Embed Size (px)
Citation preview
Buildsight®
Nieuwbouw-
prognoses
2015-II
Nederland
10 juni 2015
“Herstel krijgt vaart,
maar beperkt zich
grotendeels tot de
woningbouw”
Inhoud
• Conjunctuur
• Bouwconjunctuur
• Woningbouw
• Utiliteitsbouw
10-6-2015 2
Conjunctuur
• Economie NL groeit in 1e kwartaal:
– 0,4 % k-o-k en 2,4 % j-o-j
– 4de kwartaal op rij met groei
– Vooral sterke groei investeringen (7,5 % j-o-j)
– Ook de uitvoer en de consumptie groeien
– Krimp van de voorraden; om de voorraden aan te
vullen is meer productie nodig
– Economie blijft nog 1 % onder het niveau van 2008
10-6-2015 3
Conjunctuur
• Producentenvertrouwen op hoogste punt in 4 jaar
– Vooral positiever over de orders
– Meerderheid ziet de productie de komende maanden
groeien
– Vaker te kleine dan te grote voorraden
• Consumenten sinds maart ook positief
– Men is vooral positiever over het economisch klimaat
– Merendeel van de consumenten vindt het een gunstige
tijd voor grote aankopen
10-6-2015 4
Conjunctuur
• Afgelopen maanden is het conjunctuurbeeld
verder verbetert
– Stijgende productie, investeringen, consumptie en
export (dankzij lage eurokoers)
– Verder herstel arbeidsmarkt en minder faillissementen
• ECB is tevreden met beleid (lage rentes en
monetaire verruiming) en handhaaft het
– De inflatie loopt weer iets op
– Herstel van de kredietverlening
• Onrust op de obligatiemarkt leidt tot hogere rente10-6-2015 5
10-6-2015 66
Conjuncturele ontwikkelingen Vertrouwensindicatoren
-50
-40
-30
-20
-10
0
10
20
-50
-40
-30
-20
-10
0
10
20
2007januari
2007juli
2008januari
2008juli
2009januari
2009juli
2010januari
2010juli
2011januari
2011juli
2012januari
2012juli
2013januari
2013juli
2014januari
2014juli
2015januari
consumenten (links; saldo) producenten (rechts; %)
Producentenvertrouwen mei 2015: 4,1
Consumentenvertrouwen mei 2015: 4
Bron: CBS
10-6-2015 7
Conjuncturele ontwikkelingenontwikkeling BBP
Bron: CBS
-20
-15
-10
-5
0
5
10
2009Q1
2009Q2
2009Q3
2009Q4
2010Q1
2010Q2
2010Q3
2010Q4
2011Q1
2011Q2
2011Q3
2011Q4
2012Q1
2012Q2
2012Q3
2012Q4
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
BBP tov jaar eerder (%) bouwproductie tov jaar eerder (%) bouwproductie (%; k-o-k)
8,2 % t.o.v. zelfde periode jaar eerder
2,4 % t.o.v. zelfde periode jaar eerder
10-6-2015 8
Conjuncturele ontwikkelingenfaillissementen; maandelijks vrts. jaartotaal (index 2009=100)
Bron: CBS
0
20
40
60
80
100
120
140
160
200
9 d
ece
mb
er
201
0 fe
bru
ari
201
0 a
pril
201
0 ju
ni
201
0 a
ug
ustu
s
2010 o
kto
ber
201
0 d
ece
mb
er
201
1 fe
bru
ari
201
1 a
pril
201
1 ju
ni
201
1 a
ug
ustu
s
201
1 o
kto
be
r
201
1 d
ece
mb
er
201
2 fe
bru
ari
201
2 a
pril
201
2 ju
ni
201
2 a
ug
ustu
s
201
2 o
kto
be
r
201
2 d
ece
mb
er
201
3 fe
bru
ari
201
3 a
pril*
201
3 ju
ni
201
3 a
ug
ustu
s
201
3 o
kto
be
r
201
3 d
ece
mb
er
201
4 fe
bru
ari
201
4 a
pril
201
4 ju
ni
2014 a
ugustu
s
201
4 o
