Ohsas 18001 Çalışan Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemi

OHSAS18001

Eğitimi’ne Hoşgeldiniz

OHSAS 18001 Çalışan Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı

2

Bu eğitim, çalışan sağlığı ve iş güvenliği yönetim sistemi kurmak ve çalışan sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili performanslarını geliştirmek isteyen kuruluşların yönetici ve çalışanlarına yönelik olarak hazırlanmıştır.

Eğitimde yaklaşık 25 yıldır kimyasal madde üretimi yapan Emin A.Ş’nin bir çalışanı olarak görev alacaksınız.

Çalışan Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı

From: Gen.Müd. Alper ErenTo:Cc: Cenk Sayan; Murat İnceSubject: Görev Ataması.

Merhaba, Emin A.Ş olarak uzun süredir şirketimizde uygulamayı planladığımız OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi'ni hayata geçirme kararı aldık. Başarılı olacağına inandığımız için de bu projede seni görevlendirdik. Proje yöneticin ise Murat Bey olacak. Tahmin edeceğin gibi sistemin kurulması ve uygulanmasında, OHSAS 18001 Standardının belirlediği şartları uygulamak gerekiyor. Bu eğitimle sen ve Murat Bey, Standardı geliştiren İngiliz Standartları Enstitüsü'nün (BSI) Türkiye temsilcisi Cenk Bey'den OHSAS 18001 Standardı'nı öğreneceksiniz. Eğitimde yapman gereken, Cenk Bey’in, Murat Bey’in sorularına karşılık vereceği bilgileri öğrenmek ve size soracağı sorulara cevap vermek. Bir de her bir bölümü tamamladıktan sonra birkaç cümle ile öğrendiklerini bana göndermeni rica ediyorum.Şimdilik bu kadar. Başarılar...

OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı Eğitimi'ne Hoş Geldiniz!

4

Merhaba, ben Cenk. BSI Türkiye’de çalışıyorum. Bu eğitimde size, enstitümüz tarafından yayınlanan BS-OHSAS 18001 (2007) Standardı’nı anlatacağım. Türk Standartları Enstitüsü de, BS-OHSAS 18001 (2007)’yi temel alarak, Nisan 2008’de TS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri Şartlarını yayımlamıştır.

Bu eğitim ile şirketinizde OHSAS 18001 Standardı’na uygun olarak, iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemini nasıl kuracağınızı ve sürdürebileceğinizi öğreneceksiniz.Şimdi eğitimin hangi konulardan oluştuğuna göz atalım.

Eğitime Giriş

5

Eğitimİçeriği

Kaza Nedir? Kazanın Nedenleri

OHSAS 18001 Standardı İle İlgili Genel Bilgiler

Sağlık ve Güvenlik Politikası

Planlama

Dokümantasyon Süreci

Yönetimin Gözden Geçirmesi

Kontrol ve Düzeltici Faaliyetler

Uygulama ve İşletme

12

3

45

6

7

8

Eğitim Konuları

6

Kaza kavramını öğrenecek ve

Kazaların nedenlerini sıralayabileceksiniz.

1. Bölüm: Kaza ve Kazaların Nedenleri

Bu bölümün sonunda;OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı’nın;

7

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre, iş kazaları nedeniyle dünyada her gün ortalama 5 bin, yılda ise 2 milyon kişi yaşamını yitiriyor.

Dünyada ve Türkiye'de İş Kazaları

8

TÜRKİYE’DEİŞ

KAZALARI

SGK İstatistiklerine göre, Türkiye’de her gün ortalama 3 işçi yaşamını yitiriyor. 2008 verilerine göre, meydana gelen 72.963 iş kazasında, 866 işçi yaşamını yitirdi, 1694 kişi sürekli iş göremez derecede sakat kaldı, toplam 1.795.046 gün iş kaybı yaşandı.2007 verilerine göre meydana gelen 80602 iş kazasında, 1044 işçi yaşamını yitirdi, 1956 kişi sürekli iş göremez derecede sakat kaldı, toplam 1.934.980 gün iş kaybı yaşandı.


9

DÜNYADAİŞ

KAZALARI

ILO verilerine göre dünya genelinde işyerlerinde meydana gelen ölüm ve yaralanmalar sonucunda yılda 2 milyon kişi ölüyor, 270 milyon kişi yaralanıyor, 160 milyon kişi ise hastalanıyor. Bu, iş kazaları nedeniyle günde 5 bin kişinin ölmesi anlamına geliyor. Her yıl 12 bin çocuk da iş kazaları nedeniyle ölüyor. Bu olaylardan dolayı Dünya Gayri Safi Milli Hasılası’nın % 4’ü yok oluyor.


Kaza deyince ne anlamalıyız? Hangi

durumlar kaza sayılır?

Kaza Nedir?

Kaza; ölüme, hastalığa, yaralanmaya, hasara ve diğer

kayıplara sebebiyet veren istenmeyen olay olarak

tanımlanabilir.

Şimdiye kadar hep böyle yaptık.

Böyle olacağı aklıma gelmemişti.

Güvenli görünüyordu...

Bana bir şey olmaz.

Her zaman yaptığım iş...

Ben zaten dikkat ediyorum.

Kaza Nedir?Kazaya Yol Açan Düşünceler

Çok kolay görünüyor.

12

Gördüğümüz gibi kazalar en çok “Bir şey olmaz!” demekten kaynaklanıyor. Bu yaklaşım karşısında hepimiz biliyoruz ki;Kaza geliyorum der ve her ciddi kazanın altında bir buz dağı yatar.

Kaza Geliyorum Der!

Kazanın ne olduğunu öğrendik. Bunun yanında

bizim için bu kazaların maliyetleri de önemli. Bir örnek üzerinde basit bir

kazanın maliyetini gösterelim.

Peki. Örneğin bir parmak yaralanmasının süre olarak maliyetini inceleyelim. Bir

çalışanın parmağının yaralanmasının şirkete olan

maliyetini inceleyelim.

Basit Bir Kazanın Maliyeti

1

2

14

Parmak yaralanması gibi basit bir kazanın şirkete olan maliyeti kaç saattir, inceleyelim.

6 7 8

Örnek Soru

Parmak yaralanması gibi basit bir kazanın şirkete olan maliyeti yaklaşık 8 saattir. Yani bir iş günü. Yandaki tablo da bu sürenin nerelerde harcandığı görülüyor.

Basit Bir Kazanın MaliyetiFaaliyet

Olay anı

Arkadaşına gösterir

Sağlık görevlisini ziyaret eder

Hastaneyi ziyaret eder

Arkadaşlarına anlatır

Rapor formlarını doldurur

Formlar kontrol edilir

İş güvenliği komitesinde tartışılır

Süre (dk)

51030

24060

60

10

60Toplam 475 dk. (8 Saat)

Çözüm

16

Aşağıda kazaların kaynakları ve kaza oranları yer alıyor.Ekrandaki kaza oranlarının hangi kaza kaynağına ait olduğunu inceleyelim.

%88

%12Mekanik Hatalar

İnsan Hataları

Örnek Soru

Kazaların yaklaşık %88’i insan hatalarından dolayı meydana gelir. Geri kalan kısmı ise mekanik hatalardan kaynaklanır.

Çözüm

%12Mekanik Hatalar

İnsan Hataları %88

Görüyoruz ki kazaların büyük bölümü hatta

neredeyse tamamı insan ve makina hatasından

kaynaklanıyor. Sanırım her şeyden önce bu hatalara yol

açan nedenleri tespit etmemiz gerekiyor.

Çok doğru, Kazaların nedenlerini tespit etmek

bizim için çok önemli. Böylece neye karşı önlem

alacağımızı biliriz.

Kaza Nedenleri Nelerdir?

1

2

KazaNedenleri

19

Tehlikeli Ortamlar ve Güvensiz Çalışma

Şartları

İnsandan Kaynaklanan Nedenler

Yönetimden Kaynaklanan

Nedenler

Kaza Nedenleri Nelerdir?

20

Ekipman Teçhizat Alet

Kazalara ve meslek hastalıklarına yol açan nedenlerden ilki tehlikeli ortamlar ve güvensiz çalışma şartlarıdır. Bunlar;

Yetersiz şekilde korunmuş

Tehlikeli Ortamlar ve Güvensiz Çalışma Şartları

21

Hatalı, arızalı araç gereç,

Tehlikeli düzenlemeler, istifler, yığınlar veya gelip geçmeye engel teşkil edecek yerleşim birimleri

Yetersiz elektrik ve mekanik bakım, uygun olmayan yetersiz topraklama, araç ve gereçlerde yetersiz izolasyon,

Yetersiz temizlik, düzen, tertip ve

Önlem almadan yapılan bakım çalışmaları,

Kişisel koruyucu ekipmanların yetersizliği,

Çalışma ortamının elverişsizliği olarak sıralanabilir.

Tehlikeli Ortamlar ve Güvensiz Çalışma Şartları

22

Sistem anlayışına inanılmaması

Yönetim sisteminden kaynaklanan nedenler kazalara ve meslek hastalıklarına yol açan nedenlerden ikincisidir. İyi oturmamış bir yönetim sistemi aşağıda verilenlere yol açacağından kaza oranı artmaktadır. Bunlar;

Yönetim Sisteminden Kaynaklanan Nedenler

23

İş planlaması ve analizinin, metotlu çalışmaların yetersizliği,

Şirket iş güvenliği politikalarının belirlenmemiş olması,

Yetki ve sorumlulukların tam belirlenmemiş olması ya da doğru paylaştırılmaması,

Yetersiz iş güvenliği ve temel iş eğitimleri,

İş güvenliği konusunda uzmanlaşmış kadroların olmaması,

Malzeme, teçhizat, araç gerecin iyi seçilmemesi, dağıtımının iyi yapılmaması

Detaylı iş talimatlarının iş güvenliği gereklerini de belirtecek şekilde oluşturulmamasıolarak sayılabilir.

Yönetim Sisteminden Kaynaklanan Nedenler (Devam)

24

İş güvenliği kurallarına uymamak, iş güvenliğine inanmamak,

Rastladığı tehlikeli durum ve davranışları, kazaya yol açabilecek makina ve akşamları ilgili yere bildirmemek,

Yetkisiz iş yapmak,

Kendine çok güvenmek ya da hiç güvenmemek,

Tanımlı iş talimatlarına uygun hareket etmemek,

Kişisel koruyucu ekipmanları kullanmamak,

Dalgınlık, yorgunluk, uykusuzluk, stres gibi psikolojik nedenler.

Kazalara ve meslek hastalıklarına yol açan nedenlerin ilk ikisi, tehlikeli ortamlar ve güvensiz çalışma şartlan ile yönetim sisteminden kaynaklanan nedenlerdi. Toplam nedenlerin %88'ini oluşturan, insandan kaynaklanan nedenleri ise şöyle sıralayabiliriz;

İnsandan Kaynaklanan Nedenler

25Örnek Vaka

1987 temmuz ayında Mersin ilinde gerçekleşen ve daha sonra iş güvenliği dergisinde yayınlanan, inşaat işçisi Hikmet SERBEST'in kaza sonrası iş güvenliği müfettişlerine vermiş olduğu ifadedir. 2 Temmuz günü sabah saatlerinde hal binası inşaatının damına çıktım, ustabaşımız kaba inşaat bittiği için damda kalan malzemeleri zemin kata istiflememi istemişti. Önce el arabasına tuğla doldurarak işe başladım, ancak el arabası ile tuğlaları aşağıya indirmek fazla uzun sürüyordu. İşi çabuk bitirmek için inşaat sahasında bulduğum bir bidonu el arabası ile dama çıkardım. Normalde dama malzeme çektiğimiz elektrikli el vinci aşağıya indirilmişti ama vince ait üç ayak ve tel halatlar duruyordu. Bidonu bu tel halata bağlayıp içine damda bulunan bütün tuğlaları doldurdum, amacım bidonu el ile indirip bir seferde işi sona erdirmekti. Bu amaçla teli üç ayaktan geçirip bidonu damın kenarından aşağıya bıraktım. Başlangıçta üç ayaktan güç alarak bidonu tutabiliyordum, tel aniden kaymasın, bir kazaya sebep olmasın diye düşündüğümden tel halatı koluma dolamıştım. Ama ayağım kaydı ve bidon aşağıya düşerken ben üç ayağın ucundaki makaraya doğru yükseldim. Bu esnada elim tel ile makara arasında girdi ve sağ elimin üç parmağı burada kırıldı. Ben yardım istemek için bağırmaya başladığımda tel elimden kaydı ve bidon yere vurdu, Bu vurma sırasında bidonun dibi çıktı ve tuğlalar zemine saçıldı. Bidon hafiflediği için benim ağırlığımı karşılayamaz duruma gelmişti, Aşağıya düştüm ama yarı yolda bidon ile çarpıştım ve bu esnada sağ bacağım ile iki kaburgam kırıldı. Ayrıca yere vurduğum sırada sol bacağımı da kırdım. Acı ile elimde tuttuğum tel halatı bırakmışım, serbest kalan bidon üçüncü kat hizasından üzerime düştü ve sol köprücük kemiğim ile üç kaburgamı daha kırdı. Kaza bundan ibarettir...

Kazalara ve meslek hastalıklarına yol açan

nedenleri artık biliyoruz. Tehlikeli çalışma şartları,

yönetim sistemi ve insan hataları.

Peki sizce bu üç unsuru düzenli bir yapıya oturtmak

ve böylece kazaları ve meslek hastalıklarını ortadan

kaldırmak için nasıl bir çözüm düşünebiliriz?

Çözüm Arayışları

Sanırım, tehlikeli ve güvensiz çalışma şartlarını

belirledikten sonra yapmamız gereken,

bu şartların ortadan kaldırılması ya da kontrol altına alınmasına yönelik prosedür ve uygulamaları devreye alan

çalışanlara bunlara uymak konusunda gerekli bilinci ve eğitimi sağlayabilen

verimli bir yönetim sistemi oluşturmak ve sürekliliğini sağlamak.


O halde bir sonraki bölüme geçerek iş sağlığı

ve güvenliği yönetim sisteminin ne olduğunu ve bu sistemin şartlarını belirleyen OHSAS 18001

Standardının genel özelliklerini

inceleyebiliriz.


Kaza kavramı ve Kazaların nedenleri

“Kaza ve Kazaların Nedenleri” bölümünü tamamladınız.

anlatıldı.

Bu bölümde;

Bölüm Özeti

a. Malzeme, teçhizat, araç gerecin iyi seçilmemesi, dağıtımının iyi yapılmaması

b. Yetersiz temizlik, düzen, tertip

c. Yetki ve sorumlulukların tam belirlenmemiş olması

d. İş güvenliği konusunda uzmanlaşmış kadroların olmaması

e. Yetkisiz iş yapmak

30

Aşağıdakilerden hangileri yönetim sisteminden kaynaklanan kaza nedenleri arasındadır, inceleyelim.

Örnek Soru

Çözüm:‘Doğru cevap ‘a’, ‘c’ ve ‘d’ seçenekleridir.’ “Yetersiz iş güvenliği ve temel iş eğitimleri” yönetimden kaynaklanan bir kaza sebebidir. Bunun dışındaki cevaplar insan kaynaklı kaza nedenleridir.

31

Aşağıdakilerden hangisi insandan kaynaklanan kaza nedenleri arasında değildir, inceleyelim.

Örnek Soru

a. Kendine çok güvenmek ya da hiç güvenmemek

b. Yetkisiz iş yapmak

c. İş güvenliği kurallarına uymamak, iş güvenliğine inanmamak

d. Yetersiz iş güvenliği ve temel iş eğitimleri

e. Dalgınlık, yorgunluk, uykusuzluk, stres gibi psikolojik nedenler.

Çözüm:Doğru cevap ‘d’ seçeneğidir.“Yetersiz iş güvenliği ve temel iş eğitimleri” yönetimden kaynaklanan bir kaza sebebidir. Bunun dışındaki cevaplar insan kaynaklı kaza nedenleridir.

32

"Ölüme, hastalığa, yaralanmaya, hasara ve diğer kayıplara sebebiyet veren istenmeyen olaylara ___________ denir." Boş bırakılan yere hangisi gelmelidir, inceleyelim.

Örnek Soru

a. Risk

b. Kaza

c. Hastalık

Çözüm:Doğru cevap b seçeneğidir.Ölüme, hastalığa, yaralanmaya, hasara ve diğer kayıplara sebebiyet veren istenmeyen olaylara kaza denir.

33

Ne olduğunu ve terimlerini tanımlayabilecek,

Genel özelliklerini sıralayabilecek,

Yapısını oluşturan sürekli iyileştirme yaklaşımını açıklayabilecek,

Şartlarını sıralayabileceksiniz.


2. Bölüm: OHSAS 18001 Standardı’na Giriş

34

Bu bölümde iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi kavramını tanımlayacağız.

Daha sonra OHSAS 18001 Standardı’nın ne olduğunu, genel tanımlarını, özelliklerini ve faydalarını açıklayacağız.

Giriş

35

Araştırmalara göre, iş kazalarının %70’i iş güvenliği kontrol yöntemlerinin doğru bir şekilde uygulanması ile önlenebilir. Bunu sağlayan sistemlere iş sağlığı ve güvenliği (İSG) yönetim sistemleri denir

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Nedir?

36

yönetim sistemleridir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri

3-DOKÜMANTE ETME Bütün çalışmaların belli bir sistematik içerisinde dokümante edildiği ve ilgilenenlere duyurulduğu,

4-DENETLEME Yürütülmekte olan bu çalışmaların izlenip denetlendiği

2-ENTEGRE PROGRAMLARBu riskleri yok etmek için

yasal yönetmelik, mevzuat ve kanunlara entegre

programların oluşturulduğu ve uygulandığı,

1-DURUM ANALİZİ Öncelikle mevcut durumun

analizi yapılarak risklerin tespit edildiği,

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Nedir?

37

İş kazaları ve meslek hastalıkları

azalır.

İş sağlığı ve güvenliği yönetim sisteminin ne olduğunu gördük. Sistemin çalışanlara ve işletmelere yararları ise şunlardır;

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi'nin Yararları

38

Yasal gerekler sağlanmış olur.

İş performansı artar.

Çalışan performansı artar.

Ekonomik kayıplar önlenir.

Pazarda güvenilirlik imajı sağlanır.

Çalışanlara ve topluma karşı risk minimuma iner.

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi'nin Yararları (Devam)

Risk Performans

İSG Yönetim Sistemi'nden Önce

Risk Performans

İSG Yönetim Sistemi'nden Sonra

İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemlerinin ne olduğunu ve yararlarını

öğrendik ve işletmemizde bu sistemi oluşturmak istiyoruz.

Peki bu sistemi kurmak ve düzgün bir şekilde yürütmek

için bize rehber olacak bir şey var mı?

OHSAS 18001 Standardı'nın Tanımı

Elbette var. BS.OHSAS 18001 (2007) Occupational

health and safety management systems -

Requirements/İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri Şartları.


41

Bu standart, 1999 yılında İngiliz Standartları Enstitüsü (BSI) tarafından geliştirilmiş ve 2007 yılında da en güncel haliyle yayınlanmıştır. İşletmelerde oluşturulan İSG yönetim sistemini, düzgün bir şekilde kurmak ve isletmek için yapılması gerekenleri açıklar. Bu standardın son revizyonu, TSE tarafından, Nisan 2008'de Ts 18001 koduyla Türk Standardı olarak da yayımlanmıştır.

Şimdi OHSAS 180011 daha detaylı inceleyelim.


42

İşletmelere, iş sağlığı ve güvenliği risklerini kontrol etme, önleme ve performanslarını geliştirme şansı verir.

Herhangi bir sektör veya işkolu ayrımı yapmaksızın her işletmede uygulanabilir.

Yapı olarak ISO 9001 ve ISO 14001 gibi diğer yönetim sistemi standartları ile uyumludur. Eğer ayrı bir program olarak düşünülürse bu sistemin kurulması ve işletilmesi olanaksız olacaktır.

İSG yönetim sistemini kurmak ve düzgün bir şekilde yürütmek için bir rehber olan OHSAS 18001’in genel özellikleri şunlardır:

OHSAS 18001 Standardı'nın Genel Özellikleri

İş Sağlığı

ve Güvenliği

(İSG)

İSG Performansı

Kaza

Risk

İSG Politikası

Kabul Edilebilir

Risk

Olay

Hasarsız Olay

Risk

Değerlendirmesi

43

OHSAS 18001 Standardı’nda yer alan terimlerden bazıları yanda verilmiştir.

OHSAS 18001 Standardı'nda

Yer Alan Bazı Terimler

44


İş sağlığı ve güvenliği (İSG)

İş yerindeki çalışanların veya diğer işçilerin (geçici işçiler ve yüklenici personeli dâhil), ziyaretçilerin ve çalışma alanındaki diğer insanların sağlık ve güvenliğini etkileyen veya etkilemesi mümkün olan şartlar ve faktörler.

OHSAS 18001 Standardı'nda Yer Alan Bazı Terimler

(Devam)

Kabul Edilebilir

Risk

Kaza

Risk

İSG Politikası

İş Sağlığı

ve Güvenliği

(İSG)

İSG Performansı

Hasarsız Olay

Risk

Değerlendirmesi

Olay

İş Sağlığı

ve Güvenliği

(İSG)

KazaOlay

45


Olay

Yaralanmaya veya (ciddiyet seviyesinden bağımsız olarak) sağlığın bozulmasına veya ölüme sebep olan veya sebep olacak potansiyele sahip olan, işle ilgili olaylar.

Kabul Edilebilir

Risk

Risk

İSG Politikası

İSG Performansı

Hasarsız Olay

Risk

Değerlendirmesi


(Devam)

İş Sağlığı

ve Güvenliği

(İSG)

Kaza

46


Kaza

Yaralanmaya, sağlığın bozulmasına veya ölüme sebep olan olaydır.

Kabul Edilebilir

Risk

Risk

İSG Politikası

İSG Performansı

Olay

Hasarsız Olay

Risk

Değerlendirmesi


(Devam)

İş Sağlığı

ve Güvenliği

(İSG)

Kaza

47


Hasarsız Olay

Yaralanmaya, sağlığın bozulmasına veya ölüme sebep olmadan gerçekleşen olaylara "hasarsız olay", "tehlikeli oluşum", "ucuz atlatma" gibi adlar verilir.

Kabul Edilebilir

Risk

Risk

İSG Politikası

Hasarsız Olay

İSG Performansı

Risk

Değerlendirmesi

OlayOHSAS 18001 Standardı'nda

Yer Alan Bazı Terimler (Devam)

İş Sağlığı

ve Güvenliği

(İSG)

Kaza

48


Risk

Tehlikeli bir olayın veya maruz kalma durumunun meydana gelme olasılığı ile olay veya maruz kalma durumunun yol açabileceği yaralanma veya sağlık bozulmasının ciddiyet derecesinin birleşimi.Kabul

Edilebilir Risk

İSG Politikası

Risk

İSG Performansı

Hasarsız Olay

Risk

Değerlendirmesi



İş Sağlığı

ve Güvenliği

(İSG)

Kaza

Risk

49


Risk Değerlendirmesi

Tehlikelerden kaynaklanan riskin büyüklüğünü tahmin etmek ve mevcut kontrollerin yeterliliğini dikkate alarak riskin kabul edilebilir olup olmadığına karar vermek için kullanılan proses.

Kabul Edilebilir

Risk

İSG Politikası

Risk Değerlendirmesi

İSG Performansı

Olay

Hasarsız Olay


(Devam)

İş Sağlığı

ve Güvenliği

(İSG)

Kaza

50


Kabul Edilebilir Risk

Kuruluşun yasal zorunluluklara ve kendi iş sağlığı ve güvenliği politikasına göre, dayanabileceği düzeye indirilmiş risk.

Kabul Edilebilir

Risk

Risk

İSG Politikası

İSG Performansı

Olay

Hasarsız Olay

Risk

Değerlendirmesi


(Devam)

İş Sağlığı

ve Güvenliği

(İSG)

Kaza

51


İSG Performansı

Kuruluşun İSG riskleri yönetiminin ölçülebilir sonuçları.

İSG Performansı

Risk

İSG Politikası

Kabul Edilebilir

Risk


(Devam)

Hasarsız Olay

Risk

Değerlendirmesi

Olay

İş Sağlığı

ve Güvenliği

(İSG)

Kaza

52


İSG Politikası

Kuruluşun üst yönetimi tarafından resmen ifade edildiği şekliyle, kuruluşun İSG performansına ilişkin genel niyetleri ve yönü.

Kabul Edilebilir

Risk

Risk

İSG Politikası

İSG Performansı

Hasarsız Olay

Risk

Değerlendirmesi



Yaralanmaya, sağlığın bozulmasına veya ölüme sebep olan olaydır.

Yaralanmaya veya (ciddiyet seviyesinden bağımsız olarak) sağlığın bozulmasına veya ölüme sebep olan veya sebep olacak potansiyele sahip olan, işle ilgili olaylar.İş güvenliği konusunda uzmanlaşmış kadroların olmaması

Tehlikeli bir olayın veya maruz kalma durumunun meydana gelme olasılığı ile olay veya maruz kalma durumunun yol açabileceği yaralanma veya sağlık bozulmasının ciddiyet derecesinin birleşimi.

Tehlikelerden kaynaklanan riskin büyüklüğünü tahmin etmek ve mevcut kontrollerin yeterlili ğini dikkate alarak riskin kabul edilebilir olup olmadığına karar vermek için kullanılan proses.

Yaralanmaya, sağlığın bozulmasına veya ölüme sebep olmadan gerçekleşen olaylara "hasarsız olay", "tehlikeli oluşum", "ucuz atlatma" gibi adlar verilir.

Kuruluşun yasal zorunluluklara ve kendi iş sağlığı ve güvenliği politikasına göre, dayanabileceği düzeye indirilmiş risk

53

Aşağıda solda verilen terimlerin yanındaki harf ile sağdaki tanımların eşleştirilmiş halini inceleyelim.

a) Olayb) Kazac) Hasarsız Olayd) Riske) Risk Değerlendirmesif) Kabul Edilebilir Risk

Örnek Soru

b

a

d

e

c

f

54

Sürekli İyileştirme Prensibi;

Planla

Uygula

Kontrol Et

Önlem Al (PUKO)

OHSAS 18001 ile ilgili genel bilgiler arasında son olarak sürekli iyileştirme prensibine değinelim.

