ពរះរាជាណាចពររមពជា ជាត សាសនា ពរះមហាកសពត

សារលវទយាលយភមនទរសរមម

មហាវទយាលយររៀបចដែនែ នង រែឋបាលែធល

ពរធានរទយ:

“ការរ ះពសាយទយនាសរពៅតលាការដែលចាបអនញញា តរៅកនងសមយអាណានគមនយមបារង”

TOPIC:

Legal Alternative Dispute Resolution

out of Judge in French Colony

បងរៀនងោយងោកសាសរសាា ចារយ: វឌឍ វណាា រាា សមាជកកមទ ១០:

១. រលាក ដែត មមៃវបល ២. រលាក រសាម ណាររ ៃត ៣. រលាក ហង របៃងសានត ៤. កញញា ណាក ពសម ៥. កញញា ទា ពសរតន

ជនានទ ០៨

ឆន ាសរា ២០១១-២០១២

សាកលវទយាលយភមនទកសកមម ២០១១ មហាវទយាលយររៀបចដែនែ នងរែឋបាលែធល

ររៀបររៀងរោយ៖ កកមទយ ១០ 1 ឆន សកា៖ ២០១១-២០១២

មាតការ 1> នយមនយ ........................................................................................................................... 04

1> វវាទ ....................................................................................................................... 04

2> ទនាស ................................................................................................................... 04

3> ជម ល ោះ ................................................................................................................... 04

2> អពករតននទនាស ................................................................................................................ 05

1> បគគល .................................................................................................................... 05

2> អនថរបគគល ............................................................................................................. 05

3> អនថរ-តនាទ ............................................................................................................ 05

3> សារៈសខានននទនាស .......................................................................................................... 05

4> ផលរបមោជនននទនាស ..................................................................................................... 05

1> ការម ោះរសាយមនរតមរតវតាមចបាប ............................................................................ 06

2> ការម ោះរសាយរតមរតវតាមចបាប .................................................................................. 06

1> ការចបរចារ .............................................................................................................. 06

2> សនាន នកមម ឬការសរមរោះសរមល .............................................................................. 06

3> មជឈតថវនចបឆយ ឬអាជញញ កណតថ ល .............................................................................. 06

4> ការម ោះរសាយតាមតលាការ ................................................................................. 06

5> មលមេតននការសកា ......................................................................................................... 07

6> មោលបណងននការសកា ................................................................................................... 07

7> លទនផលននការសកា ........................................................................................................... 07

8> 1> ផលវជជ នសរាបរបជញជនមៅភមរកាងលាវ ................................................................... 14

2> ផលអវជជ នសរាបរបជញជនមៅភមរកាងលាវ ................................................................ 14

9> ឯកសារមោង ..................................................................................................................... 15

សាកលវទយាលយភមនទកសកមម ២០១១ មហាវទយាលយររៀបចដែនែ នងរែឋបាលែធល

ររៀបររៀងរោយ៖ កកមទយ ១០ 2 ឆន សកា៖ ២០១១-២០១២

សេចកតសផតើម មនសសមយើង ប កៗរសមៅមលើមលាកសនបវាសមយើងមនោះ អបកខលោះកបានរសមៅមោរមពញមៅម យសភមងគលមសចបកថសខ មសចបកថសបាយមៅកបងឆាកជវតរបសខលន រឯអបកខលោះមទៀតករសមៅមោរមពញមៅម យភាពតានតង នងរកអវយកមកនោយបរោយពបានម ើយ ។ ម ោះបជញបានរសមៅរបកបមៅម យសភមងគលកថ ឬកភាពតានតងកថ កមយើង ប កៗមនអាចបមជៀសផតពការនទនាសជញមយោប បានម ើយ ។ មែើមផមជៀសវាងមៅរាលទនាស ងអសដែលកពងដតមកើតនម ើងកថ ឬកបរងនងមកើតនម ើងកថ មយើង ងអសោប រតវមចបោះរគបរគង ឬកបបាតវាវញម យមរបើរបាសនវឧតថមគតែរសចបរសាល នងរតមរតវជញទបផត មែើមផមគចបមជៀសវាងមអាយឆាា យពទនាស ។ មរោោះមយើង ប កៗែងមេើយថា ទនាសអាចបផថលមអាយមយើងនវ ងគណសមផតថ នងគណវបតថ ។ របសនមបើមយើងទទលបាននវគណសមផតថ មនាោះវាមនដមនជញបញហា មនាោះមទ ប ដនថរបសនមបើមយើងជបនវគណសមផតថមនាោះវញ វានងនាមអាយមយើងមអាយជបរបទោះនវផលអនថរាយ ឬកមរោោះថាប កដែលមពលខលោះអាចបប ោះោលមៅែលអាយជវតផងកនដែរ ។ ពែណតកកាលមយមៅែណតកកាលមយមទៀត កបងការរគបរគងរបមទស របភាពជញមរចបើនននទនាសមកើតម ើងជញមរចបើន ែចបជញទនាសទកែមៅសមយនគរភប ទនាសមៅកបងមរឿងរាមមករ ថ ទនាសននការរតបនថងពននអាករមៅកបងមរឿងភមតរចាឆ ន (សមយអាណតនគមបារាង)...។ ែចបមនោះមេើយកបងនាមមយើងខញ ងអសោប ជញនសសតដែលកពងដតសកាថាប កបរញហដ បរតននមហាវទាលយមរៀបចបដែនែ នងរែឌបាលែធល ជនានទ ០៨ មៅឯសាកលវទាលយភមនធកសកមម កបងឆាប សកា ២០១១-២០១២ នមសចបកថមសាមនសសរករាយជញអមនកកបផការម យមលាកសាសរសាថ ចារយ វឌណ វណតត រា ដផបក ម ោះរសាយទនាស បាន កកចបចការសការសាវរជញវែលរករមទ ១០ មយើងខញ មធវើការសការសាវរជញវលមអតបដនទមមទៀត នងយលែងមអាយបានចបាស មែើមផជញោនថកបងការសកាមៅមលើមខវជញជ មនោះមអាយបានសជមរៅ ដែលរបធានបទពកមយើងសថអព “ការម ោះរសាយទនាសមរៅតលាការដែលចបាបអនញហដ តមៅកបងសមយអាណតនគមនយមបារាង” ។ ម ោះបជញការដសវងរកឯកសារនការលបាកោ ងណតកថ ករករមមយើងខញ ខតខពោះោរដសវងរកោ ងយកចបតថទក កជញទបផត មែើមផជញឯកសារបដនទមមែើមផមអាយនសសត ងអសបានយលែងបដនទមមទៀត ។ រករមមយើងខញសមអភយម សទកជញមនកបងការមរបើរបាសោកយកថ ឬកេសកបងការសរមសរអកខរាវរទនកថ ដែលបានមកើតម ើងខសឆគង ឬមនសមគរម យអមចបតនា, អតទនយមនបានមកាោះកាយ មរោោះមយើងបានមលើកម ើងមរចបើនចបមោោះរាលោកយសែ ងឡាយណតដែលនាមអាយនទនាសមកើតម ើង, រករាយសាវ គមនកបងការតោះមទៀន កបងនយសាទ បនា មែើមផមអាយកចបចការមនោះកានដតនរបសទនភាពម ើងមយករមតបដនទមមទៀត នងសមសនមពរមអាយមលាកសាសរសាថ ចារយ នងមតថរមថាប ក ងអសោប ជយដកតរមវបដនទមមទៀត ។ មយើងខញ ងអសោប បាននាោប ខតខរសាវរជញវ របដមរបមលនវរាល

សាកលវទយាលយភមនទកសកមម ២០១១ មហាវទយាលយររៀបចដែនែ នងរែឋបាលែធល

ររៀបររៀងរោយ៖ កកមទយ ១០ 3 ឆន សកា៖ ២០១១-២០១២

ឯកសារ ងឡាយណតដែល កទងមៅនងសមយអាណតនគមនយមបារាង មេើយម យម ើញថាមៅកបងសាចបមរឿងនមយនមកើតម ើងនវទនាស តាងពមែើមមរឿងរេតែលទបញចប មយើងខញកបានសមបមចបចបតថមលើកយកមរឿងអកសរសលផដខមរ ដែលនបបវតថ នងបពតថការណមៅកបងសមយអាណតនគមបារាងយកមកមធវើការបងហា ញមអាយបានពសាថ របដនទមមទៀត ។ មេើយជញចបងមបកាយមយើងខញសមដថលងអណរគណោ ងបជញលមបៅចបមោោះមលាកសាសរសាថ ចារ វឌណ វណតត រា ដែលបានចបនាយមពលមវលាែនតនមល មឆលៀតមពលមកបងហា តបមបងៀនែលមយើងខញ ងអសោប កកចបចការមអាយអនវតថនមអាយមធវើការសកាបសាវបជញវ ដកតបមវរាលកេសឆគងដែលបានមកើតម ើង នងសមអរគណចបមោោះមតថរមជនាន ងអសដែលបានចបណតយមពលមវលាែនតនមលកបងការតាម នមមើល បពម ងសាថបបទស ា សនរបសមយើងខញ ម យយកចបតថទក ក ។ សមជនពរែលមលាកបគ នងមតថភកថ ងអសោប មអាយជបបបទោះដត សណតងលអ មសចបកថសខ មសចបកថចបមបមើន អាយយនយរ កលាងមន ឈបោះនវរាលឧបសគគដែលសទតមៅចបមោោះមខ នងសមបមចបបាននវបណងបបាថាប កបឃលល ងឃលល តម ើយ ។

សាកលវទយាលយភមនទកសកមម ២០១១ មហាវទយាលយររៀបចដែនែ នងរែឋបាលែធល

ររៀបររៀងរោយ៖ កកមទយ ១០ 4 ឆន សកា៖ ២០១១-២០១២

ការស ោះសរាយទនាេសសរៅតលាការដែលចាបអនញញា តសៅកនងេមយអាណានគមបារង ការសកាដែលនាមអាយមយើងយលែងបានកានដតចបាស គការអនវតថនមរចបើនជញងរទសថ មរោោះការអនវតថនបានមធវើមអាយមយើងយលែងពវាបានកានដតលមអតដថមមទៀតផង មេើយងហយរសលកបងការចបងចា ម យមៅមពលដែលអនវតថជញកដសថង មពលខលោះជបមៅឧបសគគរាបរយជពក ែចបមនោះមយើងនងខតខរោះរក នវវធសាសរសថម ោះរសាយបញហា ចបមោោះមខ ។ រករមមយើងខញបានមធវើការសការសាវរជញវមលើរបធានបទសថអពៈ “ការម ោះរសាយទនាសមរៅតលាការដែលចបាបអនញហដ តមៅកបងសមយអាណតនគមនយមបារាង” ។ ប ដនថមននងមធវើការសកាមលើរបធានបទមយមនោះ មយើង ងអសោប គរដតយលែងពមោលបណងរបសរបធានបទជញមនសន ។ មតើោកយ “ទនាស” នអតទនយោ ងែចបមមថចប? មតើមេតអវបានជញនាមអាយមកើតនទនាសម ើង? មតើទនាសមកើតម ើងមៅមពលណត? មតើទនាសមកើតម ើងម យអបកណត? មតើទនាសមកើតម ើងមៅកដនលងណត?...។ មតើោកយថា “មរៅតលាការ” នអតទនយែចបមមថចប? មតើោកយថា “សមយអាណតនគមនយបារាង” នអតទនយោ ងែចបមមថចបដែរ? ែចបមនោះមយើងគរដតយលអតទនយរបសោកយនមយៗជញមនសន មនាោះមទើបមយើងងហយរសលកបងការយលនវមោលបណង នងមោលគនតរបសរបធានបទដែលបានមចាទមលើកម ើងខាងមែើម ។ ោកយគនលោះ

1> នយមនយៈ 1> វវាទៈ សមៅមៅមលើរាលោកយ ងឡាយណតដែលអាចបបងកមអាយកាល យមៅជញនែមណើ រ ស

ដទងោប កត កក ឬក កសមថនងសមថជញមយោប ែមណើ រម ល ោះរបដកកនងោប នវវាទ ឬមកើតវវាទនងោប ។

2> ទនាសៈ សមៅមៅមលើោកយ ងឡាយណតដែលជញោកយ មសចបកថ ែមណើ រ បងកមអាយនែមណើ រ សដទងោប គនតផធយោប ដែលទនទពោប ។ ទនាស គជញអវៗដែលមកើតម ើងរវាងមនសសដែលមគមមើលម ើញវតទ មយមនែចបោប មៅកបងសាទ នភាពដតមយ ឬអវៗដែលមគចបងបានែចបោប ។ ទនាស អាចបជញទនាកទនងរវាងភាគពរ ឬភាគមរចបើនដែលមគគតថា ពកមគនមោលមៅមនចបោះសរងនងោប ។

3> ជម ល ោះ សមៅមៅមលើោកយ ងឡាយណតដែលជញវវាទ ែមណើ រម ល ោះ សោប ដែលបងកមអាយមកើតនជមលាោះ ។ ទនាសអាចបមកើតម ើងរវាងភាគមយ ជញមយនងភាគមយមទៀត មន សរតងថា អបកមនាោះតចបកថ ឬធកថ, ជញអបកនកថ ឬជញអបករកកថ, អបកនបណយសកថកថ ឬជញមយនងអបកដែលមននបណយសកថកថ...។

សាកលវទយាលយភមនទកសកមម ២០១១ មហាវទយាលយររៀបចដែនែ នងរែឋបាលែធល

ររៀបររៀងរោយ៖ កកមទយ ១០ 5 ឆន សកា៖ ២០១១-២០១២

2> អពករតននទនាសៈ

1> បគគលៈ ខលនមយើងដែលជញបគគល ប កៗ (ទនាសនងខលនឯងអពតនមល, ជមរ ើស, ការមបថជញញ ចបតថ, ឬម យអារមមណ...។