kto
be
r
201
4 d
ece
mb
er
201
5 fe
bru
ari
201
5 a
pril*
*
Bedrijfsactiviteiten totaal Bouwnijverheid
Prognose
• Er is sprake van een krachtig economisch herstel
• Met name de woningmarkt presteert goed
– Sterke groei investeringen in nieuwe woningen
– Meer besteed aan woninginrichting
• Meer binnenlandse dynamiek
• De laatste prognoses zijn daarom positiever dan
de voorgaande
• Geopolitieke spanningen en Griekse
schuldencrisis vormen een risico
10-6-2015 9
Prognose
BNP OESOABN
AMRORabobank CPB EC DNB
2014 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9
2015 2,0 2,1 2,0 2,0 1,6 2,0
2016 2,2 2,2 2,0 2,1 1,7 1,8
2017 2,2
datum 3-6 2-6 9-6 10-6 5-5 8-6
10-6-2015 10
Bouwconjunctuur
• Herstel binnen architectenbranche
• Stijgende bouwomzet en –productie
– Vooral bij kleine en middelgrote bouwers
– Grote aannemers profiteren minder
• Herstel orderportefeuilles b&u zwakt af:
– Woningbouw staat er het beste voor
– Verschil tussen woningbouw en utiliteitsbouw is
gegroeid
– Daling bij GWW
10-6-2015 11
Bouwconjunctuur
• Utiliteitsbouw dreigt verder te krimpen
• Overcapaciteit in GWW en utiliteitsbouw
• Petitie voor verlenging van lage BTW voor werk
aan bestaande woningen
• Alleen herstel binnen woningbouw in
vergunningverlening voor nieuwbouw
10-6-2015 12
10-6-2015 13
Ontwikkelingen bouwconjunctuurorderportefeuilles (in maanden productie; linker as) en %-aannemers met stagnatie
a.g.v. gebrek aan orders (gemarkeerd; rechter as) mei 2010 – april 2015
Bron: EIB
5
5,5
6
6,5
7
7,5
8
mei-10
jul-10
sep-1
0
nov-1
0
jan-1
1
mrt
-11
mei-11
jul-11
sep-1
1
nov-1
1
jan-1
2
mrt
-12
mei-12
jul-12
sep-1
2
nov-1
2
jan-1
3
mrt
-13
mei-13
jul-13
sep-1
3
nov-1
3
jan-1
4
mrt
-14
mei-14
jul-14
sep-1
4
nov-1
4
jan-1
5
mrt
-15
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
woningbouw utiliteitsbouw woningbouw utiliteitsbouw
Ontwikkelingen bouwconjunctuur
10-6-2015 14
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
100
120
140
Bouwsom nieuwe nieuwbouwopdrachten architecten (index 2010 = 100)
Woningen nieuwbouw (%; j-o-j)
Utilteitsgebouwen Nieuwbouw (%; j-o-j)
Woningen Nieuwbouw
Utiliteitsgebouwen Nieuwbouw
Bron: CBS
Ontwikkelingen bouwconjunctuur
10-6-2015 15
-90
-70
-50
-30
-10
10
30
50
70
90
110
130
150
Bouwsom nieuwe niet-nieuwbouwopdrachten architecten (index 2010 = 100)
Woningen Niet nieuwbouw (%; j-o-j)
Utiliteitsgebouwen Niet nieuwbouw (%; j-o-j)
Woningen Niet nieuwbouw
Utiliteitsgebouwen Niet nieuwbouw
Bron: CBS
Bouwvergunningen 12-mnd vrts.staaf: waarde in mln. euro (linker as)
lijn: inhoud/euro geïndexeerd 2012=100 (rechter as)
10-6-2015 16
92,0
94,0
96,0
98,0
100,0
102,0
104,0
106,0
108,0
110,0
112,0
114,0
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
Woongebouwen Bedrijfsgebouwen Woongebouwen Bedrijfsgebouwen
Bron: CBS (bewerking Buildsight)
Bouwvergunningen woningbouw (waarde in mln. euro; 12 mnd. vrts.)