1

2

3

4

aşamalarından meydana gelir ve OHSAS 18001 Standardı’nın özünü oluşturur.

Sürekli İyileştirme Prensibi

55

İSG Yönetim Sistemi’nde tüm çalışmalar bu aşamalar izlenerek ve sürekli iyileştirilerek sürdürülmelidir. Örneğin; malzeme alımında riski en az olan makina ve ekipmanı seçmek veya üretimin her aşamasında riski en aza indiren üretim metotları geliştirmek gibi.


Planla

Önlem al

56

Planla

Kuruluşun politikası ve risk değerlendirmesi ile ilgili sonuçların ortaya çıkması için gerekli objektif hedefleri ve prosesleri oluştur.


Sürekli iyileştirme adımlarının açıklamaları aşağıda verilmiştir.

Yap (Uygula)

Kontrol Et

Planla

Önlem al

Yap (Uygula)

57

Yap(Uygula)

Prosesleri uygula.


Sürekli İyileştirme Prensibi (Devam)

Kontrol Et

Planla

Önlem alKontrol Et

58

Kontrol Et

Prosesleri; politikalar, hedefler ve yasal şartlara göre izle, ölç ve sonuçları raporla.


Yap (Uygula)Sürekli İyileştirme Prensibi

(Devam)

Planla

Önlem al

59

Önlem al

Proses performansını sürekli iyileştirmek için faaliyetler başlat.


Yap (Uygula)

Kontrol Et

Sürekli İyileştirme Prensibi (Devam)

60

OHSAS 18001 herhangi bir sektör veya işkolu ayrımı yapmaksızın her işletmede uygulanabilir.

Doğru mu yoksa yanlış bir ifade midir, inceleyelim.

Örnek Soru

a. Doğru

b. Yanlış

Çözüm:Doğru cevap ‘a’ seçeneğidir.OHSAS 18001 herhangi bir sektör veya işkolu ayrımı yapmaksızın her işletmede uygulanabilir.

61

İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası

Oluşturma

OHSAS 18001 Standardı’nı genel hatları ile açıkladık. Şimdi Standart’ın şartlarını sıralayalım. Standart’a göre İSG Yönetim Sistemi’nin kurulması sırasında gerçekleştirilmesi gereken 5 şart vardır. Bu şartlar;

OHSAS 18001 Standardı'nın 5 Şartı

62

Planlama,

Uygulama ve İşletme,

Kontrol ve Düzeltici Faaliyetler ve

Yönetimin Gözden Geçirmesi’dir.

OHSAS 18001 Standardı'nın 5 Şartı (Devam)

İş sağlığı ve güvenliği (İSG) yönetim sistemi kavramı ve yararları ile, OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı’nın;

Ne olduğu,

Terimleri,

Genel şartları ve

Yapısını oluşturan sürekli iyileştirme yaklaşımı

“OHSAS 18001 Standardı’na Giriş” bölümünü tamamladınız.

anlatıldı.

Bu bölümde;

Bölüm Özeti

64

Aşağıdakilerden hangileri OHSAS 18001’in genel özelliklerindendir, inceleyelim.

Örnek Soru

a. İşletmelere, iş sağlığı ve güvenliği risklerini kontrol etme, önleme ve performanslarını geliştirme şansı verir.

b. Her işletmede uygulanamaz.

c. Sürekli iyileştirme prensibine uygundur.

d. ISO 9001 ve ISO 14001 gibi diğer yönetim sistemi standartları ile uyumlu değildir.

Çözüm:Doğru cevap ‘a’ ve ‘c’ seçeneğidir.OHSAS 18001; işletmelere, iş sağlığı ve güvenliği risklerini kontrol etme, önleme ve performanslarını geliştirme şansı verir. Her türlü işletmede uygulanabilir ve ISO 9001 ve ISO 14001 gibi diğer yönetim sistemi standartları ile uyumludur.

65

İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi kurmak işletmenin ekonomik kayıplarını artırır.


Örnek Soru

a. Doğru

b. Yanlış

Çözüm:Doğru cevap ‘b’ seçeneğidir.İSG yönetim sistemi kurmak çalışan performansını artırır ve pazarda güvenilirlik sağlar. Böylece işletmenin ekonomik kayıpları artmaz, azalır.

66

İş sağlığı ve güvenliği politikasının ne olduğunu tanımlayabilecek,

İş sağlığı ve güvenliği politikasının sağlaması gereken özellikleri sıralayabileceksiniz.


3. Bölüm: İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası

67

İşletme iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi kurarken ilk olarak bir iş sağlığı ve güvenliği politikası belirlemelidir.

İş sağlığı ve güvenliği politikası; bir işletmenin iş sağlığı ve güvenliği icraatı ile ilgili niyet ve prensiplerini açıklamak, amaç ve hedeflerine çerçeve teşkil etmek üzere yaptığı beyandır.


Görüyorum ki ilk adım olarak bir iş sağlığı ve güvenliği politikası belirlemeliyiz.

Peki bu politikayı belirlerken ve uygularken nelere dikkat

etmeliyiz?

İş Sağlığı ve Güvenliği Politikasının Özellikleri

Kuruluşun belirleyeceği İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası üst yönetim

tarafından belirlenmiş ve onaylanmış olmalı, aynı zamanda da aşağıdaki hususları sağlamalıdır;

Kuruluşun İSG risklerinin yapısına ve büyüklüğüne uygun olmalı,


70

Yaralanmaların ve sağlık bozulmalarının önlenmesi ve İSG yönetiminin ve İSG performansının sürekli iyileştirilmesi için bir taahhüt içermeli,

Yürürlükteki İSG mevzuatına ve üyesi olunan kuruluşların şartlarına uyulacağı taahhüdünü içermeli,

İSG hedeflerinin belirlenmesi ve gözden geçirilmesi için bir çerçeve oluşturmalı,

Dokümante edilmeli, uygulanmalı ve sürdürülmeli,

Çalışanların kendi bireysel İSG sorumluluklarının farkında olmaları amacı ile kuruluşun kontrolü altında tüm çalışanlara duyurulmalı, ilgili taraflar için ulaşılabilir olmalı,

Kuruluşun kendisine uygun ve ilgili olarak kalmasını sağlamak için periyodik olarak gözden geçirilmelidir.

OHSAS 18001 Standardı'nın Tanımı (Devam)

İş sağlığı ve güvenliği politikasının ne olduğu, İş sağlığı ve güvenliği politikasının sağlaması gereken özellikler

“İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası” bölümünü tamamladınız.

anlatıldı.

Bu bölümde;

Bölüm Özeti

72

İSG uygulamaları, fabrika operasyonlarında birinci önceliği taşır.

İSG UYGULAMALARI

Tüm çalışanlara İSG konusunda eğitimler verilir, bilgi, beceri ve duyarlılıkları geliştirilir.

İş sağlığı ve güvenliğine yönelik, yürürlükteki yasal mevzuatlara, üyesi olunan kuruluşların şartlarına ve standartlara uyulur, tüm faaliyetler bu şekilde planlanır ve uygulanır.

Her seviyedeki yöneticiler ve çalışanlar, iş güvenliğini göz önünde bulundurarak, iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uygun şekilde hareket eder.

İş sağlığı ve güvenliği politikasının ne olduğunu ve özelliklerini öğrendik. Şimdi örnek olarak Standart'ı uygulayan işletmelerden Sarp A.Ş.'nin belirlediği iş sağlığı ve güvenliği politikasına bakalım.

Sarp A.Ş.'nin iş sağlığı ve güvenliği politikası aşağıda belirtilmiştir. Sarp A.Ş’de:

İSG EĞİTİMLERİ STANDARTLAR İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ KURALLARI

Örnek

73

Sarp A.Ş.’nin İSG politikası OHSAS 18001’de belirtilen şartlardan hangilerini sağlamamaktadır, inceleyelim.

Örnek Soru

a. İSG hedefleri için çerçeve oluşturması

b. Çalışanların İSG konusunda bilinçlendirilmesine yönelik taahhüt içermesi

c. Yasal şartlara ve standartlara uyulacağı konusunda taahhüt içermesi

d. İSG performansının sürekli geliştirilmesi konusunda taahhüt içermesi

e. Yaralanmaların ve sağlık bozulmalarının önlenmesi konusunda taahhüt içermesi

Çözüm:Doğru cevap ‘a’, ‘d’ ve ‘e’ seçeneğidir.Sarp A.Ş.'nin İSG politikası OHSAS 18001'de belirtilen, İSG hedefleri için çerçeve oluşturması, İSG performansının sürekli geliştirilmesi konusunda taahhüt içermesi ve yaralanmaların ve sağlık bozulmalarının önlenmesi konusunda taahhüt içermesi şartlarını sağlamamaktadır.

74

Tehlike tanımlaması, risk değerlendirmesi ve kontrollerin belirlenmesi,

Yasal ve diğer şartlar,

Hedefler ve programlar

maddelerini açıklayabileceksiniz.

4. Bölüm: Planlama


75

"Planlama", birçok projede olduğu gibi İSG yönetim sisteminin de en önemli aşamalarından biridir.

İSG yönetim sisteminde “Planlama” aşaması, sağlık ve güvenlik politikasının çizdiği çerçeve dahilinde yürütülmelidir. Bu aşamada yanda gösterilen adımlar gerçekleştirilmelidir.

Tehlike tanımlaması, risk değerlendirmesi ve kontrollerin belirlenmesi1

2

3

‘’Planlama" Aşamasının Adımları

Yasal ve diğer şartların belirlenmesi

Hedeflerin belirlenmesi ve programların oluşturulması

Bu bölümde sırayla her bir başlığı inceleyeceğiz.

“Planlamanın bu adımında, kuruluş, iş güvenliğini tehdit

eden tehlike risklerini belirlemeli, etkin bir risk değerlendirme sistemi

oluşturmalı ve bunların kontrol altına alınması için gerekli faaliyetleri tanımlamalı ve

prosedürler halinde dokümante etmelidir.

Risk Değerlendirme ve Kontrol

77

Kuruluş içindeki rutin (günlük operasyonlar, doldurma, boşaltma) ve rutin olmayan (periyodik bakım, arıza giderme) faaliyetler

Kuruluşa erişme imkanına sahip kişilerin (ziyaretçiler, taşeron firma çalışanları) faaliyetleri

Kuruluşun dışından kaynaklanan, ancak kuruluşun kontrolü altındaki insanların sağlığını ve güvenliğini olumsuz etkileme riski olan belirlenmiş tehlikeler

Dokümante edilmeli, uygulanmalı ve sürdürülmeli,

Çalışanların kendi bireysel İSG sorumluluklarının farkında olmaları amacı ile kuruluşun kontrolü altında tüm çalışanlara duyurulmalı, ilgili taraflar için ulaşılabilir olmalı,


Risklerin belirlenmesinde ve değerlendirilmesinde aşağıdakiler göz önünde bulundurulmalıdır:

“Kuruluşun, etkin bir risk değerlendirme ve kontrol sistemi kurmak ve yürütmek için üç aşamalı bir metodoloji izlemesi önemlidir:

Risk Değerlendirme ve Kontrol (Devam)

78

Potansiyel Tehlikelerin Tanımlanması

Potansiyel Tehlike Gerçekleşirse Yaratacağı

Etkinin/Zararın Derecelendirilmesi

Üç temel adımdan oluşur:

Tehlikenin Gerçekleşme Olasılığının

Belirlenmesi

Risklerin ve Derecelerinin Belirlenmesi

79

Potansiyel Tehlikelerin Tanımlanması

Potansiyel tehlikelerin tanımlanması: Potansiyel tehlikeleri belirlerken, kuruluşun faaliyetlerini üretim alanlarına ve iş süreçlerine, tesis ve teçhizatlara ve sürekli ve ihtiyaç durumunda yapılan işlere göre sınıflandırılmasında fayda vardır. Sadece kuruluşun çalışanlarının değil, aynı zamanda taşeronların ve ziyaretçilerin faaliyetleri ve kuruluş dışından gelebilecek etkiler de göz önünde bulundurulmalıdır.


80

Potansiyel Tehlike Gerçekleşirse Yaratacağı Etkinin/Zararın Derecelendirilmesi

Potansiyel tehlikenin yaratacağı zarar, çalışanların bu tehlikeden ne şekilde zarar görebileceği (maruz kalacak kişi sayısı, etkilenme derecesi, vb.) ve tehlikenin yaratacağı maddi kayıpların büyüklüğü doğrultusunda derecelendirilir.


81

Tehlikenin Gerçekleşme Olasılığının Belirlenmesi

Tehlikenin gerçekleşme olasılığı, çalışan profili ve eğitim düzeyi, faaliyetin gerçekleşme yoğunluğu, mevcut emniyet tedbirleri dikkate alınarak derecelendirilir.


Risk değerlendirmesi yaparken değerlendirmenin daha etkin bir şekilde yapılmasını sağlamak için işletmenin faaliyetleri;

Üretim basamaklarına,

Planlanan ve yürütülmekte olan işlere ve

Görev tanımlarına göre sınıflandırılır.

82

Risklerin belirlenmesi sırasında, riskin önemli olup olmadığına karar vermek için aşağıdaki gibi bir karar tablosu kullanılabilir. Bu tabloda dikeyde riskin zarar derecesi, yatayda gerçekleşme olasılığı yer almaktadır. Rakamlar risklerin gerçekleşme olasılığı ve zarar derecesine göre verilen puanlardır.

