บทท 1บทนำ�

1. คว�มเปนม�และคว�มสำ�คญของปญห�

1.1 สภ�พทพงประสงค ในปจจบนวทยาการสาขาตางๆ ไดเจรญกาวหนาไปอยาง

รวดเรวไมวาจะเปนดานวทยาศาสตรเทคโนโลย หรอวศวกรรม ความเจรญเหลานตองอาศยคณตศาสตรเปนพนฐานทงสน คณตศาสตรเปนวชาทมบทบาทในการพฒนาความคดของมนษย ทำาใหมนษยมความคดสรางสรรค คดอยางมเหตผล เปนระบบ ระเบยบ มแบบแผน สามารถวเคราะหปญหาและสถานการณไดอยาง ถถวนรอบคอบ ทำาใหสามารถวางแผน ตดสนใจ และแกปญหาไดอยางถกตองเหมาะสม คณตศาสตรยงเปนเครองมอในการศกษาวทยาศาสตรและเทคโนโลย ตลอดจนศาสตรอนๆ ทเกยวของ คณตศาสตรจงมประโยชนตอการดำารงชวต และชวยพฒนาคณภาพชวตใหดขน นอกจากน คณตศาสตรยงชวยพฒนามนษยใหสมบรณ มความสมดลทงทางรางกาย จตใจ สตปญญา และอารมณ สามารถคดเปน ทำาเปน แกปญหาเปน และอยรวมกบผอนไดอยางมความสข (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย 2544 : 1)

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ไดกำาหนดแนวการจดการศกษาไววา การจดการศกษาตองยดหลกวา“

ผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความสำาคญทสด โดยเนนความสำาคญดานความร ดานทกษะ/กระบวนการ และดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม กระบวนจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ ” (หมวด 4 มาตรา 22) การจดกระบวนการเรยนร กำาหนดใหสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของดำาเนนการจดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยน โดยคำานงถงความแตกตางระหวางบคคล ฝกทกษะกระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกไขปญหา จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบตใหทำาได คดเปน ทำาเปน รกการอานและเกดการใฝรอยางตอเนอง ตลอดจนจดการเรยนรใหเกดขนไดทกเวลาทกสถานท มการประสานความรวมมอกบบดามารดา ผปกครองและบคคลในชมชนทกฝาย เพอรวมกนพฒนาผเรยนตามศกยภาพ (สำานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต 2543 : 9-10)

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ไดกำาหนดคณภาพของผเรยนเมอจบการศกษากลมสาระการเรยนรคณตศาสตร สอดคลองกบจดประสงคในการเรยนการสอนคณตศาสตร หลกสตรประถมศกษา พทธศกราช 2521 (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2533) คอ การทผเรยนจะเกดการเรยนรคณตศาสตรอยางมคณภาพนนจะตองมความสมดลระหวางสาระทางดานความร ทกษะกระบวนการ ควบคไปกบคณธรรม จรยธรรม และคานยม มความรความเขาใจในคณตศาสตรพนฐาน พรอมทงสามารถนำาความรนนไปประยกตได มทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรทจำาเปนไดแก ความสามารถในการแกปญหาดวยวธทหลากหลาย การให

2

เหตผล และมความสามารถในการทำางานอยางเปนระบบ มระเบยบวนย มความรอบคอบ มความรบผดชอบ มความเชอมนในตนเอง พรอมทงตระหนกในคณคาและมเจตคตทดตอคณตศาสตร (กรมวชาการ 2545 : 3) องคประกอบหรอลกษณะทสำาคญของการเรยนการสอนคณตศาสตรระดบประถมศกษาทไดประมวลจากการไดศกษาวเคราะหหลกสตรและเอกสารประกอบหลกสตรตางๆ มดงน (ธรยทธ เสนวงศ ณ อยธยา 2534 : 282)

1) คณตศาสตรระดบประถมศกษาเปนวชาทเปนนามธรรมใชสญลกษณสอความเขาใจ การเรยนการสอนจงตองเรมพฒนาจากสงทเปนรปธรรมไปหานามธรรม ซงสอดคลองกบพฒนาการทางการรการคดตามทฤษฎของพอาเจต(Piaget)ในขนคดดวยรปธรรม(concrete thinking operations) ทเดกวย 7-12 ป สามารถสรางความคดรวบยอดไดถกตองมากขน สามารถคดอยางมเหตผลยงขน แตตองอาศยหลกทางรปธรรมเปนสวนใหญ สามารถคดทบทวนกลบในการพจารณาเหตและผลไดอยางสมบรณ สามารถคดและแกปญหาในสถานการณทเปนรปธรรมได และเรมมความสามารถ ในการคดเกยวกบนามธรรม (จรรยา สวรรณทต และภทรา สคนธทรพย 2524 : 143 อางถงใน ธรยทธ เสนวงศ ณ อยธยา)

2) คณตศาสตรระดบประถมศกษา มโครงสรางของเนอหาทจดเปนหมวดหมตามลำาดบความยากงาย การเรยนการสอนจงตองมการจดลำาดบการเรยนรจากงายไปหายาก และตองมการตรวจสอบความรพนฐานเพอใหพรอมทจะเรยนเรองตอไป

3

3) คณตศาสตรระดบประถมศกษา เปนวชาเกยวกบความคด การเรยนการสอนจงตองฝกฝนใหเกดทกษะกระบวนการคดและแกปญหาดวยการลงมอปฏบตจรง เพอใหคนพบสรปกฎเกณฑไดดวยตนเอง

4) คณตศาสตรระดบประถมศกษา เปนวชาทสามารถสรางเสรมคณลกษณะทพงประสงค เชน การมวนยในตนเอง การเสยสละ การทำางานรวมกบผอนไดอยางราบรน ความขยนหมนเพยร ฯลฯ การเรยนการสอนคณตศาสตรจงควรเนนการสรางคณลกษณะทพงประสงคไปพรอมๆ กบการฝกทกษะและการเรยนรเนอหาสาระดวย

5) คณตศาสตรระดบประถมศกษา เปนเรองทเกยวกบการฝกทกษะ การคดคำานวณ และการแกปญหา ซงการคดคำานวณ และการแกปญหายอมผกพนอยกบชวตประจำาวนเสมอ ในการเรยนการสอนจงตองจดกจกรรมหรอ ประสบการณทสอดคลองกบชวตประจำาวน เพอให ผเรยนสามารถนำาไปใชประโยชนได

วธสอนและเทคนคในการสอน เปนสงทสำาคญทจะทำาใหการจดการเรยนการสอนคณตศาสตรบรรลตามจดประสงค มนกคณตศาสตรกลาวไววา คณตศาสตรเปนวชาทเปนนามธรรม เนอหาบางตอนกยากทจะอธบายใหเขาใจได แตอยางไรกตามในปจจบนกสามารถใชรปธรรมมาชวยอธบายเรองทเปนนามธรรมไดบาง ผทเปนครจะตองพยายามฝกฝนหาความร เกยวกบวธสอนตางๆ แลวนำามาปรบปรงใชใหเหมาะสมกบเนอหา และสภาพแวดลอม ครคณตศาสตรทดจะตองหมนศกษาหาความรในดานตางๆ เพอจะไดปรบปรงการเรยนการสอนคณตศาสตรใหดยงขนและยงไดกลาวถง

4

เทคนคในการสอนคณตศาสตรวา การสอนคณตศาสตรนน นอกจากจะรวธสอน ครยงตองมเทคนคในการสอนดวย เพอจะเปนเครองสงเสรมใหนกเรยนมความคดสรางสรรค หรอเจตคตทดตอวชาคณตศาสตร (ยพน พพธกล 2524 : 225)

การสอนคณตศาสตรไมสามารถจะกลาวไดวาวธการสอนใดเปนวธทดทสด ครผสอนจะตองรจกวเคราะหพจารณาโดยคำานงถงหลกการเรยนรของผเรยนแตละระดบ อกทงตองใหสอดคลองกบจดประสงค เวลา และเนอหาในเรองทจะสอนอกดวย ในการสอนแตละเรองไม จำาเปนวาจะตองใชวธการสอนวธเดยว ครอาจใชวธสอนหลายๆ วธผสมผสานกนกได การสอนคณตศาสตรเพอมงใหผเรยนรจกคดหาเหตผลไดดวยตนเอง ครควรหลกเลยงการใชวธการบรรยายใหมากทสด วธสอนทสามารถนำามาใชเพอใหสอดคลองกบจดประสงคของหลกสตรทำาไดหลายวธ ประสาท สะอานวงศ (2534 : 150-158) ไดกลาวถงวธการสอนคณตศาสตรไววา การสอนคณตศาสตรอาจแบงไดเปน 3 แบบใหญ ไดดงน

1) วธสอนโดยเนนกจกรรมของคร เปนวธสอนทครสวนใหญใชกนแพรหลาย เพราะงายตอการควบคมชนเรยนและชวยใหผเรยนไดรเรองทยงไมมความรไดในเวลาสนๆ อาจแยกกจกรรมของครไดเปน 3 แบบ คอ

(1) วธสอนโดยใชการอธบายและแสดงเหตผล (2) วธสอนแบบสาธต (3) วธสอนโดยใชคำาถาม

2) วธสอนโดยเนนกจกรรมของผเรยน เปนวธสอนทเปลยนบทบาทของผสอนเปน ผคอยชวยเหลอใหคำาแนะนำา โดยนกเรยนจะเปนผทำากจกรรมดวยตนเอง อาจเปนรายบคคลหรอเปนก

5

ลมกได กจกรรมของนกเรยนหรอกลมนกเรยนอาจแบงไดเปน 4 แบบ คอ

(1) วธสอนแบบใหทำาการทดลอง (2) วธสอนแบบใหอภปราย (3) วธสอนแบบใหทำางานเปนโครงการ (4) วธสอนแบบใหทำางานตามลำาพง

3) วธสอนโดยเนนกจกรรมระหวางครกบผเรยน เปนวธการทบทบาทของครและผเรยนมเทาๆ กน บทบาทของผสอนเปนฝายกระตนใหผเรยนดำาเนนบทบาท เพอใหเกดการเรยนร วธการสอนทเนนกจกรรมทงของครและผเรยนมแบบใหญ 4 แบบ คอ

(1) วธสอนแบบแกปญหา (2) วธสอนแบบวเคราะห-สงเคราะห (3) วธสอนแบบอปนยและนรนย (4) วธสอนแบบคนพบ

สอการเรยนการสอน เปนสงทสำาคญอกประการหนงทจะทำาใหผเรยนเกดความสนใจในการเรยนการสอน มนกการศกษาคณตศาสตรไดกลาวเสรมไววา เนองจากคณตศาสตรเปนนามธรรม ครผสอนควรจะตองเลอกวธสอนแบบตางๆ มาใชสอนใหเหมาะสมกบเนอหา ประหยดเวลา และขอสำาคญจะทำาอยางไรจงจะใหผเรยนเกดการเรยนร มการพฒนาความคด ปจจบนทฤษฎการศกษาและผลการวจยตางๆ ไดมสวนใหการเรยนการสอนมประสทธภาพมากขน ทฤษฎการเรยนรของบรเนอร ไดบงชใหเหนอยางเดนชดวาครนนไมใชเปนผบอก แตครนนเปนเพยงผแนะแนวทาง เพอใหผเรยนไดใชแนวคด ความสามารถของตนเอง คนพบสงตางๆ ดวยตนเอง คณตศาสตรเปนวชานามธรรม ตามปกตนามธรรมนนจะเปนสงทเขาใจไดยากกวา

6

รปธรรม ฉะนนถาจะให ผเรยนเขาใจคณตศาสตรไดเขาใจงายขนนน ควรพยายามเปลยนแปลงสงทเปนนามธรรมใหเปนรปธรรม สงหนงทจะชวยไดเปนอยางมาก คอ สอการเรยนการสอน (สวฒนา อทยรตน 2526 : 114) แนวคดในการใชสอการสอนคณตศาสตร ไดกลาวถงกระบวนการเรยนรทางคณตศาสตรของเดกวยประถมศกษาขนอยกบสงตอไปน

1) ความพรอมทางคณตศาสตร เปนพนฐานในการเรยนร การสอนเปนรายตวและเปนรายกลมโดยใชสอการสอนคณตศาสตรชวย จะทำาใหผเรยนมความพรอมตามวย และตามความสามารถของแตละคน

2) คณตศาสตรมระบบทจะตองเรยนไปตามลำาดบขน ความเขาใจและทกษะเบองตนเปนเรองสำาคญ สอการสอนคณตศาสตรจะชวยใหผเรยนเกดแนวคด ทำาใหการเรยนรแตละขนตอนไมซบซอนหรอสบสน

3) ผเรยนระดบประถมศกษาน มแนวความคดทเปนรปธรรมมากกวานามธรรม ผเรยนจะเรยนไดดเมอเรยนดวยของจรงหรอใชสอการสอนคณตศาสตร ซงมลกษณะเปนรปธรรม แลวจงจะไปสนามธรรมในทสด

4) การเรยนรจะเปนไปดวยดถาผเรยนใชสอการสอนคณตศาสตร และมการทำางานรวมกบผอน หรอมสวนรวมในการคดหากฎเกณฑ และใชความรในการแกปญหาตางๆ

5) การทผเรยนตนเตนกบการเรยนรทางคณตศาสตรโดยใชสอการสอน ชวยใหรความเปนมาของเรองราวทางคณตศาสตร รวาคณตศาสตรมประโยชนในชวตและการมเจตคตทดตอคณต จะชวย

7

ใหผเรยนสนใจตอความรทางคณต อยากร อยากเรยน และสามารถนำาความคด ทางคณตศาสตรไปใชกบสถานการณอนไดอยางกวางขวาง

สำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ตงเปาหมายเกณฑมาตรฐานของผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร ในระดบประถมศกษาชวงชนท 2 คอ รอยละ 65 โดยใหมการพฒนา การเรยนการสอนคณตศาสตรในปการศกษาตอไปใหมผลสมฤทธทางการเรยนเพมขนรอยละ 1 ทกป และการทดสอบจดประสงคการเรยนรไมตำากวารอยละ 60

นอกจากนพระราชบญญตการศกษาแหงชาตไดกำาหนดใหมการนำาเทคโนโลยเพอ การศกษามาใชประโยชนสำาหรบการศกษา โดยกำาหนดใหผเรยนมสทธไดรบการพฒนาความสามารถในการใชเทคโนโลยเพอการศกษาในโอกาสแรกททำาได เพอใหมความรและทกษะเพยงพอทจะใชเทคโนโลยเพอการศกษาในการแสวงหาความรดวยตนเองไดอยางตอเนองตลอดชวต การนำาเทคโนโลยเพอการศกษามาใชจะชวยใหผเรยนไดเรยนรอยางกวางขวางยงขน เรยนไดเรวขน การเรยนรจะเกดไดในทกเวลาทกสถานท ผเรยนจะมอสระในการแสวงหาความร มความรบผดชอบตอตนเอง เปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรตามความสามารถซงจะสนองตอความตองการของแตละบคคลไดเปนอยางด

1.2 สภ�พทเปนอยในปจจบน

การเรยนการสอนคณตศาสตรในปจจบนเกดปญหามากมาย เพราะคณตศาสตรเปนนามธรรม และนยมใชการสอนเปนแบบบรรยาย ผเรยนไมสามารถมองภาพของคณตศาสตรออกเปนรป

8

ธรรมและไมเขาใจอยางแทจรง จงเนนการเรยนการสอนแบบทองจำา ซงอาจเกดจากสาเหตหลายสาเหตดวยกน สรปไดวา การเรยนการสอนคณตศาสตรเกดปญหาทงจากครผสอนและผเรยน ในสวนของครผสอน พบวา ไมมสอการเรยนการสอนทด ขาดประสบการณไมมเทคนคการสอนแบบใหมๆ เพราะยงใชการสอนดวยการอธบายบนกระดาน ครผสอนยงสอนแบบยดเนอหา และยดตวครผสอนเปนศนยกลาง ไมไดคำานงถงผเรยนและความแตกตางระหวางบคคล และในสวนของผเรยน พบวา ผเรยนมเจตคตทไมดตอวชาคณตศาสตร เนองจากวชาคณตศาสตรเปนนามธรรม ผเรยนเรยนแลวเขาใจยาก ทำาใหขาดความเขาใจในความคดรวบยอด สงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรตำา (อรศรา ตงวาร 2548 : 1 อางถงใน ยพน พพธกล 2530 : 2-5)

การจดการเรยนการสอนคณตศาสตรในโรงเรยนบานหลมขาว ในภาพรวมสวนใหญเปนการจดการเรยนการสอนดวยวธการบรรยาย ยกตวอยาง และใหผเรยนทำาแบบฝกหด ไมไดเนนกระบวนการใหผเรยนเกดความคด ความเขาใจ จากกจกรรม ประสบการณ และจากของจรงหรออปกรณ ซงหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ทกำาหนดคณภาพของผเรยนไววา ผเรยนจะตองมความรความเขาใจในเนอหาสาระคณตศาสตร มทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร มเจตคตทดตอคณตศาสตร ตระหนกในคณคาของคณตศาสตร และสามารถนำาความรทางคณตศาสตรไปพฒนาคณภาพชวต ตลอดจนสามารถนำาความรทางคณตศาสตรไปเปนเครองมอในการเรยนร สงตางๆ และเปนพนฐานในการศกษาในระดบทสงขน

9

จากการสำารวจครผสอนในโรงเรยนสงกดศนยเครอขายพฒนาคณภาพการศกษาเขาวงพระจนทร สำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 เกยวกบเนอหา วธสอน และการใชสอการเรยนการสอน ของครผสอนชนประถมศกษาปท 6 ผลปรากฏดงน

1) ดานเนอหา เนอหาทผเรยนมคะแนนเฉลยการทดสอบจดประสงคตำากวา รอยละ 60 คอ ทศนยม บทประยกต และเศษสวน ตามลำาดบ ผทมสวนสำาคญในการจดการเรยน การสอน คอ ครผสอน คณภาพ ความสามารถ และความเอาใจใสในการถายทอดเนอหาคณตศาสตรแกผเรยนเปนสงทครผสอนจะตองทมเท จากการศกษาวจยโดยทวไป พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนขนอยกบองคประกอบหลายประการ ไดแก หลกสตร ครผสอน วธการสอน การจดสภาพแวดลอมทางการศกษา การใชสอการสอน และตวผเรยน เปนตน โดยสรปจะเหนวาประเดนปญหามกจะมงตรงไปทหลกสตรและตวครผสอนทขาดความร ความสามารถ และขาดทกษะการจดการเรยนการสอนทจะทำาใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ (พนธณย วหคโต 2537 : 44)

2) ดานวธสอน ผสอนใชมากทสด คอ การสอนโดยอภปรายและยกตวอยาง และ การใชคำาถาม คดเปนรอยละ 86.89 การสอนแบบบรรยาย คดเปนรอยละ 65.57 และการสอนโดยศกษาจากใบงาน คดเปนรอยละ 49.18 จะเหนไดวา สภาพการจดการเรยนการสอนคณตศาสตร ในปจจบนไมมประสทธภาพเทาทควร เนองจากครผสอนยงคงยดหลกการสอนแบบเกาๆ คอ การสอน แบบบรรยายและอภปราย พฤตกรรมในการสอนสวนใหญเปนพฤตกรรมทครผสอนแสดงเองทงหมด

10

3) ดานสอการเรยนการสอน ครผสอนนยมใชสอทเปนสงพมพ คดเปนรอยละ 75.41 สอในรปวสดอปกรณทครและผเรยนชวยกนผลตขน คดเปนรอยละ 68.85 และสอในรปวสดอปกรณสำาเรจรป คดเปนรอยละ 65.57 สภาพปจจบนในการปฏบตการสอนคณตศาสตรของครผสอนพบวา ในดานการจดการเรยนการสอนโดยใชหลกการสอนคณตศาสตรโดยทวไปทมสวนปฏบตไดคอนขางนอย คอ เกยวกบการใชสอการเรยนการสอนทแปลกใหมและเราความสนใจตอผเรยน จงเปนผลทำาใหนกเรยนมคณภาพตำา ทงทสอการสอนเปนปจจยสำาคญในการเรยนการสอนโจทยปญหาคณตศาสตร (สจนดา จนทวรรณ และคณะ 2539 : 94)

การศกษาวเคราะหปญหาการเรยนการสอนคณตศาสตรชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนสงกด สำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 จากเอกสารการรายงานผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร ปการศกษา 2540-2542 โดยภาพรวมแลวผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรมคะแนนเฉลยตำากวาเกณฑมาตรฐานทกำาหนดไว คอรอยละ 65

สภาพการจดชนเรยนเปนอกปจจยหนงทมผลตอการจดการเรยนการสอน ในการจดชนเรยนควรคำานงถงความแตกตางระหวางบคคลซงผสอนควรจดการเรยนการสอนใหเหมาะกบ ผเรยนแตละบคคล ไมควรดำาเนนการสอนดวยวธเดยว อยางไรกตามการจดชนเรยนโดยทวไป เปนการจดกลมแบบคณะ (Heterogeneous Grouping) ซงเปนการจดนกเรยนเกง ปานกลาง และออนคละอย ในหองเดยวกน ครผสอนมกจะพบปญหา เพราะถาใชเทคนควธสอน เนอหา และประเมนผลอยางเดยวกนจะพบวาเดกเกงมกไมไดรบการเสรมเทาทควร เดกออนกเรยนไมคอยทน

11

(สวฒนา อทนรตน 2531 : 110) ในเรองเกยวกบการนำาเทคโนโลยทางการศกษามาใช

ในการจดการเรยนการสอน คอ คอมพวเตอร สถาบนการศกษาสวนมากทงในระดบโรงเรยนและในมหาวทยาลยจะมการใชใน รปแบบการใชงานทวๆ ไปมากกวาการนำาไปใชในบทบาทของการเรยนการสอนทแทจรง (กดานน มลทอง 2540 : 343-344) และจากขอมลแสดงการใชคอมพวเตอรในโรงเรยนสงกดสำานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต ไดจดสรรคอมพวเตอรใหกบโรงเรยนในสงกดทเปนโรงเรยนปฏรปทางการศกษาและโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา โดยจดเปนหองปฏบตการทางภาษาและหองคอมพวเตอร แสดงใหเหนวาการจดหาคอมพวเตอรเขามาในโรงเรยนยงไมไดตอบสนองความตองการในการเรยนการสอนดวยสอคอมพวเตอร คอมพวเตอรยงถกใช เพอเนนการสอนภาษาองกฤษ ซงความเปนจรงคอมพวเตอรมพลงทจะใชเพอการเรยนรไดหลายสาขาและคอมพวเตอรเปนเทคโนโลยทมความสามารถสงกวาการทจะนำาไปใชกบซอฟตแวร ดานภาษาองกฤษอยางเดยว (พรพไล เลศวชา 2542 :41)

1.3 ปญห�ทเกดขน

จากสภาพทสภาพทพงประสงคและสภาพทเปนอยในปจจบนทไดกลาวมาแลวนน สงผลใหการเรยนการสอนคณตศาสตรมปญหา ซงปญหาทเกดขนกบการเรยนการสอนจงเปนผลมาจากวธการสอนแบบบรรยายและวชาคณตศาสตรเปนนามธรรม เพอหาสาเหตของปญหาจงจำาเปนตองใชระบบการจดการเรยนรเปนกระ

12

บวนการพฒนา ผรายงานจงใชวธการวเคราะหรปแบบเชงระบบ การจดการเรยนรของ นพ วทยพฒน (2550 : 471) มาเปนแนวทางการวเคราะหขอมลยอนกลบเพอศกษาสาเหตของปญหาในการพฒนาการจดการเรยนรของผเรยน ซงมขนตอนการวเคราะหระบบ ดงน

ภาพท 1.1 แผนผงแสดงระบบการจดการเรยนร

จากแผนผงแสดงระบบการจดการเรยนร มผลการจดการเรยนร ดงน

13

1.0 วเคราะหผเรยน

2.0 กำาหนดสาระการ

3.0 ออกแบบกจกรรม

4.0 วางแผน

การ

5.0 เตรยมกจกรรม

6.0 เตรยมสอและ

แหลงการ7.0 จดเตรยม

เครองมอ

8.0 จดกระบวนการ

เรยนร

9.0 วดและประเมนผล

10.0 ตดตามผล

และ

1.0 การวเคราะหผเรยน พบวา ผรายงานศกษาความแตกตางของผเรยนเปนรายบคคลเพอวางแผนการจดการเรยนรยงไมสอดคลองกบพฤตกรรมของผเรยน เนองจากไดศกษาเพยงความรเดมของผเรยนเทานน ไมไดศกษาถงวธการเรยนร (Learning Style) ความสามารถ (Ability) ของผเรยนวามความแตกตางกนอยางไร ทำาใหครจดกจกรรมการเรยนรไมเหมาะสมกบธรรมชาตและสนองความตองการของผเรยน

2.0 การกำาหนดสาระการเรยนร พบวา ผรายงานไดกำาหนดสาระการเรยนรตามมาตรฐานการเรยนรของหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 ประกอบดวยสาระการเรยนร 6 สาระ ไดแก สาระท 1 จำานวนและการดำาเนนการ สาระท 2 การวด สาระท 3 เรขาคณต สาระท 4 พชคณต สาระท 5 การวเคราะหขอมลและความนาจะเปน และสาระท 6 ทกษะ/กระบวนการทางคณตศาสตร ครงตามหลกสตร

3.0 การออกแบบกจกรรมการเรยนร พบวา ผรายงานไดศกษาจดมงหมายของหลกสตรและคณภาพของผเรยน เพอหาแนวทางในการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสำาคญ แตรปแบบการจดกจกรรมการเรยนรไมสอดคลองกบการวเคราะหผเรยน ทำาใหมกจกรรม/วธสอนทยงไมสนองตอความแตกตางระหวางบคคลและไมเหมาะสมกบการเรยนรของผเรยน

4.0 การวางแผนการจดการเรยนร พบวา ผรายงานไดวางแผนเตรยมกจกรรม การเรยนรเปนอยางด สอดคลองกบการกำาหนดเนอหาสาระการเรยนร

14

5.0 การเตรยมกจกรรม พบวา ผรายงานมการเตรยมกจกรรมการเรยนรทเนน การบรรยาย และทำาแบบฝกหด ผเรยนเบอหนายตอกจกรรมการเรยนร จงไมสามารถพฒนา ผลการเรยนรทคาดหวงในสาระท 1 จำานวนและการดำาเนนการ ซงเปนทกษะในการแกปญหาเกยวกบการบวก การลบ การคณ และการหารเศษสวน

6.0 การเตรยมสอและแหลงการเรยนร พบวา สอการเรยนการสอนทผรายงาน ใชจดกจกรรมไมนาสนใจ ผเรยนไมสนกกบการเรยนร และไมสงเสรมการเรยนรตามศกยภาพของผเรยน

7.0 การจดเตรยมเครองมอวดและประเมนผล ผรายงานไดเตรยมเครองมอวด และประเมนผลเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนร ไดแก แบบทดสอบกอนเรยน แบบฝกหด และแบบทดสอบหลงเรยน พรอมสรางเกณฑการวดและประเมนผลไดถกตอง แตไมสามารถพฒนาทกษะในการแกปญหาเกยวกบการบวก การลบ การคณ และการหารเศษสวน

8.0 การจดกระบวนการเรยนร การจดกจกรรมการเรยนร ทงตวคร ผเเรยน กจกรรมการเรยนร สอและแหลงการเรยนร ผรายงานไมสามารถพฒนาทกษะในการแกปญหาเกยวกบการบวก การลบ การคณ และการหารเศษสวน จงทำาใหผลการจดการเรยนการสอนเกยวกบการบวก การลบ การคณ และการหารเศษสวน ยงไมบรรลตามเปาหมาย ผเรยนทเรยนออนถกทอดทง มเจตคตทไมดตอกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร

9.0 การวดและประเมนผล พบวา ผรายงานมการวดและประเมนผลตามขนตอนของการจดการเรยนร แตผเรยนไมสามารถผานการวดและประเมนผล เรอง การบวก การลบ การคณ

15

และการหารเศษสวน ซงมขอบกพรองในการดำาเนนกจกรรมการจดการเรยนร

10.0 การตดตามผลและปรบปรง เมอเสรจสนการจดการเรยนร ผรายงานมการนำาผลการประเมนการจดการเรยนรมาศกษา วเคราะหสรปผลการจดการเรยนร เพอหาสาเหต ปญหา และแนวทางการแกปญหาอยางเปนระบบหรอเปนแนวทางในการพฒนาคณภาพผเรยน

จากการใชระบบตรวจสอบสาเหตของปญหาการจดการเรยนร พบวา ขนท 9.0 การวดและประเมนผล ผเรยนผานผลการเรยนรทคาดหวง สาระท 1 จำานวนและการดำาเนนการ เรอง เศษสวนเพยงรอยละ 63.16 เมอพจารณาขนท 8.0 การจดกระบวนการเรยนรไมเหมาะสม กจกรรมการเรยนรไมสามารถพฒนากระบวนการเรยนรของผเรยน ซงแสดงวา การเตรยมกจกรรม ขนท 5 ไมมคณภาพ ไมสามารถตอบสนองกบความสามารถของผเรยนเปนรายบคคล การเตรยมสอการเรยนรและแหลง การเรยนรในขนท 6 ครมการดำาเนนการไมถกตอง สอไมนาสนใจตอการพฒนาทกษะในการแกปญหาเกยวกบการบวก การลบ การคณ และการหารเศษสวน ผเรยนไมสนกกบ การเรยนร และไมสงเสรมการเรยนรตามศกยภาพของผเรยนเปนรายบคคล

ดงนน การเตรยมสอการเรยนรและแหลงการเรยนรในขนท 6 การเตรยมกจกรรม ขนท 5 จงเปนสาเหตของปญหาการพฒนาทกษะในการแกปญหาเกยวกบการบวก การลบ การคณ และการหารเศษสวน การพฒนาสอและกจกรรมการเรยนรตองนาสนใจ สนกกบการเรยนร และสงเสรมการเรยนรตามศกยภาพของผเรยนเปนรายบคคล การเตรยมสอขนท 6 จงเปนสาเหตของ การพฒนา

16

ทกษะในการแกปญหาเกยวกบการบวก การลบ การคณ และการหารเศษสวน

1.4 คว�มพย�ย�มในก�รแกปญห�

นกการศกษาไดใหขอเสนอแนะในการสอนเศษสวน ไดแก ดวงเดอน ออนนวม (2535 : 157-158) กลาววา การสอนเศษสวนมประเดนสำาคญทควรคำานงถง ดงน

1) จะตองเนนใหผเรยนเหนวา ตวสวนของเศษสวนตองแสดงจำานวนของสวนยอย ทเทากน

2) สอการสอนสำาเรจรปหรอสอการสอนทครสรางเอง เชน แบบรปเรขาคณตสามารถแบงเปนสวนทเทากนทกประการได แตสอการสอนประเภทของจรง เชน ผลไม ครควรพยายามหาผลไมลกทแสดงรปทรงเรขาคณตไดใกลเคยงทสด

3) การฝกผเรยนใหเขยนจำานวนนบในรปเศษสวนและการเขยนเศษสวนในรปของจำานวนนบ ชวยใหผเรยนเหนความสมพนธระหวางจำานวนนบและเศษสวนไดด

4) การบวก ลบ และคณเศษสวน ผเรยนพอจะหาขอสรปเปนวธคำานวณจากการสงเกตภาพและเสนจำานวนไดเพราะวธคำานวณไมซบซอน สวนการหารเศษสวนนน วธการคำานวณ ไมตรงไปตรงมา ครควรแสดงวธการคำานวณทหลากหลาย

5) ในการสอนใหเกดความคดรวบยอด (concept) เรองใดควรควบคมตวเลขใหงายและสามารถแสดงความคดรวบยอดของเรองได

17

นพพร แหยมแสง (2544: 21 ; อางถงใน Gunderson and Gunderson. 1957 : 68-172) ไดนเสนองานวจยเกยวกบความเขาใจ เรอง เศษสวน ของเดก ผลการวจยไดสรปวา ความคดรวบยอดใน เรอง เศษสวน อาจนำาไปสอนนกเรยนระดบ 2 (Grade 2) ไดเปนอยางด ผเรยนสามารถทจะรบทราบและรความหมายของเศษสวนได แตมขอแมอยวาผเรยนจะตองเรยนโดยการจบตองหรอไดเหนวตถจรง หรออาจกลาววา ผเรยนจะเรยนรไดโดยใชสงของทเปนรปธรรมกอน ดแกต (Duquette. 1972 : 274) กลาววา ครไมควรใหผเรยนเรยน เรอง เศษสวน โดยปราศจากการใชอปกรณทเปนวสด การเรมตนสอนเศษสวนแกเดกนน ครจะตองเรมสอนจากสงทเปนรปธรรมหรอประสบการณจรงกอน

นอกจากนมผลการวจยเกยวกบเศษสวน คอ ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตร เรอง เศษสวน ชนมธยมศกษาปท 2 ภายหลงไดรบการสอน ดวยชดการเรยนการสอนประกอบภาพการตนสงกวากอนไดรบการสอนอยางมนยสำาคญทระดบ .01 (พาวา พงษพนธ 2544 : บทคดยอ ) ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตร เรอง เศษสวน ชนมธยมศกษาปท 1 ภายหลงไดรบการสอนดวยชดกจกรรมคณตศาสตรแบบปฏบตการ ผานเกณฑ รอยละ 60 ขนไป อยางมนยสำาคญทระดบ .01 (ประไพ เหมรา 2549 : บทคดยอ )

จากแนวทางในการเสนอแนะและงานวจยเกยวกบชดการสอนนาจะพฒนาใหอยในรปชดการเรยนดวยคอมพวเตอร นาจะเปนสอการเรยนการสอนทสามารถแกปญหาการเรยนการสอนเรอง เศษสวน ไดดกวา จากการศกษาเกยวกบการนำาคอมพวเตอรชวยสอนมาใชเพอเพมประสทธภาพของการเรยนวชาคณตศาสตร ชนประถม

18

ศกษาปท 6 ทเรยนจากบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย โดยการจดกลมและระดบผลการเรยนตางกน ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนไมแตกตางกน (สมชาย สทธพนธ 2543) ไดมการศกษาเปรยบเทยบวธสอนแบบบอกใหรในคอมพวเตอรชวยสอน วชาคณตศาสตรทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทมผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรแตกตางกน โดยคดเลอกจากระดบคะแนนคณตศาสตรของผลการสอบประจำาภาคของนกเรยนสาธตจฬาลงกรณมหาวทยาลย (ฝายมธยม) จำานวน 72 คน สรปผลไดดงน

1) มปฏสมพนธระหวางวธสอนแบบคนพบและแบบบอกใหร สงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนรของนกเรยนกลมสงและกลมตำา อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01

2) กลมทมระดบความสามารถสงทเรยนดวยวธการสอนตางกนมผลสมฤทธทางการเรยนตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01 กลาวคอ นกเรยนกลมสงทเรยนดวยวธ การสอนแบบคนพบมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากลมสงทเรยนดวยวธการสอนแบบบอกใหร

3) กลมทมระดบความสามารถตำาทเรยนดวยวธการสอนตางกนมผลสมฤทธทางการเรยนตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05 กลาวคอ ผเรยนกลมตำาทเรยนดวยวธ การสอนแบบบอกใหรมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากลมตำาทเรยนดวยวธการสอนแบบคนพบ (ชศร ยนดตระกล 2529 : 62-64) ผลการศกษาคนควาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง เศษสวน วชาคณตศาสตร ชนประถมศกษาปท 5

19

มคณภาพเนอหาอยในระดบ ด คณภาพดานสออยในระดบ ดมาก และมประสทธภาพ 88.79/89.58 (ปยะรตน จตมณ 2546 : บทคดยอ)

นอกจากน สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานโดยสำานกเทคโนโลยเพอการเรยนการสอน ไดจดทำาโครงการผลตสออเลกทรอนกสสำาหรบโรงเรยนขนาดเลกในชนบททหางไกล เพอสงเสรมการผลตสอการเรยนการสอนจากคอมพวเตอร เผยแพรสอการเรยนการสอนคอมพวเตอร และใหโรงเรยนขนาดเลกในชนบททหางไกลไดมโอกาสใชสอการเรยนการสอนททนสมย เนองจากนโยบายรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการตองการใหมการพฒนาสออเลกทรอนกสเพอการเรยนการสอนใหสามารถนำาไปใชไดโดยรวดเรว โดยเฉพาะการนำาไปใชในโรงเรยนขนาดเลกทขาดแคลนครและสอการเรยนการสอน (สำานกเทคโนโลยเพอการเรยนการสอน 2549 : เอกสารอดสำาเนา)

1.5 แนวท�งทผวจยดำ�เนนก�รวจย

รปแบบของการจดสภาพการเรยนการสอนมแนวโนมเปลยนไปจากอดตอยางชดเจน การจดการเรยนการสอนในหองเรยนทมครผสอนเปนแหลงความรเรมลดลง ผเรยนสามารถจะเรยนร จากสอตาง ๆ ไดดวยตนเองอยางกวางขวางตามความแตกตางระหวางบคคล และในปจจบนคอมพวเตอร ไดเขามามบทบาทในดานการเปนสอกลางการเรยนรทงในรปแหลงขอมลทผเรยน สามารถเขาไปสบคนไดอยางไรขอบเขต เชน อนเตอรเนต คอมพวเตอรมจดเดนทสามารถ ตอบสนองตอการเรยนการสอน คอ (1) ชวยเพมแรงจงใจในการเรยนรใหแกผเรยน (2) การใชส ภาพลายเสนทดคลายภาพ

20

เคลอนไหว ตลอดจนเสยงดนตร จะเปนการเพมความเหมอนจรงและเราใจผเรยนใหเกดการอยากเรยนร ทำาแบบฝกหด หรอทำากจกรรม เปนตน (3) ความสามารถของหนวยความจำาของเครองคอมพวเตอรชวยในการบนทกคะแนนและพฤตกรรมตางๆ ของผเรยนไวเพอใชในการวางแผนบทเรยนในขนตอไปได (4) ความสามารถในการเกบขอมลของเครอง ทำาใหสามารถนำาไปใชไดในลกษณะของการศกษารายบคคลไดเปนอยางด (5) ลกษณะของโปรแกรม บทเรยนใหความเปนสวนตวแกผเรยน ผเรยนสามารถเรยนตามความสามารถของตนเองไดโดยสะดวก (6) เปนการชวยขยายขดความสามารถของผสอนในการควบคมผเรยนไดอยางใกลชด เนองจากสามารถบรรจขอมล ไดงายและสะดวกในการนำาออกมาใช (กดานนท มลทอง 2540 : 240-241)

การนำาคอมพวเตอรมลตมเดยทมรปแบบการนำาเสนอหลากหลายทงตวอกษร ภาพกราฟก วดทศนประกอบเสยงบรรยายและเสยงดนตร มาใชเปนสอในการเรยนการสอนวชาคณตศาสตร และใชการนำาเสนออยางมขนตอนทำาใหผเรยนสามารถปฏสมพนธกบคอมพวเตอรไดและสามารถรผลการเรยนรของตนไดทนท มการเสรมแรงซงเปนสงกระตนใหผเรยนเกดการเรยนรสงตางๆ เหลาน จะทำาใหผเรยนเกดความสนใจในวชาคณตศาสตรมากยงขน เปนการเสรมทกษะการเรยนรของผเรยนทำาใหผเรยนเกดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ (ปยะรตน จตมณ 2546 : 3)

ดงนน ผรายงานเหนวาการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมาใชในการเรยนการสอนมความสำาคญและมคณคาทางการศกษาในยคเทคโนโลยสารสนเทศเปนอยางยง จะทำาใหผเรยนมความรและทกษะเพยงพอทจะใชเทคโนโลยเพอการศกษาในการ

21

แสวงหาความรดวยตนเอง ไดเรยนรอยางกวางขวางยงขน เรยนไดเรวขน ผเรยนจะมอสระในการแสวงหาความร มความรบผดชอบตอตนเอง เปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรตามความสามารถ ซงจะสนองตอความตองการของแตละบคคลไดเปนอยางด ผรายงานจงไดพฒนาการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

2. วตถประสงคก�รพฒน�

2.1 วตถประสงคทวไป เพอพฒนาการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

2.2 วตถประสงคเฉพ�ะ2.2.1 เพอพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลม

สาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว ใหมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80

2.2.2 เพอพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร

22

เรอง เศษศวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว ใหมความกาวหนาในการเรยนเพมขนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05

2.2.3 เพอศกษาความคดเหนของผเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยน บานหลมขาว

3. สมมตฐ�นก�รพฒน�

3.1 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว มประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80

3.2 นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว ทเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน มความกาวหนาในการเรยนเพมขนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05

3.3 นกเรยนทเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง ทศนยม สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว มความคดเหนตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน อยในระดบ 4 (เหนดวย) ขนไป

4. ขอบเขตก�รพฒน�

23

4.1 ประช�กรและกลมตวอย�ง 4.1.1 ประช�กร นกเรยนชนประถมศกษาปท 6

โรงเรยนบานหลมขาว สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 4.1.2 กลมตวอย�ง ททดลองใชเครองมอพฒนาเลอกแบบเจาะจงจากนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ทกำาลงเรยนอยในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 จำานวน 25 คน 4.1.3 กลมตวอย�ง แบงกลมตวอยางเพอทดสอบเครองมอทพฒนา ดงตอไปน

1) กลมตวอยางแบบรายบคคล เลอกแบบเจาะจงจากนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว ปการศกษา 2548 จำานวน 22 คน แบงนกเรยนเปน 3 กลม คอ กลมสง 3 คน กลมปานกลาง 5 คน กลมคอนขางออน 6 คน โดยพจารณาจากคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรปลายป ปการศกษา 2547 กำาหนดคะแนนตงแตรอยละ 80 ขนไปเปนผทอยในระดบ เกง คะแนนระหวางรอยละ 65-79 เปนผทอยในระดบ ปานกลาง และคะแนนระหวางรอยละ 50-64 เปนผทอยในระดบ คอนขางออน และสมแบบงายโดยใชวธจบฉลากใหไดนกเรยน 3 คน ในอตราสวนนกเรยนกลมสง กลมปานกลาง และกลมคอนขางออน คอ 1 : 1 : 1

2) กลมตวอยางแบบกลมเลก ทำาการสมแบบงายเพอเลอกโรงเรยนโดยใชวธจบฉลากจากโรงเรยนทมหองคอมพวเตอร จำานวน 5 โรงเรยน โรงเรยนทได คอ โรงเรยนบานเขา

24

ทบควาย เลอกแบบเจาะจงจากนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ปการศกษา 2549 จำานวน 35 คน แบงนกเรยนเปน 3 กลม คอ กลมสง 5 คน กลมปานกลาง 10 คน กลมออน 8 คน โดยพจารณาจากคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรปลายป ปการศกษา 2548 และสมแบบงายโดยใชวธจบฉลากใหไดนกเรยน 10 คน ในอตราสวนนกเรยนกลมสง กลมปานกลาง และกลมคอนขางออน คอ 3 : 4 : 3