2> អនថរបគគលៈ ការដខវងមតោប មៅកបងករតផទធ លខលនណតមយរវាងបគគល ប ក នងបគគល ប កមទៀត

3> អនថរ-តនាទៈ រវាងបគគលពរនាកមៅមល ឌ នននការងហរ ែចបជញរវាងអបករគបរគង, កមមករ, សេជពរបដជងោប ...។

មរកាយពបានែងអពនយមនយននោកយខាងមលើមេើយ មយើងនងបរងមអតទនយវាចបលោប មែើមផទទលបាននវអតទនយមពញមលញ ែចបខាងមរកាមៈ ោកយថា “ការម ោះរសាយទនាសមរៅតលាការដែលចបាបអនញហដ តមៅកបងសមយអាណតនគមនយមបារាង” ននយថាៈ គជញការម ោះរសាយមលើបញហា ងឡាយណតដែលបងកមអាយនែមណើ រ សដទងោប គនតផធយោប ដែលទនទពោប ដែលម ោះរសាយម យមនមរបើរបាសភាគតលាការកបងការជយម ោះរសាយ មេើយម ោះរសាយដតមរឿងរា វ ងឡាយណត ដែលបានមកើតម ើងមៅកបងសមយអាណតនគមនយមបារាងដតប មណតត ោះ ។

3> សារៈសខានននទនាសៈ របសនមបើមយើងមចបោះម ោះរសាយទនាសបានលអ មនាោះវាអាចបផថលឱកាសជញមរចបើនែចបជញៈ

បមងកើតកលាង នងគនតនចបបរបឌត ផទល សបថ រភាពមនឿយណតយ ធញរ ន នងទទែឌនយម មធវើមអាយនទនាកទនងទលទលាយជញមយមជឈ ឌ នខាងមរៅ បនន របននយអារមមណតានតង ជរញមអាយនការមរៀនសរតពបញហា នងមធវើការផទល សបថ រ មលើកទកចបតថការយលែងខលនឯង (មតើអវដែលខលនកពងមធវើពតរបាកែមៅកបងសាទ នភាពមនោះ?)

4> ផលរបមោជនននទនាសៈ ែចបដែលមយើងបានែងរតសៗរចបមកមេើយគថា ទនាសមៅមពលខលោះអាចបផថលនវភាពវជជ ន

មេើយមពលខលោះវាកអាចបផថលនវផលអវជជ នផងដែរអារសយថាមយើងមចបោះម ោះរសាយវាបានរតមរតវដែរឬអត? ការមធវើមអាយមនសសយលែងពបញហា បានមរចបើន

សាកលវទយាលយភមនទកសកមម ២០១១ មហាវទយាលយររៀបចដែនែ នងរែឋបាលែធល

ររៀបររៀងរោយ៖ កកមទយ ១០ 6 ឆន សកា៖ ២០១១-២០១២

មពលដែលែងពបញហា បានមធវើមអាយមយើងមចបោះម ោះរសាយវាបានរតមរតវ បមងកើតភាពចាបាចបននការផទល សបថ រ ពរងងនវែមណតោះរសាយរបកបមៅម យត ល ភាព បមងកើតមអាយនសាមគគភាព ទនាកទនងលអរវាងបគគលដែលមៅជវញខលន មពលខលោះអាចបមអាយមនសសនភាពលអកលអននងោប (មរកាយមពលដែលនទនាស) អាចបមធវើមអាយមយើងមចបោះវាយតនមលមៅមលើករត ទេ បពវមេតននទនាសដែលបានមកើតម ើង ការមលើកតមកើងសលធមរសមៅរបចានថា គណធម... ។ល។ ជរញមអាយនការអភវឌណន នងយលែងអពខលនឯងបដនទមមទៀត ងផបតគនតនងបញហដ ការមធវើមអាយរបមសើរម ើងនវភាពចាសទដផបកចបតថសាសរសថ

មៅមពលដែលនជម ល ោះ ឬទនាសជញមយោប មនសសមយើង ប កៗរតវដតមធវើការម ោះរសាយបញហា ងអសមនាោះជញចាបាចប ដតការម ោះរសាយរបសមនសសដតងដតមធវើម ើងតាមរមបៀបពរោ ងគៈ 1> ការម ោះរសាយមនរតមរតវតាមចបាបៈ ការមគចបមវសពបញហា ឬការមៅមសាៀមមនរពមម ោះរសាយបញហា ការម ោះរសាយម យមនបានគតគរពមលមេតដែលបងកមអាយមកើតននវទនាសម ើង (ម យ

មនបានគតមៅែលសភាសតដខមរមយដតងមោលម ើងថា “គតមេើយសមគរ”) ការមរបើកលាងកមរាលមែើមផម ោះរសាយបញហា (ចបាបហាមឃលត នងរតវទទលទណឍ កមមខាងបទ

មលមើសរពេមទណឍ តាមករតននអមពើរបរពតថ) ។ 2> ការម ោះរសាយរតមរតវតាមចបាបៈ វធម ោះរសាយជម ល ោះតាមផល វចបាបចបនន ០៤ គៈ 1> ការចបរចារៈ ោម នភាគអពារកតយ ។ ភាគគជម ល ោះពាោមម ោះរសាយជម ល ោះរបសពកមគ

ម យខលនឯង ។ 2> សនាន នកមម ឬការសរមរោះសរមលៈ ភាគអពារកតយ កមអាយអនវតថវធានជញមល ឌ នមសបើរជន

មត នងមសបើរម ើងម ោះរសាយ ។ 3> មជឈតថវនចបឆយ ឬអាជញញ កណតថ លៈ ភាគអពារកតយ កមអាយអនវតថវធានជញមល ឌ នមសបើរជន

មត នងមសបើរម ើងម ោះរសាយ នងមធវើមសចបកថសមរមចបដែលភាគរតវដតរបតបតថតាម របសនមបើភាគបានរពមមរពៀងោប ពមនរចបមេើយ ។ 4> ការម ោះរសាយតាមតលាការៈ ភាគអពារកតយ កមអាយអនវតថវធានជញមល ឌ នមសបើរជនមត

នងមសបើរម ើងែមណតោះរសាយ...។

សាកលវទយាលយភមនទកសកមម ២០១១ មហាវទយាលយររៀបចដែនែ នងរែឋបាលែធល

ររៀបររៀងរោយ៖ កកមទយ ១០ 7 ឆន សកា៖ ២០១១-២០១២

5> មលមេតននការសកាៈ ម យសារដតការសកាពទនាសគជញមរឿងមយែគរមអាយចាបអារមមណដែរ មេើយពមយនថា

មៅមយនថាទនាសដតងដតមកើតនម ើងឥតឈបឈរ ម យសារដតខវោះការមោគយល អធារសយ នងការរសោះរសលរវាងោប នងោប ។ មេើយសរាបអបកដែលសកាលមអតែចបជញពកមយើងអាចបជយែលពកោតដែលនជមលាោះ ងមនាោះ មអាយចបោះសរមរងនងោប វញ មា ងវញមទៀតមយើងអាចបរកបានរបាកចបណល ឬករបាកកនរមពទនាសបានោ ងងហយ ។ មនថាសមយកាលណតមយម ើយ ទនាសគជញបញហា មយែមៅថ គគក មរោោះថាមបើនទនាសមកើតម ើងមៅកបងសងគម មនាោះវានងមធវើមអាយននវវបតថ មកាលាេល មចារកមម... ជញមែើម ។ ែចបមនោះមែើមផមអាយមជៀសវាងបានពទនាស (ម ោះបជញមនអាចបមជៀសវាងពទនាសបាន ១០០% កម យ) កមយើងអាចបមធវើមអាយជវតរបសមយើង មោរមពញមៅម យសភមងគល ពនលោ ងរតចបោះរតចបង មេើយបគគលដែលមននទនាស ឬកបគគលដែលខលនមអាយមជៀសវាងមចបញពទនាសដតងដតនមគរសលាញរាបអានមរចបើន មរោោះអមនសសរបមភទមនោះមនដែលនកភបកអារមមណរកមរឿងមគ មផសងមៅវញមគនដតអារមមណបមងកើនមតថភាព នងញាតដែលមៅជវញខលនរបសមគដតប មណតត ោះ ។