Karar Rehberi

Olasılık Yok Düşük Olasılık Orta Olasılık Yüksek Olasılık Neredeyse Kesin

Hafif Zararlı 1 2 3 5 6

Orta Zararlı 2 4 6 8 10

Ağır Zararlı 3 6 9 12 15

Riskleri belirlemek için;

Öncelikle bir prosedür oluşturulur.

Prosedüre göre işletmenin üretim basamaklarındaki riskli faaliyetler belirlenir.

Önemli riskleri ortaya çıkarmak için belirlenen bu faaliyetler olasılık ve etkilenme şiddetine göre derecelendirilir.

Bununla ilgili bir de örnek

verebilir misiniz?

Örnek

Bunun için Sarp A.Ş'nin yaptıklarını ve hazırladığı

risk değerlendirme tablosunu

inceleyebiliriz.

Örnek

85

Sarp A.Ş.'nin, Bakım bölümü için, karar rehberini kullanarak hazırlanan risk derecelendirme tablosunun bir bölümü aşağıda verilmiştir:

Bu örnekle ilgili aşağıdakilerden hangileri söylenebilir, inceleyelim.

Tehlike (Risk) Tanımı Olasılık Zarar Derecesi

Yangın ve patlama Düşük Ağır Zararlı 6

Elektrik çarpması Orta Orta Zararlı 6

Makineye elini kaptırma Yok Ağır Zararlı 3

Ağır bir malzemenin/makine parçasının operatörün üzerine düşmesi Orta Ağır

Zararlı 9

Bakım elemanının yüksek bir yerden düşmesi Orta Ağır Zararlı 9

Tehlikeli maddelere maruz kalma Yüksek Orta 8

Örnek Soru

a. Makineye elini kaptırma riskinin olasılığının olmaması, çalışanların bu konuda eğitimli olması ile açıklanabilir.

b. Tehlikeli maddelere maruz kalma riskinin yüksek olması, operatörlerin sürekli ve yoğun şekilde tehlikeli madde ile çalışması ya da tehlikeli madde ile çalışan personel sayısının çok yüksek olması ile açıklanabilir.

c. Elektrik çarpmasının vereceği zararın orta derecede tanımlanması, bu işi yapan kişilerin işlerini iyi bilmemesi ile açıklanabilir.

d. Sadece kırmızı risk derecesindeki tehlike riskleri için önlem alınmalıdır, diğerleri için önlem alınmasına gerek yoktur.

86

Öncelikle bir "Risk Analizi Prosedürü" hazırladı.1

2

3

Tehlikenin Tanımı (Riskli Faaliyetler) Risk Derecesi

Bir şeye temas etme ya da çarpma 6

Tehlikeli makineler -

Tehlikeli maddelere maruziyet 6

Depolama ve taşıma 4

Yangın ve patlama 4

Elektrik tehlikeleri 3

Çalışma ortamı 1

Geçici iş yerleri 9

Sarp A.Ş. riskleri belirlemek için;

Bu prosedüre göre yandaki tabloda gördüğümüz riskli faaliyetlerini belirledi.

Daha sonra da her bir faaliyet için riskin gerçekleşme olasılığını ve etkilerinin sonuçlarını değerlendirerek risk derecesini hesapladı.

Örnek

Risk değerlendirmede, risklerin belirlenmesinden sonraki adım, bu risklerin ne şekilde ele alınacağını daha detaylı bir şekilde gösteren risk değerlendirme tablolarının oluşturulmasıdır.Bunun için, belirlenen her bir risk, risk değerlendirme tablosuna işlenir ve bu riskle ilgili yasal gereklilikler, mevcut önlemlerin yeterliliği, ek önlem gereği gibi hususlar değerlendirilerek tablo üzerinde belirtilir. Ek önlem gerektiğine karar verilirse, bununla ilgili zaman planları da tabloya eklenir.

Bir sonraki sayfada Sarp A.Ş.’nin Risk Değerlendirme Tablosundan bir bölüm yer alıyor.

NOT: Takibi kolaylaştırmak için, riskler bölümler bazında ya da risk tipleri (makine/ekipman, kimyasal, elektriksel, insana dayalı, vb) bazında kategoriler halinde listelenebilir.

Risk DeğerlendirmeTablolarının Oluşturulması

88

Sarp A.Ş.'nin risk derecelendirmesine göre oluşturduğu risk değerlendirme tablosunun bir bölümünü aşağıda görebilirsiniz:

Bölüm Tehlike(risk) Tanımı Risk Derecesi Tehlike Detayları İlgili Yasal Zorunluluk Mevcut Önlemler İlave Önlemler

Bakım Atölyesi

Tehlikeli maddelere maruz kalma

8

Temizlik amaçlı kullanılan bazı kimyasalların, solunmasının

ciğerler için riskli olması makinelerde, çeşitli amaçlarla kullanılan gaz tüplerindeki bazı

gazlann zehirli özellikler taşıması

İSG Yönetmeliği

Kişisel koruyucu ekipman kullanımı (maske)

Kullanılan bazı kimyasallann, aynı işi gören başka kimyasallarla değiştirilmesi Gaz tüplerinin

ağızlarına kaçak önleyici mekanizma yerleştirilmesi

Bakım Atölyesi

Ağır bir malzemenin / makine parçasının

operatörün üzerine düşmesi

9

Vinçlerle yapılan kaldırma, indirme, boşaltma işlemlerinde

gerek vinçten, gerekse operatörden kaynaklanan riskler

İSG Yönetmeliği

Vinç bakımlarının düzenli olarak yaptırılması Çelik

burunlu iş ayakkabısı kullanılması

Vinçlerin üzerine; boşalma olursa düşmeyi önleyen ikinci bir emniyet mandalı koyulması Ağır parçalann

vince asılma yönteminin iyileştirilmesi

Bakım Atöylesi

Bakım elemanının yüksek bir yerden

düşmesi

9

Yüksek makinelerin üstünde ya da çatıda yapılması gereken bakım faaliyetleri sırasında

düşme

İSG Yönetmeliği Yok

İp ve zincirle güvenlik alma yönteminin geliştirilmesi

Risk Değerlendirme Tablolarının Oluşturulması

Riskler belirlendikten ve risk değerlendirme tabloları oluşturulduktan sonra risk kontrol planları hazırlanır. Bu planlarda, riskleri önlemek ya da azaltmak için yapılacak faaliyetler listelenir. Risk kontrol planındaki faaliyetler belirlenirken, aşağıdaki sıralama dikkate alınır:

Riskin tamamen ortadan kaldırılması,

Yerine koyma,

Mühendislik kontrolleri (sistemler, makine/ekipman/ parametreler üzerindeki önlemler),İşaretler, uyarılar veya diğer idari kontroller,

Kişisel koruyucu donanım.

Belirlenen kontrol faaliyetlerinin sonuçları kayıt altına alınmalıdır.

Risk Kontrol Planları

Risk kontrol planlarını hazırlarken nelere dikkat etmeliyiz?

Risk kontrol planlarını hazırlama aşamasında ve uygulamaya başlamadan

önce dikkat edilmesi gereken noktalar

şunlardır:


1

2

91

Hazırlık Aşamasında Yapılacaklar

Uygulamaya Başlamadan

Önce Yapılacaklar

Tehlikelerin ortadan kaldırılıp kaldırılamayacağını,

Riskin azaltılıp azaltılamayacağını,

Teknik imkânları,

Plan hazırlanırken;

Planlı bakım gereklerini,

Kişisel koruyucu ekipmanları incelemek ve

Kişileri korumak için gerekli ölçümleri yapmak gerekir

Riski önemsiz hale getirip getirmeyeceği,

Yeni tehlikelerin ortaya çıkma ihtimali ve

Yeni prosedürlerin kullanım durumları araştırılmalıdır.

Plan uygulanmadan önce planlanan faaliyetlerin;

Şartlar değiştiğinde değerlendirme tekrarlanmalıdır.


92

Anayasa

Planlama aşamasında, dikkate alınması gereken diğer bir husus, yasal ve diğer şartların sağlanmasıdır.

Kuruluşun faaliyetlerine uygulanabilecek olan, kanundan doğan veya gönüllü olarak uymayı kabullendiği şartlar vardır. Kuruluş bu şartları tespit etmeli ve bunlara uymak için bir yöntem geliştirmelidir. Ayrıca, bu bilgileri sürekli güncel tutmalı, hem kendi çalışanlarını hem de ilgili diğer tarafları bu konuda bilgilendirmelidir. İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili şartları belirleyen yasal düzenleyiciler;

Yasal ve Diğer Şartlar

93

İş Kanunu,

Tüzükler,

Yönetmelikler,

İş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları

Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerle çalışan iş yerleri ve işlerde alınacak tedbirler

Gayrisıhhi müesseseler

İş yeri hekimlerinin çalışma şartları ile görev ve yetkileri

olarak sıralanır.

Yasal ve Diğer Şartlar (Devam)

9401

0203

04

Kanuni gerekler,

Önemli riskler,

Teknolojik ve mali imkânlar,

İlgili tarafların görüşleri, İş sağlığı ve güvenliği politikası ile tutarlılığı

05

Sürekli iyileştirme yaklaşımına uygunluğu

Hedefler, planlama yaparken belirlenmesi gereken maddelerin üçüncüsüdür.

Kuruluş, bünyesi içindeki her bir ilgili fonksiyon ve her düzeyde hedeflerini tespit etmeli, sürdürmeli ve bunları dokümante etmelidir. Hedefler belirlenirken;

göz önüne alınmalıdır. Ayrıca hedefler; ölçülebilir, zamanlı ve birimleştirilmiş olmalıdır.

Hedefler ve Programlar

95

Sizce, aşağıdaki maddelerden hangileri iş sağlığı ve güvenliği hedefi olarak kabul edilebilir, inceleyelim.

Örnek Soru

a. İş kazalarından kaynaklanan iş saati kayıplarının toplam çalışma saatine oranını %1’den %0,8’e indirmek

b. İş kazalarını azaltmak

c. Çalışma ortamında bulunan uçucu organik bileşikleri bir önceki yıla göre %10 azaltmak

d. Çalışma ortamındaki gürültü seviyesini bir önceki yıla göre %10 azaltmak

Çözüm:Doğru cevap ‘a’, ‘c’ ve ‘d’ seçeneğidir.İş sağlığı ve güvenliği hedefi, mümkün olduğunca sayılarla ifade edilir. Bu sebeple iş kazalarını azaltmak haricindeki bütün maddeler birer iş sağlığı ve güvenliği hedefidir.

96

İşletme planlama yaparken hedefleri belirledikten sonra, bunları gerçekleştirmek ve devam ettirmek üzere sağlık ve güvenlik yönetim programları düzenlemelidir.

Sağlık ve güvenlik yönetim programları, amaç ve hedeflerin gerçekleşmesi için aşağıdaki bilgileri içermelidir.

Her bir görev ve yönetim kademesinin sorumluluğunun ve yetkisinin tespit edilmesi ve atanması.

Gerekli araçlar ve gerçekleştirme süreleri.


97

İşletme planlama yaparken hedefleri belirledikten sonra, bunları gerçekleştirmek ve devam ettirmek üzere sağlık ve güvenlik yönetim programları düzenlemelidir.

Hedef Hareket Planı Sorumlu Termin

Operatör kaynaklı iş kazalarının önceki yıla göre %50 azaltılması

1.Operatörlere eğitim verilmesi2.Kaza nedenlerinin detaylı analizedilerek her biri için düzeltici faaliyet başlatılması

İK Müdürü İSG Sorumlusu

35. hafta 20. hafta

Gürültü kaynaklı işitme problemlerinin %50 azaltılması

1.Operatörlere kulak koruyucu verilmesi ve kullanmalarının sağlanması2.Makinelere gürültüyü azaltan susturucu sistemler entegre edilmesi

Üretim Müdürü Teknik Müdür

15. hafta 30. hafta

Yıl boyunca, tehlikeli maddeye maruz kalma kaynaklı iş kazası olmaması 1.Kullanılan tehlikeli maddelerin sınıflandırılması ve

uygun şekilde depolanmalarının sağlanması2.Tehlikeli madde kullananlara uygun kişisel koruyucu ekipman dağıtılması3.Tehlikeli madde kullanımı ile ilgili talimatlar yazılması ve eğitim verilmesi

Teknik MüdürÜretim Müdürü Teknik Müdür İK

Müdürü

15. Hafta15. Hafta 30. hafta

Örnek

Risk Değerlendirme,

Yasal Gerekler ve Diğer Şartlar,


“Planlama” bölümünü tamamladınız.

konuları anlatıldı.

Bu bölümde OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı'nın “Planlama” aşamasında belirlenmesi gereken;

Bölüm Özeti

99

"Kuruluş, bünyesi içindeki sağlık ve güvenlik ile ilgili her bir fonksiyon ve düzeyde ___________ tespit etmeli, sürdürmeli ve bunları dokümante etmelidir." Boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir, inceleyelim.

Örnek Soru

a. Yöneticileri

b. Yasal şartları

c. Politikasını

d. Hedeflerini

Çözüm:Doğru cevap ‘d’ seçeneğidir.Kuruluş, bünyesi içindeki sağlık ve güvenlik ile ilgili her bir fonksiyon ve düzeyde hedeflerini tespit etmeli, sürdürmeli ve bunları dokümante etmelidir.