3) กลมตวอยางแบบกลมใหญหรอภาคสนาม เลอกแบบเจาะจงจากนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ปการศกษา 2549 จำานวน 22 คน

4.2 ขอบข�ยเนอห�ส�ระ เนอหาทใชในการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน ชนประถมศกษาปท 6 ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 โดยมเนอหาดงตอไปน

หนวยท 7 เศษสวน เรองท 1 เศษสวนทเทากน เรองท 2 การเปรยบเทยบและเรยงลำาดบเศษสวน เรองท 3 การบวก ลบ เศษสวนทมตวสวนไมเทากน เรองท 4 โจทยปญหาการบวก ลบ เศษสวน เรองท 5 การคณเศษสวน

25

เรองท 6 การหารเศษสวน เรองท 7 โจทยปญหาการคณและการหารเศษสวน เรองท 8 การบวก ลบ คณ หาร เศษสวนระคน เรองท 9 โจทยปญหาการบวก ลบ คณ หาร เศษสวนระคน

4.3 ระยะเวล�/ชวงเวล�ทจะดำ�เนนก�รพฒน� เวลาเรยนวชาคณตศาสตร เรอง เศษสวน ชนประถมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550

4.4 เครองมอก�รพฒน� 4.4.1 เครองมอตนแบบชนง�น คอ บทเรยน

คอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว

4.4.2 เครองมอประเมนผลกระทบ ไดแก 1) แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยน บานหลมขาว 2) แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว

4.4.3 เครองมอท�งสถต ไดแก 1) การทดสอบประสทธภาพของบทเรยน

คอมพวเตอรชวยสอน คอ E 1/E 2

26

2) การวเคราะหหาความกาวหนาทางการเรยน คอ t-test แบบ t-dependent

3) วเคราะหคณภาพของแบบทดสอบ คอ คาความยากของแบบทดสอบ (p) คาอำานาจจำาแนกของแบบทดสอบ (r) คาความเชอมนของแบบทดสอบของ Kuder-Richardson 20 (KR20)

4) วเคราะหความคดเหน คอ คาเฉลย ( ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

5. นย�มศพทเฉพ�ะ

5.1 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หมายถง บทเรยนทผพฒนาสรางขนโดยใชโปรแกรม Macromedia Authorware 7.0 เปนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทการสอน (Tutorial Instruction) เรอง เศษสวน ชนประถมศกษาปท 6 มการวางแผนอยางเปนขนตอน สามารถตอบสนองกบผเรยน มการทบทวน เสนอเนอหาใหม แบบฝกหด กจกรรมเสรม และแบบทดสอบ

5.3 กลมส�ระก�รเรยนรคณตศ�สตร หมายถง เนอหาสาระการเรยนรคณตศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544

5.4 ประสทธภ�พก�รสอน หมายถง ผลการประเมนตามเกณฑทใชประเมนประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน ชนประถมศกษาปท 6 โดยกำาหนดเกณฑในการประเมนประสทธภาพไวดงน

27

80 ตวแรก หมายถง คารอยละของคะแนนเฉลยทไดจากการปฏบตกจกรรมระหวางเรยนของผเรยน

80 ตวหลง หมายถง คารอยละของคะแนนเฉลยทไดจากการทดสอบหลงเรยนของผเรยน

5.5 คว�มก�วหน�ท�งก�รเรยน หมายถง ผลตางระหวางคะแนนทดสอบกอนเรยนกบคะแนนทดสอบหลงเรยน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน ชนประถมศกษาปท 6 ทผพฒนาสรางขน โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

5.6 คว�มคดเหนของนกเรยน หมายถง ความรสก หรอความคดของผเรยนทมตอ บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน ชนประถมศกษาปท 6 ทผพฒนาสรางขน ซงไดจากการทนกเรยนตอบแบบสอบถามความคดเหนตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หลงจากทดสอบความกาวหนาทางการเรยนเสรจสนแลว

6. ประโยชนทค�ดว�จะไดรบ

6.1 ไดบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน ชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว มประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 ตามสมมตฐาน

6.2 ไดแนวทางในการพฒนาคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร และสามารถนำาไปพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรในเรองอนๆ ได

28

6.3 เปนสอการเรยนการสอนสำาหรบการสอนซอมเสรม กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน ชนประถมศกษาปท 6

6.4 ผเรยนไดรบการพฒนาการเรยนรดวยตนเองตามศกยภาพของแตละบคคล

6.5 บทบาทของผสอนและผเรยนเปลยนไป คอ ครผสอนมบทบาทในการเปนผแนะนำาในการเรยนรใหกบผเรยน ผเรยนจะตองเรยนรจากแสวงหาความรดวยตนเอง

บทท 2วรรณกรรมทเกยวของ

การศกษาคนควาการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว ไดศกษาทฤษฎ หลกการ รวมทงงานวจยตางๆ ทเกยวของดานคอมพวเตอรและบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เพอใชประยกตในการเรยนใหมประสทธภาพสงสด มหวขอดงน

1. คอมพวเตอรเพอการศกษา

29

1.1 ความหมายของคอมพวเตอร 1.2 ประวตความเปนมาของคอมพวเตอร 1.3 การทำางานของคอมพวเตอร 1.4 แรกเรมของการใชคอมพวเตอรในวงการศกษา 1.5 องคประกอบในการออกแบบการสอนทาง

คอมพวเตอร 1.6 ขอดและขอจำากดของการใชคอมพวเตอรเพอการ

การศกษา2. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

2.1 ความหมายของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 2.2 ประเภทของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 2.3 การออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 2.4 ประโยชนของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 2.5 ขนตอนการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

3. ทฤษฎการเรยนรเพอออกแบบคอมพวเตอรชวยสอน

3.1 ทฤษฎพฤตกรรมนยม 3.2 การประยกตแนวคดและทฤษฎพฤตกรรมนยม

ออกแบบคอมพวเตอรชวยสอน 3.3 ทฤษฎปญญานยม 3.4 การประยกตแนวคดและทฤษฎปญญานยมออกแบบ

คอมพวเตอรชวยสอน 3.5 งานวจยทเกยวของกบคอมพวเตอรชวยสอน4. หลกสตรและการสอนคณตศาสตร 4.1 ความหมายของคณตศาสตร

30

4.2 หลกสตรกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร 4.3 วธสอนคณตศาสตร 4.4 แนวคดเกยวกบเศษสวน

1. คอมพวเตอรเพอก�รศกษ�

1.1 คว�มหม�ยของคอมพวเตอร พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถานใหความหมายของ

คำาวา คอมพวเตอร ไววา “ ” “ คอมพวเตอร น. เครองอเลกทรอนกสแบบอตโนมต ทำาหนาทเสมอนสมองกล ใชสำาหรบแกปญหาตางๆ ทงทงายและซบซอน โดยวธทางคณตศาสตร (อ. Computer) ” (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน 2542 : 237)

คอมพวเตอร คอ อปกรณอเลกทรอนกสทมการทำางานภายใตการควบคมคำาสงทเกบบนทกอยในหนวยความจำา โดยสามารถรบขอมล (input) และประมวล (Process) ตามคำาสงทกำาหนดไวเพอเปนผลลพธออกมา (output) และเกบผลนนเพอใชงานตอไป (กดานนท มลทอง 2548 : 210)

สรปไดวา คอมพวเตอร หมายถง อปกรณทางอเลกทรอนกสทสรางขนเพอใชทำางานแทนมนษยในดานตางๆ ในดานงานการคำานวณ งานกราฟก การประมวลผล การจดเกบขอมล การจดการกบสญลกษณขอมล การเปรยบเทยบทางตรรกศาสตร การสอสารอเลกทรอนกส รวมถงความบนเทงทงภาพและเสยง

1.2 ประวตคว�มเปนม�ของคอมพวเตอร

31

นบตงแตชาวจนไดประดษฐอปกรณชวยในการคำานวณเมอราวหนงพนปกอนครสตศกราช และตมาไดมผสรางเครองคำานวณทใชรหสในการบนทกขอมลและใชบตรในการบนทกขอมลนน นบไดวาเปนเรมแรกของการประดษฐคดคนเกยวกบเครองคอมพวเตอรเพอการใชงาน และตงแตป พ.ศ. 2483 เปนตนมา ไดมผประดษฐเครองคอมพวเตอรขนมามากมายหลายขนาด ทำาใหเปนการเรมยกของคอมพวเตอร โดยสามารถจดแบงคอมพวเตอรออกไดเปน 5 ยค ดงน ยคแรก พ.ศ. 2494 -2501 : หลอดสญญ�ก�ศ ในป พ.ศ. 2490 เมาซลและเอกเคอรต (Mauchly and Eckert) ไดประดษฐคอมพวเตอรคอมพวเตอรขนมาเครองหนงเรยกวา ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Calculator) ซงไดแนวคดจากการประดษฐเครองคอมพวเตอรทไมใชเครองคำานวณของซอฟฟและแบร (Atanas0ff and Berry) ตอมาเมาซลและเอกเคอรตไดทำาการปรบปรงการทำางานของเครองคอมพวเตอรใหมประสทธภาพดยงขน คอ คอมพวเตอรเพอใชงานทางดานธรกจเรยกวา เครอง UNIVAC (Universal Automatic Computer) และนำาออกใชในวนท 14 กรกฏาคม 2495 ซงนบเปนการเรมของเครองคอมพวเตอรในยคแรก คอมพวเตอรในยคนใชหลอดสญญากาศในการควบคมการทำางานของเครอง ซงทำางานไดอยางรวดเรวแตขนาดใหญมากและราคาแพง ยคแรกของคอมพวเตอรสนสดลงในป พ.ศ. 2502 เมอมผประดษฐทรานซสเตอรมาใชแทนหลอดสญญากาศ ยคทสอง พ.ศ. 2502 -2507 : ทร�นซสเตอร ในป พ.ศ. 2490 จอหน บารดน (John Bardeen)

32

ไดพฒนาทรายซสเตอรซงใชวสดเซมคอนดกเตอรทสามารถทำางานแทนหลอดสญญากาศไดและใชเนอทนอยกวามาก จงมการนำาทรายซสเตอรมาใชในคอมพวเตอร ทำาใหเครองมขนาดเลกลงและเพมประสทธภาพในการทำางานใหมความรวดเรวและแมนยำามากขน การใชทรายซสเตอรนอกจากจะมราคาแพงแลวยงมกจะประสบปญหามากมาย จงมการใชอยเพยงระยะเวลาสนๆ ยคทส�ม พ.ศ. 2408 -2512 : วงจรรวม ในป พ.ศ. 2408 ไดมการประดษฐคดคนเกยวกบวงจรรวม (integrated-circuit) หรอเรยกวา ไอซ “ ” (IC) ไอซทำาใหสนประกอบและวงจรตางๆ สามารถวางไดบนชป (chip) เลกๆ เพยงแผนเดยว จงมการนำาชปใชแทนทรานซสเตอร ทำาใหประหยดเนอทและเพมความเรวในการทำางานมากขน ยคทส พ.ศ. 2413 -2523 : ไมโครโพรเซสเซอร เปนยคทนำาสารกงตวนำามาสรางเปนวงจรความจสงมาก (Very Large Scale Integrated : VLSI) ซงสามารถยอสวนไอซธรรมดาหลายๆ วงจรเขามาอยในวงจรเดยวกน และมการประดษฐไมโครโพรเซสเซอร (microprocessor) ขนมาใชงาน ในป พ.ศ. 2514 ดร.เทด ฮอฟฟ (TedHoff) จากบรษทอนเทลไดพฒนาชปอนเทล 4004 ขน และเมอนำามาประกอบเปนคอมพวเตอร จงทำาใหเครองมขนาดเลกราคาถกลง มความสามารถในการทำางานสงและรวดเรวมาก จงเรยกเครองคอมพวเตอรในสมยนวา ไมโคร“คอมพวเตอร ” (microcomputer) ยคทห� พ.ศ. 2524 –ปจจบน เปนยคทมการพฒนาไมโครโพรเซสเซอรใหม การทำางานเรวมากขนและมความเปลยนแปลงอยางรวดเรวในดานตางๆ เกยวกบคอมพวเตอร

33

มการประดษฐคอมพวเตอรกระเปาหวจำาหนายเปนครงแรกในป พ.ศ. 2525 พฒนาการของรปแบบ ขนาด และความเรวในการทำางานของคอมพวเตอรเปลยนแปลงไปเรวมากในยคน การใชงานคอมพวเตอรปรบใหเปนรปแบบอเนกประสงคมากขน โดยเพมจากการประมวลและจดเกบขอมล แตเพยงอยางเดยวมาใชเปนอปกรณเพอความบนเทงและเปนอปกรณสอสารทงแบบใชสายและแบบ ไรสาย มการสรางเครอขายคอมพวเตอรเพอเชอมโยงคอมพวเตอรหลายเครองใหทำางานรวมกนและตดตอกนไดโดยตรงในลกษณะเครอขายเฉพาะท เครอขายนครหลวง และเครอขายอนเตอรเนตทครอบคลมพนททวโลก มการใชคอมพวเตอรในการสรางสงแวดลอมโดยเฉพาะการใชความเปนเสมอนจรง มการประดษฐคดคนใหคอมพวเตอรเขาใจภาษามนษยและใหคดไดอยางมนษยในรปแบบของ ปญญาประดษฐ “ ” (Artificial Intelligence : AI) เพอการแกปญหาตางๆ และนาโนเทคโนโลย จะเปนการเปลยนโฉมหนาของคอมพวเตอรในอนาคต (กดานนท มลทอง 2548 : 208-210)

1.3 ก�รทำ�ง�นของคอมพวเตอร ในการทำางานของคอมพวเตอรเพอใหไดสารสนเทศขน

มาจะเปนหารทำางานของสวนตางๆ ในคอมพวเตอรทมความสมพนธกน ดงน

34

สวนเกบขอมลแผนดสก แผนซด

สวนรบขอมลเมาส คยบอรด ฯลฯ

สงขอมลไปซพย

สวนแสดงผลจอมอนเตอร เครองพมพ

เสนอสารสนเทศ

หนวยประมวลผลกล�ง(ซพย)

ภาพท 2.1 แผนผงแสดงระบบการทำางานของคอมพวเตอร

ก�รรบขอมล (input operation) เปนการทำางานขนแรกของคอมพวเตอร โดยจะรบขอมลเขามาผานทางอปกรณตางๆ เชน การพมพขอมลจะใชคยบอรด การวาดภาพจะใชปากกาแสงวาดบนเครองอานพกดกราฟก (graphics tablet) การเลนเกมจะใชกานควบคม(joystick) เปนตน ขอมลเหลานอาจอยในรปแบบของตวเลข ขอความ ภาพ เสยง ทยงไมมการจดใหเปนระเบยบ ก�รประมวล (processing operation) เมอรบขอมลเขามาแลว ขอมลเหลานนจะถกดำาเนนการเพอการประมวลผลหรอแปลงใหเปนสารสนเทศ การประมวลจะใชหนวยประมวลผลกลาง (central processing unit : CPU) เปนสวนทเปรยบไดกบสมองของมนษย คอมพวเตอรแตละขนาด จะมความแตกตางกนในเรองของหนวยประมวลผลกลาง หนวยคว�มจำ� (memory) หนวยความจำาจะเกบขอมลตางๆ ทปอนเขามาเพอใหหนวยประมวลผลกลางนำาไปใชและเปนสวนทเกบโปรแกรมตางๆ เพอใชในการสงการหนวยประมวลผลกลาง หนวยความจำาในเครองคอมพวเตอรม 2 ชนด คอ

หนวยความจำาอานอยางเดยว :รอม (read only memory : ROM) เปนหนวยความจำาซงทำาหนาทอานเพยงอยางเดยว โดยเปนคำาสงทถกกำาหนดไวอยางถาวรในหนวยความจำาความจำานจะคงอยในเครองตลอดไปไมวาจะปดหรอเปดเครอง

35

แรม รอม(ชวคราว) (ถาวร)

หนวยคว�มจำ�

หนวยความจำาเขาถงโดยสม : แรม (random access memory : RAM) เปนหนวยความจำาทใชเปนครงคราว โดยเปนสวนของหนวยความจำาชวคราวทเกบโปรแกรมเฉพาะหรอเปนคำาสงและขอมลทใชโดยผใชคนใดคนหนงซงอาจถกลบทงไปหรอเพมเตมใหมได หนวยความจำานมสวนควบคมการอานหรอบนทก ทำาใหอานและแกไขขอมลได ความจำาสวนนเปลยนไปตามความตองการของผใชแตละคนและจะหายไปเมอปดเครอง แตถาตองการจะเกบขอมลนนไวจะสามารถเกบไดในแผนบนทก ก�รสงออก (output operation) เมอไดสารสนเทศจากการประมวลผลแลวจะม การสงสารสนเทศนนออกไปเพอการใชงานในสวนแสดงผล เชน การพมพผลลพธดวยเครองพมพ การดผลลพธบนจอมอนเตอร เปนตน ก�รจดเกบในหนวยเกบรอง (secondary-storage operation) ขอมลและสารสนเทศทไดมานน นอกจากจะเกบในฮารดดสกของคอมพวเตอรแลว ยงสามารถจดเกบสำารองไวในหนวยเกบสำารองได เชน แผนดสกเกตต และแผนซด

สวนประกอบตางๆ ททำางานสมพนธกนในเครองคอมพวเตอร เรยกวา ฮารดแวร (hardware) โปรแกรมและขอมลททำาใหสวนตางๆ แสดงผลออกมา เรยกวา ซอฟตแวร (software) ไดแก โปรแกรมระบบสงการงานของเครอง (operating system) ทรจกกนดคอ ระบบปฏบตการ Windows, MAC OS และ Linux นอกจากโปรแกรมระบบปฏบตการแลวยงมโปรแกรมสำาเรจรป เชน Microsoft Word, PhotoShop, PageMaker เปนตน (กดานนท มลทอง 2548 : 210-213)

1.4 แรกเรมของก�รใชคอมพวเตอรในวงก�รศกษ�

36

วงการศกษาเรมมการใชคอมพวเตอรเปนครงแรกในระยะประมาณปลายทศวรรษท 1950s ซงขณะนนมหาวทยาลยใหญหลายแหงในสหรฐอเมรกาไดนำาคอมพวเตอรมาใชงานดานบรหาร ขณะเดยวกนกมผนำาคอมพวเตอรมาใชงานเกยวกบการวจยการเรยนการสอน เชน โครงการเพลโต (PLATO) ทมหาวทยาลยอลลนนอยส สหรฐอเมรกา ในป พ.ศ. 2503 โดยมวตถประสงคในการออกแบบการใชคอมพวเตอรเพอการเรยนการสอน

1.4.1 ก�รใชคอมพวเตอรในวงก�รศกษ� สถาบนการศกษาในระดบโรงเรยนทงระดบประถมศกษา มะธยมศกษา และมหาวทยาลยไดมการใชคอมพวเตอรกนอยางแพรหลายเมอม การประดษฐไมโครคอมพวเตอรขนมาใช เนองจากเปนเครองขนาดเลกและราคาไมสงเกนไปนกทสถาบนการศกษาตางๆ จะซอไวใช คอมพวเตอรจงเปนอปกรณททรงอนภาพยงทสามารถนำามาใชในการศกษาเลาเรยนไดมากมายหลายทาง บทบาทของคอมพวเตอรตามแบบจำาลอง “tutor , tool , tutee model ” (Taylor , 1980 อางถงใน Newby , and Other, 2000 : 43) ไดแบงการใชคอมพวเตอรเพอการศกษาออกเปน 3 ลกษณะใหญ โดยใชในบทบาทของ ผสอน“ ” (teacher) “ ผชวย ” (assistant) และ ผเรยน “ ” (learner)

ในบทบาทของ ผสอน จะเปนการใชคอมพวเตอรนำาเสนอเนอหาบท“ ”เรยนแกผเรยน ในบทบาทของ ผชวย เปนการใชคอมพวตอรเปน“ ”เครองมอ (tool) ชวยการทำางานของผสอนและผเรยน เชน การพมพรายงาน การจดทำาฐานขอมล ฯลฯ และในบทบาทของ ผเรยน “ ”เปนการทผสอนหรอผเรยน สอน คอมพวเตอรในการทำางานเพอให“ ”ไดผลลพธตามตองการ ปจจบนการพฒนาการของเทคโนโลยทำาใหการ

37

แบงบทบาทเหลานเหนไดไมชดเจนนกแตจะสามารถใชคอมพวเตอรในทกบทบาทเหลานได

1.4.2 ก�รใชคอมพวเตอรในทฤษฏก�รเรยนร จากทฤษฏการเรยนรของกลมพฤตกรรมนยม กลมพทธนยม และกลมสรางสรรคนยม ทงในเชงความรความเขาใจและเชงสงคมทมความเกยวโยงกบเทคโนโลยการศกษา ทำาใหเหนไดวาคอมพวเตอรเปนเครองมอทสามารถตอบสนองการเรยนรตามหลกทฤษฏเหลานนไดอยางดยง แนวทางการใชคอมพวเตอรเปนเครองมอในการเรยนการสอนปจจบนคอนขางจะมแนวโนมเปลยนจากสภาพแวดลอมเชงสงคม (socially-oriented environments) และจากเครองมอระบบปดเปลยนมาเปนเครองมออเนกประสงคทใชงานไดหลายประเภท (Chee and Wong, eds., 2003 : 86) เชน แตเดมมกมการใชบทเรยน CAI ประเภททบทวน การฝกหด การจำาลอง ฯลฯ ในการเรยนรายบคคลเปนสวนใหญ ในขณะทปจจบนจะใชคอมพวเตอรเปนเครองมอในการสอสารหรอเรยนรรวมกนกบผเรยนอนๆ ทงในสถาบนเดยวกนหรอสถาบนอนทงในประเทศและทวโลก นอกจากน การใชบทเรยน CAI เหลานนจะปดกนอยระหวางผเรยนกบบทเรยนโดยผเรยนจะเรยนอยเพยงภายในขอบขายเนอหาทกำาหนดไวเทานน แตในทางตรงกนขาม หากใชซอฟตแวรทเออตอสภาพแวดลอมในการเรยนรรวมกนได การใชคอมพวเตอรในปจจบนจงเปดกวางมากขนทงในรปแบบการใชงานและผนวกกบการใชเทคโนโลยการสอสาร เพอสามารถตอบสนองกบการเรยนรตามหลกทฤษฏการเรยนรตางๆ ไดอยางมประสทธภาพดงสรปไดดงน(กดานนท มลทอง 2548 : 217-219)

38

ทฤษฏก�รเรยนร ก�รใชง�นคอมพวเตอร กลมพฤตกรรมนยม : ซอฟตแวรการฝกหด การเรยนดวยบทเรยน CAI สงเราและการตอบสนอง กลมพทธนยม : การประมวล ซอฟตแวรการสอน/ทบทวน ฐานขอมลเนอหา และสงผานสารสนเทศ บทเรยน เชน สารานกรม ขอมลบนอนเทอรเนต กลมสร�งสรรคนยมเชง ซอฟตแวรเพอสรางสรรคชนงานรายบคคล เชน คว�มรคว�มเข�ใจ : การคนหา ซอฟตแวรประมวลคำา ซอฟตแวรการนำาเสนอ และ ความรดวยตนเอง ซอฟตแวรสอหลายมต กลมสร�งสรรคนยมเชงสงคม : ซอฟตแวรเพอสรางสรรคชนงานเปนกลม เชน การเรยนรรวมกน ซอฟตแวรผลตสอสงพมพ ซอฟตแวรกราฟก

ซอฟตแวรการแกปญหา การสอสารบนอนเทอรเนต

เชน อเมล เวบบอรด การสนทนาสด

1.5 องคประกอบในก�รออกแบบก�รสอนท�งคอมพวเตอร

39

การใชคอมพวเตอรเพอการเรยนการสอนนนมองคประกอบหลายอยางทจะตองพจารณาและคำานงถงเพอใชในการออกแบบการสอนทางคอมพวเตอร ดงน (นคม ทาแดง 2537 : 178)

1.5.1 ชนดของเครองคอมพวเตอร (Hard ware) ไมวาเครองคอมพวเตอรจะมขนาดเลก (Microcomputer) ขนาดกลาง (Minicomputer) และขนาดใหญ (Main fame computer) กจะมสวนประกอบดงน

1) CPU (Central Processing Unit) เปรยบเสมอน " สมอง " ของคอมพวเตอร ทควบคมทงหมดและการคำานวณทงหมด

2) Memory เปนสวนทเกบขอมลทจดดำาเนนการโดย CPU สวนนบรรจโปรแกรมทเขยนขนเพอควบคมและบอกให CPU ทำางานอะไรบางและเปนลำาดบอยางไร คำาสงนนจะแยกไดเปน Memory 2 ประเภท คอ ROM (Read Only Memory) และ RAM (Random Access Memory)

3) Storage เปนวธเกบโปรแกรมทไมไดใชอย ซงแหลงเกบจะม 2 แบบ คอ เทปคาสเซท (Cassette tape) และดสก (Disk)

4) Input มความหมายถง การใสขอมลใหคอมพวเตอร เครองมอใสขอมลโดยทวไป เชน Keyboard, joysticks, paddles หรอแผนตารางกราฟก (Graphic tablets)

40

5) Output หมายถง การแสดงผลโปรแกรมออกมา โดยทวไปของ ไมโครคอมพวเตอรกคอ บนจอทว (Television monitor) นอกจากนนอาจตอเขาเครองพมพ (Printer) เพอใหแสดงผลเปนตวพมพบนกระดาษได (วารนทร รศมพรหม 2531 : 196-197)

1.5.2 โปรแกรมใชเครอง (Soft ware) ไดแก โปรแกรมสำาเรจเพอใชในการ ออกแบบและสรางโปรแกรมการสอน ซงมผผลตออกมาจำาหนายหรอใหบรการมากมาย ตองเลอกใหเหมาะสมกบเครองคอมพวเตอรทจะใชและโปรแกรมการสอนทจะออกแบบดวย (นคม ทาแดง 2537 : 178)

1.5.3 โปรแกรมก�รสอน (Course ware) ไดแกโปรแกรมการสอนทจะออกแบบวาจะออกแบบโปรแกรมการสอนแบบใด ปจจบนโปรแกรมการสอนทมคณภาพดยงหาไดยาก ดงนนจงจำาเปนตองเลอกมาใชใหถกตองตรงกบจดมงหมาย และคณลกษณะของผเรยน ในการเลอกโปรแกรมการสอนจงอาจตองคนหาจากแหลงตางๆ และในการคนหารายชออาจคนจาก Index ในขอมลคอมพวเตอร จากวารสารทเกยวกบคอมพวเตอร นอกจากนนควรไดอานสรปวเคราะห เรองราวของโปรแกรมการสอนทงจากวารสารหรอแหลงตางๆ ทไดทำาการวเคราะห ถามโอกาสไดโปรแกรม การสอนนนมากควรไดมการทดลองใชดกอน กอนทจะนำาไปใชในการเรยนการสอนจรงและควรไดม การประเมนคณคาตามแบบฟอรมทจดทำาไวดวย ซงการประเมนคาโดยทวไปอาจคลายกบการประเมนคณคาของบทเรยนโปรแกรมเพราะมลกษณะคลายคลงกน แตอาจเพมเกณฑในเรองกราฟก สสน การใชภาษาเขาไปดวย (วารนทร รศมพรหม 2531 : 196)

41

ในเรองของการออกแบบทางจอภาพนน ไฮนค, โมเลนดา และรสเซล (Heinich, Molenda and Russel, 1982) ไดศกษาถงการเคลอนทของตาในการมองภาพ พบวา คนเราจะมองสาระของภาพทอยในตำาแหนงซายบนเปนตำาแหนงแรก ถดมาเปนซายลาง ขวาบน และขวาลาง ตามลำาดบ และใหขอเสนอแนะวาควรจดสงสำาคญหรอเนอหาทตองการเนนไวในตำาแหนงทพบวาคนจะมองเปนอนดบแรก คอ ตำาแหนงซายบน และจดใหองคประกอบของภาพใหมความสมดลย และเปนไปตามธรรมชาตของเนอหา ไบรเลย (Bailey, 1982 : 348) เสนอแนะวา จอคอมพวเตอรควรมเนอหาทนำาเสนอ 3 ใน 4 ของจอภาพ นอกจากนเรองของสตวอกษรกเปนสวนหนงทมผลตอผใชโปรแกรมดวย จากผลการวจยสและขนาดของตวอกษรบนสพนทมตอความเขาใจในการอานบนจอคอมพวเตอร พบวา นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มความเหนตอสทชอบและการอาน ตวอกษรไดงายทมคาสงสด คอ ตวอกษรสขาวบนพนสดำาในตวอกษรขนาดเลก และตวอกษรสขาวบนพนสมวงในตวอกษรขนนาดใหญ มคารองลงมา คอ ตวอกษรสเหลองบนพนสนำาเงนในตวอกษรขนาดเลก และตวอกษรสเขยวบนพนสดำาในตวอกษรขนาดใหญ (ปวณา ธตวรนนทร 2538 : 51) สวนไบรเลย (Bailey, 1982 : 335) ไดกลาวถงการใชสบนจอคอมพวเตอรไววา สของตวอกษรและพนหลงควรสอดคลองและเขากนได ไมควรกำาหนดสมากกวา 2-3 ส ในการแสดงบนจอภาพในครงเดยว แตควรกำาหนดสเพยงสเดยวในการแสดงตวอกษรบนจอ เชน ขาว เทา และดำา ซงอาจรวมถงสเหลอง สม และเขยวดวย สวนสนำาเงนและสแดงบนทอนสายตาในขณะทอาน จงควรใชในกรณการเนนคำา หรอทำาใหตวอกษรเดนชดเหมาะสมกวา ซงทงหมดทกลาวมานน

42

มความสอดคลองกบทนเกอร (Tinker, 1969) ทกลาววาคส (ตวอกษรและพนหลง) ทมความแตกตางกนสง จะทำาใหเกดการรบรไดงาย

1.5.4 ลกษณะก�รใชโปรแกรมก�รสอน ม 2 ลกษณะ คอ การใชเปนโปรแกรม การสอนแบบอสระ (Stand alone) ซงบนทกโปรแกรมการสอนลงในแผนดสกเพอนำาไปใชกบเครองคอมพวเตอรชดเดยวๆ และใชโปรแกรมการสอนแบบเครอขาย (Network System) ซงเชอมคอมพวเตอรแมขายกบคอมพวเตอรลกขายของผเรยนทงชนหรอผเรยนทอยหางไกล ซงการออกแบบคอมพวเตอรทงสองแบบนอาจมมสวนทแตกตางกนบาง จงตองพจารณาตดสนใจเลอกลกษณะการใชไวตงแตตน (นคม ทาแดง 2537 : 178)

สรปไดวา องคประกอบในการออกแบบการสอนทางคอมพวเตอร มองคประกอบหลายอยางทจะตองพจารณาและคำานงถงเพอใชในการออกแบบการสอนทางคอมพวเตอร ไดแก ชนดของเครองคอมพวเตอร (Hard ware) โปรแกรมใชเครอง (Soft ware) โปรแกรมการสอน (Course ware) และลกษณะการใชโปรแกรมการสอน ซงจะชวยใหเปลยนพฤตกรรมการเรยนรของผเรยนเปนไปอยางมประสทธภาพ

1.6 ขอดและขอจำ�กดของก�รใชคอมพวเตอรเพอก�รก�รศกษ�

การใชงานคอมพวเตอรดานการเรยนการสอนมทงขอดและขอจำากดในการใชเพอการเรยนรเชนเดยวกบสอประเภทอนๆ ดงน

1.5.1 ขอด

43

1) คอมพวเตอรจะชวยเพมแรงจงใจและกระตนการเรยนรใหแกผเรยนดวยบทเรยนหลากหลายรปแบบและการใชงานสอหลายมต

2) การใชส ภาพเคลอนไหว เสยงนานาประเภท จะเปนการเพมความเหมอนจรงและเราใจผเรยนใหเกดความอยากเรยนร ทำาแบบฝกหด หรอกจกรรมตางๆ

3) ความสามารถในการบนทกคะแนนและพฤตกรรมตางๆ ของผเรยนจะชวยในการวางแผนบทเรยนในขนตอไปได

4) ความสามารถในการเกบขอมลของเครอง ทำาใหสามารถนำามาใชไดในลกษณะของการศกษารายบคคลไดเปนอยางด โดยสามารถกำาหนดบทเรยนใหแกผเรยนแตละคนและแสดงผลความกาวหนาใหเหนไดทนท

5) ลกษณะของโปรแกรมบทเรยนทใหความเปนสวนตวแกผเรยน เปนการชวยใหผเรยนทเรยนชา สามารถเรยนไปตามความสามารถของตนโดยสะดวกอยางไมรบเรง โดยไมตองอายผอน และไมตองอายเครองเมอตอบคำาถามผด

6) เปนการชวยขยายขดความสามารถของผสอนในการควบคมผเรยนไดอยางใกลชด เนองจากสามารถบรรจขอมลไดงาย และสะดวกในการนำาออกมาใช

7) ใชในการสอสารไดทกรปแบบของขอความ ภาพ และเสยง

1.5.2 ขอจำ�กด1) ถงแมวาขณะนราคาเครองคอมพวเตอรและคาใช

จายตางๆ เกยวกบคอมพวเตอรจะลดลงมากแลวกตาม แตการ

44

พจารณานำาคอมพวเตอรมาใชในวงการศกษาบางสถานทนน ยงตองคำานงถงความคมกบคาใชจายตลอดจนการดแลรกษาดวย

2) การออกแบบโปรแกรมคอมพวเตอรเพอใชในการเรยนการสอนนนนบวา ยงมนอยเมอเทยบกบการออกแบบโปรแกรมเพอใชในวงการดานอนๆ ทำาใหโปรแกรมบทเรยนเพอการเรยนการสอนมจำานวนและขอบเขตจำากดทจะนำามาใชในวชาตางๆ

3) ในขณะนยงขาดอปกรณทไดคณภาพมาตรฐานระดบเดยวกน เพอใหสามารถใชไดกบเครองคอมพวเตอรตางระบบกน เชน เครองคอมพวเตอรระบบของไอบเอมกบเครองคอมพวเตอรระบบของแมกคนทอช

4) การทจะใหผสอนเปนผออกแบบโปรแกรมบทเรยนเองนน นบวาเปนงานทตองอาศยเวลา สตปญญา และความสามารถเปนอยางยง ทำาใหเปนการเพมภาระของผสอนใหมมากยงขน

5) เนองจากบทเรยนคอมพวเตอรเปนการวางโปรแกรมบทเรยนไวลวงหนาจงมลำาดบขนตอนในการสอนทกอยางตามทวางไว ดงนน การใชคอมพวเตอรชวยสอนจงอาจไมสามารถชวยในการพฒนาความคดสรางสรรคของผเรยนไดมากเทาทควร

6) ผเรยนบางคนโดยเฉพาะผเรยนทเปนผใหญ อาจจะไมชอบโปรแกรมทเรยนตามขนตอน ทำาใหเปนอปสรรคในการเรยนรได

2. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

2.1 คว�มหม�ยของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

45

ในหนงสอ The Encyclopedia of Education ใหความหมายของคอมพวเตอรชวยสอนไววา คอมพวเตอรชวยสอน“เปนวถทางของการสอนรายบคคล โดยอาศยความสามารถของเครองคอมพวเตอรทจะจดประสบการณทมความสมพนธกน มการแสดงเนอหาตามลำาดบท แตกตางกนดวยบทเรยนโปรแกรมทเตรยมไวอยางเหมาะสม มการใชสอตางๆ ซงเปนการสอนรายบคคลอยางแทจรง ” (Stolurow : 390-400) คอมพวเตอรชวยสอน หมายถง สอการเรยนการสอนทางคอมพวเตอรรปแบบหนง ซงใชความสามารถของคอมพวเตอรในการนำาเสนอสอประสมอน ไดแก ขอความ ภาพนง กราฟก แผนภม กราฟ ภาพเคลอนไหว วดทศน และเสยง เพอถายทอดเนอหาบทเรยนหรอองคความรในลกษณะทใกลเคยงกบการสอนจรงในหองเรยนมากทสด โดยทคอมพวเตอรชวยสอนจะนำาเสนอเนอหาทละหนาจอภาพ โดยเนอหาความรในคอมพวเตอรชวยสอนจะไดรบการถายทอดในลกษณะทแตกตางกนออกไป ทงนขนอยกบธรรมชาตและโครงสรางของเนอหา โดยมเปาหมายทสำาคญกคอ การไดมาซงคอมพวเตอรชวยสอนทสามารถดงดดความสนใจของผเรยนและกระตนผเรยนใหเกดความตองการทจะเรยนร คอมพวเตอรชวยสอนเปนตวอยางทดของสอการศกษาในลกษณะตวตอตวซงผเรยนเกดการเรยนรจากการมปฏสมพนธหรอการโตตอบพรอมกบการไดรบผลปอนกลบ (feedback) อยางสมำาเสมอกบเนอหาและกจกรรมตางๆ ของคอมพวเตอรชวยสอนทเกยวเนองกบการเรยน นอกจากนคอมพวเตอรชวยสอนยงเปนสอทสามารถตอบสนองความแตกตางระหวางผเรยนไดเปนอยางด รวมทงสามารถทจะประเมนและตรวจสอบความเขาใจของผเรยนไดตลอดเวลา ดงนน ผสอนจะสามารถนำา

46

คอมพวเตอรชวยสอนไปชวยการสอนของตนไดอยางมประสทธภาพเพราะมงานวจยหลายชนทสนบสนนวา ผเรยนทใชคอมพวเตอรชวยสอนในการเรยนจะใชเวลาเพยงสองในสามของผเรยนทเรยนดวยวธสอนตามปกต ในขณะเดยวกนผเรยนสามารถนำาคอมพวเตอรชวยสอนไปใชในการเรยนดวยตนเองโดยปราศจากขอจำากดดานเวลาและสถานทในการศกษา โดยเฉพาะผเรยนทเรยนออนสามารถใชประโยชนจากคอมพวเตอรชวยสอนในการเรยนเพมเตมนอกเวลาได (ถนอมพร เลาหจรสแสง 2541 : 7)

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หรอคอมพวเตอรชวยสอน หรอบทเรยน CAI (Computer-Assisted Instruction ; Computer-Aid Instruction : CAI) มความหมายวา เปนการจดโปรแกรมเพอการเรยนการสอน โดยใชคอมพวเตอรเปนสอชวยถายโยงเนอหาความรไปสผเรยน (วฒชย ประสารสอย 2543 : 10)

คอมพวเตอรชวยสอน หมายถง การนำาคอมพวเตอรมาใชในการเรยนการสอน โดยนำาอปกรณตางๆ มาใชรวมกน เพอนำาเสนอเนอหาในรปของภาพกราฟก ภาพนง ตวอกษร ซงมลกษณะการเคลอนไหวและมเสยงบรรยายหรอเสยงดนตรประกอบสลบกนไป มลกษณะการสอสารสองทาง ผใชและคอมพวเตอรสามารถมปฏสมพนธตอกนไดทนท (ปยะรตน จตมณ 2546 : 12)

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (Computer-Assisted Instruction Lessons) หรอเรยกอยางสนๆวา บทเรยน CAI เปนบทเรยนทประกอบดวยเนอหาสอประสมและอาจมการใชคณลกษณะของสอหลายมตในการเชอมโยงไปยงหวขอยอยเพอสะดวกในการเรยน ผเรยนสามารถเรยนรจากเนอหาซงมทงขอความ ภาพ และเสยง มการตอบสนองกบบทเรยนโดยการทำาแบบทดสอบและได

47

ผลปอนกลบทนท ทำาใหสามารถประเมนผลการเรยนรของตนเองได (กดานนท มลทอง 2548 : 202)

สรปไดวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หรอคอมพวเตอรชวยสอน หรอบทเรยน CAI หมายถง การนำาคอมพวเตอรและการนำาโปรแกรมชวยสรางบทเรยนคอมพวเตอรมาใชในการเรยน การสอนในรปของสอประสม เชน ขอความ ภาพกราฟก ภาพแอนเมชน ภาพเคลอนไหวแบบวดทศน เสยง และการมปฏสมพนธโตตอบ โดยครผสอนจะจดกระบวนการเรยนการสอนใหผเรยนไดมปฏสมพนธกบคอมพวเตอรมากทสด เพอใหเกดการเรยนรตามทผสอนไดวางแผนไว โดยผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเองตามศกยภาพของแตละบคคล

2.2 ประเภทของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน คอมพวเตอรชวยสอนสามารถแบงออกไดเปน 7

ประเภทดวยกน ดงน (บปผชาต ทฬหกรณ และคณะ 2544 : 25:32 , วฒชย ประสารสอย 2543 : 19-23 และกดานนท มลทอง 2548 : 220-222) 2.2.1 คอมพวเตอรชวยสอนประเภทก�รสอน (Tutorial Instruction) บทเรยนในแบบการสอนจะเปนโปรแกรมทเสนอเนอหาความรเปนเนอหายอย ๆ แกผเรยนในรปแบบของ ขอความ ภาพ เสยง หรอทกรปแบบรวมกน แลวใหผเรยนตอบคำาถาม เมอผเรยนใหคำาตอบแลวคำาตอบนนจะไดรบการวเคราะหเพอใหขอมลปอนกลบทนท แตถาผเรยนตอบคำาถามนนซำาและยงผดอกกจะมการใหเนอหาเพอทบทวนใหมจนกวาผเรยนจะตอบถก แลวจงใหตดสนใจวาจะยงคงเรยนเนอหาในบทนนอกหรอจะเรยนในบทใหมตอไป บทเรยนในการสอนแบบนนบวาเปนบทเรยนขนพนฐานของการสอนใชคอมพวเตอรชวยสอนทเสนอบทเรยนในรปของบทเรยนโปรแกรมแบบ

48

สาขา โดยสามารถใชสอนไดในแทบทกสาขาวชา และเปนบทเรยนทเหมาะสมในการเสนอเนอหาขอมลทเกยวกบขอเทจจรง เพอการเรยนรทางดานกฎเกณฑหรอทางดานวธการแกปญหาตาง ๆ

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทการสอน ประกอบดวยโครงสรางสำาคญ 4 สวน ดงน (บปผชาต ทฬหกรณ และคณะ 2544 : 25:28) 1) สวนนำา เปนโครงสรางสวนแรกของบทเรยน จะใหขอมลเกยวกบบทเรยนและวธการใชบทเรยน โดยทวไปจะประกอบดวยชอเรอง ชอหนวยการเรยน ระดบชน คำาแนะนำาการใชบทเรยน มรายการ (menu) ใหผเรยนเลอกทำากจกรรม ในสวนนำาของบทเรยนนอาจใหผเรยนพมพขอมลสวนตวเพอใชเปนฐานขอมลประกอบการเรยนและการประเมนผลดวยกได 2) สวนเสนอเนอหา เปนสวนของการนำาเสนอเนอหาทผออกแบบกำาหนดขน เนอหาทนำาเสนอจะตรงกบเนอหาในหลกสตร หรอเปนเนอหาทประมวลความรจากแหลงความรตางๆ ตามวตถประสงคในการสรางบทเรยน สวนเนอหาอาจสรางเปนหนวยยอยๆ ของเนอหาหลก ปรมาณของการนำาเสนอขนอยกบความยากงายและโครงสรางความสมพนธของเนอหา การวเคราะหเนอหาเปนองคประกอบสำาคญในการกำาหนดโครงสรางของสวนนและเกยวพนกบโครงสรางสวนอนๆ ดวย ในการนำาเสนอเนอหาผออกแบบอาจนำาสอหลายประเภทมาใชสอนรวมกนได เชน วดทศน ภาพ และเสยง เปนตน 3) สวนคำาถามและการฝก เปนสวนของการตรวจสอบความร ความเขาใจ หรอทกษะของผเรยนในแตละตอนยอยของเนอหา รปแบบของคำาถามหรอการฝกนจะมปรมาณ

49

เทาใดขนอยกบวตถประสงคของการตรวจสอบ ซงสมพนธโดยตรงกบการกำาหนดวตถประสงคของเนอหา 4) สวนประเมนและเสรมการเรยนร เปนสวนทผออกแบบโปรแกรมใหเกบขอมลคำาตอบจากสวนคำาถามและการฝก เพอประเมนความรความสามารถของผเรยน ซงจะมความละเอยดมากนอยเพยงใดขนอยกบผออกแบบโปรแกรม เชน ผออกแบบโปรแกรมอาจตองการขอมลวาผเรยนตอบแบบฝกถกกขอ ตอบถกครงแรกกขอ ตอบถกครงทสองกขอไดคะแนนกคะแนน รอยละของคำาตอบถก รอยละของคำาตอบผด แลวนำาไปประมวลและตดสนผล หรออาจใหตดสนผลโดยเทยบเคยงกบเกณฑทกำาหนด แลวใหขอเสนอแนะตอผเรยนวาควรจะแกไขอยางไรตอไป โดยทวไปนน เมอผเรยนตอบคำาถามแตละขอ ผเรยนจะไดรบผลปอนกลบอยแลว การออกแบบผลปอนกลบนอกจากจะบอกผเรยนวาถกหรอผดแลว ผลจากการวจยพบวา ผเรยนควรทราบดวยวาถกเพราะเหตใด ผดเพราะเหตใด ทงนเพอเปนการเนนยำาความเขาใจ ดงนน สวนการประเมนและเสรมการเรยนรนเกยวของกบการประเมนรายขอ และการประเมนความรในหนวยการเรยนยอย หลงจากสวนนผออกแบบจะออกแบบใหผเรยนเลอกทจะศกษาเนอหาตอไป หรอทดสอบความร หรอออกจากบทเรยนกได 2.2.2 คอมพวเตอรชวยสอนประเภทก�รฝกหด (Drills and Practice) บทเรยนในการฝกหดเปนโปรแกรมทไมมการเสนอเนอหาความรแกผเรยนกอน แตจะมการใหคำาถามหรอปญหาทไดคดเลอกมาจากการสมหรอออกแบบมาโดยเฉพาะ โดยการนำาเสนอคำาถามหรอปญหานนซำาแลว ซำาเลา เพอใหผเรยนตอบแลวมการใหคำาตอบทถกตองเพอการตรวจสอบยนยนหรอแกไข และ

50

พรอมกบใหคำาถามหรอปญหาตอไปอกจนกวาผเรยนจะสามารถตอบคำาถาม หรอแกปญหานนจนถงระดบเปนทนาพอใจ ดงนน ในการใชคอมพวเตอรเพอการฝกหดนผเรยนจงจำาเปนตองมความคดรวบยอดและมความรความเขาใจในเรองราวและกฎเกณฑเกยวกบเรองนน ๆ เปนอยางดมากอนแลวจงจะสามารถตอบคำาถามหรอแกปญหาได โปรแกรมบทเรยนในการฝกหดนจะสามารถใชไดในหลายสาขาวชา ทงทางดานคณตศาสตร ภมศาสตร ประวตศาสตร วทยาศาสตร การเรยนคำาศพท และ การแปลภาษา เปนตน 2.2.3 คอมพวเตอรชวยสอนประเภทก�รจำ�ลอง (Simulation) การสรางโปรแกรมบทเรยนทเปนการจำาลอง เพอใชในการเรยนการสอนซงจำาลองความเปนจรง โดยตดรายละเอยดตาง ๆ หรอนำากจกรรมทใกลเคยงกบความเปนจรงมาใหผเรยนไดศกษานน เปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดพบเหนภาพจำาลองของเหตการณ เพอการฝกทกษะและการเรยนรไดโดย ไมตองเสยงภยหรอเสยคาใชจายมากนก รปแบบของโปรแกรมบทเรยนการจำาลองอาจจะประกอบดวยการเสนอขอความร ขอมล การแนะนำาผเรยนเกยวกบทกษะ การฝกปฏบตเพอเพมพนความชำานาญและความคลองแคลว และการใหเขาถงซงการเรยนรตาง ๆ ในบทเรยนจะประกอบดวย สงทงหมดเหลานหรอมเพยงอยางหนงอยางใดกได ในโปรแกรมบทเรยนการจำาลองนจะมโปรแกรมยอยแทรกอยดวย ไดแก โปรแกรมการสาธต โปรแกรมนมใชเปนการสอนเหมอนกบโปรแกรมการสอนแบบธรรมดาซงเปนการเสนอเนอหาความรแลวจงใหผเรยนทำากจกรรม แตโปรแกรมสาธตเปนเพยงการแสดงใหผเรยนไดชมเทานน 2.2.4 คอมพวเตอรชวยสอนประเภทเกมเพอก�รสอน (Instructional Games) การใชเกมเพอการ

51

เรยนการสอนกำาลงเปนทนยมใชกนมาก เนองจากเปนสงทสามารถกระตนผเรยน ใหเกดความอยากเรยนรไดโดยงาย เราสามารถใชเกมในการสอนและเปนสอทจะใหความรแกผเรยนไดเชนกนในเรองของกฎเกณฑ แบบแผนของระบบ กระบวนการ ทศนคต ตลอดจนทกษะตาง ๆ นอกจากนการใชเกมยงชวยเพมบรรยากาศในการเรยนรใหดขน รปแบบโปรแกรมบทเรยนของเกม เพอการสอนคลายคลงกบโปรแกรมบทเรยนการจำาลอง แตแตกตางกนโดยการเพมบทบาทของ ผแขงขนไปดวย 2.2.5 คอมพวเตอรชวยสอนประเภทก�รคนพบ (Discovery) การคนพบเปนการเปดโอกาสใหผเรยนสามารถเรยนรจากประสบการณของตนเองใหมากทสด โดยการเสนอปญหาใหผเรยนแกไขดวยการลองผดลองถกหรอโดยวธการจดระบบเขามาชวยโปรแกรมคอมพวเตอรจะใหขอมลแกผเรยนเพอชวยในการคนพบนนจนกวาจะไดขอสรปทดทสด 2.2.6 คอมพวเตอรชวยสอนประเภทก�รแกปญห� (Problem - Solving) เปนการใหผเรยนฝกการคด การตดสนใจ โดยมการกำาหนดเกณฑใหแลวผเรยนพจารณาไปตามเกณฑนน โปรแกรมเพอการแกปญหาแบงไดเปน 2 ชนด คอ โปรแกรมทผเรยนเขยนเอง และโปรแกรมทมผเขยนไวแลวเพอชวยผเรยนในการแกปญหา 2.2.7 คอมพวเตอรชวยสอนประเภทก�รทดสอบ (Tests) การใชโปรแกรมคอมพวเตอรเพอการทดสอบ มใชเปนการใชเพยงเพอปรบปรงคณภาพของแบบทดสอบเพอวดความรของผเรยนเทานน แตยงชวยใหผสอนมความรสกทเปนอสระจากการผกมดทางดานกฎเกณฑตาง ๆ เกยวกบการทดสอบไดอกดวย

52

เนองจากโปรแกรมคอมพวเตอรจะสามารถชวยเปลยนแปลงการทดสอบแบบปฏสมพนธระหวางคอมพวเตอรกบผเรยนหรอผทไดรบการทดสอบซงเปนทนาสนกและนาสนใจกวา พรอมกนนนกอาจเปนการสะทอนถงความสามารถของผเรยนทจะนำาความรตาง ๆ มาใชในการตอบไดอกดวย

ผรายงานเหนวาคอมพวเตอรชวยสอนประเภทการสอน เปนบทเรยนคอมพวเตอรทเสนอบทเรยนในรปของบทเรยนโปรแกรมแบบสาขา โดยสามารถใชสอนไดในแทบทกสาขาวชา และเปนบทเรยนทเหมาะสมในการเสนอเนอหาขอมลทเกยวกบขอเทจจรง เพอการเรยนรทางดานกฎเกณฑหรอทางดานวธการแกปญหาตาง ๆ เกยวกบคณตศาสตรไดด จงพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนตามรปแบบคอมพวเตอรชวยสอนประเภทการสอน

2.3 ก�รออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมองคประกอบ

สำาคญ 2 สวน คอ องคประกอบดานการออกแบบการสอน และองคประกอบดานการออกแบบหนาจอ (Screen Design) ดงน

2.3.1 รปแบบก�รพฒน�บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

รปแบบในการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน มนกการศกษาไดนำาเสนอหลายรปแบบ ดงน

1) การรออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนของ Roblyer และ Hall

ขนตอนการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนของ Roblyer และ Hall ประกอบดวย 3 ขนตอน ดงน (บปผชาต ทฬหกรณ และคณะ 2544 : 44-46)

53

ขนตอนท 1

ขนตอนท 2

ขนตอนท 3

ภาพท 2.2 แผนผงแสดขนตอนการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนของ Roblyer และ Hall

54

กำาหนดเปา

หมายการสอน

วเคราะหรปแบบการสอน

กำาหนดวตถประสงคเชงพฤตกร

กำาหนดวธการประเมน

ผล

ออกแบบ

กลวธการ

ขนตอนท 2

การยอนกลบเพอทดสอบและปรบปรง

เขยนเอกสารประกอบ

เขยนเอกสารประกอบ

ทบทวนกอนสราง

โปรแก

ขนตอนท 3

สรางโปรแกรมขนแรก

ทดสอบการใช

บทเรยนจบ

ขนตอนท 1 เปนการกำาหนดเปาหมายการสอน วเคราะหรปแบบการสอน ซงประกอบดวยการกำาหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรม กำาหนดวธการประเมนผล และการออกแบบกลวธการสอน ซงกำาหนดอยางชดเจนตงแตเรมตนวางแผนออกแบบบทเรยน

ขนตอนท 2 เปนการออกแบบบทเรยนโดยเขยนเปนผงงาน สรางกรอบแสดงเรองราว (Storyboard) ของบทเรยนวาจะประกอบดวยอะไรบาง มขอความ การเสรมแรง ผลปอนกลบ การดำาเนนขนตอนของเนอหา ขนสดทายของขนตอนคอ การทบทวนการออกแบบกอนนำาไปสรางโปรแกรมบทเรยน และในขนนควรจดทำาเอกสารหรอคมอประกอบสำาหรบผเรยนและผสอน

ขนตอนท 3 เปนการทดลองสรางโปรแกรมบทเรยน มการทดสอบการใชและแกไขปรบปรงบทเรยนใหเปนไปตามวตถประสงคของการออกแบบบทเรยน

2) การรออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนของ Gagne

Gagne ไดกลาวถงขนตอนสำาคญ 2 ประการ ในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ดงน

(1) ผออกแบบตองวเคราะหใหไดวา บทเรยนนนๆ ตองการใหผเรยนไดรบความรและทกษะในลกษณะใด Gagne เรยกผลลพธทเกดจากการเรยนรนวา ผลการเรยนร (Learning outcome) ผลจากการเรยนรทตองการใหเกดกบผเรยนนจะสมพนธกบการกำาหนดวตถประสงคของบทเรยน และการกำาหนดพฤตกรรมทตองการใหผเรยนแสดงออกทางใดทางหนง

55

Gagne ไดแบงผลการเรยนรออกเปน 5 แบบ ดงน

- ความรทเปนลกษณะตวอกษร (Verbal information)

- ทกษะเชงสตปญญา (Intellectual skills)

- กลวธทางความคด (Cognitive strategies)

- ทกษะการเคลอนไหว (Motor skills) - ทศนคต (Attitudes)

ความรทเปนลกษณะตวอกษร หมายถง การแสดงออกถงความรและความจำาทผเรยนสามารถระบหรออธบายเปนคำาหรอประโยค เชน การบอกชอบคคลสำาคญ ชอเมอง หรออธบายความหมายของ สารสนเทศ เปนตน“ ”

ทกษะเชงสตปญญา เปนการแสดงออกของผเรยนทเกยวของกบความรความเขาใจ สามารถประยกตหลกการและแนวคดตางๆ เพอแกปญหา คนหาคำาตอบ แยกแยะ หรอ ใชกฎเกณฑตางๆ เพออธบายสงตางๆ ในเชงลกได เชน อธบายคำาวา “กรวย ครอบครว และ ความสมพนธระหวางเขมนาทและ” “ ” “วนาท ได ในขนสงขนจะเกยวของกบการใชหลกการหรอกฎเกณฑ”ตางๆ เพอการแกปญหา การวเคราะห และสงเคราะหปญหา หรอแมกระทงการคดคนกฎเกณฑขนมาใหม เปนตน

กลวธทางความคด ทกษะการเคลอนไหว และทศนคต Gagne คดวาแมจะมความสำาคญ แตในการนำามาประยกตใชเพอการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนนคอนขาง

56

ยาก แตกยงคงเปนองคประกอบสำาคญทเปนทยอมรบในการออกแบบการสอนในชนเรยน

(2) เมอวเคราะหผลการเรยนรแลว จะตองกำาหนดกลวธการออกแบบบทเรยนการสอน เพอสนบสนนกระบวนการเรยนการสอนใหเปนไปตามวตถประสงคและไดผล การเรยนรทตองการ Gagne ไดแบงกลวธการออกแบบบทเรยนเปนขนตอนตางๆ ไว 9 ขน ดงน

- เราความสนใจ (Gaining attention)

- บอกวตถประสงคการเรยน (Informing learner of lesson objective)

- ทบทวนความรเดม (Stimulating recall of prior knowledge)

- ใหความรและเนอหาใหม (Presenting stimuli with distinctive features)

- ชแนวทางการเรยนร (Guiding learning)

- กระตนผเรยนใหแสดงความร (Eliciting performance)

- ใหผลปอนกลบ (Providing informative feedback)

- ทดสอบความร (Accessing performance)

- การจำาและนำาความรไปใช (Enhancing retention and learning transfer)

57

ขนตอนการสอนทง 9 ขนน ไมจำาเปนตองออกแบบเรยงตามลำาดบขน และไมจำาเปนตองมครบทกขน ทงนขนอยกบรปแบบการสอนและผลการเรยนรทตองการ

3) การรออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทการสอน (Tutorial Instruction)

การสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนสงททกคนสามารถทำาได แตจะทำาไดดหรอทำาไดนาสนใจ มปฏสมพนธกบผเรยนอยางดนนเปนสงทยาก การออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนบเปนสงทจะชวยใหบทเรยนนน ๆ สงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน เทคนคในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทการสอน (Tutorial Instruction) ไดดดแปลงมาจากกระบวนการเรยนการสอน 9 ขน ของ กาเย บรกส และวอกเกอร (Gagne Briggs and Wagner 1988 : 302-330) (สกร รอดโพธทอง 2531 : 1-15) ดงน (1) การเราความสนใจใหพรอมทจะเรยน (Gain Attention) กอนทจะเรยน จำาเปนอยางยงทผเรยนควรจะตองไดรบการกระตนและจงใจใหอยากเรยน ซงทำาไดโดยการใช ภาพส และหรอ เสยงประกอบในการสรางไตเตล (Title) ใชกราฟกขนาดใหญ งาย ไมซบซอน มการเคลอนไหวทสนและงาย ใชสและเสยงเขาชวยใหสอดคลองกบกราฟก ภาพควรจะคางอยบนจอจนกวาผเรยนจะเปลยนภาพเอง ควรจะบอกชอเรองทจะเรยนโดยแสดงบนจอไดอยางรวดเรวและควรนำาเสนอใหเหมาะสมกบวยของผเรยนดวย (2) บอกวตถประสงคของการเรยน (Specify Objectives) การบอก วตถประสงคของการเรยนในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน จะชวยใหผเรยนไดทราบ

58

ลวงหนาถงประเดนสำาคญของเนอหาและเคาโครงของเนอหาอยางกวาง ๆ ชวยใหการเรยนรมประสทธภาพมากขน การบอกวตถประสงคทำาไดหลายแบบ คอ อาจบอกเปนวตถประสงคเชงพฤตกรรมหรอวตถประสงคทวไป ซงการบอกวตถประสงคจะตองใชคำาสน ๆ และเขาใจงาย โดยหลกเลยงคำาทยงไมเปนทรจกและ ไมเขาใจกนโดยทวไป วตถประสงคไมควรกำาหนดหลายขอเกนไป ถาเปน บทเรยนขนาดใหญควรใชวตถประสงคกวาง ๆ ตอดวยเมน (Menu) จากนนจงคอยมวตถประสงคยอย ๆ ปรากฏบนจอทละขอ ๆ ไป โดยใชกราฟกงาย ๆ ประกอบการเคลอนไหวเขาชวย (3) ทบทวนความรเดม (Activate Prior Knowledge) กอนทจะใหความรใหมแกผเรยน ผออกแบบบทเรยนจะตองหาวธการประเมนความรเดมของผเรยนในสวนทจำาเปนตอการทจะเรยนรความรใหมกอน ทงนเพราะผเรยนอาจจะยงไมมความรเดมทจำาเปนตอการเรยนรเนอหานน ๆ มากอน และการทดสอบความรเดมยงชวยในการเตรยมผเรยนใหพรอมทจะรบร ความรใหมอกดวย สำาหรบผทมความรพนฐานมาแลวกจะเปนการทบทวน แตไมจำาเปนจะตองมการทดสอบเสมอไป ในขนนควรออกแบบบทเรยนโดยเปดโอกาสใหผเรยนออกจากเนอหา หรอแบบทดสอบไดตลอดเวลา (4) ใหเนอหาและความรใหม (Present New Information) ในขนนควรใชภาพประกอบกบเนอหาทกะทดรด งายและไดใจความ ภาพทดไมควรมรายละเอยดมาก ใชเวลานานมากไปหรอไมเกยวกบเนอหา เขาใจยาก หรอออกแบบไมเหมาะสม การออกแบบบทเรยนในสวนของเนอหาควรคำานงดวยวาควรใชภาพประกอบเฉพาะสวนเนอหาทสำาคญเทานน ซงอาจจะใชกราฟกในลกษณะตาง ๆ เชน แผนภาพ แผนภม ภาพเปรยบเทยบชวย ใน

59

สวนของเนอหาทยากหรอซบซอนควรใชตวชแนะ (Cue) เชน การขดเสนใต การตกรอบ การกระพรบ การเปลยนสพน ฯลฯ แตไมควรใชกราฟกทยาก จดรปแบบใหนาอาน ยกตวอยางใหเขาใจงาย การนำาเสนอภาพกราฟกควรนำาเสนอเทาทจำาเปนและไมควรใชสเกน 3 สในหนงหนาจอ ควรใชคำาทคนเคยและใหมการโตตอบหลาย ๆ แบบ (5) แสดงความสมพนธของเนอหา (Guide Learning) ผเรยนจะจดจำาไดดหากมการจดระบบการนำาเสนอเนอหาทดและสมพนธกบประสบการณเดมของผเรยน ควรแสดงใหเหนวาสวนยอยมความสมพนธกบสวนใหญและสงใหมมความสมพนธกบความรเดมของผเรยน และในบางครงควรใหตวอยางทแตกตางออกไปบาง ถาหากเนอหายากกควรใหตวอยางทเปนรปธรรม ควรกระตนใหผเรยนคดถงประสบการณเดมของตนเองดวย (6) กระตนการตอบสนอง (Elicit Responses) ในขนนควรเปดโอกาสใหผเรยนไดมสวนรวมคด รวมกจกรรม ซงจะทำาใหผเรยนจดจำาเนอหาไดด ควรใหผเรยนตอบสนองดวยวธการใดวธการหนงเปนครงคราว ไมควรตอบยาว ๆ ควรเราความคดโดยใชกราฟกหรอเกมชวยในการตอบสนอง ควรหลกเลยงการตอบสนองซำา ๆ และไมควรมคำาถามหลายคำาถามใน ขอเดยวกน การตอบสนองของผเรยน คำาถาม และผลยอนกลบควรจะอยในกรอบ (frame) เดยวกน (7) ใหขอมลยอนกลบ (Provide Feedback) บทเรยนจะกระตนความสนใจของผเรยนไดมากถาหากบทเรยนนนทาทายผเรยน โดยจะตองบอกจดมงหมายทชดเจนและการใหผลยอนกลบ ควรใหทนทหลงจากทผเรยนตอบสนอง ใหผเรยนทราบวาตอบถกหรอผด การแสดงคำาถามคำาตอบและผลยอน

60

กลบควรอยในแฟรมเดยวกน ใชภาพงาย ๆ ทเกยวของกบ เนอหามาชวยหลกเลยงการใชภาพทตนตาเพราะจะทำาใหผเรยนสนใจภาพมากกวาเนอหา ไมควรใชกราฟกทไมเกยวของกบเนอหา ควรเฉลยเมอผเรยนทำาผด 1 – 2 ครง อาจจะใชเสยงสงเมอผเรยนทำาถก ใหเสยงตำาเมอทำาผด ใชการใหคะแนนหรอภาพเพอบอกความใกลไกลจากจดหมายและควรเปลยนรปแบบของผลยอนกลบบางเพอเราความสใจ (8) ทดสอบความร (Assess Performance) เพอเปนการประเมนผลการเรยนรและใหผเรยนสามารถจดจำาได ควรคำานงดวยวาแบบทดสอบจะตองตรงกบวตถประสงคของ บทเรยน ขอทดสอบ คำาตอบและขอมลยอนกลบ ควรอยบนแฟรมเดยวกนและนำาเสนอขนมาตอเนองกนอยางรวดเรว ไมควรใหผเรยนพมพคำาตอบทยาวเกนไป ควรใหผลยอนกลบครงเดยวในหนงคำาถามและควรบอกผเรยนถงวธทจะตอบใหชดเจน บอกผเรยนวามตวเลอกอยางอนดวยหรอไมทจะชวยใหการทำาแบบทดสอบ และตองคำานงถงความเทยงตรงและความเชอถอไดของแบบทดสอบ อยาตดสนใจวาตอบผดถาคำาตอบนนยงไมชดเจน ควรใชภาพประกอบในการตงคำาถาม ไมควรตดสนคำาตอบวาผดถาพมพผด วรรคตอนผด ใชแบบตวอกษรผด เชน ตอบเปนตวพมพแทนทจะเปนตวเขยนในภาษาองกฤษ เปนตน (9) การจำาและการนำาไปใช (Promote Retention and Transfer) ควรใหผเรยนทราบวาความรใหมอาจทำาประโยชนไดและบอกผเรยนถงแหลงขอมลทเปนประโยชนตอเนอง

จากแนวความคดทกลาวมาน การออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจะเรมตนท

61

ขนนำา ซงจะเปนสวนทบอกใหผเรยนทราบถงจดมงหมายของบทเรยนและวธการเรยนกบบทเรยน หลงจากนนวงจรการเรยนจงเรมขน เนอหาจะถกนำาเสนอใหผเรยนทำาความเขาใจ จากนนจงมคำาถามใหผเรยนตอบ ถาตอบถกจะมการเสรมแรงถาตอบผดจะมการใหเนอหาเพมเตม ซงบทเรยนจะมลกษณะเชนนไปจนจบบทเรยนดงภาพ

นำาเขาสบทเรยน ขนเสนอเนอหา ขนการถาม-ตอบ

ขนจบบทเรยน ขนขอมลยอนกลบ ขนตรวจคำาตอบ

ภาพท 2.3 แผนภมแสดงลำาดบขนของการสอบแบบ Tutoril

ขนตอนก�รออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบ Tutoril ลำาดบขนตอนใน การออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบ Tutoril นำาเสนอไว ดงน

1) บทนำา (Introduction) (1) ใหเนอหาสน กระชบ (2) บอกจดประสงคเชงพฤตกรรมของบทเรยน (3) บอกวธการเรยนทแนนอนและบอกใหทราบ

ทงหมด (4) บอกใหทราบวากอนเรยนบทเรยน นกเรยนจะตองมความรอะไรกอนบาง

(5) ใหนกเรยนเลอกลำาดบการเรยนเอง โดยเลอกจากรายการและกลบมาท

62

รายการ (Menu) อกเมอเรยนหนวยทไดเลอกไปเสรจเรยบรอยแลว (6) ไมควรใสแบบทดสอบกอนเรยนลงในบทเรยน ใช

แบบทดสอบกอนเรยนเมอเรยนรวานกเรยนตองการและใชแบบทดสอบกอนเรยนแยกตางหากจากบทเรยน

2) การเสนอเนอหา (Presentation of Information) (1) เสนอเนอหาใหสน กระชบ (2) ออกแบบการเสนอเนอหาใหดงดดความสนใจ (3) ไมใชตวหนงสอวงจากบนลงลางหรอลางขนบน

(4) เนนสวนทตองการใหผเรยนทำาความเขาใจ โดยเปรยบเทยบหรอชแนะดวยการใช Highlight

(5) ใชสเพอกระตนหรอเนนสวนสำาคญ (6) หลกเลยงการใชสในเนอหาทว ๆ ไปทไมใชสวน

สำาคญ (7) ตวอกษรตองอานงาย (8) เนนความแตกตางระหวางหวขอใหชดเจน (9) ใชวธการสอนใหเหมาะสมกบเนอหา (10) เตรยมกรอบการเรยนทจะชวยผเรยนในการใช

หรอปฏบตตามไดงาย3) คำาถามและคำาตอบ (Question and Responses)

(1) ใหคำาถามบอย ๆ โดยเฉพาะคำาถามทเกยวกบความเขาใจ

(2) หาทางใหผเรยนตอบคำาถามทางชองทางอน อยาใชเพยงทางแปนพมพ

63

(3) Prompts เปนเครองหมายแสดงใหผเรยนตอบคำาถาม ควรอยใกลทางซายมอของจอมอนเตอร

(4) คำาถามควรมลกษณะทชวยสนบสนนใหตอบคำาถามไดถกตอง

(5) ถามคำาถามจดทสำาคญ ๆ ของเนอหา (6) อยายอมใหผเรยนตอบไดมากกวา 1 ครงใน 1 คำาถาม (7) การเขยนคำาถามแบบเลอกตอบนนทำาไดยาก แตงายในการตรวจและคำาถามแบบนอาจมการเดาได

(8) คำาถามแบบเขยนตอบทำาไดงาย แตยากในการตรวจแตปองกนการเดาได

(9) จะตองรวาจะทดสอบความจำาหรอความเขาใจ และจะตองเลอกชนดของ

คำาถามใหเหมาะสม (10) ภาษาทใชในบทเรยนควรใหมความยากงาย

เหมาะสมกบระดบของผเรยน (11) หลกเลยงการใชคำาถามแบบยอหรอถามในทาง

ปฏเสธ (12) คำาถามไมควรเปนตวหนงสอเลอนจากบนลงลางหรอจาก

ลางขนบน (13) คำาถามจะแสดงบนจอมอนเตอรเมอเสนอเนอหาจบแลว และตองอยใตเนอหานน

4) การตรวจคำาตอบ (Judging Responses)

64

(1) การตรวจคำาตอบเกยวกบเชาวปญญา ครจะตองยอมรบคำาบางคำาทมความหมายใกลเคยงกน สะกดเหมอนกนหรอคำาพเศษตาง ๆ (2) จะตองพจารณาดทงคำาตอบทถกและคำาตอบทผด

(3) ถาเนอหาของคำาตอบถก ใหยนยนคำาตอบนนอกครงหนง

(4) ถาเนอหาของคำาตอบผด ใหขอมลยอนกลบเพอแกไข

5) การใหเนอหาเสรม (Remediation) ใหเนอหาเสรมกบผเรยนทเรยนไมด โดยใหกลบไปเรยนบทเรยนใหมหรอเรยนจากผสอน

6) ลำาดบการเรยนบทเรยน (Sequencing Lesson Segments)

(1) เสนอบทเรยนไปตามลำาดบขน จากงายไปหายาก (2) หลกเลยงการใช Linear Tutorial ควรใช

Branching Tutorial (3) ใหผเรยนควบคมการเรยนโดยใชแปนพมพ ไม

ควรใชเวลาในการควบคมบทเรยน

(4) จดทำาบทเรยนใหสามารถกลบไปเรมตนบทเรยนไดใหมเสมอ

7) ตอนทายของบทเรยน (Closing) (1) เกบขอมลไวสำาหรบการกลบมาเรยนไดใหม (2) ลบขอมลบนจอมอนเตอร

65

(3 ) บอกใหทราบถงการจบบทเรยนดวยขอมลทสนและชดเจน(Alessi and Trollip 1985 : 132-133)

สำาหรบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทผรายงานสรางขน เปนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทการสอน (Tutorial Instruction) ซงเปนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทไดรบความนยมใน การสรางมากทสดประเภทหนง เนองจากการออกแบบขนการสอนทไมตองการความสลบซบซอนนก และศกยภาพของโปรแกรมชวยสรางคอมพวเตอรชวยสอนสวนใหญสนบสนนการออกแบบคอมพวเตอรชวยสอนประเภทการสอน มโครงสรางทวไปและการสบไปในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนดงน

การนำาเขาสบทเรยน

การนำาเสนอบทเรยน

แบบฝกหด/ทดสอบ

การใหผลปอนกลบ

66

การจบบทเรยน

ภาพท 2.4 โครงสรางทวไปและการสบไปในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทการสอน

1) การนำาเขาสบทเรยน ประกอบดวย (1) การเราความสนใจ ซงอยในรปของสวนของหนานำา

เรอง (Title page) ซงบอกชอเรองของบทเรยน (2) การบอกวตถประสงค (3) การชแจงในการสบไปในบทเรยน เชน ใชสญรปแบบ

ใดเมอตองการเรมเรยน ใชสญรปแบบใดเมอตองการออกจากบทเรยน เปนตน

2) การนำาเสนอบทเรยน ไดแก วธและการนำาเสนอเนอหาเปนผลทไดจากการวเคราะหการเรยนการสอนและการวเคราะหแนวคดตามหลกในการเรยนรทเหมาะสมของเนอหานน ๆ ทงในลกษณะของพฤตกรรมและทกษะตาง ๆ ทผเรยนจะตองฝกฝน รวมทงแนวคดทผเรยนจะตองทำาความเขาใจทงนเพอใหเกดการเรยนร

3) แบบฝกหดหรอแบบทดสอบ การใหทำาแบบฝกหดหรอแบบทดสอบนจะเปนการใหโอกาสผเรยนในการตรวจสอบความเขาใจจากการเรยนของตนนนถกตองมากนอยเพยงใด

4) การใหผลยอนกลบ ผลยอนกลบทดควรมลกษณะดงน (1) ผลปอนกลบทดควรเปนผลปอนกลบในลกษณะ

พรอมคำาอธบาย กลาวคอ สามารถอธบายใหผเรยนทราบวา ผเรยนทำาถกหรอผด หากผด ๆ อยางไร เพราะอะไร ซงขอมลจากผลปอนกลบ

67

อาจอยในลกษณะของการชขอผดพลาดของคำาตอบของผเรยนหรออาจเปนการบอกเปนนยใหแกผเรยนในการไดมาซงคำาตอบทถกตอง

(2) ผลปอนกลบทดควรมลกษณะเปนทางบวก กลาวคอ ทำาใหผเรยนไดรบความรสก ทด เชน คำาชมเชยหรอใหรางวล

(3) ผลปอนกลบควรมความหลากหลายและไมกนเวลานานเกนไป

(4) ผลปอนกลบทดควรมคำาเฉลย แตทงนกแลวแตจดประสงคของแบบทดสอบ หากการทดสอบเพอเปนการประเมนและเกบคะแนนไมใชเพอทดสอบความเขาใจหรอใหเกด การเรยนรการใหคำาเฉลยกอาจไมจำาเปน

5) การจบบทเรยน คอการออกจากบทเรยนนนเอง ในขนตอนนควรทจะมการทบทวนสรปเนอหาในสวนทจำาเปนพรอมกบการแนะนำาแหลงความรอน ๆ ทเปนประโยชนในการศกษาเพมเตม และมคำาถามเพอขอการยนยนในการออกจากบทเรยน เพอปองกนความผดพลาดอนเกดจากการกดปมผด

สรปไดวา องคประกอบดานการออกแบบการสอนจะใหความสำาคญทการนำาเอาแนวคด ทฤษฎทเกยวของกบการเรยนการสอน และทฤษฎจตวทยามาประยกตใชในการออกแบบบทเรยน โดยเรมตงแตการประมวลเนอหาวชาทสอน การวเคราะหเนอหา การแบงหนวยเนอหา การกำาหนดรปแบบและกจกรรมการสอน การมปฏสมพนธ และการประเมนการเรยนร

2.3.2 ก�รออกแบบหน�จอ การออกแบบสอมลตมเดยหรอบทเรยน

คอมพวเตอรชวยสอน มองคประกอบหลกของหนาจอ 4 องคประกอบ ดงน

68

1) องคประกอบด�นขอคว�ม ขอความจดเปนองคประกอบหลกทสำาคญทสดใน

การออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน การออกแบบทดผออกแบบตองคำานงถงองคประกอบยอยหลายดาน ดงน รปแบบตวอกษร และขน�ดตวอกษร การเลอกรปแบบและขนาดของตวอกษรทเหมาะสมตองคำานงถงระดบของผเรยนเปนหลก กลาวคอ ผเรยนทจดอยในเกณฑกลมผอานชา (Poor reader) ขนาดของตวอกษรตองใหญกวาผเรยนในกลมทอานคลอง การใชตวอกษรใหญเกนไปทำาใหการอานชาลง เนองจากการทผอานตองกวาดสายยาไปไกล หากใชตวอกษรมขนาดเลกเกนไปอาจทำาใหผเรยนมการอานและการทำาความเขาใจมประสทธภาพนอยลงได

มงานวจยเกยวกบขนาดของตวอกษรทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ พบวาผอานจะใชเวลาในการอานตวอกษรตวพมพภาษาไทยหรอภาษาตางๆ ขนาด 80 ตวอกษรตอบรรทดนอยกวาการอานตวอกษรตวพมพขนาด 40 ตวอกษรตอบรรทด ในขณะทความเขาใจจากการอานตวอกษรทงสองขนาดไมแตกตางกน และขนาดตวอกษร (ภาษาองกฤษ) กบการใชขนาดหวเรองควรอยระหวาง 19 – 37 พอยต ในขณะทตวหนงสอปกตมขนาดประมาณ 12 – 19 พอยต สวนรปแบบของตวอกษรควรใชตวทอานงาย แตหากตวอกษรทไมใชสวนของเนอหาหลก เชน ตวอกษร หวเรองใหญตวอกษรประกอบการออกแบบหรอตวอกษรพเศษอนๆ ผออกแบบอาจใชตวอกษรรปแบบและขนาดตางๆ กนออกไปได แตไมควรมความหนาแนนของตวอกษรมากเกนไป รปแบบและขนาดตวอกษรจะมความสมพนธกบชองวางระหวางบรรทดและระหวางคำาดวย ชองวางระหวางบรรทดท

69

เหมาะสมจะชวยใหอานงายขน แตหากชองวางดงกลาวมากเกนไปกจะทำาใหสญเสยความตอเนองของมโนทศน หลกการทวไปคอ ชองวางระหวางบรรทดนอกจากจะมขนาดเหมาะสมแลว ควรมความสมำาเสมอตลอดการนำาเสนอ คว�มหน�แนนของตวอกษร สวนใหญจะรวมถงความหนาแนนขององคประกอบอนบนจอภาพเขาไปดวย ผลการวจยพบวา ผเรยนจะชอบจอภาพทมความหนาแนนปานกลาง หรอประมาณ 40 % ของพนทหนาจอมากทสด และจะเลอกจอภาพทมความหนาแนนสง หรอประมาณ 50% ของพนทหนาจอ มากกวาจอภาพทมความหนาแนนตำา นอกจากนยงพบวา ในวชาทมเนอหายาก ผเรยนจะชอบจอทมความหนาแนนสง เนองจากจอภาพทมความหนาแนนขององคประกอบตางๆ สงจะมขอมลทชวยใหความเขาใจเนอหาและแนวคดหลกตางๆ ชดเจนและตอเนองขน สของขอคว�ม เปนองคประกอบหนาจอทชวยกระตนความนาสนใจใน การอาน สเปนตวกระตนประสาทการรบรทสำาคญ การใชสทเหมาะสมจะชวยใหอานงายและสบายตา การกำาหนดสขอความตองพจารณาสพนหลงประกอบเสมอ ซงจะเรยกกวาคส คสบางคสามารถใชรวมกนได บางคไมควรนำามาใชรวมกน ผลการวจยพบวา ผเรยนสวนใหญชอบคสอกษรขาวหรอเหลองบนพนสนำาเงน อกษรสเขยวบนพนดำา และอกษรดำาบนพนเหลอง หากใชพนเปนสเทาคสทผเรยนชอบคอ สฟา สแดงสมวง และสดำา สทชอบนอยคอ สสม สมวงแดง สเขยว และสแดง แมงานวจยชนนจะทำาขนในชวงกอนป ค.ศ. 1991 ซงขณะนนจอภาพสามารถแสดงไดเพยง 16 ส (ขณะนจอภาพแสดงไดเปนลานส) แตคสหลกๆ ดงกลาวยงคงสามารถใชอางองในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรได หลกการ

70

ออกแบบคสทควรตองคำานงถงอกประการหนง คอ ควรใชพนหลงเปนสเขมมากกวาสออน เนองจากสเขมจะชวยลดแสงสวางจากจอภาพ ทำาใหรสกสบายตามากกวา การใชสออนเปนพนหลง ซงระยะยาวจะชวยลดความลาของสายตาในการอานจอภาพอนเนองมาจากความจาของสพน

ปจจบนการออกแบบสพนหลงไดรบการพฒนาไปมาก เนองจากประสทธภาพในการประมวลผลและการแสดงผลของคอมพวเตอรพฒนาขนเรวมาก การออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนขณะนมการออกแบบพนหลงใหมพนผวทมลวดลายมมต และใชเทคนคในการออกแบบอยางเตมรปแบบ ในการเลอกสของตวอกษรและขนาดของตวอกษรทเหมาะสม จงควรพจารณาอยางถถวน สของตวอกษรซงมองดชดเจนบนพนสหนาจอบรเวณหนง อาจไมเหมาะสมหรออานยากบนพนสหนาจอเดยวกนแตคนละบรเวณกนกเปนไปได ก�รว�งรปแบบขอคว�ม องคประกอบทเกยวของกบขอความบนจอภาพประการหนง คอ การวางรปแบบขอความ เทคนคในการนำาเสนอขอความใหอานงาย สวยงาม นาสนใจ ทำาไดหลายวธ ผออกแบบสามารถนำาเสนอขอความทละสวน ทละตอน หรอเสนอขอความทงหมดในคราวเดยวกนกไดขนอยกบเทคนคการนำาเสนอทเหมาะสม เชน ในการนำาเสนอเนอหาทเปนขนตอนทจำาเปนตองบรรจอยในจอภาพเดยวกน ผออกแบบอาจเสนอทละขน โดยผเรยนเปนผควบคมการนำาเสนอ ซงจะชวยใหผเรยนมความสนใจเนอหาขอความดกวาการนำาเสนอทงหมดพรอมกน การออกแบบหนาจอจะตองมความเหมาะสมและนาอานซงเปนหลกการออกแบบงานกราฟกทวไปทตองคำานงถงรายละเอยดดงน

71

- ความสมดลของหนาจอโดยรวม (Balance) การเฉลยนำาหนกขององคประกอบบนจอภาพ ซาย ขวา บน ลาง อยางเหาะสมน ผออกแบบจะจดใหมความสมดลแบบแบงครงซายขวาเทากน หรอการจดภาพหรอองคประกอบทซายขวาไมเทากน แตดแลวสมดลกนกได องคประกอบทจะชวยในการจดสมดลของจอภาพน คอ รายละเอยดทกอยางทเรามองเหนในกรอบจอภาพ เชน โทนส ขนาดภาพ ตำาแหนงของภาพ/คำา ชองวาง กราฟกประกอบหนาจอ ปรมาณขอความ ความหนาแนนของภาพ/ขอความ และการใหแสงส

- ความเรยบงาย (Simplicity) เปนสมบตสำาคญของการออกแบบสอทกประเภทซงออกแบบไดไมยาก แตการออกแบบใหมความเรยบงายและนาสนใจดวยนนทำาไดยาก โดยเฉพาะอยางยงการออกแบบขอความ ปจจบนการออกแบบหนาจอคอมพวเตอรจะมองคประกอบของกราฟกในรปแบบตางๆ กนเกยวของดวย เชน ภาพนง ภาพเคลอนไหว ภาพวาด และอนๆ โดยยงมขอความเปนองคประกอบหลก ความเรยบงายโดยทวไปจงมกกลาวโดยรวมซงหมายถง การออกแบบหนาจอคอมพวเตอรทผออกแบบไดจดผสมผสานองคประกอบรวมตางๆ เขาดวยกน เพอใหเกด การสอสารระหวางผเรยนและคอมพวเตอรอยางมระบบ อานงาย เขาใจงาย และผเรยนไดรบความรหรอเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ

2) องคประกอบด�นภ�พและกร�ฟก มคำากลาววา ภาพหนงภาพมคณคาเทยบไดกบ“

คำาพดหนงพนคำา ” การออกแบบคอมพวเตอรชวยสอน หรอการออกแบบสอการสอนทกประเภท ผออกแบบจะพยายามใชภาพประกอบการอธบายหรอขอความเสมอ ซงจะชวยลดความแตกตางของผเรยน

72

เชน เพศ ภมหลง พนฐานนวตกรรม พนฐานดานสงคม ฯลฯ ใหนอยลง ชวยใหความเขาใจของผเรยนเปนไปในทศทางเดยวกนมากขน

ลกษณะของภาพและกราฟกทใชประกอบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน สามารถศกษาและอธบายไดในภาพรวมหรออาจแยกอธบายตามลกษณะเฉพาะของภาพแตละประเภทได (บปผชาต ทฬหกรณ และคณะ 2544 : 60 อางถงใน Dwyer, 1978) ไดศกษาการรบรภาพและคำาของกลมตวอยางจำานวนมากและมขอสรปเกยวกบการรบรจากภาพตางๆ ซงมความเหมอนจรงตางกนทงภาพสและขาว-ดำา พบวา ภาพสเหมอนจรงใหการรบรไดดทสด ในขณะทภาพขาว-ดำาเหมอนจรงใหประสทธภาพสงสดในกลมขาว-ดำาดวยกน สวนในกลมภาพส ภาพสเหมอนจรงยงคงใหประสทธภาพตอการเรยนรมากทสดเชนกน

นอกจากการศกษาเกยวกบความเหมอนจรงของภาพทสงผลตอการเรยนรแลว Dwyer ยงไดศกษาวจยเกยวกบการเรยนร การจำา และการระลกได มขอสรปดงน

ก�รเรยนร

1 % โดยการชม10 % โดยการสมผส30 % โดยการดมกลน11 % โดยการไดยน

73

83 % โดยการมองเหน

ภาพท 2.5 การเรยนรผานประสามสมผส

ก�รจำ�

10 % จากสงทเราอาน20 % จากสงทไดยน30 % จากสงทไดเหน50 % จากสงทไดเหนและไดยน70 % จากสงทไดพด90 % จากสงทไดพดและไดทำา

ภาพท 2.6 เราจำาไดอยางไร

วธสอนระลกไดหลง

จากสอนแลว 3 ช.ม.

ระลกไดหลงจากสอนแลว

3 วน

74

ก. บอกใหทำาข. แสดงใหดค. บอกวธการและแสดงใหด

70 %72 %85 %

10 %20 %65 %

ภาพท 2.7 ผลของวธสอนทมตอการระลกได

แมการวจยจะยนยนถงประสทธภาพของการใชภาพประกอบการสอนวา มผลดตอการเรยนรของผเรยนกตาม แตผลงานวจยบางชนไมไดสนบสนนขอสรปดงกลาว Dwyer กลาววา มองคประกอบภาพอกหลายอยางทเกยวของกบประสทธภาพหรอภาพนนๆ อาจมความละเอยดของภาพ (ขอมล) มากเกนไปหรอนอยเกนไป ขอมลในภาพทนอยเกนไปจะไมดงดดใหผเรยนสนใจดภาพ ขอมลในภาพทมมากเกนไปอาจทำาใหผเรยนเบอทจะดหรอคนหาความสมพนธกบขอความทไดอานหรอไดยน

ดงนนการเลอกภาพประกอบการสอนจงมความสำาคญตอผเรยนอยางยง นอกจากจะชวยทำาใหผเรยนเขาใจเนอหามากขน มความจำาระยะยาวดขน และกลมผเรยนมความเขาใจตรงกนมากขนแลว การใชภาพประกอบการสอนหรอการนำาเสนอชวยสงเสรมการเรยนร ดงน

- ผเรยนมความสนใจและตงใจทจะศกษามากขน มแรงจงใจ เกดความอยากร อยากเหน และเกดสมาธในการเรยน

- ครสามารถใชภาพเพอการตอบสนอง หรอใหผลปอนกลบไดอยางด

75

- ครสามารถใชภาพเพอการสรป การเสรมความร การอธบาย หรอการจดความรในสวนทเกยวของ

- ครสามารถใชภาพเพอเปนรางวล หรอเปนภาพสะสม

- ครใชภาพเพอกระตนความคด หาความสมพนธเกยวโยง

- ผเรยนไกเหนในสงทหาดไดยากหรอไมมโอกาสเหนจากของจรงไดเลย

- การสอนหรอการอธบายเนอหาหรอแนวคดทซบซอนหรอเปนนามธรรมงายขน

จากผลการวจยตางๆ ไดสรปเปนหลกการใชภาพประกอบการสอนไว ดงน

- ควรเสนอภาพใหเปนระเบยบ มลำาดบขนทสอดคลองกบเนอหาและดงาย

- ภาพทใชควรสอดคลองกบจดมงหมาย เนอหา และวยของผเรยน

- หลกเลยงการใชภาพจำานวนมากๆ หรอภาพทมรายละเอยดมากเกนไปหรอนอยเกนไป

- ผเรยนควบคมการเรยนรภาพ - ภาพๆ หนงควรใชเพอเสนอแนวคดหลกแนวคด

เดยว - ลกษณะของภาพตองนาสนใจ ชวนมอง และม

ขนาดพอเหมาะกบหนาจอ หรอสภาพแวดลอมอนๆ - ภาพควรมความชดเจน สงเกตงาย และมความ

หมาย

76

นอกจากนยงมผลการวจยเกยวกบภาพสรปได ดงน

- เดกๆ จะชอบภาพประกอบทงภาพนงและภาพเคลอนไหวทเปนสมากกวาขาว-ดำา

- เดกเลกจะชอบภาพถายทเรยบงาย มรายละเอยดนอย แตเมอเดกโตขนจะตองการรายละเอยดของภาพมากขน

- เดกชายและเดกหญงชอบภาพทมลกษณะเดยวกน

- ผเรยนจะชอบภาพทมสออนลงตามวยทมากขน - ภาพทนำาเสนอควรเปนภาพทผเรยนคนเคย - การใชภาพประกอบทเหมาะสมจะชวยใหการ

เรยนรดขน - การนำาเสนอกราฟกแบบเคลอนไหว จะทำาใหเกด

การเรยนรและดงดดความสนใจของผเรยนไดดกวา - การออกแบบหนาจอไมควรมการเสรมแตงมาก

เกนไปเพราะจะเพมเวลาในการเรยนมากขน 3) องคประกอบด�นเสยง

การรบรทางประสาทหเปนชองทางสำาคญรองลงมาจากประสาทตา ผลจากการวจยพบวา มนษยเรยนรจากการไดยน 11 % และจำาไดจากการไดยน 20 % ซงเมอเปรยบเทยบกบการเรยนรจากการมองเหนพบวา มนษยเรยนรจากการมองเหน 83 % และจำาไดจากการมองเหน 30 % จะเหนวาการเรยนรจากการไดยนไดฟงอยางเดยวยงมประสทธภาพนอยกวาการเรยนรและการจำาจากการมองเหนอยมาก แตหากผสอนออกแบบการเรยนรใหผเรยนใชประสาทสมผสทงสองทาง การเรยนรโดยการไดยนและไดเหนจะ

77

สงถง 94 % และการจำาไดจะเพมเปน 50 % เมอเทยบกบชองทางอนๆ ทเหลอ (บปผชาต ทฬหกรณ และคณะ 2544 : 63-68 อางถงใน Dwyer : 1978)

รปแบบของเสยงทใชประกอบบทเรยน มดงน เสยงบรรย�ยหรอเสยงพด

(Speech/Narration) เปนรปแบบเสยงทพบเหนในบทเรยนทวไป จดเดนจะอยทการเลอกเสยงใหสอดคลองกบเนอหา สอดคลองกบระดบผเรยน มความชดเจนและผบรรยายหรอผพดมลลาการใช เนนถอยคำาทนาสนใจชวนตดตาม จดเดนดงกลาวนแบงออกเปน 2 สวน คอ จดเดนดานคณภาพเสยง และจดเดนดานการออกแบบเสยง การออกแบบเสยงสำาคญอยทการเตรยมบทเสยง (Sound script) ผออกแบบบทเสยงจะตองออกแบบการใชถอยคำาใหสละสลวย สอความหมาย กะทดรด จงใจ มจงหวะคลองจองกบการนำาเสนอภาพและขอความหนาจอและสอดคลองกบตวผเรยน

ขอบกพรองของการออกแบบเสยงบรรยายในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทพบเหนบอยครง คอ การใหผบรรยายอานตามขอความหนาจอ ซงดเหมอนเปนการอานใหฟง ลกษณะนมผลเสยมากกวาผลด ผลเสยคอผเรยนจะสบสนระหวางเสยทไดยนกบขอความทตนเองกำาลงอานอย ผเรยนบางคนอานเรวกวาเสยงบรรยาย บางคนอานชากวาเสยงบรรยาย การปรบความเรวในการอานของผเรยนใหพอดกบเสยงบรรยายทำาไดยาก ผเรยนจะมความรสกวาเสยงบรรยายรบกวน การอาน วธแกไขทำาไดหลายวธ เชน การเปดโอกาสใหผเรยนคลกปมเพอฟงหรอปดเสยงบรรยาย หรอการออกแบบใหมเสยงบรรยายเฉพาะการสรปความคดรวบยอด หรอการนำาเขาสการเรยนรในสวนเนอหาทจำาเปนเทานน

78

ในการสอนวชาคณตศาสตร เสยงบรรยายประกอบการสอนเนอหาซงเสนอเปนขนเปนตอนมความจำาเปนมาก การปรากฎของภาพ (ตวเลขหรอขอความสนๆ) ประกอบกบเสยงทบอกทมาทไป บอกกฎเกณฑ ฯลฯ จะชวยทำาใหผเรยนเขาใจดขนและเรวขนกวาการใหผเรยนอานเอง การสอนลกษณะน คำาอธบายทยาวและตอเนองจะถกตดตอนออกเปนเสยงประกอบการนำาเสนอเปนขนๆ โดยขอความทใชประกอบบนจอภาพจะมเทาทจำาเปนเทานน

เสยงเอฟเฟกต (Sound Effect) หรอเรยกวา เสยงประกอบภาพ จำาแนกเปน 2 ประเภทหลก คอ Synchronize sound เปนเสยงหลกทเกดจากการกระทำา (Action) โดยตรงจากจอภาพ มกเปนสญญาณเสยงสนๆ เชน เสยงแกวแตก ลกโปงแตก เคลอนยายสงของ การลากเสน การกระพรบ หรอ Highlight ภาพหรอตวอกษร อกประเภทหนง คอ เสยงฉากหลง (Background sound) เปนเสยงทยาวนานกวาเสยง Synchronize sound เปนเสยงทำาใหผเรยนเกดอารมณและความรสกคลอยตามเนอหาหรอภาพเหตการณทปรากฎบนหนาจอ ในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนน ผออกแบบจะใชเสยงฉากหลงนประกอบการเสนอหวเรองหรอบทนำา เพอชวยสรางความนาสนใจของบทเรยนและอาจใชเสยงรปแบบนนำาเสนอเนอหาสวนอนๆ ไดดวย ทงนขนอยกบผออกแบบวาเหนสมควรจะใชอยางไรในชวงใดบาง

เนองจากสญญาณเสยงแบบเสยงฉากหลงทยาวตอเนองและสอดคลองกบเนอหาบทเรยนไมคอยม การสรางขนเองกทำาไดยาก ดงนนผออกแบบบทเรยนทวไปมกใชเสยงสญญาณสนๆ เหลานจาก Audio clip ซงหาไดไมยากนก หากตองการเสยงทม

79

ความยาวมากกใชวธสงใหเลนวน ซงจะชวยทำาใหโปรแกรมใชเนอทนอยลงดวย

เสยงดนตร (Music Background) สามารถจดรวมอยในรปแบบของเสยง Background แตในการผลตคอมพวเตอรชวยสอนหรอการนำาเสนอดวยคอมพวเตอรนน เสยงดนตรจะไมนยมใชเสยงทผลตจากเครองดนตรทบนทกเสยงผานอปกรณทตอพวงกบระบบคอมพวเตอรโดยตรง เนองจากใชหนวยความจำามาก แตใชเสยงจากโปรแกรมสรางเสยงดนตรโดยเฉพาะ เสยงดนตรดงกลาวนเรยกกนโดยทวไปวา MIDI (Music Instrument Digital Interface) ซงใชเนอทนอยกวาเสยงดนตรชนด Audio file (บนทกเสยงโดยตรงจากเครองดนตร)

หลกการออกแบบเสยงประกอบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

- ควรเลอกลกษณะเสยงใหเหมาะกบเนอเรองและระดบผเรยน

- ความยาวของเสยงควรสอดคลองกบระยะเวลาการแสดงภาพหากเสยงนนเปนเสยงเอฟเฟกต

- คณภาพของเสยงไมวาจะเปนเสยงพด เสยงบรรยาย หรอเสยงดนตร ตองชดเจน ถกตอง

- ผเรยนควรปรบความดงของเสยงและเลอกทจะฟงหรอไมฟงเสยงบรรยายได

- ไมควรใชเสยงประกอบ เสยงเอฟเฟกตหรอเสยงดนตรมากเกนไป

- ไมควรเลอกรปแบบเสยงทใชหนวยความจำามาก

80

- การใชเสยงเพอบอกหนาทของปม หรอรายการใหเลอกตางๆ ควรชนและกระชบ

- การใชเสยงเปนตวปอนกลบเมอตอบคำาถามถกหรอผดนน เมอผเรยนตอบถกควรใชเสยงสงและเราใจ หากตอบผดควรใชเสยงสนและตำา หรออาจแสดงวาผดดวยคำาพดหรอเครองหมายผดหรอรปแบบอนๆ ทผเรยนไมชอบ

- ไมควรบนทกเสยงบรรยายและเสยงแบคกราวดซอนไวดวยกน เพราะหากการบนทกมความดง-คอยไมเหมาะสม การควบคมความดงของเสยงหนงจะสงผลกระทบตออกเสยงหนง

- ไมควรออกแบบใหมเสยงอานขอความทเปนเนอหา นอกจากวตถประสงคเฉพาะ เชน การสอนอาน หรอการสอนเดกเลกดวยขอความสนๆ

- การบนทกเสยงอาน ผบนทกเสยงควรตองจดบนทกสภาพแวดลอมและการตดตงอปกรณทเกยวกบการบนทกใหละเอยด ทงนเสยงจะไดไมผดเพยนเมอมการแกไขเสยงภายหลง

- ควรมความสมำาเสมอในการใชเสยงเอฟเฟกตประกอบการควบคมกจกรรมตางๆ บนจอภาพ เชน เสยงทใชประกอบการเลอกปมควบคมเสนทางเดนของโปรแกรม

- มปจจยหลายอยางทสงผลตอการเรยนร ดงนนผออกแบบเสยงควรตองนำาบทเรยนไปทดลองใชกบกลมตวอยางและควรตองแกไขใหเกดประสทธภาพสงสดกอนนำาไปใชจรง

4) องคประกอบด�นก�รควบคมหน�จอ - การออกแบบจอภาพจะมความเรยบงายหรอซบ

ซอนมากนอยเพยงใดนนขนอยกบองคประกอบหลายดาน เชน เนอ

81

เรอง สอประกอบเนอเรอง (ภาพ กราฟก วดทศน เสยง ฯลฯ) วธการนำาเสนอเนอเรอว (ม Hypertext มเมนยอย มสวนใหความชวยเหลอ หรอ Help ฯลฯ) องคประกอบเหลานจะมความสมพนธกบการออกแบบควบคมหนาจอเปนอยางมาก แนวคดงายๆ ในการออกแบบปมควบคมหนาจอ คอ จะตองมความสอดคลองกบกจกรรมการเรยน สอดคลองกบองคประกอบมลตมเดยทเปดโอกาสใหผเรยนไดเลอกศกษา และสอดคลองกบหลกการออกแบบสอ การสอนเพอการเรยนรดวยตนเอง

สรปไดวา องคประกอบดานการออกแบบหนาจอเกยวของกบเทคนคในการนำาเสนอเนอหาบนจอภาพคอมพวเตอร การจดองคประกอบของหนาจอ การใชภาพ กราฟก เสยง ส และตวอกษร เพอการนำาเสนอเนอหาทสอดคลองกบทฤษฎการเรยนรและทฤษฎการรบร และเกยวของกบการออกแบบหนาจอเพอใหผเรยนสามารถควบคมกจกรรมการเรยนรไดอยางมประสทธภาพตามความสามารถของแตละคน 2.4 ประโยชนของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

การศกษาคนควาเกยวกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนพบวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมประโยชนตอผเรยนและครผสอนหลายประการ กลาวโดยสรปไดดงน (Hall. 1982 :362 , Morris. 1983 :12 อางจาก ปยะรตน จตมณ 2546 : 15-16 และวชระ วชชวรนนท 2542 : 5-6)

2.4.1 ประโยชนของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนตอผเรยน

1) สงเสรมใหผเรยนเรยนตามเอกตภาพ

82

2) ทำาใหผเรยนตนเตน ไมเบอหนาย เพราะมการปอนกลบ (Feedback) ทนท มส ภาพ และเสยง

3) ทำาใหผเรยนสามารถทบทวนบทเรยนทเรยนไปแลวกครงกไดตามตองการ

4) ยดผเรยนเปนสำาคญ ไมคำานงถงความแตกตางของผเรยน

5) ผเรยนสามารถควบคมการเรยนของตนเองได

6) ทำาใหผเรยนฝกคดอยางมเหตผลเพราะตองคอยแกปญหาอยตลอดเวลา

7) สรางนสยความรบผดชอบใหเกดขนในตวผเรยน

8) ทำาใหผเรยนสามารถเรยนรไปทละขนตอนจากงายไปหายาก

9) ทำาใหผเรยนมเจตคตทดตอวชาทเรยนและสรางแรงจงใจใหกบผเรยน

10) ทำาใหผเรยนเรยนไดดกวาและและรวดเรวกวาการสอนตามปกต

2.4.2 ประโยชนของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนตอครผสอน

1) ทำาใหครผสอนสามารถตรวจสอบความสามารถของผเรยนไดเปนรายบคคล

2) ทำาใหครผสอนควบคมชนเรยนไดเปนอยางด เพราะผเรยนมความสนใจและมความตงใจในการเรยนมากขน

3) ทำาใหชวยแบงเบาภาระของครผสอน

83

4) ทำาใหครผสอนประเมนผลและวดผลการเรยนของผเรยนไดสะดวกและรวดเรว

5) ทำาใหการสอนของครผสอนมประสทธภาพและประสทธผลมากขน

สรปไดวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมประโยชนตอผเรยน คอ ยดผเรยนเปนศนยกลาง สามารถสรางแรงจงใจในการเรยนรของผเรยน และครผสอน คอ ครผสอนสามารถตรวจสอบผลการประเมนไดสะดวกและรวดเรวจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน และทำาใหการจดการเรยนการสอนมประสทธภาพมากขน 2.5 ขนตอนก�รพฒน�บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนกระบวนการทจะตองปฏบตอยางตอเนอง ซงจะตองใชทงความวรยะ อตสาหะ และความรความสามารถของผปฏบตเปนอยางมาก โดยมเปาหมายอยทการสรางคณภาพหรอประสทธภาพเชงความร เพอรบประกนไดวาบทเรยนทพฒนาขนนนมคณคาตอการศกษาและชวยใหผเรยนบรรลวตถประสงคจากการใชบทเรยนนนไดในระดบใดบาง ตลอดจนสามารถสรางสรรครปแบบการนำาเสนอเนอหาความรใหเหมาะสมกบพฤตกรรมและการตอบสนองของผใชบทเรยน (วฒชย ประสารสอย 2544 : 28-31)

84

ภาพท 2.8 แสดงขนตอนการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

จากแผนผงแสดงขนตอนการบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน แตละขนตอนดำาเนนการดงน

1.0 วตถประสงคทวไป (Goal/Objectives) ไดแก กำาหนดวาบทเรยนทพฒนาขนนตองการจะนำาไปใชเพอใคร และตองการใหเรยนรอะไรบาง จากการศกษาและวเคราะหคำาอธบายรายวชารวมไป

85

1.0 วตถประสงคทวไป

2.0 รายละเอยดของเนอหา

3.0 วเคราะหเนอหา

4.0 วตถประสงคเชงพฤตกรรม

5.0 กลยทธทางการสอนและนำาเสนอ

6.0 ออกแบบและลงมอสรางบทเรยน

7.0 นำาเสนอตอผเรยน

8.0 การวดและประเมนผล

ถงแผนการจดการเรยนการสอนในรายวชาทตองการนำามาสรางเปนสอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนอกดวย

2.0 รายละเอยดของเนอหา (Content Specification) ไดแก เนอหาความรทกำาหนดไว เพอใหผเรยนเกดพฤตกรรมตามวตถประสงค ซงอาจจะไดจากการวเคราะหเนอหาของหลกสตร การสมภาษณผเชยวชาญ การสมมนาทางวชาการ หรอคนหาเพอจดระบบจากแหลงทรพยากรอนแลวนำามาวเคราะหความสำาคญและคณคาของบรณาการดานเนอหา รวมไปถงการศกษาและกำาหนดคณสมบตของเนอหาความรและกจกรรมบทเรยนทเหมาะสมกบระดบความสามารถของผเรยนดวย

3.0 วเคราะหเนอหา (Content Analysis) วธการนจะเรมตนจากการวเคราะหงาน (Task Analysis) เพออธบายกจกรรมการเรยนการสอนและจดลำาดบกจกรรมเหลานนใหเหมาะสม ถกตอง และสอดคลองกบวตถประสงคทวไปจนไดรายละเอยดของเรองทจะสอนหรอหวขอการสอน (Topic Content) ตอจากนนจงนำาเอารายละเอยดทไดมาทำาการแบงออกเปนหนวยยอยตามความเหมาะสม การแบงเนอหาควรแบงแตละตอนใหสมดลและสมพนธกน อาจสลบหวขอใหมหรอรวมหวขอทคลายคลงกนไดเพอใหตอเนอง หรอเพมเตมเพอความเขาใจกยอมทำาได ขอสำาคญ คอ ไมควรตดทอนเนอหาใหนอยกวาทกำาหนด

4.0 วตถประสงคเชงพฤตกรรม (Behavioral Objectives) เปนการกำาหนดพฤตกรรมเชงความร (Knowledge-Base Behavior) เพอใหผเรยนไดรบรวาเมอเรยนจบบทเรยนแลวจะไดรบสงใดจากการเรยน

86

การกำาหนดวตถประสงคในการเรยนเอาไวลวงหนาอยางชดเจนและเฉพาะเจาะจง เปนการบอกใหผเรยนไดรบรวาตนเองจะไดรบการพฒนาความสามารถ (Competency-Base Learning) จนประสบผลสำาเรจในการเรยนอยางไร และชวยใหผเรยนมผลสมฤทธตามระดบความสามารถจาก การกำาหนดระดบขนเพอจดสภาวการณการเรยนการสอนลวงหนา

5.0 กลยทธทางการสอนและนำาเสนอ (Teaching Strategies & Models of Delivery) ไดแก การเลอกวาจะใชวธสอสารเพอใหเกดการรบร เชน การนำาเสนอขอมลเนอหาดวยขอความ รปภาพ ภาพเคลอนไหว เปนตน โดยกำาหนดหลกการใหสอดคลองกนกบวตถประสงคเชงพฤตกรรมและธรรมชาตขอวเนอหาวชา เพอนำาไปสการเรยนรในทสด

การกำาหนดกลยทธทางการเรยนการสอนและนำาเสนอโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนควรแบงเนอหาออกเปนหนวยยอยทสมพนธกนเปนอยางดและนำาเสนอเนอหาความรนนทละนอย เพอใหผเรยนประสบผบสำาเรจในการเรยนทตอเนองและถาผเรยนไดใชศกยภาพภายในตนเองอยางเตมทแลวยงไมบรรลวตถประสงคกยงสามารถเรยนซำาไดไมจำากดครง

6.0 ออกแบบและลงมอสรางบทเรยน (Design & Implementation) ในขนตอนนเกยวของกบการเตรยมผลตบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ไดแก การนำาเอารายละเอยดทไดจากการปฏบตทผานมาทงหมดมาจำาแนกรายละเอยดเปนการเฉพาะในแตละสวน และเปนการกำาหนดแผนและวธการปฏบตในรายละเอยดทเกยวของ เพอใหไดขอมลในการปฏบต หากพบวามขอบกพรองทสวนใด ควร

87

ปรบปรงและแกไขใหบกพรองมนอยทสดเรยก ขนตอนการเขยนบทดำาเนนเรอง หรอเรยกวา การเขยนสครปต

การออกแบบและสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจะตองประกอบดวยบคลากรดานตางๆ เชน ผเชยวชาญดานหลกสตรและการสอน ผเชยวชาญดานเทคโนโลยการศกษาทมความรความสามารถทจะใชโปรแกรมคอมพวเตอรเพอทจะกำาหนดเปาหมายและความเหมาะสมของกลวธทจะใชนำาเสนอบทเรยน เชน การออกแบบการสอน การจดวางรปแบบเพอนำาเสนอ การออกแบบจอภาพทสอความหมายไดชดเจน ตลอดจนวธนำาเสนอแบบสอประสม

7.0 นำาเสนอตอผเรยน (Delivery) เปนวธการทจะนำาไปสกระบวนการหาประสทธภาพ โดยคำานงถงหลกการดานความยดหยน (Flexibility) และสรางรปแบบนำาเสนอใหเหมาะสมกบระดบความสามารถของผเรยน

การใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมขอจำากดในดานความยดหยนเมอเปรยบเทยบกบการสอนโดยครผสอน เพราะผเรยนจะเผชญหนาและตดตอสอสารกบคอมพวเตอรซงเปนสงทไมมชวตจตใจตลอดเวลา ดงนนควรเลอกวธนำาเสนอความรอยางรอบคอบรดกม โดยอาจจะใชวธออกแบบกจกรรมในบทเรยนใหผเรยนไดมโอกาสไดรบการสอนซอมเสรม(Remedial Twaching) เพอเสรมสรางความรวมมอกนระหวางผเรยนกบผเรยน และผเรยนกบผสอน ซงเปนการสรางบรรยากาศของการใชนวตกรรมและเทคโนโลยใหสอดคลองกบการสงเสรมพฒนาการทางเจตคต หรอเขาใจความรสกของมนษย เพอสรางบรรยากาศการจดสภาวการณสำาหรบการสอนตามแนวความคดของการสอนแนวใหม (Altrmative Teaching) ทมงเนนใหบรรลในหลกการสำาคญโดยสรป ดงน

88

1) เนนความเปนกนเองระหวางผสอนกบผเรยนและไมเครงเครยด

2) เปดโอกาสใหผเรยนไดมสวนรวมในการเรยน 3) ผเรยนมเสรภาพในการเลอกเรยนสงทตนเองสนใจ

และใชเวลาเรยนไดอยางเตมท 4) เนนกจกรรมแบบความรวมมอกนของกลมมากกวา

การแขงขน ดงนน หากพบวามขอบกพรองในบทเรยนตอนใดตอนหนง

ควรปรบปรงหรอแกไขใหสมบรณมากทสดกอนการนำาไปใชในการเรยนการสอน

8.0 การวดและประเมนผล (Evaluation) ไดแก การประเมนระหวางการพจารณาดานเนอหาและกจกรรมการเรยน เพอใหไดตามเกณฑทกำาหนดเอาไวในเบองตน เชน การประเมนความถกตอง ความเหมาะสม และครอบคลมเนอหาและกจกรรมการเรยนทจะจดใหมขนในบทเรยนนน รวมทงการประเมนสรปซงเปนขนการประเมนทงดานเนอหาและกจกรรมทสอดคลองกบวตถประสงคทวางไวเพอการหาประสทธภาพของบทเรยน

3. ทฤษฎก�รเรยนรเพอออกแบบคอมพวเตอรชวยสอน

3.1 ทฤษฎพฤตกรรมนยม พนฐานความคดของทฤษฎพฤตกรรมนยมโดยสรป

เชอวา พฤตกรรมของมนษยนนเกดขนจากการเรยนร สามารสงเกตพฤตกรรมไดในรปแบบตางๆ กน และเชอวาการใหตวเสรมแรง (Reinforcer) จะชวยกระตนใหเกดพฤตกรรมตามตองการ นก

89

จตวทยาทไดรบการยอมรบในกลมน ไดแก Pavlov นกวทยาศาสตรทมชอเสยงของรสเซย Watson นกจตวทยาชาวอเมรกน ซงไดรบการยอมรบวา เปนบดาของจตวทยากลมพฤตกรรมนยม และ Skinner ชาวอเมรกน ทโดดเดนในการนำาทฤษฎดานจตวทยามาประยกตใชเพอการเรยนการสอน โดยเฉพาะอยางยงทฤษฎทเกยวของกบการเสรมแรง ไดศกษาวจยอยางตอเนองจนถงปจจบน

Skinner เชอวา ตวเสรมแรงเปนตวแปรสำาคญในการเปลยนพฤตกรรมหรอ การเรยนรของผเรยน เกยวของกบความเรว ความอดทนในการทำางาน ความสามารถบงคบตนเอง และชวยใหเกดความคดสรางสรรค การเสรมแรงอาจเปนรปแบบของการใหรางวลทเหมาะสมหรอ อาจเปนความพงพอใจทเกดขนจากความสำาเรจในการเรยนหรอทำากจกรรม หลกการของ Skinner ไดนำาไปพฒนาเปนรปแบบการสอนแบบโปรแกรม ซงเปนโครงสรางสำาคญในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนปจจบน

โครงสรางหลกบทเรยนแบบโปรแกรมของ Skinner เนนแนวคดหลก ดงน

1) แบงบทเรยนแตละบทออกเปนสวนยอยเปนขนๆ อาจเรยกวา เฟรม ในแตละเฟรมจะประกอบดวยเนอหาซงเปนความคดรวบยอดทตองการใหผเรยนไดเรยนรและทำาควมเขาใจ

2) การจดกรอบเนอหาหรอเฟรม ตองเรยงลำาดบเนอหาจากงายไปยากเพอจงใจใหผเรยนไดเรยนรและตอบคำาถามเปนขนๆ

3) ผเรยนตองตอบคำาถามทกเฟรมใหถกตอง กอนทจะขามไปศกษาเนอหาเฟรมตอๆ ไป เฟรมเสรมเนอหาอาจมความจำาเปนกรณทผเรยนตอบคำาถามผด

90

4) การเสรมแรงจะมทกครงทผเรยนตอบคำาถาม ผเรยนจะไดผลปอนกลบวาตอบถกหรอผดในทนททนใด

5) บทเรยนแบบโปรแกรมจะไมกำาหนดชวงเวลาในแตละเฟรม แตจะขนอยกบผเรยนเปนสำาคญ

Skinner ไดแยกลกษณะของตวเสรมทชวยใหเกดแรงจงใจออกเปน 3 ลกษณะ คอ ตวเสรมแรงทเปนวตถสงของ ตวเสรมแรงทางสงคม และตวเสรมแรงภายในตนเอง ในแงของนกวชาการและครผสอนควรหลกเลยงการใหแรงเสรมในลกษณะของรางวลทเปนสงของ เนองจากการใหรางวลในลกษณะนจะลดแรงจงใจภายใน (Intrinsic motivation) ซงเปนแรงจงใจทเกดขนจากความตองการกระทำาของบคคลนนๆ

นกการศกษาในกลมพฤตกรรมนยมไดนำาแนวคดเรองการเสรมแรงของ Skinner มาประยกตใชในการออกแบบเรยนคอมพวเตอรชวยสอน โดยพยายามหาวธใหการเรยนจากบทเรยน ไมนาเบอ ไดความสนกและความร Malone (1980) เปนนกวจยผหนงทใหความสนใจเกยวกบองคประกอบของเกมคอมพวเตอรทชวยใหเดกเกดความกระตอรอรนและความสนกสนาน โดยสำารวจการเลนเกมตางๆ ของเดกจำานวน 25 เกม แลวใหเดกเลอก 3 เกม ทเดกชอบ และจดเรยงลำาดบเกมตางๆ ทเดกสวนใหญมากทสด 3 อนดบ Malone พบวา องคประกอบของตวเสรมแรงททำาใหเกมเหลานนไดรบความนยมและเปนแรงจงใจสำาคญททำาใหเดกนยมเลนอยางมาก คอ ความทาทาย (challenge) จตนาการเพอฝน (fantasy) และความอยากรอยากเหน (curiosity)

91

คว�มท�ท�ย เปนความตองการของมนษยทจะเอาชนะสงทตนเองคาดวาจะเอาชนะ มนกการศกษาหลายทานพยายามศกษาและรวบรวมลกษณะของกจกรรมททาทายไว ดงน

- ความยากของกจกรรมจะตองเหมาะสมกบทกษะและความสามารถของผทดสอบ (ผกระทำา) และผทดสอบเองกสามารถจะเพมหรอลดระดบความยากงายของกจกรรมไดตามความตองการ

- เกณฑการวดกจกรรมทไดกระทำาไปตองชดเจน ผทดสอบสามารถวดและประเมนไดตลอดเวลาวา กจกรรมทกำาลงกระทำานนดขนาดไหน ถกตองหรอไม ถกตองอยางไร

- กจกรรมนนๆ ควรจะมขอมลยอนกลบทเขาใจงาย เพอบอกใหผทดสอบรวาตนเองอยในตำาแหนงใดเมอเทยบกบเกณฑทตงไว

- ระดบความยากของกจกรรมจะตองสงพอและมคณภาพ เพอทจะสนองความตองการของผทดสอบทมความสามารถพเศษ

การศกษาเปาหมายและความพงพอใจนพบวา มนษยจะเลอกเปาหมายทคอนขางยากทคดวาตนเองนาจะทำาไดสำาเรจ ทงนเพอเพมคณคาแหงความสำาเรจหรอเพอสนองความอยากเหนของตนเอง Weiner นกจตวทยาไดศกษาเกยวกบแรงจงใจใฝสมฤทธพบวา มนษยจะเลอกจดหมายทตนเองคดวามโอกาสทำาไดสำาเรจประมาณครงตอครง หากสำาเรจหรอเนองจากบคคลผนนมความสามารถมากขน บคคลนนกจะพยายามเลอกจดมงหมายทยากขนเรอยๆ สรปแลวธรรมชาตอยางหนงของมนษยคอ การตงจดหมายททาทายโดยมองเอาความสำาเรจเปนความพอใจและความนยมชมชนในตนเอง

92

จดมงหมายทคอนขางยากของแตละคนมระดบไมเทากน ผสรางบทเรยนคอมพวเตอรหรอบทเรยนทวไปควรจะไดคำานงถงการกำาหนดความยากงายของจดหมายและตองแนใจวาผเรยนสามารถจะไปถงจดหมายไดตามความสามารถของตน เพราะสงนจะเปนตวเสรมแรงทเกดขนโดยไมตองมรางวลภายนอกเปนเครองลอ เมอไรกตามถาผเรยนเกดแรงจงใจโดยมรางวลภายนอกเปนเครองลอ กจะใชเวลาในการศกษาคนควาและจะมความมานะพยายามเพมขน

จตน�ก�รเพอฝน พจนานกรม American Heritage Dictionary ไดใหคำาจำากดความของจนตนาการเพอฝน หมายถง การสรางสภาวะตางๆ เพอทจะกระตนใหบคคลเกดจนตภาพเกยวกบสงทตนเองไมเคยพบ หรอไมเคยมประสบการณมากอน

นกทฤษฎหลายคน เชน Freud และ Singer ไดพยายามทจะทำาความเขาใจเกยวกบเรองของจนตนาการเพอฝน Freud ไดอธบายเกยวกบความชอบของเดกในการเลนเกมทมรปหรอสญลกษณประกอบ (Symbolic game) วา สาเหตสำาคญของความชอบนกเพราะความตองการอยากเปนผชนะ หรอประสบความสำาเรจในบางสงบางอยางทตนเองตองการชนะหรอเคยพลาดมากอน Freud ไดใหขอคดเพมเตมวา การทมนษยฝนกลางวนนน กเพอทจะรกษาระดบของความปรารถนาใหสงไวนนเอง

จากทฤษฎทกลาวขางตนสามารถตงสมมตฐานไดวา ถาการสรางจนตนาการเพอฝนในการเรยนการสอนเปนสงทชวยสนองความปรารถนาของผเรยนหรอเปนองคประกอบทชวย ผอนคลายความขดแยงของผเรยน เหมอนกบจนตนาการเพอฝนทผเรยนสรางขนเอง การสรางจนตนาการเพอฝนทเหมาะสมเพอการเรยนการสอนจะ

93

เปน บงเหยน ทชวยควบคมแนวทางใน“ ” การสรางแรงจงใจใหกบผเรยนดวย

การสรางจนตนาการเพอฝนใหกบผเลนหรอผเรยนมใชจะมแตขอดเสมอไป เกมบางเกมทใหความรสกรนแรง อาจมสวนโนมนาวใหผเลนมความคดหรอการกระทำาทรนแรงมากขน หรอในทางตรงกนขามอาจลดนอยลงได และขอเสยอกประการหนง คอ จะมผเลนไมนอยทเดยวทชอบสรางหรอชอบสรางหรอชอบดจนตนาการเพอฝนในลกษณะของความหายนะ เชน ชอบดคนทกำาลงจะถกแขวนคอ (จากเกม Hangman) เปนสาเหตทจะทำาใหเดกแกลงตอบคำาถามผด จนตนาการเพอฝนในลกษณะนควรหลกเลยงและสรางสงอนทเหมาะสมกวามาแทน เชน ถาตอบถก จะมภาพรถไฟกำาลงวงเขาใกลเมอง คว�มอย�กรอย�กเหน เปนปจจยทมผลตอการเรยนร การจดหาสงเราเปนสงสำาคญทชวยกระตนใหผเรยนเกดความอยากรอยากเหนและใหความอยากรอยากเหนนนเกดตอเนองกนไป Berlyne ไดศกษาเกยวกบกระบวนการเรยนรของมนษยและสตวอนเปนผลสบเนองมาจากความอยากรอยากเหน พบวา องคประกอบสำาคญของสงเรา 4 อยาง คอ ความแปลกใหม (novelty) ความซบซอน (complexity) ความประหลาดใจ (surprisingness) และความไมสอดคลอง (incongruity)

Malone (1980) ไดแบงประเภทของความอยากรอยากเหนออกเปน 2 ประเภท คอ ความอยากรอยากเหนในดานประสาทสมผส และความอยากรอยากเหนในดานความคดและความเขาใจ

1) ความอยากรอยากเหนในดานประสาทสมผส เปนความอยากรอยากเหนอนเกดจากสงเราภายนอก จากการไดเหนและ

94

การไดยน เชน แสง ส เสยง และการจดสภาพแวดลอมอนๆ ในลกษณะของการผสมผสานกน เชน สกบเสยง หรอภาพกบเสยง 2) ความอยากรอยากเหนในดานความคดและความเขาใจ เกยวของกบระบบและโครงสรางของการรบรของมนษย 2 ประการ คอ หลกการทกลาวถงความสมบรณในตวและความสมำาเสมอ โดยเชอวาวธหนงทจะกระตนความอยากรอยากเหนของผเรยน คอ การใหขอมลทดเหมอนวายงไมมความสมบรณในตว เชน การขดจงหวะในฉากสดทายของการดโทรทศนกอนทผชมจะรวาใครคอฆาตรกร และความเชอในการใหสงเราทไมมความคงทสมำาเสมอ เชน พชตองการแสงแดด เหดราสามารถเตบโตในทมด ทงสองประการนเทยบไดกบองคประกอบสำาคญขางตนในดานความไมสอดคลอง

3.2 ก�รประยกตแนวคดและทฤษฎพฤตกรรมนยมออกแบบคอมพวเตอรชวยสอน

จากหลกการแนวคดและทฤษฎการเรยนรจากกลมพฤตกรรมนยม สามารถนำามาประยกตใชในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนได ดงน

- ควรแบงเนอหาบทเรยนออกเปนหนวยยอย - แตละหนวยยอยควรบอกเปาหมายและวตถประสงค

ใหชดเจนวา ตองการใหผเรยนศกษาอะไร และศกษาอยางไร - ผเรยนสามารถเลอกความยากงายของเนอหา และ

กจกรรมใหสอดคลองกบความตองการและความสามารถของตนเองได - เกณฑการวดผลตองมความชดเจน นาสนใจ บอก

ไดวาผทดสอบอยตำาแหนงใด เมอเทยบกบเกณฑปกต และการวดผลควรทำาอยางตอเนอง

95

- ควรใหขอมลปอนกลบในรปแบบทนาสนใจทนททนใด หรอกระตนใหเกดแรงจงใจ

- ควรใชภาพหรอเสยงทเหมาะสม - กระตนใหผเรยนสรางจนตนาการทเหมาะสมกบวย

โดยการใชขอความ ภาพ เสยง หรอการสรางสถานการณสมมต โดยใหผเรยนมสวนรวมในสถานการณนนๆ

- การนำาเสนอเนอหาและการใหขอมลยอนกลบ ควรใหความแปลกใหม ซงอาจใชภาพ เสยง หรอกราฟก แทนทจะใชคำาอานเพยงอยางเดยว

- เสนอขอมลในลกษณะของความขดแยงทางความคด เชน ปลาตองอยในนำาจงจะรอด แตมปลาชนดหนงทเดนอยบนดนแขงได

- ควรสอดแทรกคำาถามเพอกระตนใหผเรยนเกดความสงสย หรอประหลาดใจเมอเรมตนบทเรยนหรอระหวางเนอหาแตละตอน

- ใหตวอยางหรอหลกเกณฑกวางๆ เพอกระตนใหผเรยนคดคนหาคำาตอบเอง การคอยๆ ชแนะหรอบอกใบอาจจำาเปน ซงจะชวยสรางและรกษาระดบความอยากรอยากเหน

3.3 ทฤษฎปญญ�นยม ทฤษฎปญญานยมเกดจากแนวความคดของ

Chomsky ทมความเหนไมสอดคลองกบแนวคดของนกจตวทยาในกลมพฤตกรรมนยม Chomsky เชอวา พฤตกรรมมนษยนนเกดขนจากจตใจ ความคด อารมณ และความรสกแตกตางกนออกไป เขามวธอธบายพฤตกรรมของมนษยวา พฤตกรรมมนษยมความเชอมโยงกบความเขาใจ การรบร การระลกหรอจำาได การคดอยางมเหตผล การตดสนใจ การแกปญหา การสรางจนตนาการ การจดกลมสงของ และ

96

การตความ ในการออกแบบการเรยน การสอนจงควรคำานงถงความแตกตางดานความคด ความรสก และโครงสรางการรบรดวย นกทฤษฎกลมปญญานยมมแนวคดเกยวกบการเรยนรวา การเรยนเปนการผสมผสานขอมลขาวสารเดมกบขอมลขาวสารใหมเขาดวยกน หากผเรยนจะมลลาในการรบรและการเรยนร และการนำาความรไปใชตางกน แนวความคดดงกลาวนเองททำาใหเกดแนวคดเกยวกบความแตกตางของการจำา นกทฤษฎกลมนไดใหความสนใจศกษาองคประกอบในการจำาทสงผลตอความจำาระยะสน ความจำาระยะยาว และความคงทนในการจำา