10-6-2015 17
0
200
400
600
800
1.000
1.200
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
7.000
8.000
9.000
10.000
2010…
20
11
fe
bru
ari
20
11
ap
ril
20
11
ju
ni
2011…
20
11
okto
be
r
2011…
20
12
fe
bru
ari
20
12
ap
ril
20
12
ju
ni
2012…
20
12
okto
be
r
2012…
20
13
fe
bru
ari
20
13
ap
ril
20
13
ju
ni
2013…
2013 o
kto
ber
2013…
20
14
fe
bru
ari
20
14
ap
ril
20
14
ju
ni
2014…
20
14
okto
be
r
2014…
20
15
fe
bru
ari
Nieuwbouw (linker as) Overige werkzaamheden (rechter as)
Bron: CBS
Bouwvergunningen utiliteitsbouw (waarde in mln. euro; 12 mnd. vrts.)
10-6-2015 18
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
2010…
20
11
fe
bru
ari
20
11
ap
ril
20
11
ju
ni
2011…
20
11
okto
be
r
2011…
20
12
fe
bru
ari
20
12
ap
ril
20
12
ju
ni
2012…
20
12
okto
be
r
2012…
2013 febru
ari
20
13
ap
ril
20
13
ju
ni
2013…
20
13
okto
be
r
2013…
20
14
fe
bru
ari
20
14
ap
ril
20
14
ju
ni
2014…
20
14
okto
be
r
2014…
20
15
fe
bru
ari
Nieuwbouw (linker as) Overige werkzaamheden (rechter as)
Bron: CBS
Woningbouw
10-6-2015 19
Woningbouw
• Woningmarkt herstel zet zich voort in 2015
– 19 % meer bestaande woningverkocht
– Prijsherstel (2,4 % in eerste kwartaal t.o.v. jaar eerder)
• Woningmarkt is belangrijke pijler onder
economisch herstel
• Per 1 juli: einde aan stimulering
woningverbouwingen, lagere NHG-grens en
strengere hypotheekeisen (LTI)
10-6-2015 20
Woningbouw
• Aanbevelingen om HRA versneld af te bouwen en
LTV-verder te verlagen dan 100% (EC en FSC)
legt de regering naast zich neer
• Huursector worstelt met huurverhogingen,
verhuurdersheffing en scheiding
sociaal/commercieel
• Woningcorporaties bouwen nog steeds
koopwoningen
10-6-2015 21
Woningbouw
• Vooral de koopsector vertoont stevig herstel
dankzij bouwers voor de markt
• Huursector toont beperkt herstel
• Vergunningverlening op jaarbasis naar 47.298
nieuwbouwwoningen
• Herstel in alle regio’s en voor alle opdrachtgevers,
maar vooral in het westen en projectontwikkelaars
10-6-2015 22
10-6-2015 23
Woningmarkt infographic Rabobank
10-6-2015 24
Woningmarkt bestaande woningen: woningprijzen (index 2010=100),
maandelijks vrts. jaartotaal # verkochte woningen
Bron: CBS en Kadaster, t/m april 2015
82
85
88
91
94
97
100
2010
december
2011 april 2011
augustus
2011
december
2012 april 2012
augustus
2012
december
2013 april 2013
augustus
2013
december
2014 april 2014
augustus
2014
december
2015 april
100.000
110.000
120.000
130.000
140.000
150.000
160.000
170.000
Prijsindex bestaande koopwoningen (links) Aantal verkochte woningen (rechts)
Overdrachtsbelasting
Nieuwe hypotheekregels
10-6-2015 25
0
20.000
40.000
60.000
80.000
100.000
120.000
jan
-06
me
i-0
6
se
p-0
6
jan
-07
me
i-0
7
se
p-0
7
jan
-08
me
i-0
8
se
p-0
8
jan
-09
me
i-0
9
se
p-0
9
jan
-10
me
i-1
0
se
p-1
0
jan
-11
me
i-1
1
se
p-1
1
jan
-12
me
i-1
2
se
p-1
2
jan
-13
me
i-1
3
se
p-1
3
jan
-14
me
i-1
4
se
p-1
4
jan
-15
Andere particuliere opdrachtgevers
Overheid en woningcorporaties
Bouwers voor de markt
Bouwvergunningen woningbouw 12 mnd. vrts. naar type opdrachtgever (aantal nieuwbouwwoningen.)
