Հիշողություն

•Այն ինչ մարդը իր կյանքի ընթացքում իմացել և վերապրել է անհետ չի կորչում։ ասոցեատիվ զոնաները պատասխանատու են հիշողության համար, և պահպանում են այն ինֆորմացիան, որը տեղի է ունենցել մարդու հետ։ Դա հնարավորություն է տալիս նորից վերապրել այն էպիզոդը, որը տեղի է ունեցել մեր կյանքում, քանի որ հիշողությունը ակտիվացնում է այն ոգեվորվածությունը կամ վիշտը, որը մենք ապրել ենք կյանքի տվյալ փուլում։

•Հիշողություոնը արտացոլման յուրահատուկ ձև է, համարվում է հոգեկան գործնթացի ամենահիմնականններից մեկը։ Կոգնիտիվ (ճանաչողական) մակարդակում հիշողությունը ունի իր յուրահատուկ տեղը, առանց նրա հնարավոր չէ ճանաչել աշխարհը։

•Հիշողությունը հնարավորություն է տալիս մարդուն լինել այն, ինչ, որ նա կա։ Օգնում է գործել, սիրել, սովորել, քանի, որ սիրելու համար նախ և առաջ պետք է ճանաչել։ (Պատահական չէ, որ ասում են ‹‹Նա ինձ մոռացել է››) ։ Սակայն ամբողջ մեղքը չի կարելի գցել միայն հիշողության վրա։ Հայտնի ֆրանսիացի մտածող Լառոշ Ֆուկոն ասել է, ‹‹Ամեն ոգ դժգոհում է իր հիշողությունից, բայց ոչ ոք չի դժգոհում իր մտածողության մակարդակից››

•Հիշողության հիմքում ընկած է նյարդային հյուսվածքի փոխվելու կարողությունը՝ գրգռիչի ազդեցության տակ, որի հետևանքով առաջանում է հիշողության հետք։ Այդ հետքի ամրությունը պայմանավորված է տեղի ունեցող ռեակցիաներից և գրգռիչի ուժեղությունից։

•Առաջին մակարդակում գրգռիչի ազդեցությունից հետո գլխուղեղում տեղի է ունենում կարճաժամկետ էլեկտրաքիմիական ռեակցիա, որը դարձելի պրոցես է։ Այս փուլը ձգվում է մի քանի վայրկյանից մինչև մի քանի րոպե։ Առաջանում է կարճաժամկետ հիշողություն, այսինքն հետքեր կան , բայց դեռևս ամրացած չեն։ Եթե գրգռիչի ուժեղությունը բարձր է, ավտոմատ անցում ենք կատարում երկրորդ մակարդակ։

Երկրորդ մակարդակ։ Այստեղ տեղի է ունենում բիոքիմիական ռեակցիա, որը կապված է սպիտակուցների առաջացման հետ։ Այս դեպքում ռեակցիան անդարձելի է։ Գործ ունենք երկարաժամկետ հիշողության հետ, որը կարող է տևել մի քանի տարուց մինչև կյանքի վերջ։ Շրջապատի իրականության առարկաները, երևույթները նույն կերպով դրոշմվում են նաև մեր հիշողության մեջ։Որոշ մարդկանց մոտ այդ ինֆորմացիան պահպանվում է մեխանիկական տարբերակով, իսկ որոշների մոտ՝տրամաբանական։Վերջին տարբերակ մոտ 20 անգամ ավելի էֆեկտիվ է քան առաջինը։

•Հիշողության հիմքում ընկած են ասոցեացիաներ։ Տարբերում ենք ասոցեացիաների 2 խումբ՝պարզ և բարդ ասոցեացիաներ։ Պարզ ասոցիացիաներն են՝1․Զուգորդություն-երբ երևույթները,առարկաները իրար հետ կապված են ժամանակի և տարածության մեջ(այբուբենը, բազմապատկման աղյուսակը,Մենդելևի աղյուսակը և այլն)։