Piaget เปนนกจตวทยาอกผหนงในกลมน เปนผนำาการศกษาวจยเกยวกบพฒนาดานการรบรของเดก และไดสรางทฤษฎพฒนาการทางปญญาขน โดยเชอวามนษยเกดมาพรอมกบโครงสรางสตปญญาทไมซบซอน และจะคอยๆ มการพฒนาขนตามลำาดบเมอไดมปฏสมพนธกบสงแวดลอม ผสอนจงควรจดสภาพแวดลอมใหผเรยนไดคด ไดรจกวธการ และใหเกดการคนพบตนเอง Bruner เรยกวธการดงกลาวนวา การเรยนโดยการคนพบ โดยผสอนตองมความเขาใจวากระบวนการคดของเดกและผใหญแตกตางกน การเรยนการสอนตองเนนการจดหรอสรางประสบการณทผเรยนคนเคยกอน และควรแทรกปญหาซงผสอนอาจเปนผตงปญหา หรออาจมาจากผเรยนเปนผตงปญหา แลวชวยกนคดแกปญหาและหาคำาตอบ การสอนแนวนไดรบความสนใจจากนกจตวทยาในกลมนมาก และไดแตกแขนงออกไปเปนกลมนกวศวกรรมนยม (Constructivists) สวนรางวลทผเรยนไดรบนนควรเนนแรงจงใจภายในมากกวาแรงจงใจภายนอก ซงเปนความรสกทเกดจากความสำาเรจหรอการแกปญหามากกวารางวลทไดรบจากภายนอก

97

Ausubel นกจตวทยาแนวปญญานยมไดใหความสำาคญเกยวกบโครงสรางทางปญญาทเกยวของกบการรบรของมนษย และไดแบงการรบรออกเปน 4 ประเภท ดงน

1. การเรยนรโดยเรยนรอยางมความหมาย 2. การเรยนรโดยการทองจำา 3. การเรยนรโดยการคนพบอยางมความหมาย 4. การเรยนรโดยการคนพบแบบทองจำา การเรยนรทง 4 แบบน Ausubel ไดเนนความ

สำาคญของการเรยนรอยางมความหมายและพยายามทจะสรางหลกการเพออธบายกระบวนการเรยนรดงกลาว หลกการดงกลาวน Ausubel เชอวาจะทำาใหเกดการเรยนรอยางมความหมาย โดยเรยกหลกการดงกลาวนวา การจดวางโครงสรางเนอหา หลกการสำาคญประการหนงทนกจตวทยาในกลมนมไดกลาวถง คอ การสรางความตงใจใหเกดขนในตวผเรยนกอนเรมเรยน ความรตางๆ จะตองถกจดใหมระบบและสอดคลองกบการเรยนร โครงสรางของเนอหาควรตองไดรบการจดเตรยมหรอแบงแยกออกเปนหมวดหมและเหนความสมพนธในรปแบบทกวางกอนทจะขยายใหเหนความคดรวบยอดในสวนยอย

3.4 ก�รประยกตแนวคดและทฤษฎปญญ�นยมออกแบบคอมพวเตอรชวยสอน

หลกการและแนวคดของทฤษฎปญญานยม สามารถนำามาใชในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนได ดงน

- ใชเทคนคเพอสรางความสนใจแกผเรยนกอนเรมเรยน โดยการผสมผสานขอมลและการออกแบบ Title ทเราความสนใจ

98

- ควรสรางความนาสนใจในการศกษาบทเรยนอยางตอเนอง ดวยวธการและรปแบบทแตกตางกนออกไป

- การใชภาพและกราฟกประกอบการสอนควรตองคำานงถงความสอดคลองกบเนอหา

- คำานงถงความแตกตางของผเรยนในแงของการเลอกเนอหาการเรยน การเลอกกจกรรมการเรยน การควบคมการศกษาบทเรยน การใชภาษา การใชกราฟกประกอบบทเรยน

- ผเรยนควรไดรบการชแนะในรปแบบทเหมาะสม หากเนอหาทศกษามความซบซอนหรอมโครงสรางเนอหาทเปนหมวดหมและสมพนธกน

- ควรเปดโอกาสใหผเรยนทบทวนความรเดมทสมพนธกบความรใหมในรปแบบทเหมาะสม

- กจกรรมการสอนควรผสมผสานหารใหความร การใหคำาถามเพอใหผเรยนคดวเคราะห หาคำาตอบ

- สรางแรงจงใจโดยเนนความพงพอใจทเกดขนจากความสำาเรจในการเรยนร

3.5 ง�นวจยทเกยวของกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

มงานวจยหลายชนเกยวกบคอมพวเตอรชวยสอนทมผลเทากบการสอนของครโดยสรางโปรแกรมชวยสอนวชาคณตศาสตรและยดหลกวา โปรแกรมตองสามารถสอนนกเรยนไดเชนเดยวกบคร ทดลองกบตวอยางประชากร 8 คน ผลการวจยพบวา โปรแกรมทสรางขนสามารถเปนตวแทนของครผสอนไดสามารถเกบขอมลของนกเรยนได ทำาใหตดตามความกาวหนาของผเรยนไดโดยไมตองเสยเวลาจดบนทกและโปรแกรมสามารถสรางแบบทดสอบไดเปนหลายชด

99

ไมซำากน (ประสทธ สารภ 2521 : 59-61) ไดมการศกษาเปรยบเทยบวธสอนแบบบอกใหรในคอมพวเตอรชวยสอนวชาคณตศาสตรทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทมผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรแตกตางกน โดยคดเลอกจากระดบคะแนนคณตศาสตรของ ผลการสอบประจำาภาคของนกเรยนสาธตจฬาลงกรณมหาวทยาลย (ฝายมธยม) จำานวน 72 คน สรปผลไดดงน

1) มปฏสมพนธระหวางวธสอนแบบคนพบและแบบบอกใหร สงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนรของนกเรยนกลมสงและกลมตำา อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01

2) กลมทมระดบความสามารถสงทเรยนดวยวธการสอนตางกนมผลสมฤทธทางการเรยนตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01 กลาวคอ นกเรยนกลมสงทเรยนดวยวธการสอนแบบคนพบมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากลมสงทเรยนดวยวธการสอนแบบบอกใหร

3) กลมทมระดบความสามารถตำาทเรยนดวยวธการสอนตางกนมผลสมฤทธทางการเรยนตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05 กลาวคอ นกเรยนกลมตำาทเรยนดวยวธการสอนแบบบอกใหรมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากลมตำาทเรยนดวยวธการสอนแบบคนพบ (ชศร ยนดตระกล 2529 : 62-64)

นอกจากน ยงทำาการไดศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนซอมเสรมและ แรงจงใจใฝสมฤทธในการเรยนคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนจากคอมพวเตอรชวยสอนและครเปนผสอน แบงเปนกลมทดลอง 63 คน และกลมควบคม 63 คน ผลปรากฎวา ผลสมฤทธทางการเรยนซอมเสรมของนกเรยนทเรยนจากคอมพวเตอรชวยสอน และครเปนผสอนแตกตางกนอยางม

100

นยสำาคญทางสถต แตแรงจงใจใฝสมฤทธของกลมทดลองและกลมควบคมไมแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต (มะล จลพงษ 2530 : 72-74) จากการศกษาความคงทนในการเรยนรของนกเรยนโดยใชคอมพวเตอรชวยสอนของผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรและความคงทนในการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนโดยใชคอมพวเตอรชวยสอนกบการสอนตามคมอครโดยแบงเปนกลมทดลอง 20 คน และกลมควบคม 20 คน พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรและความคงทนในการเรยนรวชาคณตศาสตรของนกเรยนทเรยนดวยใชคอมพวเตอรชวยสอนกบการสอนตามคมอครของ สสวท. แตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต (ฝนทพย อมาตยกล 2531 : 49-51) คอมพวเตอรชวยสอนเปนสอการเรยน การสอนรปแบบหนงทสามารถดงดความสนใจของผเรยนและกระตนผเรยนใหเกดความตองการอยากเรยนร จากการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตตอวชาคณตศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบ การสอนโดยใชคอมพวเตอรชวยสอนกบการสอนตามคมอครของ สสวท. พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรและเจตคตตอวชาคณตศาสตร ของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชคอมพวเตอรชวยสอนกบนกเรยนทไดรบการสอนตามคมอครของ สสวท. แตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01 และนกเรยนทมระดบความสามารถแตกตางกน มผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตในการเรยนคณตศาสตรสงกวานกเรยนทไดรบการสอนตาม คมอคร อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01 (นยนา ลนะธรรม 2535 : 85-87)

ผลงานวจยในตางประเทศทไดทำาวจยเกยกบคอมพวเตอรชวยสอนเพอเปรยบเทยบ รปแบบทจะชวยสอนวชาคณตศาสตรในระดบ

101

มธยมศกษา 2 รปแบบ คอ การใชคอมพวเตอรชวยสอน และการใชหนงสอแบบฝกหด ทำาการทดลองกบนกเรยนทเรยนออน จำานวน 72 คน โดยแบงเปน 3 กลม คอ กลมท 1 เรยนกบคอมพวเตอรชวยสอนโดยใชโปรแกรมแบบฝกหด

กลมท 2 เรยนกบคอมพวเตอรชวยสอน กลมท 3 เรยนแบบธรรมดาหรอใชแบบฝกหดผลการวจยพบวา กลมทใชเครองคอมพวเตอรมผลสมฤทธ

ทางการเรยนสงกวา กลมทใชแบบฝกหดแบบธรรมดา และการใชเครองคอมพวเตอรชวยสอนเสยคาใชจายแพงกวาธรรมดาถง 3.5 เทา แตเมอเทยบกบคาใชจายตอเดอนกบผลสมฤทธทางการเรยนแลว จะพบวามความ แตกตางกนนอยมาก คอ นกเรยนทเรยนโดยใชคอมพวเตอรชวยสอน 5 เดอน มผลสมฤทธทางการเรยนเทากบนกเรยนทเรยนแบบธรรมดา 10.5 เดอน โมดเซทท (Modisette 1980 : 5770-A) จากการศกษา การสอนเปรยบเทยบโดยใชครสอนกบใชคอมพวเตอรชวยสอน โปรแกรมคอมพวเตอรทนำามาใชในการทดลองในครงนเปนโปรแกรมการสอนอตโนมต (PLATO) เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรของนกเรยนระดบมธยมศกษาจากการสอนรายบคคล กลมตวอยางทใชใน การทดลองครงน 53 คน เปนนกเรยนชาย 39 คน นกเรยนหญง 14 คน ใชเวลาทดลองเปนเวลา 2 ภาคเรยน ผลการศกษาพบวา ในดานทกษะการคำานวณกลมทเรยนจากคอมพวเตอรชวยสอน มผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากลมทเรยนโดยใชครสอนอยางมนยสำาคญทางสถต แตในดานทกษะการใชกฎเกณฑทางคณตศาสตร พบวา การเรยนโดยใชวธ ทงสองไมแตกตางกน สำาหรบผลสมฤทธ

102

ทางการเรยนคณตศาสตร โดยพจารณาทเพศของผเรยน พบวาไมแตกตางกน และในเรองของอตราการหยดเรยนกลางคน หรอการขาดเรยนของผเรยน พบวาการสอนรายบคคลทงสองวธไมแตกตางกน แฮคส (Hakes 1986 : 1590-A) โรงเรยนแอสเบอรพารค (Asbury Park) ประเทศสหรฐอเมรกา ไดทำาการวจยเกยวกบประโยชนของการใชเครองคอมพวเตอรชวยสอนในการสอนคณตศาสตรในโรงเรยนมธยมศกษา โดยมวตถประสงคของการวจยเพอทำาการปรบปรงทกษะทางดานคณตศาสตรโดยใชประโยชนของเครองคอมพวเตอร งานวจยนไดรบการยกยองเปนงานวจยตวอยางดานโปรแกรมคอมพวเตอรเกยวกบการศกษาจาก The United States Department of Education’s National Diffusion Network (NDN) จากผลการวจยพบวา โปรแกรมการศกษาดงกลาว ประสบผลสำาเรจในการเพมสมฤทธผลในการเรยนคณตศาสตรของนกเรยน จนทำาใหโปรแกรมการศกษาดงกลาวเปนทแพรหลายในโรงเรยนถง 500 แหงใน 30 รฐ ของสหรฐอเมรกา แพม (Pam 1986 : 76)

จากผลการวจยเกยวกบคอมพวเตอรชวยสอน ทนำามาใชชวยสอนทงภายในประเทศและตางประเทศ สวนใหญพบวานกเรยนทเรยนจากคอมพวเตอรชวยสอนมผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรสงขนและมเจตคตทดตอการเรยนคณตศาสตรเมอเทยบการการเรยนการสอนตามปกต หากไดมการพฒนาและปรบปรงบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนใหมประสทธภาพทดยอมสามารถทจะสนองตอการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะนกเรยนทมความแตกตางทางดานการเรยนในระดบ ปานกลางและระดบตำา ใหสามารถเรยนรไดตามความสามารถ

103

และความตองการของตนเอง ซงจะมผลตอความสนใจและอยากจะเรยนคณตศาสตรมากขนกวาทเปนอยในปจจบน

4. หลกสตรและก�รสอนคณตศ�สตร

4.1 คว�มหม�ยของคณตศ�สตร นกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของ

คณตศาสตรวา คณตศาสตร เปนเครองมอทแสดงความคดทเปน“ระเบยบ มเหต มผล มวธการ และหลกการทแนนอน หรอชวยแกปญหาตาง ๆ ได ในหนงสอ ” The Nature of Mathematics (Max Back . 1959) เขยนไววา คณตศาสตร เปนการ“ศกษาเกยวกบโครงสรางทงหลายทแสดงไดดวยสญลกษณ และมหลกเกณฑทเกยวของกบสญลกษณ แนวคดเกยวกบคณตศาสตรทไดม”ผสนบสนนในระยะตอมาและไดตพมพบทความลงในวารสารคณตศาสตรของสหรฐอเมรกา (Mashall Stone. 1961) ไดชใหเหนวา คณตศาสตร เปนวชาทวาดวยการศกษาระบบ“นามธรรมโดยทวไปทมโครงสรางแนนอน และมความสมพนธตอเนองกน ”

จากความหมายตาง ๆ ทไดกลาวมาแลวนน ไดมผพยายามรวบรวมแนวคดตาง ๆ เขาเปนหมวดหมดงน แนวคดของกลมแบบแผนถอวา คณตศาสตรเปนสงทมโครงสรางเปนแบบแผน มสญลกษณทมความหมายสมบรณในตวเอง เพอใชสอความหมายใหเปนทเขาใจตรงกน แนวคดของกลมสญชาตญาณถอวา คณตศาสตรเปนเรองทเนนความจรง การทขอความทางคณตศาสตรจะสรปไดวาเปนจรงหรอไม ยอมขนอยกบสมมตหรอสมมตฐานทตงไว สวน

104

สญลกษณทใชประกอบขอความทางคณตศาสตรนนเปนภาษาทางคณตศาสตร การทขอสมมตหรอสมมตฐานจะเปนจรงหรอไมนนขนอยกบความจรง ขนอยกบการนำาสมมตฐานนนไปใช และขนอยกบเงอนไขทกำาหนด ถาเงอนไขเปลยนไปความจรงของสงนนกยอมเปลยนไปดวย จงไมมสงใดเปนจรงสมบรณ จะเปนจรงในสถานการณหนง ๆ เทานน และแนวความคดกลมตรรกศาสตรถอวา แนวคดทางคณตศาสตรนนยอมเกดขนตามหลกการทางตรรกศาสตร ตรรกศาสตรสญลกษณจงทำาหนาทสรางรากฐานและโครงสรางใหเกดเปนทฤษฎ รากฐานของทฤษฎทางคณตศาสตรนนมาจากตรรกศาสตร (ฉววรรณ กรตกร 2534 : 5-6)

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ไดกลาวถงธรรมชาต/ลกษณะเฉพาะของคณตศาสตรวา คณตศาสตรมลกษณะเปนนามธรรม มโครงสรางซงประกอบดวย คำาอนยาม บทนยาม สจพจน ทเปนขอตกลงเบองตน จากนนจงใชการใหเหตผลทสมเหตสมผลสรางทฤษฎบทตางๆ ขนและนำาไปใชอยางเปนระบบ คณตศาสตรมความถกตองเทยงตรง คงเสนคงวา มระเบยบ แบบแผน เปนเหตเปนผล และมความสมบรณในตวเอง คณตศาสตรเปนทงศาสตรและศลปทศกษาเกยวกบแบบรปและความสมพนธ เพอใหไดขอสรปและนำาไปใชประโยชน คณตศาสตรมลกษณะเปนภาษาสากลททกคนเขาใจตรงกนในการสอสาร สอความหมาย และ ถายทอดความรระหวางศาสตรตางๆ (กรมวชาการ 2545 : 2)

4.2 หลกสตรกลมส�ระก�รเรยนรคณตศ�สตร 4.2.1 คว�มสำ�คญ คณตศาสตรมบทบาทสำาคญยงตอการพฒนา

ความคดของมนษย ทำาใหมนษย มความคดสรางสรรค คดอยางม

105

เหตผล เปนระบบ ระเบยบ มแบบแผน สามารถวเคราะหปญหาและสถานการณไดอยางถถวนรอบคอบ ทำาใหสามารถคาดการณ วางแผน ตดสนใจ และแกปญหาไดอยางถกตองและเหมาะสม

คณตศาสตรเปนเครองมอในการศกษาวทยาศาสตรและเทคโนโลย ตลอดจนศาสตรอนๆ ทเกยวของ คณตศาสตรจงมประโยชนตอการดำารงชวตและชวยพฒนาคณภาพชวตใหดขน นอกจากนคณตศาสตรยงชวยพฒนามนษยใหสมบรณ มความสมดลทงทางรางกาย จตใจ สตปญญา และอารมณ สามารถคดเปน ทำาเปน แกปญหาเปน และสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข

4.2.2 ธรรมช�ต/ลกษณะเฉพ�ะ คณตศาสตรมลกษณะเปนนามธรรม ม

โครงสรางซงประกอบดวยคำาอนยาม บทนยาม สจพจน ทเปนขอตกลงเบองตน จากนนจงใชการใหเหตผลทสมเหตสมผลสรางทฤษฏบทตางๆ ขน และนำาไปใชอยางเปนระบบ คณตศาสตรมความถกตองเทยงตรง คงเสนคงวา มระเบยบแบบแผนเปนเหตเปนผล และมความสมบรณในตวเอง

คณตศาสตรเปนทงศาสตรและศลปทศกษาเกยวกบแบบรปและความสมพนธ เพอใหไดขอสรปและนำาไปใชประโยชน คณตศาสตรมลกษณะเปนภาษาสากลททกคนเขาใจตรงกนในการสอสาร สอความหมาย และถายทอดความรระหวางศาสตรตางๆ 4.2.3 วสยทศนก�รเรยนร

การศกษาคณตศาสตรสำาหรบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 เปนการศกษาเพอปวงชนทเปด

106

โอกาสใหเยาวชนทกคนไดเรยนรคณตศาสตรอยางตอเนองและตลอดชวตตามศกยภาพ ทงนเพอให เยาวชนเปนผทมความรความสามารถทางคณตศาสตรทพอเพยง สามารถนำาความร ทกษะ และกระบวนการทางคณตศาสตรทจำาเปนไปพฒนาคณภาพชวตใหดยงขน รวมทงสามารถนำาไปเปนเครองมอในการเรยนรสงตางๆ และเปนพนฐานสำาหรบการศกษาตอ ดงนนจงเปนความรบผดชอบของสถานศกษาทตองจดสาระการเรยนรทเหมาะสมแกผเรยนแตละคน ทงนเพอใหบรรลตามมาตรฐานการเรยนรทกำาหนดไว

สำาหรบผเรยนทมความสามารถทางคณตศาสตร และตองการเรยนคณตศาสตรมากขนใหถอเปนหนาทของสถานศกษาทจะตองจดโปรแกรมการเรยนการสอนใหแกผเรยน เพอใหผเรยนไดมโอกาสเรยนรคณตศาสตรเพมเตมตามความถนดและความสนใจ ทงนเพอใหผเรยนมความรททดเทยมกบนานาอารยประเทศ 4.2.4 คณภ�พของผเรยน 1) คณภาพของผเรยนเมอจบการศกษากลมสาระการเรยนรคณตศาสตร

เมอผเรยนจบการศกษาขนพนฐาน 12 ปแลว ผเรยนจะตองมความรความเขาใจในเนอหาสาระคณตศาสตร มทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร มเจตคตทดตอคณตศาสตร ตระหนกในคณคาของคณตศาสตร และสามารถนำาความรทางคณตศาสตรไปพฒนาคณภาพชวต ตลอดจนสามารถนำาความรทางคณตศาสตรไปเปนเครองมอในการเรยนรสงตางๆ และเปนพนฐานในการศกษาในระดบทสงขน

107

การทผเรยนจะเกดการเรยนรคณตศาสตรอยางมคณภาพนนจะตองมความสมดลระหวางสาระทางดานความร ทกษะกระบวนการ ควบคไปกบคณธรรม จรยธรรม และคานยม ดงน

(1) มความรความเขาใจในคณตศาสตรพนฐานเกยวกบจำานวนและการดำาเนนการ การวด เรขาคณต พชคณต การวเคราะหขอมล และความนาจะเปน พรอมทงสามารถนำาความรนนไปประยกตได

(2) มทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรทจำาเปน ไดแก ความสามารถในการแกปญหาดวยวธการทหลากหลาย การใหเหตผล การสอสาร สอความหมายทางคณตศาสตรและ การนำาเสนอ การมความคดรเรมสรางสรรค การเชอมโยงความรตางๆ ทางคณตศาสตร และเชอมโยงคณตศาสตรกบศาสตรอนๆ

(3) มความสามารถทำางานอยางเปนระบบ มระเบยบวนย มความรอบคอบ มความรบผดชอบ มวจารณญาณ มความเชอมนในตนเอง พรอมทงตระหนกในคณคาและมเจตคตทดตอคณตศาสตร 2) คณภาพของผเรยนเมอจบชวงชนท 2 (ชนประถมศกษาปท 4-6)

เมอผเรยนจบการเรยนชวงชนท 2 ผเรยนควรจะมความสามารถ ดงน

(1) มความคดรวบยอดและความรสกเชงจำานวนเกยวกบจำานวนและการดำาเนนการของจำานวน สามารถแกปญหาเกยวกบการบวก การลบ การคณ และการหารจำานวนนบ เศษสวน ทศนยม และรอยละ พรอมทงตระหนกถงความสมเหตสมผลของคำาตอบทไดและสรางโจทยได

108

(2) มความเขาใจเกยวกบสมบตตางๆ ของจำานวน พรอมทงสามารถนำาความรไปใชได

(3) มความรความเขาใจเกยวกบความยาว ระยะทาง นำาหนก พนท ปรมาตร และ ความจ สามารถวดปรมาณดงกลาวไดอยางถกตองและเหมาะสม และนำาความรเกยวกบการวดไปใชแกปญหาในสถานการณตางๆ ได

(4) มความรความเขาใจเกยวกบสมบตของรปเรขาคณตหนงมต สองมต และสามมต

(5) มความรความเขาใจเกยวกบแบบรปและอธบายความสมพนธได

(6) สามารถวเคราะหสถานการณหรอปญหาพรอมทงเขยนใหอยในรปของสมการเชงเสนตวแปรเดยวและแกสมการนนได

(7) เกบรวบรวมขอมลและนำาเสนอขอมลในรปแผนภมตางๆ สามารถอภปรายประเดนตางๆ จากแผนภมรปภาพ แผนภมแทง แผนภมรปวงกลม ตาราง และกราฟ รวมทงใชความรเกยวกบความนาจะเปนเบองตนในการอภปรายเหตการณตางๆ ได

(8) มทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรทจำาเปน ไดแก ความสามารถในการแกปญหาดวยวธการทหลากหลายและใชเทคโนโลยทเหมาะสม การใหเหตผล การสอสาร สอความหมายและการนำาเสนอทางคณตศาสตร การมความคดรเรมสรางสรรค และการเชอมโยงความรตางๆ ทางคณตศาสตร 4.2.5 ส�ระ

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ไดเนนการจดการศกษา โดยกำาหนดมาตรฐานการเรยนรในการ

109

พฒนาผเรยนตามระดบพฒนาการของผเรยนเปน 4 ชวงชน คอ ชวงชนท 1 ชนประถมศกษาปท 1-3 ชวงชนท 2 ชนประถมศกษาปท 4-6 ชวงชนท 3 ชนมธยมศกษาปท 1-3 และชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 และกำาหนดสาระการเรยนรหลกทจำาเปนสำาหรบผเรยนทกคน ประกอบดวยเนอหาคณตศาสตรและทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร ในการจด การเรยนรผสอนควรบรณาการสาระตางๆ เขาดวยกนเทาทเปนไปได

สาระทเปนองคความรของกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ประกอบดวย

สาระท 1 จำานวนและการดำาเนนการ สาระท 2 การวด สาระท 3 เรขาคณต สาระท 4 พชคณต สาระท 5 การวเคราะหขอมลและความนาจะเปน สาระท 6 ทกษะ/กระบวนการทางคณตศาสตร

สำาหรบผเรยนทมความสนใจหรอความสามารถสงทางคณตศาสตร สถานศกษาอาจจดใหผเรยนเรยนรสาระทเปนเนอหาวชาใหกวางขน เขมขนขน หรอฝกทกษะกระบวนการมากขนโดยพจารณาจากสาระหลกทกำาหนดไวน หรอสถานศกษาอาจจดสาระการเรยนรคณตศาสตรอนๆ เพมเตมกได เชน แคลคลสเบองตน หรอทฤษฏกราฟเบองตน โดยพจารณาใหเหมาะสมกบความสามารถและความตองการของผเรยน

สำาหรบชวงชนท 1 และชวงชนท 2 สาระและมาตรฐานการเรยนรคณตศาสตรมงเนนการศกษาเพอเปนพนฐานและเครองมอในการเรยนรสาระตางๆ ตลอดจนพฒนาความรความ

110

สามารถของตนเอง มาตรฐานการเรยนรชวงชนทกำาหนดไวนเปนมาตรฐานทจำาเปนสำาหรบผเรยนทกคน 4.2.6 ม�ตรฐ�นก�รเรยนร

มาตรฐานการเรยนรทจำาเปนสำาหรบผเรยนทกคนมดงน

ส�ระท 1 จำ�นวนและก�รดำ�เนนก�ร ม�ตรฐ�น ค 1.1 : เขาใจถงความหลากหลายของการแสดงจำานวนและการใชจำานวนในชวตจรง ม�ตรฐ�น ค 1.2 : เขาใจถงผลทเกดขนจากการดำาเนนการของจำานวนและความสมพนธระหวางการดำาเนนการตางๆ และสามารถใชการดำาเนนการในการแกปญหาได ม�ตรฐ�น ค 1.3 : ใชการประมาณคาในการคำานวณและแกปญหาได ม�ตรฐ�น ค 1.4 : เขาใจในระบบจำานวนและสามารถนำาสมบตเกยวกบจำานวนไปใชได

ส�ระท 2 ก�รวด ม�ตรฐ�น ค 2.1 : เขาใจพนฐานเกยวกบการวด ม�ตรฐ�น ค 2.2 : วดและคาดคะเนขนาดของสงทตองการวดได

ม�ตรฐ�น ค 2.3 : แกปญหาเกยวกบการวดไดส�ระท 3 เรข�คณต

ม�ตรฐ�น ค 3.1 : อธบายและวเคราะหรปเรขาคณตสองมตและสามมตได

111

ม�ตรฐ�น ค 3.2 : ใชการนกภาพ (visualization) ใชเหตผลเกยวกบปรภม(spatial reasoning) และใชแบบจำาลองทางเรขาคณต (geometric model) ในการแกปญหาได

ส�ระท 4 พชคณต ม�ตรฐ�น ค 4.1 : อธบายและวเคราะหแบบรป (pattern) ความสมพนธ และฟงกชนตางๆ ได ม�ตรฐ�น ค 4.2 : ใชนพจน สมการ อสมการ กราฟ และแบบจำาลองทางคณตศาสตรอนๆ แทนสถานการณตางๆ ตลอดจนแปลความหมายและนำาไปใชแกปญหาได

ส�ระท 5 ก�รวเคร�ะหขอมลและคว�มน�จะเปน ม�ตรฐ�น ค 5.1 : เขาใจและใชวธการทางสถตในการวเคราะหขอมลได ม�ตรฐ�น ค 5.2 : ใชวธการทางสถตและความรเกยวกบความนาจะเปนในการคาดการณไดอยางสมเหตสมผล ม�ตรฐ�น ค 5.3 : ใชความรเกยวกบสถตและความนาจะเปนชวยในการตดสนใจและแกปญหาได

ส�ระท 6 ทกษะ/กระบวนก�รท�งคณตศ�สตร ม�ตรฐ�น ค 6.1 : มความสามารถในการแกปญหา ม�ตรฐ�น ค 6.2 : มความสามารถในการใชเหตผล ม�ตรฐ�น ค 6.3 : มความสามารถในการสอสาร การสอความหมายทางคณตศาสตร และการนำาเสนอ

112

ม�ตรฐ�น ค 6.4 : มความสามารถในการเชอมโยงความรตางๆ ทางคณตศาสตร และเชอมโยงคณตศาสตรกบศาสตรอนๆ ได ม�ตรฐ�น ค 6.5 : มความคดรเรมสรางสรรค 4.2.7 ม�ตรฐ�นก�รเรยนร ชวงชนท 2 (ป.4-ป.6)

ส�ระท 1 จำ�นวนและก�รดำ�เนนก�ร ม�ตรฐ�น ค 1.1 : เขาใจถงความหลากหลายของ

การแสดงจำานวนและการใชจำานวนในชวตจรง

ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2 1. มความคดรวบยอดและความรสกเชงจำานวน

(Number Sense) เกยวกบจำานวนนบ เศษสวน และทศนยม 2. อาน เขยนตวหนงสอและตวเลขแสดง

จำานวนนบ เศษสวน ทศนยม และรอยละได 3. เปรยบเทยบจำานวนนบ เศษสวน ทศนยม

และรอยละได

ม�ตรฐ�น ค 1.2 : เขาใจถงผลทเกดขนจากการดำาเนนการของจำานวนและความสมพนธระหวางการดำาเนนการตางๆ และสามารถใชการดำาเนนการในการแกปญหาได

ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2 1. มความคดรวบยอดเกยวกบการบวก การลบ

การคณ และการหาร

113

จำานวนนบ เศษสวน ทศนยม และรอยละ 2. บวก ลบ คณ และหารจำานวนนบ ศนย

เศษสวน และทศนยม พรอมทงตระหนกถงความสมเหตสมผลของคำาตอบทได

3. อธบายผลทไดจากการบวก การลบ การคณ และการหารจำานวนนบ ศนย เศษสวน และทศนยม พรอมทงบอกความสมพนธระหวางการดำาเนนการของจำานวนตางๆ ได

4. แกปญหาเกยวกบการบวก การลบ การคณ และการหารจำานวนนบ ศนย เศษสวน ทศนยม และรอยละ พรอมทงตระหนกถงความสมเหตสมผลของคำาตอบทได และสามารถสรางโจทยได

ม�ตรฐ�น ค 1.3 : ใชการประมาณคาในการคำานวณและแกปญหาได

ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2 1. บวก ลบ คณ หารจำานวนนบ เศษสวน

ทศนยม โดยการประมาณได 2. เขาใจเกยวกบการประมาณคาและนำาไปใชแก

ปญหาได ม�ตรฐ�น ค 1.4 : เขาใจในระบบจำานวน

และสามารถนำาสมบตเกยวกบจำานวนไปใชได ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2

1. เขาใจเกยวกบหลกและคาประจำาหลก และสามารถเขยนจำานวนในรปกระจายได

2. เขาใจสมบตตางๆ เกยวกบจำานวนนบและศนย พรอมทงสามารถนำาสมบตไปใชในการคำานวณได

114

3. เขาใจเกยวกบ ห.ร.ม. และ ค.ร.น. และสามารถนำาไปใชได

ส�ระท 2 ก�รวดม�ตรฐ�น ค 2.1 : เขาใจพนฐานเกยวกบการวด

ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2 1. เขาใจเกยวกบการวดความยาว (กโลเมตร

เมตร เซนตเมตร มลลเมตร วา) การวดพนท (ตารางกโลเมตร ตารางเมตร ตารางเซนตเมตร ตารางวา) การวดนำาหนก (เมตรกตน กโลกรม ขด กรม) และการวดปรมาตร (ลกบาศกเมตร ลกบาศกเซนตเมตร ลตรมลลลตร ถง เกวยน)

2. เขาใจเกยวกบเงน เวลา ทศ แผนผง แผนท

3. เลอกใชเครองมอวดและหนวยการวดทเปนมาตรฐานไดอยางเหมาะสม

4. บอกความสมพนธระหวางหนวยการวดในระบบเดยวกนได

ม�ตรฐ�น ค 2.2 : วดและคาดคะเนขนาดของสงทตองการวดได ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2

1. ใชเครองมอวดทเปนมาตรฐานวดความยาว นำาหนก และปรมาตรของสงตางๆ ได

2. หาความยาว พนท ปรมาตร และความจจากการทดลองและใชสตรได

3. บอกเวลา ชวงเวลาและจำานวนเงนได 4. วดขนาดของมมได

115

5. คาดคะเนความยาว ระยะทาง พนท นำาหนก ปรมาตร และความจ เพอนำาไปใชในสถานการณตางๆ ไดอยางเหมาะสม

ม�ตรฐ�น ค 2.3 : แกปญหาเกยวกบการวดได ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2

1. นำาความรเกยวกบการวด เงน เวลา ไปใชแกปญหาในสถานการณตางๆ ได

2. นำาความรเกยวกบเรองทศและมาตราสวนไปใชในการอานและเขยนแผนผงได

ส�ระท 3 เรข�คณตม�ตรฐ�น ค 3.1 : อธบายและวเคราะหรป

เรขาคณตสองมตและสามมตได ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2

1. จำาแนกชนดของรปเรขาคณตสองมตและสามมตได

2. บอกสมบตของรปเรขาคณตสองมตและสามมต และสามารถนำาไปใชในการแกปญหาได

3. สรางรปเรขาคณตสองมตและประดษฐรปเรขาคณตสามมตได

ม�ตรฐ�น ค 3.2 : ใชการนกภาพ (visualization) ใชเหตผลเกยวกบปรภม(spatial reasoning) และใชแบบจำาลองทางเรขาคณต (geometric model) ในการแกปญหาได

116

ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2 1. นกภาพสงของ รปเรขาคณต และเสนทาง

พรอมทงอธบายได 2. บอกไดวารปเรขาคณตสามมตทกำาหนดให

ประกอบดวยรปเรขาคณตสองมตใดบาง พรอมทงเขยนรปเรขาคณตสองมตนนได

3. บอกไดวารปเรขาคณตสองมตทกำาหนดให สามารถประกอบเปนรปเรขาคณตสามมตใด

ส�ระท 4 พชคณต ม�ตรฐ�น ค 4.1 : อธบายและวเคราะหแบบรป (pattern) ความสมพนธ และฟงกชนตางๆ ได ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2

1. อธบายแบบรปและความสมพนธ และนำาความรไปใชได

ม�ตรฐ�น ค 4.2 : ใชนพจน สมการ อสมการ กราฟ และแบบจำาลองทางคณตศาสตรอนๆ แทนสถานการณตางๆ ตลอดจนแปลความหมายและนำาไปใชแกปญหาได ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2

1. วเคราะหสถานการณหรอปญหาทซบซอนและสามารถจำาลองสถานการณนนใหอยในรปประโยคสญลกษณทมตวไมทราบคาได

2. แกสมการเชงเสนตวแปรเดยวทกำาหนดใหไดส�ระท 5 ก�รวเคร�ะหขอมลและคว�มน�จะเปนม�ตรฐ�น ค 5.1 : เขาใจและใชวธการทางสถตใน

การวเคราะหขอมลได

117

ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2 1. รวบรวมขอมลจากการสงเกต การสำารวจ

และการทดลองได 2. อานและอภปรายประเดนตางๆ จากแผนภม

รปภาพ แผนภมแทง แผนภมรปวงกลม ตาราง และกราฟได 3. นำาเสนอขอมลในรปแผนภมแบบตางๆ ได

อยางเหมาะสม ม�ตรฐ�น ค 5.2 : ใชวธการทางสถตและความรเกยวกบความนาจะเปนในการคาดการณไดอยางสมเหตสมผล ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2

1. อภปรายสถานการณเพอสรางความคนเคยกบคำาทมความหมายเชนเดยวกบคำาวา แนนอน อาจจะใชหรอไมใช เปนไปไมได “ ” “ ” “ ”และรจกคาดเดาสถานการณตางๆ โดยใชคำาเหลานได ม�ตรฐ�น ค 5.3 : ใชความรเกยวกบสถตและความนาจะเปนชวยในการตดสนใจและแกปญหาได ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2 -

ส�ระท 6 ทกษะ/กระบวนก�รท�งคณตศ�สตรม�ตรฐ�น ค 6.1 : มความสามารถในการแกปญหา

ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2 1. ใชวธการทหลากหลายแกปญหาได 2. ใชความรทางคณตศาสตรและเทคโนโลยแก

ปญหาในสถานการณจรงไดม�ตรฐ�น ค 6.2 : มความสามารถในการใชเหตผล

118

ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2 1. ใชเหตผลประกอบการตดสนใจและสรปผลได

อยางเหมาะสม ม�ตรฐ�น ค 6.3 : มความสามารถในการสอสาร การสอความหมายทางคณตศาสตร และการนำาเสนอ ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2

1. ใชภาษาและสญลกษณทางคณตศาสตรในการสอสาร สอความหมายและนำาเสนอ ไดอยางถกตองและเหมาะสม ม�ตรฐ�น ค 6.4 : มความสามารถในการเชอมโยงความรตางๆ ทางคณตศาสตร และเชอมโยงคณตศาสตรกบศาสตรอนๆ ได ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2

1. นำาความรทางคณตศาสตรไปเชอมโยงในการเรยนรเนอหาตางๆ ในวชาคณตศาสตรกบศาสตรอนๆ ได

2. นำาความรและทกษะจากการเรยนคณตศาสตรไปประยกตในการเรยนรสงตางๆ และในชวตจรงได

ม�ตรฐ�น ค 6.5 : มความคดรเรมสรางสรรค ม�ตรฐ�นก�รเรยนรชวงชนท 2

1. มความคดรเรมสรางสรรคในการทำางาน

4.2.8 คำ�อธบ�ยร�ยวช�คณตศ�สตร ชนประถมศกษ�ปท 6

119

ร�ยวช� คณตศ�สตรประถมศกษ� ชนประถมศกษ�ปท 6

จำ�นวนเวล� 160 ชวโมง

ศกษ� ฝกทกษะการคดคำานวณ และฝกการแกปญหาในสาระตอไปน

จำ�นวนนบ หลกเลขและคาประจำาหลก คาของตวเลขในแตละหลก การเขยนในรปกระจาย การเรยงลำาดบจำานวน การประมาณคาใกลเคยงเปนจำานวนเตมสบ เตมรอย เตมพน เตมหมน เตมแสน เตมลาน จำานวนเฉพาะ การแยกตวประกอบ ห.ร.ม. ค.ร.น.

เศษสวน เศษสวนทเทากน การเปรยบเทยบและการเรยงลำาดบเศษสวน สมบตการสลบทของการบวก สมบตการเปลยนกลมของการบวก สมบตการสลบทของการคณ สมบตการเปลยนกลมของการคณ

ทศนยม การอาน และการเขยนทศนยมไมเกนสามตำาแหนง หลกเลขและคาประจำาหลก ของตวเลขในแตละหลก การเขยนในรปกระจาย การเปรยบเทยบและการเรยงลำาดบทศนยม การเขยนทศนยมไมเกนสามตำาแหนงใหอยในรปเศษสวนและการเขยนเศษสวนทมตวสวนเปนตวประกอบของ 10 , 100 หรอ 1,000 .ในรปทศนยม ความสมพนธระหวางเศษสวน ทศนยม และรอยละ การประมาณคาใกลเคยงเปนทศนยมหนงตำาแหนง สองตำาแหนง สมบตการสลบทของการบวก สมบตการเปลยนกลมของการบวก สมบตการสลบทของการคณ สมบตการเปลยนกลมของการคณ

ก�รบวก ก�รลบ ก�รคณ ก�รห�ร และโจทยปญห� การบวก การลบ การคณ และการหารจำานวนนบ การบวก ลบ คณ หาร

120

จำานวนนบระคน การบวก การลบ การคณ และ การหารเศษสวน การบวก ลบ คณ หารเศษสวนระคน การบวก การลบ การคณ และหารทผลลพธเปนทศนยมไมเกนสามตำาแหนง โจทยปญหาและโจทยปญหาระคน โจทยปญหาการคณและการหาร (บญญตไตรยางศ) โจทยปญหารอยละ

ก�รก�รห�คว�มย�ว ความยาวของเสนรอบรปวงกลม โจทยปญหาและสถานการณ

ก�รห�พนท การหาพนทของรปสเหลยม การหาพนทของรปวงกลม การคาดคะเนพนทของรปสเหลยมเปนตารางเมตร ตารางเซนตเมตร และตารางวา โจทยปญหาและสถานการณ

ก�รห�ปรม�ตร การหาปรมาตรและ/หรอความจของทรงสเหลยมมมฉาก

ทศ แผนผง แผนท การบอกชอและทศทางของทศทงแปด มาตราสวน การอาน แผนทและแผนผง การเขยนแผนผง

รปเรข�คณตและสมบตบ�งประก�รของรปเรข�คณต มมทมขนาดเทากน การแบงครงมมโดยใชไมโพรแทรกเตอร การแบงครงสวนของเสนตรงโดยใชไมบรรทด เสนทแยงมมของรปสเหลยม การสรางรปสเหลยม สวนประกอบของทรงสเหลยมมมฉาก ทรงกระบอก กรวย ปรซม พระมด รปคล สมบตของเสนขนาน การพจารณาเสนขนานโดยอาศยสมบตของเสนขนาน

สมก�รและก�รแกสมก�ร สมการทมตวไมทราบคา 1 ตว สมการทเปนจรง สมการทเปนเทจ คำาตอบของสมการ การแกสมการทมตวไมทราบคา 1 ตว โจทยปญหา

สถตและคว�มน�จะเปนเบองตน การอานและการเขยนแผนภมแทงเปรยบเทยบ การอานและการเขยนกราฟเสน การอาน

121

แผนภมรปวงกลม การเกบรวบรวมขอมล ความหมายและการนำาไปใชในชวตประจำาวนของเหตการณทเกดขนอยางแนนอน อาจจะเกดขนหรอไมเกดขน และไมเกดขนอยางแนนอน

การจดประสบการณหรอสรางสถานการณทใกลตวใหผเรยนไดศกษาคนควาโดยปฏบตจรง ทดลอง สรป รายงาน เพอพฒนาทกษะ/กระบวนการในการคดคำานวณ การแกปญหา การใหเหตผล การสอความหมายทางคณตศาสตร และนำาประสบการณดานความร ความคด ทกษะ กระบวนการทไดไปใชในการเรยนรสงตางๆ และใชในชวตประจำาวนอยางสรางสรรค รวมทงเหนคณคาและมเจตคตทดตอคณตศาสตร สามารถทำางานอยางเปนระบบระเบยบ รอบคอบ มความรบผดชอบ มวจารณญาณและเชอมนในตนเอง

การวดและประเมนผล ใชวธการหลากหลายตามสภาพความเปนจรงของเนอหาและทกษะทตองการวด

4.3 วธสอนคณตศ�สตร ประสาท สะอานวงศ (2534 : 150-158) ไดกลาว

ถงวธการสอนคณตศาสตรไววา การสอนคณตศาสตรอาจแบงไดเปน 3 แบบใหญ ๆ ดงน

5.2.1 วธสอนโดยเนนกจกรรมของคร เปนวธสอนทครสวนใหญใชกนแพรหลาย เพราะงายตอการควบคมชนเรยนและชวยใหผเรยนไดรเร องทยงไมมความรไดในเวลาสนๆ อาจแยกกจกรรมของครไดเปน 3 แบบ คอ

122

1) วธสอนโดยใชการอธบายและแสดงเหตผล คอ การสอนโดยผสอนเปนผบอกใหผเรยนคดตาม เมอผสอนตองการใหผเรยนรเรองใด ผสอนกจะพยายามอธบายและแสดงเหตผล จนไดขอสรปพรอมทงแสดงวธการนำาขอสรปไปใช บทบาทของผเรยนคอ ฟง ตอบคำาถาม และทำาแบบฝกหดตามทครกำาหนด

2) วธสอนแบบสาธต คอ การสอนโดยทำาใหดเปนตวอยาง ผสอนจะใช สอการสอนประกอบหรอจะแสดงใหผเรยนดดวยวธใดกได ขอสำาคญคอ ผเรยนจะไดเหนตวอยางและสรปบทเรยนได

3) วธสอนโดยใชคำาถาม คอ การสอนโดยใชการตอบ-ถาม เปนหลกในการสอน วธสอนโดยใชคำาถามนสวนมากใชสอดแทรกอยกบวธสอนแบบอนๆ แตในบางเรองครสามารถใช การถาม-ตอบตอเนองจนผเรยนเรยนรเรองทตองการได

5.2.2 วธสอนโดยเนนกจกรรมของผเรยน เปนวธสอนทเปลยนบทบาทของผสอนเปนผคอยชวยเหลอใหคำาแนะนำา โดยผเรยนจะเปนผทำากจกรรมดวยตนเอง อาจเปนรายบคคลหรอเปนกลมกได กจกรรมของผเรยนหรอกลมผเรยนอาจแบงไดเปน 4 แบบ คอ

1) วธสอนแบบใหทำาการทดลอง เปนการสอนโดยนำารปธรรมมาอธบาย สงทเปนนามธรรม หลกสำาคญคอ ใหนกเรยนไดลงมอเพอหาคำาตอบดวยการกระทำาของตนเอง ผเรยนมโอกาสสงเกตและคนหาขอสรปจากการทดลอง การทดลองอาจใหทำาเปนกลมหรอรายบคคล กไดขนอยกบวตถประสงคของการทดลอง และเครองมอทใช

2) วธสอนแบบใหอภปราย คอการสอนทผสอนวางแนวการอภปรายให ผเรยนเตรยมตวแลวจดใหมการอภปรายหาขอ

123

ยตทกลมเหนวาดทสด วธการทใหผเรยนอภปรายกนนจะชวยฝกผเรยนในเรองการทำางานเปนกลม ทำาใหมการรวมกนคดพจารณาปญหา ชวยกนหาขอเทจจรง หาเหตผล ฝกใหกลาแสดงออก ฝกการเปนผฟง และการมระเบยบวนย

3) วธสอนแบบใหทำางานเปนโครงการ คอการทผสอนและผเรยนตกลงกน โดยผสอนอาจตงเปนหวขอเรองให หรอผเรยนเสนอขนมาเองกได จากนนดำาเนนการตามโครงการทตกลงทำาดวยกน ผสอนจะตองคอยชวยเหลอแนะนำาตดตามความเคลอนไหววาผเรยนดำาเนนการไปอยางไร งานกาวหนาหรอมอปสรรคหรอไม เมอผเรยนดำาเนนการในโครงการเสรจแลวผสอนตองสรปประเมนผล วธสอนแบบนอาจตองทำาเปนงานใหญ ฉะนนจงควรใชเฉพาะในบางเรอง เชน เมอตองการผลงานไปใชในการจดนทรรศการ เพอเสรมสรางการนำาความรตางๆ ไปใชใน การทำางาน เปนตน

4) วธสอนแบบใหทำางานตามลำาพง หมายถง การทครใหผเรยน เรยนตามลำาพงดวยตนเอง อาจแยกลกษณะทควรใหนกเรยนทำางานตามลำาพงได 3 แบบ ดงน

(1) ใชเนอหาในหนงสอแบบเรยนโดยใหเดกอานแลวทำางานเลย

(2) ใชบทเรยนแบบโปรแกรมทครสรางขนเพอใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง บทเรยนแบบนมงใหนกเรยนคนพบคำาตอบดวยตนเอง

(3) ใชชดการสอน การสอนแบบนหลกการเชนเดยวกนกบการสอนโดยใชบทเรยนแบบโปรแกรม แตใชสอการเรยนทเรยกวา ชดการสอนแทน

124

5.2.3 วธสอนโดยเนนกจกรรมระหว�งครกบผเรยน เปนวธการทบทบาทของครและนกเรยนมเทาๆ กน บทบาทของผสอนเปนฝายกระตนใหผเรยนดำาเนนบทบาทเพอใหเกดการเรยนนร วธการสอนทเนนกจกรรมทงของครและนกเรยนมแบบใหญ 4 แบบ คอ

1) วธสอนแบบแกปญหา วธการสอนแบบนครจะเปนผกระตนใหผเรยนคดแกปญหา เมอนกเรยนคดแกปญหาไดแลวจะพบวธการ หรอกฎ หรอขนตอนทเกยวกบเรองทตองการจะใหนกเรยนเกดการเรยนร สงทผสอนใชกระตนนกเรยนอาจเปนอปกรณ เชน ของจรง ภาพวาด ซงเปนรปธรรม กงรปธรรม ไปจนถงการใชคำาถามชวย

2) วธสอนแบบวเคราะห-สงเคราะห เปนการฝกหดใหผเรยนแยกแยะปญหา ทตองการแกออกเปนสวนยอย จากนนคดแกปญหายอยๆ ทงหมดซงเมอนำามาประกอบกนเขาจะไดคำาตอบปญหา หรอวธการแกปญหา วธการสอนแบบวเคราะหตรงขามกบวธสอนแบบสงเคราะหซงเปนวธทผสอนพยายามนำาขอสรปยอยๆ ทจำาเปนตางๆ มารวมกนจนไดขอสรปทตองการ วธการสอนแบบวเคราะหและสงเคราะหจงเปนวธการทแตกตางกนตงแตเรมตน การวเคราะหโดยเรมตนจากสงทจะทำาแลวคอยๆ แยกยอยออกเปนสวนๆ แตการสงเคราะหเรมตนจากสงทรมาแลว นำามารวมกนเพอแกปญหา

3) วธสอนแบบอปนยและนรนย เปนวธทใชในการสอนระดบประถมศกษาคอนขางมาก วธสอนแบบนผสอนจะยกตวอยางหลายๆ ตวอยาง เพอใหผเรยนเหนรปแบบ เมอผเรยนใชการสงเกตเหนรปแบบทวไปแลวกใหสรปเปนกฎหรอวธการ

125

4) วธสอนแบบคนพบ คอการทครใชวธสอนทเปดโอกาสใหผเรยนไดคนพบวธการ หรอขอสรปดวยตนเอง สวนมากการสอนแบบนตองใชภายใตการแนะแนวทางของผสอน

วธสอนทผรายงานพฒนาบทเรยนคอมพวเตอชวยสอน คอ วธสอนแบบใหทำางานตามลำาพง โดยใชชดการสอนและวธสอนแบบแกปญหา เพอกระตนใหนกเรยนคดแกปญหา เมอนกเรยนคดแกปญหาไดแลวจะพบวธการ หรอกฎ หรอขนตอนทเกยวกบเรองทตองการจะใหนกเรยนเกดการเรยนร

5.3 แนวคดเกยวกบเศษสวน 5.3.1 คว�มหม�ยของเศษสวน

เศษสวนมาจากคำาวา Frangere ซงเปนภาษาละตน แปลวา แตกออก หมายถง การนำาเอาของชนหนงหรอจำานวนหนงมาแยกออกเปนสวนยอยทเทากน สวนยอยทเทากนนเปนตวสวนของเศษสวน (Downess and Paling. 1957 : 340)

เศษสวน เปนจำานวนทเขยนไวในรปของ ซงทง

a และ b แทนจำานวนเตม และ b ตองไมเทากบ 0 เรยก a วา ตวเศษ (Numerator) และ b วา ตวสวน (Denominator) (Lay. 1968 : 128)

เศษสวน เปนจำานวนสองจำานวนทเขยนแทนดวย

สญลกษณ เมอ n และ y เปนจำานวนเตมท y 0 ซง

สามารถสอความหมายได 3 ประการ ดงน (Fehr and Phillips. 1972 : 237)

1) อตราสวน 2) การหาร

126

3) สวนทแบงออกเทาๆ กนจากหนงหนวยหรอหนงกลม

เศษสวน ประกอบดวยคอนดบของจำานวนเตม ซง

เขยนแทนดวยสญลกษณ a/b หรอ ซงจำานวนเตมทอยดานบน

เรยกวา ตวเศษ จำานวนเตมทอยดานลาง เรยกวา ตวสวน และตวสวนตองไมเทากบศนย (Alan. 1990 : 234)

เศษสวน หมายถง สวนใดๆ สวนหนงของทงหมด หรอสวนใดๆ สวนหนงของกลม เชน จำานวนแอปเป ลครงลกของทงหมด หรอครงหนงของกลองทมสเทยนอย 8 แทง บางครงเศษสวนอาจหมายถงชอของจำานวนกได (Herbert and other. 1998 : 183)

เศษสวน หมายถง สญลกษณประกอบดวย ตวเศษ ซงแสดงสวนแบงทกลาวถง ตวสวน ซงแสดงจำานวนสวนแบง

ทงหมดทเทาๆ กน และมเสนคนระหวางตวเศษและตวสวน เชน ,

เปนตน (สสวท. 2534 : 237)สรปไดวา เศษสวน แสดงจำานวนทเปนสวนหนงของหนง

หนวยหรอหนงกลมทถกแบงออกเปนสวนยอยเทาๆ กน จำานวนของสงทตองการจากสวนยอยทงหมด เรยกวา ตวเศษ และจำานวนของสวนยอยทงหมดทแบงออกจากหนงหนวยหรอหนงกลม เรยกวา ตวสวน

5.3.2 ธรรมช�ตของเศษสวน การเขาใจความหมายของตวเศษและตวสวนนน

เปนกญแจทนำาไปสความสำาเรจในการเรยนเรองเศษสวน ซงยากสำาหรบเดกมากและการเรมตนสอนเรองเศษสวนจะตองเลอกเฉพาะ

127

เศษสวนทเกยวของกบชวตประจำาวนของเดกกอนแลวจงสอนสวนทยากและสลบซบซอนยงขนตามลำาดบ (Glenn. 1957 : 250-255)

ความคดรวบยอดเกยวกบเศษสวนเปนเรองสำาหรบเดก เพราะเศษสวนเปนสญลกษณแทนจำานวนอกแบบหนง ทมทงตวเศษและตวสวน ซงทงตวเศษและตวสวนจะตองมความสมพนธกน จะแยกจากกนไมได (Gibb. 1959 : 91)

การสอนเรองเศษสวนนน ครควรนำาประสบการณของเดกมาใชใหสมพนธกบการเรยนการสอน และการสอนเศษสวนทดนนจะตองยกตวอยางจากสงทเปนรปธรรมกอนแลวจงเปนกงรปธรรมและนามธรรมตามลำาดบ (Larson. 1966 : 236)

เศษสวนเหมอนจำานวนทวๆ ไป แตมลกษณะนามธรรม ครควรอธบายใหเดกเหนจากสงทเปนรปธรรมโดยใหเดกไดทำากจกรรมหลงจากนนจงคอยๆ นำาไปสความคดรวบยอดเกยวกบเศษสวน (Fehr and Phillips. 1972 : 236)

สรปไดวา ธรรมชาตของเศษสวนเปนเรองยากสำาหรบเดกในระดบประถมศกษา ดงนน ครผสอนจะตองจดลำาดบขนตอนการสอนใหเปนระบบ ครควรสอนจากรปธรรมไปหานามธรรม และพยายามนำาประสบการณในชวตประจำาวนของผเรยนมาใชใหสมพนธกบการเรยนการสอนใหมากทสด

5.3.3 ก�รสอนเศษสวนการสอนเศษสวนมประเดนสำาคญทควรคำานงถง ดงน

(ดวงเดอน ออนนวม 2535 : 157-158)

128

1) จะตองเนนใหผเรยนเหนวา ตวสวนของเศษสวนตองแสดงจำานวนของสวนยอยทเทากน ถาจำานวนของสวนยอยไมเทากนจะเขยนในรปเศษสวนไมได

2) สอการสอนสำาเรจรปหรอสอการสอนทครสรางเอง เชน แบบรปเรขาคณต สามารถแบงเปนสวนทเทากนทกประการได แตสอการสอนประเภทของจรง เชน ผลไม ครควรพยายามหาผลไมลกทแสดงรปทรงเรขาคณตไดใกลเคยงทสด และอธบายใหผเรยนเขาใจวาการใชเศษสวนในชวตประจำาวนเปนการกะประมาณ

3) การฝกผเรยนใหเขยนจำานวนนบในรปเศษสวนและการเขยนเศษสวนในรปของจำานวนนบ ชวยใหผเรยนเหนความสมพนธระหวางจำานวนนบและเศษสวนไดด

4) การสอนการบวก ลบ และคณเศษสวน ผเรยนพอจะหาขอสรปเปนวธคำานวณจากการสงเกตภาพและเสนจำานวนไดเพราะวธคำานวณไมซบซอน สวนการหารเศษศวนนน วธคำานวณไมตรงไปตรงมา ดงนน ครควรแสดงวธการคำานวณทหลากหลายแลวนำาผลหารทไดไปเทยบกบวธอนๆ ทไดผลหารเทากน เพอใหผเรยนสามารถสรปการหารเศษสวนได

5) ในการสอนใหเกดความคดรวบยอด (concept) เรองใดควรควบคมตวเลขใหงายและสามารถแสดงความคดรวบยอดของเรองได

งานวจยทเกยวกบ เรอง การบวกและการคณเศษสวน พบวา เศษสวนเปนเรองยากสำาหรบเดกชนประถมศกษา เพราะเดกจะมความคดรวบยอดทสบสน การสอนเศษศวนในขณะทเดกมทกษะดานการคำานวณนอยและไมเขาใจความคดรวบยอดเกยวกบเศษสวนดนน ครมกประสบความลมเหลว เดกสวนมากตอบขอสอบโดยขาดความคด

129

พนฐานทางจำานวนและในตอนสดทายเขาไดเสนอแนะวา การเรยนการสอนเศษสวนใหไดผลดนน ควรใหมความสมพนธกนระหวางกระบวนการเรยนการสอนกบการพฒนาความคดรวบยอดและควรเนนการปฏบตทตองใชรปธรรมใหมากทสด (Thomas. 1976 : 137-141) และการสอนโดยใหเดกปฏบตนนสามารถชวยใหเดกเกดความรความเขาใจได แตวธการสอนคณและการหารเศษสวนซงเปนวธทถกตองทางคณตศาสตรนนไมใหผลเปนทพอใจ ทงนเพราะไดพฒนาวธการสอนจากความคดของผใหญเปนเกณฑ โดยมองขามความสามารถของเดกไปวา เดกมความสามารถทจะเขาใจสงตางๆ ได และจาการสงเกตความสามารถในการเรยน เรอง การคณและการหารเศษสวนของเดกอาย 8 ขวบ พบวา มพนฐานทดสำาหรบทจะเขาใจความคดเบองตน ในการคณและการหารแลว

5.3.4 คว�มสมพนธระหว�งก�รสอนเศษสวนและทศนยม

เนองจากทศนยมแทนการเขยนเศษสวนในอกรปแบบหนง จงใชทศนยมแทนเศษสวนได ทงนกเพราะในการคำานวณตางๆ บางครงใชทศนยมจะคดไดงายกวาการคดคำานวณดวยเศษศวน เชน การวดความยาว การชงนำาหนก การหาเวลา หรอการแสดงความหมายของเงนบาทและสตางค เปนตน ดงนน จงสามารถเขยนเศษสวนแทนทศนยม หรอเขยนทศนยมแทนเศษสวนได

ดงนน จงสามารถแปลงเศษสวนใหเปนทศนยมหรอแปลงทศนยมใหเปน เศษสวนได เชน

การแปลงเศษสวนใหเปนทศนยม =

130

= = 0.6

การแปลงทศนยมใหเปนเศษสวน 0.25 =

การจดกจกรรมการเรยนการสอน เรอง เศษสวนและทศนยม ควรจดกจกรรมสงเสรมใหผเรยนสามารถโยงความสมพนธของทงสองเรองเขาดวยกน ซงบางครงในการสอน เรอง ทศนยม ในขนแรกมกจะยากในการอธบาย ครควรเรมจากปญหางายกอน เชน ปญหาเกยวกบการใชจายเงน เพอใหผเรยนคนเคยกบประสบการณในชวตประจำาวน แลวจงใชตารางสบ ตารางรอย ... ในการสอน เพอใหผเรยนเชอมโยงความสมพนธและเขาใจเกยวกบ เรอง เศษสวนและทศนยม (Richard. 1993 : 289-295) และเศษสวนและทศนยมเปนการนำาเสนอจำานวนในลกษณะยอยๆ กจกรรมทเกยวกบการสอนทศนยมนนควรใชสำาหรบผเรยนทมความร เรอง เศษสวนมาบางแลว เพอใหผเรยนสามารถเชอมโยงความสมพนธและมองเหนรปแบบของเศษสวนและทศนยมได เกยวกบยทธวธการสอนนนครควรเรมสอนจากสถานการณหรอปญหาทเปนรปธรรมและคลายคลงกบชวตประจำาวนเสยกอนแลวจงขยายปญหาในขนตอนตอไป(Leonard and Stieve. 1994 : 468-469)

บทท 3วธดำ�เนนก�รพฒน�

131

การพฒนานเปนการพฒนาเชงวจยและพฒนา เพอพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว

ผรายงานไดดำาเนนการตามลำาดบขนตอนดงน1. ประชากรและกลมตวอยาง2. เครองมอทใชในการพฒนา3. การเกบรวบรวมขอมล4. การวเคราะหขอมล

1. ประช�กรและกลมตวอย�ง

1.1 ประช�กร นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 1.2 กลมตวอย�ง ททดลองใชเครองมอพฒนาเลอกแบบเจาะจงจากนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ทกำาลงเรยนอยในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 จำานวน 25 คน 1.3 กลมตวอย�ง แบงกลมตวอยางเพอทดสอบเครองมอทพฒนา ดงตอไปน 1) กลมตวอยางแบบรายบคคล เลอกแบบเจาะจงจากนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว ปการศกษา 2548 จำานวน 22 คน แบงนกเรยนเปน 3 กลม คอ กลมสง 3 คน กลมปานกลาง 5 คน กลมคอนขางออน 6 คน โดย

132

พจารณาจากคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรปลายป ปการศกษา 2547 กำาหนดคะแนนตงแตรอยละ 80 ขนไป เปนผทอยในระดบ เกง คะแนนระหวางรอยละ 65-79 เปนผทอยในระดบ ปานกลาง และคะแนนระหวางรอยละ 50-64 เปนผทอยในระดบ คอนขางออน และสมแบบงายโดยใชวธจบฉลากใหไดนกเรยน 3 คน ในอตราสวนนกเรยนกลมสง กลมปานกลาง และกลมคอนขางออน คอ 1 : 1 : 1

2) กลมตวอยางแบบกลมเลก ทำาการสมแบบงายเพอเลอกโรงเรยนโดยใชวธจบฉลากจากโรงเรยนทมหองคอมพวเตอร จำานวน 5 โรงเรยน โรงเรยนทได คอ โรงเรยนบานเขาทบควาย เลอกแบบเจาะจงจากนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ปการศกษา 2549 จำานวน 35 คน แบงนกเรยนเปน 3 กลม คอ กลมสง 5 คน กลมปานกลาง 10 คน กลมออน 8 คน โดยพจารณาจากคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรปลายป ปการศกษา 2548 และสมแบบงายโดยใชวธจบฉลากใหไดนกเรยน 10 คน ในอตราสวนนกเรยนกลมสง กลมปานกลาง และกลมคอนขางออน คอ 3 : 4 : 3

3) กลมตวอยางแบบกลมใหญหรอภาคสนาม เลอกแบบเจาะจงจากนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ปการศกษา 2549 จำานวน 22 คน

2. เครองมอทใชในก�รพฒน�

เครองมอทใชในการพฒนาครงน ประกอบดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน

133

สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน (ทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน) และแบบสอบถามความคดเหนของผเรยน ไดวางแผนในการดำาเนนงานจดทำาเครองมอทใชในการวจยดงน

2.1 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผรายงานแบงเนอหาหนวยท 7 เศษสวนออกเปน 9 เรอง ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 โดยมเนอหาดงตอไปน เรองท 1 เศษสวนทเทากน เรองท 2 การเปรยบเทยบและเรยงลำาดบเศษสวน เรองท 3 การบวก ลบ เศษสวนทมตวสวนไมเทากน เรองท 4 โจทยปญหาการบวก ลบ เศษสวน เรองท 5 การคณเศษสวน

เรองท 6 การหารเศษสวน เรองท 7 โจทยปญหาการคณและการหารเศษสวน เรองท 8 การบวก ลบ คณ หาร เศษสวนระคน เรองท 9 โจทยปญหาการบวก ลบ คณ หาร เศษสวนระคน

โดยผรายงานไดดำาเนนการตามกระบวนการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ดงน

134

1.0 วเคราะหปญหาการเรยน

ภาพท 3.1 แผนผงแสดงขนตอนการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจากแผนผงแสดงขนตอนการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวย

สอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 แตละขนตอนไดดำาเนนการ ดงน

2.1.1 วเคร�ะหปญห� ผรายงานไดทำาการศกษาวเคราะหปญหาการเรยนการสอนกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว โดยการวเคราะหเชงระบบการจดการเรยนรของนพ วทยพฒน (2550 : 471) ซงมขนตอนการวเคราะหระบบ ดงน

135

ไม

2.0 วเคราะหเนอหา

3.0 วเคราะหวตถประสงคเชง

4.0 การออกแบบสรางบทเรยน

5.0 สรางบทเรยน

7.0 ปรบปรงแกไข

8.0 ทดสอบประสทธภาพ

9.0 ทดลองภาคผาน

6.0 เสนอผทรง

5.0 เตรยมกจกรรม

ภาพท 3.2 แผนผงแสดงระบบการจดการเรยนร

จากแผนผงแสดงระบบการจดการเรยนร มผลการจดการเรยนร ดงน

1.0 การวเคราะหผเรยน พบวา ผรายงานศกษาความแตกตางของผเรยนเปนรายบคคลเพอวางแผนการจดการเรยนรยงไมสอดคลองกบพฤตกรรมของผเรยน เนองจากไดศกษาเพยงความรเดมของผเรยนเทานน ไมไดศกษาถงวธการเรยนร (Learning Style) ความสามารถ (Ability) ของผเรยนวามความแตกตางกนอยางไร ทำาใหครจดกจกรรมการเรยนรไมเหมาะสมกบธรรมชาตและสนองความตองการของผเรยน

2.0 การกำาหนดสาระการเรยนร พบวา ผรายงานไดกำาหนดสาระการเรยนรตามมาตรฐานการเรยนรของ

136

1.0 วเคราะหผเรยน

2.0 กำาหนดสาระการ

3.0 ออกแบบกจกรรม

4.0 วางแผน

การ

6.0 เตรยมสอและ

แหลงการ7.0 จดเตรยม

เครองมอ

8.0 จดกระบวนการ

เรยนร

9.0 วดและประเมนผล

10.0 ตดตามผล

และ

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 ประกอบดวยสาระการเรยนร 6 สาระ ไดแก สาระท 1 จำานวนและการดำาเนนการ สาระท 2 การวด สาระท 3 เรขาคณต สาระท 4 พชคณต สาระท 5 การวเคราะหขอมลและความนาจะเปน และสาระท 6 ทกษะ/กระบวนการทางคณตศาสตร

3.0 การออกแบบกจกรรมการเรยนร พบวา ผรายงานไดศกษาจดมงหมายของหลกสตรและคณภาพของผเรยน เพอหาแนวทางในการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสำาคญ แตรปแบบการจดกจกรรมการเรยนรไมสอดคลองกบการวเคราะหผเรยน ทำาใหมกจกรรม/วธสอนทยงไมสนองตอความแตกตางระหวางบคคลและไมเหมาะสมกบการเรยนรของผเรยน

4.0 การวางแผนการจดการเรยนร พบวา ผรายงานไดวางแผนเตรยมกจกรรม การเรยนรเปนอยางด สอดคลองกบการกำาหนดเนอหาสาระการเรยนร

5.0 การเตรยมกจกรรม พบวา ผรายงานมการเตรยมกจกรรมการเรยนรทเนน การบรรยาย และทำาแบบฝกหด ผเรยนเบอหนายตอกจกรรมการเรยนร จงไมสามารถพฒนา ผลการเรยนรทคาดหวงในสาระท 1 จำานวนและการดำาเนนการ ซงเปนทกษะในการแกปญหาเกยวกบการบวก การลบ การคณ และการหารเศษสวน

6.0 การเตรยมสอและแหลงการเรยนร พบวา สอการเรยนการสอนทผรายงาน ใชจดกจกรรมไมนาสนใจ ผเรยนไมสนกกบการเรยนร และไมสงเสรมการเรยนรตามศกยภาพของผเรยน

137

7.0 การจดเตรยมเครองมอวดและประเมนผล ผรายงานไดเตรยมเครองมอวด และประเมนผลเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนร ไดแก แบบทดสอบกอนเรยน แบบฝกหด และแบบทดสอบหลงเรยน พรอมสรางเกณฑการวดและประเมนผลไดถกตอง แตไมสามารถพฒนาทกษะในการแกปญหาเกยวกบการบวก การลบ การคณ และการหารเศษสวน

8.0 การจดกระบวนการเรยนร การจดกจกรรมการเรยนร ทงตวคร ผเเรยน กจกรรมการเรยนร สอและแหลงการเรยนร ของผรายงานไมสามารถพฒนาทกษะในการแกปญหาเกยวกบการบวก การลบ การคณ และการหารเศษสวน จงทำาใหผลการจดการเรยนการสอนเกยวกบการบวก การลบ การคณ และการหารเศษสวน ยงไมบรรลตามเปาหมาย ผเรยนทเรยนออนถกทอดทง มเจตคตทไมดตอกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร

9.0 การวดและประเมนผล พบวา ผรายงานมการวดและประเมนผลตามขนตอนของการจดการเรยนร แตผเรยนไมสามารถผานการวดและประเมนผล เรอง การบวก การลบ การคณ และการหารเศษสวน ซงมขอบกพรองในการดำาเนนกจกรรมการจดการเรยนร

10.0 การตดตามผลและปรบปรง เมอเสรจสนการจดการเรยนร ผรายงานมการนำาผลการประเมนการจดการเรยนรมาศกษา วเคราะหสรปผลการจดการเรยนร เพอหาสาเหต ปญหา และแนวทางการแกปญหาอยางเปนระบบหรอเปนแนวทางในการพฒนาคณภาพผเรยน

จากการใชระบบตรวจสอบสาเหตของปญหาการจดการเรยนร พบวา ขนท 9.0 การวดและประเมนผล ผเรยนผานผลการเรยนรท

138

คาดหวง สาระท 1 จำานวนและการดำาเนนการ เรอง เศษสวนเพยงรอยละ 63.16 เมอพจารณาขนท 8.0 การจดกระบวนการเรยนรไมเหมาะสม กจกรรมการเรยนรไมสามารถพฒนากระบวนการเรยนรของผเรยน ซงแสดงวา การเตรยมกจกรรมขนท 5 ไมมคณภาพ ไมสามารถตอบสนองกบความสามารถของผเรยนเปนรายบคคล การเตรยมสอการเรยนรและแหลง การเรยนรในขนท 6 ครมการดำาเนนการไมถกตอง สอไมนาสนใจตอการพฒนาทกษะในการแกปญหาเกยวกบการบวก การลบ การคณ และการหารเศษสวน ผเรยนไมสนกกบการเรยนร และไมสงเสรมการเรยนรตามศกยภาพของผเรยนเปนรายบคคล

ดงนน การเตรยมสอการเรยนรและแหลงการเรยนรในขนท 6 การเตรยมกจกรรมขนท 5 จงเปนสาเหตของปญหาการพฒนาทกษะในการแกปญหาเกยวกบการบวก การลบ การคณ และ การหารเศษสวน การพฒนาสอและกจกรรมการเรยนรตองนาสนใจ สนกกบการเรยนร และสงเสรมการเรยนรตามศกยภาพของผเรยนเปนรายบคคล การเตรยมสอขนท 6 จงเปนสาเหตของการพฒนาทกษะในการแกปญหาเกยวกบการบวก การลบ การคณ และการหารเศษสวน

2.1.2 วเคร�ะหเนอห� เนอหากลมสาระการเรยนรคณตศาสตรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กำาหนดจำานวนเวลาการเรยน 160 ชวโมง ผรายงานไดแบงเนอหา เปน 15 หนวย ดงน

ภ�คเรยนท 1 หนวยท 1 จำานวนนบ และการบวก การลบ การคณ การ

หาร เวลาเรยน 17 ชวโมง หนวยท 2 สมการและการแกสมการ

เวลาเรยน 11 ชวโมง

139

หนวยท 3 ตวประกอบของจำานวนนบ เวลาเรยน 14 ชวโมง

หนวยท 4 มมและสวนของเสนตรง เวลาเรยน 6 ชวโมง

หนวยท 5 เสนขนาน เวลาเรยน 6 ชวโมง

หนวยท 6 ทศและแผนผง เวลาเรยน 7 ชวโมง

หนวยท 7 เศษสวน และการบวก การลบ การคณ การหารเศษสวน เวลาเรยน 19 ชวโมง

รวม 80 ชวโมง

ภ�คเรยนท 2 หนวยท 8 ทศนยม

เวลาเรยน 8 ชวโมง หนวยท 9 การบวก ลบ คณทศนยม

เวลาเรยน 12 ชวโมง หนวยท 10 การหารทศนยม

เวลาเรยน 10 ชวโมง

140

หนวยท 11 รปสเหลยม เวลาเรยน 13 ชวโมง

หนวยท 12 รปวงกลม เวลาเรยน 6 ชวโมง

หนวยท 13 รอยละ เวลาเรยน 15 ชวโมง

หนวยท 14 ทรงสเหลยมมมฉาก ทรงกระบอก กรวย ปรซม พระมด และปรมาตร

เวลาเรยน 8 ชวโมง หนวยท 15 สถตและความนาจะเปน เวลาเรยน 8 ชวโมง

รวม 80 ชวโมง

ผรายงานไดเนอหาทเปนกลมตวอยางของเนอหาในภาคเรยนท 1 คอ หนวยท 7 เศษสวน และการบวก การลบ การคณ การหารเศษสวน

เหตผลทผรายงานพจารณาเลอกเนอหา หนวยท 7 เศษสวน และการบวก การลบ การคณ การหารเศษสวน ในการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน มดงน

1) หลกสตรมงหวงใหนกเรยนมคณลกษณะใหญๆ 8 ประการ ในกลมสาระการเรยนรคณตศาสตรกลาวไวในจดมงหมายขอ 1 ของหลกสตร คอ คดคำานวณได เมอวเคราะหตามพฤตกรรมดานพทธพสย จตพสย และทกษะพสย ทเรยกวา สมรรถภาพ และนำา“ ”

141

สมรรถภาพมาสรางเปนวตถประสงคการเรยนร เนอหาหนวยท 7 เศษสวน และการบวก การลบ การคณ การหารเศษสวน ครอบคลมพฤตกรรมทกดาน

2) โครงสรางของเนอหามลกษณะทตอเนองเปนอนหนงอนเดยวกน สามารถออกแบบ ใหสอดคลองกบลำาดบการคดคำานวณ คอ การบวก การลบ การคณ และการหาร

3) เนอหาสอดคลองกบปญหาการเรยนการสอนจากการวดและประเมนผลเกยวกบเศษสวน ผเรยนมผลการเรยนรทคาดหวง สาระท 1 จำานวนและการดำาเนนการ เรอง เศษสวน เพยงรอยละ 63.16 ซงมคะแนนเฉลยจดประสงคการเรยนรตำากวาเปาหมายทกำาหนด คอ รอยละ 65

ดวยเหตผลดงกลาว บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจงเปนแนวทางหนงทพฒนาขน เพอนำาความสามารถของคอมพวเตอรมาประยกตใชในการเรยนการสอน โดยนำาทฤษฎการเรยนร และทฤษฎการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมาประยกตใหสอดคลองกบวฒภาวะของผเรยนอยางมประสทธภาพ เหมาะสมกบธรรมชาตของเนอหากลมสาระการเรยนรคณตศาสตร

2.1.3 วเคร�ะหวตถประสงคเชงพฤตกรรม ผรายงานไดกำาหนดวตถประสงคเชง พฤตกรรมในแตละเรองตามทตองการ เพอเปนแนวทางในการวางแผนการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและออกแบบทดสอบ และนำาวตถประสงคเชงพฤตกรรมทกำาหนดไวในแตละเรองมาวเคราะหดานพทธพสย ไดผลการวเคราะหวตถประสงคเชงพฤตกรรมแตละเรอง ดงน

142

จดประสงคก�รเรยนร และแผนก�รออกขอสอบต�มจดประสงคก�รเรยนร

กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 หนวยการเรยนรท 7 เศษสวน และการบวก การลบ การคณ การหาร

เศษสวน

จดประสงคการเรยนร จำานวนขอ

ขอท

1. เมอกำาหนดเศษสวนให สามารถเขยนเศษสวนทเทากนกบ เศษสวนนนได 2. เมอกำาหนดเศษสวนสองจำานวนให สามารถเปรยบเทยบและใช สญลกษณ < , > หรอ = ได 3. เมอกำาหนดเศษสวนให สามารถเรยงลำาดบจากเศษสวนทมคา นอยไปหาเศษสวนทมคามาก หรอจากเศษสวนทมคามากไปหา เศษสวนทมคานอยได 4. เมอกำาหนดโจทยการบวกเศษสวนให สามารถหาคำาตอบ และแสดงวธทำาได 5. เมอกำาหนดโจทยการลบเศษสวนให สามารถหาคำาตอบ

1

2

1

2

2

2

1

2

1

1

1

2-3

4

5-6

7-8

9-10

11

12-13

14

15

143

จดประสงคการเรยนร จำานวนขอ

ขอท

และแสดงวธทำาได 6. เมอกำาหนดโจทยปญหาการบวกเศษสวนให สามารถ วเคราะหโจทย หาคำาตอบและแสดงวธทำาได 7. เมอกำาหนดโจทยปญหาการลบเศษสวนให สามารถวเคราะห โจทย หาคำาตอบและแสดงวธทำาได 8. เมอกำาหนดโจทยการคณเศษสวนให สามารถหาคำาตอบ และแสดงวธทำาได 9. เมอกำาหนดโจทยการหารเศษสวนให สามารถหาคำาตอบ และแสดงวธทำาได10. เมอกำาหนดโจทยปญหาการคณเศษสวนให สามารถวเคราะห โจทย หาคำาตอบและแสดงวธทำาได11. เมอกำาหนดโจทยปญหาการหารเศษสวนให สามารถวเคราะห โจทย หาคำาตอบและแสดงวธทำาได12. เมอกำาหนดโจทยการบวก ลบ คณ หาร เศษสวนระคนให

1

2

1

1

16

17-18

19

20

144

จดประสงคการเรยนร จำานวนขอ

ขอท

สามารถหาคำาตอบ และแสดงวธทำาได13. เมอกำาหนดเศษซอนอยางงายทเฉพาะตวเศษหรอตวสวนทม การบวก ลบ คณ หรอ หาร อยางใดอยางหนงให สามารถ หาผลลพธได14. เมอกำาหนดโจทยปญหาการบวก ลบ คณ หารเศษสวนระคนให สามารถวเคราะหโจทย หาคำาตอบและแสดงวธทำาได

รวม 20

ภาพท 3.3 ตารางแสดงจดประสงคการเรยนร และแผนการออกขอสอบตามจดประสงคการเรยนร

แผนผงก�รออกขอสอบกลมส�ระก�รเรยนรวช�คณตศ�สตร ชนประถมศกษ�ปท 6

หนวยการเรยนรท 7 เศษสวน และการบวก การลบ การคณ การหารเศษสวน

145

เนอหา

การวเคราะหจดประสงคเชงพฤตกรรม

รวมจำานวนพฤตกรรม

ความ

จำา

ความ

เขาใจ

การน

ำาไปใช

การว

เครา

ะห

การ

การป

ระเม

น จำานวนขอ

รอยละ

7.1 เศษสวนทเทากน

0 0 1 0 0 0 1 5

7.2 การเปรยบเทยบเศษสวน และการเรยงลำาดบเศษสวน

0 1 1 0 0 1 3 15

7.3 การบวกและการลบ เศษสวน

0 2 2 0 0 0 4 20

7.4 โจทยปญหาการบวกและ การลบเศษสวน

0 0 2 1 0 0 3 15

7.5 การคณเศษสวน

0 0 2 0 0 0 2 10

7.6 การหารเศษสวน

0 1 0 0 0 0 1 5

7.7 โจทยปญหาการคณและ การหาร

0 0 2 0 0 0 2 10

146

เนอหา

การวเคราะหจดประสงคเชงพฤตกรรม

รวมจำานวนพฤตกรรม

ความ

จำา

ความ

เขาใจ

การน

ำาไปใช

การว

เครา

ะห

การ

การป

ระเม

น จำานวนขอ

รอยละ

เศษสวน7.8 การบวก ลบ คณ หาร เศษสวนระคน

0 1 1 1 0 0 3 15

7.9 โจทยปญหาการบวก ลบ คณ หารเศษสวนระคน

0 0 1 0 0 0 1 5

รวมจำานวนขอ 0 5 12 2 1 0 20 100รวมจำานวนขอ รอย

ละ0 25 60 10 5 0 100

ภาพท 3.4 ตารางแสดงแผนผงการออกขอสอบ2.1.4 ก�รออกแบบสร�งบทเรยนคอมพวเตอรชวย

สอน จากการศกษาเอกสารงานวจยเกยวกบการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ผรายงานไดออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

147

โดยองรปแบบของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทการสอน (Tutorial Instruction) มาประยกต ใชในการออกแบบกจกรรมการเรยนการสอน เพอใหผเรยนบรรลวตถประสงคตามทกำาหนด ประกอบดวยขนตอนการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ดงน

ภาพท 3.5 แผนผงแสดงการทำางานในขนตอนแรกเมอเขาสโปรแกรม

ภาพท 3.6 แผนผงแสดงการทำางานในขนตอนแรกเมอเขาสรายการบทเรยน

148

สวนนำา รายการ

บทเรยน

คำาแนะนำาการใช

แบบทดสอบ

ออกจากโปรแกรม

บทเรยน (รายการ

Introduction

เศษสวนทเทากน

กจกรรมเสรม

แบบฝกหด

บทเรยน

Introduction

จดประสงค

รายการ

ภาพท 3.7 แผนผงแสดงการทำางานในขนตอนแรกเมอเขาสรายการบทเรยน (Introduction)

ภาพท 3.8 แผนผงแสดงการทำางานในขนตอนแรกเมอเขาสรายการแบบทดสอบ

149

เนอหา

กลบรายการยอย 1

แบบทดสอบ

Introduction

แบบทดสอบ

ประเมนผลการ

บนทกผลการทดสอบ

รายการ

บทเรยน

Introduction

กจกรรมเสรม

ภาพท 3.9 แผนผงแสดงการทำางานในขนตอนแรกเมอเขาสรายการกจกรรมเสรม

ภาพท 3.10 แผนผงแสดงการทำางานในขนตอนแรกเมอเขาสรายการแบบฝกหด

150

กลบรายการยอย 1

กลบรายการหลก

บทเรยน

Introduction

แบบฝกหด

กลบรายการยอย 1

กลบรายการหลก

บนททกคะแนน

1.0 สวนนำา

เรมตน

สวนนำา สวนนำา

2.0 ทดสอบกอน ผาน

ไม ผาน

ภาพท 3.11 แผนผงแสดงการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจากแผนผงแสดงการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 แตละขนตอนไดดำาเนนการ ดงน

1.0 สวนนำา ประกอบดวย (1) Title เปนหนาแรกแสดงชอผจดทำา และชอเรองของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (2) Main menu หนาถดไปแสดงเนอหาของบทเรยน แบบทดสอบ และคำาแนะนำาการใชโปรแกรม

2.0 แบบทดสอบกอนเรยน เมอผเรยนของสบทเรยนเปนครงแรกใหทดสอบกอนเรยนของเนอหา เรอง เศษสวน กอนเปนอนดบ

151

สวนนำา สวนนำา สวนนำา สวนนำา สวนนำา สวนนำา3.0 เนอหาเรองท 1

3.1 เนอหา /

3.3 เนอหา /

4.0 กจกรรมเสรม

6.0 ศกษาเนอหา

จบ

3.2 เนอหา /

5.0 แบบฝกหด

7.0 ทดสอบหลง ผาน

ไม ผาน

ผานไม ผาน

แรก เพอทดสอบความรพนฐานเกยวกบเศษสวน โปรแกรมจะแจงผลการเรยนและบนทกไวใน Drive C ไฟล datacai_math02 ถาผเรยนมผลการประเมนผานเกณฑกใหเขาไปศกษาเนอหาในบทเรยนเพอเรยนรเพมเตมใหมความรความเขาใจมากขนและถาผเรยน มผลการประเมนไมผานเกณฑกใหเขาไปศกษาเนอหาในบทเรยนเชนเดยวกน

3.0 เนอหา ประกอบดวยเมนเนอหายอยของหนวยท 7 เศษสวน จำานวน 9 เรอง ดงน เรองท 1 เศษสวนทเทากน เรองท 2 การเปรยบเทยบและเรยงลำาดบเศษสวน เรองท 3 การบวก ลบ เศษสวนทมตวสวนไมเทากน เรองท 4 โจทยปญหาการบวก ลบ เศษสวน เรองท 5 การคณเศษสวน

เรองท 6 การหารเศษสวน เรองท 7 โจทยปญหาการคณและการหารเศษสวน เรองท 8 การบวก ลบ คณ หาร เศษสวนระคน เรองท 9 โจทยปญหาการบวก ลบ คณ หาร เศษสวนระคน

เมนเนอหายอยของหนวยการเรยน ใหผเรยนเรยนตามลำาดบ แตละเรองประกอบดวย วตถประสงคการเรยนร นำาเขาสบทเรยน เรยนเนอหาใหม /ทำาแบบฝก เรยนเนอหาใหม /ทำาแบบฝก เพอใหผเรยนมปฏสมพนธกบบทเรยนในระหวางทเรยนเนอหาใหม และสรปเนอหา

4.0 กจกรรมเสรม เปนกจกรรมหลงจากทผเรยนไดเรยนเนอหาในแตละเรองจบ เพอใหผเรยนไดฝกทกษะและผอน

152

คลายความเครยดดวยกจกรรมเกมจากเนอหาทเรยนจบในแตละเรอง เชน การจบค การพมพคำาตอบ ถกผด เปนตน

5.0 แบบฝกหด เปนการประเมนผลการเรยนรระหวางเรยนหลงจากเรยนเนอหาและกจกรรมเสรมในแตละเรองจบ ถาผเรยนมผลการประเมนไมผานเกณฑใหเกลบไปศกษาในเรองนน อกครง และทำาแบบฝกหดใหผานเกณฑการประเมน

6.0 ศกษาเนอหาเรองตอไป หลงจากทผเรยนไดเรยนเนอหายอย ทำากจกรรมเสรม และทำาแบบฝกหดในแตละเรองจบ ใหผเรยนเรยนเนอหายอยถดไปตามลำาดบใหครบทง 9 เรอง (ปฏบตตามขนท 3.0, 4.0 และ 5.0 ตามลำาดบ)

7.0 ทดสอบหลงเรยน เมอผเรยนเรยนจบเนอหายอยทง 9 เรอง ใหผเรยนทำาการทดสอบหลงเรยนของเนอหา เรอง เศษสวน เพอประเมลผลการเรยนรเรอง เศษสวน จากการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทผรายงานพฒนาขน โปรแกรมจะแจงผลการเรยนและบนทกไวใน Drive C ไฟล datacai_math22 ถาผเรยนมผลการประเมนผานเกณฑ แสดงวา จบการศกษาจากบทเรยน และถาผเรยนมผลการประเมนไมผานเกณฑกใหเขาไปศกษาเนอหาในบทเรยนใหม (ปฏบตตามขนท 3.0, 4.0, 5.0, 6.0 และ 7.0 ตามลำาดบ)

2.1.5 สร�งบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน การสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ไดประยกตทฤษฎการเรยนรและรปแบบการสอนใหเหมาะสมกบการเรยนรโดยผานทางคอมพวเตอร เชน ทฤษฎพฤตกรรมนยม ทฤษฎปญญานยม การสอนรายบคคล และวธการสอนคณตศาสตรของ สสวท.