100

Hedefler belirlenirken teknolojik ve mali imkânlar göz önüne alınmalıdır.


Örnek Soru

a. Doğru

b. Yanlış

Çözüm:Doğru cevap ‘a’ seçeneğidir.İşletme hedeflerini belirlerken teknolojik ve mali imkânlarını göz önüne almalıdır.

101

Aşağıdakilerden hangisi OHSAS 18001 Standardı'nın “Planlama” aşamasının kapsamında değildir?

Örnek Soru

a. Risk Değerlendirme

b. Hedefler

c. İş Kazalarının Analizi

d. Sağlık ve Güvenlik Programları

Çözüm:Doğru cevap ‘c’ seçeneğidir.Planlama kapsamında yapılanlar; risk değerlendirme, yasal ve diğer şartlara uyum sağlama, hedefleri belirleme ve sağlık ve güvenlik programlarını oluşturmadır.

102

İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi için yapı ve sorumlulukların belirlenmesini,

Çalışanlarda yeterlilik ve bilinci sağlamak için yapılması gerekenleri,

İç ve dış iletişimin kapsamını,

Dokümantasyon yapılmasının amaçlarını,

İşlem ve faaliyetlerin kontrolünün hangi yollarla planlanması gerektiğini,

Acil durumlarda yapılması gereken işlerin planlanmasının gerekliliğini

açıklayabileceksiniz.

5. Bölüm: Uygulama ve İşletmeBu bölümün sonunda;OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı’nın;

103

Acil Durumlar

Dokümantasyon

Eğitim ve Yeterlilik

Kaynaklar ve

Sorumluluklar

Doküman Kontrolü

İşletme Kontrolü

İç ve Dış İletişim

OHSAS 18001 Standardı’na uygun bir sistem için “Uygulama ve İşletme” üçüncü aşamadır. Bu aşamada kuruluşun belirlemesi gerekenleri yandaki başlıklar altında inceleyeceğiz.

Giriş

104

Yönetim TemsilcisiAtamalıdır.

Gerekli Kaynakları Sağlanmalıdır.

“Uygulama ve İşletme” aşamasında, sistemin etkin işleyişi ve geliştirilmesi için gerekli olan yapı oluşturulmalıdır. Üst yönetim, bu amaçla:

Yönetimin yapması gerekenlerin açıklamalarını görmek için maddelere tıklayınız.

İş Sağlığı ve Güvenliği ile İlgili

Sorumlulukları Belirlemelidir.

Kaynaklar, Sorumluluklar ve Yetkiler

105

Yönetim Temsilcisi Atamalıdır.

Kuruluşun, üst yönetiminden bir üye, diğer sorumluluklarından ayrı olarak, yönetim temsilcisi olarak atanmalıdır. Yönetim temsilcisi, İSG yönetim sisteminin şartlara uygun olarak oluşturulması, uygulanması ve sürdürülmesini sağlamak ve sistemin gözden geçirilmesi ve iyileştirilmesine temel oluşturacak İSG performans raporlarını üst yönetime sunmakla görevlidir.


106

Gerekli Kaynakları Sağlanmalıdır.

Kaynaklara, insan kaynağı, organizasyon alt yapısı, teknoloji ve mali kaynaklar dahildir.


107

İş Sağlığı ve Güvenliği ile İlgili Sorumlulukları Belirlemelidir

Sistemin kurulmasında en önemli sorumluluk üst yönetime aittir. Üst yönetim organizasyon içerisinde İSG ile ilgili faaliyetlerin tam ve doğru olarak yerine getirildiğini denetlemek ve yanlışları düzeltmek amacıyla yönetim içerisinden bir kişiyi bu göreve atayabilir.


108

Kuruluş içinde, İSG’yi etkileyebilecek işler yapan kişilerin uygun eğitim, öğretim ve tecrübeye sahip olması sağlanmalıdır. Bunun için gerekli eğitim ihtiyaçları belirlenmeli, eğitimler sağlanmalı, eğitimlerin etkinliği değerlendirilmelidir. Bu konuyla ilgili tüm kayıtlar muhafaza edilmelidir.

Çalışanlarda Eğitim, Bilinç ve Yeterliliğin Sağlanması

Peki bu eğitimleri ağırlıklı olarak hangi

konularda yapmalıyız?

Çalışanların bilinçlendirilmesi

gereken konuları şöyle sıralayabiliriz:

İSG yönetim sisteminin şartlarını karşılamada kişilere düşen görev ve sorumluluklar,

Çalışanlarda Eğitim, Bilinç

ve Yeterliliğin Sağlanması

1

2

110

Mevcut ve potansiyel iş faaliyetlerinin iş sağlığı ve güvenliğine

olan etkilerini bilme,

İş sağlığı ve güvenliği politikasına, prosedürlere ve İSG yönetim

sisteminin gereklerine uyma,

İSG’nin kişisel performansın geliştirilmesine faydaları,

(Örneğin; riskli davranışlar, acil durumlarda yapılacaklar gibi)

Acil durumlara hazırlıklı olma ve bu durumlarda yapılması

gerekenler,

Prosedürlerden sapmanın getirebileceği sonuçlar.


111

Bu konu, kuruluşun çeşitli seviyelerindeki ve fonksiyonlarındaki iç iletişimi ve alt yüklenicilerle ve iş yerine gelen ziyaretçilerle iletişimi de kapsamalıdır.

İç İletişim Bu konu, dışarıdaki ilgili taraflardan ve kamu kuruluşlarından gelen iletişimin alınması, dokümante edilmesi ve yanıtlanmasını kapsamalıdır

Dış İletişim Bu konu, çalışanların, risk değerlendirme, olay araştırmaları, İSG politika ve hedeflerinin belirlenmesi, değişiklikler gibi faaliyetlere uygun seviyelerde katılımının garanti altına alınmasını ve kuruluş dışından kişilere İSG ile ilgili konularda danışma yöntemlerini kapsamalıdır.

Katılım ve Danışma

Kuruluş, İSG yönetim sistemi ile ilgili aşağıdakileri kapsayan prosedürler oluşturmalıdır:

İç iletişim, dış iletim, katılım ve danışma başlıklarının kapsamını görmek için maddelere tıklayınız.

İletişim, Katılım ve Danışma

112

“Üst yönetim, sağlık ve güvenlik risklerini etkileyen faaliyetleri ve prosesleri yöneten, gerçekleştiren ve doğrulayan personelin sorumluluklarını ve yetkilerini tarif etmeli, dokümante etmeli ve tüm organizasyona duyurmalıdır.” Cümlesi hangi faaliyeti açıklamaktadır?

Örnek Soru

a. Yönetim temsilcisi atanması

b. Sorumlulukların atanması

c. İşlem ve faaliyetlerin planlanması

d. İç iletişimin sağlanması

Çözüm:Doğru cevap ‘b’ seçeneğidir.Sorumlulukların atanması kapsamında yönetim; sağlık ve güvenlik risklerini etkileyen faaliyetleri ve prosesleri yöneten, gerçekleştiren ve doğrulayan personelin sorumluluklarını ve yetkilerini tarif etmeli, dokümante etmeli ve tüm organizasyona duyurmalıdır.

Buraya kadar olan kısımda çalışanların sorumluluklarının

belirlenmesi, eğitim ve iletişimin sağlanması ile ilgili

açıklamaları gördük. Bir sonraki adım, İSG yönetim

sistemi ile ilgili bilgilerin dokümante edilmesidir. İSG

yönetim sistemi dokümantasyonu yandakileri

içermelidir:

İSG politikası ve hedefleri

İSG kapsamı

Yönetim sisteminin ana

unsurları ve bunlar arasındaki

etkileşim, ilgili dokümanlara

atıf.

İSG standardının şart koştuğu doküman ve kayıtlar

İSG risklerinin yönetilmesine

ilişkin planlama, yürütme ve

kontrol doküman ve kayıtları.

İSG Yönetim Sistemi Dokümantasyonu

İSG yönetim sistemi ile ilgili bilgilerin

dokümante edilmesi gerektiğini öğrendik. Peki bunu yapmamız

yeterli mi?

Hayır, değil. Kontrol için, Kuruluş,

aşağıdakileri sağlamak amacıyla gerekli

prosedürleri oluşturmalı,

uygulamalı ve sürdürmelidir:

Dokümanlar yayınlanmadan önce yeterliliklerinin onaylanması,

Dokümanların Kontrol Edilmesi

1

2

115

Dokümanların gözden geçirilmesi, gerekli olduğunda revize edilmesi ve yeniden

onaylanması,

Dokümanların değişikliklerinin ve geçerli sürüm statülerinin belirlenmesi,

Uygulanabilir dokümanların geçerli sürümlerinin kullanım noktalarında hazır

bulundurulmasının sağlanması,

Dokümanların okunabilir ve derhal tanınabilir durumda tutulmasının sağlanması,

İSG yönetim sisteminin planlanması ve işletilmesi için kuruluş tarafından gerekli

olduğu değerlendirilen dış kaynaklı dokümanların belirlenmesi ve bunların

dağıtımının kontrol edilmesi,

Geçersiz hale gelmiş dokümanların istenmeyen şekilde kullanılmalarının

engellenmesi ve her hangi bir maksatla muhafaza edilmeleri söz konusu ise uygun

şekilde işaretlenmesi.

Dokümanların Kontrol Edilmesi

116

Doküman Kayıt

OHSAS 18001 Standardı'nda Yer Alan Tarifler

117

Ne yapılacak?

Nerede yapılacak?

Nasıl yapılacak?

Ne zaman yapılacak?

Niçin yapılacak?

Kim yapacak?

sorularının cevaplandırdığı belgelerdir.

Doküman revize edilebilir.

Yani, dokümanlarda değişiklik yapılabilir. Örneğin, prosedürler ve talimatlar birer dokümandır. Bunlar süreçlerin işleyişindeki değişiklikler sonucunda revize edilirler.

Doküman;


118

Ne yapıldı?

Nerede yapıldı?

Nasıl yapıldı?

Ne zaman yapıldı?

Niçin yapıldı?

Kim yaptı? sorularına cevap verir.

Kayıtlar revize edilemezler.

Örneğin, Eğitim Katılım Formu bir kayıttır. Bu kayıtta; eğitimin adı, eğitmenin adı, tarihi, süresi ve katılımcılar vardır. Tamamlanmış ve kaydı tutulmuş bir eğitimde tarih veya diğer bilgiler değiştirilemez.

Kayıt;


11901

0203

04

Satın alınan mallar, teçhizat ve hizmetler ile ilgili kontroller,

Yükleniciler ve iş yerine gelen diğer ziyaretçiler ile ilgili kontroller,

Devreye alma, devreden çıkarma faaliyetleri,

Muayene ve deney faaliyetleri,

05

Değişiklik yönetimidir.

Standart’ın bu şartına göre işletme, “Planlama” aşamasında belirlediği risklere karşı önlem almak için gerekli faaliyetleri tanımlamalıdır.

Bu faaliyetler;

İşlem ve Faaliyetlerin Planlanması

120

Aşağıdakilerden hangisi dış iletişim kapsamında değildir, inceleyelim.

Örnek Soru

a. Çeşitli kademeler ve çeşitli görevleri yapan birimler arasında iletişimin sağlanması

b. İlgili taraflardan gelen haberlerin kabulü, kaydı ve cevaplanması

c. Acil durum planlarının hazırlanması

d. Kamu kuruluşları ile iletişimin sağlanması

Çözüm:Doğru cevap ‘a’ seçeneğidir.Çeşitli kademeler ve çeşitli görevleri yapan birimler arasında iletişimin sağlanması, iç iletişim kapsamındadır.

121

Olası acil durumlar:

Yangın,

Kimyasalların dökülmesi,

Patlama ve parlama,

Deprem,

Sel veya su baskını,

Kontrolsüz emisyonlar

İşletme, olası kazaları ve acil halleri belirleyerek, bu durumlarda ortaya çıkabilecek hastalık ve yaralanmaların önlenmesi veya hafifletilmesi için yapılacak işleri planlamalıdır. Bu amaçla dokümante edilmiş bir prosedür olmalıdır.

Acil durum planları düzenli olarak test edilmelidir. Tatbikat sonrasında veya acil durum olması halinde bu planlamalarda yer alan yöntemler gözden geçirilmeli ve gerektiğinde yeniden düzenlenmelidir.

olarak sayılabilir.

Acil Durumlarda Yapılması Gereken İşleri Planlama

Risk Analiz Formu

Risk analizi inceleme alanları

Yasal yükümler. Kontrol çizelgesi

Ucuz atlatma ve risk bildirim formu

Acil durum planları

Ziyaretçi güvenliği talimatı

Tehlikeli çalışma izni

İş kazası raporu

Koruyucu malzeme listesi

Kapalı kaplarla giriş izni

122

Aşağıdaki karışık halde duran doküman ve kayıtları doğru yerleştirilmiş halini inceleyelim.

