1

BÖLÜM-4

GENLEŞME CİHAZLARI VE BORU HATLARINDA ARIZA BULMA

2

ARIZA KAYNAKLARI

1. Sistemdeki önemli değişmeler

2. Son servis ve bakımda yapılan işler

3. Havada meydana gelen aşırı değişiklikler

4. Yeni tesis edilmiş sistemlerdeki arızalar

3

BİLGİ VE YARDIM KAYNAKLARI

•Duyu organlarını çok iyi kullanın.

•Üretici firmanın servis dokümanlarını iyi incelemek

gerekir.

•Basınç ve sıcaklık okumaları çok önemlidir. (Resim)

•Gözetleme camlarını kontrol edin.

4

p

h

kondenser

evaporatör kompresör

genleşme valfiA

BC

D

1

2

3

4

5

67

8

Soğutma Çevrimi

5

TERMOSTATİK GENLEŞME VALFİ

6

7

KIZGINLIĞIN KONTROLÜ VE DEĞİŞTİRİLMESİ Mevcut kızgınlığın derecesini belirlemek için aşağıdaki işlem sırası uygulanmalıdır:1. Termostatik kuyruğun monte edildiği emme hattındaki sıcaklığı ölçün.2. Emme hattı basıncını, hattaki basınç düşmesini tahmini olarak ilave etmek suretiyle (kuyruğun monte edildiği yer ile kompresör arasındaki basınç düşümü) hesaplayın. Veya termostatik valf dış dengelemeli ise emme hattı basıncı dış dengeleme hattına gösterge bağlamak suretiyle doğrudan ölçülebilir.3. Mevcut soğutucu akışkana ait sıcaklık-doyma tablosunu kullanarak emme hattı basıncına karşılık gelen doyma sıcaklığını bulun. Kızgınlık, ölçülen sıcaklık ile tablodan bulunan doyma sıcaklığı arasındaki farktır.

8

9

TERMOSTATİK GENLEŞME VALFİ ARIZALARI

•Kızgınlık ayarı değiştirilemiyorsa kuyruk şarjı kaçmış olabilir.

•Kuyruk yanlış şekilde ve uygun olmayan yere monte edilmiş olabilir.

•Kuyruk kısmına ısı yalıtımı sarılmalıdır.

•Buzlanmadan dolayı kısmen veya tamamen tıkanma oluşabilir.

•Giriş süzgeci pislikler nedeniyle tıkanmış olabilir.

10

OTOMATİK GENLEŞME VALFİ

11

12

OTOMATİK GENLEŞME VALFİ ARIZALARI

•Valf ayar düğmesi yardımıyla emme hattı basıncı

değiştirilemiyorsa arıza vardır.

•Buzlanma oluşabilir.

•Giriş süzgeci pislikler ile tıkanmış olabilir.

13

TERMO-ELEKTRİK GENLEŞME VALFLERİ

14

TERMO-ELEKTRİK GENLEŞME VALFİ ARIZALARI

Isıtıcı direnç arızası Güç kaynağı arızası Valf iğnesinin buzlanması Valf iğnesinin pisliklerden dolayı tıkanması

15

TERMO-ELEKTRONİK GENLEŞME VALFLERİ

16

TERMO-ELEKTRONİK GENLEŞME VALFİ ARIZALARI Dişli mekanizması arızası Sensör arızası Mikroişlemci arızaları İğne tıkanmaları İğne buzlanmaları

17

DİĞER GENLEŞME CİHAZLARI

KILCAL BORULAR:

•Buzlanma

•Pisliklerle filtre tıkanması

ŞAMANDIRALI VALFLER:

•Akışkan seviyesi uygunsuz

•Şamandıra iğnesi tıkalı

•Yüzer top delik

18

Sabit Basınç OrifisleriSabit basınç orifislerinde oluşabilecek başlıca arızalar, süzgeç, iğne tıkanması ve buzlanmadır. Özellikle iklimlendirme cihazlarında işletmeye alma esnasında iç ünite üçlü vakumla şarja hazır hale getirilmeden süpürme yöntemiyle tahliye edilirse iç ünitede nem ve hava kalabilir. Bu nem yaz boyunca buharlaşma sıcaklığı yüksek olduğundan orifiste buzlanma sorunu çıkarmaz, ancak kış mevsiminde dış ünitedeki buharlaşma basıncı ve sıcaklığı düştüğünde buzlanma yaparak orifisi veya kılcal boruyu tıkar. Bu durumda gazı geri toplayıp yeniden üçlü vakum yaparak daha sonra gaz şarjı yapılmalıdır

19

GENLEŞME VALFLERİNDEN KAYNAKLANMAYAN DURUMLAR

1. Fazla soğutucu akışkan

2. Eksik soğutucu akışkan

3. Yüksek basma hattı basıncı

4. Zayıf sıkıştırma

5. Hava ve yoğunlaşmayan gazlar

20

YAĞ AYIRICI ARIZALARI

Yağ dönüş hattı sıcaklığı genellikle oda sıcaklığının üzerinde olmalıdır:

1.Şayet yağ dönüş hattı basma hattı sıcaklığına yakın ise şamandıralı valf açık kalmıştır.

2. Yağ dönüş hattı oda sıcaklığında kalıyorsa şamandıralı valf tıkanmıştır.

3. Dönüş hattı çok soğuk, terli veya karlı ise yağ ayırıcıda akışkan yoğunlaşmaktadır. (Yağ ayırıcıyı sıvı deposundan daha sıcak olacak şekilde yerleştirin. Ayırıcı üzerine şerit rezistans takın.)

21

Yağ Ayırıcı

22

ÇEKVALF ARIZALARI

Valf pistonu ağırlıkla kapanıyorsa ve açılmasında bir problem varsa muhtemelen piston sıkışmıştır. Söküp piston yuvasını temizleyin.

Şayet çek-valf kapanmıyorsa piston kir ve metal talaşlarından dolayı açık konumda kalmış olabilir. Valfi söküp temizleyin.

Valf sızdırıyorsa yuva üzerinde çentik olup olmadığını kontrol edin. Piston üzerindeki valf diski kertiklenmiş veya çizilmiş olabilir.

Valf gövdesi döküm ise ayırıcı bölme kaçak oluşturabilir.

23

SIVI HATTI ARIZALARI

Genel olarak problem sıvı hattının sıcak veya soğuk olmasıdır.

•YÜKSEK SICAKLIK NEDENLERİ: Aşırı soğutucu akışkan şarjı, kondenser kirliliği veya fan arızası, hava veya yoğunlaşmayan gazlar, eksik şarj, ortam çok sıcak.

•TERLEME VEYA KARLANMA DURUMU: Tıkanma vardır.

Bazen solenoid valf sızdırabilir bu durumda da karlanma oluşur.

24

NEM GÖSTERGESİ ARIZALARIGüvenilir bir nem göstergesi, mevcut olan neme göre rengini değiştirir.

Aşırı nem bütün renkleri yıkayabilir. Nem gösterge elamanı ile birlikte filtre-kurutucuyu da değiştirin.

Nem gibi sistemdeki yağ da gösterge elemanını renksizleştirebilir. Kağıt şeffaf veya yağ rengi olmaya başlarsa sistemde aşırı yağ mevcuttur. Aşırı yağ alındığında eleman tekrar önceki kabiliyetini kazanabilir.

Alkol gibi kurutucu sıvılar gösterge elemanına zarar verebilir. Yeni kurutucu filtre bir miktar alkolü uzaklaştırabilir.

Boyalı tip kaçak detektörleri nemi gösterge elemanını etkileyebilir.

Nem gösterge elemanı kompresör yanığından sonra asitlerden etkilenebilir. Değiştirmek gereklidir.

25

EMME HATTI ARIZALARI

Emme hattı karlı veya terli olduğunda bir problem var demektir.

Emme hattındaki nem veya karlanma soğutma yeteneğine sahip akışkanın hala aktığını gösterir. Derin soğutma uygulamalarında bu durum normaldir. Kızgınlık ayarının iyi yapılması gerekir. Genleşme valfindeki kuyruğun gevşek veya çıplak olması sıvı yürümesine neden olabilir.

DİKKAT: Emme hatlarının mutlaka yalıtılması gerekir.

Emme hatlarının tasarımı, yağın kompresöre dönmesine imkan vermelidir. Gerekirse yağ cebi eklenmelidir.

26

BASMA HATTI ARIZALARI Basma hattının çok uzun olduğu sistemlerde yoğunlaşmanın kış

aylarında basma hattında gerçekleşmesi nedeniyle yağ ayırıcı veya susturucu elaman kondenser gibi davranabilir. Kondenser kompresörden yüksekte ise her durma anında kompresör basma supapları üzerine yoğunlaşan sıvı geri gelebilir. Bunu engellemek için basma hattında çek valf takılabilir

Diğer bir problem basma hattı çapı olması gereken boyuttan küçük seçildiğinde ortaya çıkar. Bu durumda aşırı basınç kayıpları oluşturarak kompresör sıkıştırma işinin büyük bir kısmını yutar, hacimsel verimi düşürür. Kompresör aşırı ısınmaya başlar.

Basma hatlarıyla ilgili bir diğer problem kompresörden kaynaklanan titreşimlerin havşa-rakor bağlantılarında ve kondenser bağlantılarında boru çatlamalarına neden olmasıdır.