Bron: CBS; t/m maart 2015
66.5495.696
7.786
33.816
Totaal: 47.298
Vergunningen woningbouw(12 maanden voortschrijdend)
10-6-2015 26
Bron: CBS; t/m maart 2015
05.000
10.00015.00020.00025.00030.00035.00040.00045.000
Bouwers voor de markt
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
Overheid en woningcorporaties
aantal huurwoningen aantal koopwoningen
01.0002.0003.0004.0005.0006.0007.0008.0009.000
Andere particuliere opdrachtgevers
10-6-2015 27
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
35.000
40.000
45.000
50.000
20
11
ja
nua
ri
20
11
ma
art
20
11
me
i
20
11
ju
li
20
11
se
pte
mb
er
20
11
no
ve
mb
er
2012 januari
20
12
ma
art
20
12
me
i
20
12
ju
li
20
12
se
pte
mb
er
20
12
no
ve
mb
er
20
13
ja
nua
ri
20
13
ma
art
20
13
me
i
20
13
ju
li
20
13
se
pte
mb
er
20
13
no
ve
mb
er
20
14
ja
nua
ri
20
14
ma
art
20
14
me
i
20
14
ju
li
20
14
se
pte
mb
er
2014 n
ovem
ber
20
15
ja
nua
ri
20
15
ma
art
huur
koop
Woningbouwvergunningen(aantal woningen, 12 mnd. vrts.; Nederland)
Bron: CBS
10-6-2015 28
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
201
1 ja
nua
ri
201
1 a
pri
l
201
1 ju
li
201
1 o
kto
be
r
201
2 ja
nua
ri
201
2 a
pri
l
201
2 ju
li
201
2 o
kto
be
r
201
3 ja
nua
ri
201
3 a
pri
l
201
3 ju
li
2013 o
kto
ber
201
4 ja
nua
ri
201
4 a
pri
l
201
4 ju
li
201
4 o
kto
be
r
201
5 ja
nua
ri
Regio Noord huurkoop
Woningbouwvergunningen(aantal woningen, 12 mnd. vrts.; regio’s)
0
2.000
4.000
6.000
8.000
10.000
12.000
201
1 ja
nua
ri
201
1 a
pri
l
2011 juli
201
1 o
kto
be
r
201
2 ja
nua
ri
201
2 a
pri
l
201
2 ju
li
2012 o
kto
ber
201
3 ja
nua
ri
201
3 a
pri
l
201
3 ju
li
201
3 o
kto
be
r
201
4 ja
nua
ri
201
4 a
pri
l
201
4 ju
li
201
4 o
kto
be
r
201
5 ja
nua
ri
Regio Oost huur
koop
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
2011 januari
201
1 a
pri
l
201
1 ju
li
201
1 o
kto
be
r
201
2 ja
nua
ri
201
2 a
pri
l
201
2 ju
li
201
2 o
kto
be
r
201
3 ja
nua
ri
201
3 a
pri
l
201
3 ju
li
201
3 o
kto
be
r
201
4 ja
nua
ri
201
4 a
pri
l
201
4 ju
li
201
4 o
kto
be
r
201
5 ja
nua
riRegio West huur
koop
0
2.000
4.000
6.000
8.000
10.000
12.000
201
1 ja
nua
ri
201
1 a
pri
l
2011 juli
201
1 o
kto
be
r
201
2 ja
nua
ri
201
2 a
pri
l
201
2 ju
li
2012 o
kto
ber
201
3 ja
nua
ri
201
3 a
pri
l
201
3 ju
li
201
3 o
kto
be
r
201
4 ja
nua
ri
201
4 a
pri
l
201
4 ju
li
201
4 o
kto
be
r
201
5 ja
nua
ri
Regio Zuid huurkoop
10-6-2015 29
Bouwvergunningen woningbouw naar type opdrachtgever
Aantal vergunde woningen eerste drie maanden
2013 2014 2015
Bouwers voor de
markt2.467 5.049 11.462
Overheid en
woningcorporaties2.150 1.504 2.213
Andere particuliere
opdrachtgevers913 993 1.804
Totaal 5.530 7.546 15.479
Bron: CBS
10-6-2015 30
Bouwvergunningen woningbouw naar type opdrachtgever
Index 2012=100 Aantal vergunde woningen
2013 2014 2015
Bouwers voor de
markt100 205 465
Overheid en
woningcorporaties100 70 103
Andere particuliere
opdrachtgevers100 109 198
Totaal 100 136 280
Bron: CBS
10-6-2015 31
Woningnieuwbouwproductie (aantal woningen) 2005-2017
0
10.000
20.000
30.000
40.000
50.000
60.000
70.000
80.000
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
46.700
52.50055.150
prognose 2015-II prognose 2015-I
2005 gereedmeldingen CBS; 2006-2014 raming productie Buildsight®, 2015-2017 prognose Buildsight®
10-6-2015 32
Woningnieuwbouwproductie naar woningtype (aantal woningen) 2005-2017
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
35.000
40.000
45.000
50.000
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
eengezins meergezins
30% meergezins
45% meergezins
2005 gereedmeldingen CBS; 2006-2014 raming productie Buildsight®, 2015-2017 prognose Buildsight®
30% meergezins
10-6-2015 33
Woningnieuwbouwproductie naar huur/koop (aantal woningen) 2005 - 2017
0
10.000
20.000
30.000
40.000
50.000
60.000
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
huur koop
25% huur
43% huur
34% huur
2005 gereedmeldingen CBS; 2006-2014 raming productie Buildsight®, 2015-2017 prognose Buildsight®
Utiliteitsbouw
10-6-2015 34
Utiliteitsbouw
• Ontwikkelingen utiliteitsbouw vallen tegen
– Geen herstel vergunningverlening (voor de meeste
gebouwsoorten een daling)
– Nauwelijks nog nieuwbouwvergunningen voor
openbaar bestuur
– Budgetsector onder druk
– Nieuwbouwopdrachten voor architecten op absoluut
dieptepunt in eerste kwartaal (40 % van 2010)
– Bedrijven investeren vooral in machines, automatise-
ring en vervoersmiddelen (niet in gebouwen)
10-6-2015 35
Utiliteitsbouw
• Toenemend ondernemersvertrouwen
• Toenemende bezettingsgraden
– Weinig koeien naar de slacht
• De nieuwbouw die wordt gepleegd is
hoogwaardig:
– Duurzaamheid
– Technische eisen
10-6-2015 36
10-6-2015 37
Bouwvergunningen utiliteitsbouwwaarde 12-maanden vrts. (index: 2008=100; CBS)
10-6-2015 38
Kantoren 2008 – 2017 ontwikkeling vloeroppervlak
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
prognose 2015-II prognose 2015-I
In m2 * 1.000
10-6-2015 39
Hallen en loodsen 2008 - 2017: ontwikkeling vloeroppervlak
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
prognose 2015-II prognose 2015-I
In m2 * 1.000
10-6-2015 40
Bedrijfshallen met kantoor 2008 - 2017: ontwikkeling vloeroppervlak
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
prognose 2015-II prognose 2015-I
In m2 * 1.000
10-6-2015 41
Agrarische sector 2008 – 2017 ontwikkeling vloeroppervlak
(schuren en stallen)
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500prognose 2015-II prognose 2015-I
In m2 * 1.000
10-6-2015 42
Onderwijssector (Scholen) 2008 - 2017: ontwikkeling vloeroppervlak
0
100
200
300
400
500
600
700
800prognose 2015-II prognose 2015-I
In m2 * 1.000
10-6-2015 43
Zorgsector 2008 – 2017 ontwikkeling vloeroppervlak
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
prognose 2015-II prognose 2015-I
In m2 * 1.000
10-6-2015 44
Utiliteitsbouwproductie 2013 – 2017 verandering t.o.v. vorig jaar
Vaste prijzen
2013 2014 2015 2016 2017
Hallen en loodsen -18% 18% 8% 8% 5%
Kantoren -22% -28% -25% -15% 3%
Bedrijfshal met kantoor -14% -2% -3% 4% 8%
Schuren en stallen -5% -4% -12% -11% -4%
Scholen 4% -7% -8% -6% -2%
Gezondheidszorg -13% -9% -20% -12% -6%
Totaal Buildsight® -12% -6% -10% -5% 1%
Einde
10-6-2015 45
10-6-2015 46
Buildsight b.v.
Hogeweg 93
5301 LK Zaltbommel
t: +31(0)418 64 47 10
f: +31(0)418 64 47 19
w: www.buildsight.nl
Follow us on Twitter: @buildsight