6> មោលបណងននការសកាៈ មែើមផមអាយមនសសមយើងនគនតមចបោះជយយកអាសារ មោគយល អធារសយ នងមចបោះរសោះរសលរវាងោប នងោប មនាោះមទើបមអាយសងគមមយនការអភវឌណនបានឆាបរេស ម យមនខវលរពយនវការម ោះរសាយទនាស ឬកបញហា សមគសាម ញមៅចបមោោះមខ ។ របសនមបើរបមទស ឬកសងគមមយនការមោគយល អធារសយបានលអ មនាោះរបមទសមនាោះនងអាចបកាល យមៅជញអចបឆរយរបមទសទ ងសកលមលាក របមទសគរ មរោោះមនថារបមទសណតកែចបជញរបមទសណតដែរ របជញជនប កៗដតងដតចបងបាននវមសរភាព សវតទភាព មសទរភាព សនថសខ ម យនលោ ងណតមអាយសទតមៅ

ឆាា យមចបញពទនាស ។ ជញការពតណតស ម ោះបជញទនាសផថលមអាយមយើងនវផលវជជ នខលោះៗកថ កមយើងមនចបងបានដែរ ម យសារដតមននងែងថាទទលបាននវផលវជជ ន មយើងបានទទលនវផលអវជជ នមនមៅមេើយ ែចបជញមៅកបងមរឿងភមតរចាឆ ន សមយប លរបលយពជសាសនប លពត... ។

7> លទនផលននការសកាៈ មរកាយពបានមធវើការសការសាវរជញវ មធវើមអាយមយើងទទលបាននវចបមណោះែងថមៗជញមរចបើនដថម

មទៀតផង ដែលមធវើមអាយមយើងកានដតយលែងបានចបាស ។ ដតម ោះបជញោ ងណតកម យ វាមនដមនលអឥតមខាច ោះមនាោះមទ រោនដតរបមសើរម ើងជញងមនមយករមតដតប មណតត ោះ ។

សាកលវទយាលយភមនទកសកមម ២០១១ មហាវទយាលយររៀបចដែនែ នងរែឋបាលែធល

ររៀបររៀងរោយ៖ កកមទយ ១០ 8 ឆន សកា៖ ២០១១-២០១២

មរឿងមនាោះនកាល នងអាកាសែចបតមៅៈ មយើងខញ នងមលើកយកនវចបនចប នងរពតថការណសខានៗមៅកបងសាចបមរឿងយកមកមធវើការបងហា ញ

ជនតាមល បលម យដែលនខលមសារ ងរសងែចបខាងមរកាមមនោះ៖ មៅឆាប ១៨៦៣ រពោះបាទនមរាតឋមបានចបោះកចបចរពមមរពៀងជញមយនងពកបារាង មែើមផបមងកើតនវ

អាណតពាបាលមយមលើរពោះរាជញណតចបរកកមពជញ ។ រែឌមនោះបានសទតមៅមរកាមការរតតរតារបសអាណតនគមបារាងមឋងបនថចបៗ ។ អ ងមពលសសរងហគ មមលាកមលើកទ ០២ ពកជប នបានអនញហដ តឲយនរ ឌ ភបាលបារាង (ដែលនមល ឌ នមៅវចបឈ) ដែលមធវើកចបចសេរបតបតថការជញមយនងរករមពកសាធារណរែឌ នងបានពាោមចបរចារមៅមលើលកខខណឍ ដែលអាចបទទលយកបាន មែើមផទទលបាននវឯករាជយភាពពពកបារាង ។ សាទ នភាពរបមទសកមពជញមៅចបងសសរងហគ មនភាពវកវរ ។ រឯពកបារាងមសរវញ មរកាមការែកនារបសមលាកឧតឋមមសនយ ឆាលស ែ មហាគ ល បានមបឋជញញ ថានងយកឥណឍ ចបនមកវញ ម ោះបជញពកមគបានផឋលឲយកមពជញនងរែឌអាណតពាបាលមៅឥណឍ ចបនែនទមទៀតកម យ កនវធានការ កកេតោ ងរបរងរបយតបការរគបរគងម យខលនឯង ។ ម យបានលងមលាមថា ពកមគនមបសកកមមខាងអរយធម ពកបារាងបានមមើលម ើញដវងឆាា យណតសនវការចបលរមនវចបដនករបសឥណឍ ចបន កបងសេភាពបារាងននអតតអាណតនគម ដែលបានដចបករដលកនវបទពមសាធនជញទមៅននវបផធមបារាង ។

រពោះរាជបជនយកចបចមែើមផឯករាជយរបស រពោះបាទនមរាតមថសេន គជញលទនផលមៅកបងការយលរពមរបសបារាងម យមទើស លចបតថ ចបមោោះការ ម ររបសរទងសការមផធរអធបមតយយភាពមកវញ ។ កចបចរពមមរពៀងមនមសមើភាពោប រតវបានសមរចបមៅដខតលា ឆាប ១៩៥៣ ។ រពោះបាទសេនមរកាយមក រទងកបានរបកាសថាឯករាជយភាពបានសមរចបមេើយ រចបកបានោងរតលបមកភបមពញវញម យមជញគជយ ។

1> មរឿង ភមតរចាឆ ន (១៩៦៤, ១៩៦៥ ម យមលាក ឌក ោម នង មលាក មឌឿក អ)

មរឿង “ភមតរចាឆ ន” រតវបានមរៀបមរៀងម ើងមៅឆាប ១៩៦៤, ១៩៦៥ ម យអបកនពនន ឌក ោម នង មឌឿក អ មេើយរតវបានមបាោះពមពផាយជញសាធារណៈមៅឆាប ១៩៧១ ។ មរឿងមនោះបានឆលោះបញហច ង មអាយមមើលម ើញពទនាសែរសចបរសាលរវាងពលករកមពជញ ដែលបានទទលរងនវការជោះជញនមកងរបវញច ពសនាកពកអាណតនគមបារាង បនសកថភម នងបនមសរនថអាយ ងរបសវាោ ងខាល ងខាល ដែលរកអវយកមកមរបៀបផធមពបានម ើយ។

រពតថការណនថា ១៨ ដខ មមសា ឆាប ១៩២៥ របសរបជញជន រកាងលាវ ជញរពតថការណមយបាន ក ញចបតថអបកនពននកបងការនពននសាប នែមនោះ មែើមផ សនវសតសាម រតរបជញជនមអាយនក

សាកលវទយាលយភមនទកសកមម ២០១១ មហាវទយាលយររៀបចដែនែ នងរែឋបាលែធល

ររៀបររៀងរោយ៖ កកមទយ ១០ 9 ឆន សកា៖ ២០១១-២០១២

ម ើញ នងចាជញបជញនចបចនវរបវតថោ ងឈចាបមខាល ចបផារ ដែលពកអាណតនគមបានបងកម ើងនាមពលមនាោះ ។

មរឿងភមតរចាឆ ន ពតជញបាន ញអារមមណអបកអានមអាយនកម ើញពនមដែករបសអាណតនគមបារាងដែលបានសងកតជញនករបជញជនកមពជញជតមយសតវតស ។ ទនធមនងមនាោះផងដែរកបានបផសកេងឈចាបែលអបកអានព រណកមមែដសនមឃលរមៅរបសអាណតនគមបារាង មកមលើពលករសលតរតងកមពជញមយើង ។ ការតស របឆាងនងពករតតរតាការចបងកេងឈចាបននជនដែលមគជោះជញនពតផថបានជញកលាងភាញ ករលកមសបហាជញតែមោះមតមរកាកម ើងតស រម ោះជញត ។

ឆលងកាតបទពមសាធនជរចបតជញមរចបើនមៅសមយអាណតនគម អបកនពននបានពញហដ កសាម រតរបសរបជញជនមអាយរបរងរបយតបចបមោោះនមថមមយមទៀតរបសចបរកពតថអាមមរក ដែលនលកខណៈពសពលជញងអាណតនគមបារាងមៅមទៀត ។ អបកនពននបានផសពវផាយមរឿងមនោះម ើង កបងមពលដែលចបរកពតថអាមមរកកពង កនមរតតរតាមលើរបមទសកមពជញមយើង ។

មរឿង ភមតរចាឆ នបានដវកមខពកមចារដែលបលនទកែ បលនមសរភាពរបជញជន មេើយកបានបកអារកាតមខតោ ងអាមសាចបរបសបនអាយ ងដឆកបមរ ើបារាង ដែលមនរោនដតមធវើតាមដខសញាករបសមៅហាវ យប មណតត ោះមទ ដថម ងខមធវើការមអាយពកវាបានមលើសមទៀតមែើមផផទគ បផគនមៅហាវ យ មេើយកាល យខលនជញឧបករណជោះជញន ចបនថលននពក ល នោន ។ អមពើជោះជញនសងកតសងកនែមឃលរមៅរបសអាណតនគមបារាងមកមលើរបជញជនកមពជញ ងមល ជញពមសសរបសមលាកបារមែស “មរ សែងបារាងរបចាមខតថកពងឆាប ង” មកមលើអបកភមរកាងលាវ បានបណតថ លមអាយនរបតកមមអពសនាកមហាជន នងពលករ ដែលបានមរកាកឈរម ើងវាយបកមៅមលើពកវាវញោ ងខាល ងកាល ។

សកមមភាពមរកាកឈរតស របសអបកភមរកាងលាវ ជញចបលនាមសបហាជញតែមៅថ គគកដែលជញទនែសខានមយរមចបដនកែលចបលនាបែវតថអធន សមរមចបបានមជញគជយជញបនថបនាធ បបទពមសាធនកបងមរឿងភមតរចាឆ ន ដែលកលបរតកមពជញ រតវចបងចាជញនចបចកាល គភាពតករកេល នងមទនភាពែដសនេសមេតមៅមលើជយជនោះ (វាយបារមែសងហប នសនធោះចបតថចបងកមទចបបារាងមៅបនាធ យកពងឆាប ងមទៀតម យមនគតពយទនវធ មែើមផសមរមចបបាននវយទនសាសរសថរបសខលន) ។ ែចបមនោះមយើងសមងកតម ើញថា រាលបណតថ ជយជនោះកនលងមក ពបានសទតមសទរមទមរោោះោម នោបកសែកនា ។ មនោះជញរកតយរកមបែវតថនសងគមកបងករណរបមទសជញតរងការរតតរតាពពកអាណតនគម ។

មរឿង “ភមតរចាឆ ន” ឬ “រពតថការណ ១៨ មមសា” ពដមនជញមរឿងយលសបថរបសអបកនពននមទ ប ដនថគជញមរឿងពតមៅមែើមសតវតសទ ២០ មនោះ ។

“រពតថការណ ១៨ មមសា” នងបងហា ញមអាយអបកបានរជញប អពចបលនាបាតកមមមយរបឆាងទបទលនងពកអាណតនគមនយមបារាងដសសមៅឆាប ១៩២៥ ។ ចបលនាមនោះនសភាពមឃលរមៅ

សាកលវទយាលយភមនទកសកមម ២០១១ មហាវទយាលយររៀបចដែនែ នងរែឋបាលែធល

ររៀបររៀងរោយ៖ កកមទយ ១០ 10 ឆន សកា៖ ២០១១-២០១២

គរមអាយរមភើបនរកដលង ដែលបានផធោះម ើងពចបមនាមកសករដខមរែសទនសាធមៅភមរកាងលាវ រសករលាមបអៀរ មខតថកពងឆាប ង មរកាមការែកនារបសអបកកាល ហានពរនាក គ ប កម ម ោះ ជន នង ប កមទៀតម ម ោះ មៅ ដែលនមែើមកមណើ តនងទលមៅ មៅភមបនាធ យអពល នរពដខមរ រសករលាមបអៀរ មខតថកពងឆាប ង ។ ពករករមបាតករកបានស ល បមលាកបារាង ប កម ម ោះ បារមែស ដែលមធវើជញមរ សែង មៅឯមខតថកពងឆាប ង មេើយនងអបកបកដរបភាសា ប កមទៀតម ម ោះ សន រពម ង ហា នរការសក ប កម ម ោះ ឡាចប ដែលបានមៅតាមបារាងមៅមពលមនាោះ ។ មរឿងមនោះចាតទកថា ជញរពតថការណែធមយមៅកបងរបវតថសាសរសថជញតមយើង ។ មេើយចបមោោះរពតថការណមៅនថា ១៨ មមសា ១៩២៥ កបានពនយលទកនវអនសាវរយែជរចបតមយដែរ ែលអបករសករកាងលាវ ។