153

โปรแกรมทนำามาสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน คอ โปรแกรม Macromedia Authorware version 7.0

154

2.0 ทบทวน

3.0 เรยนเนอหา

3.2 เสรมความเขาใจ

3.1 สรางความคดรวบ

ผาน

ไมผาน ให

4.0 เรยนรวธลด

6.0 แกโจทย

1. ขน

2. ขน

3. ขน

4. ขนฝก

5. ขนนำาไป

1.0 ทำาแบบทดสอบ

5.0 ทำาแบบทดสอบ

รปภาพ ตอบคำาถาม ทดสอบแบบ

ใชภาพแทนของ

ตวอยางและฝกปฏบต

เรมตน

ทำาแบบฝก

ภาพท 3.12 แผนผงแสดงโครงสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

ภาพท 3.13 แผนผงแสดงโครงสรางการแกปญหา

155

ผาน

1. ศกษาโจทย

2. วเคราะห

3. ศกษาแนวทางแก

5. ตรวจสอบวธการและ

4. ลงมอแกปญหา

ผาน

ไมผาน ให

5.1 พจารณา

5.2 วางแผน

5.3 ดำาเนนการ

5.4 ยอนรอย

7.0 ทำาแบบทดสอบ6. ขนประเมน

จบ

ไมหลงเรยน

จากแผนผงแสดงโครงสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน การจดการเรยนการสอน ในแตละเนอหาประกอบดวยขนตอนการเรยนร 6 ขน ดงน

เรมตน เมอเขาสบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ใหผเรยนทำาการทดสอบกอนเรยน เพอเปนการทดสอบความรพนฐานของผเรยนกอนการเรยนรในหนวยการเรยนนนกอน ผเรยนสามารถทราบผลการประเมนกอนเรยนทนท หากผเรยนทำาคะแนนไดตำากวารอยละ 60 ใหผเรยนเขาไปเรยนรในหนวยการเรยนนน ถาหากผเรยนไดคะแนนมากกวารอยละ 60 กใหผเรยนเขาไปเรยนรเพมเตม เพอเพมประสบการณในการเรยนรในหนวยการเรยนนนเชนกน

ขนท 1 ขนนำ� เปนขนเราความสนใจของผเรยนเพออยากเรยนรในบทเรยน และเปนการทบทวนความรเดมหรอทกษะพนฐานทางคณตศาสตรทมอยเดมใหสมพนธกบเนอหาใหม เนองจากธรรมชาตของเนอหาคณตศาสตรนนจะตองสมพนธหรอเชอมโยงกนเปนลกโซ โดยใช รปภาพ การตอบคำาถาม หรอแบบทดสอบแบบจบค (Drag and Drop)

ขนท 2 ขนสอน เปนขนนำาเสนอเนอหาใหม นำาเสนอเนอดวยกจกรรมใหเกดความคดรวบยอด โดยใชภาพแทนของจรง ใชสญลกษณแทนภาพ และจดกจกรรมเสรมความเขาใจ โดยใชภาพแลวใหผเรยนถายโยงเปนสญลกษณ มตวอยางและกจกรรมใหฝกปฏบตเพอนำาไปส การวเคราะห การคดสรางสรรค การสอสาร การแกปญหา และการคดคำานวณได

ขนท 3 ขนสรป เปนขนสรปความเขาใจ สรปวธลด และสรปวธแกปญหา โดยใชปญหาหรอสญลกษณในการคำานวณ

156

ขนท 4 ขนฝกทกษะ เปนขนฝกความรและความเขาใจใหเกดทกษะการคดคำานวณ ทกษะการแกปญหา โดยใหผเรยนทำาแบบฝกหดทายเนอหายอยของแตละเรอง

ขนท 5 ขนนำ�ไปใช เปนขนทใหผเรยนสามารถนำาความรและประสบการณทางดานคณตศาสตรไปใชแกปญหา โดยใชทกษะกระบวนการแกปญหาจากโจทยปญหาในทายหนวยการเรยนมกระบวนการแกปญหา ดงน

1) ขนพจารณาปญหา ผเรยนจะตองทำาความเขาใจในปญหาอยางกระจางแจงวาปญหาอยตรงไหน โจทยถามหาอะไร อะไรเปนสงทโจทยใหมา

2) ขนวางแผนในการแกโจทยปญหา เมอเขาใจตวปญหาแลว กถงขนวางแผนในการแกปญหา ซงตองอาศยขอมลทเกยวของนำาไปสการวางแผน ในการวางแผนนนอาจจะใชการลองผดลองถก คนหาแนวทางในการเขยนปญหาใหอยในรปประโยคสญลกษณ

3) ขนดำาเนนการตามแผน เปนขนลงมอปฏบตตามแผนทวางไว โดยใชทกษะการคดคำานวณทเหมาะสมมาใช เพอหาคำาตอบของโจทยปญหานน

4) ขนยอนรอย เปนขนตอนการตรวจสอบวธการคดคำานวณในการหาคำาตอบ โดยพจารณาและสำารวจดผล ตลอดจนกระบวนการในการแกปญหา

ขนท 6 ขนประเมนผล เปนขนสดทายของกระบวนการสอน มจดประสงคเพอสำารวจตรวจสอบผลการเรยนรของผเรยนวาเปนไปตามวตถประสงคของบทเรยนหรอไม โดยการทดสอบหลงเรยนในหนวยการเรยนนน ผเรยนสามารถทราบผลการประเมนหลงเรยน

157

ทนท ถาหากผเรยนไดคะแนนตำากวารอยละ 60 ใหกลบไปเรยนหนวยการเรยนเดมอกครง

2.1.6 เสนอผเชยวช�ญ หลงจากสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนตามทไดออกแบบไวแลว ผรายงานไดนำาเสนอผเชยวชาญทงดานเนอหาและการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนตรวจ มขอทตองปรบปรง ดงน

1) การกำาหนดชอเนอหายอยบางเรองไมสอดคลองกบเนอหา

2) การใชเครองหมายลำาดบหวขอ (-) ทำาใหสบสนกบเครองหมายลบ (-)

3) โจทยปญหาจะตองมอยทกหนา เพอใหผเรยนสามารถอานโจทยปญหาไดในขณะทำาการแกโจทยปญหา

4) ตองแสดงชอหนวยยอยทกหนา 5) การนำาเสนอเนอหาใหอยในหนาเพยงหนาเดยว

ยกเวนแสดงเปนขนตอน 6) การนำาเสนอเนอหาแตละหนาควรคำานงถงทฤษฎ

การเรยนรรองรบ 7) การออกแบบกราฟกไมนาสนใจ 8) เสยงบรรยายมเสยงภายนอกแทรก 9) หวเรองไมควรใชตวอกษรทเปนภาพเคลอนไหว

มาก จะทำาใหผเรยนขาดความสนใจในเนอหาทเรยน 10) ในแตละเรองเมอเขาไปเรยนควรแสดงใหผเรยนไดทราบดวยวา ขณะนเรยนอยหนาทเทาใดจากทงหมดกหนา เชน 4/10 หมายถง เรยนอยหนาท 4 จากทงหมด 10 หนา

158

11) ในแตละหนาจอควรมปมออกจากโปรแกรม 12) ควรใชปมใหเปนแบบเดยวกนและวางอยตำาแหนงเดยวกนทงเรอง

2.1.7 ปรบปรงแกไข นำาแนวคดทผเชยวชาญใหขอเสนอแนะ/การทดสอบ ประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจากการทดลองกบผเรยนแบบรายบคล แบบกลมเลก และแบบกลมใหญหรอภาคสนาม ไปปรบแกแตละขอและศกษาเพมเตมจากเอกสารงานวจยทเกยวของ คอ ประยกตทฤษฎการเรยนรและรปแบบการสอนใหเหมาะสมกบการเรยนรโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

2.1.8 ทดสอบประสทธภ�พ 1) ก�รประเมนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ได

ทำาการประเมนโดยผเชยวชาญเพอหาระดบความคดเหนทมบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง เศษสวน ชนประถมศกษาปท 6 จำานวน 7 ทาน คอ

- ดร.นารรตน สวรรณศร คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเทพสตรลพบร

- นายไพฑรย อมสำาราญ ผอำานวยการเชยวชาญ โรงเรยนบานหลมขาว สำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1

- นางกนกนภา เลยงประยร ครเชยวชาญ โรงเรยนชบศร สำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1

- นายอดมศกด พลอยบตร ศกษานเทศกเชยวชาญ สำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1

159

- นายวเชยร จตทรพย ศกษานเทศกชำานาญการพเศษ สำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1

- นายมานตย สงหไพร ศกษานเทศกชำานาญการพเศษ สำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1

- นายพลงใจ ขนทองคำา ศกษานเทศกชำานาญการพเศษ สำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1

แบบสอบถามตามความคดเหนของผเชยวชาญทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน จำานวน 25 ขอ แบงรายการสอบถามความคดเหนออกเปน 5 สวน คอ - สวนท 1 สวนนำา จำานวน 3 ขอ

- สวนท 2 ดานการนำาเสนอเนอหา จำานวน 5 ขอ

- สวนท 3 ดานการออกแบบระบบการเรยน จำานวน 8 ขอ

- สวนท 4 ดานการออกแบบจอภาพ จำานวน 5 ขอ

- สวนท 5 ดานทวไป จำานวน 4 ขอ นำาผลการตอบแบบประเมนของผเชยวชาญมาคดคะแนนเฉลย

โดยมเกณฑดงน คะแนนเฉลย 4.51 - 5.00 หมายความวา เหน

ดวยอยางยง คะแนนเฉลย 3.51 - 4.50 หมายความวา เหน

ดวย คะแนนเฉลย 2.51 - 3.50 หมายความวา ไม

แนใจ

160

คะแนนเฉลย 1.51 - 2.50 หมายความวา ไมเหนดวย

คะแนนเฉลย 1.00 - 1.50 หมายความวา ไมเหนดวยอยางยง

ผลการประเมนจากผเชยวชาญ มคะแนนเฉลย 4.75 อยในเกณฑ เหนดวยอยางยง และมสวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.351 ดงนค�เฉลย ( ) สวนเบยงเบนม�ตรฐ�น (S.D.) และระดบคว�มคด

เหนของผเชยวช�ญตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง เศษสวน

ชนประถมศกษ�ปท 6 (n = 7)

รายการประเมน

ระดบความคดเหนS.D

.เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

5 4 3 2 11. สวนนำ� 1.1 หนาสวนนำานาสนใจ

3 4 - - - 4.43

0.535

161

รายการประเมน

ระดบความคดเหนS.D

.เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

5 4 3 2 1 1.2 คำาแนะนำาการใชบทเรยน ชดเจน

6 1 - - - 4.86

0.378

1.3 หวขอในหนาเมนหลกให ขอมลชดเจน

5 2 - - - 4.71

0.488

2. ด�นก�รนำ�เสนอเนอห� 2.1 โครงสรางเนอหาชดเจน และมความ สมพนธ ตอเนองกน

7 - - - - 5.00

0

2.2 เนอหาทนำาเสนอตรงและ ครอบคลมตาจดประสงค

7 - - - - 5.00

0

162

รายการประเมน

ระดบความคดเหนS.D

.เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

5 4 3 2 1 2.3 นำาเสนอเนอหาถกตอง ตามหลกคณตศาสตร

5 2 - - - 4.71

0.488

2.4 ใชภาษาถกตองเหมาะสม (ขอความและเสยงบรรยาย)

5 2 - - - 4.71

0.488

2.5 ปรมาณของเนอหาแตละ เรองเหมาะสม

3 4 - - - 4.43

0.535

3. ด�นก�รออกแบบระบบก�รเรยน 3.1 กำาหนดจดประสงค การเรยนรถกตองและ ชดเจน

5 2 - - - 4.71

0.488

163

รายการประเมน

ระดบความคดเหนS.D

.เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

5 4 3 2 1 3.2 การออกแบบเปนระบบ และนำาเสนอถกตอง ตามลำาดบขนตอน

3 4 - - - 4.43

0.535

3.3 มปฏสมพนธกบผเรยน อยางเหมาะสม

4 3 - - - 4.57

0.535

3.4 มความคดสรางสรรคใน การออกแบบโปรแกรม

7 - - - - 5.00

0

164

รายการประเมน

ระดบความคดเหนS.D

.เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

5 4 3 2 13.5 ใหโอกาสผเรยนควบคม ลำาดบการเรยนรอยาง เหมาะสม

4 3 - - - 4.57

0.535

3.6 มแบบฝกหดและ การประเมนผลสอดคลอง กบจดประสงค

6 1 - - - 4.86

0.378

3.7 มการปอนกลบ (Feedback) เสรมแรง อยางเหมาะสม

5 2 - - - 4.71

0.488

165

รายการประเมน

ระดบความคดเหนS.D

.เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

5 4 3 2 1 3.8 คมอการใชโปรแกรม เหมาะสม ชดเจน

7 - - - - 5.00

0

4. ด�นก�รออกแบบจอภ�พ 4.1 การจดวางองคประกอบ ไดสดสวน สวยงาม งายตอการใช

4 3 - - - 4.57

0.535

4.2 รปแบบตวอกษรมขนาด เหมาะสม

5 2 - - - 4.71

0.488

4.3 การเลอกใชสตวอกษร ชดเจนเหมาะสม

5 2 - - - 4.71

0.488

166

รายการประเมน

ระดบความคดเหนS.D

.เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

5 4 3 2 1 4.4 การใชสพนจอภาพ เหมาะสม

6 1 - - - 4.86

0.378

4.5 ปม สญรป หรอขอความ เหมาะสมและถกตอง สอสารกบผใชไดอยาง เหมาะสม

3 4 - - - 4.43

0.535

5. ด�นทวไป

167

รายการประเมน

ระดบความคดเหนS.D

.เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

5 4 3 2 1 5.1 สามารถใชกบเครอง คอมพวเตอรใดๆ ทม คณสมบตขนตำาตามท ผพฒนากำาหนด

7 - - - - 5.00

0

5.2 เขาสโปแกรมไดงาย

7 - - - - 5.00

0

5.3 การเชอมโยงไปยงจด ตางๆ และไฟลตางๆ ถกตอง

7 - - - - 5.00

0

168

รายการประเมน

ระดบความคดเหนS.D

.เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

5 4 3 2 1 5.4 ภาพและเสยงทใช ประกอบแสดงผลได ถกตองและรวดเรว

5 2 - - - 4.71

0.488

เฉลยรวม 4.75

0.351

ภาพท 3.14 ตารางคาเฉลย ( ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และระดบความคดเหน

ของผเชยวชาญตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

2) ก�รทดสอบประสทธภ�พบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

(1) ทดลองแบบร�ยบคคล นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบาน หลมขาว ปการศกษา 2548 จำานวน 3 คน ทมระดบสตปญญาแตกตางกน (เกง ปานกลาง และออน) โดย

169

พจารณาจากคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรปลายป ปการศกษา 2547 กำาหนดคะแนนตงแตรอยละ 80 ขนไปเปนผทอยในระดบ เกง คะแนนระหวางรอยละ 65-79 เปนผทอยในระดบ ปานกลาง และคะแนนระหวางรอยละ 50-64 เปนผทอยในระดบ คอนออน ใหผเรยนใชเครองคอมพวเตอรในการทดลอง 1 เครอง ตอ 1 คน เพอนำาขอมลมาพจารณาความสมบรณของเนอหา การออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน และทำาการวเคราะหหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนใหมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80

ผลการทดสอบพบวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนหนวยท 7 เรอง เศษสวน ไดคะแนน 76.30 / 73.33 มขอปรบปรงแกไขจ�กก�รสงเกตพฤตกรรมของผเรยน ดงน

เรองท 1 เศษสวนทเท�กน ไดทำาการปรบปรงแกไข ดงน

(1) หนาท 1/30 ปรบใหเสยงคำาวา " เศษสามสวนส " ปรากฏขนมาพรอมเสยงบรรยาย

(2) หนาท 2/30 ปรบใหเสยงคำาวา " เศษสองสวนสาม " ปรากฏขนมาพรอมเสยงบรรยาย

(3) หนาท 7/30 เพมคำาวา " สวนทระบายสแดงคอ เศษสองสวนหา " เมอคลกเลอกคำาตอบถกตอง

(4) หนาท 8/30 เพมคำาวา " สวนทระบายสแดงคอ เศษหนงสวนสอง " เมอคลกเลอกคำาตอบถกตอง

(5) หนาท 16/30 เพมเสยงบรรยายบอกเศษสวนเมอเลอนเมาสทบบนรป

170

(6) หนาท 19/30 แกเศษสวน คอ จาก

เปน

เรองท 2 ก�รเปรยบเทยบและก�รเรยงลำ�ดบเศษสวน ไดทำาการปรบปรงแกไข ดงน

(1) หนาท 1/29 เมอเลอนเมาสทบเครองหมายมากกวา ใหมตวหนงสอปรากฏวา มากกวา “ ”

(2) หนาท 2/29 เมอเลอนเมาสทบเครองหมายนอยกวา ใหมตวหนงสอปรากฏวา นอยกวา “ ”

(3) หนาท 11-12/29 เมอตอบถกใหมเฉลยปรากฏขนมา

เรองท 3 ก�รบวก ลบเศษสวนทมตวสวนไมเท�กน ไดทำาการปรบปรงแกไข ดงน

(1) หนาท 1/31 ใชภาพเคลอนไหวแสดงการบวกเศษสวน

(2) หนาท 5/31 ใชภาพเคลอนไหวแสดงการลบเศษสวน

(3) หนาท 9-11/31 การแสดงการบวก ลบ

เศษสวน ใหมรายละเอยดแสดงการบวก ลบเศษสวนเพมเตม เชน

+ = + ( )

3 2

171

เรองท 4 โจทยปญห�ก�รบวก ลบเศษสวน ไดทำาการปรบปรงแกไข ดงน

(1) หนาท 2/11 และหนาท 4/11 ใชภาพเคลอนไหวแสดงจากโจทยปญหา เพอใหผเรยนเหนภาพเปนรปธรรม

(2) หนาท 3/11 จากโจทยใหตวหนงสอโจทยปญหาเลอนลงมาแสดง การวเคราะหโจทยปญหาตามลำาดบหวขอ คอ สงทโจทยกำาหนดให สงทโจทยตองการถาม ตามลำาดบ

(3) หนาท 5/11 แสดงตวชนำาเพอเปนการทบทวนใหกบผเรยน เชน ค.ร.น. ของ 3 และ 7 คอ 3 7 = 21 เปนตน

(4) หนาท 7/11 เพมโจทยปญหา (4) หนาท 9-10/11 เปลยนแบบฝกจากการ

ใหพมพคำาตอบ เป ลากคำาตอบไปใสในชองสเหลยมทกำาหนดให เพอใหผเรยนเกดการเรยนรจากเกมงายๆ และนาสนใจ

เรองท 5 ก�รคณเศษสวน ไดทำาการปรบปรงแกไข ดงน

(1) หนาท 3-4/34 แสดงภาพเศษสวนประกอบ เพอใหเหนเปนรปธรรม

(2) หนาท 6/34 เมอตอบถกมเฉลยปรากฎใหผเรยนไดทราบวธคด เพอยำาใหผเรยนเหนวาวธคดหาคำาตอบคดอยางไรสำาหรบผเรยนทเรยนคอนขางชา

(3) หนาท 7-9/34 เปลยนจากจำานวนปรากฎขนมาเปนใหจำานวนเลอนไปปรากฎแสดงการคณและหาร

172

(4) หนาท 17-19/34 เมอตอบถกมเฉลยปรากฎใหผเรยนไดทราบวธคด เพอยำาใหผเรยนเหนวาวธคดหาคำาตอบคดอยางไรสำาหรบผเรยนทเรยนคอนขางชา

(5) หนาท 21-22/34 เปลยนจากจำานวนปรากฎขนมาเปนใหจำานวนเลอนไปปรากฎแสดงการคณและหาร

เรองท 6 ก�รห�รเศษสวน ไดทำาการปรบปรงแกไข ดงน

(1) หนาท 4-7/28 เปลยนจากจำานวนปรากฎขนมาเปนใหจำานวนเลอนไปปรากฎแสดงการหาร

(2) หนาท 10-12/28 ตอบผดได 2 ครง จะปรากฎเฉลยให

(3) หนาท 13-14/28 เปลยนจากจำานวนปรากฎขนมาเปนใหจำานวนเลอนไปปรากฎแสดงการหาร

(4) หนาท 2527-14/28 ใหคำาชแนะปรากฎระหวางทำาแบบฝกเพอทบทวนวธทำาใหผเรยนไดฝก

เรองท 7 โจทยปญห�ก�รคณและก�รห�รเศษสวน ไดทำาการปรบปรงแกไข ดงน

(1) หนาท 3-7/12 จากโจทยใหตวหนงสอโจทยปญหาเลอนลงมาแสดง การวเคราะหโจทยปญหาตามลำาดบหวขอ คอ สงทโจทยกำาหนดให สงทโจทยตองการถาม ตามลำาดบ

(2) หนาท 9/12 ใหคำาชแนะปรากฎระหวางทำาแบบฝกเพอทบทวนวธทำาใหผเรยนไดฝก

เรองท 8 ก�รบวก ลบ คณ ห�รเศษสวนระคน ไดทำาการปรบปรงแกไข ดงน

173

(1) หนาท 5-6/24 ใหคำาชแนะปรากฎระหวางทำาแบบฝกเพอทบทวนวธทำาใหผเรยนไดฝก

(2) หนาท 11/24 เปลยนจากจำานวนปรากฎขนมาเปนใหจำานวนเลอนไปปรากฎแสดงการหาร

(3) หนาท 14-15/24 เปลยนจากจำานวนปรากฎขนมาเปนใหจำานวนเลอนไปปรากฎแสดงการหาร

(3) หนาท 16-19/24 เมอตอบถกมเฉลยปรากฎใหผเรยนไดทราบวธคด เพอยำาใหผเรยนเหนวาวธคดหาคำาตอบคดอยางไรสำาหรบผเรยนทเรยนคอนขางชา

(4) หนาท 20/24 เปลยนจากจำานวนปรากฎขนมาเปนใหจำานวนเลอนไปปรากฎแสดงการหาร

เรองท 9 โจทยปญห�ก�รบวก ลบ คณ ห�รเศษสวนระคน ไดทำาการปรบปรงแกไข ดงน

(1) หนาท 2-3/8 ปรบการปรากฎของการแสดงวธทำาใหปรากฎขนมาพรอมกบคำาบรรยาย

(2) หนาท 5/24 เปลยนคำาวา ปลกมะมวง“ เปน ปลกมะมวงกตน และเปลยนคำาวา ปลกขนน เปน ” “ ” “ ” “ปลกขนนกตน ”

(3) หนาท 6/24 เปลยนคำาวา คาอาหาร “ ”เปน คาอาหารกบาท และเปลยนคำาวา คาพาหนะ เปน คา“ ” “ ” “พาหนะกบาท ”

(2) ทดลองแบบกลมเลก นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบาน เขาทบควาย ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 จำานวน 10 คน ในอตราสวนนกเรยนทมระดบสตปญญา เกง ปานกลาง และออน 3 : 4 : 3 จากคะแนนเฉลยผล

174

สมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรปลายป ในปการศกษา 2548 ใชเครองคอมพวเตอรในการทดลอง 1 เครอง ตอ 1 คน เพอนำาขอมลมาวเคราะหหาประสทธภาพของชดการเรยนดวยคอมพวเตอรผานเครอขายใหมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80

ผลการทดสอบพบวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หนวยท 7 เรอง เศษสวน ไดคะแนน 75.33 / 76.50

(3) ทดลองแบบกลมใหญหรอภ�คสน�ม นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 จำานวน 22 คน นกเรยนทมระดบสตปญญา เกง ปานกลาง และออน คละกน ใชเครองคอมพวเตอรในการทดลอง 1 เครอง ตอ 1 คน เพอนำาขอมลมาวเคราะหหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนใหมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80

ผลการทดสอบพบวาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หนวยท 7 เรอง เศษสวน ไดคะแนน 79.09 / 80.23

2.1.9 ก�รใชกบกลมตวอย�ง การทดสอบประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนภาคสนามกบกลมตวอยางนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 จำานวน 25 คน ใชเครองคอมพวเตอรในการทดลอง 1 เครอง ตอ 1 คน เพอนำาขอมลมาวเคราะหหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ใหมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80

2.2 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน ผรายงานไดดำาเนนการสรางแบบทดสอบกอนเรยนและ

แบบทดสอบหลงเรยน สำาหรบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง

175

เศษศวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เพอวดความกาวหนาในการเรยน ครอบคลมเนอหาตามวตถประสงคของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง เศษสวน โดยดำาเนนการตามกระบวนการสรางแบบทดสอบตามแผนผง ดงน

ภาพท 3.15 แผนผงแสดงการสรางแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน สำาหรบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

176

1.0 จดทำาตารางวเคราะห

2.0 สรางแบบ

3.0 เสนอผ

4.0 ปรบปรงแกไข

5.0 ทดสอบ

6.0 คดเลอกและ

จากแผนผงแสดงการสรางแบบทดสอบกอนเรยนและแบบทดสอบหลงเรยน สำาหรบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน แตละขนตอนไดดำาเนนการดงน

1.0 จดทำ�ต�ร�งวเคร�ะหวตถประสงค หลงจากกำาหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรมในแตละหนวยตามทตองการ เพอเปนแนวทางในการวางแผนการออกแบบบทเรยน และนำา วตถประสงคเชงพฤตกรรมทกำาหนดไวในแตละหนวยมาวเคราะหดานพทธพสย เพอพจารณาภาพรวมของบทเรยนนในการสรางแผนผงการสรางขอสอบ โดยกำาหนดนำาหนกและจำานวนขอสอบวาจะออกขอสอบวดพฤตกรรมระดบตางๆ เปนจำานวนเทาใด กระจายไปยงเนอหายอยตาง ๆ อยางไร

2.0 สร�งแบบทดสอบ ผรายงานไดสรางแบบทดสอบกอนเรยนและแบบทดสอบหลงเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง เศษสวน ตามแผนผงการสรางขอสอบ ครอบคลมวตถประสงคเชงพฤตกรรมในหนวยท 7 เศษสวน โดยสรางเปนขอสอบแบบปรนยชนด 4 ตวเลอก แบบคขนาน จำานวน 20 ขอ

3.0 เสนอผเชยวช�ญ นำาแบบทดสอบทไดจดทำาเสนอผเชยวชาญดานเนอหา เพอตรวจสอบดชนความสอดคลองของขอสอบรายขอกบวตถประสงค เชงพฤตกรรมทกำาหนดไว หรอไม ผลการตรวจสอบหาดชนความสอดคลองของขอสอบรายขอกบวตถประสงค เชงพฤตกรรมมดงน

หนวยท 7 เศษสวน ขอคำาถาม 20 ขอ มขอคำาถามนนวดจดประสงค ทตองการ จำานวน 20 ขอ

4.0 ปรบปรงแกไข นำาขอเสนอแนะของผทรงคณวฒมาปรบปรงแบบทดสอบ ดงน

177

1) การใชคำาถามไมสอดคลองกบวตถประสงคเชงพฤตกรรม

2) การใชภาษาในคำาถามทำาใหเขาใจไมตรงกน 3) คำาตอบบางขอไมสอดคลองกบคำาถาม 4) แกคำาตอบบางขอไมมขอถก 5.0 ทดสอบประสทธภ�พ นำาแบบทดสอบไปทดสอบกบผ

เรยนทเคยผานการเรยน เรอง เศษสวน ของโรงเรยนบานเขาทบควาย โรงเรยนวดหนองหอย และโรงเรยนบานเขาสะพานนาค ปการศกษา 2548 จำานวน 60 คน นำาผลการทดสอบทไดมาวเคราะหขอสอบเพอหาความยาก (P) คาอำานาจจำาแนก (r) และคาความเทยงแบบทดสอบ (KR20) เพอคดเลอกและปรบปรงแบบทดสอบ

6.0 คดเลอกและปรบปรงขอสอบ นำาผลการทดสอบมาวเคราะหหาคาความยาก (P) คาอำานาจจำาแนก (r) เพอคดเลอกและปรบปรง โดยเลอกคาความยากอยระหวาง .20 - .80 คาอำานาจจำาแนกตงแต .20 ขนไป

แบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 7 เศษสวน มคาความยากอยระหวาง .20 - .80

จำานวน 20 ขอ คาอำานาจจำาแนกตงแต .20 ขนไป จำานวน 20 ขอ และวเคราะห หาคาความเทยงแบบทดสอบโดยใชสตรของ

Kuder – Richardson 20 (KR20) มการใหคะแนนการตอบแบบทดสอบเปน ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน มคาความเทยง คอ 0.69

แบบทดสอบหลงเรยนหนวยท 7 เศษสวน มคาความยากอยระหวาง .20 - .80

จำานวน 20 ขอ คาอำานาจจำาแนกตงแต .20 ขนไป จำานวน 20 ขอ

178

และวเคราะห หาคาความเทยงแบบทดสอบโดยใชสตรของ Kuder – Richardson 20 (KR20) มการใหคะแนนการตอบแบบทดสอบเปน ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน มคาความเทยง คอ 0.69

2.3 แบบสอบถ�มคว�มคดเหน ผรายงานไดดำาเนนการสรางแบบสอบถามความคดเหน ดงน

2.3.1 ผรายงานสรางแบบสอบถามความคดเหนของผเรยนทมตอการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยกำาหนดรปแบบของแบบสอบถามโดยใชแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ทม 5 ระดบ ในแตละขอคำาถามมคานำาหนกคะแนน ดงน

ความคดเหนอยในระดบ เหนดวยอยางยง มคานำาหนกคะแนน 5

ความคดเหนอยในระดบ เหนดวย มคานำาหนกคะแนน 4

ความคดเหนอยในระดบ ไมแนใจ มคานำาหนกคะแนน 3

ความคดเหนอยในระดบ ไมเหนดวย มคานำาหนกคะแนน 2

ความคดเหนอยในระดบ ไมเหนดวยอยางยง มคานำาหนกคะแนน 1

แบบสอบถามตามความคดเหนของผเรยนทมตอการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจำานวน 14 ขอ แบงรายการสอบถามความคดเหนออกเปน 4 สวน คอ

179

- สวนท 1 สวนนำา จำานวน 3 ขอ - สวนท 2 ดานการนำาเสนอเนอหา จำานวน 4

ขอ - สวนท 3 ดานการออกแบบจอภาพ จำานวน 4

ขอ- สวนท 4 ดานการจดการในบทเรยน จำานวน 4 ขอ 2.3.2 นำาแบบสอบถามความคดเหนเสนอผเชยวชาญ

ตรวจสอบความถกตอง มขอเสนอแนะ คอ 1) ใหใชรายการสอบถามทเปนรปธรรมทผเรยน

ไดสมผสกบชดการเรยนนน 2) รายการสอบถามเขยนใหเขาใจงายไมยาวจน

เกนไป 3) รายการสอบถามแตละขอไมควรมขอคำาถาม

ซอนกน เชน การเนนขอความของอกษรและสเหมาะสม2.3.3 นำาแบบสอบถามความคดเหนทไดรบการเสนอแนะ

จากผทรงคณวฒมาปรบปรงแกไขกอนทจะนำาไปใชกบกลมตวอยาง2.3.4 คาคะแนนเฉลยของแบบสอบถามความคดเหนท

ยอมรบได จะตองมคาตงแต 3.50 ขนไป การแปลคาผลคะแนนเฉลยของแบบสอบถามความคดเหนกำาหนดตามเกณฑดงน

คะแนนเฉลย 4.51 - 5.00 หมายความวา เหนดวยอยางยง

คะแนนเฉลย 3.51 - 4.50 หมายความวา เหนดวย

180

คะแนนเฉลย 2.51 - 3.50 หมายความวา ไมแนใจ

คะแนนเฉลย 1.51 - 2.50 หมายความวา ไมเหนดวย คะแนนเฉลย 1.00 - 1.50 หมายความวา ไมเหนดวยอยางยง

ผลการประเมนจากผเรยน มคะแนนเฉลย 4.37 อยในเกณฑ เหนดวย และมสวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.670 ดงน

ค�เฉลย ( ) สวนเบยงเบนม�ตรฐ�น (S.D.) และระดบคว�มคดเหน

ของผเรยนตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง เศษสวน ชนประถมศกษ�ปท 6 (n = 25)

รายการประเมน

ระดบความคดเหนS.D

.เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

5 4 3 2 11. สวนนำ�

181

รายการประเมน

ระดบความคดเหนS.D

.เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

5 4 3 2 1 1.1 ใหคำาแนะนำาการใช บทเรยนเขาใจงาย

10 15 - - -4.40

0.500

1.2 หนาเมนหลกใหขอมล ชดเจน

12 11 2 - - 4.40

0.500

1.3 การเชอมโยงจากหนา เมนหลกไปเมนเนอ รวดเรวและถกตอง

6 12 7 - - 3.96

0.735

2. ด�นก�รนำ�เสนอเนอห�

182

รายการประเมน

ระดบความคดเหนS.D

.เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

5 4 3 2 1 2.1 การลำาดบเนอหาจากงาย ไปยาก

11 10 5 - -4.40

0.779

2.2 นำาเสนอเนอหานาสนใจ

12 9 4 - - 4.32

0.748

2.3 มตวอยางเพยงพอตอความ เขาใจในเนอหา

14 11 - - - 4.56

0.507

2.4 ปรมาณเนอหาในแตละ บทเรยนเหมาะสม

10 10 5 - - 4.20

0.764

3. ด�นก�รออกแบบจอภ�พ 3.1 รปแบบตวอกษรท นำาเสนอเนอหาอานงาย

10 9 4 - -4.32

0.748

183

รายการประเมน

ระดบความคดเหนS.D

.เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

5 4 3 2 1 3.2 ขนาดตวอกษร ในการนำาเสนอเหมาะสม

11 9 5 - - 4.24

0.779

3.3 สตวอกษรมองเหนชดเจน

13 10 3 - - 4.56

0.651

3.4 สพนจอภาพมองสบายตา

15 5 5 - - 4.44

0.500

4. ด�นก�รจดก�รในบทเรยน 4.1 คำาสงแตละหนาเขาใจงาย

14 9 2 - - 4.48

0.653

4.2 การแสดงวธการโตตอบ ในบทเรยนเขาใจด

9 12 4 - - 4.20

0.764

184

รายการประเมน

ระดบความคดเหนS.D

.เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

5 4 3 2 1 4.3 การสรปผลคะแนนทาย แบบทดสอบชดเจน

17 6 4 - - 4.85

0.645

4.4 การเชอมโยงไปยงจด ตางๆ และไฟลตางๆ ถกตอง

10 11 4 - - 4.24

0.779

เฉลยรวม 4.37

0.670

ภาพท 3.16 ตารางคาเฉลย ( ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และระดบความคดเหน

ของผเรยนตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

3. ก�รเกบรวบรวมขอมล

185

3.1 ก�รทดสองเพอห�ประสทธภ�พของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมส�ระก�รเรยนรคณตศ�สตร เรอง เศษสวน สำ�หรบนกเรยนชนประถมศกษ�ปท 6

3.1.1 ก�รทดลองแบบร�ยบคคล ผเรยนจำานวน 3 คน ดงน

1) นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2548

2) ชวงเวลาในการทดลองใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน คอ ในวนท 12 – 16 กนยายน 2548 เวลา 9.00-10.00 น.

3) เกบรวบรวมขอมล คอ คะแนนทดสอบระหวางเรยน และคะแนนทดสอบหลงเรยน

4) สงเกต และสมภาษณผเรยนเพอสอบถามขอบกพรองของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน แตละเรอง

แลวนำาผลทบนทกไวไปปรบปรงบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ตอไป

การทดลองใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ผรายงานไดดำาเนนการ ดงน

1) กอนทดลองผรายงานไดจดสภาพแวดลอมในหองเรยน เชน เตรยมเครองคอมพวเตอร ตรวจสอบระบบการทำางานของเครอขายคอมพวเตอร เปนตน

186

2) ปฐมนเทศผเรยน โดยชแจงเกยวกบวตถประสงคของการทดลองใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน พรอมทงแนะนำาการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ใหผเรยนไดรบทราบ

3) ใหผเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยน 4) ใหผเรยนเรยนเนอหา กจกรรมเสรม และ

แบบฝกหด ตามลำาดบในแตละ หวเรอง 5) ใหผเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยนทนทท

เสรจสนการเรยน 6) เกบรวบรวมขอมลการทดลองรายบคคลไป

วเคราะหทางสถตหาประสทธภาพ E 1 / E 2 เพอวเคราะหวาคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน ชนประถมศกษาปท 6 มประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 หรอไม

3.1.2 ก�รทดลองแบบกลมเลก ผเรยนจำานวน 10 คน ดงน

1) นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานเขาทบควาย ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549

2) ชวงเวลาในการทดลองใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน คอ ในวนท 4 – 8 กนยายน 2549 เวลา 10.00-11.30 น.

3) เกบรวบรวมขอมล คอ คะแนนทดสอบระหวางเรยน และคะแนนทดสอบหลงเรยน

4) สงเกต และสมภาษณผเรยนเพอสอบถามขอบกพรองของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน แตละเรอง

187

แลวนำาผลทบนทกไวไปปรบปรงบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ตอไป

การทดลองใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ผรายงานไดดำาเนนการ ดงน

1) กอนทดลองผรายงานไดจดสภาพแวดลอมในหองเรยน เชน เตรยมเครองคอมพวเตอร ตรวจสอบระบบการทำางานของเครอขายคอมพวเตอร เปนตน

2) ปฐมนเทศผเรยน โดยชแจงเกยวกบวตถประสงคของการทดลองใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน พรอมทงแนะนำาการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ใหผเรยนไดรบทราบ

3) ใหผเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยน 4) ใหผเรยนเรยนเนอหา กจกรรมเสรม และ

แบบฝกหด ตามลำาดบในแตละหวเรอง 5) ใหผเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยนทนทท

เสรจสนการเรยน 6) เกบรวบรวมขอมลการทดลองกลมเลกไป

วเคราะหทางสถตหาประสทธภาพ E 1 / E 2 เพอวเคราะหวาคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน ชนประถมศกษาปท 6 มประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 หรอไม

3.1.3 ก�รทดลองภ�คสน�ม ผเรยนจำานวน 22 คน ดงน

1) นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549

188

2) ชวงเวลาในการทดลองใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน คอ ในวนท 25 – 29 กนยายน 2549 เวลา 8.30-9.30 น.

3) เกบรวบรวมขอมล คอ คะแนนทดสอบระหวางเรยน และคะแนนทดสอบหลงเรยน

4) สงเกต และสมภาษณผเรยนเพอสอบถามขอบกพรองของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน แตละเรอง

แลวนำาผลทบนทกไวไปปรบปรงบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ตอไป

การทดลองใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ผรายงานไดดำาเนนการ ดงน

1) กอนทดลองผรายงานไดจดสภาพแวดลอมในหองเรยน เชน เตรยมเครองคอมพวเตอร ตรวจสอบระบบการทำางานของเครอขายคอมพวเตอร เปนตน

2) ปฐมนเทศผเรยน โดยชแจงเกยวกบวตถประสงคของการทดลองใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน พรอมทงแนะนำาการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ใหผเรยนไดรบทราบ

3) ใหผเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยน 4) ใหผเรยนเรยนเนอหา กจกรรมเสรม และ

แบบฝกหด ตามลำาดบในแตละหวเรอง 5) ใหผเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยนทนทท

เสรจสนการเรยน 6) เกบรวบรวมขอมลการทดลองภาคสนามไป

วเคราะหทางสถตหาประสทธภาพ E 1 / E 2 เพอวเคราะหวาคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง

189

เศษสวน ชนประถมศกษาปท 6 มประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 หรอไม

3.2 ก�รใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมส�ระก�รเรยนรคณตศ�สตร เรอง เศษสวน กบกลมตวอย�งในชนประถมศกษ�ปท 6

1) นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550

2) ชวงเวลาในการทดลองใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน คอ ในวนท 3 – 17 กนยายน 2550 เวลา 8.30-9.30 น.

3) เกบรวบรวมขอมล คอ คะแนนทดสอบกอนเรยน คะแนนทดสอบระหวางเรยน และคะแนนทดสอบหลง

การทดลองใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ผรายงานไดดำาเนนการ ดงน

1) กอนทดลองผรายงานไดจดสภาพแวดลอมในหองเรยน เชน เตรยมเครองคอมพวเตอร ตรวจสอบระบบการทำางานของเครอขายคอมพวเตอร เปนตน

2) ปฐมนเทศผเรยน โดยชแจงเกยวกบวตถประสงคของการทดลองใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน พรอมทงแนะนำาการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ใหผเรยนไดรบทราบ

3) ใหผเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยน 4) ใหผเรยนเรยนเนอหา กจกรรมเสรม และแบบฝกหด

ตามลำาดบในแตละหวเรอง 5) ใหผเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยนทนททเสรจสนการ

เรยน

190

6) เกบรวบรวมขอมลคะแนนทดสอบระหวางเรยนและตะแนนทดสอบหลงเรยนไปใชวเคราะหทางสถตหาประสทธภาพ E 1 / E 2 เพอวเคราะหวาคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน ชนประถมศกษาปท 6 มประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 หรอไม

7) เกบรวบรวมขอมลคะแนนทดสอบกอนเรยนและคะแนนทดสอบหลงเรยนไปวเคราะหหาความกาวหนาในการเรยน เพอวเคราะหวาคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบชนประถมศกษาปท 6 มมความกาวหนาในการเรยนเพมขนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05 หรอไม

8) เกบรวบรวมขอมลการจากแบบสอบถามความคดเหนของผเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หลงจากเรยนจบบทเรยนแลว ไปวเคราะหความคดเหนของผเรยน เพอวเคราะหวาคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบชนประถมศกษาปท 6 อยในระดบ 4 (เหนดวย) ขนไป หรอไม

3.3 ก�รใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน 3.2.1 เมอผเรยนเขาสบทเรยน เรอง เศษสวน กอนเขาส

เนอหาในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ใหผเรยนทดสอบกอนเรยน เรอง เศษสวน

3.2.2 เมอเรยนจบ เรอง เศษสวน ใหทำาแบบทดสอบหลงเรยน เรอง เศษสวน

3.2.3 เกบรวบรวมขอมลคะแนนกอนเรยนและหลงเรยน โดยการใหคะแนนแบบ 0-1 (Zero-One Method) คอ ขอทตอบถกใหคะแนน 1 คะแนน ขอทตอบผด หรอไมตอบใหคะแนน 0 คะแนน

191

3.2.4 นำาคะแนนทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนมาวเคราะหหาความกาวหนา

ของการเรยน โดยหาคา t-test 3.4 ก�รใชแบบสอบถ�มคว�มคดเหนของผเรยน

3.3.1 เมอผเรยนทดสอบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน เสรจสนแลว ใหผเรยนตอบแบบสอบถามความคดเหนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

3.3.2 การใชแบบสอบถามความคดเหนของผเรยน ผรายงานไดดำาเนนการดงน

1) แจกแบบสอบถามความคดเหนของผเรยนตอการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน ชนประถมศกษาปท 6 ใหกบผเรยน

2) ผเรยนแสดงความคดเหนในแตละหวขอ โดยทำาเครองหมายกากบาท() ลงในชองวาง ทตรงกบความคดเหนของผเรยน คอ เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย หรอไมเหนดวยอยางยง

4. ก�รวเคร�ะหขอมล

4.1 ขอมลก�รใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

192

4.1.1 ประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน ชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว มดงน

หนวยท 7 เรอง เศษสวน E 1 / E 2 คอ 78.67 / 79.40 4.1.2 การวเคราะหหาประสทธภาพ (E 1 / E 2) บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน ชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว โดยใชสตรดงน

1) ประสทธภาพของกระบวนการ ใชสตร

E 1 =

เมอ E 1 คอ คารอยละของคะแนนเฉลยทไดจากการทำาแบบฝกหดระหวาง

เรยนของผเรยนทเรยนจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ทผรายงานสรางขน

คอ คะแนนรวมของแบบฝกหดระหวางเรยนของผเรยน

A คอ คะแนนเตมของแบบฝกหดระหวางเรยน N คอ จำานวนนกเรยนทงหมด

2) ประสทธภาพของผลลพธ ใชสตร

193

E 2 =

เมอ E 2 คอ คารอยละของคะแนนเฉลยทไดจากการทำาแบบทดสอบหลง

เรยนของนกเรยนทเรยนจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ทผรายงานสรางขน

คอ คะแนนรวมของแบบทดสอบหลงเรยนของผเรยน

B คอ คะแนนรวมของแบบทดสอบหลงเรยน N คอ จำานวนผเรยนทงหมด

4.2 ขอมลแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน4.2.1 คะแนนทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนบทเรยน

คอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน ชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว มดงน

หนวยท 7 เรอง เศษสวน คะแนนกอนเรยน คอ คะแนน 78.67

คะแนน คะแนนหลงเรยน คอ คะแนน 79.40

คะแนน4.2.2 นำาคะแนนทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนมา

วเคราะหหาความกาวหนา

194

ในการเรยน โดยการทดสอบคาท ใชสตรแบบ t-dependent เนองจากเปนคะแนนทไดมาเปนคจากประชากรกลมเดยวกน มสตรดงน

t =

เมอ D = ความแตกตางของคะแนนแตละคn = จำานวนค

4.2.3 คาความยากของแบบทดสอบ ใชสตร คาความยาก (p) และคาอำานาจจำาแนก (r) ของแบบทดสอบกอนและหลงเรยน ดงน

1) คาความยากของแบบทดสอบ ใชสตร

p =

เมอ p = คาความยากของแบบทดสอบ H = จำานวนคนในกลมสงทเลอกตอบตว

เลอกนน L = จำานวนคนในกลมตำาทเลอกตอบตว

เลอกนน nH = จำานวนคนในกลมสง nL = จำานวนคนในกลมตำา

195

2) คาอำานาจจำาแนกของแบบทดสอบ ใชสตร

r =

เมอ r = คาอำานาจจำาแนกของแบบทดสอบ H = จำานวนคนในกลมสงทเลอกตอบตว

เลอกนน L = จำานวนคนในกลมตำาทเลอกตอบตว

เลอกนน nH = จำานวนคนในกลมสง

3) หาคาความเทยงแบบทดสอบโดยใชสตรของ Kuder – Richardson 20 (KR20)

rtt = {1 - }

S2 =

เมอ rtt = คาความเทยงn = จำานวนขอในแบบทดสอบp = สดสวนของผตอบถกในแตละขอ

q = สดสวนของผตอบผดในแตละขอ

196

S2 = ความแปรปรวนของคะแนนทงฉบบ

N = จำานวนผทำาแบบทดสอบทงหมด

X = คะแนนรวมของผทำาแบบทดสอบถก

4.3 ขอมลคว�มคดเหนของผเรยน วเคราะหโดยใชคาเฉลย ( ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน(S.D.) จากการใชสตรดงน

=

เมอ = คาเฉลยของคะแนน = ผลบวกของคะแนนทงหมด N = จำานวนผตอบแบบสอบถาม

ทงหมด f = ความถของคะแนน x = คานำาหนกของคะแนน คอ 5,

4, 3, 2, 1 ตามลำาดบ

S.D. =

เมอ S.D. = คาเบยงเบนมาตรฐานf = ความถของคะแนน

197

x = คาของคะแนนN = จ ำานวนผ ตอบแบบสอบถาม

ทงหมด

ก�รเผยแพรผลง�น

ผรายงานไดนำาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ไปทดลองใชและเผยแพรภายในศนยเครอขายพฒนาคณภาพการศกษาเขาวงพระจนทร และงานแสดงวชาการตางๆ ดงน

4.4.1 ภายในศนยเครอขายพฒนาคณภาพการศกษาเขาวงพระจนทร จำานวน 3 โรงเรยน ดงน

- โรงเรยนบานเขาทบควาย - โรงเรยนวดหนองหอย - โรงเรยนบานเขาสะพานนาค

4.4.2 งานแสดงวชาการตางๆ ไดนำาเสนอและเผยแพรผลงานทางวชาการ ดงน

- งาน การประชมวชาการงานตลาดนดนวตกรรม“และผลงานทางวชาการ วนท ” 6 พฤษภาคม 2551 ณ อทยานการศกษาการเรยนรสงหบร สำานกงานเขตพนทการศกษาสงหบร

- งาน ตลาดนดวชาการ สรางสรรคนวตกรรม “นอมนำาเศรษฐกจพอเพยง คเคยงลพบรมหานครแหงการเรยนร ”

198

ระหวางวนท 22 -24 สงหาคม 2551 ณ โรงเรยนพบลวทยาลย จงหวดลพบร

- สำานกเทคโนโลยเพอการเรยนการสอน สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ณ โรงแรมบางกอกพาเลซ กรงเทพมหานคร วนท 30-31 สงหาคม 2551 โครงการประชมเชงปฏบตการผลตสออเลกทรอนกสเพอการเรยนการสอน และโรงแรมเอเชยแอรพอรท จงหวดปทมธาน วนท 6-7 กนยายน 2551 โครงการประชมปฏบตการผลตสออเลกทรอนกสเพอ การเรยนการสอน

- เผยแพรผลงานทางวชาการลงใน block ของ http://www.gotoknow.org/ ทอย http://gotoknow.org/blog/tompim1

- เผยแพรผลงานทางวชาการลงในศนยกลางการเรยนรระบบดจตอลของสำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (OBEC Digital Lerning Center) ทอย http://cont-test.obec.go.th/ ความรทงหมด /tabid/54/ctl/ViewContent/ mid/376/ArticleID/761/Default.aspx

- เผยแพรผลงานทางวชาการลงใน http://www.lopburi1.net/main/ ของสำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ทอย http://www.e-office.lopburi1.net/listmsg.php จำานวน 277 โรงเรยน

วธการนำาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ไปเผยเพรไดปฏบต ดงน

199

1) ประสานประโรงเรยนเพอขอเผยแพรบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

2) ตดตอประสานงานกบครผสอนกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 ชแจงเกยวกบการเผยแพรบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน และมอบคมอการใช บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ไวศกษา 1 เลม

3) ผรายงานไดทดลองการสอนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จำานวน 1 เรอง เปนตวอยางจากคมอการใชรวมกบครผสอน พรอมทงใหครผสอนไดประเมนผลการใชคมอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ประกอบการจดกจกรรมดวย

4) เมอเสรจกจกรรมการเรยนการสอน ใหครผสอนแจกแบบสอบถามความคดเหนใหกบผเรยน เพอแสดงความคดเหนของตนเองเกยวกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทผเรยนไดเรยน

5) นำาแบบประเมนและแบบสอบถามความคดเหนของครผสอนและผเรยนมาวเคราะห เพอหาแนวทางในการปรบปรงบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ตอไป

บทท 4ผลก�รวเคร�ะหขอมล

200

การนำาเสนอผลการวเคราะหขอมล การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว ผรายงานไดเสนอผลการวเคราะหขอมลเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพของประชากรหรอกลมตวอยาง ตอนท 2 ผลการวเคราะหขอมลตามสมมตฐาน ตอนท 3 ขอสรปทไดจากการแสดงความคดเหนจากประชาร

ตอนท 1 สถ�นภ�พของประช�กรหรอกลมตวอย�ง

กลมตวอยางในการหาประสทธภาพของพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 ดงน

1.1 ประช�กร นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 1.2 กลมตวอย�ง ททดลองใชเครองมอพฒนาเลอกแบบเจาะจงจากนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ทกำาลงเรยนอยในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 จำานวน 25 คน 1.3 กลมตวอย�ง แบงกลมตวอยางเพอทดสอบเครองมอทพฒนา ดงตอไปน

201

1) กลมตวอยางแบบรายบคคล เลอกแบบเจาะจงจากนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว ปการศกษา 2548 จำานวน 22 คน แบงนกเรยนเปน 3 กลม คอ กลมสง 3 คน กลมปานกลาง 5 คน กลมคอนขางออน 6 คน โดยพจารณาจากคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรปลายป ปการศกษา 2547 กำาหนดคะแนนตงแตรอยละ 80 ขนไป เปนผทอยในระดบ เกง คะแนนระหวางรอยละ 65-79 เปนผทอยในระดบ ปานกลาง และคะแนนระหวางรอยละ 50-64 เปนผทอยในระดบ คอนขางออน และสมแบบงายโดยใชวธจบฉลากใหไดนกเรยน 3 คน ในอตราสวนนกเรยนกลมสง กลมปานกลาง และกลมคอนขางออน คอ 1 : 1 : 1

2) กลมตวอยางแบบกลมเลก ทำาการสมแบบงายเพอเลอกโรงเรยนโดยใชวธจบฉลากจากโรงเรยนทมหองคอมพวเตอร จำานวน 5 โรงเรยน โรงเรยนทได คอ โรงเรยนบานเขาทบควาย เลอกแบบเจาะจงจากนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ปการศกษา 2549 จำานวน 35 คน แบงนกเรยนเปน 3 กลม คอ กลมสง 5 คน กลมปานกลาง 10 คน กลมออน 8 คน โดยพจารณาจากคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรปลายป ปการศกษา 2548 และสมแบบงายโดยใชวธจบฉลากใหไดนกเรยน 10 คน ในอตราสวนนกเรยนกลมสง กลมปานกลาง และกลมคอนขางออน คอ 3 : 4 : 3

3) กลมตวอยางแบบกลมใหญหรอภาคสนาม เลอกแบบเจาะจงจากนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ปการศกษา 2549 จำานวน 22 คน

202

ตอนท 2 ผลก�รวเคร�ะหขอมลต�มสมมตฐ�น

2.1 ผลก�รวเคร�ะหประสทธภ�พบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

ผลการวเคราะหประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ซงไดทำาการทดลองกบนกเรยน โรงเรยนบานหลมขาว สำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ปการศกษา 2550 จำานวน 25 คน เพอหาประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 ดงตารางท 4.1

ต�ร�งท 4.1 แสดงผลการวเคราะหประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนร คณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

หนวยท

จำานวนผเรยน

คะแนนระวางเรยน(E 1)

คะแนนหลงเรยน( E 2)

E 1 / E 2

7 25 78.67 79.40 78.67 / 79.40

จากตารางท 4.1 จะพบวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80

203

ตามสมมตฐาน ทกำาหนดไว คอ 78.67 / 79.40 ซงเปนระดบคะแนนทถอวาอยในเกณฑมาตรฐาน 80/80 ตามทกำาหนดไว

2.2 ผลก�รวเคร�ะหห�คว�มก�วหน�ในก�รเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

ผลการวเคระหหาความกาวหนาในการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ซงไดทำาการทดลองกบนกเรยน โรงเรยนบานหลมขาว สำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ปการศกษา 2550 จำานวน 25 คน ดงตารางท 4.2

ต�ร�งท 4.2 ความแตกตางระหวางคะแนนกอนเรยนและหลงเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

โดยใชคาท

หนวยท

จำานวนนกเรย

น

คะแนนเฉลยหลงเรยน

คะแนนเฉลยกอนเรยน

D D 2t-test

1 25 8.72 15.88 179 1,297 44.450 *

จดวกฤตของ t ทระดบนยสำาคญทางสถตทระดบ .05 = 1.711 df = 24

204

จากตารางท 4.2 จะพบวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 คะแนนกอนเรยนและคะแนนหลงเรยนแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05 โดยคะแนนหลงเรยนสงกวาคะแนนกอนเรยน ซงเปนไปตามสมมตฐานทกำาหนดไว แสดงวา ผเรยนมความกาวหนาในการเรยนเพมขนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05

2.3 ผลก�รวเคร�ะหแบบสอบถ�มคว�มคดเหนของผเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

ผลการวเคราะหแบบสอบถามความคดเหนของผเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนร คณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ซงไดทดลองกบนกเรยนโรงเรยนบานหลมขาว สำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ดงตาราง ท 4.3

ต�ร�งท 4.3 คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ความคดเหนของผเรยนทเรยนดวย

บทเรยนคอมพวเตอรผานชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง ทศนยม

สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

205

รายการ S.D. ความหมาย

1. สวนนำ�1.1 ใหคำาแนะนำาการใชบทเรยนเขาใจงาย

4.40 0.500

เหนดวย

1.2 หนาเมนหลกใหขอมลชดเจน 4.40 0.500

เหนดวย

1.3 การเชอมโยงจากหนาเมนหลกไปเมนเนอรวดเรว และถกตอง

3.96 0.735

เหนดวย

2. ด�นก�รนำ�เสนอเนอห�2.1 การลำาดบเนอหาจากงายไปยาก 4.40 0.77

9เหนดวย

2.2 นำาเสนอเนอหานาสนใจ 4.32 0.748

เหนดวย

2.3 มตวอยางเพยงพอตอความเขาใจในเนอหา

4.56 0.507

เหนดวยอยางยง

2.4 ปรมาณเนอหาในแตละบทเรยนเหมาะสม

4.20 0.764

เหนดวย

3. ด�นก�รออกแบบจอภ�พ3.1 รปแบบตวอกษรทนำาเสนอเนอหาอานงาย

4.32 0.748

เหนดวย

3.2 ขนาดตวอกษรในการนำาเสนอเหมาะสม

4.24 0.779

เหนดวย

3.3 สตวอกษรมองเหนชดเจน 4.56 0.651

เหนดวยอยางยง

206

รายการ S.D. ความหมาย

3.4 สพนจอภาพมองสบายตา 4.44 0.500

เหนดวย

4. ด�นก�รจดก�รในบทเรยน4.1 คำาสงแตละหนาเขาใจงาย 4.48 0.65

3เหนดวย

4.2 การแสดงวธการโตตอบในบทเรยนเขาใจด

4.20 0.764

เหนดวย

4.3 การสรปผลคะแนนทายแบบทดสอบชดเจน

4.85 0.645

เหนดวยอยางยง

4.4 การเชอมโยงไปยงจดตางๆ และไฟลตางๆ ถกตอง

4.24 0.779

เหนดวย

เฉลย 4.37 0.670

เหนดวย

จากตารางท 4.3 แสดงวา ผเรยนมความคดเหนตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 อยในระดบเหนดวย (

= 4.37 และ S.D. = 0.670) ความคดเหนของผเรยนโดยเฉลยในแตละระดบ ดงนผเรยนมความคดเหน ระดบเหนดวยอยางยง ม 3 รายการ

คอ การสรปผลคะแนนทายแบบทดสอบชดเจน ( = 4.85) มตวอยางเพยงพอตอความเขาใจในเนอหา (4.56) และสตวอกษรมองเหนชดเจน ( = 4.56) สวนทเหลออก 12 รายการ ผเรยนมความเหนในระดบเหนดวย ( = 3.96 - 4.48)

207

ตอนท 3 ขอสรปทไดจ�กก�รแสดงคว�มคดเหนหรอขอเสนอแนะเพมเตมจ�กประช�กร

การนำาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนร คณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ไปทดสอบภาคสนามกบกลมตวอยาง ชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว ปการศกษา 2550 จำานวน 25 คน มผเรยนใหขอคดเหนหรอขอเสนอแนะจากแบบสอบถามความคดเหน จำานวน 14 คน สรปไดดงน

3.1 รสกด สนก (จำานวน 7 คน)3.2 รเรองด มความรยงขน (จำานวน 1 คน)3.3 การเรยนดวยคอมพวเตอร ทำาใหเขาใจงายขน (จำานวน

4 คน)3.4 เมอไดเรยนคอมพวเตอร ไดเรยนรอะไรมากขน (จำานวน

2 คน)จากการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนร

คณตศาสตร เรอง เศษสวน กบกลมตวอยาง ระหวางทผเรยนเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน ไมมผเรยนคนใดขาดเรยน แสดงใหเหนวา ผเรยนทกคนสนใจในการเรยนกลมสาระการเรยนรคณตศาสตรดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง เศษสวน เนองจากผเรยนมอสระในการแสวงหาความร มความรบผดชอบตอตนเอง และเปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรตามความสามารถซงจะสนองตอความตองการของแตละบคคลไดเปนอยางด

208

บทท 5สรปก�รวจย อภปร�ยผล และขอเสนอแนะ

การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว สำานกงานเขตพนทการ

209

ศกษาลพบร เขต 1 ผรายงานขอนำาเสนอในสวนทเปนสรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะดงน

1. สรปก�รพฒน�

1.1 วตถประสงคของก�รวพฒน� 1.1.1 วตถประสงคทวไป เพอพฒนาการจดการ

เรยนร กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

1.1.2 วตถประสงคเฉพ�ะ 1) เพอพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว ใหมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80

2) เพอพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษศวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว ใหมความกาวหนาในการเรยนเพมขนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05

3) เพอศกษาความคดเหนของผเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยน บานหลมขาว

210

1.2. สมมตฐ�นก�รพฒน� 1.2.1 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการ

เรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว มประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80

1.2.2 นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว ทเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน มความกาวหนาในการเรยนเพมขนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05

1.2.3 นกเรยนทเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง ทศนยม สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว มความคดเหนตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน อยในระดบ 4 (เหนดวย) ขนไป

1.3 วธดำ�เนนก�รพฒน� 1.3.1 ประช�กรและกลมตวอย�ง 1) ประช�กร นกเรยนชนประถมศกษาปท

6 โรงเรยนบานหลมขาว สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 2) กลมตวอย�ง ททดลองใชเครองมอพฒนาเลอกแบบเจาะจงจากนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ทกำาลงเรยนอยในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 จำานวน 25 คน

211

3) กลมตวอย�ง แบงกลมตวอยางเพอทดสอบเครองมอทพฒนา ดงตอไปน (1) กลมตวอยางแบบรายบคคล เลอกแบบเจาะจงจากนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว ปการศกษา 2548 จำานวน 22 คน แบงนกเรยนเปน 3 กลม คอ กลมสง 3 คน กลมปานกลาง 5 คน กลมคอนขางออน 6 คน โดยพจารณาจากคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรปลายป ปการศกษา 2547 กำาหนดคะแนนตงแตรอยละ 80 ขนไปเปนผทอยในระดบ เกง คะแนนระหวางรอยละ 65-79 เปนผทอยในระดบ ปานกลาง และคะแนนระหวางรอยละ 50-64 เปนผทอยในระดบ คอนขางออน และสมแบบงายโดยใชวธจบฉลากใหไดนกเรยน 3 คน ในอตราสวนนกเรยนกลมสง กลมปานกลาง และกลมคอนขางออน คอ 1 : 1 : 1

(2) กลมตวอยางแบบกลมเลก ทำาการสมแบบงายเพอเลอกโรงเรยนโดยใชวธจบฉลากจากโรงเรยนทมหองคอมพวเตอร จำานวน 5 โรงเรยน โรงเรยนทได คอ โรงเรยนบานเขาทบควาย เลอกแบบเจาะจงจากนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ปการศกษา 2549 จำานวน 35 คน แบงนกเรยนเปน 3 กลม คอ กลมสง 5 คน กลมปานกลาง 10 คน กลมออน 8 คน โดยพจารณาจากคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรปลายป ปการศกษา 2548 และสมแบบงายโดยใชวธจบฉลากใหไดนกเรยน 10 คน ในอตราสวนนกเรยนกลมสง กลมปานกลาง และกลมคอนขางออน คอ 3 : 4 : 3

(3) กลมตวอยางแบบกลมใหญหรอภาคสนาม เลอกแบบเจาะจงจากนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลม

212

ขาว สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ปการศกษา 2549 จำานวน 22 คน

1.3.2 เครองมอทใชในก�รพฒน� 1) เครองมอตนแบบชนงาน คอ บทเรยน

คอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว

2) เครองมอประเมนผลกระทบ ไดแก (1) แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยน บานหลมขาว (2) แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว

1.3.3 ก�รเกบรวบรวมขอมล 1) การทดสอบประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวย

สอน กลมสาระ การเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยนำาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไปทดสอบหาประสทธภาพ จำานวน 4 ครง คอ

(1) การทดสอบแบบกลมเดยวหรอรายบคคล (1:1) เพอปรบปรง บทเรยน มประสทธภาพอยในเกณฑ 76.30 / 73.33

213

(2) การทดสอบแบบกลมเลก (1:10) เพอหาประสทธภาพใหไดตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 มประสทธภาพอยในเกณฑ 75.33 / 76.50

(3) การทดสอบภาคสนาม (1:30) เพอหาประสทธภาพใหไดตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 มประสทธภาพอยในเกณฑ 79.09 / 80.23

(4) การทดสอบกบกลมตวอยาง เพอหาประสทธภาพใหไดตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 มประสทธภาพอยในเกณฑ 78.67 / 79.40

2) การใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน นำาคะแนนทดสอบ

กอนเรยนและหลงเรยนมาวเคราะหหาความกาวหนาของการเรยน โดยการทดสอบคาท ไดคาท คอ 44.450

3) การใชแบบสอบถามความคดเหนของผเรยน เพอศกษาความคดเหน

ของผเรยนทเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน ผเรยนมความคดเหนอยในระดบเหนดวย ( = 4.37 และ S.D. = 0.670)

1.4 ผลก�รพฒน� การพฒนาครงนเปนการวจยเชงวจยและพฒนาบทเรยน

คอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว สรปผลการพฒนา ดงน 1.4.1 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท

214

6 มประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 คอ มประสทธภาพอยในเกณฑ 78.67 / 79.40 ซงเปนระดบคะแนนทถอวาอยในเกณฑมาตรฐาน 80/80 ตามทกำาหนดไว

1.4.2 ผเรยนทเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มความกาวหนาในการเรยนเพมขนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05

1.4.3 ความเหนของผเรยนทเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มความคดเหนอยในระดบเหนดวย (= 4.37 และ S.D. = 0.670)

2. อภปร�ยผล

การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 สำานกงานเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ผลจากการวเคราะหขอมลพบวา (1) บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 (2) ผเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มความกาวหนาในการเรยน เพมขนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05 และ (3) ผเรยนมความคดเหนตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท

215

6 ในระดบเหนดวยทจะนำาไปใชในการเรยนการสอนวชาคณตศาสตร สำาหรบนกเรยนประถมศกษา ปท 6 ในโรงเรยนบานหลมขาว

การพฒนาทไดผลตางๆ ดงทสรปมาขางตน ทงนอาจเนองมาจากเหตผลสนบสนน ดงน

2.1 ชดการเรยนดวยคอมพวเตอรผานเครอขาย ไดมการพฒนาอยางเปนขนตอน ดงน (1) วเคราะหปญหาการเรยนการสอนกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานหลมขาว โดยการวเคราะหเชงระบบการจดการเรยนรของนพ วทยพฒน (2550 : 471) ทำาใหทราบวาปญหาการจดการเรยนการสอนในกลมสาระการเรยนรคณตศาสตรเกดจาก ผรายงานมการเตรยมกจกรรมการเรยนรทเนน การบรรยาย และทำาแบบฝกหด ผเรยนเบอหนายตอกจกรรมการเรยนร สอการเรยนการสอนทผรายงานใชจดกจกรรมไมนาสนใจ ผเรยนไมสนกกบการเรยนร และไมสงเสรมการเรยนรตามศกยภาพของผเรยน จงนำาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมาเปนแนวทางในการพฒนาสอการเรยนการสอน ซงจากการทดลองใชคอมพวเตอรสอนซอมเสรม ผเรยนสนใจในการเรยนรและเปนสอการเรยนการสอนทสงเสรมการเรยนรตามศกยภาพของผเรยน (2) วเคราะหเนอหากลมสาระการเรยนรคณตศาสตรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 โดยเรยงลำาดบเนอหาสอดคลองกบธรรมชาตของวชาคณตศาสตร คอ จากเนอหางายไปหาเนอหายาก กำาหนดหนวยการเรยนใหมเนอหาทเหมาะสมตอการเรยนร และไดเลอกเนอหาทเปนกลมตวอยางของเนอหาในภาคเรยนท 2 คอ หนวยท 7 เศษสวน และการบวก การลบ การคณ การหารเศษสวน นำามาพฒนาเปนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน โดยนำาทฤษฎการเรยนร และทฤษฎการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมาประยกตให

216

สอดคลองกบ วฒภาวะของผเรยนอยางมประสทธภาพ เหมาะสมกบธรรมชาตของเนอหากลมสาระการเรยนรคณตศาสตร (3) วเคราะหวตถประสงคเชง พฤตกรรมในแตละเรองตามทตองการเพอเปนแนวทางในการวางแผนการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและออกแบบทดสอบ และนำาวตถประสงคเชงพฤตกรรมทกำาหนดไวในแตละเรองมาวเคราะหดานพทธพสย (4) ออกแบบสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง เศษสวน สำาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยองรปแบบของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทการสอน (Tutorial Instruction) มาประยกต ใชในการออกแบบกจกรรมการเรยนการสอน เพอใหผเรยนบรรลวตถประสงคตามทกำาหนด (5) สรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ไดประยกตทฤษฎการเรยนรและรปแบบการสอนใหเหมาะสมกบการเรยนรโดยผานทางคอมพวเตอร เชน ทฤษฎพฤตกรรมนยม ทฤษฎปญญานยม การสอนรายบคคล และวธการสอนคณตศาสตรของ สสวท. (6) เสนอผเชยวชาญทงดานเนอหาและการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (7) ปรบปรงแกไขตามทผเชยวชาญไดใหขอเสนอแนะ (8) ทดสอบประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรทสรางขน แลวจงนำาไปทดลองใช เพอหาขอบกพรองจากผเรยนแบบรายบคคล กลมเลก และกลมใหญหรอภาคสนาม ทำาใหเหนภาพของการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยในสถานการณจรงและนำาขอมลทไดไปปรบปรงแกไขภายใตการใหคำาแนะนำาของผเชยวชาญ จากการทไดพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนอยางเปนขนตอนน ทำาใหไดบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทเปนไปตามหลกการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทมประสทธภาพและสนองตอบในการนำาไปใชกบผเรยนกอนการนำาไปใช

217

จรง ซงสอดคลองกบการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรองเศษสวน ชนประถมศกษาปท 5 ของปยะรตน จตมณ (2546 : 61) และการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรองเศษสวน ชนมธยมศกษาปท 2 ของกณธมา กลนศรสข (2544 : 95) ทมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน ทกำาหนด 80/80

2.2 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรองเศษสวน เนนผเรยนเปนสำาคญ ผเรยนเรยนรดวยตนเองจากการลงมอปฏบตทำาใหเกดการเรยนรทมประสทธภาพ สอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรองเศษสวน ไดออกแบบโปแกรมการเรยนใหผเรยนไดเรยนรดวย การลงมอปฏบตกจกรรมทหลากหลาย ผเรยนมปฏสมพนธกบโปรแกรมการเรยนอยางตอเนองทำาใหเกดทกษะกระบวนการคด เพอคนพบขอสรปหรอกฎเกณฑไดดวยตนเอง

การออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจะเรมตนทขนนำา ซงจะเปนสวนทบอกใหผเรยนทราบถงจดมงหมายของบทเรยนและวธการเรยนกบบทเรยน หลงจากนนวงจรการเรยนจงเรมขน เนอหาจะถกนำาเสนอใหผเรยนทำาความเขาใจ จากนนจงมคำาถามใหผเรยนตอบ ถาตอบถกจะมการเสรมแรงถาตอบผดจะมการใหเนอหาเพมเตม ซงบทเรยนจะมลกษณะเชนนไปจนจบบทเรยน ตามกระบวนการเรยนการสอน 9 ขน ของ กาเย บรกส และวอกเกอร (Gagne Briggs and Wagner 1988 : 302-330) (สกร รอดโพธทอง 2531 : 1-15)

218

ตวอยางจาก บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรองท 1 เศษสวนทมคาเทากน ใหผเรยนไดลงมอปฏบตกจกรรมดวยตนเองทหลากหลาย ไดแก (1) เมอผเรยนเลอนเมาสไปชทตวเศษของเศษสวนทกำาหนดให จะมเสยงบรรยาย " เศษหนงสวนส มหนงอยขางบน เรยกวา ตวเศษ " (2) เมอผเรยนคลกเมาสไปทการแบง

รปออกเปน 3 สวน ของ จะปรากฎภาพพรอมเสยงบรรยาย " แบงเปนสามสวนเทาๆ กน สวนทระบายสยงคงเทาเดม เศษสองสวนสามจะเทากบเศษหกสวนเกา " (3) เมอผเรยนเลอนเมาสไปทบ

เศษสวนทกำาหนดให เชน = = = จะปรากฎภาพ

แสดงวธหาเศษสวนทเทากนกบ พรอม คำาบรรยาย คอ ถาเลอน

เมาสทบ จะไปกฏภาพแสดงวธหาเศษสวนทเทากน เปน =

= =

และเสยงบรรยาย " เศษหกสวนเกาเทากบเศษสองสวนสามคณกบเศษสามสวนสาม " และ (4) ผเรยนไดฝกทกษะจากกจกรรมการถามตอบดวยการเลอกคลกคำาตอบทถกตองจากโจทยทกำาหนดให

กจกรรมทหลากหลายน ไดพฒนาจากสงทเปนรปธรรมไปหานามธรรม ซงสอดคลองกบพฒนาการการเรยนร การคด ตามทฤษฏของพอาเจตในขนคดดวยรปธรรม ทำาใหผเรยนสามารถสรางความคดรวบยอดไดถกตองมากขน สามารถคดอยางมเหตผลยงขน สามารถ

219

คด ทบทวนกลบในการพจารณาเหตผลไดอยางสมบรณ สามารถคดและแกปญหาในสภาพการณทเปนรปธรรมได และเรมมความสามารถในการคดเกยวกบนามธรรม

2.3 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เปนวธเรยนแบบรายบคคล การเรยนรดวยตนเอง ผเรยนไดปฏบตกจกรรมตามความสามารถ ความถนด ความสนใจของตนเอง ซงจะทำาใหสามารถพฒนาความสามารถของตนเองไดอยางเตมศกยภาพ สอดคลองกบผลการสงเคราะหงานวจยเกยวกบการเรยนการสอนคณตศาสตร ระดบประถมศกษา ของกรมวชาการ (กรมวชาการ 2542 : 45-47) ทพบวา วธการสอนแบบรายบคคลกบวธการเรยนดวยตนเองเปนวธการทสงเสรมความแตกตางระหวางบคคล

การออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เนนความแตกตางระหวางบคคล คำานงถงความตองการ ความถนด และความสนใจของผเรยนเปนสำาคญโดยเฉพาะผเรยนทเรยนชาจะมอสระในการเรยนตามสตปญญา ไมตองเรงตามเพอนทเกงกวา ตวอยางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ทสนองตอความแตกตางระหวางบคคล ไดแก การหารเศษสวน เนองจากการหารเปนเรองทผเรยนคอนขางจะเขาใจไดยาก ผวจยไดออกแบบใหผเรยนคอยๆ เรยนรไปทละขนตอนตามความ

สามารถ ดงน จากโจทยการหารเศษสวน 5 ไดออกแบบ

ใหผเรยนไดเหนความสมพนธระหวางการคณกบการหาร โดยใชการ

แสดงภาพเคลอนไหว คอ 5 = 5 เมอเปลยน

เครองหมายหารเปนคณ ใหสวน 2 ของเศษสบเจดสวนสอง เลอนขนไปเปนตวเศษ และใหตวเศษ 17 เลอนลงมาเปนตวสวน จะทำาใหผเรยนไดเหนและเขาใจการหารเศษสวนอยางชดเจน

220

การแสดงวธหาผลหาร ไดใชวธแสดงการชนำาใหเหนวธทำา

เสมอนไดเรยนกบครผสอน ดงน =

นำาตวประกอบรวม 5 หาร 5 และ 25

=

นำาตวประกอบรวม 7 หาร 21 และ 7

=

หลงจากเรยนวธการหาผลหารแลว มกจกรรมใหผเรยนไดทำาโดยฝกใชเมาสลากคำาตอบทถกตองไปใสในชองสเหลยม และพมพคำาตอบลงในชองสเหลยมทกำาหนดให ซงจะทำาใหผเรยนเกด การเรยนรและสรางองคความรไดดวยตนเองตามศกยภาพของผเรยนแตละคน

2.4 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ไดใชทกษะกระบวนการ กระบวนการแกปญหา และกระบวนการคด กระตนใหผเรยนเกดการเรยนรอยางเปนระบบ และทำาใหเกดปฏสมพนธระหวางผเรยนกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ขนตอนในการเรยนรในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ประกอบดวย 6 ขนตอน ดงน ขนท 1 ขนนำา เปนการเราความสนใจและทบทวนความรเดมหรอทกษะพนฐานทางคณตศาสตรใหสมพนธกบเนอหาใหมตามทฤษฏความตอเนองของบรเนอร ซงเนนถงการเรยนคณตศาสตรเพอใหมความตอเนองสมพนธกน มการจดการเรยนการสอนในรปการปฏบตการเชงวทยาศาสตร ม

221

5

1

5

1

3

1

การตอบคำาถาม ศกษาจากภาพ กจกรรมการจบค และ ใหความสำาคญจากการเรยนรจากประสบการณ การนำาความรไปใชใหเกดประโยชนอนจะเปน การเสรมพลงการเรยนร และสรางเสรมแนวคดทางคณตศาสตร ขนท 2 ขนสอน เปนการนำาเสนอเนอใหมดวยกจกรรมใหเกดความคดรวบยอด โดยใชภาพแทนของจรง ใชสญลกษณแทนภาพ ซงเปนประสบการณระดบนามธรรม มตวอยางและกจกรรมใหฝกปฏบต เชน ตอบคำาถาม เพอนำาไปสการวเคราะห การแกปญหา และการคดคำานวณ ขนท 3 ขนสรป เปนการสรปความเขาใจ เพอเรยนรวธลด มการสรปสวธลดเปนขนตอนตามลำาดบ สอดคลองกบแนวคดของ แฮรบารท ทเชอวาการแบงสอนเปนขนๆ จะชวยใหนกเรยนมความรความเขาใจในเรองทเรยนและชวยใหเนอเรองมความตอเนองและสมพนธกนระหวางความรเดมกบความรใหม ขนท 4 ขนฝกทกษะ เปนการฝกความรและความเขาใจใหเกดทกษะการคดคำานวณ ทกษะการแกปญหา โดยใหผเรยนทำาแบบฝกหดทายหนวยการเรยนยอยของแตละเรอง ขนท 5 ขนนำาไปใช เปนการใหผเรยนนำาความรและประสบการณทางดานคณตศาสตรไปใช แกโจทยปญหา โดยใชทกษะกระบวนการแกปญหาสขนของโพลยา ไดแก รจกวเคราะหปญหาใหเขาใจอยางถองแทใน การพจารณาปญหา มการวางแผนศกษาแนวทางในการแกปญหา ดำาเนนการแกปญหาตามแนวทางทคดไว และมการตรวจสอบวธการ และขนท 6 ขนประเมนผล เปนการตรวจสอบ ผลการเรยนรของผเรยนวาเปนไปตามวตถประสงคของบทเรยนหรอไม โดยการทดสอบหลงเรยน

3. ขอเสนอแนะ

222

ในการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนครงน ผรายงานมขอเสนอแนะทอาจเปนประโยชนในการนำาผลการพฒนาไปใชในการจดการเรยนการสอนได ดงน

3.1 ขอเสนอแนะในก�รนำ�ผลก�รพฒน�ไปใช 3.1.1 การนำาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไปใช ควรม

การตงคาของเครองคอมพวเตอรใหสอดคลองกบคาของโปแกรมคอมพวเตอรตางๆ ทผรายงานใชออกแบบ ดงน

ปรบจอภาพ โดยตงคา Display Properties - Colors เปน High Color (16 bit หรอ 32

bit) - Screen area ขนาด 800 by 600 pixels

3.1.2 ครผสอนควรศกษาคมอการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนใหเขาใจกอน โดยจะตองศกษารายละเอยดแตละกจกรรมในแผนการจดการเรยนร อปกรณทจำาเปนตองใช วธใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน จะชวยใหครผสอนมองเหนภาพรวมของการสอนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

3.1.3 ผเรยนทจะเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจะตองมความรพนฐานการใชเครองคอมพวเตอรพอสมควร

3.1.4 ผเรยนทมปญหาในการทองสตรคณไมคลอง ควรใหมการฝกการทอง แมสตรคณใหคลอง เพอจะทำาใหการเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมประสทธภาพตามเกณฑทกำาหนด

3.1.5 การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนน เหมาะสมกบผเรยนในยคปฏรปการศกษา และสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษา พทธศกราช 2542 ในการจดการศกษาเพอพฒนาศกยภาพของบคคลใหเตมขดความสามารถ เปนไปตามเปา

223

หมายในการจดการศกษาใหเปนคนคนเกง ด และมความสข ดงนน ครผสอนจะตองใหการสนบสนนการเรยนการสอนโดยเปนเพยงผคอยชแนะขณะเรยนเทานน ทงนเนองจากรปแบบของการจดสภาพการเรยนการสอนมแนวโนมเปลยนไปจากอดตอยางชดเจน การจดการเรยนการสอนในหองเรยนทมครผสอนเปนแหลงความรเรมลดลง ผเรยนสามารถจะเรยนร จากสอตาง ๆ ไดดวยตนเองอยางกวางขวางตามความแตกตางระหวางบคคล ดงนน ควรมการจดใหครผสอนไดรบการฝกอบรมเชงปฏบตการ หรอชมการสาธตการเรยนการสอนจากสถานการณจรง ซงจะชวยใหครผสอนสามารถนำาไปใชไดอยางมประสทธภาพตามความมงหมายทกำาหนด

3.2 ขอเสนอแนะในก�รพฒน�ครงตอไป 3.2.1 ในการทำาวจยครงน ไดศกษาผลทเกดขนจาก

การใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกบผเรยนกลมทดลองเพยงบางดาน ไดแก การหาประสทธภาพ การศกษาความกาวหนาของผเรยน และความคดเหนของนกเรยน ในการพฒนาสบเนองอาจมการ ศกษาตวแปรอนๆ เพมเตม เชน การมวนยในตนเอง การเรยนเปนกลม เรยนเปนคแบบเพอนคคด เปนตน

3.2.2 ควรมการพฒนาบทเรยนขนสเครอขายคอมพวเตอร อนเตอรเนต ซงจะเปนการจดการเรยนรใหกบผ“ ”เรยนสามารถสามารถเรยนรไดทกเวลาทกสถานท ซงสอดคลองกบกระบวนการจดการเรยนร มาตรา 24 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542

224

225