•2․Նմանություն-երբ որևե առարկա կամ երևույթ առաջացնում է մեկ այլ օբյեկտի ասոցեացիա(ձյուն և բմբուլ)3․Համեմատություն-երբ առարկաները միմյանց հետ համեմատելով ստեղծում ենք կայուն կապ ասոցեատիվ զոննայում(երբ դասախոսը ներկայացվող նյութը ամրապնդում է պատկերավոր օրինակներով)։

•Բարդ ասոցեացիաներն են՝1․Ամբողջ և մասնիկ2․ֆունկցիոնալ(ձուկ, ջուր․․․թռչյուն, երկինք)3․Պատկանելիություն(կով-ընտանի կենդանի)

•Հիշողությունը որպես հոգեբանական գործընթաց տեղի է ունենում մի քանի փուլերով՝

•1․Մտապահում-երբ ինֆորմացիան ներքնայնացված չէ, և գտնվում է մակերեսային փուլում։

•2․Պահպանում –այս փուլում առաջանում է նյարդային հյուսվածքի փոփոխություն, կախված ինֆորմացիայի պիտանելիությունից և անհրաժեշտությունից։

•3․Վերարտադրում-եթե նախորդ 2 գործընթացները ճիշտ են կատարվել, վերարտադրումը սահուն է և ոչ ֆոռմալ։ Վերարտադրում է կատարում է շատ կարևոր ֆունկցիա, քանի որ վերջինիս միջոցով մենք կարողանում ենք փոխանցել մեր փորձը։

•4․Մոռացում-հայտնի գիտնական Էվինգհաուզենը կատարել ՝ փորձ, որի միջոցով դուրս է բերել մոռացման բանաձևը: Ըստ, որի մոռացում է համարվում այն երևույթը, որը ընկած է, որը ընկած է առաջին և երկրորդ տեղեկատվությունը սովորելու միջև։ Մոռացումը ունի մեծ հոգեբանական դեռ, քանի որ հնարավորություն է տալիս ապահովել մտածողության սահունությունը։

•Հիշողությունը դասակարգվում է հետևյալ կերպ՝հիշողության ակտիվության

•1․Ըստ հիշողության ակտիվության (այսինքն, թե, որ բաղադրիչն է ավելի ակտիվ)։ Այն բաժանվում է հետևյալ ձևերի՝ պատկերային, ձայնային, տեսողական, համի, հոտի, շարժողական, էմոցիոնալ, տրամաբանական։

•2․Ըստ գործունեության տեսակի՝ կամային, ակամային

•3․Ըստ տևողության՝ կարճատև, երկարատև։

•Ապացուցված է, որ վաղ մանկական տարիքում, հիշողության ֆունկցիաները աստիճանաբար կատարելագործվում են։ Այսինքն սկզբում հիշողությունը պատկերավոր է, իսկ հետագայում տրամաբանական։ Հասնելով իր հնարավորությունների գագաթնակետին, 20-25-ից այն մինչև 40-45-ը մնում է նույն մակարդակին, որից հետո այն սկսում է թուլանալ, խաթարվել, հատկապես չի կարողանում նոր ինֆորմացիա ձեռք բերել։

Հիշողության խանգարումներ

•Հիշողության խանգարումները վերաբերում են այդ ֆունկցիայի բոլոր բաղադրամասներին։ Կլինիկական դրսևորումները կապ ունեն գլխուղեղի ախտահարման հետ։ Տարբերում ենք հետևյալ տեսակները՝

•Հիպերնեզիա•Հիպոնեզիա•Ամնեզիա

•Հիպերնեզիան (հիշողության ուժեղացում), արտահայտվում է անցյալի հիշողությունների սրացումն է։

•Հիպոմնեզիան ավելի հաճախ հանդիպող խանգարում է, երբ հիշողության թուլացումը արտահայտվում է անցյալի դեպքերի վերարտադրման դժվարություններով, ինչպես նաև մոտակա դեպքերի մտապահման թուլացումով: Նման վիճակները հանդիպում են գանգուղեղային վնասվածքների, ուռուցքների, թմրամոլության դեպքերում:

•Ամնեզիան հիշողության կորուստն է, երբ խանգարվում է ընկալածը մտքում մտապահելու, պահպանելու և վերարտադրելու գործընթացը: