazide ehiriinde tramvayn gerekletirilmesi ile ilgili mnferit gelitirme kademeleri,

Resim 11.2-1de gsterilmitir.

Resim 11.2-1: 2030a kadar Osmangazinin kent merkezinde tramvay ann gelitirilmesi

3. tramvay hattnn yerine, bu hattn grevini orta vadede stlenecek olan birincil otobs hatt

oluturulmaldr. Ayrca, orta vadede Mudanyann merkezinde mini tramvay yaplmas, ayrca

otobs ve mikrobs ann kurulmas nerilmektedir. Bu anlamda, Mudanyann ehir merkezinde

yeni bir merkezi aktarma noktasnn oluturulmas da nerilmektedir.



Yeni yerleim blgelerinde otobs ve mikrobs hatt ann geniletilmesi de ikametlerin

balamasndan nce gerekletirilmelidir. Burada yerleim baladnda dk sefer aral ile

veya daha kk aralar kullanarak almaya balanabilir. Daha sonra hizmet talebe bal

olarak iyiletirilmelidir. Ayn ekilde, Bike-and-ride ve Park-and-ride kapasiteleri de

geniletilmelidir.

Btn hatlar ile seyir planlarnn geniletilmesi ve yenilenmesi konusunda farkl ortamlarda gerekli

bilgilendirmeler yaplmaldr. Toplu tamada yaplan esasl deiiklikler nedeniyle, yolcularn

kapsaml bir ekilde bilgilendirilmesi, toplu tamann avantajlarnn ve yeniliklerin olumlu ekilde

aktarlmas zellikle nemlidir.

2.3 Uzun vadeli neriler

Drdnc tramvay hatt olarak; Hat 3 (Dou) gerekletirilmelidir. Bylece Hat 5 (kk ring hatt) ise ortadan kalkar (Baknz: Resim 11.2-1). Bike-and-ride ve Park-and-ride kapasiteleri ihtiyaca uygun olarak geniletilmelidir. Ayrca, Hafif metronun, Mudanya istikametinde yaplmas planlanan hzl tren istasyonuna kadar uzatlmas da gerekmektedir. Bu planlanan yatrm, hzl tren istasyonunun iletime alnmasyla birlikte yaplm olmas salanmaldr. Btn hat anda talebin gelimesi asndan srekli olarak denetim yaplmaldr. Bu

amala elektronik biletlerin istatistikleri de deerlendirilebilir. Yolcu talebini karlamak ve

yksek bir ekonomi elde etmek iin, yolculuk hizmetlerinde dzenli ayarlamalar yaplmas

gereklidir. Bu ayarlamalar yllk olarak, fakat en ok alt ayda bir btn yolculuk hizmeti iin

sabit bir zamanda uygulamaya konulmaldr. ok iyi bir hat yk sz konusu olduunda ilk

nce daha byk aralarn kullanlmas, daha sonra bu hattn sefer aralnn kontrol

edilmesi gerekir. Sefer aral arttrlarak talebin karlanmas rnein ; hafif metroda veya

tramvayda mmkn deilse, gzergh blmlerinin yknn yeni hatlar vastasyla

hafifletilmesi dnlmelidir. Genel olarak, btn hat anda benzer ekilde farkl

hizmetlerin yaplandrlmasna gayret edilmelidir. Ykn zayf olduu zamanlarda ve

talebin dk olduu alanlarda her zaman en dk toplu tama seviyesi sz konusu

olmaldr. Burada zellikle uygun aktarma imkanlarna dikkat edilmelidir.

Documents

Toplu Taşıma Raporu