មហាបាតកមមរបសរបជញកសករមៅភមរកាងលាវនានថាទ ១៨ ដខ មមសា ឆាប ១៩២៥ មនាោះ គជញចបមមលើយមយែសមរសបមយចបមោោះរាជការអាណតពាបាលបារាងនាសមយមនាោះឯង ដែលបានចបងមរកៀកកនដខមរ មៅមរកាមនមដែករបសខលន អសរយៈមពលជតកនលោះសតវតសមកមេើយ ។ ជញពមសសមខាម ចបមលាកធបារាងដែលសាល បមៅភមរកាងលាវ កបងនថា ១៨ មមសា ១៩២៥ គសាល បមៅចបមោោះមខអបកម សដខមររាបរយនាកដែលមជើង ងពររតវមគ កមអាយជញបមខាប ោះឃលប ង ោ ងរមងហករងយអតបាយរកហាយទក ម យសារដតោម នរបាកបងពនន រជនមលាកធ ។ អមពើសងសកោ ងអមនសសធមរបសបារាងមៅមលើបណតថ រាសរសថ មៅភមរកាងលាវដែលឥតវញហដ ណមសាោះមនាោះ ម យបានចាត ហា នមអាយមែញចាបអបករសករកាងលាវ ងរបរស ងរស មផអើលមកាលាេលរជលរចបបលអសមយរសក រចបចបងតមរៀបោប ជញជរ យកមកសរចបមមលើយមៅទរករងកពងឆាប ង បងអតបាយទកោ ងមវទនា រចបកនលងមកមនែល ១០ នថាផងរសាបដតនមចបញរបកាសមយចបោះនថាទ ២៧ មមសា ១៩២៥ បងហគ បមអាយមម ម ោះ ភមរកាងលាវ មៅជញម ម ោះថា “ភមតរចាឆ ន” មរោោះមគបានសនមតពកបាតករថា ជញសតវតរចាឆ ន មនសាគ លខសរតវ ហា នស ល បមលាកធ ។

“ភមតរចាឆ ន” គជញមករ ថមរតករបសអាណតនគមនយមបារាងដសស ដែលបានចបលមកទម ករបជញជនដខមរ មៅចបងសតវតសទ ១៩ ។ “ភមតរចាឆ ន” គជញភមតរចាឆ នជញនខពស ដែលសតវតចាឆ នមៅកបងភមមនាោះ បានខតខមរ ើបរោះពមរកាមនមដែក មែើមផ ម រនវអវដែលមនសសមលាកមយើងរតវការចបងបានរគបៗោប មែើមផរសមៅមអាយបានសមរមយ នងមពញលកខណៈជញមនសសម ើងវញ ។

មននងមរៀបរាបអពមរឿងរា វដែលបានមកើតម ើងមៅមខតថកពងឆាប ងមនាោះ សមមមើលភមសាសរសថរបសវា មែើមផមអាយសាគ លពមខតថមនោះបនថចបសនៈ

មខតថកពងឆាប ងសទតមៅភាគកណតថ លននរបមទសកមពជញ ។ មខតថកពងឆាប ងនរពរបទលខាងមជើងជញបមខតថកពងធ ខាងមកើតជញបមខតថកពងចាម ខាងតផងជញបមខតថកពងសព នងខាងលចបជញបនងមខតថមោធសាត ។ មខតថមនោះសទតមៅចបងហយរបណ ៩១ គម ពរាជធានភបមពញ។ មខតថកពងឆាប ង

សាកលវទយាលយភមនទកសកមម ២០១១ មហាវទយាលយររៀបចដែនែ នងរែឋបាលែធល

ររៀបររៀងរោយ៖ កកមទយ ១០ 11 ឆន សកា៖ ២០១១-២០១២

ននផធែសរបចបនន ៥៥២១ គម២ ។ មៅឆាប ១៩២៤ មខតថកពងឆាប ងនរសកដត ០៥ មទ មេើយមៅកបងរសក ង០៥ មនោះនរបជញជនចបនន ១២០ ០០០ នាក ។ ភមរកាងលាវសទតមៅកបងរសករលាមបអៀរនភម ១៤ នងនរបជញជនចបនន ១ ៨១១ នាក ។ ភមមនោះនចបងហយរបណ ១៤ គ ដម រតពរករងកពងឆាប ង ពខាងលចបមឈៀងខាងតផងននរករងកពងឆាប ង (ជនានមនាោះ ១៩២៥ អបករសករកាងលាវនរបរចបញច មជវតដតពរមខប មណតត ោះគ មធវើដរស នងម ើងមតាប ត ។ ប ដនថរេតមកែលសពវនថាមនោះ (ឆាប ២០០៧) មខតថមនោះនរបជញជនសរបចបនន ៥៣៨ ១៦៣ នាក (ែងសមតៈ ៩១ នាក/គម២) គមសមើនង ៣.៦% ននរបជញជនកមពជញសរប ។ កបងមនាោះនបរសចបនន ២៥៩ ៣៤៧ នាកនងសរសថចបនន ២៧៨ ៨១៦ នាក ។ ចបមោោះអរតាកមនើនរបជញជនរបចាឆាប គ ២.៤% ។ របជញជន ៨៥.៥% ជញកសករ, ៧,៥% ជញោណជជករ, ៦% ជញអបកមនសាទ នង ១% មទៀតជញមសរនថរាជការ ។ មេើយឥ វនរសកចបនន ០៨ នង ចបនន ៦៩ ។

ដផនទភមាសរេតននសេតតកពងឆន ង, សរបសទេកមពជា តាងពមែើមរេតមកទលបចបចបផនបកាលមនោះ អបករសកកពងឆាប ងមរចបើនរបកបមខរបរកសកមម គមធវើដរសបនថចបបនថចបលមមទកសរាបបរមភាគបានរតមមយឆាប ៗ មៅកបងរគសារនមយៗប មណតត ោះ ម យសារែធលមនសវនជជញត ។ មែើមផរករបាកសរាបផគតផគងសមលៀកបោក មាបអាហារ ការចាយវាយមផសងៗ នងទកបងពននជនរាជការមនាោះ ។

មពលខលោះមម មែើរ ររបាកបងពននម យខលនឯង ដតមៅមពលដែល រពរបជញពលរែឌមនបាន កចាតរកសងនសមតទកចបចមអាយបញជ នប លសមអាយមៅ រពននអាករ ម យបានបងខរបជញពលរែឌមអាយបងរបាក មេើយមពលខលោះពកោតោម នរបាកបងពនន កផទកពនយពពកោតម យគណមទវរមយជញពរ ជញប រេតមៅែលចាបចបងយកមៅមធវើម សតាមផល វចបាប ចបមោោះសាមជនណតដែលោម នរបាកបងដថមមទៀតផង ។ ឯអបកខលោះមទៀតដែលបានែងជញមនថានថាមនោះប លសមចបញមែើរ រពនន រ ករបញាបរបញាលរតមភៀសខលនមៅពនមៅកបងនរពមយរោសន មែើមផមអាយរចបពការចាបផទកពនយជញយថាមេត ។

មៅ ណតដែលមលាកមរ សែងបារមែសចបោះមៅ រពននែល របាកពនននន មនាោះមខជញបានចបលឃលល ងោ ងមហាចបណតស កជតោកកណតថ លននចបននមនសសដែលរតវបងពននអារករមៅកបង នមយៗ ដតចបមោោះ ណតដែលមលាកមរ សែងបារមែសមៅែល មនាោះរបាកែជញននវមនសសជញបមខាប ោះមជើង (មខាប ោះមឈើសរាប កអបកម សកមអាយមែើររចប ម យមអាយមៅនងមយកដនលង) រមងហករងយមនខានម យសារដតោម នរបាកបងពនន ។

សាកលវទយាលយភមនទកសកមម ២០១១ មហាវទយាលយររៀបចដែនែ នងរែឋបាលែធល

ររៀបររៀងរោយ៖ កកមទយ ១០ 12 ឆន សកា៖ ២០១១-២០១២

ជនកាលមលាកមរ សែងបានមរបើ ហា នរបសមលាកមអាយវាយែជនមនាោះ ងជញបមខាប ោះ មែើមផ មអាយអបកឯមទៀត ម ើញដសថងនងដភបក រចបរតមៅរបាបរគសាររបសជនរងមរោោះមនាោះ មអាយរបញាបរកលយមៅបងពននកបងមពលមនាោះ មែើមផកមអាយមគមធវើបាបបថ ឬកនរបសខលន ជរឯនកាលមទៀតមលាកមរ សែងមលាតមៅ តធាកអបកជញបពនន ម យខលនឯងផទធ លដតមថងកនដែរ ។ មនោះមេើយអនាចបរបសមលាកមរ សែងបារមែស មៅឯមខតថកពងឆាប ង !

មៅឆាប ១៩២៥ មខតថណតកែចបជញមខតថណតដែរ រាសរសថមសធើរដតរគបមខតថ ងអសពបាកនងរកលយបងពនន ដតមខតថែនទមទៀត មលាកមរ សែងមនសវតងដតងមពកមទ ។ មលមេតដែលមធវើមអាយមលាកមរ សែងបារមែស រពននតងដតងមៅមខតថកពងឆាប ងគមកពមលមេតែចបខាងមរកាមៈ 1> មលាកបារមែស មន ននឋានៈជញមរ សែងមពញទមទ ។ មគផទល សមលាកមៅឈរមៅមខតថ

កពងឆាប ងជញអបកកានការជនសសន ។ មលាកបារមែសជញអាតមនសរសាថ ទរថាប កទ ០៣ ម ល ោះមេើយ មលាកបារមែសខតខ រពននមអាយបានរគបចបនន មែើមផមលាកយកមៅផទគ បផទគ នមលាកប វ ង មេើយនងបានម ើងបណយជញមរ សែងមពញចបាប ។

2> បារមែសខតខ រពនន មែើមផរបមលលយមអាយបានមរចបើនយកមៅមអាយរាជការបារាង មៅសងមគេ ឌ នសនាកមៅមលើភបបកមោ ។

គនតរបស ជន ដែលចបងស ល បមលាកមរ សែងមពលមនាោះ គមកពោតមនសខចបតថនងអមពើជោះជញនោ ងអមនសសធមពសនាកពកបារាង ។ គរមរជៀបផងដែរថា ពនន រនាសមយមនាោះធានធារេសមេតមពក គធានរេតែលអបករកដែលនែធលបនថចបបនថចបសខចបតថលកែមនាោះមចាល មែើមផយករបាកមកបងពនន កមៅសងដតមនរគបមទៀត ។ រោនដតពននអតថសញហដ ណបណត (កាត) កបងមយឆាប ៗ មគរតវបង ប កៗចបនន ៥ មរៀល ។ មនោះមនគតពពននែធល នងអវៗែនទមទៀតផង (ចបមោោះពននរសវ មគតរមវមអាយកសករបងតាមចបននតចប ឬមរចបើនននផលរសវដែលមធវើបានកបង ១ ឆាប ៗ លោះចបលមកែលឆាប វក រគសថសករាជ ១៩២០? រសាបដតនការដកដរបកបងមរឿង រពនន រមនោះម ើង គមមរសក នងមសរនថ មចបញមៅវាសដវងរកឡាែដរសដែលបាន រសវ មេើយតរមវមអាយបងតាមចបននទករបាកដែលរាជការថាប កមលើបានបងហគ បជញផល វការរចបជញមរសចបមៅម យឥតគតថាែដរសមនាោះនជជញត ឬោម នជជញតមទ គមអាយដតនរសវគបង ងអស ។

មេតមនោះមេើយបានជញរាសរសថ លគនតរគបៗោប ) ។ កាតសមយមនាោះមគមធវើជញ ៥ ផបត ។ មេតមនោះមេើយមទើបបានជញនោកយែណតលតៗោប ថា“កាត ៥ ផបត” ។ មេើយពតនសថពមរឿង អបករសករតពននរព ម យសារោម នលយបងកាតមនាោះ កមៅដតមន នរលបបាតមកែលសពវនថាមនោះផងដែរ មរោោះមរឿងមនោះមកើតនម ើងមៅរគបមខតថ ។

សាកលវទយាលយភមនទកសកមម ២០១១ មហាវទយាលយររៀបចដែនែ នងរែឋបាលែធល

ររៀបររៀងរោយ៖ កកមទយ ១០ 13 ឆន សកា៖ ២០១១-២០១២

អបកដែលែងពតនបានបញហជ កថា មលាកមរ សែងមរបើអនាចបមរចបើនណតសកបងមពលដែលមែើរ រពនន មបើម ម ោះណតមននលយបងពននមទមនាោះ មលាកនងបងហគ បមអាយមគ កមខាប ោះរចបវាកបងអតបាយបងអតទកភាល មមយរមពចប លោះរតាដតរករមរគសារយកលយមករបគលជនរគបចបនន មទើបមលាកមអាយម ោះដលងមអាយនមសរភាពម ើងវញ ។ ពតនខាងមរកាមមនោះ មធវើមអាយអបករសករកាងលាវខលោះ ដែលរករកោ បយនដមនដទនភយបកមោោះទកជញមន ។ ឯអបកដែលនធនធានបនថចបបនថចប លមមចបញច មរគសាររបសខលន មសធើរផតមខផតមរកាយមនាោះ កខតខរបមវររបវារនាយអាយទកបរមរងមអាយមេើយមរសចប សខចបតថសអតសឃលល នខលនឯង មអាយដតបានលយបងកាត មរោោះខាល ចបជញបមខាប ោះបារាង ។ អបកខលោះមទៀតមែកផសងតាមយថាកមម ។ រចបដណកឯសវណតវញ មរកាយពមពលដែលែងថាបារាងនងមក រពនន កតាងនចបតថភយខាល ចបោម នរបាកបងមអាយពកបារាង កមករកនាងតនដែលជញអនាគតភរោ មែើមផពភាកាោប ពមរឿងមនោះ ម យ សវណត របាបនាង តនថាមគរតវការរបាក ប ដនថម យខវោះ មគកយកលយពរមរៀលដែលបានសនសមៅមរកាមមខបើយយកមកបសរងគប ម យលយមនាោះមគមរតៀមទកសរាបទញមាបចបនបនថចបបនថចបមែើមផយកមកដសនមរពនជញការបសរងគបកចបច ។ នថាមយមម បា លបានទទលសបរតពមលើមក តរវមអាយោតមកាោះរបជមអបករសកដែលសទតមៅមរកាមឱវាទរបសខលន ងអស ដែលមៅមន នបានបងពននមអាយមៅជបជោប មៅឯសាលា រកាងលាវ មៅនថាទ ១៨ មមសា ១៩២៥ មវលាម ង ០៧ រពក តផតមលាកមរ សែងបារាងដសសដែលមៅរបចាការមខតថកពងឆាប ង នងមក រពននមៅនថាមនាោះឯង ។ (តាមពតនថាមសចបកថមៅកបងសបរតមនាោះ បាន កបញហជ ោ ងតងរងបផតែលមម បា លមអាយចាតការមែើររបមលពកអបកជញបពនន ងអមាល នមនមអាយនមសសសលែល ប កម ើយ ម ោះអបកមនាោះឯងនរបាកកថ ឬោម នរបាកកថ) ។ មបើអបកជញបពននណតមយមគចបមវសមនរពមចបលខលនមៅសាលា មៅនថាទ ១៨ មមសា មនាោះមទ របយតបដតរាជការចាបបាននថាមរកាយ នងរតវទទលម សមទវរមយជញពរ ឬជញប មរោោះចាតទកថាជញមនសសមនមោរពមកាតញមញើតចបមោោះបារាង ដែលជញអបកតណតងរាជការអាណតពាបាល ែនគណមលើសលបមលើរបមទសមយើង ។ បានទទលែណងមនោះកាលណត បណតថ រាសរសថ ងប នាម នដែលោម នរបាកទកសរាបបងពននមនាោះ នកមរសៀវខលនមសធើររគរនញាក ! មរោោះមគបានែណងរចបខលោះៗ មកមេើយថាមលាកធបារាងសពវនថា (ម ម ោះបារមែស) កាចបខាល ងណតស ោម នមោគយលជនណតម ើយ ដតមលាកនោយោ ងណត គមធវើោ ងមនាោះមេើយ ។ អបកខលោះចបងមគចបមវសមនចបងចបលមៅបងហា ញខលន មៅឯសាលា រកាងលាវកបងនថាទ ១៨ មមសា មនាោះដែរ មរោោះយលចបាសថា មបើចបលខលនមៅសាលា នថាមនាោះ គចបលមៅជញបមខាប ោះ

សាកលវទយាលយភមនទកសកមម ២០១១ មហាវទយាលយររៀបចដែនែ នងរែឋបាលែធល

ររៀបររៀងរោយ៖ កកមទយ ១០ 14 ឆន សកា៖ ២០១១-២០១២

បារាងដតមថង តផតលែណងថា មៅ ឯមទៀតៗ នមនសសជញបមខាប ោះគមោក ម យសារោម នរបាកបងពនន កប ដនថែលនកម ើញបណតថ របសមលាកជទបដែលថា អបកណតរតមគចបមពលមនោះ ែលមពលមរកាយមគចាបបាន នងរតវផថនាធ ម សមទវរមនាោះ ក លគនតដតមថង ។ មគបានមបថជញញ ោប មរសចបមៅមេើយថា ែរាបណតពកមគមន នស ល បមលាកមរ សែងសាល បមទ ែរាបមនាោះមគពរពមមៅមសាៀមជញ ចបខាត ។ មនសសណតដែលោម នរបាកបងពននជនមលាកមទ មលាកបញហជ មអាយ កមខាប ោះមជើងមយរមពចបឥតបងអង មេើយមលាកនោយមៅថសនជញភាសាបារាងមអាយបកដរបរបាបអបករសកថា មបើចបងរចបខលនរតវឲយែណងមៅរគសារមអាយយករបាកមកបងមអាយមលាក មទើបមលាកម ោះដលងមអាយនមសរភាពម ើងវញ ។ ម យសារដតការបនថងពននអាករខាល ងកាល មពក មធវើមអាយរបជញជនមនអាចបរ រទនងស ព ធមនោះបាន មទើបបានមធវើមអាយរបជញជនមៅភមរកាងលាវ បានមរ ើបរោះម យបានសមរមចបចបតថស ល បមលាកមរ សែងបារមែសមចាល ម យោម នញមញើតនែបនថចបមសាោះម ើយ ។

8> ១. ផលវជជ នសរាបរបជញជនដែលរសមៅកបងភមរកាងលាវមនាោះគៈ ការមចបោះមតៀមមទៀររកយតថធមសរាបខលនឯងដែលជញមនសសដែរ ប ដនថរតវបានមគចាតទកមសមើរនង

សតវតរចាឆ ន នងសរាម ការមចបោះសាមគគោប នាមអាយទទលបាននវជយជនោះដែលខលនចបងបាន រោនដតថាជយជនោះមនោះគ

ជញជយជនោះដែលពភពមលាកមនរតវការ នងមនចបងបាន ឬសមផដតឮកមនចបងឮដែរ (មនោះគជញអមពើមយដែលបានរបឆាងមៅនងចបាបមនសសជញត) ។

របជញជនមចបោះជយយកអាសារោប រតងនាងតនយករបាកដែលបនសលពមខាម ចបឪពកយកមកមអាយសវណតដែលជញអនាគតសាវ មយកមៅបងកាត មរោោះសវណតខវោះរបាកមយចបនន

២. ផលអវជជ នសរាបរបជញជនដែលរសមៅកបងភមរកាងលាវមនាោះគៈ ការមតៀមមទៀររកនវយតថធម គមនរតមរតវតាមចបាបកណត នមេចបចតាមនសកបសកល រតងដែលស ល បមលាកមរ សែងបារមែសមៅរកាងលាវមេើយ ចបងនា

ោប មៅស ល បរករមបារាងមៅឯរករងកពងឆាប ងមទៀត ម យមនបានគតថា នងនមរឿងរា វែលខលន ការយកកេង នងគនគគនយកមកម ោះរសាយនវបញហា គមនរតមរតវ នងមនដមនជញែមណតោះ

រសាយដែលលអមនាោះមទ នដតការម ោះរសាយរបកបម យសនថវធគជញការលអរបមសើរ ។ មរឿងខាងមលើមនោះបានឆលោះបញហច ងមអាយមយើងម ើញថា ការរសមៅមនអាចបមជៀសផតពការមកើតននវទនាសបានមទ ប ដនថមយើងមចបោះរគបរគង នងកាតបនទយវា មែើមផភាពនថលថប រ មសទរភាព នងសនថសខរបសសងគម ។

សាកលវទយាលយភមនទកសកមម ២០១១ មហាវទយាលយររៀបចដែនែ នងរែឋបាលែធល

ររៀបររៀងរោយ៖ កកមទយ ១០ 15 ឆន សកា៖ ២០១១-២០១២

ឯការសោង 1> មសៀវមៅអកសរសលផដខមរ “មរឿងភមតរចាឆ ន” ដែលបតវបានមបាោះពមពផាយមៅឆាប ១៩៨៧ ។ 2> មសៀវមៅមមមរៀន “ការម ោះបសាយទនាសែធលមបៅបបពននតលាការ” របសមលាក វឌណ វណតត រា ។ 3> អតទបទមោងបដនទមមៅមលើមគេទពរ www.wikipedia.org ។