Doküman Kayıt

Örnek Soru

Çözüm

Risk Analiz Formu (kayıt)

Risk analizi inceleme alanları (doküman)

Yasal yükümler. Kontrol çizelgesi (doküman)

Ucuz atlatma ve risk bildirim formu (kayıt)

Acil durum planları (doküman)

Ziyaretçi güvenliği talimatı (doküman)

Tehlikeli çalışma izni (kayıt)

İş kazası raporu (kayıt)

Koruyucu malzeme listesi (doküman)

Kapalı kaplarla giriş izni (kayıt)

124

Kaynaklar ve Sorumluluklar

Aşağıda Sarp A.Ş.'nin "Uygulama ve İşletme" aşamasının gerekliliklerini sağlamak için yaptıkları yer alıyor. Her bir maddeyle ilgili uygulamaları inceleyelim.

Eğitim, Bilinç ve Yeterlilik


Dokümantasyonİşletme

Kontrolü Faaliyetleri

Acil Durumlar

Örnek

125

Kaynaklar ve Sorumluluklar Her görev grubu için, görev talimatlarına İSG sorumlulukları eklendi. İSG Yetki ve Sorumlulukları tablosu hazırlandı, tüm bölümlere asıldı. Her yılın başında, İSG için kaynak planlaması ve bütçe yapılıyor.

Eğitim, Bilinç ve Yeterlilik Çalışanlara, İSG uygulamaları ve kişisel koruyucu ekipman kullanımı konularında eğitimler verildi. Fabrika genelinde, Yangın ve İlk Yardım eğitimleri planlandı. Ağır ve tehlikeli işlerde çalışanlar için mesleki yeterlilik sertifikaları alındı.

İletişim, Katılım ve Danışma Çalışanların İSG ile ilgili öneriler geliştirmelerini özendirmek için bir ödüllendirme sistemi uygulanıyor. İSG performansı, ayda bir yapılan iletişim toplantıları ile tüm çalışanlara duyuruluyor. Ayrıca İSG panolarında,

uyarıcı ve eğitici bilgiler veriliyor. İSG konusundaki seminer ve kongrelere mutlaka kablım sağlanıyor.

Örnek (Devam)

126

Dokümantasyon Her görev grubu için, görev talimatlarına İSG sorumlulukları eklendi. İSG Yetki ve Sorumlulukları tablosu hazırlandı, tüm bölümlere asıldı. Her yılın başında, İSG için kaynak planlaması ve bütçe yapılıyor.

İşletme Kontrolü Faaliyetleri Çalışanlara, İSG uygulamaları ve kişisel koruyucu ekipman kullanımı konularında eğitimler verildi. Fabrika genelinde, Yangın ve İlk Yardım eğitimleri planlandı. Ağır ve tehlikeli işlerde çalışanlar için mesleki yeterlilik sertifikaları alındı.

Acil Durumlar Çalışanların İSG ile ilgili öneriler geliştirmelerini özendirmek için bir ödüllendirme sistemi uygulanıyor. İSG performansı, ayda bir yapılan iletişim toplantıları ile tüm çalışanlara duyuruluyor. Ayrıca İSG panolarında,

uyarıcı ve eğitici bilgiler veriliyor. İSG konusundaki seminer ve kongrelere mutlaka kablım sağlanıyor.

Örnek (Devam)

Kaynaklar, sorumluluklar ve yetkilerin belirlenmesi,

Eğitim, bilinç ve yeterliliğin sağlanması,

İç ve dış İletişimin ve katılımın sağlanması,

Dokümantasyon ve doküman kontrolü

İşletme kontrolü: İşlem ve Faaliyetleri planlama

Acil durum hazırlığı konuları

“Uygulama ve İşletme” bölümünü tamamladınız.

konuları anlatıldı.

Bu bölümde iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi için;

Bölüm Özeti

128

Aşağıdakilerden hangileri çalışanların bilinçlendirilmesi için verilecek eğitim konularındandır, inceleyelim.

Örnek Soru

a. İSG yönetim sisteminin şartlarını karşılamada kişilere düşen görev ve sorumluluklar

b. Kendi görevinin iş sağlığı ve güvenliğine olan etkilerini bilme

c. İş sağlığı ve güvenliği politikasına, prosedürlere ve İSG yönetim sisteminin gereklerine uyma

d. Acil durumlarda yapılacaklar

Çözüm:Tüm seçenekler doğrudur.Seçeneklerin hepsi çalışanların bilinçlendirilmesi gereken konulardır.

129

“Kuruluş, yönetim sisteminin ana unsurlarını ve bunların birbirleri ile etkileşimlerini ortaya koyan ve ilgili dokümanlara yön veren bilgileri oluşturmalı ve bunların yazılı veya elektronik ortamlarda sürekliliğini sağlamalıdır.” Şeklinde açıklanan işlem hangi madde kapsamında yapılır, inceleyelim.

Örnek Soru

a. Yapı ve sorumlulukların belirlenmesi

b. İç ve dış iletişimin sağlanması

c. Dokümantasyon

d. İşlem ve faaliyetleri planlanma

Çözüm:Doğru cevap ‘c’ seçeneğidir.İşletme, dokümantasyon kapsamında yönetim sisteminin ana unsurlarını ve bunların birbirleri ile etkileşimlerini ortaya koyan ve ilgili dokümanlara yön veren bilgileri oluşturmalı ve bunların yazılı veya elektronik ortamlarda sürekliliğini sağlamalıdır.

130

Performans ölçme ve izleme prosedürünün sağlaması gerekenleri,

Uygunsuzlukların düzeltilmesini ve önlenmesini,

Sağlık ve güvenlik ile ilgili kayıtların nasıl olması gerektiğini

İç denetimi


6. Bölüm: Kontrol ve Düzeltici Faaliyetler


131

Düzeltici ve Önleyici Faaliyetler

İzleme ve Ölçme

İç Denetimle

rKayıtların Kontrolü

"Kontrol ve Düzeltici Faaliyetler", İSG yönetim sistemi kurulduktan sonraki faaliyetlerin sağlıklı yürütülmesi ve sürekli gelişimi için alınan kuralları ve önlemleri belirtmektedir.

İşletmenin bu aşamada yapması gerekenler yandaki şekilde verilmiştir. Şimdi sırayla her bir maddeyi açıklayalım.

Giriş

132

Kuruluşun ihtiyaçlarına uygun, hem niteliksel hem niceliksel tedbirleri

içermeli,

İşletme, İSG performansını düzenli olarak izlemek ve ölçmek için bir prosedür oluşturmalıdır. Bu prosedür;

Performans İzleme ve Ölçme Prosedürü

133

Kuruluşun, İSG hedeflerine ulaşma derecesini izlemeli,

Kontrollerin etkinlik derecesini izlemeli (hem sağlık hem güvenlik için),

Performansın İSG yönetim programları, işletme kriterleri ve uygulanabilir

yasal mevzuat şartlarına uygunluğunu periyodik olarak

değerlendirilmesini sağlamalı,

Kazaları, hastalıkları, olayları (hasarsız olaylar dâhil) ve yetersiz İSG

performansının diğer geçmiş delillerini izlemek için düzenleyici tedbirleri

sağlamalı,

İzleme ve ölçme sonuçlarının ve verilerin yeterli düzeyde kaydedilmesini

sağlamalı.

Performans İzleme ve Ölçme Prosedürü (Devam)

Anladığım kadarıyla izleme ve ölçme için

bir prosedür oluşturarak buna uygun ölçme ve değerlendirme

yapmamız gerekiyor.

Ölçme ve değerlendirmelerde

dikkat edilmesi gerekenler şunlardır;

Ölçme ve Değerlendirme

1

2

135

Ölçme ve izleme için kullanılan cihazların bakım ve kalibrasyonu için prosedürler oluşturulmalıdır.

PROSEDÜRLER

Önemli riskler ile ilgili ölçümler düzenli olarak yapılmalıdır

Kazada etken olan alet, makina ve teçhizat hataları giderilmelidir.

Veriler kaydedilerek performans sürekli izlenmelidir.

DÜZENLİ ÖLÇÜM HATALAR PERFORMANS TAKİBİ

Ölçme ve Değerlendirmede Dikkat Edilmesi Gerekenler

136

Çalışanların düzenli sağlık kontrolü sonuçları,

Çalışma izinleri, Çalışma ortamı havası ölçüm

sonuçları, Gürültü seviyeleri ölçüm

sonuçları, Basınç-sıcaklık göstergeleri

kalibrasyonu.

PROAKTİF (LEHTE OLAN): REAKTİF (ALEYHTE OLAN):

Ölçme ve değerlendirme yapılacak konulara örnek olarak aşağıdakileri verebiliriz.

Kazalar, Vakalar, Ucuz atlatmalar.

Ölçme ve Değerlendirmede Dikkat Edilmesi Gerekenler

137

Kuruluş, Standart’ın herhangi bir şartına göre ortaya çıkabilecek potansiyel uygunsuzlukların; Oluşmasını önleyecek ve sebeplerini giderecek, Ortaya çıkması durumunda ise zararlı etkilerini hafifletecek ve tekrar oluşmasını önleyecek tedbirler

almalıdır. Bu amaçla, olayları kaydetmek, araştırmak ve analiz etmek için prosedürler oluşturulmalı ve uygulanmalıdır. Olay araştırmalarının sonuçları muhafaza edilmelidir.

Fiili veya potansiyel uygunsuzlukların sebeplerinin ortadan kaldırılması için girişilen faaliyetler, problemin büyüklüğü ve ortaya çıkan sağlık ve güvenlik riskleri ile orantılı olmalıdır. Önerilen bütün düzeltici ve önleyici faaliyetler uygulanmadan önce, daha önce açıkladığımız risk değerlendirme sürecine göre gözden geçirilmelidir

Uygunsuzluk ve Düzeltici-Önleyici Faaliyet

138

Belirlenen gerçek ve potansiyel uygunsuzluklar aşağıda belirtilen şekilde ele alınmalıdır: Uygunsuzluklar araştırılmalı ve tekrarlanmasının önlenmesi için tedbir alınmalı, Uygunsuzlukların önlenmesi için alınan tedbirler değerlendirilmeli ve uygulanmalı, Düzeltici ve önleyici faaliyetlerin sonuçları kaydedilmeli ve paylaşılmalı Yapılan düzeltici ve önleyici faaliyetlerin etkinliği gözden geçirilmeli.

Uygunsuzluk ve Düzeltici-Önleyici Faaliyet

139

Ölçme ve değerlendirmelerde dikkat edilmesi gerekenler hangileridir, inceleyelim.

Örnek Soru

a. Ölçme ve izleme için kullanılan cihazlar kalibre edilmelidir.

b. Önemli riskler ile ilgili ölçümler düzenli olarak yapılmalıdır.

c. Kazada etken olan alet, makina ve teçhizat hataları giderilmelidir.

d. Veriler kaydedilerek performans sürekli izlenmelidir.

Çözüm:Tüm seçenekler doğrudur.Seçeneklerin hepsi ölçme ve değerlendirmelerde dikkat edilmesi gerekenlerdir.

İşletme, izleme sonuçları ve gözden geçirme kayıtları da dahil, İSG

kayıtlarının tanımlanması, saklanması ve ortadan kaldırılması

için prosedür oluşturmalıdır. İSG kayıtları, içerdiği aktivite

hakkında okunaklı ve anlaşılabilir olmalıdır. Ayrıca bu kayıtlar

istenildiği zaman ulaşılabilecek ve hiçbir şekilde dış etkenlere maruz kalmayacak ve zarar görmeyecek

şekilde muhafaza edilmelidir.

Kayıtların Kontrolü Prosedürü

İç denetimlerin faydası nedir?

İç denetimler;

Sistem hakkında bilgi edinmeyi mümkün kılar. İSG yönetim sisteminin uygun bir şekilde işleyip işlemediğini ve İSG hedeflerinin hayata geçip geçmediğini belirlemeyi sağlar.

Ayrıca bu iç denetimlerle daha önce yapılan denetimlerde karşılaşılan olumsuzluklar giderilir.

Bu sayede, yönetime tetkiklerin sonuçları hakkında bilgi sağlanmış olur.

“Kontrol ve Düzeltici Faaliyetler” aşamasında son olarak işletme, İSG yönetim sisteminin periyodik tetkiki için iç denetim programı ve prosedürü oluşturmalıdır.İç Denetim

1

2

Not: Tetkik kriterleri, kapsamı, sıklığı ve metodları belirlenmeli, tetkiklerin planlanması, uygulanması ve sonuçları ile ilgili kayıtlar tutulmalıdır. Tetkikçilerin seçimi, objektifliği ve tarafsızlığı güvence altına almalıdır

İç Denetim (Devam)

143

İş Güvenliği Raporları

Şimdi örnek olarak Sarp A.Ş.’nin “Kontrol ve Düzeltici Faaliyetler”in her bir adımında neler yaptığına göz atalım. Aşağıda Sarp A.Ş.'nin "Kontrol ve Düzeltici Faaliyetler" aşamasının gerekliliklerini sağlamak için yaptıkları yer alıyor.

Periyodik Ekipman Güvenliği

Kontrolleri

Düzeltici ve Önleyici

Faaliyetler

Kayıt Kontrol Prosedürü

İş Güvenliği Denetim Sistemi

Taşeron Firma Çalışanlarının

Kontrolü

İzleme ve Ölçme İç Denetimler

Örnek

144

İş Güvenliği RaporlarıHem taşeronlar hem de fabrika çalışanları için aylık İSG performans raporları hazırlanıyor. Kazalar ve Kazaya Ramak Kalma olguları da ayrıca inceleniyor.

Periyodik Ekipman Güvenliği KontrolleriFabrikada kullanılan tüm basınçlı kaplar, kaldırma araçları, topraklamalar, yangın söndürme araçları vb. yasada belirtilen aralıklarla test edilerek kayıt altına alınıyor.

Düzeltici ve Önleyici FaaliyetlerKayıt altına alınan tüm kazalar ve ucuz atlatmalar için düzeltici faaliyetler tanımlanıyor, uygulanıyor, raporlanıyor ve etkinlikleri yönetim tarafından takip ediliyor.Yeni bir proses ya da makine devreye alınacağı zaman potansiyel iş sağlığı ve güvenliği riskleri değerlendiriliyor ve bunlarla ilgili önleyici faaliyetler planlanıyor, uygulanıyor, raporlanıyor ve etkinlikleri yönetim tarafından takip ediliyor.Kayıt Kontrol ProsedürüFabrikadaki izleme ve ölçme sonuçları ve gözden geçirme kayıtları da dahil, İSG kayıtlarının tanımlanması, saklanması ve ortadan kaldırılması için prosedür oluşturuldu.Her bölümde, İSG kayıtlarının neler olacağını, ne kadar süre ile ve ne şekilde saklanacağını tanımlayan kayıt listeleri oluşturuldu.

İzleme ve ÖlçmeÖrnek (Devam)

145

İş Güvenliği Denetim SistemiFabrikada bir "İç Denetim Sistemi" kuruldu ve uygulanmaya başlandı. Bu denetimler sonucu, gerekli eylem planları ve risk derecelendirmeleri oluşturularak takip ediliyor.

Taşeron Firma Çalışanlarının KontrolüFabrikaya giren taşeron firmalar İSG açısından sürekli gözetim altında tutuluyor. Sözleşme aşamasından başlayarak işin teslim alınmasına kadar her aşamada fabrikanın İSG kurallarına uygun çalışmaları sağlanıyor. Ayrıca taşeron firma çalışmaları, fabrikanın belirlediği personel tarafından İSG kuralları doğrultusunda devamlı denetleniyor.

İç DenetimlerÖrnek (Devam)

Uygunsuzlukların düzeltilmesi ve önlenmesi,

Sağlık ve güvenlik ile ilgili kayıtların nasıl olması gerektiği ve

İç denetim

“Kontrol ve Düzeltici Faaliyetler” bölümünü tamamladınız.

anlatıldı.

Bu bölümde; Performans izleme ve ölçme prosedürünün sağlaması gerekenler,

Bölüm Özeti

147

Sistem hakkında bilgi edinmeyi mümkün kılar.

Daha önce yapılan denetimlerde karşılaşılan olumsuzluklar giderilir.

Yukarıda verilenler aşağıdakilerden hangisi yoluyla sağlanır, inceleyelim.

Örnek Soru

a. İzleme ve Ölçme

b. Düzeltici ve Önleyici Faaliyetler

c. Yönetimin Gözden Geçirmesi

d. İç Denetimler

Çözüm:Doğru cevap ‘d’ seçeneğidir.İç denetimlerle; sistem hakkında bilgi edinilir ve daha önce yapılan denetimlerde karşılaşılan olumsuzluklar giderilir.

148

Yönetimin, iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemini gözden geçirme amaçlarını ve

Gözden geçirme kapsamını


7. Bölüm: Yönetimin Gözden Geçirmesi


149

İSG yönetim sistemi, iş sağlığı ve güvenliği politikası ile amaç ve hedefleri düzenleyen yönetim kademelerince, belirli aralıklarla gözden geçirilmelidir.

Giriş

Gözden geçirme

faaliyetleri

150

1 - İş sağlığı ve güvenliği politikası, sağlık ve güvenlik hedefleri ve İSG yönetimi çalışmalarının uygunluk, yeterlilik ve etkinliğinin sağlanması

3 - Gerekli görülen düzenlemelerin belirlenmesi amacıyla yapılmalıdır.

2 - Sürekli iyileştirme performansının değerlendirilmesi

Gözden Geçirme Amaçları

151

İç tetkiklerin ve uygulanabilen yasal şartlara ve diğer şartlara uygunluk

değerlendirmelerinin sonuçları,

Çalışanların görüş ve önerileri ile kuruluş dışındaki ilgili taraflarla yapılan

iletişim (şikâyetler dâhil),

Kuruluşun İSG performansı ve hedeflere ulaşılma derecesi,Olay

araştırmalarının, düzeltici ve önleyici faaliyetlerin durumu,

Önceki yönetim gözden geçirmelerinin takip işlemleri,

İSG ile ilgili olarak değişen şartlar (İSG ile ilgili yasal ve diğer şartlar dâhil),

İyileştirme tavsiyeleri.

Gözden Geçirme Amaçları (Devam)

Yönetimin gözden geçirmesi sırasında aşağıdaki bilgiler değerlendirmeye alınmalıdır:

152

İSG Politikası ve Hedefleri

İSG Performansı

Yönetimin gözden geçirmesinin çıktıları, kuruluşun sürekli iyileştirme taahhüdüne uygun olmalı ve aşağıdakilere ilişkin kararları kapsamalıdır:

Kaynak Planlama

Yönetimin Gözden Geçirme Çıktıları

Gözden geçirme sonucunda gerekli görülen faaliyetlere girişilebilmesi için yapılan tespitler, getirilen tavsiyeler ve alınan kararlar dokümante edilmelidir. İletişim ve danışma için hazır hale getirilmelidir.

Aşağıda Sarp A.Ş.'nin "Yönetimin Gözden Geçirmesi" aşaması için

yaptıkları yer alıyor. İş Güvenliği Toplantıları

Sarp A.Ş.'de yılda en az iki kez olmak üzere, tüm üst yönetimin katılımı ile İş Sağlığı ve Güvenliği

Gözden Geçirme Toplantıları düzenleniyor. Bu toplantılarda yandaki konular görüşülüyor:

İSG Performans izleme verilerinin hedeflere göre durumları (Örn: iş kazası sayısı, düzeltici ve önleyici faaliyetlerin uygulanma ve etkinlik oranları, kaza ve hastalıklar nedeniyle iş günü kaybı, vb),

Çalışan temsilcileri ile yapılan aylık İSG kurulu toplantılarının raporları (iş kazası ve ucuz atlatma analizleri, çalışanlardan gelen öneriler, iyileştirme projeleri, vb.),

İç denetim sonuçları,

Yeni proses, ekipman ve uygulamalarda İSG gereksinimleri.

Örnek

Yönetimin, iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemini gözden

geçirme amaçları,

Gözden geçirme kapsamı

”Yönetimin Gözden Geçirmesi” bölümünü tamamladınız.

anlatıldı.

Bu bölümde;

Bölüm Özeti

155

Sürekli gelişme amaç ve hedeflerine ne ölçüde ulaşıldığı “Kontrol ve Düzeltici Faaliyetler” aşamasında incelenir.


Örnek Soru

a. Doğru

b. Yanlış

Çözüm:Doğru cevap ‘b’ seçeneğidir.Sürekli gelişme amaç ve hedeflerine ne ölçüde ulaşıldığı "Yönetimin Gözden Geçirmesi" aşamasında incelenir.

156

Denetlenmesi ve belgelendirilmesi için dikkat edilecek noktaları

sıralayabileceksiniz.

8. Bölüm: Belgelendirme Süreci


Standart'ın bütün şartlarını yerine getirdikten sonra sertifika

almak isteyeceğiz. Sertifikanın nasıl bir önemi var ve sertifika almak için nasıl hazırlanmamız ve denetçileri nasıl seçmemiz

gerekiyor?

Giriş

Dilerseniz bunları tek tek ele alalım. Önce

belgelendirmenin ne olduğuna ve önemine

bakalım.

Giriş (Devam)

Belgelendirme, bir işletmenin iş güvenliği uygulamalarının OHSAS

18001 Standardı’na uygun olduğunu kanıtlamaktır. OHSAS 18001'e göre

oluşturulan OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi’ni resmi makamlara kanıtlamak veya hitap

edilen piyasaya duyurarak rakiplere üstünlük sağlamak için sertifika

almakta yarar vardır.

Belgelendirme Nedir?

160

Bir işletmenin iş güvenliği uygulamalarının OHSAS 18001 Standardı’na uygun olup olmadığı, bağımsız denetim şirketlerince kontrol edilir. Gerekli koşulları sağladığına karar verilen işletmelere sertifika verilir.

Belgelendirme Kimler Tarafından Yapılır?

161

Kapsam dahilindeki tüm birimler bir kez

denetlenmeli

İşletme, İSG yönetim sistemini, önceki bölümlerde anlatılan şartları OHSAS 18001’e uygun şekilde düzenledikten sonra dış denetim yaptırmak ve sertifika almak için başvuruda bulunur. Belgelendirme öncesi aşağıdakiler yapılmış olmalıdır;

İşletmenin Denetleme Sürecine Hazırlanması

162

Yönetimin gözden geçirme kayıtları oluşturulmalı,

En az üç aylık bir uygulama gerçekleştirilmeli,

Bir tasarım projesi baştan sona gerçekleştirilmeli,

Çalışanların tamamının denetim hakkında bilgi sahibi olması

sağlanmalı,

Çalışanlardan beklentiler belirtilmeli,

Kapsam içi kalibre edilmemiş ölçüm cihazı veya kontrolsüz

doküman bulunmamalı

İşletmenin Denetleme Sürecine Hazırlanması (Devam)

163

Belgelendirme kuruluşunu seçerken aşağıdakiler dikkate alınmalıdır:

Piyasadaki saygınlığı,

Müşterilerinizce bilinirliği,

Yurtiçi, yurtdışı müşterilerinizin talepleri,

Katılınan ihalelerin şartları,

Maliyeti,

Denetçilerinin yeterliliği,

İlgili standardın belgesini vermeye yetkili olup olmadığı (Akredite).


OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi’nin

denetlenmesi ve belgelendirilmesi

“Belgelendirme Süreci” bölümünü tamamladınız.

anlatıldı.

Bu bölümde;

Bölüm Özeti

165

Aşağıdakilerden hangileri işletmenin sertifika almak için başvuruda bulunmadan önce yapması gerekenlerden değildir?

Örnek Soru

a. Kapsam dahilindeki tüm birimler bir kez denetlenmeli

b. En az üç aylık bir uygulama gerçekleştirilmeli

c. Çalışanlara sistemin maliyetleri anlatılmalı

d. Kalibre edilmemiş ölçüm cihazı veya kontrolsüz doküman bulunmamalı

Çözüm:Doğru cevap ‘c’ seçeneğidir.Çalışanlara sistemin maliyetlerini anlatmak, sertifika almak için başvuruda bulunmadan önce işletmenin yapması gerekenlerden değildir.

166

Bu bölümde eğitimde yer alan her bir bölümü ana hatları ile özetleyeceğiz.

9. Bölüm: Özet

ölüme, hastalığa, yaralanmaya, hasara veya diğer kayıplara sebebiyet veren istenmeyen olay olarak tanımlanabilir.Kazalar en çok "Bir şey olmaz!" demekten kaynaklanıyor. Ancak "Kaza, geliyorum der! Ve her ciddi kazanın altında bir buzdağı yatar."

Kaza;

Tehlikeli Ortamlar ve Güvensiz Çalışma Şartları,

Yönetimden Kaynaklanan Nedenler ve

İnsandan Kaynaklanan Nedenlerdir.

Kaza nedenleri;

9.Bölüm: Kaza ve Kaza Nedenleri

168

İş performansı artar.

Çalışan performansı artar.

Ekonomik kayıplar önlenir.

Pazarda güvenilirlik imajı sağlanır.

Çalışanlara ve topluma karşı risk minimuma iner.

Yasal gerekler sağlanmış olur.

İSG Yönetim Sistemi

İş sağlığı ve güvenliği yönetim sisteminin çalışanlara ve işletmelere yararları şunlardır:

OHSAS 18001 Standardı'na Giriş

169

OHSAS 18001in genel özellikleri şunlardır:

İşletmelere, sağlık ve iş güvenliği risklerini kontrol etme, önleme ve

performanslarını geliştirme şansı verir.

Herhangi bir sektör veya işkolu ayrımı yapmaksızın her işletmede uygulanabilir.

Yapı olarak ISO 9001 ve ISO 14001 gibi diğer yönetim sistemi standartları ile

uyumludur.

OHSAS 18001 Standardı'na Giriş (Devam)

170


İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası, üst yönetim tarafından belirlenmiş ve onaylanmış olmalı, aynı zamanda da aşağıdaki hususları sağlamalıdır:

Kuruluşun İSG risklerinin yapısına ve büyüklüğüne uygun olmalı.

Yaralanmaların ve sağlık bozulmalarının önlenmesi ve İSG yönetiminin ve İSG performansının sürekli iyileştirilmesi için bir taahhüt içermeli.

Yürürlükteki İSG mevzuatına ve üyesi olunan kuruluşların şartlarına uyulacağı taahhüdünü içermeli.

İSG hedeflerinin belirlenmesi ve gözden geçirilmesi için bir çerçeve oluşturmalı.


171

Dokümante edilmeli, uygulanmalı ve sürdürülmeli.

Çalışanların kendi bireysel İSG sorumluluklarının farkında olmaları amacı ile kuruluşun kontrolü altında tüm çalışanlara duyurulmalı, ilgili taraflar için ulaşılabilir olmalı.


İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası (Devam)


İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası, üst yönetim tarafından belirlenmiş ve onaylanmış olmalı, aynı zamanda da aşağıdaki hususları sağlamalıdır:

172

Hedefler

Risk DeğerlendirmeRisk değerlendirme, bir kuruluş içerisinde iş güvenliği önlemlerini iyileştirme ve sürdürmeyi başaracak yapıyı oluşturmaktır. İşletme risk değerlendirme için; Riskleri ve derecelerini belirlemeli, Risk değerlendirme tablolarını

oluşturmalı ve Risk kontrol tablolarını hazırlamalıdır.

Sağlık ve Güvenlik Programı

Yasal Gereklerİşletmenin faaliyetlerine uygulanabilecek olan, kanundan doğan veya gönüllü olarak uymayı kabullendiği şartlar vardır. İşletme bu şartları tespit etmeli ve bunlara uymak için bir yöntem geliştirmelidir.

İşletme, bünyesi içindeki her bir ilgili fonksiyon ve her düzeyde hedeflerini tespit etmeli, sürdürmeli ve bunları dokümante etmelidir. Hedefler belirlenirken; Kanuni gerekler, Önemli riskler, Teknolojik ve mali imkânlar, İlgili tarafların görüşleri, İş sağlığı ve güvenliği politikası ile tutarlılığı ve Sürekli iyileştirme yaklaşımına uygunluğu göz

önüne alınmalıdır.

Planlama yaparken belirlenen hedefleri gerçekleştirmek ve devam ettirmek üzere sağlık ve güvenlik yönetim programları düzenlenmelidir.Sağlık ve güvenlik yönetim programları amaç ve hedeflerin gerçekleşmesi için bazı bilgileri içermelidir. Bunlar; Her bir görev ve yönetim kademesinin

sorumluluğunun tespit edilmesi ve atanması, Gerekli araçlar ve gerçekleştirme süreleridir

Planlama

173

Kaynaklar, Sorumluluklar

ve Yetkiler



Dokümantasyon

Doküman Kontrolü

İşlem Kontrolü

Acil Durumlar

Uygulama ve İşlemler

174

Kaynaklar ve Sorumluluklar Bu aşamada sistemin tam işleyişi için gerekli yapı oluşturulmalıdır. Üst yönetim bu amaçla sorumlulukları atamalı, bir yönetim temsilcisi belirlemeli ve insan, teknoloji ve finansal kaynakları yeteri kadar kanalize etmelidir.

Çalışanlarda Eğitim, Bilinç ve Yeterliliğin SağlanmasıSorumlulukların atanmasının ardından görevli kişilere uygun eğitim ve tecrübe kazandırılmalıdır. Bu sebeple, eğitim ihtiyacı belirlenerek, faaliyetleri sağlık ve güvenliği etkileyebilecek tüm çalışanlar ve taşeronlar dahil herkese eğitim verilmelidir.

İletişim, Katılım ve Danışmaİşletme, iç ve dış iletişimi sağlayacak yöntemler belirlemeli ve bunların uygulanmasını sağlamalıdır.İç İletişim; çeşitli kademeler ve çeşitli görevleri yapan birimler arasında iletişimin sağlanmasını kapsar.Dış İletişim; ilgili taraflardan gelen haberlerin kabulü, kaydı ve cevaplanması, acil durum planlarının hazırlanması, kamu kuruluşları ile iletişimin sağlanması işlemlerini kapsar.


175

DokümantasyonKuruluşun İSG yönetim sistemi dokümantasyonu aşağıdakileri içermelidir: İSG politikası ve hedefleri. İSG kapsamı. Yönetim sisteminin ana unsurları ve bunlar arasındaki etkileşim, ilgili dokümanlara atıf. İSG standardının şart koştuğu doküman ve kayıtlar. İSG risklerinin yönetilmesine ilişkin planlama, yürütme ve kontrol doküman ve kayıtları.

Doküman KontrolüKontrol için, Kuruluş, aşağıdakileri sağlamak amacıyla gerekli prosedürleri oluşturmalı, uygulamalı ve sürdürmelidir: Dokümanlar yayınlanmadan önce yeterliliklerinin onaylanması, Dokümanların gözden geçirilmesi, gerekli olduğunda revize edilmesi ve yeniden onaylanması, Dokümanların değişikliklerinin ve geçerli sürüm statülerinin belirlenmesi, Uygulanabilir dokümanların geçerli sürümlerinin kullanım noktalarında hazır bulundurulmasının sağlanması, Dokümanların okunabilir ve derhal tanınabilir durumda tutulmasının sağlanması, İSG yönetim sisteminin planlanması ve işletilmesi için kuruluş tarafından gerekli olduğu değerlendirilen dış

kaynaklı dokümanların belirlenmesi ve bunların dağıtımının kontrol edilmesi, Geçersiz hale gelmiş dokümanların istenmeyen şekilde kullanımlarının engellenmesi ve her hangi bir

maksatla muhafaza edilmeleri söz konusu ise uygun şekilde işaretlenmesi.


176

İşlem Kontrolüİşletme, "Planlama" aşamasında belirlediği risklere karşı önlem almak için gerekli faaliyetleri tanımlamalıdır. Örneğin: Periyodik sağlık kontrolleri nasıl yapılacak? Bakım sırasında hangi önlemler alınacak? Taşeron çalışmaları nasıl kontrol edilecek? Koruyucu ekipman kullanımı nasıl gerçekleştirilecek? Kimyasallara temas halinde hangi önlemler alınacak? İş kazaları nasıl takip edilecek? gibi faaliyetler.

Acil Durumlarİşletme, yangın, kimyasalların dökülmesi, patlama ve parlama gibi olası kazaları ve acil halleri belirleyerek, bu durumlarda ortaya çıkabilecek hastalık ve yaralanmaların önlenmesi veya hafifletilmesi için yapılacak işleri planlamalıdır.Acil durum planları düzenli olarak test edilmelidir. Tatbikat sonrasında veya acil durum olması halinde bu planlamalarda yer alan yöntemler gözden geçirilmeli ve gerektiğinde yeniden düzenlenmelidir.


177

Kayıtların Kontrolü

İzleme ve Ölçme

İç DenetimlerDüzeltici ve Önleyici Faaliyetler

Kontrol ve Düzeltici

Faaliyetler

178

Kuruluş İSG performansının düzenli olarak izlemek ve ölçmek için bir prosedür oluşturmalıdır. Bu prosedür:

Kuruluşun ihtiyaçlarına uygun, hem niteliksel hem niceliksel tedbirleri içermeli

Kuruluşun, İSG hedeflerine ulaşma derecesini izlemeli,

Kontrollerin etkinlik derecesini izlemeli (hem sağlık hem güvenlik için),

Performansın İSG yönetim programları, işletme kriterleri ve uygulanabilir yasal

mevzuat şartlarına uygunluğunun periyodik olarak değerlendirilmesini sağlamalı

Kazaları, hastalıkları, olayları (hasarsız olaylar dâhil) ve yetersiz İSG performansının

diğer geçmiş delillerini izlemek için düzenleyici tedbirleri sağlamalı,

İzleme ve ölçme sonuçlarının ve verilerin yeterli düzeyde kaydedilmesini

sağlamalıdır.

İzleme ve Ölçme


179

Belirlenen gerçek ve potansiyel uygunsuzluklar aşağıda belirtilen şekilde ele alınmalıdır:

Uygunsuzluklar araştırılmalı ve tekrarlanmasının önlenmesi için tedbir alınmalı,

Uygunsuzlukların önlenmesi için alınan tedbirler değerlendirilmeli ve uygulanmalı,

Düzeltici ve önleyici faaliyetlerin sonuçları kaydedilmeli ve paylaşılmalı

Yapılan düzeltici ve önleyici faaliyetlerin etkinliği gözden geçirilmelidir.

Önerilen bütün düzeltici ve önleyici faaliyetler uygulanmadan önce, daha önce

açıkladığımız risk değerlendirme sürecine göre gözden geçirilmelidir.

Düzeltici-Önleyici Faaliyetler


180

İşletme, izleme sonuçları ve gözden geçirme kayıtları da dahil, İSG kayıtlarının tanımlanması, saklanması ve ortadan kaldırılması için prosedür oluşturmalıdır.

İSG kayıtları içerdiği aktivite hakkında okunaklı ve anlaşılabilir olmalıdır. Ayrıca bu kayıtlar istenildiği zaman ulaşılabilecek ve hiçbir şekilde dış etkenlere maruz kalmayacak ve zarar görmeyecek şekilde muhafaza edilmelidir.

Kayıtların Kontrolü


181

İşletme, İSG yönetim sisteminin periyodik tetkiki için iç denetim programı ve prosedürü oluşturmalıdır. İç denetimler;

• Sistem hakkında bilgi edinmeyi mümkün kılar. İSG yönetim sisteminin uygun bir şekilde işleyip işlemediğini ve İSG hedeflerinin hayata geçip geçmediğini belirlemeyi sağlar.

• Ayrıca bu iç denetimlerle daha önce yapılan denetimlerde karşılaşılan olumsuzluklar giderilir.

• Bu sayede, yönetime tetkiklerin sonuçları hakkında bilgi sağlanmış olur.

NOT: Tetkik kriterleri, kapsamı, sıklığı ve metodları belirlenmeli, tetkiklerin planlanması, uygulanması ve sonuçları ile ilgili kayıtlar tutulmalıdır. Tetkikçilerin seçimi objektifliği ve tarafsızlığı güvence altına almalıdır.

İç Denetim


182

Gözden geçirme faaliyetlerinin amacı; İş sağlığı ve güvenliği politikası,

sağlık ve güvenlik hedefleri ve İSG yönetimi çalışmalarının uygunluk, yeterlilik ve etkinliğini sağlamak,

Sürekli iyileştirme performansını değerlendirmek ve gerekli görülen düzenlemeleri belirlemektir.

Amacı"Yönetimin Gözden Geçirmesi" aşaması kapsamında; İSG yönetim sistemi denetim sonuçları,Sürekli gelişme amaç ve hedeflerine ne

ölçüde ulaşıldığı,Değişen şartlar ve bilgiler ışığında İSG

yönetim sisteminin kuruluşa uygunluğunu koruyup korumadığı,

Konuyla ilgili tarafların görüşleri incelenmelidir.

Kapsamı

İSG yönetim sistemi, iş sağlığı ve güvenliği politikası ile amaç ve hedefleri düzenleyen yönetim kademelerince, belirli aralıklarla gözden geçirilmelidir.

Yönetimin Gözden Geçirmesi

183

Belgelendirme Nedir?

Belgelendirme sürecinde işletme için gerekli bilgiler aşağıdaki başlıklar altında toplanmıştır.

Belgelendirme Kimler Tarafından Yapılır?


Belgelendirme Kuruluşunu Seçerken Dikkat Edilecekler

Belgelendirme Süreci

184

Belgelendirme Nedir?Belgelendirme, bir işletmenin iş güvenliği uygulamalarının OHSAS 18001 Standardı'na uygun olduğunu kanıtlamaktır.

Belgelendirme Kimler Tarafından Yapılır?İSG yönetim sisteminin OHSAS 18001 Standardına uygun olup olmadığı, bağımsız denetim şirketlerince kontrol edilir. Gerekli koşullan sağladığına karar verilen işletmelere sertifika verilir.

İşletmenin Denetleme Sürecine HazırlanmasıBelgelendirme öncesi aşağıdakiler yapılmış olmalıdır; Kapsam dahilindeki tüm birimler bir kez denetlenmeli, Bir yönetimin gözden geçirme kayıtları oluşturulmalı, En az üç aylık bir uygulama gerçekleştirilmeli,

Belgelendirme Kurulunu Seçerken Dikkat EdileceklerBelgelendirme kuruluşunu seçerken kuruluşun; Piyasadaki saygınlığı, İşletmenin müşterilerince bilinirliği, Katılman ihalelerin şartlan, Maliyeti,


185

Çalışanları koruma ve bu konudaki performansın yürürlükteki mevzuata uygunluğunu sağlamak,

Sağlık ve güvenlik performansını sürekli iyileştirmek,

Kuruluşun tüm faaliyetlerinin, süreçlerinin ve ürünlerinin çalışanlara olumsuz etkilerini azaltmayı güvence altına almak,

olarak özetlenebilir.

Sonuç olarak OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi;

Sonuç

186

OHSAS 18001 işletmelerin;

03Verimliliklerini ve rekabet güçlerini arttıracak,

04Olumlu bir imaj yaratarak ürün veya hizmetlerinin satış miktarlarını arttıracak

01Hareket tarzlarını değiştirecek,

02Stratejik planlamalarında etkinlik artışı yaratacak,

bir yönetim sistemidir.

Sonuç

Bu süreçte sizi yakından takip ettik. Eğitimde edindiğiniz bilgilerle OHSAS 18001 İş

Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi’ni şirketimizde başarı ile kuracağınıza inanıyoruz.

Şirketimiz çalışanları ve kendi adıma çalışmalarınız için teşekkür ederiz.

Tebrikler! OHSAS 18001 Standardı

Eğitimi'ni başarıyla tamamladınız

Design

Ohsas 18001 Çalışan Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemi