สรุ�ป กฎหมาย ป.วิ แพ่�ง ภาค 1 โดย พ่.ต.ต.ชาญศั�กด � ส�นทะโรุจน

สรุ�ป กฎหมาย ป.วิ แพ่�งภาค 1

วิ ธี�พ่ จารุณาควิามแพ่�ง เป�นกฎหมายปรุะเภทวิ ธี�สบั�ญญ�ติ ท�!วิางวิ ธี�ปฏิ บั�ติ ติ�างๆ ในการุดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาคดำ�แพ่�งท�'งปวิง เรุ !มติ�'งแติ�การุฟ้)องคดำ�จนถึ,งการุบั�งค�บัคดำ�ติามค&าพ่ พ่ากษาหรุ.อค&าส�!ง คดำ�แพ่�งน�'น ม� 2 ปรุะเภทติาม มาติรุา 55 ค.อ 1. คดำ�ม�ข้0อพ่ พ่าท เป�น คดำ�ท�!เก ดำข้0อพ่ พ่าทรุะหวิ�างโจทก2ก�บัจ&าเลย และเรุ !มติ0นคดำ�ปรุะเภทน�'โดำยการุเสนอ ค&าฟ้)อง“ ”

2. คดำ�ไม�ม�ข้0อพ่ พ่าท เป�นคดำ�ท�!บั�คคลติ0องการุใช้0ส ทธี ติามกฎหมาย แติ�ติ0องรุ0องข้อให0ศาลส�!งอน�ญาติก�อน และเรุ !มติ0นคดำ�ปรุะเภทน�'โดำยการุเสนอ ค&ารุ0องข้อ“ ”

โดำยท�!วิไปเน.'อหาหล�กข้องกฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิามแพ่�งม� 4 ภาค ติามล&าดำ�บัดำ�งน�'ภาค 1 บัทท�!วิไปภาค 2 วิ ธี�พ่ จารุณาในศาลช้�'นติ0นภาค 3 อ�ทธีรุณ2และฎ�กาภาค 4 วิ ธี�การุช้�!วิครุาวิก�อนพ่ พ่ากษาและการุบั�งค�บัติามค&าพ่ พ่ากษาหรุ.อค&าส�!งแติ�ในสรุ�ปน�'จะอธี บัายถึ,งเน.'อหาท�!ส&าค�ญในการุสอบัติาม ภาค 1 เท�าน�'นดำ�งม�รุายละเอ�ยดำดำ�งติ�อไปน�'ภาค 1 บัทท�!วิไปเป�นบัทท�!บั�ญญ�ติ ถึ,งหล�กเกณฑ์2ท�!วิไปในการุดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาคดำ�แพ่�ง ซึ่,!งปรุะกอบัไปดำ0วิยเน.'อหา 6 ล�กษณะดำ�งน�'ล�กษณะ 1 บัทวิ เครุาะห2ศ�พ่ท2ล�กษณะ 2 ศาล ล�กษณะ 3 ค9�ควิามล�กษณะ 4 การุย.!นและส�งค&าค9�ควิามและเอกสารุล�กษณะ 5 พ่ยานหล�กฐานล�กษณะ 6 ค&าพ่ พ่ากษาและค&าส�!งแยกศ,กษาติามห�วิข้0อไดำ0ดำ�งน�' ค.อ

ลั�กษณะ 1 บทวิ เครุาะห ศั�พ่ท เป�นล�กษณะท�!บั�ญญ�ติ ถึ,งควิามหมายข้องค&าศ�พ่ท2เฉพ่าะ ท�!เก�!ยวิก�บัการุดำ&าเน นกรุะบัวิน

พ่ จารุณาคดำ�แพ่�ง เพ่.!อให0ม�ควิามเข้0าใจและการุติ�ควิามกฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิามแพ่�งน�' ไดำ0อย�างถึ9กติ0องติรุงก�น โดำยบั�ญญ�ติ ไวิ0ใน มาติรุา 1 ซึ่,!งม�ท�'งหมดำ 14 ค&าดำ�งน�'1. “ ศาล ติามมาติรุา ” 1(1) หมายควิามวิ�า ศาลย�ติ ธีรุรุม(สถึานท�!) หรุ.อ ผู้90พ่ พ่ากษาท�!ม�อ&านาจพ่ จารุณาพ่ พ่ากษาคดำ�แพ่�งติ�วิอย�างติามแนวิฎ�กา- ฎ.5449/2531 ผู้90รุ0องย.!นค&ารุ0องข้อเฉล�!ยทรุ�พ่ย2ไวิ0ในคดำ�ท�!ผู้90รุ 0องเป�นโจทก2 แม0ติ�อมาศาลในคดำ�ดำ�งกล�าวิจะยกค&ารุ0อง แติ�ก=เพ่.!อให0ผู้90รุ 0องมาย.!นค&ารุ0องใหม�ให0ถึ9กติ0อง ท�'งน�'เพ่.!อควิามสะดำวิกในการุไติ�สวินค&ารุ0องข้อข้องผู้90รุ0องเท�าน�'น หาท&าให0ค&ารุ0องท�!ย.!นไวิ0ติ�อศาลโดำยช้อบัแล0วิข้0างติ0นเส�ยไปไม� เพ่รุาะเม.!อค&ารุ0องครุ�'งแรุกย.!นภายในรุะยะเวิลาติามกฎหมาย แม0จะมาย.!นค&ารุ0องอ�กครุ�'งเม.!อพ่0นรุะยะเวิลาท�!ก&าหนดำ ติ0องถึ.อวิ�าผู้90รุ 0องไดำ0ย.!นค&ารุ0องภายในรุะยะเวิลาท�!กฎหมายก&าหนดำแล0วิ เพ่รุาะศาลฎ�กาวิ น จฉ�ยวิ�าการุย.!นครุ�'งแรุกก�บัครุ�'งท�!สอง เป�นการุย.!นติ�อศาลเดำ�ยวิก�น_____________________2. “ คดำ� ติามมาติรุา ” 1 (2) หมายควิามวิ�ากรุะบัวินพ่ จารุณาติ�'งแติ�เสนอค&าฟ้)องติ�อศาล เพ่.!อให0รุ�บัรุองค�0มครุองบั�งค�บัหรุ.อเพ่.!อการุใช้0ส ทธี หรุ.อหน0าท�!

ข้0อส�งเกติ> 1. ควิามหมายข้องมาติรุาน�' เก�!ยวิข้0องก�บัอ&านาจข้องทนายควิาม,ผู้90รุ�บัมอบัอ&านาจคดำ� ค.อถึ0าเข้าดำ&าเน นการุเก�!ยวิก�บัคดำ�เรุ.!องใดำแล0วิ เข้าก=สามารุถึหรุ.อม�อ&านาจท�!จะดำ&าเน นคดำ�ในเรุ.!องน�'นๆ ไดำ0ติลอดำไป และท�กข้�'นติอนข้องการุดำ&าเน นคดำ�> 2. ไม�ม�ก&าหนดำเวิลาวิ�าจะจบัส 'นเม.!อใดำ กล�าวิค.อ การุดำ&าเน นคดำ�จะติ0องม�ไปจนกวิ�าผู้90ฟ้)องหรุ.อผู้90รุ 0องไดำ0รุ�บัผู้ลติามท�!ตินข้อบั�งค�บั หรุ.อติามท�!ตินรุ0องข้อไวิ0

ติ�วิอย�างติามแนวิฎ�กา- ฎ. 581/2506 การุท�!ทนายโจทก2ในคดำ�เดำ มใช้0ส ทธี ข้อเฉล�!ยทรุ�พ่ย2ในคดำ�อ.!น สามารุถึกรุะท&าไดำ0โดำยไม�ติ0องแติ�งทนายเข้0ามาในคดำ�ท�!ข้อเฉล�!ยทรุ�พ่ย2น�'นอ�ก- ฎ. 4621/2530 โจทก2ฟ้)องคดำดำ�อาญาโดำยมอบัให0 ช้.ดำ&าเน นคดำ�แทน ในหน�งส.อมอบัอ&านาจรุะบั�วิ�า ให0 ช้.เป�นผู้90ม�อ&านาจดำ&าเน นคดำ�อาญาก�บัจ&าเลย โดำยให0ม�อ&านาจแจ0งควิามรุ0องท�กข้2ไดำ0 ดำ�งน�'น ค&าวิ�าให0ม�อ&านาจดำ&าเน นคดำ�แทนย�อมหมายควิามวิ�า ให0ม�อ&านาจฟ้)องคดำ�อาญาติ�อศาลน�!นเอง หาไดำ0ม�แติ�อ&านาจรุ0องท�กข้2เท�าน�'นไม� ผู้90รุ �บัมอบัอ&านาจ(ช้.)จ,งม�อ&านาจฟ้)องคดำ�ไดำ0_____________________3. “ ค&าฟ้)อง ติามมาติรุา ” 1(3) หมายควิามวิ�า กรุะบัวินพ่ จารุณาใดำๆท�!โจทก2ไดำ0เสนอ

ข้0อหาติ�อศาล 1) ไม�วิ�าจะเสนอดำ0วิยวิาจา หรุ.อท&าเป�นหน�งส.อ 2) ไม�วิ�าจะเสนอติ�อศาลช้�'นติ0น ช้�'นอ�ทธีรุณ2 หรุ.อฎ�กา 3) ไม�วิ�าจะไดำ0เสนอในข้ณะเรุ !มคดำ�โดำยค&าฟ้)องหรุ.อค&ารุ0องข้อ หรุ.อเสนอในภายหล�งโดำยค&าฟ้)องเพ่ !มเติ ม หรุ.อแก0ไข้ หรุ.อฟ้)องแย0ง หรุ.อรุ0องสอดำเข้0ามาในคดำ�ไม�วิ�าโดำยสม�ครุใจหรุ.อถึ9กบั�งค�บั หรุ.อโดำยม�ค&าข้อให0พ่ จารุณาใหม�

ข้0อส�งเกติ> 1. จากบัทน ยามน�' ค&าฟ้)องจ,งม�อย9� 6 ปรุะเภท โดำยแบั�งออกเป�น 2 ช้�วิง ดำ�งน�'ก. ช้�วิงท�!เสนอในข้ณะเรุ !มคดำ� ไดำ0แก�(1) ค&าฟ้)อง (คดำ�ม�ข้0อพ่ พ่าท)

(2) ค&ารุ0องข้อ (คดำ�ไม�ม�ข้0อพ่ พ่าท)

ข้. ช้�วิงท�!เสนอในภายหล�งเรุ !มคดำ�(3) ค&าฟ้)องเพ่ !มเติ มหรุ.อแก0ไข้(4) ค&าฟ้)องแย0ง(5) ค&ารุ0องสอดำเข้0ามาในคดำ� ไม�วิ�าโดำยสม�ครุใจหรุ.อถึ9กบั�งค�บั(6) ค&าข้อให0พ่ จารุณาใหม�> 2. ถึ0าเป�นกรุณ�ท�!ค9�ควิามเดำ มย.!นค&ารุ0องข้อให0เรุ�ยกบั�คคลภายนอกเข้0ามาติามมาติรุา 57(3) ค&ารุ0องน�'ไม�ใช้�ค&ารุ0องสอดำ เพ่รุาะไม�ใช้�การุเสนอข้0อหาใดำๆติ�อศาล ดำ�งน�'น จ,งไม�ถึ.อเป�นค&าฟ้)องหรุ.อค&าค9�ควิาม

ติ�วิอย�างติามแนวิฎ�กา- ฎ. 2588/2522 จ&าเลยย.!นค&ารุ0องข้อให0เรุ�ยกบั�คคลภายนอกเข้0ามาเป�นจ&าเลยรุ�วิม ศาลช้�'นติ0นม�ค&าส�!งไม�อน�ญาติ แติ�จ&าเลยไม�ไดำ0โติ0แย0งไวิ0 ค&าส�!งน�'นไวิ0 จ&าเลยจ,งไม�ม�ส ทธี อ�ทธีรุณ2ฎ�กาติามมาติรุา 226(2) เพ่รุาะ ค&ารุ0องอย�างน�'ไม�ใช้0ค&าฟ้)องหรุ.อค&าค9�ควิามท�!จะสามารุถึอ�ทธีรุณ2ไดำ0โดำยไม�ติ0องโติ0แย0งไวิ0- ในมาติรุา 1(3)น�' บั�ญญ�ติ ไวิ0เพ่�ยงเพ่.!อให0เรุารุ9 0วิ�า อะไรุค.อค&าฟ้)องเท�าน�'น ส�วินค&าฟ้)องแติ�ละปรุะเภทน�'น ม�หล�กเกณฑ์2อย�างไรุติ0องดำ9ติามบัทบั�ญญ�ติ ข้องแติ�ละเรุ.!องไป เช้�น ค&าฟ้)องเม.!อเรุ !มคดำ� ติ0องดำ9ติามมาติรุา 172 วิรุรุค 2 เป�นติ0น

> 3. ค&าฟ้)องในศาลช้�'นติ0น ก�บัค&าฟ้)องอ�ทธีรุณ2ฎ�กาน�'น ม�หล�กเกณฑ์2แติกติ�างก�น เพ่รุาะค&าฟ้)องในศาลช้�'นติ0นน�'นเป�นเรุ.!องโจทก2ฟ้)องจ&าเลย (โจทก2กล�าวิหาจ&าเลย ) แติ�ค&าฟ้)องอ�ทธีรุณ2ฎ�กาน�'นผู้90อ�ทธีรุณ2หรุ.อผู้90ฎ�กาไดำ0กล�าวิหาศาลช้�'นติ0นหรุ.อศาลอ�ทธีรุณ2วิ�าช้�'ข้าดำคดำ�โดำยม�ข้0อบักพ่รุ�อง

ติ�วิอย�างติามแนวิฎ�กา- ฎ. 821/2511(ปรุะช้�มใหญ�) ค&าข้อพ่ จารุณาใหม�ไม�วิ�าโจทก2หรุ.อจ&าเลยเป�นฝ่?ายข้อ ถึ.อวิ�าเป�นค&าฟ้)องติามมาติรุา 1(3)

- ฎ. 1363/2514 ค&ารุ0องข้อให0เจ0าพ่น�กงานพ่ ท�กษ2ทรุ�พ่ย2ส�!งไม�ให0ถึอนการุย,ดำ ถึ.อเป�นค&าฟ้)อง ติ0องเส�ยค�าธีรุรุมเน�ยมติามรุาคาท�!ย,ดำ เพ่รุาะเข้0าหล�กการุข้องค&าฟ้)องค.อ ม�ข้0อกล�าวิหาและม�ค&าข้อบั�งค�บั- ฎ.6/2516 จ&าเลยให0การุและฟ้)องแย0งเข้0ามา โดำยฟ้)องแย0งข้องจ&าเลยข้อให0ติ� 'งผู้90ติรุวิจบั�ญช้�และเอกสารุข้องธีนาคารุโจทก2 เพ่.!อแสดำงผู้ลควิามรุ�บัผู้ ดำช้อบัวิ�าใครุเป�นหน�'ใครุเท�าไรุ ไม�ใช้�เป�นการุข้0อเสนอข้0อหาติ�อศาล จ,งไม�ถึ.อวิ�าเป�นฟ้)องแย0ง เพ่รุาะค&าวิ�ากล�าวิหาน�'น ติ0องม�ค&าข้อบั�งค�บั หรุ.อม�สภาพ่บั�งค�บัให0ฝ่?ายใดำฝ่?ายหน,!งปฏิ บั�ติ โดำยอาศ�ยอ&านาจข้องศาล- ฎ. 2964/2522 ค&ารุ0องข้อให0ม�การุเล.อกติ�'ง ส.ส. ใหม�เป�นค&าฟ้)อง ติ0องอย9�ในบั�งค�บั มาติรุา 172 ดำ0วิย- 1447/2530 ค&ารุ0องสอดำข้องผู้90รุ0องสอดำติามมาติรุา 57 (1)เป�นค&าฟ้)อง จ,งติ0องอย9�ในบั�งค�บัมาติรุา 172 ดำ0วิย ม ฉะน�'นจะเป�นค&ารุ0องสอดำท�!ไม�ช้อบั- ฎ. 1936/2530 ค&าส�!งข้องศาลช้�'นติ0นท�!ไม�อน�ญาติให0โจทก2แก0ไข้ค&าฟ้)อง ม�ผู้ลเป�นการุส�!งไม�รุ�บัค&าค9�ควิาม แม0ศาลจะส�!งในรุะหวิ�างพ่ จารุณา ก=อ�ทธีรุณ2ท�นท�!ไดำ0- 43/2538 การุท�!ผู้90รุ 0องสอดำ ย.!นค&ารุ0องข้อเข้0าเป�นค9�ควิาม อ0างวิ�าผู้90รุ 0องสอดำเป�นบั�ติรุข้องเจ0ามรุดำก จ,งม�ส ทธี รุ�บัมรุดำก ส�วินโจทก2ไม�ใช้�ทายาทโดำยธีรุรุม จ,งไม�ม�ส ทธี รุ�บัมรุดำกน�'น แม0ค&าข้อท0ายฟ้)องรุะบั�วิ�าข้อเป�นจ&าเลยรุ�วิมโดำยหลงผู้ ดำ ก=ถึ.อวิ�าไดำ0เป�นการุรุ0องข้อ…

ติามมาติรุา 57 (1) และค&ารุ0องข้อดำ�งกล�าวิก=ม�ล�กษณะเป�นค&าข้อบั�งค�บัอย9�ในติ�วิ ปรุะกอบัก�บัผู้90รุ 0องสอดำม ไดำ0เรุ�ยกรุ0องอะไรุ เพ่�ยงแติ�ข้อให0ยกฟ้)อง จ,งไม�จ&าติ0องม�ค&าบั�งค�บัโดำยช้�ดำแจ0งในค&ารุ0องสอดำอ�กก=ถึ.อเป�นค&าฟ้)องท�!ถึ9กติ0องติาม มาติรุา 172 แล0วิ- 1935/2540 โจทก2รุ0องสอดำเข้0ามาในคดำ�เดำ ม ซึ่,!งม�การุข้อแสดำงกรุรุมส ทธี @โดำยรุ0องข้อเข้0ามาในช้�'นบั�งค�บัคดำ�แล0วิ ค&ารุ0องสอดำข้องโจทก2น�'นก=ถึ.อเป�นค&าฟ้)องแล0วิ ถึ,งแม0วิ�าศาลจะยกฟ้)องแล0วิโจทก2อ�ทธีรุณ2 ศาลอ�ทธีรุณ2ย.น โจทก2ฎ�กา ก=ถึ.อวิ�าม�ค&าฟ้)องข้องโจทก2อย9�ในรุะหวิ�างพ่ จารุณาคดำ�ข้องศาลฎ�กา เม.!อโจทก2มาฟ้)องเป�นคดำ�ใหม�อ�ก ก=ถึ.อวิ�าเป�นการุฟ้)องซึ่0อน ซึ่,!งติ0องห0ามติามมาติรุา 173

- ฎ.4686/2540 ค&าแถึลงการุณ2ไม�ใช้�ค&าฟ้)องอ�ทธีรุณ2 โจทก2จะติ�'งปรุะเดำ=นในช้�'นอ�ทธีรุณ2ติามค&าแถึลงการุณ2ไม�ไดำ0 เม.!อไม�ไดำ0กล�าวิปรุะเดำ=นใดำในช้�'นอ�ทธีรุณ2 ศาลฎ�กาก=ไม�รุ�บัวิ น จฉ�ยให0 ( ค&าแถึลงการุณ2น�'นจะน&ามาติ�'งปรุะเดำ=นไม�ไดำ0 ค&าแถึลงการุณ2เป�นเพ่�ยงค&าอธี บัายเท�าน�'น )_____________________

4. “ ค&าให0การุ ติามมาติรุา ” 1(4) หมายควิามวิ�า กรุะบัวินพ่ จารุณาใดำๆ ซึ่,!งค9�ควิามฝ่?ายหน,!งยกข้,'นติ�อส90เป�นข้0อแก0ค&าฟ้)องติามท�!บั�ญญ�ติ ไวิ0ในปรุะมวิลกฎหมายน�' นอกจากค&าแถึลงการุณ2

ข้0อส�งเกติ> 1. แม0ในค&าน ยามน�'จะใช้0ค&าวิ�าฝ่?ายหน,!งยกเป�นข้0อติ�อส90ก=ติาม แติ�ก=ไม�ไดำ0หมายควิามวิ�าจะติ0องเป�นเรุ.!องปฏิ เสธีข้0ออ0างเสมอไปจ,งจะถึ.อวิ�าเป�นค&าให0การุ เพ่รุาะในกรุณ�ท�!รุ �บัติามฟ้)องก=ถึ.อวิ�าเป�นค&าให0การุเหม.อนก�น โดำยพ่ จารุณาจากมาติรุา 177 วิรุรุค 2> 2. ค&าให0การุในท�!น�'หมายถึ,ง กรุะบัวินพ่ จารุณาในศาลเท�าน�'น กรุณ�ท�!ย.!นเป�นข้0อแก0ฟ้)อง ค&าเบั กควิามข้องพ่ยานในช้�'นศาล หรุ.อให0การุติ�อเจ0าพ่น�กงานในช้�'นสอบัสวิน ไม�ไดำ0อย9�ในติามควิามหมายข้องค&าวิ�าค&าให0การุติามมาติรุา 1 (4)

> 3. ในช้�'นอ�ทธีรุณ2และฎ�กาน�'น ถึ0าม�ค&าอ�ทธีรุณ2หรุ.อค&าแก0ฎ�กา ค&าแก0อ�ทธีรุณ2และฎ�กาก=ติ0องถึ.อเสมอหน,!งวิ�าเป�นค&าให0การุเหม.อนก�น> 4. ค&ารุ0องข้อเพ่ !มเติ มค&าให0การุ ก=ถึ.อเป�นค&าให0การุเหม.อนก�น

ติ�วิอย�างติามแนวิฎ�กา- ฎ. 1012-13/2505(ปรุะช้�มใหญ�) วิ น จฉ�ยวิ�าค&าให0การุเพ่ !มเติ มน�'นเป�นค&าค9�ควิาม เม.!อศาลม�ค&าส�!งไม�อน�ญาติให0เพ่ !มเติ ม ถึ.อเป�นการุไม�รุ�บัค&าค9�ควิามติามมาติรุา 18

อ�ทธีรุณ2ฎ�กาไดำ0ท�นท�โดำยไม�ติ0องโติ0แย0งไวิ0ก�อน (เพ่รุาะม ให0ถึ.อเป�นค&าส�!งรุะหวิ�างพ่ จารุณาติาม มาติรุา 227 )

- ฎ.22/2506 ค&าแถึลงข้องจ&าเลยท�!ศาลจดำไวิ0ในรุายงานกรุะบัวินพ่ จารุณาคดำ�ล0มละลาย ไม�ใช้�ค&าให0การุข้องจ&าเลย> 5. ค&ารุ0องข้อเพ่ !มเติ มค&าให0การุ ก=ถึ.อเป�นค&าให0การุเหม.อนก�น ส�วินข้0ออ0างในค&ารุ0องข้อเพ่ !มเติ มค&าให0การุน�'น จะเป�นอย�างไรุ ก=เป�นอ�กเรุ.!องหน,!ง> 6. ค&าเบั กควิามข้องจ&าเลยท�!ม�ส ทธี ท�!จะอ0างตินเองเป�นพ่ยานติาม มาติรุา 199 น�'น เป�นเพ่�ยงค&าเบั กควิามข้องพ่ยานในฐานะท�!อ0างตินเองเป�นพ่ยานเท�าน�'น ถึ,งแม0จะเบั กควิามในล�กษณะท�!เป�นข้0อติ�อส90ก=ติาม แติ�ข้0อเท=จจรุ งท�!ไดำ0จากค&าเบั กควิามน�'นไม�ถึ.อวิ�าเป�นค&าให0การุท�!เป�นปรุะเดำ=นข้0อติ�อส90ติาม ป.วิ.พ่ น�'> 7. กรุณ�ในคดำ�ท�!ไม�ไดำ0เรุ !มติ0นดำ0วิยค&าฟ้)อง แติ�เป�นคดำ�ท�!เรุ !มติ0นดำ0วิยค&ารุ0องข้อ ถึ0าม�การุรุ0องค�ดำค0านค&ารุ0องข้อน�'นเข้0ามา อาจารุย2อ�ดำม เฟ้A! องฟ้� )ง ม�ควิามเห=นวิ�าน�าจะเป�นค&าให0การุ แติ�ถึ,งแม0จะเป�นหรุ.อไม�ก=ติาม ค&ารุ0องข้อค�ดำค0านน�'นก=ติ0องถึ.อวิ�าเป�นค&าค9�ควิามติาม มาติรุา 1(5) เพ่รุาะเป�นการุติ�'งปรุะเดำ=นรุะหวิ�างค9�ควิาม

> 8. กรุณ�ท�!เรุาติ0องพ่ จารุณาวิ�าเป�นค&าให0การุหรุ.อไม�น�'น ม�ควิามส&าค�ญติ�อการุถึอนฟ้)อง ค.อ เรุ.!องการุถึอนฟ้)องน�'น ไม�วิ�าจะเป�นการุถึอนฟ้)องในศาลช้�'นติ0น อ�ทธีรุณ2 หรุ.อฎ�กาม�หล�กเกณฑ์2ก&าหนดำวิ�า ถึ0าหากม�การุย.!นค&าให0การุแล0วิ การุถึอนฟ้)องน�'นศาลจะส�!งอน�ญาติไม�ไดำ0 เวิ0นแติ�จะสอบัถึามอ�กฝ่?ายหน,!งเส�ยก�อน ถึ0าไม�ม�การุย.!นค&าให0การุก=ส�!งอน�ญาติไดำ0เลย_____________________

5. “ ค&าค9�ควิาม ติามมาติรุา ” 1(5) หมายควิามวิ�า บัรุรุดำาค&าฟ้)อง ค&าให0การุ หรุ.อค&ารุ0องท�'งหลายท�!ย.!นติ�อศาล เพ่.!อติ�'งปรุะเดำ=นรุะหวิ�างค9�ควิาม

ข้0อส�งเกติ> 1. ค&ารุ0องข้ออน�ญาติย.!นค&าให0การุไม�ใช้�ค&าค9�ควิาม และไม�ถึ.อเป�นส�วินหน,!งข้องค&าให0การุ (ฎ.813/28)

> 2. ค&ารุ0องติ0องเป�นกรุณ�เพ่.!อติ�'งปรุะเดำ=นรุะหวิ�างค9�ควิาม ส�วินค&าฟ้)องหรุ.อค&าให0การุน�'น จะติ�'งปรุะเดำ=นหรุ.อไม�ติ� 'งปรุะเดำ=น ก=ติ0องถึ.อเป�นค&าค9�ควิาม> 3. ติ0องเข้0าใจวิ�า ถึ0าเป�นค&าฟ้)องหรุ.อค&าให0การุแล0วิ ถึ.อเป�นค&าค9�ควิาม ซึ่,!งจะติ�'งปรุะเดำ=นหรุ.อไม� ไม�ส&าค�ญ แติ�ถึ0าไม�ใช้�ค&าฟ้)องหรุ.อค&าให0การุแล0วิ ติ0องดำ9วิ�าส !งน�'นเป�นการุติ�'งปรุะเดำ=นรุะหวิ�างค9�ควิามหรุ.อไม� ถึ0าเป�นก=ถึ.อเป�นค&าค9�ควิาม> 4. การุท�!จะติ0องวิ น จฉ�ยหรุ.อพ่ จารุณาวิ�าส !งใดำเป�นค&าค9�ควิามหรุ.อไม�น�'น เพ่รุาะค&าค9�ควิามน�'นม�ควิามเก�!ยวิเน.!องก�บัเรุ.!องส ทธี ข้องค9�ควิามในการุอ�ทธีรุณ2ฎ�กา ติามมาติรุา 18 , 226 - 228> 5. ค&าค9�ควิามน�'ม�ควิามเก�!ยวิข้0องก�บั มาติรุา 18 และเรุ.!องหล�กเกณฑ์2การุอ�ทธีรุณ2ฎ�กาบั�อยมาก ดำ�งน�'นควิรุศ,กษาเรุ.!องดำ�งกล�าวิควิบัค9�ก�นไป

ติ�วิอย�างติามแนวิฎ�กา- ฎ. 1226/2510 ค&าข้อรุ0องสอดำเข้0ามาเป�นค9�ควิามฝ่?ายท�! 3 เป�นค&าค9�ควิาม เพ่รุาะค&ารุ0องสอดำเป�นค&าฟ้)อง- ฎ. 5496/2533 เดำ มศาลช้�'นติ0นม�ค&าส�!งรุ�บัค&ารุ0องข้�ดำทรุ�พ่ย2โดำยให0ผู้90รุ 0องเส�ยค�าธีรุรุมเน�ยมติามท�นทรุ�พ่ย2ท�!ผู้90รุ 0องอ0างวิ�าเป�นรุาคาท�!เจ0าพ่น�กงานท�!ดำ นปรุะเม นไวิ0ก�อน ติ�อมาศาลช้�'นติ0นม�ค&าส�!งให0ผู้90รุ 0องเส�ยค�าธีรุรุมเน�ยมเพ่ !มโดำยให0ค&านวิณท�นทรุ�พ่ย2ติามท�!เจ0าพ่น�กงานบั�งค�บัคดำ�ติ�รุาคาไวิ0ภายในก&าหนดำ๒๐ วิ�น ผู้90รุ 0องทรุาบัค&าส�!งโดำยช้อบัแล0วิไม�ปฏิ บั�ติ ติาม ศาลช้�'นติ0นจ,งม�ค&าส�!งให0เพ่ กถึอนค&าส�!งท�!รุ �บัค&ารุ0องข้�ดำทรุ�พ่ย2ข้องผู้90รุ0องไวิ0

และจ&าหน�ายคดำ�ข้องผู้90รุ0อง ค&าส�!งดำ�งกล�าวิหาใช้�ค&าส�!งท�!ไม�รุ�บัหรุ.อให0ค.นค&าค9�ควิามติามปรุะมวิลกฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิามแพ่�ง มาติรุา ๑๘ วิรุรุคส�ดำท0าย เน.!องจากม ใช้�ค&าส�!งช้�'ข้าดำติ�ดำส นคดำ� แติ�เป�นค&าส�!งรุะหวิ�างพ่ จารุณา ติ0องห0ามอ�ทธีรุณ2ติามปรุะมวิลกฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิามแพ่�ง มาติรุา ๒๒๖ (๑) ผู้90รุ0องติ0องท&าค&าค�ดำค0านโติ0แย0งไวิ0เพ่.!อใช้0ส ทธี อ�ทธีรุณ2ฎ�กาติ�อไปติามปรุะมวิลกฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิามแพ่�ง มาติรุา ๒๒๖ (๒) เม.!อผู้90รุ 0องไม�น&าเง นค�าข้,'นศาลท�!ติ0องเส�ยเพ่ !มมาช้&ารุะภายในเวิลาท�!ศาลก&าหนดำ ถึ.อวิ�าผู้90รุ 0องเพ่ กเฉยไม�ดำ&าเน นคดำ�ภายในเวิลาติามท�!ศาลเห=นสมควิรุก&าหนดำไวิ0 เป�นการุท 'งฟ้)องติามปรุะมวิลกฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิามแพ่�ง มาติรุา๑๗๔ (๒)

- ฎ. 9117/2538 ศาลส�!งศาลช้�'นติ0นท�!ส� !งไม�รุ�บัค&าให0การุข้องจ&าเลย เป�นค&าส�!งไม�รุ�บัค&าค9�ควิามติาม ป.วิ .พ่.มาติรุา ๑๘ จ&าเลยม�ส ทธี อ�ทธีรุณ2ฎ�กาไดำ0ท�นท� ติามป.วิ .พ่.มาติรุา ๒๒๘ (๓)

ในรุะหวิ�างท�!จ&าเลยอ�ทธีรุณ2ค&าส�!งไม�รุ�บัค&าให0การุ ศาลช้�'นติ0นไดำ0ดำ&าเน นการุพ่ จารุณาคดำ�ติ�อไป และศาลอ�ทธีรุณ2ม ไดำ0ส�!งให0ศาลช้�'นติ0นงดำการุพ่ จารุณาคดำ�ไวิ0ก�อน ติาม ป.วิ .พ่.

๒๒๘ วิรุรุคสอง จนศาลช้�'นติ0นพ่ จารุณาและพ่ พ่ากษาคดำ�ไปโดำยจ&าเลยม ไดำ0อ�ทธีรุณ2ค&าพ่ พ่ากษาข้องศาลช้�'นติ0นแติ�อย�างใดำ ค&าพ่ พ่ากษาข้องศาลช้�'นติ0นดำ�งกล�าวิจ,งเสรุ=จเดำ=ดำข้าดำถึ,งท�!ส�ดำแล0วิ การุท�!จะให0ศาลช้�'นติ0นท&าการุไติ�สวินและม�ค&าส�!งรุ�บัหรุ.อไม�รุ�บัค&าให0การุใหม� ไม�วิ�าผู้ลการุไติ�สวินจะเป�นปรุะการุใดำย�อมไม�อาจจะท&าให0ผู้ลข้องค&าพ่ พ่ากษาซึ่,!งถึ,งท�!ส�ดำแล0วิเปล�!ยนแปลงไปไดำ0 อ�ทธีรุณ2ข้องจ&าเลยจ,งไม�เป�นปรุะโยช้น2แก�คดำ�_____________________6. “ค&าแถึลงการุณ2 ติามมาติรุา ” 1(6) หมายควิามวิ�า ค&าแถึลงดำ0วิยวิาจาหรุ.อเป�นหน�งส.อ ซึ่,!งค9�ควิามฝ่?ายหน,!งกรุะท&าหรุ.อย.!นติ�อศาลดำ0วิยม��งหมายท�!จะเสนอควิามเห=นติ�อศาล ในข้0อควิามในปรุะเดำ=นท�!ไดำ0ยกข้,'นอ0างในค&าค9�ควิาม หรุ.อในปJญหาข้0อใดำท�!ศาลม�ค&าส�!งหรุ.อค&าพ่ พ่ากษา ซึ่,!งในข้0อเหล�าน�'ค9�ควิามฝ่?ายน�'นเพ่�ยงแติ�แสดำง หรุ.อกล�าวิทบัทวิน หรุ.อย.นย�น หรุ.ออธี บัายข้0อควิามแห�งค&าพ่ยานหล�กฐาน และปJญหาข้0อกฎหมายและข้0อเท=จจรุ งท�'งปวิง ค&าแถึลงการุณ2อาจรุวิมอย9�ในค&าค9�ควิาม

ข้0อส�งเกติ> 1. ค&าแถึลงการุณ2แยกออกเป�นล�กษณะไดำ0ดำ�งน�'1. เป�นเรุ.!องท�!ค9�ควิามกรุะท&าติ�อศาลท�!พ่ จารุณาคดำ�น�'น2. ค&าแถึลงการุณ2น�'นไม�ม�ผู้ลเป�นการุติ�'งปรุะเดำ=นเข้0ามาใหม�3. ค&าแถึลงการุณ2เป�นหน�งส.อน�'นจะย.!นติ�างหากหรุ.อย.!นรุวิมมาในค&าค9�ควิามก=ไดำ0> 2. ผู้90ม�ส ทธี ท&าค&าแถึลงการุณ2 จะติ0องเป�นค9�ควิามในปรุะเดำ=นท�!พ่ พ่าทน�'น

> 3. ค&าแก0อ�ทธีรุณ2ท�!ศาลไม�รุ�บัฟ้Jง เพ่รุาะย.!นเม.!อเก นก&าหนดำ อาจย.!นเป�นค&าแถึลงการุณ2ไดำ0 (ฎ.3260/28)

> 4. ในทางปฏิ บั�ติ น�'น ถึ0าหากวิ�าม�ฝ่?ายหน,!งฝ่?ายใดำย.!นค&าแถึลงการุณ2เป�นหน�งส.อแล0วิ ฝ่?ายท�!ย.!นติ0องส�งส&าเนาให0แก�อ�กฝ่?ายหน,!ง โดำยศาลติ0องเป�นผู้90ส� !ง_____________________7. “ กรุะบัวินพ่ จารุณา ติามมาติรุา ” 1(7) หมายควิามวิ�า การุกรุะท&าใดำๆติามท�!บั�ญญ�ติ ไวิ0ในปรุะมวิลกฎหมายน�' อ�นเก�!ยวิก�บัคดำ� ซึ่,!งกรุะท&าโดำยค9�ควิามในคดำ�น�'น หรุ.อโดำยศาล หรุ.อโดำยค&าส�!งศาล ไม�วิ�าการุน�'นจะเป�นโดำยค9�ควิามฝ่?ายใดำท&าติ�อศาล หรุ.อติ�อค9�ควิามอ�กฝ่?ายหน,!ง หรุ.อศาลกรุะท&าติ�อค9�ควิามฝ่?ายหน,!งหรุ.อท�กฝ่?าย และรุวิมถึ,งการุส�งค&าค9�ควิามและเอกสารุอ.!นๆ ติามท�!บั�ญญ�ติ ไวิ0ในปรุะมวิลกฎหมายน�'

ข้0อส�งเกติ> 1. สรุ�ป เรุ !มติ0นติ�'งแติ�ย.!นฟ้)องจนถึ,งการุบั�งค�บัคดำ�เลย> 2. ควิามหมายข้องกรุะบัวินพ่ จารุณาน�'นส&าค�ญติรุงท�! ถึ0าการุกรุะท&าน�'นเป�นกรุะบัวินพ่ จารุณาแล0วิ จะติ0องท&าการุใดำๆในกรุะบัวินพ่ จารุณาน�'นให0ถึ9กติ0องติามหล�กเกณฑ์2ใน ป.วิ.พ่. ท�!เรุ.!องน�'นๆไดำ0บั�ญญ�ติ ไวิ0 ถึ0าปฏิ บั�ติ ไม�ถึ9กติ0องก=ติ0องถึ.อวิ�าเป�นกรุะบัวินพ่ จารุณาท�!ผู้ ดำรุะเบั�ยบั อาจถึ9กเพ่ กถึอนไดำ0ติามมาติรุา 27

ติ�วิอย�างติามแนวิฎ�กา- ฎ. 967/2594 การุย.!นฟ้)องอ�ทธีรุณ2น�'นเป�นกรุะบัวินพ่ จารุณาท�!ผู้90อ�ทธีรุณ2จะติ0องดำ&าเน นติ�อศาลอย�างหน,!งติามควิามหมายข้อง ป.วิ.พ่.มาติรุา 1(7) ฉะน�'นจ,งน&ามาติรุา 10 มาใช้0บั�งค�บัไดำ0- ฎ. 427/2510 ป.วิ.พ่. มาติรุา 1(7) กรุะบัวินพ่ จารุณา หมายถึ,งการุฟ้)องคดำ�ติ�อศาลดำ0วิย เม.!อ มาติรุา 62 ให0ทนายโจทก2ม�อ&านาจดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาแทนโจทก2 ทนายจ,งม�อ&านาจลงช้.!อในค&าฟ้)องแทนโจทก2ไดำ0 ( รุะวิ�งส�บัสนก�บักรุณ�ข้องคดำ�อาญา เพ่รุาะ คดำ�อาญาทนายจะลงช้.!อในค&าฟ้)องแทนติ�วิโจทก2ไม�ไดำ0 เวิ0นแติ� จะไดำ0รุ�บัมอบัอ&านาจให0ลงไดำ0เป�นการุเฉพ่าะ )_____________________8. “ การุพ่ จารุณา ติามมาติรุา ” 1(8) หมายควิามวิ�า กรุะบัวินพ่ จารุณาท�'งหมดำในศาลใดำศาลหน,!ง ก�อนศาลน�'นช้�'ข้าดำติ�ดำส นคดำ�โดำยค&าพ่ พ่ากษาหรุ.อค&าส�!ง

ข้0อส�งเกติ

> 1. การุพ่ จารุณาน�'นเป�นข้�'นติอนหน,!งข้องกรุะบัวินพ่ จารุณา โดำยเรุ !มติ0นติ�'งแติ�การุย.!นฟ้)อง จนถึ,งเวิลาท�!ศาลม�ค&าส�!งช้�'ข้าดำติ�ดำส นคดำ� หรุ.อจ&าหน�ายคดำ� ไม�วิ�าจะเป�นในศาลช้�'นติ0น หรุ.อศาลอ�ทธีรุณ2 หรุ.อฎ�กา> 2. หากย�งไม�ม�ค&าพ่ พ่ากษาหรุ.อค&าส�!ง หรุ.อจ&าหน�ายคดำ�แล0วิ ก=ถึ.อวิ�าคดำ�ย�งอย9�ในรุะหวิ�างการุพ่ จารุณาข้องศาลน�'น> 3. การุวิ น จฉ�ยหรุ.อพ่ จารุณาวิ�าอะไรุค.อการุพ่ จารุณาน�'น ม�ควิามส&าค�ญดำ�งน�'1) ท&าให0ทรุาบัวิ�าวิ�าค&าส�!งข้องศาลในข้ณะน�'นๆ เป�นค&าส�!งรุะหวิ�างพ่ จารุณาหรุ.อไม�2) ท&าให0ทรุาบัวิ�าเรุ.!องน�'นๆ อย9�ในอ&านาจส�!งการุข้องศาลใดำ(ศาลช้�'นติ0น ศาลอ�ทธีรุณ2 หรุ.อศาลฎ�กา) เพ่รุาะม�หล�กอย9�วิ�า ถึ0าหากวิ�าคดำ�อย9�ในรุะหวิ�างพ่ จารุณาแล0วิ ศาลไดำ0ม�ค&าส�!งอย�างใดำอย�างหน,!งเก�!ยวิก�บัคดำ�น�'น ก=ถึ.อวิ�าค&าส�!งน�'นเป�นค&าส�!งรุะหวิ�างพ่ จารุณาข้องศาลน�'น ส ทธี และหล�กเกณฑ์2ในการุอ�ทธีรุณ2ฎ�กา ก=ติ0องพ่ จารุณาก�นไปติามหล�กเกณฑ์2ข้องการุอ�ทธีรุณ2หรุ.อฎ�กาในแติ�ละศาลน�'นเอง3) ถึ0าคดำ�อย9�ในรุะหวิ�างการุพ่ จารุณาข้องศาลใดำ การุส�!งเรุ.!องใดำเรุ.!องหน,!งถึ0าไม�ม�กฎหมายก&าหนดำไวิ0โดำยเฉพ่าะแล0วิ ก=ให0เป�นอ&านาจข้องศาลซึ่,!งคดำ�น�'นอย9�ในรุะหวิ�างการุพ่ จารุณา กล�าวิค.อ คดำ�อย9�ในรุะหวิ�างการุพ่ จารุณาข้องศาลใดำ ศาลน�'นก=ม�อ&านาจส�!งการุติ�างๆเก�!ยวิก�บัคดำ�น�'นเอง> 4. คดำ�ท�!ศาลท&าค&าติ�ดำส นแล0วิ แติ�ย�งไม�ไดำ0อ�านให0ค9�ควิามฟ้Jง ถึ.อวิ�าคดำ�ย�งอย9�ในการุพ่ จารุณาข้องศาลน�'น (ค&าส�!งค&ารุ0องข้องศาลฎ�กาท�! 519/2589)

> 5. คดำ�อย9�ในรุะหวิ�างการุบั�งค�บัคดำ� ไม�ถึ.อวิ�าคดำ�อย9�ในรุะหวิ�างการุพ่ จารุณา (ฎ.1748/2511) แติ�ถึ0าเก ดำม�ปJญหาโติ0แย0งก�นในช้�'นบั�งค�บัคดำ�แล0วิ และม�การุเสนอปJญหาน�'นกล�บัมาให0ศาลพ่ จารุณาเรุ.!องน�'นอ�ก ก=ติ0องถึ.อวิ�าคดำ�น�'นอย9�ในรุะหวิ�างการุพ่ จารุณาในส�วินน�'น ในทางปฏิ บั�ติ เรุ�ยกวิ�า การุพ่ จารุณาข้องสาข้าคดำ� “ ”

> 6. ติรุาบัใดำท�!ศาลย�งม ไดำ0พ่ พ่ากษาคดำ� ถึ.อวิ�าคดำ�อย9�ในรุะหวิ�างการุพ่ จารุณา(ฎ.1587/2514 ปรุะช้�มใหญ�)

ติ�วิอย�างติามแนวิฎ�กา- ฎ. 421/2524 การุท�!ค9�ควิามข้อให0ศาลช้�'นติ0นรุอฟ้Jงผู้ลค&าพ่ พ่ากษาในคดำ�อ.!น เพ่.!ออาศ�ยเป�นหล�กในการุติ�ดำส นคดำ� เป�นการุรุ0องข้อให0ศาลเล.!อนการุน�!งพ่ จารุณา ติามมาติรุา 39 ท�!ศาลช้�'นติ0นน�'นติ0องจ&าหน�ายคดำ�ช้�!วิครุาวิ ม�ผู้ลเท�าก�บัม�ค&าส�!งเล.!อนการุน�!งพ่ จารุณาช้�!วิครุาวิ� !นเอง คดำ�จ,งย�งอย9�ในรุะหวิ�างการุพ่ จารุณาข้องศาลช้�'นติ0นอย9�_____________________9. “ การุน�!งพ่ จารุณา ติามมาติรุา ” 1(9) หมายควิามวิ�า การุท�!ศาลออกน�!งเก�!ยวิก�บัการุพ่ จารุณาคดำ� เช้�น ช้�'สองสถึาน ส.บัพ่ยาน ท&าการุไติ�สวิน ฟ้Jงค&าข้อติ�างๆ และฟ้Jง

ค&าแถึลงการุณ2ดำ0วิยวิาจา

ข้0อส�งเกติ> 1. การุน�!งพ่ จารุณาในห0องท&างานข้องศาลกรุณ�บั�ลล�งค2ไม�พ่อ ก=ถึ.อเป�นการุน�!งพ่ จารุณาเหม.อนก�น รุวิมท�'งการุเดำ นเผู้ช้ ญส.บัดำ0วิย> 2. การุข้อให0มาแก0ไข้ถึ0อยค&าผู้ ดำพ่ลาดำ หรุ.อเรุ�ยกทนายควิามมาสอบัถึามฝ่?ายเดำ�ยวิ ไม�ถึ.อเป�นการุน�!งพ่ จารุณา> 3. ในกรุณ�ท�!ม�การุข้อส.บัพ่ยานไวิ0ก�อนท�!ย�งไม�ม�การุฟ้)องคดำ� ก=ถึ.อเป�นการุน�!งพ่ จารุณาคดำ�ไดำ0ติามมาติรุา 101_____________________10. “วิ�นส.บัพ่ยาน ติามมาติรุา” 1(10) หมายควิามวิ�า วิ�นท�!ศาลเรุ !มติ0นท&าการุส.บัพ่ยานข้0อส�งเกติ> 1. วิ�นส.บัพ่ยานติ0องเป�นวิ�นท�!ศาลเรุ !มติ0นท&าการุส.บัพ่ยานในคดำ�น�'นจรุ งๆ ติามท�!น�ดำหมายไวิ0ไม�วิ�าเป�นการุส.บัพ่ยานโจทก2หรุ.อจ&าเลย> 2. วิ�นท�!ม�การุน�ดำไวิ0แล0วิ แติ�ม�การุเล.!อนไป ก=ไม�ถึ.อวิ�าวิ�นท�!น�ดำไวิ0ดำ�งกล�าวิเป�นวิ�นส.บัพ่ยาน> 3. การุวิ น จฉ�ยวิ�าวิ�นใดำเป�นวิ�นส.บัพ่ยาน ม�ควิามส&าค�ญเก�!ยวิก�บัการุย.!นบั�ญช้�รุะบั�พ่ยาน การุแก0ไข้ค&าฟ้)อง ค&าให0การุ และการุส�!งข้าดำน�ดำพ่ จารุณา> 4. แม0ไม�ม�การุส.บัพ่ยานในศาล แติ�ในการุเดำ นเผู้ช้ ญส.บันอกศาลถึ0าเป�นกรุณ�น�ดำหมายน�ดำแรุก ก=ติ0องถึ.อวิ�าวิ�นน�'นเป�นวิ�นส.บัพ่ยานครุ�'งแรุกติาม มาติรุา 1(10) เหม.อนก�น ดำ�งน�'น หากค9�กรุณ�ท�กฝ่?ายมารุ�วิมเผู้ช้ ญส.บัก�นท�กคนแล0วิ น�ดำติ�อมาค9�ควิามฝ่?ายใดำไม�ไปศาล ก=จะส�!งวิ�าเป�นการุข้าดำน�ดำพ่ จารุณาติามมาติรุา 197 วิรุรุค 2 ไม�ไดำ0 เพ่รุาะ การุข้าดำน�ดำติาม มาติรุา 197 วิรุรุค 2 น�'น จะส�!งไดำ0เฉพ่าะในกรุณ�ท�!ไม�มาในวิ�นส.บัพ่ยานน�ดำแรุกเท�าน�'น> 5. ในกรุณ�ท�!ม�การุส.บัพ่ยานน�ดำแรุกน�'นเป�นการุส�งปรุะเดำ=นไปส.บัท�!ศาลอ.!น ก=ถึ.อเป�นวิ�นส.บัพ่ยาน ติาม มาติรุา 1(10) เหม.อนก�น แติ�กรุณ�ท�!ค9�ควิามฝ่?ายใดำฝ่?ายหน,!งข้าดำน�ดำในกรุณ�ข้0างติ0น ศาลท�!รุ�บัปรุะเดำ=นจะส�!งวิ�าเป�นการุข้าดำน�ดำไม�ไดำ0 (เพ่รุาะไม�ม�อ&านาจ) ศาลท�!รุ�บัปรุะเดำ=นน�'นติ0องส�งปรุะเดำ=นกล�บัค.นศาลเดำ ม ให0ศาลเดำ มน�ดำส.บัพ่ยานครุ�'งแรุกใหม� และการุส.บัพ่ยานครุ�'งแรุกน�' ก=จะถึ.อเป�นการุส.บัพ่ยานครุ�'งแรุกติาม มาติรุา 1(10)

ติ�วิอย�างติามแนวิฎ�กา- ฎ. 2909/2524 เม.!อคดำ�ไม�ปรุากฏิวิ�าศาลแรุงงานไดำ0ท&าการุช้�'สองสถึาน หรุ.อท&าการุส.บัพ่ยาน โจทก2ย�อมย.!นค&ารุ0องข้อแก0ไข้เพ่ !มเติ มฟ้)องไดำ0 ก�อนศาลแรุงงานกลางม�ค&า

พ่ พ่ากษา- ฎ. 7360/2529 ในวิ�นน�ดำช้�'สองสถึานจ&าเลยไม�มาศาล ศาลช้�'นติ0นก&าหนดำให0จ&าเลยน&าส.บัก�อน โดำยศาลแจ0งวิ�นน�ดำให0จ&าเลยทรุาบัโดำยรุะบั�ในหมายวิ�า น�ดำส.บัพ่ยานโจทก2 “ ”

จ,งถึ.อวิ�าจ&าเลยทรุาบัวิ�าม�หน0าท�! (ค.อในรุายงานกรุะบัวินพ่ จารุณารุะบั�วิ�าให0น�ดำส.บัพ่ยานจ&าเลย แติ�ไปออกหมายน�ดำรุะบั�ให0ส.บัพ่ยานโจทก2ก�อน) จ,งย�งถึ.อไม�ไดำ0วิ�าวิ�นท�!ศาลน�ดำจ&าเลยส.บัพ่ยานน�'นเป�นวิ�นส.บัพ่ยานครุ�'งแรุกและเม.!อจ&าเลยไม�มาศาลในวิ�นดำ�งกล�าวิ จะถึ.อวิ�าจ&าเลยข้าดำน�ดำพ่ จารุณาติามมาติรุา 197 วิรุรุค 2 ไม�ไดำ0_____________________11. “ ค9�ควิาม ติามมาติรุา ” 1(11) หมายควิามวิ�า บั�คคลผู้90ย.!นค&าฟ้)องหรุ.อถึ9กฟ้)องติ�อศาล และเพ่.!อปรุะโยช้น2แห�งการุดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณา ให0รุวิมถึ,งบั�คคลผู้90ม�ส ทธี กรุะท&าแทนบั�คคลน�'นๆติามกฎหมายในฐานะทนายควิาม

ข้0อส�งเกติ> 1. ผู้90ท�!จะเป�นค9�ควิามไดำ0น�'นติ0องเป�นบั�คคลติามกฎหมาย ซึ่,!งอาจจะหมายถึ,งบั�คคลธีรุรุมดำาหรุ.อน ติ บั�คคลก=ไดำ0 เช้�น คณะบั�คคลท�!ไม�ม�ฐานะเป�นน ติ บั�คคลไม�อาจเป�นค9�ควิามไดำ0 จ,งไม�อาจจะฟ้)องหรุ.อถึ9กฟ้)องไดำ0 (ฎ.495/19) แติ�อาจเป�นค90ควิามไดำ0ในฐานะบั�คคลธีรุรุมดำาท�!กรุะท&าในรุ9ปข้องคณะบั�คคลหรุ.อคณะกรุรุมการุไดำ0> 2. ส ทธี ข้องบั�คคลบัางปรุะเภทอาจจะถึ9กจ&าก�ดำหรุ.ออาจไดำ0รุ�บัอภ ส ทธี @ก=ไดำ0 เช้�น คณะฑ์9ติ> 3. บั�คคลท�!ถึ9กเรุ�ยกเข้0ามาเป�นจ&าเลยรุ�วิมหรุ.อวิ�าเป�นค9�ควิามในคดำ� กล�าวิค.อ เม.!อถึ9กเรุ�ยกเข้0ามาก=ม�ฐานะเป�นค9�ควิามท�นท� ส�วินจะเข้0ามาหรุ.อย�งน�'นเป�นอ�กข้�'นติอนหน,!ง (ฎ.1737/94)

> 4. ผู้90รุ�บัมอบัอ&านาจให0ฟ้)องคดำ� ม�ฐานะเป�นค9�ควิาม (ฏิ.2947/16(ปรุะช้�มใหญ�))> 5. น ติ บั�คคลติามกฎหมายติ�างปรุะเทศถึ9กฟ้)องเป�นจ&าเลยท�!ศาลไดำ0 (ฎ.1282/24)

> 6. สาข้าข้องน ติ บั�คคลไม�ไดำ0เป�นน ติ บั�คคลติ�างหากจากส&าน�กงานใหญ� เพ่�ยงแติ�เก�!ยวิก�นในกรุณ�ท�!ถึ.อวิ�าเป�นภ9ม ล&าเนาหน,!ง ดำ�งน�'นสาข้าน�'นติ0องม�การุจดำทะเบั�ยนจ,งจะเป�นค9�ควิามไดำ0

ติ�วิอย�างติามแนวิฎ�กา- ฎ. 474/2523 โจทก2ฟ้)องจ&าเลย แม0ศาลย�งไม�ไดำ0เรุ�ยกจ&าเลยมาให0การุแก0คดำ� ก=ถึ.อวิ�าม�ฐานะเป�นจ&าเลยแล0วิ การุท�!ศาลช้�'นติ0นยกฟ้)องแล0วิ แติ�ศาลอ�ทธีรุณ2กล�บัให0รุ�บัฟ้)องข้องโจทก2ไวิ0พ่ จารุณา จ&าเลยม�ส ทธี ฎ�กาไดำ0- ฎ.5674/2530 ห0างห�0นส�วินสาม�ญท�!ม ไดำ0จดำทะเบั�ยนเป�นน ติ บั�คคลติาม ป.พ่.พ่.

เพ่�ยงแติ�จดำทะเบั�ยนพ่าณ ช้ย2ไวิ0เพ่.!อท&าการุดำ�งกล�าวิ ไม�ใช้�บั�คคล จ,งย.!นฟ้)อง หรุ.อถึ9กฟ้)อง หรุ.อจะมอบัอ&านาจให0คนอ.!นฟ้)องและดำ&าเน นคดำ�แทนไม�ไดำ0_____________________12. “ บั�คคลไรุ0ควิามสามารุถึ ติามาติรุา ” 1(12) หมายควิามวิ�า บั�คคลใดำๆ ซึ่,!งไม�ม�ควิามสามารุถึทางกฎหมาย หรุ.อควิามสามารุถึถึ9กจ&าก�ดำ โดำยบัทบั�ญญ�ติ แห�งปรุะมวิลกฎหมายแพ่�งและพ่าณ ช้ย2วิ�าดำ0วิยควิามสามารุถึ

ข้0อส�งเกติ> 1. ไดำ0แก�บั�คคลดำ�งติ�อไปน�'1. ผู้90เยาวิ22. คนวิ กลจรุ ติ3. คนไรุ0ควิามสามารุถึ4. คนเสม.อนไรุ0ควิามสามารุถึ5. สาม�หรุ.อภรุ ยาเก�!ยวิดำ0วิยส นสมรุส6. บั�คคลล0มละลาย> 1. การุเข้0ามาเป�นค9�ควิามข้องบั�คคลเหล�าน�' จะติ0องม�ผู้90ท&าการุแทน หรุ.อไดำ0รุ�บัอน�ญาติจากผู้90ม�อ&านาจติามกฎหมายก�อน หรุ.อบัางฐานะอาจจะเป�นไดำ0โดำยไดำ0รุ�บัอน�ญาติจากศาลหรุ.อไดำ0รุ�บัอน�ญาติจากผู้90ก&าก�บัดำ9แล_____________________13. “ ผู้90แทนโดำยช้อบัธีรุรุม ติามมาติรุา ” 1(13) หมายควิามวิ�า บั�คคลซึ่,!งติามกฎหมายม�ส ทธี ท�!จะท&าการุแทนผู้90ไรุ0ควิามสามารุถึ หรุ.อบั�คคลท�!ติ0องให0ค&าอน�ญาติหรุ.อติามย นยอมแก�ผู้90ไรุ0ควิามสามารุถึ ในอ�นท�!จะกรุะท&าการุอย�างใดำอย�างหน,!ง_____________________

5. “ ค&าค9�ควิาม ติามมาติรุา ” 1(5) หมายควิามวิ�า บัรุรุดำาค&าฟ้)อง ค&าให0การุ หรุ.อค&ารุ0องท�'งหลายท�!ย.!นติ�อศาล เพ่.!อติ�'งปรุะเดำ=นรุะหวิ�างค9�ควิาม

ข้0อส�งเกติ> 1. ค&ารุ0องข้ออน�ญาติย.!นค&าให0การุไม�ใช้�ค&าค9�ควิาม และไม�ถึ.อเป�นส�วินหน,!งข้องค&าให0การุ (ฎ.813/28)

> 2. ค&ารุ0องติ0องเป�นกรุณ�เพ่.!อติ�'งปรุะเดำ=นรุะหวิ�างค9�ควิาม ส�วินค&าฟ้)องหรุ.อค&าให0การุน�'น จะติ�'งปรุะเดำ=นหรุ.อไม�ติ� 'งปรุะเดำ=น ก=ติ0องถึ.อเป�นค&าค9�ควิาม> 3. ติ0องเข้0าใจวิ�า ถึ0าเป�นค&าฟ้)องหรุ.อค&าให0การุแล0วิ ถึ.อเป�นค&าค9�ควิาม ซึ่,!งจะติ�'งปรุะเดำ=นหรุ.อไม� ไม�ส&าค�ญ แติ�ถึ0าไม�ใช้�ค&าฟ้)องหรุ.อค&าให0การุแล0วิ ติ0องดำ9วิ�าส !งน�'นเป�นการุติ�'งปรุะเดำ=น

รุะหวิ�างค9�ควิามหรุ.อไม� ถึ0าเป�นก=ถึ.อเป�นค&าค9�ควิาม> 4. การุท�!จะติ0องวิ น จฉ�ยหรุ.อพ่ จารุณาวิ�าส !งใดำเป�นค&าค9�ควิามหรุ.อไม�น�'น เพ่รุาะค&าค9�ควิามน�'นม�ควิามเก�!ยวิเน.!องก�บัเรุ.!องส ทธี ข้องค9�ควิามในการุอ�ทธีรุณ2ฎ�กา ติามมาติรุา 18 , 226 - 228> 5. ค&าค9�ควิามน�'ม�ควิามเก�!ยวิข้0องก�บั มาติรุา 18 และเรุ.!องหล�กเกณฑ์2การุอ�ทธีรุณ2ฎ�กาบั�อยมาก ดำ�งน�'นควิรุศ,กษาเรุ.!องดำ�งกล�าวิควิบัค9�ก�นไป

ติ�วิอย�างติามแนวิฎ�กา- ฎ. 1226/2510 ค&าข้อรุ0องสอดำเข้0ามาเป�นค9�ควิามฝ่?ายท�! 3 เป�นค&าค9�ควิาม เพ่รุาะค&ารุ0องสอดำเป�นค&าฟ้)อง- ฎ. 5496/2533 เดำ มศาลช้�'นติ0นม�ค&าส�!งรุ�บัค&ารุ0องข้�ดำทรุ�พ่ย2โดำยให0ผู้90รุ 0องเส�ยค�าธีรุรุมเน�ยมติามท�นทรุ�พ่ย2ท�!ผู้90รุ 0องอ0างวิ�าเป�นรุาคาท�!เจ0าพ่น�กงานท�!ดำ นปรุะเม นไวิ0ก�อน ติ�อมาศาลช้�'นติ0นม�ค&าส�!งให0ผู้90รุ 0องเส�ยค�าธีรุรุมเน�ยมเพ่ !มโดำยให0ค&านวิณท�นทรุ�พ่ย2ติามท�!เจ0าพ่น�กงานบั�งค�บัคดำ�ติ�รุาคาไวิ0ภายในก&าหนดำ๒๐ วิ�น ผู้90รุ 0องทรุาบัค&าส�!งโดำยช้อบัแล0วิไม�ปฏิ บั�ติ ติาม ศาลช้�'นติ0นจ,งม�ค&าส�!งให0เพ่ กถึอนค&าส�!งท�!รุ �บัค&ารุ0องข้�ดำทรุ�พ่ย2ข้องผู้90รุ0องไวิ0 และจ&าหน�ายคดำ�ข้องผู้90รุ0อง ค&าส�!งดำ�งกล�าวิหาใช้�ค&าส�!งท�!ไม�รุ�บัหรุ.อให0ค.นค&าค9�ควิามติามปรุะมวิลกฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิามแพ่�ง มาติรุา ๑๘ วิรุรุคส�ดำท0าย เน.!องจากม ใช้�ค&าส�!งช้�'ข้าดำติ�ดำส นคดำ� แติ�เป�นค&าส�!งรุะหวิ�างพ่ จารุณา ติ0องห0ามอ�ทธีรุณ2ติามปรุะมวิลกฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิามแพ่�ง มาติรุา ๒๒๖ (๑) ผู้90รุ0องติ0องท&าค&าค�ดำค0านโติ0แย0งไวิ0เพ่.!อใช้0ส ทธี อ�ทธีรุณ2ฎ�กาติ�อไปติามปรุะมวิลกฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิามแพ่�ง มาติรุา ๒๒๖ (๒) เม.!อผู้90รุ 0องไม�น&าเง นค�าข้,'นศาลท�!ติ0องเส�ยเพ่ !มมาช้&ารุะภายในเวิลาท�!ศาลก&าหนดำ ถึ.อวิ�าผู้90รุ 0องเพ่ กเฉยไม�ดำ&าเน นคดำ�ภายในเวิลาติามท�!ศาลเห=นสมควิรุก&าหนดำไวิ0 เป�นการุท 'งฟ้)องติามปรุะมวิลกฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิามแพ่�ง มาติรุา๑๗๔ (๒)

- ฎ. 9117/2538 ศาลส�!งศาลช้�'นติ0นท�!ส� !งไม�รุ�บัค&าให0การุข้องจ&าเลย เป�นค&าส�!งไม�รุ�บัค&าค9�ควิามติาม ป.วิ .พ่.มาติรุา ๑๘ จ&าเลยม�ส ทธี อ�ทธีรุณ2ฎ�กาไดำ0ท�นท� ติามป.วิ .พ่.มาติรุา ๒๒๘ (๓)

ในรุะหวิ�างท�!จ&าเลยอ�ทธีรุณ2ค&าส�!งไม�รุ�บัค&าให0การุ ศาลช้�'นติ0นไดำ0ดำ&าเน นการุพ่ จารุณาคดำ�ติ�อไป และศาลอ�ทธีรุณ2ม ไดำ0ส�!งให0ศาลช้�'นติ0นงดำการุพ่ จารุณาคดำ�ไวิ0ก�อน ติาม ป.วิ .พ่. ๒๒๘ วิรุรุคสอง จนศาลช้�'นติ0นพ่ จารุณาและพ่ พ่ากษาคดำ�ไปโดำยจ&าเลยม ไดำ0อ�ทธีรุณ2ค&าพ่ พ่ากษาข้องศาลช้�'นติ0นแติ�อย�างใดำ ค&าพ่ พ่ากษาข้องศาลช้�'นติ0นดำ�งกล�าวิจ,งเสรุ=จเดำ=ดำข้าดำถึ,งท�!ส�ดำแล0วิ การุท�!จะให0ศาลช้�'นติ0นท&าการุไติ�สวินและม�ค&าส�!งรุ�บัหรุ.อไม�รุ�บัค&าให0การุใหม� ไม�วิ�าผู้ลการุไติ�สวินจะเป�นปรุะการุใดำย�อมไม�อาจจะท&าให0ผู้ลข้องค&าพ่ พ่ากษาซึ่,!งถึ,งท�!ส�ดำแล0วิเปล�!ยนแปลงไปไดำ0 อ�ทธีรุณ2ข้องจ&าเลยจ,งไม�เป�นปรุะโยช้น2แก�คดำ�____________________

6. “ค&าแถึลงการุณ2 ติามมาติรุา ” 1(6) หมายควิามวิ�า ค&าแถึลงดำ0วิยวิาจาหรุ.อเป�นหน�งส.อ ซึ่,!งค9�ควิามฝ่?ายหน,!งกรุะท&าหรุ.อย.!นติ�อศาลดำ0วิยม��งหมายท�!จะเสนอควิามเห=นติ�อศาล ในข้0อควิามในปรุะเดำ=นท�!ไดำ0ยกข้,'นอ0างในค&าค9�ควิาม หรุ.อในปJญหาข้0อใดำท�!ศาลม�ค&าส�!งหรุ.อค&าพ่ พ่ากษา ซึ่,!งในข้0อเหล�าน�'ค9�ควิามฝ่?ายน�'นเพ่�ยงแติ�แสดำง หรุ.อกล�าวิทบัทวิน หรุ.อย.นย�น หรุ.ออธี บัายข้0อควิามแห�งค&าพ่ยานหล�กฐาน และปJญหาข้0อกฎหมายและข้0อเท=จจรุ งท�'งปวิง ค&าแถึลงการุณ2อาจรุวิมอย9�ในค&าค9�ควิาม

ข้0อส�งเกติ> 1. ค&าแถึลงการุณ2แยกออกเป�นล�กษณะไดำ0ดำ�งน�'1. เป�นเรุ.!องท�!ค9�ควิามกรุะท&าติ�อศาลท�!พ่ จารุณาคดำ�น�'น2. ค&าแถึลงการุณ2น�'นไม�ม�ผู้ลเป�นการุติ�'งปรุะเดำ=นเข้0ามาใหม�3. ค&าแถึลงการุณ2เป�นหน�งส.อน�'นจะย.!นติ�างหากหรุ.อย.!นรุวิมมาในค&าค9�ควิามก=ไดำ0> 2. ผู้90ม�ส ทธี ท&าค&าแถึลงการุณ2 จะติ0องเป�นค9�ควิามในปรุะเดำ=นท�!พ่ พ่าทน�'น> 3. ค&าแก0อ�ทธีรุณ2ท�!ศาลไม�รุ�บัฟ้Jง เพ่รุาะย.!นเม.!อเก นก&าหนดำ อาจย.!นเป�นค&าแถึลงการุณ2ไดำ0 (ฎ.3260/28)

> 4. ในทางปฏิ บั�ติ น�'น ถึ0าหากวิ�าม�ฝ่?ายหน,!งฝ่?ายใดำย.!นค&าแถึลงการุณ2เป�นหน�งส.อแล0วิ ฝ่?ายท�!ย.!นติ0องส�งส&าเนาให0แก�อ�กฝ่?ายหน,!ง โดำยศาลติ0องเป�นผู้90ส� !ง_____________________7. “ กรุะบัวินพ่ จารุณา ติามมาติรุา ” 1(7) หมายควิามวิ�า การุกรุะท&าใดำๆติามท�!บั�ญญ�ติ ไวิ0ในปรุะมวิลกฎหมายน�' อ�นเก�!ยวิก�บัคดำ� ซึ่,!งกรุะท&าโดำยค9�ควิามในคดำ�น�'น หรุ.อโดำยศาล หรุ.อโดำยค&าส�!งศาล ไม�วิ�าการุน�'นจะเป�นโดำยค9�ควิามฝ่?ายใดำท&าติ�อศาล หรุ.อติ�อค9�ควิามอ�กฝ่?ายหน,!ง หรุ.อศาลกรุะท&าติ�อค9�ควิามฝ่?ายหน,!งหรุ.อท�กฝ่?าย และรุวิมถึ,งการุส�งค&าค9�ควิามและเอกสารุอ.!นๆ ติามท�!บั�ญญ�ติ ไวิ0ในปรุะมวิลกฎหมายน�' ข้0อส�งเกติ> 1. สรุ�ป เรุ !มติ0นติ�'งแติ�ย.!นฟ้)องจนถึ,งการุบั�งค�บัคดำ�เลย> 2. ควิามหมายข้องกรุะบัวินพ่ จารุณาน�'นส&าค�ญติรุงท�! ถึ0าการุกรุะท&าน�'นเป�นกรุะบัวินพ่ จารุณาแล0วิ จะติ0องท&าการุใดำๆในกรุะบัวินพ่ จารุณาน�'นให0ถึ9กติ0องติามหล�กเกณฑ์2ใน ป.วิ.พ่. ท�!เรุ.!องน�'นๆไดำ0บั�ญญ�ติ ไวิ0 ถึ0าปฏิ บั�ติ ไม�ถึ9กติ0องก=ติ0องถึ.อวิ�าเป�นกรุะบัวินพ่ จารุณาท�!ผู้ ดำรุะเบั�ยบั อาจถึ9กเพ่ กถึอนไดำ0ติามมาติรุา 27

ติ�วิอย�างติามแนวิฎ�กา- ฎ. 967/2594 การุย.!นฟ้)องอ�ทธีรุณ2น�'นเป�นกรุะบัวินพ่ จารุณาท�!ผู้90อ�ทธีรุณ2จะติ0อง

ดำ&าเน นติ�อศาลอย�างหน,!งติามควิามหมายข้อง ป.วิ.พ่.มาติรุา 1(7) ฉะน�'นจ,งน&ามาติรุา 10 มาใช้0บั�งค�บัไดำ0- ฎ. 427/2510 ป.วิ.พ่. มาติรุา 1(7) กรุะบัวินพ่ จารุณา หมายถึ,งการุฟ้)องคดำ�ติ�อศาลดำ0วิย เม.!อ มาติรุา 62 ให0ทนายโจทก2ม�อ&านาจดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาแทนโจทก2 ทนายจ,งม�อ&านาจลงช้.!อในค&าฟ้)องแทนโจทก2ไดำ0 ( รุะวิ�งส�บัสนก�บักรุณ�ข้องคดำ�อาญา เพ่รุาะ คดำ�อาญาทนายจะลงช้.!อในค&าฟ้)องแทนติ�วิโจทก2ไม�ไดำ0 เวิ0นแติ� จะไดำ0รุ�บัมอบัอ&านาจให0ลงไดำ0เป�นการุเฉพ่าะ )_____________________8. “ การุพ่ จารุณา ติามมาติรุา ” 1(8) หมายควิามวิ�า กรุะบัวินพ่ จารุณาท�'งหมดำในศาลใดำศาลหน,!ง ก�อนศาลน�'นช้�'ข้าดำติ�ดำส นคดำ�โดำยค&าพ่ พ่ากษาหรุ.อค&าส�!ง

ข้0อส�งเกติ> 1. การุพ่ จารุณาน�'นเป�นข้�'นติอนหน,!งข้องกรุะบัวินพ่ จารุณา โดำยเรุ !มติ0นติ�'งแติ�การุย.!นฟ้)อง จนถึ,งเวิลาท�!ศาลม�ค&าส�!งช้�'ข้าดำติ�ดำส นคดำ� หรุ.อจ&าหน�ายคดำ� ไม�วิ�าจะเป�นในศาลช้�'นติ0น หรุ.อศาลอ�ทธีรุณ2 หรุ.อฎ�กา> 2. หากย�งไม�ม�ค&าพ่ พ่ากษาหรุ.อค&าส�!ง หรุ.อจ&าหน�ายคดำ�แล0วิ ก=ถึ.อวิ�าคดำ�ย�งอย9�ในรุะหวิ�างการุพ่ จารุณาข้องศาลน�'น> 3. การุวิ น จฉ�ยหรุ.อพ่ จารุณาวิ�าอะไรุค.อการุพ่ จารุณาน�'น ม�ควิามส&าค�ญดำ�งน�'1) ท&าให0ทรุาบัวิ�าวิ�าค&าส�!งข้องศาลในข้ณะน�'นๆ เป�นค&าส�!งรุะหวิ�างพ่ จารุณาหรุ.อไม�2) ท&าให0ทรุาบัวิ�าเรุ.!องน�'นๆ อย9�ในอ&านาจส�!งการุข้องศาลใดำ(ศาลช้�'นติ0น ศาลอ�ทธีรุณ2 หรุ.อศาลฎ�กา) เพ่รุาะม�หล�กอย9�วิ�า ถึ0าหากวิ�าคดำ�อย9�ในรุะหวิ�างพ่ จารุณาแล0วิ ศาลไดำ0ม�ค&าส�!งอย�างใดำอย�างหน,!งเก�!ยวิก�บัคดำ�น�'น ก=ถึ.อวิ�าค&าส�!งน�'นเป�นค&าส�!งรุะหวิ�างพ่ จารุณาข้องศาลน�'น ส ทธี และหล�กเกณฑ์2ในการุอ�ทธีรุณ2ฎ�กา ก=ติ0องพ่ จารุณาก�นไปติามหล�กเกณฑ์2ข้องการุอ�ทธีรุณ2หรุ.อฎ�กาในแติ�ละศาลน�'นเอง3) ถึ0าคดำ�อย9�ในรุะหวิ�างการุพ่ จารุณาข้องศาลใดำ การุส�!งเรุ.!องใดำเรุ.!องหน,!งถึ0าไม�ม�กฎหมายก&าหนดำไวิ0โดำยเฉพ่าะแล0วิ ก=ให0เป�นอ&านาจข้องศาลซึ่,!งคดำ�น�'นอย9�ในรุะหวิ�างการุพ่ จารุณา กล�าวิค.อ คดำ�อย9�ในรุะหวิ�างการุพ่ จารุณาข้องศาลใดำ ศาลน�'นก=ม�อ&านาจส�!งการุติ�างๆเก�!ยวิก�บัคดำ�น�'นเอง> 4. คดำ�ท�!ศาลท&าค&าติ�ดำส นแล0วิ แติ�ย�งไม�ไดำ0อ�านให0ค9�ควิามฟ้Jง ถึ.อวิ�าคดำ�ย�งอย9�ในการุพ่ จารุณาข้องศาลน�'น (ค&าส�!งค&ารุ0องข้องศาลฎ�กาท�! 519/2589)

> 5. คดำ�อย9�ในรุะหวิ�างการุบั�งค�บัคดำ� ไม�ถึ.อวิ�าคดำ�อย9�ในรุะหวิ�างการุพ่ จารุณา (ฎ.1748/2511) แติ�ถึ0าเก ดำม�ปJญหาโติ0แย0งก�นในช้�'นบั�งค�บัคดำ�แล0วิ และม�การุเสนอปJญหาน�'นกล�บัมาให0ศาลพ่ จารุณาเรุ.!องน�'นอ�ก ก=ติ0องถึ.อวิ�าคดำ�น�'นอย9�ในรุะหวิ�างการุ

พ่ จารุณาในส�วินน�'น ในทางปฏิ บั�ติ เรุ�ยกวิ�า การุพ่ จารุณาข้องสาข้าคดำ� “ ”

> 6. ติรุาบัใดำท�!ศาลย�งม ไดำ0พ่ พ่ากษาคดำ� ถึ.อวิ�าคดำ�อย9�ในรุะหวิ�างการุพ่ จารุณา(ฎ.1587/2514 ปรุะช้�มใหญ�)

ติ�วิอย�างติามแนวิฎ�กา- ฎ. 421/2524 การุท�!ค9�ควิามข้อให0ศาลช้�'นติ0นรุอฟ้Jงผู้ลค&าพ่ พ่ากษาในคดำ�อ.!น เพ่.!ออาศ�ยเป�นหล�กในการุติ�ดำส นคดำ� เป�นการุรุ0องข้อให0ศาลเล.!อนการุน�!งพ่ จารุณา ติามมาติรุา 39 ท�!ศาลช้�'นติ0นน�'นติ0องจ&าหน�ายคดำ�ช้�!วิครุาวิ ม�ผู้ลเท�าก�บัม�ค&าส�!งเล.!อนการุน�!งพ่ จารุณาช้�!วิครุาวิ� !นเอง คดำ�จ,งย�งอย9�ในรุะหวิ�างการุพ่ จารุณาข้องศาลช้�'นติ0นอย9�_____________________9. “ การุน�!งพ่ จารุณา ติามมาติรุา ” 1(9) หมายควิามวิ�า การุท�!ศาลออกน�!งเก�!ยวิก�บัการุพ่ จารุณาคดำ� เช้�น ช้�'สองสถึาน ส.บัพ่ยาน ท&าการุไติ�สวิน ฟ้Jงค&าข้อติ�างๆ และฟ้Jงค&าแถึลงการุณ2ดำ0วิยวิาจา

ข้0อส�งเกติ> 1. การุน�!งพ่ จารุณาในห0องท&างานข้องศาลกรุณ�บั�ลล�งค2ไม�พ่อ ก=ถึ.อเป�นการุน�!งพ่ จารุณาเหม.อนก�น รุวิมท�'งการุเดำ นเผู้ช้ ญส.บัดำ0วิย> 2. การุข้อให0มาแก0ไข้ถึ0อยค&าผู้ ดำพ่ลาดำ หรุ.อเรุ�ยกทนายควิามมาสอบัถึามฝ่?ายเดำ�ยวิ ไม�ถึ.อเป�นการุน�!งพ่ จารุณา> 3. ในกรุณ�ท�!ม�การุข้อส.บัพ่ยานไวิ0ก�อนท�!ย�งไม�ม�การุฟ้)องคดำ� ก=ถึ.อเป�นการุน�!งพ่ จารุณาคดำ�ไดำ0ติามมาติรุา 101_____________________10. “วิ�นส.บัพ่ยาน ติามมาติรุา” 1(10) หมายควิามวิ�า วิ�นท�!ศาลเรุ !มติ0นท&าการุส.บัพ่ยานข้0อส�งเกติ> 1. วิ�นส.บัพ่ยานติ0องเป�นวิ�นท�!ศาลเรุ !มติ0นท&าการุส.บัพ่ยานในคดำ�น�'นจรุ งๆ ติามท�!น�ดำหมายไวิ0ไม�วิ�าเป�นการุส.บัพ่ยานโจทก2หรุ.อจ&าเลย> 2. วิ�นท�!ม�การุน�ดำไวิ0แล0วิ แติ�ม�การุเล.!อนไป ก=ไม�ถึ.อวิ�าวิ�นท�!น�ดำไวิ0ดำ�งกล�าวิเป�นวิ�นส.บัพ่ยาน> 3. การุวิ น จฉ�ยวิ�าวิ�นใดำเป�นวิ�นส.บัพ่ยาน ม�ควิามส&าค�ญเก�!ยวิก�บัการุย.!นบั�ญช้�รุะบั�พ่ยาน การุแก0ไข้ค&าฟ้)อง ค&าให0การุ และการุส�!งข้าดำน�ดำพ่ จารุณา> 4. แม0ไม�ม�การุส.บัพ่ยานในศาล แติ�ในการุเดำ นเผู้ช้ ญส.บันอกศาลถึ0าเป�นกรุณ�น�ดำหมายน�ดำแรุก ก=ติ0องถึ.อวิ�าวิ�นน�'นเป�นวิ�นส.บัพ่ยานครุ�'งแรุกติาม มาติรุา 1(10) เหม.อนก�น ดำ�งน�'น หากค9�กรุณ�ท�กฝ่?ายมารุ�วิมเผู้ช้ ญส.บัก�นท�กคนแล0วิ น�ดำติ�อมาค9�ควิามฝ่?ายใดำไม�ไปศาล ก=จะส�!งวิ�าเป�นการุข้าดำน�ดำพ่ จารุณาติามมาติรุา 197 วิรุรุค 2 ไม�ไดำ0 เพ่รุาะ การุข้าดำน�ดำ

ติาม มาติรุา 197 วิรุรุค 2 น�'น จะส�!งไดำ0เฉพ่าะในกรุณ�ท�!ไม�มาในวิ�นส.บัพ่ยานน�ดำแรุกเท�าน�'น> 5. ในกรุณ�ท�!ม�การุส.บัพ่ยานน�ดำแรุกน�'นเป�นการุส�งปรุะเดำ=นไปส.บัท�!ศาลอ.!น ก=ถึ.อเป�นวิ�นส.บัพ่ยาน ติาม มาติรุา 1(10) เหม.อนก�น แติ�กรุณ�ท�!ค9�ควิามฝ่?ายใดำฝ่?ายหน,!งข้าดำน�ดำในกรุณ�ข้0างติ0น ศาลท�!รุ�บัปรุะเดำ=นจะส�!งวิ�าเป�นการุข้าดำน�ดำไม�ไดำ0 (เพ่รุาะไม�ม�อ&านาจ) ศาลท�!รุ�บัปรุะเดำ=นน�'นติ0องส�งปรุะเดำ=นกล�บัค.นศาลเดำ ม ให0ศาลเดำ มน�ดำส.บัพ่ยานครุ�'งแรุกใหม� และการุส.บัพ่ยานครุ�'งแรุกน�' ก=จะถึ.อเป�นการุส.บัพ่ยานครุ�'งแรุกติาม มาติรุา 1(10)

ติ�วิอย�างติามแนวิฎ�กา- ฎ. 2909/2524 เม.!อคดำ�ไม�ปรุากฏิวิ�าศาลแรุงงานไดำ0ท&าการุช้�'สองสถึาน หรุ.อท&าการุส.บัพ่ยาน โจทก2ย�อมย.!นค&ารุ0องข้อแก0ไข้เพ่ !มเติ มฟ้)องไดำ0 ก�อนศาลแรุงงานกลางม�ค&าพ่ พ่ากษา- ฎ. 7360/2529 ในวิ�นน�ดำช้�'สองสถึานจ&าเลยไม�มาศาล ศาลช้�'นติ0นก&าหนดำให0จ&าเลยน&าส.บัก�อน โดำยศาลแจ0งวิ�นน�ดำให0จ&าเลยทรุาบัโดำยรุะบั�ในหมายวิ�า น�ดำส.บัพ่ยานโจทก2 จ,ง“ ”

ถึ.อวิ�าจ&าเลยทรุาบัวิ�าม�หน0าท�! (ค.อในรุายงานกรุะบัวินพ่ จารุณารุะบั�วิ�าให0น�ดำส.บัพ่ยานจ&าเลย แติ�ไปออกหมายน�ดำรุะบั�ให0ส.บัพ่ยานโจทก2ก�อน) จ,งย�งถึ.อไม�ไดำ0วิ�าวิ�นท�!ศาลน�ดำจ&าเลยส.บัพ่ยานน�'นเป�นวิ�นส.บัพ่ยานครุ�'งแรุกและเม.!อจ&าเลยไม�มาศาลในวิ�นดำ�งกล�าวิ จะถึ.อวิ�าจ&าเลยข้าดำน�ดำพ่ จารุณาติามมาติรุา 197 วิรุรุค 2 ไม�ไดำ0_____________________11. “ ค9�ควิาม ติามมาติรุา ” 1(11) หมายควิามวิ�า บั�คคลผู้90ย.!นค&าฟ้)องหรุ.อถึ9กฟ้)องติ�อศาล และเพ่.!อปรุะโยช้น2แห�งการุดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณา ให0รุวิมถึ,งบั�คคลผู้90ม�ส ทธี กรุะท&าแทนบั�คคลน�'นๆติามกฎหมายในฐานะทนายควิาม

ข้0อส�งเกติ> 1. ผู้90ท�!จะเป�นค9�ควิามไดำ0น�'นติ0องเป�นบั�คคลติามกฎหมาย ซึ่,!งอาจจะหมายถึ,งบั�คคลธีรุรุมดำาหรุ.อน ติ บั�คคลก=ไดำ0 เช้�น คณะบั�คคลท�!ไม�ม�ฐานะเป�นน ติ บั�คคลไม�อาจเป�นค9�ควิามไดำ0 จ,งไม�อาจจะฟ้)องหรุ.อถึ9กฟ้)องไดำ0 (ฎ.495/19) แติ�อาจเป�นค90ควิามไดำ0ในฐานะบั�คคลธีรุรุมดำาท�!กรุะท&าในรุ9ปข้องคณะบั�คคลหรุ.อคณะกรุรุมการุไดำ0> 2. ส ทธี ข้องบั�คคลบัางปรุะเภทอาจจะถึ9กจ&าก�ดำหรุ.ออาจไดำ0รุ�บัอภ ส ทธี @ก=ไดำ0 เช้�น คณะฑ์9ติ> 3. บั�คคลท�!ถึ9กเรุ�ยกเข้0ามาเป�นจ&าเลยรุ�วิมหรุ.อวิ�าเป�นค9�ควิามในคดำ� กล�าวิค.อ เม.!อถึ9กเรุ�ยกเข้0ามาก=ม�ฐานะเป�นค9�ควิามท�นท� ส�วินจะเข้0ามาหรุ.อย�งน�'นเป�นอ�กข้�'นติอนหน,!ง (ฎ.1737/94)

> 4. ผู้90รุ�บัมอบัอ&านาจให0ฟ้)องคดำ� ม�ฐานะเป�นค9�ควิาม (ฏิ.2947/16(ปรุะช้�มใหญ�))

> 5. น ติ บั�คคลติามกฎหมายติ�างปรุะเทศถึ9กฟ้)องเป�นจ&าเลยท�!ศาลไดำ0 (ฎ.1282/24)

> 6. สาข้าข้องน ติ บั�คคลไม�ไดำ0เป�นน ติ บั�คคลติ�างหากจากส&าน�กงานใหญ� เพ่�ยงแติ�เก�!ยวิก�นในกรุณ�ท�!ถึ.อวิ�าเป�นภ9ม ล&าเนาหน,!ง ดำ�งน�'นสาข้าน�'นติ0องม�การุจดำทะเบั�ยนจ,งจะเป�นค9�ควิามไดำ0

ติ�วิอย�างติามแนวิฎ�กา- ฎ. 474/2523 โจทก2ฟ้)องจ&าเลย แม0ศาลย�งไม�ไดำ0เรุ�ยกจ&าเลยมาให0การุแก0คดำ� ก=ถึ.อวิ�าม�ฐานะเป�นจ&าเลยแล0วิ การุท�!ศาลช้�'นติ0นยกฟ้)องแล0วิ แติ�ศาลอ�ทธีรุณ2กล�บัให0รุ�บัฟ้)องข้องโจทก2ไวิ0พ่ จารุณา จ&าเลยม�ส ทธี ฎ�กาไดำ0- ฎ.5674/2530 ห0างห�0นส�วินสาม�ญท�!ม ไดำ0จดำทะเบั�ยนเป�นน ติ บั�คคลติาม ป.พ่.พ่. เพ่�ยงแติ�จดำทะเบั�ยนพ่าณ ช้ย2ไวิ0เพ่.!อท&าการุดำ�งกล�าวิ ไม�ใช้�บั�คคล จ,งย.!นฟ้)อง หรุ.อถึ9กฟ้)อง หรุ.อจะมอบัอ&านาจให0คนอ.!นฟ้)องและดำ&าเน นคดำ�แทนไม�ไดำ0_____________________12. “ บั�คคลไรุ0ควิามสามารุถึ ติามาติรุา ” 1(12) หมายควิามวิ�า บั�คคลใดำๆ ซึ่,!งไม�ม�ควิามสามารุถึทางกฎหมาย หรุ.อควิามสามารุถึถึ9กจ&าก�ดำ โดำยบัทบั�ญญ�ติ แห�งปรุะมวิลกฎหมายแพ่�งและพ่าณ ช้ย2วิ�าดำ0วิยควิามสามารุถึ

ข้0อส�งเกติ> 1. ไดำ0แก�บั�คคลดำ�งติ�อไปน�'1. ผู้90เยาวิ22. คนวิ กลจรุ ติ3. คนไรุ0ควิามสามารุถึ4. คนเสม.อนไรุ0ควิามสามารุถึ5. สาม�หรุ.อภรุ ยาเก�!ยวิดำ0วิยส นสมรุส6. บั�คคลล0มละลาย> 1. การุเข้0ามาเป�นค9�ควิามข้องบั�คคลเหล�าน�' จะติ0องม�ผู้90ท&าการุแทน หรุ.อไดำ0รุ�บัอน�ญาติจากผู้90ม�อ&านาจติามกฎหมายก�อน หรุ.อบัางฐานะอาจจะเป�นไดำ0โดำยไดำ0รุ�บัอน�ญาติจากศาลหรุ.อไดำ0รุ�บัอน�ญาติจากผู้90ก&าก�บัดำ9แล_____________________13. “ ผู้90แทนโดำยช้อบัธีรุรุม ติามมาติรุา ” 1(13) หมายควิามวิ�า บั�คคลซึ่,!งติามกฎหมายม�ส ทธี ท�!จะท&าการุแทนผู้90ไรุ0ควิามสามารุถึ หรุ.อบั�คคลท�!ติ0องให0ค&าอน�ญาติหรุ.อติามย นยอมแก�ผู้90ไรุ0ควิามสามารุถึ ในอ�นท�!จะกรุะท&าการุอย�างใดำอย�างหน,!ง_____________________ 14. “ เจ0าพ่น�กงานบั�งค�บัคดำ� ติามมาติรุา ” 1(14) หมายควิามวิ�า เจ0าพ่น�กงานในส�งก�ดำ

กรุมบั�งค�บัคดำ� หรุ.อพ่น�กงานอ.!นผู้90ท�!ม�อ&านาจติามบัทบั�ญญ�ติ แห�งกฎหมายท�!ใช้0อย9� ในอ�นท�!จะปฏิ บั�ติ ติามวิ ธี�การุท�!บั�ญญ�ติ ไวิ0ในภาค 4 แห�งปรุะมวิลกฎหมายน�' เพ่.!อค�0มครุองส ทธี ค9�ควิามในรุะหวิ�างพ่ จารุณา หรุ.อเพ่.!อบั�งค�บัติามค&าพ่ พ่ากษาหรุ.อค&าส�!ง

ข้0อส�งเกติ> เจ0าพ่น�กงานบั�งค�บัคดำ�ม�หน0าท�! 2 ช้�วิงค.อ1. ช้�วิงท�!ดำ&าเน นการุรุะหวิ�างท�!ศาลย�งไม�ม�ค&าพ่ พ่ากษา2. ช้�วิงท�!ดำ&าเน นการุในการุบั�งค�บัคดำ� เพ่.!อเป�นไปติามค&าพ่ พ่ากษาในกรุณ�ท�!ค&าพ่ พ่ากษาน�'นติ0องม�การุบั�งค�บัคดำ� เช้�น พ่ พ่ากษาให0จ&าเลยช้&ารุะหน�'ให0โจทก2 แล0วิจ&าเลยไม�ช้&ารุะ จ,งจ&าเป�นติ0องบั�งค�บัคดำ�

ติ�วิอย�างติามแนวิฎ�กา- ฎ. 1663/2598 โจทก2ข้อให0ศาลส�!งให0ติ&ารุวิจท0องท�!รุ �กษาข้0าวิในนาท�!โจทก2น&าย,ดำไม�ไดำ0 เพ่รุาะติ&ารุวิจไม�ใช้�เจ0าพ่น�กงานบั�งค�บัคดำ�- ฎ. 234/2506 เจ0าพ่น�กงานบั�งค�บัคดำ�ติ0องปฏิ บั�ติ ติามค&าส�!งศาล ไม�ม�ส ทธี อ�ทธีรุณ2ฎ�กาโติ0แย0งค&าส�!งศาล_____________________________

ลั�กษณะ 2 ศัาลั ปรุะกอบัไปดำ0วิยเน.'อหาท�!ส&าค�ญในการุสอบั 3 หมวิดำ ดำ�งติ�อไปน�'หมวิดำ 1 เข้ติอ&านาจศาลหมวิดำ 3 อ&านาจและหน0าท�!ข้องศาลหมวิดำ 4 การุน�!งพ่ จารุณาโดำยม�รุายละเอ�ยดำดำ�งน�'ค.อหมวิดำ 1 เข้ติอ&านาจศาลค&าวิ�า เข้ติอ&านาจศาล น�'น นอกจากจะพ่ จารุณาติามกฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิามแพ่�ง“ ”

แล0วิ จะติ0องพ่ จารุณาติามกฎหมายเรุ.!องพ่รุะธีรุรุมน9ญศาลย�ติ ธีรุรุมดำ0วิยควิามแติกติ�างรุะหวิ�าง ค&าวิ�า เข้ติอ&านาจศาล ข้องหล�กข้องกฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิาม“ ”

แพ่�งก�บัพ่รุะธีรุรุมน9ญศาลย�ติ ธีรุรุมก=ค.อ - กฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิามแพ่�ง ค.อ หล�กท�!ก&าหนดำวิ�าจะติ0องน&าคดำ�ข้,'นส9�ศาลใดำ- กฎหมายพ่รุะธีรุรุมน9ญศาลย�ติ ธีรุรุม ค.อ หล�กท�!ก&าหนดำอ&านาจข้องแติ�ละศาล ในการุพ่ จารุณาพ่ พ่ากษาคดำ�

เข้ติอ&านาจศาล ม�เรุ.!องท�!ส&าค�ญ ในการุสอบั ดำ�งน�'ค.อ1. การุเสนอค&าฟ้)อง (ติามค&าน ยามใน มารุติรุา 1(3)) ติามติ�อศาล (มาติรุา 2)

2. การุก&าหนดำเข้ติอ&านาจข้องศาลแพ่�ง และก&าหนดำภ9ม ล&าเนาพ่ เศษข้องจ&าเลย (มาติรุา 3)3. การุฟ้)องคดำ�ท�!วิไปโดำยถึ.อหล�กภ9ม ล&าเนา และม9ลคดำ� (มาติรุา 4)

4. การุฟ้)องคดำ�ท�!เก�!ยวิก�บัอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2โดำยเฉพ่าะ (มาติรุา 4 ทวิ )5. การุฟ้)องคดำ�ท�!ภ9ม ล&าเนาจ&าเลยและม9ลคดำ� ม ไดำ0เก ดำข้,'นในรุาช้อาณาจ�กรุ (มาติรุา 4 ติรุ�)6. การุฟ้)องคดำ�ท�!เป�นค&ารุ0องข้อแติ�งติ�'งผู้90จ�ดำการุมรุดำกโดำยเฉพ่าะ (มาติรุา 4 จ�ติวิา)7. การุฟ้)องคดำ�ท�!เป�นค&ารุ0องข้อเก�!ยวิก�บัน ติ บั�คคลโดำยเฉพ่าะ (มาติรุา 4 เบัญจ)

8. การุฟ้)องคดำ�ท�!เป�นค&ารุ0องเก�!ยวิก�บัทรุ�พ่ย2ส นท�!จะติ0องจ�ดำการุในรุาช้อาณาจ�กรุ แติ�ม9ลคดำ�ม ไดำ0เก ดำในรุาช้อาณาจ�กรุ และ ผู้90รุ 0องไม�ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุ (มาติรุา 4 ฉ)

9. ศาลท�!ม�เข้ติอ&านาจเหน.อคดำ�น�'นหลายศาล (มาติรุา 510. การุโอนคดำ� (มาติรุา 6 )

11. การุฟ้)องคดำ�ท�!เก�!ยวิเน.!องก�บัคดำ�เดำ ม (มาติรุา 7)

12. กรุณ�ท�!ไม�สามารุถึดำ&าเน นคดำ�ในศาลท�!ม�เข้ติอ&านาจ (มาติรุา 10)

โดำยม�รุายละเอ�ยดำดำ�งน�'ค.อ

1. การุเสนอค&าฟ้)อง (ติามค&าน ยามใน มารุติรุา 1(3)) ติ�อศาล (มาติรุา 2)

หล�กกฎหมาย มาติรุา 2 บั�ญญ�ติ วิ�า ห0ามม ให0เสนอค&าฟ้)องติ�อศาลใดำ เวิ0นแติ�“

(๑) เม.!อไดำ0พ่ จารุณาถึ,งสภาพ่แห�งค&าฟ้)องและช้�'นข้องศาลแล0วิ ปรุากฎวิ�า ศาลน�'ม�อ&านาจท�!จะพ่ จารุณาพ่ พ่ากษาคดำ�น�'นไดำ0ติามบัทบั�ญญ�ติ แห�งกฎหมายวิ�าดำ0วิยพ่รุะธีรุรุมน9ญศาลย�ติ ธีรุรุม และ(๒) เม.!อไดำ0พ่ จารุณาถึ,งค&าฟ้)องแล0วิ ปรุากฎวิ�าคดำ�น�'นอย9�ในเข้ติศาลน�'นติามบัทบั�ญญ�ติ แห�งปรุะมวิลกฎหมายน�' วิ�าดำ0วิยศาลท�!จะรุ�บัค&าฟ้)อง และติามบัทบั�ญญ�ติ แห�งกฎหมายท�!ก&าหนดำเข้ติศาลดำ0วิย ”

ข้0อส�งเกติ> 1. การุเสนอค&าฟ้)อง ม�ข้0อพ่ จารุณา อย9� 4 ปรุะการุค.อ1. สภาพ่แห�งค&าฟ้)อง หมายถึ,ง สภาพ่ข้องคดำ�หรุ.อล�กษณะข้องคดำ�ท�!โจทก2ปรุะสงค2จะบั�งค�บั หรุ.อข้อให0รุ�บัรุองวิ�าเป�นคดำ�ม�ท�นทรุ�พ่ย2หรุ.อไม�ม�ท�นทรุ�พ่ย2 ถึ0าม�ท�นทรุ�พ่ย2แล0วิท�นทรุ�พ่ย2ท�!เรุ�ยกรุ0องมาเป�นจ&านวินเท�าใดำ2. ช้�'นข้องศาล ซึ่,!งแบั�งเป�น 3 ช้�'น ค.อ ศาลช้�'นติ0น ศาลอ�ทธีรุณ2 และศาลฎ�กา3. อ&านาจศาล จะติ0องพ่ จารุณาติามบัทบั�ญญ�ติ ข้องอ&านาจผู้90พ่ พ่ากษา อ&านาจข้องศาลติามพ่รุะธีรุรุมน9ญศาลย�ติ ธีรุรุม และติามบัทบั�ญญ�ติ การุจ�ดำติ�'งศาลพ่ เศษติ�างๆ

4. เข้ติศาล หมายถึ,งพ่.'นท�!ทางภ9ม ศาสติรุ2ท�!ศาลน�'นจะม�อ&านาจไดำ0ติามท�!ก&าหนดำไวิ0ในเรุ.!องเข้ติอ&านาจศาล ซึ่,!งมาติรุา 15 ไดำ0บั�ญญ�ติ ไวิ0เป�นหล�กวิ�า ห0ามม ให0ศาลใช้0อ&านาจนอกเข้ติศาล เม.!อพ่ จารุณา 4 ข้0อน�'แล0วิจ,งพ่ จารุณาถึ,งศาลท�!จะย.!นฟ้)องไดำ0ติาม มาติรุา 3 – 4 ฉ เพ่รุาะมาติรุา 2 น�'เป�นหล�กท�!วิไป> 2. สภาพ่แห�งค&าฟ้)อง ม�ควิามส&าค�ญติ�อการุเสนอค&าฟ้)องติรุงท�! เป�นการุพ่ จารุณาวิ�าคดำ�น�'นจะ1) อย9�ในอ&านาจศาลแข้วิง หรุ.อ ศาลจ�งหวิ�ดำ2) เสนอติ�อช้�'นอ�ทธีรุณ2หรุ.อฎ�กาไดำ0หรุ.อไม�> 3. การุเสนอคดำ�หรุ.อฟ้)องคดำ�ครุ�'งแรุกน�'นจะติ0องเรุ !มท�!ศาลช้�'นติ0นติามมาติรุา 170 วิ.1

ติ�วิอย�างฎ�กา- ฎ.1320/2517 คดำ�ท�!อย9�ในอ&านาจศาลทหารุจะฟ้)องท�!ศาลพ่ลเรุ.อนไม�ไดำ0 หมายควิามวิ�า อ&านาจข้องศาลทหารุก=เป�นไปติามพ่รุะธีรุรุมน9ญศาลทหารุหรุ.อวิ ธี�พ่ จารุณาศาลทหารุ_____________________2. การุก&าหนดำเข้ติอ&านาจข้องศาลแพ่�ง และก&าหนดำภ9ม ล&าเนาพ่ เศษข้องจ&าเลย (มาติรุา 3)หล�กกฎหมาย มาติรุา 4 บั�ญญ�ติ วิ�า เพ่.!อปรุะโยช้น2ในการุเสนอค&าฟ้)อง“

(๑) ในกรุณ�ท�!ม9ลคดำ�เก ดำข้,'นในเรุ.อไทยหรุ.ออากาศยานไทยท�!อย9�นอกรุาช้อาณาจ�กรุให0ศาลแพ่�งเป�นศาลท�!ม�อ&านาจ(๒) ในกรุณ�ท�!จ&าเลยไม�ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุ(ก) ถึ0าจ&าเลยเคยม�ภ9ม ล&าเนาอย9� ณ ท�!ใดำในรุาช้อาณาจ�กรุภายในก&าหนดำสองปKก�อนวิ�นท�!มาการุเสนอค&าฟ้)อง ให0ถึ.อวิ�าท�!น� 'นเป�นภ9ม ล&าเนาข้องจ&าเลย(ข้) ถึ0าจ&าเลยปรุะกอบัหรุ.อเคยปรุะกอบัก จการุท�'งหมดำหรุ.อแติ�บัางส�วินในรุาช้อาณาจ�กรุ ไม�วิ�าโดำยตินเองหรุ.อติ�วิแทน หรุ.อโดำยม�บั�คคลหน,!งบั�คคลใดำเป�นผู้90ติ ดำติ�อในการุปรุะกอบัก จการุน�'นในรุาช้อาณาจ�กรุ ให0ถึ.อวิ�าสถึานท�!ท�!ใช้0หรุ.อเคยใช้0ปรุะกอบัก จการุหรุ.อติ ดำติ�อดำ�งกล�าวิ หรุ.อสถึานท�!อ�นเป�นถึ !นท�!อย9�ข้องติ�วิแทนหรุ.อข้องผู้90ติ ดำติ�อในวิ�นท�!ม�การุเสนอค&าฟ้)องหรุ.อภายในก&าหนดำสองปKก�อนน�'น เป�นภ9ม ล&าเนาข้องจ&าเลย ”

ข้0อส�งเกติ> 1. จะน&าบัทบั�ญญ�ติ ในมาติรุา 3 น�'ไปใช้0ก�บักรุณ�อ.!นไม�ไดำ0 หรุ.อน&าไปใช้0ในควิามหมายข้องภ9ม ล&าเนาในกรุณ�อ.!นไม�ไดำ0 เพ่รุาะมาติรุาน�'ม��งเพ่.!อจะให0การุเสนอค&าฟ้)องสามารุถึท&าไดำ0

กวิ0างข้วิางมากข้,'นเท�าน�'น> 2. มาติรุา 3 น�'เป�นส ทธี ท�!เพ่ !มเติ มส ทธี ท�!จะฟ้)องคดำ�ไดำ0ติามบัทท�!วิไปในมาติรุา 4 ค.อ ถึ0ากรุณ�ติ0องท�'งมาติรุา 3 และ 4 จะใช้0มาติรุา 3 หรุ.อ 4 ก=ไดำ0

ติ�วิอย�างฎ�กา- ฎ. 6437/2541 จ&าเลยท�! 1 ม�จ&าเลยท�! 2 เป�นผู้90ติ ดำติ�อในการุปรุะกอบัก จการุข้องจ&าเลยท�! 1 ในรุาช้อาณาจ�กรุ โดำยจ&าเลยท�! 1 ม�ภ9ม ล&าเนาในเข้ติศาลแพ่�ง จ,งถึ.อไดำ0วิ�าภ9ม ล&าเนาข้องจ&าเลยท�! 2 ซึ่,!งจ&าเลยท�! 1 ใช้0ในการุติ ดำติ�อดำ�งกล�าวิเป�นภ9ม ล&าเนาข้องจ&าเลยท�! 1 ดำ0วิย โจทก2ท�'งสองจ,งม�อ&านาจฟ้)องจ&าเลยท�! 1 ติ�อศาลแพ่�งไดำ0____________________3. การุฟ้)องคดำ�ท�!วิไปโดำยถึ.อหล�กภ9ม ล&าเนา และม9ลคดำ� (มาติรุา 4)

หล�กกฎหมาย มาติรุา 4 “เวิ0นแติ�จะม�บัทบั�ญญ�ติ เป�นอย�างอ.!น(๑) ค&าฟ้)อง ให0เสนอติ�อศาลท�!จ&าเลยม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในเข้ติศาล หรุ.อติ�อศาลท�!ม9ลคดำ�เก ดำข้,'นในเข้ติศาลไม�วิ�าจ&าเลยจะม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุหรุ.อไม�(๒) ค&ารุ0องข้อ ให0เสนอติ�อศาลท�!ม9ลคดำ�เก ดำข้,'นในเข้ติศาล หรุ.อติ�อศาลท�!ผู้90รุ 0องม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในเข้ติศาล ”

ข้0อส�งเกติ> 1. ค&าวิ�า ภ9ม ล&าเนา ม�ควิามหมายติาม ป“ ” .พ่.พ่. มาติรุา 37-47

> 2. ภ9ม ล&าเนาข้องน ติ บั�คคล ให0ถึ.อเอาส&าน�กงาน หรุ.อส&าน�กงานแห�งใหญ�ซึ่,!งอย9�ภายในเข้ติศาลท�!จะย.!นฟ้)องคดำ� หรุ.อคดำ�น�'นอย9�ในรุะหวิ�างพ่ จารุณา (ป.วิ.พ่.มาติรุา 68)

> 3. ผู้90ท�!ถึ9กจ&าค�ก ให0ถึ.อวิ�าเรุ.อนจ&าหรุ.อฑ์�ณฑ์สถึานเป�นภ9ม ล&าเนา แติ�ติ0องเป�นกรุณ�ท�!ค&าพ่ พ่ากษาถึ,งท�!ส�ดำติามป.วิ.พ่. มาติรุา 146

> 4. แจ0งย0ายส&ามะโนครุ�วิ แติ�ไม�ไดำ0ย0ายไปจรุ ง สามารุถึฟ้)องท�!ภ9ม ล&าเนาเก�าหรุ.อใหม�ก=ไดำ0 (ฎ.181/2521)

> 5. ค&าวิ�า ม9ลคดำ� หมายถึ,ง เหติ�อ�นเป�นท�!มาแห�งการุโติ0แย0งส ทธี อ�นจะท&าให0เก ดำ“ ”

อ&านาจฟ้)อง หรุ.อเหติ�แห�งการุฟ้)อง เช้�น ท&าส�ญญาท�!ไหน ผู้ ดำส�ญญาท�!ไหน ละเม ดำท�!ไหน เหติ�แห�งการุฟ้)องน�' บัางกรุณ�อาจจะเก ดำข้,'นในแห�งเดำ�ยวิก�น หรุ.ออาจจะเก ดำข้,'นไดำ0หลายสถึานท�!ติ�างก�นก=ไดำ0 และแติ�ละท�!น� 'นก=ถึ.อเป�นสถึานท�!ม9ลคดำ�เก ดำท�'งส 'น > 6. ส�ญญารุะหวิ�างบั�คคลท�!อย9�ห�างโดำยรุะยะทาง ส�ญญาเก ดำข้,'นเม.!อค&าสนองไปถึ,งผู้90เสนอ จ,งถึ.อวิ�าม9ลคดำ�เก ดำข้,'นท�!ภ9ม ล&าเนาข้องผู้90เสนอ(ฎ.2586/2523)

> 7. ส�ญญาท�!ติ0องท&าเป�นหน�งส.อและติ0องลงลายม.อช้.!อท�'งสองฝ่?าย แติ�ค9�ส�ญญาลงลายม.อช้.!อคนละแห�งก�น ก=ให0ถึ.อวิ�าสถึานท�!ท� 'งสองแห�งเป�นสถึานท�!ท�!ม9ลคดำ�

เก ดำ(ฏิ.2586/2540)

> 8. ฟ้)องเรุ�ยกเง นติามเช้=ค ถึ.อวิ�าสถึานท�!ท�!ม9ลคดำ�เก ดำไดำ0แก� สถึานท�!จ�ายเช้=ค, สถึานท�!ธีนาคารุปฏิ เสธีการุจ�ายเง น, และสถึานท�!ท�!ส�ญญาติามม9ลหน�'เช้=คเก ดำข้,'นดำ0วิย (ฎ.3818/2538)

> 9. ส�ญญาท�!แยกติ�างหากจากก�น เช้�น ส�ญญาค&'าปรุะก�น เพ่.!อค&'าปรุะก�นให0ส�ญญาเช้�าซึ่.'อ หากท&าส�ญญาติ�างสถึานท�!ก�น ถึ.อวิ�าม9ลคดำ�ติ�างก�นดำ0วิย (ฎ.6933/39)

> 10. รุะวิ�ง ค&าวิ�า ม9ลหน�' ก�บั ม9ลคดำ� ไม�เหม.อนก�น เพ่รุาะ ม9ลคดำ�ม�ควิามหมายกวิ0าง“ ” “ ”

กวิ�าม9ลหน�'> 11. ในกรุณ�ท�!เสนอค&าฟ้)องติ�อศาลท�!ม9ลคดำ�เก ดำข้,'น ไม�ติ0องค&าน,งวิ�าจ&าเลยจะม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุหรุ.อไม�

ติ�วิอย�างฎ�กา- ฎ.881/41 จ&าเลยม�ภ9ม ล&าเนาอย9�เช้�ยงใหม�และกรุ�งเทพ่ ข้,'นล�องไปมาเป�นปรุะจ&า ถึ.อวิ�าจ&าเลยม�ถึ !นท�!อย9� 2 แห�ง โจทก2จะถึ.อเอาแห�งใดำเป�นภ9ม ล&าเนาข้องจ&าเลยเพ่.!อย.!นฟ้)องก=ไดำ0- ฎ.2786/2540 ฟ้)องคดำ�ละเม ดำ โดำยจ&าเลยข้ายรุถึยนติ2ซึ่,!งเป�นส นสมรุส 2 ค�น ค�นแรุกข้ายท�!เช้�ยงใหม� อ�ก 1 ปKติ�อมาข้ายค�นท�! 2 ท�!ติาก ดำ�งน�'น กรุณ�ค�นท�! 2 จะฟ้)องท�!ศาลจ�งหวิ�ดำเช้�ยงใหม�ไม�ไดำ0 เพ่รุาะส�ญญาท&าก�นคนละปK ม9ลคดำ�อ�นเป�นติ0นเหติ�แห�งการุโติ0แย0งส ทธี ม ใช้�เก ดำข้,'นในเข้ติอ&านาจศาลจ�งหวิ�ดำเช้�ยงใหม�_____________________ 14. “ เจ0าพ่น�กงานบั�งค�บัคดำ� ติามมาติรุา ” 1(14) หมายควิามวิ�า เจ0าพ่น�กงานในส�งก�ดำกรุมบั�งค�บัคดำ� หรุ.อพ่น�กงานอ.!นผู้90ท�!ม�อ&านาจติามบัทบั�ญญ�ติ แห�งกฎหมายท�!ใช้0อย9� ในอ�นท�!จะปฏิ บั�ติ ติามวิ ธี�การุท�!บั�ญญ�ติ ไวิ0ในภาค 4 แห�งปรุะมวิลกฎหมายน�' เพ่.!อค�0มครุองส ทธี ค9�ควิามในรุะหวิ�างพ่ จารุณา หรุ.อเพ่.!อบั�งค�บัติามค&าพ่ พ่ากษาหรุ.อค&าส�!ง

ข้0อส�งเกติ> เจ0าพ่น�กงานบั�งค�บัคดำ�ม�หน0าท�! 2 ช้�วิงค.อ1. ช้�วิงท�!ดำ&าเน นการุรุะหวิ�างท�!ศาลย�งไม�ม�ค&าพ่ พ่ากษา2. ช้�วิงท�!ดำ&าเน นการุในการุบั�งค�บัคดำ� เพ่.!อเป�นไปติามค&าพ่ พ่ากษาในกรุณ�ท�!ค&าพ่ พ่ากษาน�'นติ0องม�การุบั�งค�บัคดำ� เช้�น พ่ พ่ากษาให0จ&าเลยช้&ารุะหน�'ให0โจทก2 แล0วิจ&าเลยไม�ช้&ารุะ จ,งจ&าเป�นติ0องบั�งค�บัคดำ�

ติ�วิอย�างติามแนวิฎ�กา- ฎ. 1663/2598 โจทก2ข้อให0ศาลส�!งให0ติ&ารุวิจท0องท�!รุ �กษาข้0าวิในนาท�!โจทก2น&าย,ดำไม�ไดำ0 เพ่รุาะติ&ารุวิจไม�ใช้�เจ0าพ่น�กงานบั�งค�บัคดำ�

- ฎ. 234/2506 เจ0าพ่น�กงานบั�งค�บัคดำ�ติ0องปฏิ บั�ติ ติามค&าส�!งศาล ไม�ม�ส ทธี อ�ทธีรุณ2ฎ�กาโติ0แย0งค&าส�!งศาล_____________________________

ลั�กษณะ 2 ศัาลั ปรุะกอบัไปดำ0วิยเน.'อหาท�!ส&าค�ญในการุสอบั 3 หมวิดำ ดำ�งติ�อไปน�'หมวิดำ 1 เข้ติอ&านาจศาลหมวิดำ 3 อ&านาจและหน0าท�!ข้องศาลหมวิดำ 4 การุน�!งพ่ จารุณาโดำยม�รุายละเอ�ยดำดำ�งน�'ค.อหมวิดำ 1 เข้ติอ&านาจศาลค&าวิ�า เข้ติอ&านาจศาล น�'น นอกจากจะพ่ จารุณาติามกฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิามแพ่�ง“ ”

แล0วิ จะติ0องพ่ จารุณาติามกฎหมายเรุ.!องพ่รุะธีรุรุมน9ญศาลย�ติ ธีรุรุมดำ0วิยควิามแติกติ�างรุะหวิ�าง ค&าวิ�า เข้ติอ&านาจศาล ข้องหล�กข้องกฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิาม“ ”

แพ่�งก�บัพ่รุะธีรุรุมน9ญศาลย�ติ ธีรุรุมก=ค.อ - กฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิามแพ่�ง ค.อ หล�กท�!ก&าหนดำวิ�าจะติ0องน&าคดำ�ข้,'นส9�ศาลใดำ- กฎหมายพ่รุะธีรุรุมน9ญศาลย�ติ ธีรุรุม ค.อ หล�กท�!ก&าหนดำอ&านาจข้องแติ�ละศาล ในการุพ่ จารุณาพ่ พ่ากษาคดำ�

เข้ติอ&านาจศาล ม�เรุ.!องท�!ส&าค�ญ ในการุสอบั ดำ�งน�'ค.อ1. การุเสนอค&าฟ้)อง (ติามค&าน ยามใน มารุติรุา 1(3)) ติามติ�อศาล (มาติรุา 2)

2. การุก&าหนดำเข้ติอ&านาจข้องศาลแพ่�ง และก&าหนดำภ9ม ล&าเนาพ่ เศษข้องจ&าเลย (มาติรุา 3)3. การุฟ้)องคดำ�ท�!วิไปโดำยถึ.อหล�กภ9ม ล&าเนา และม9ลคดำ� (มาติรุา 4)

4. การุฟ้)องคดำ�ท�!เก�!ยวิก�บัอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2โดำยเฉพ่าะ (มาติรุา 4 ทวิ )5. การุฟ้)องคดำ�ท�!ภ9ม ล&าเนาจ&าเลยและม9ลคดำ� ม ไดำ0เก ดำข้,'นในรุาช้อาณาจ�กรุ (มาติรุา 4 ติรุ�)6. การุฟ้)องคดำ�ท�!เป�นค&ารุ0องข้อแติ�งติ�'งผู้90จ�ดำการุมรุดำกโดำยเฉพ่าะ (มาติรุา 4 จ�ติวิา)7. การุฟ้)องคดำ�ท�!เป�นค&ารุ0องข้อเก�!ยวิก�บัน ติ บั�คคลโดำยเฉพ่าะ (มาติรุา 4 เบัญจ)

8. การุฟ้)องคดำ�ท�!เป�นค&ารุ0องเก�!ยวิก�บัทรุ�พ่ย2ส นท�!จะติ0องจ�ดำการุในรุาช้อาณาจ�กรุ แติ�ม9ลคดำ�ม ไดำ0เก ดำในรุาช้อาณาจ�กรุ และ ผู้90รุ 0องไม�ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุ (มาติรุา 4 ฉ)

9. ศาลท�!ม�เข้ติอ&านาจเหน.อคดำ�น�'นหลายศาล (มาติรุา 510. การุโอนคดำ� (มาติรุา 6 )

11. การุฟ้)องคดำ�ท�!เก�!ยวิเน.!องก�บัคดำ�เดำ ม (มาติรุา 7)

12. กรุณ�ท�!ไม�สามารุถึดำ&าเน นคดำ�ในศาลท�!ม�เข้ติอ&านาจ (มาติรุา 10)

โดำยม�รุายละเอ�ยดำดำ�งน�'ค.อ

1. การุเสนอค&าฟ้)อง (ติามค&าน ยามใน มารุติรุา 1(3)) ติ�อศาล (มาติรุา 2)

หล�กกฎหมาย มาติรุา 2 บั�ญญ�ติ วิ�า ห0ามม ให0เสนอค&าฟ้)องติ�อศาลใดำ เวิ0นแติ�“

(๑) เม.!อไดำ0พ่ จารุณาถึ,งสภาพ่แห�งค&าฟ้)องและช้�'นข้องศาลแล0วิ ปรุากฎวิ�า ศาลน�'ม�อ&านาจท�!จะพ่ จารุณาพ่ พ่ากษาคดำ�น�'นไดำ0ติามบัทบั�ญญ�ติ แห�งกฎหมายวิ�าดำ0วิยพ่รุะธีรุรุมน9ญศาลย�ติ ธีรุรุม และ(๒) เม.!อไดำ0พ่ จารุณาถึ,งค&าฟ้)องแล0วิ ปรุากฎวิ�าคดำ�น�'นอย9�ในเข้ติศาลน�'นติามบัทบั�ญญ�ติ แห�งปรุะมวิลกฎหมายน�' วิ�าดำ0วิยศาลท�!จะรุ�บัค&าฟ้)อง และติามบัทบั�ญญ�ติ แห�งกฎหมายท�!ก&าหนดำเข้ติศาลดำ0วิย ”

ข้0อส�งเกติ> 1. การุเสนอค&าฟ้)อง ม�ข้0อพ่ จารุณา อย9� 4 ปรุะการุค.อ1. สภาพ่แห�งค&าฟ้)อง หมายถึ,ง สภาพ่ข้องคดำ�หรุ.อล�กษณะข้องคดำ�ท�!โจทก2ปรุะสงค2จะบั�งค�บั หรุ.อข้อให0รุ�บัรุองวิ�าเป�นคดำ�ม�ท�นทรุ�พ่ย2หรุ.อไม�ม�ท�นทรุ�พ่ย2 ถึ0าม�ท�นทรุ�พ่ย2แล0วิท�นทรุ�พ่ย2ท�!เรุ�ยกรุ0องมาเป�นจ&านวินเท�าใดำ2. ช้�'นข้องศาล ซึ่,!งแบั�งเป�น 3 ช้�'น ค.อ ศาลช้�'นติ0น ศาลอ�ทธีรุณ2 และศาลฎ�กา3. อ&านาจศาล จะติ0องพ่ จารุณาติามบัทบั�ญญ�ติ ข้องอ&านาจผู้90พ่ พ่ากษา อ&านาจข้องศาลติามพ่รุะธีรุรุมน9ญศาลย�ติ ธีรุรุม และติามบัทบั�ญญ�ติ การุจ�ดำติ�'งศาลพ่ เศษติ�างๆ 4. เข้ติศาล หมายถึ,งพ่.'นท�!ทางภ9ม ศาสติรุ2ท�!ศาลน�'นจะม�อ&านาจไดำ0ติามท�!ก&าหนดำไวิ0ในเรุ.!องเข้ติอ&านาจศาล ซึ่,!งมาติรุา 15 ไดำ0บั�ญญ�ติ ไวิ0เป�นหล�กวิ�า ห0ามม ให0ศาลใช้0อ&านาจนอกเข้ติศาล เม.!อพ่ จารุณา 4 ข้0อน�'แล0วิจ,งพ่ จารุณาถึ,งศาลท�!จะย.!นฟ้)องไดำ0ติาม มาติรุา 3 – 4 ฉ เพ่รุาะมาติรุา 2 น�'เป�นหล�กท�!วิไป> 2. สภาพ่แห�งค&าฟ้)อง ม�ควิามส&าค�ญติ�อการุเสนอค&าฟ้)องติรุงท�! เป�นการุพ่ จารุณาวิ�าคดำ�น�'นจะ1) อย9�ในอ&านาจศาลแข้วิง หรุ.อ ศาลจ�งหวิ�ดำ2) เสนอติ�อช้�'นอ�ทธีรุณ2หรุ.อฎ�กาไดำ0หรุ.อไม�> 3. การุเสนอคดำ�หรุ.อฟ้)องคดำ�ครุ�'งแรุกน�'นจะติ0องเรุ !มท�!ศาลช้�'นติ0นติามมาติรุา 170 วิ.1

ติ�วิอย�างฎ�กา- ฎ.1320/2517 คดำ�ท�!อย9�ในอ&านาจศาลทหารุจะฟ้)องท�!ศาลพ่ลเรุ.อนไม�ไดำ0 หมายควิามวิ�า

อ&านาจข้องศาลทหารุก=เป�นไปติามพ่รุะธีรุรุมน9ญศาลทหารุหรุ.อวิ ธี�พ่ จารุณาศาลทหารุ_____________________2. การุก&าหนดำเข้ติอ&านาจข้องศาลแพ่�ง และก&าหนดำภ9ม ล&าเนาพ่ เศษข้องจ&าเลย (มาติรุา 3)หล�กกฎหมาย มาติรุา 4 บั�ญญ�ติ วิ�า เพ่.!อปรุะโยช้น2ในการุเสนอค&าฟ้)อง“

(๑) ในกรุณ�ท�!ม9ลคดำ�เก ดำข้,'นในเรุ.อไทยหรุ.ออากาศยานไทยท�!อย9�นอกรุาช้อาณาจ�กรุให0ศาลแพ่�งเป�นศาลท�!ม�อ&านาจ(๒) ในกรุณ�ท�!จ&าเลยไม�ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุ(ก) ถึ0าจ&าเลยเคยม�ภ9ม ล&าเนาอย9� ณ ท�!ใดำในรุาช้อาณาจ�กรุภายในก&าหนดำสองปKก�อนวิ�นท�!มาการุเสนอค&าฟ้)อง ให0ถึ.อวิ�าท�!น� 'นเป�นภ9ม ล&าเนาข้องจ&าเลย(ข้) ถึ0าจ&าเลยปรุะกอบัหรุ.อเคยปรุะกอบัก จการุท�'งหมดำหรุ.อแติ�บัางส�วินในรุาช้อาณาจ�กรุ ไม�วิ�าโดำยตินเองหรุ.อติ�วิแทน หรุ.อโดำยม�บั�คคลหน,!งบั�คคลใดำเป�นผู้90ติ ดำติ�อในการุปรุะกอบัก จการุน�'นในรุาช้อาณาจ�กรุ ให0ถึ.อวิ�าสถึานท�!ท�!ใช้0หรุ.อเคยใช้0ปรุะกอบัก จการุหรุ.อติ ดำติ�อดำ�งกล�าวิ หรุ.อสถึานท�!อ�นเป�นถึ !นท�!อย9�ข้องติ�วิแทนหรุ.อข้องผู้90ติ ดำติ�อในวิ�นท�!ม�การุเสนอค&าฟ้)องหรุ.อภายในก&าหนดำสองปKก�อนน�'น เป�นภ9ม ล&าเนาข้องจ&าเลย ”

ข้0อส�งเกติ> 1. จะน&าบัทบั�ญญ�ติ ในมาติรุา 3 น�'ไปใช้0ก�บักรุณ�อ.!นไม�ไดำ0 หรุ.อน&าไปใช้0ในควิามหมายข้องภ9ม ล&าเนาในกรุณ�อ.!นไม�ไดำ0 เพ่รุาะมาติรุาน�'ม��งเพ่.!อจะให0การุเสนอค&าฟ้)องสามารุถึท&าไดำ0กวิ0างข้วิางมากข้,'นเท�าน�'น> 2. มาติรุา 3 น�'เป�นส ทธี ท�!เพ่ !มเติ มส ทธี ท�!จะฟ้)องคดำ�ไดำ0ติามบัทท�!วิไปในมาติรุา 4 ค.อ ถึ0ากรุณ�ติ0องท�'งมาติรุา 3 และ 4 จะใช้0มาติรุา 3 หรุ.อ 4 ก=ไดำ0

ติ�วิอย�างฎ�กา- ฎ. 6437/2541 จ&าเลยท�! 1 ม�จ&าเลยท�! 2 เป�นผู้90ติ ดำติ�อในการุปรุะกอบัก จการุข้องจ&าเลยท�! 1 ในรุาช้อาณาจ�กรุ โดำยจ&าเลยท�! 1 ม�ภ9ม ล&าเนาในเข้ติศาลแพ่�ง จ,งถึ.อไดำ0วิ�าภ9ม ล&าเนาข้องจ&าเลยท�! 2 ซึ่,!งจ&าเลยท�! 1 ใช้0ในการุติ ดำติ�อดำ�งกล�าวิเป�นภ9ม ล&าเนาข้องจ&าเลยท�! 1 ดำ0วิย โจทก2ท�'งสองจ,งม�อ&านาจฟ้)องจ&าเลยท�! 1 ติ�อศาลแพ่�งไดำ0_____________________3. การุฟ้)องคดำ�ท�!วิไปโดำยถึ.อหล�กภ9ม ล&าเนา และม9ลคดำ� (มาติรุา 4)

หล�กกฎหมาย มาติรุา 4 “เวิ0นแติ�จะม�บัทบั�ญญ�ติ เป�นอย�างอ.!น(๑) ค&าฟ้)อง ให0เสนอติ�อศาลท�!จ&าเลยม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในเข้ติศาล หรุ.อติ�อศาลท�!ม9ลคดำ�เก ดำข้,'นในเข้ติศาลไม�วิ�าจ&าเลยจะม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุหรุ.อไม�

(๒) ค&ารุ0องข้อ ให0เสนอติ�อศาลท�!ม9ลคดำ�เก ดำข้,'นในเข้ติศาล หรุ.อติ�อศาลท�!ผู้90รุ 0องม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในเข้ติศาล ”

ข้0อส�งเกติ> 1. ค&าวิ�า ภ9ม ล&าเนา ม�ควิามหมายติาม ป“ ” .พ่.พ่. มาติรุา 37-47

> 2. ภ9ม ล&าเนาข้องน ติ บั�คคล ให0ถึ.อเอาส&าน�กงาน หรุ.อส&าน�กงานแห�งใหญ�ซึ่,!งอย9�ภายในเข้ติศาลท�!จะย.!นฟ้)องคดำ� หรุ.อคดำ�น�'นอย9�ในรุะหวิ�างพ่ จารุณา (ป.วิ.พ่.มาติรุา 68)

> 3. ผู้90ท�!ถึ9กจ&าค�ก ให0ถึ.อวิ�าเรุ.อนจ&าหรุ.อฑ์�ณฑ์สถึานเป�นภ9ม ล&าเนา แติ�ติ0องเป�นกรุณ�ท�!ค&าพ่ พ่ากษาถึ,งท�!ส�ดำติามป.วิ.พ่. มาติรุา 146

> 4. แจ0งย0ายส&ามะโนครุ�วิ แติ�ไม�ไดำ0ย0ายไปจรุ ง สามารุถึฟ้)องท�!ภ9ม ล&าเนาเก�าหรุ.อใหม�ก=ไดำ0 (ฎ.181/2521)

> 5. ค&าวิ�า ม9ลคดำ� หมายถึ,ง เหติ�อ�นเป�นท�!มาแห�งการุโติ0แย0งส ทธี อ�นจะท&าให0เก ดำ“ ”

อ&านาจฟ้)อง หรุ.อเหติ�แห�งการุฟ้)อง เช้�น ท&าส�ญญาท�!ไหน ผู้ ดำส�ญญาท�!ไหน ละเม ดำท�!ไหน เหติ�แห�งการุฟ้)องน�' บัางกรุณ�อาจจะเก ดำข้,'นในแห�งเดำ�ยวิก�น หรุ.ออาจจะเก ดำข้,'นไดำ0หลายสถึานท�!ติ�างก�นก=ไดำ0 และแติ�ละท�!น� 'นก=ถึ.อเป�นสถึานท�!ม9ลคดำ�เก ดำท�'งส 'น > 6. ส�ญญารุะหวิ�างบั�คคลท�!อย9�ห�างโดำยรุะยะทาง ส�ญญาเก ดำข้,'นเม.!อค&าสนองไปถึ,งผู้90เสนอ จ,งถึ.อวิ�าม9ลคดำ�เก ดำข้,'นท�!ภ9ม ล&าเนาข้องผู้90เสนอ(ฎ.2586/2523)

> 7. ส�ญญาท�!ติ0องท&าเป�นหน�งส.อและติ0องลงลายม.อช้.!อท�'งสองฝ่?าย แติ�ค9�ส�ญญาลงลายม.อช้.!อคนละแห�งก�น ก=ให0ถึ.อวิ�าสถึานท�!ท� 'งสองแห�งเป�นสถึานท�!ท�!ม9ลคดำ�เก ดำ(ฏิ.2586/2540)

> 8. ฟ้)องเรุ�ยกเง นติามเช้=ค ถึ.อวิ�าสถึานท�!ท�!ม9ลคดำ�เก ดำไดำ0แก� สถึานท�!จ�ายเช้=ค, สถึานท�!ธีนาคารุปฏิ เสธีการุจ�ายเง น, และสถึานท�!ท�!ส�ญญาติามม9ลหน�'เช้=คเก ดำข้,'นดำ0วิย (ฎ.3818/2538)

> 9. ส�ญญาท�!แยกติ�างหากจากก�น เช้�น ส�ญญาค&'าปรุะก�น เพ่.!อค&'าปรุะก�นให0ส�ญญาเช้�าซึ่.'อ หากท&าส�ญญาติ�างสถึานท�!ก�น ถึ.อวิ�าม9ลคดำ�ติ�างก�นดำ0วิย (ฎ.6933/39)

> 10. รุะวิ�ง ค&าวิ�า ม9ลหน�' ก�บั ม9ลคดำ� ไม�เหม.อนก�น เพ่รุาะ ม9ลคดำ�ม�ควิามหมายกวิ0าง“ ” “ ”

กวิ�าม9ลหน�'> 11. ในกรุณ�ท�!เสนอค&าฟ้)องติ�อศาลท�!ม9ลคดำ�เก ดำข้,'น ไม�ติ0องค&าน,งวิ�าจ&าเลยจะม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุหรุ.อไม�

ติ�วิอย�างฎ�กา- ฎ.881/41 จ&าเลยม�ภ9ม ล&าเนาอย9�เช้�ยงใหม�และกรุ�งเทพ่ ข้,'นล�องไปมาเป�นปรุะจ&า ถึ.อวิ�าจ&าเลยม�ถึ !นท�!อย9� 2 แห�ง โจทก2จะถึ.อเอาแห�งใดำเป�นภ9ม ล&าเนาข้องจ&าเลยเพ่.!อย.!นฟ้)องก=ไดำ0

- ฎ.2786/2540 ฟ้)องคดำ�ละเม ดำ โดำยจ&าเลยข้ายรุถึยนติ2ซึ่,!งเป�นส นสมรุส 2 ค�น ค�นแรุกข้ายท�!เช้�ยงใหม� อ�ก 1 ปKติ�อมาข้ายค�นท�! 2 ท�!ติาก ดำ�งน�'น กรุณ�ค�นท�! 2 จะฟ้)องท�!ศาลจ�งหวิ�ดำเช้�ยงใหม�ไม�ไดำ0 เพ่รุาะส�ญญาท&าก�นคนละปK ม9ลคดำ�อ�นเป�นติ0นเหติ�แห�งการุโติ0แย0งส ทธี ม ใช้�เก ดำข้,'นในเข้ติอ&านาจศาลจ�งหวิ�ดำเช้�ยงใหม�_____________________ 4. การุฟ้)องคดำ�ท�!เก�!ยวิก�บัอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2โดำยเฉพ่าะ (ข้0อยกเวิ0นมาติรุา 4) (มาติรุา 4

ทวิ )หล�กกฎหมาย มาติรุา 4 ทวิ บั�ญญ�ติ วิ�า ค&าฟ้)องเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 หรุ.อส ทธี “

หรุ.อปรุะโยช้น2อ�นเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 ให0เสนอติ�อศาลท�!อส�งหารุ มทรุ�พ่ย2น�'นติ�'งอย9�ในเข้ติศาล ไม�วิ�าจ&าเลยจะม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุหรุ.อไม� หรุ.อติ�อศาลท�!จ&าเลยม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในเข้ติศาล ”

ข้0อส�งเกติ> 1. มาติรุาน�'หมายถึ,งค&าฟ้)องท�!ม�ล�กษณะดำ�งน�'1. ค&าฟ้)องท�!โจทก2ม��งหมายจะบั�งค�บัเอาก�บัอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2ช้ 'นใดำโดำยเฉพ่าะ ไดำ0แก� การุฟ้)องเรุ�ยกติามเอกเทศส�ญญาติ�างๆ เช้�น ซึ่.'อ ข้าย แลกเปล�!ยน ข้ายฝ่าก เช้�น ค&าฟ้)องบั�งค�บัให0โอนท�!ดำ น เป�นติ0น2. ค&าฟ้)องท�!จะติ0องพ่ เครุาะห2ถึ,งควิามเป�นอย9�ข้องอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2ช้ 'นใดำโดำยเฉพ่าะ เช้�น ค&าฟ้)องท�!เจ0าหน�'บั�งค�บัจ&านองท�!ดำ นท�!ล9กหน�'น&ามาจ&านอง(เฉพ่าะกรุณ�ท�!เจ0าหน�'ม�ส ทธี บั�งค�บัจ&านองแล0วิ) เพ่รุาะศาลติ0องพ่ จารุณาถึ,งส ทธี บั�งค�บัจ&านอง และเม.!อศาลพ่ พ่ากษาให0เจ0าหน�'ช้นะ ก=จะติ0องม�การุจ�ดำการุเก�!ยวิก�บัอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2(ฎ.380/2532) , ค&าฟ้)องข้�บัไล�ผู้90บั�กรุ�กให0ออกจากท�!ดำ น(ฎ.1173/2518)

แติ�กรุณ�ฟ้)องให0ช้&ารุะหน�'เง นก90และข้อให0ไถึ�ถึอนจ&านองเพ่.!อน&าเง นมาช้&ารุะหน�' เป�นหน�'เหน.อบั�คคล ไม�ใช้�คดำ�เก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 เพ่รุาะม ใช้�เป�นการุฟ้)องบั�งค�บัจ&านองท�!เก�!ยวิก�บัติ�วิท�!ดำ นโดำยติรุง (ฎ.2245/2526)

> 2. ส�ญญาจะซึ่.'อจะข้ายท�!ดำ นน�'น ติ0องแยกพ่ จารุณาเป�น 2 กรุณ�ค.อ1. ค&าฟ้)องเก�!ยวิก�บัการุข้อให0บั�งค�บัติามส�ญญา ค.อการุให0โอนท�!ดำ นให0ผู้90จะซึ่.'อ ถึ.อเป�นค&าฟ้)องเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2(ฎ.1115/2523)

2. ค&าฟ้)องเก�!ยวิก�บัการุเรุ�ยกเง นค�าข้ายท�!ดำ น ค�าซึ่.'อท�!ดำ น เง นม�ดำจ&า ค�าเส�ยหาย ค�านายหน0า ถึ.อเป�นค&าฟ้)องท�!ไม�เก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2เพ่รุาะไม�ไดำ0บั�งค�บัแก�ติ�วิทรุ�พ่ย2ค.อท�!ดำ น(ฎ.1233/2506,2334/2517,2256/2521,955/2537,คสครุ.77/2519)

> 3. ค&า ฟ้)องเรุ�ยกค�าเช้�าอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 แม0จะม��งบั�งค�บัเอาเง นค�าเช้�า แติ�ค�าเช้�าเป�นปรุะโยช้น2 ค.อ ดำอกผู้ล อ�นเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2โดำยเฉพ่าะเจาะจง (อย�าส�บัสนก�บักรุณ�ส�ญญาจะซึ่.'อจะข้ายข้0างติ0น) จ,งเป�นค&าฟ้)องเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2

> 4. ค&าฟ้)องเรุ�ยกค�าเส�ยหายฐานละเม ดำ(บั�กรุ�กท�!ดำ น)และห0ามจ&าเลยก�บับัรุ วิารุเก�!ยวิข้0องและรุบักวินส ทธี ในท�!ดำ นข้องโจทก2ติ�อไป แม0ค�าเส�ยหายฐานละเม ดำจะเป�นหน�'เง น ค&าฟ้)องน�'ก=ถึ.อเป�นค&าฟ้)องเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 (ฎ.1173/2518)

> 5. ฟ้)องเรุ�ยกท�!ดำ นค.น ไม�วิ�ากรุณ�ใดำๆ ถึ.อเป�นค&าฟ้)องเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2ท�'งส 'น> 6. ฟ้)องเรุ�ยกค�าเส�ยหายฐานละเม ดำเพ่รุาะท&าให0โจทก2ติ0องเส�ยท�!ดำ น เป�นคดำ�เก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 แม0โจทก2ม ไดำ0ม�ค&าข้อท�!จะบั�งค�บัแก�ท�!พ่ พ่าท แติ�การุพ่ จารุณาวิ�าท�!ดำ นพ่ พ่าทเคยเป�นข้องโจทก2หรุ.อไม� เป�นการุพ่ จารุณาถึ,งควิามเป�นอย9�แห�งอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2> 7. หากฟ้)องค�าเส�ยหายฐานละเม ดำเพ่รุาะบั�กรุ�กท�!ดำ นอย�างเดำ�ยวิ ไม�ถึ.อเป�นค&าฟ้)องเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2> 8. ค&าฟ้)องเก�!ยวิก�บัส ทธี ย,ดำหน�วิงใบัโฉนดำท�!ดำ น ไม�ใช้�ค&าฟ้)องเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2(ฎ.1428-29/2514)

ติ�วิอย�างฎ�กา- ฎ. 1783/2527(ปรุะช้�มใหญ�) โจทก2ฟ้)องวิ�าจ&าเลยกรุะท&าละเม ดำติ�อโจทก2 เป�นเหติ�ให0โจทก2ไดำ0รุ�บัควิามเส�ยหาย ติ0องส9ญเส�ยท�!ดำ นข้องโจทก2ไป จ&าเลยให0การุวิ�าท�!พ่ พ่าทเป�นท�!สาธีารุณะ ไม�ใช้�ข้องโจทก2 และจ&าเลยม ไดำ0กรุะท&าละเม ดำติ�อโจทก2 แม0ม ไดำ0กล�าวิแก0เป�นข้0อพ่ พ่าทดำ0วิยกรุรุมส ทธี @วิ�าท�!พ่ พ่าทเป�นข้องจ&าเลย และค&าฟ้)องข้องโจทก2ม ไดำ0ม�ค&าข้อบั�งค�บัแก�ท�!ดำ นพ่ พ่าท แติ�การุท�!จะพ่ จารุณาวิ�าจ&าเลยกรุะท&าละเม ดำติ�อโจทก2หรุ.อไม� ก=จะติ0องพ่ จารุณาดำ0วิยวิ�าท�!พ่ พ่าทเป�นข้องโจทก2หรุ.อไม� อ�นเป�นการุพ่ จารุณาถึ,งควิามเป�นอย9�แห�งอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 จ,งเป�นคดำ�เก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 - ฎ. 683/2534 โจทก2ฟ้)องเรุ�ยกม�ดำจ&าติามส�ญญาจะซึ่.'อข้ายท�!ดำ นและส !งปล9กสรุ0างค.นก�บัเรุ�ยกค�าเส�ยหาย เพ่รุาะจ&าเลยผู้ ดำส�ญญาและโจทก2บัอกเล กส�ญญาแล0วิ เป�นการุฟ้)องข้อให0บั�งค�บัติ�วิจ&าเลย ซึ่,!งเป�นหน�'เหน.อบั�คคล ไม�เก�!ยวิก�บัอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 เพ่รุาะไม�ไดำ0ฟ้)องข้อให0บั�งค�บัติ�วิทรุ�พ่ย2_____________________5. การุฟ้)องคดำ�ท�!ภ9ม ล&าเนาจ&าเลยและม9ลคดำ� ม ไดำ0เก ดำข้,'นในรุาช้อาณาจ�กรุ(มาติรุา 4 ติรุ�)หล�กกฎหมาย มาติรุา 4 ติรุ� บั�ญญ�ติ วิ�า ค&าฟ้)องอ.!นนอกจากท�!บั�ญญ�ติ ไวิ0ในมาติรุา ๔ ทวิ “

ซึ่,!งจ&าเลยม ไดำ0ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุและม9ลคดำ�ม ไดำ0เก ดำข้,'นในรุาช้อาณาจ�กรุ ถึ0าโจทก2เป�นผู้90ม�ส�ญช้าติ ไทย หรุ.อม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุ ให0เสนอติ�อศาลแพ่�งหรุ.อติ�อศาลท�!โจทก2ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในเข้ติศาลค&าฟ้)องติามวิรุรุคหน,!ง ถึ0าจ&าเลยม�ทรุ�พ่ย2ส นท�!อาจถึ9กบั�งค�บัคดำ�ไดำ0อย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุ ไม�วิ�าจะเป�นการุช้�!วิครุาวิหรุ.อถึาวิรุ โจทก2จะเสนอค&าฟ้)องติ�อศาลท�!ทรุ�พ่ย2ส นน�'นอย9�ในเข้ติศาลก=ไดำ0 ”

ข้0อส�งเกติ> 1. มาติรุา 4 ติรุ� น�' เป�นบัทบั�ญญ�ติ เก�!ยวิดำ0วิยการุเสนอค&าฟ้)อง ท�!นอกเหน.อจากหล�กท�!วิไป ติามมาติรุา 4 เหม.อนมาติรุา 4 ทวิ แติ�ติ�างก�บัมาติรุา 4 ทวิ ติรุงท�!มาติรุา 4 ติรุ� เป�นคดำ�ท�!ไม�เก�!ยวิก�บัอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2> 2. มาติรุาน�'เป�นปรุะโยช้น2แก�โจทก2มาก เพ่รุาะไม�ติ0องน&าคดำ�ไปฟ้)องท�!ศาลติ�างปรุะเทศ> 3. กรุณ�ท�!โจทก2ม�ส�ญช้าติ ไทยแล0วิ ไม�จ&าเป�นติ0องม�ภ9ม ล&าเนาในรุาช้อาณาจ�กรุอ�ก ก=ย.!นฟ้)องท�!ศาลแพ่�งไดำ0> 4. สรุ�ป ศาลท�!จะย.!นฟ้)องไดำ0ติามมาติรุาน�'ค.อ 1. ศาลแพ่�ง 2.ศาลท�!โจทก2ม�ภ9ม ล&าเนาอย9� 3. ศาลท�!ทรุ�พ่ย2ส นจ&าเลยติ�'งอย9�_____________________6. การุฟ้)องคดำ�ท�!เป�นค&ารุ0องข้อแติ�งติ�'งผู้90จ�ดำการุมรุดำกโดำยเฉพ่าะ (มาติรุา 4 จ�ติวิา)หล�กกฎหมาย มาติรุา 4 จ�ติวิา ค&ารุ0องข้อแติ�งติ�'งผู้90จ�ดำการุมรุดำก ให0เสนอติ�อศาลท�!เจ0า“

มรุดำกม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในเข้ติศาลในข้ณะถึ,งแก�ควิามติายในกรุณ�ท�!เจ0ามรุดำกไม�ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุ ให0เสนอติ�อศาลท�!ทรุ�พ่ย2มรุดำกอย9�ในเข้ติศาล ”

ข้0อส�งเกติ> 1. มาติรุาน�' เป�นการุเสนอค&ารุ0อง ท�!เป�นข้0อยกเวิ0นข้องมาติรุา 4(2) กล�าวิค.อ เป�นค&ารุ0องข้อแติ�งติ�'งผู้90จ�ดำการุมรุดำกโดำยเฉพ่าะ> 2. มาติรุาน�'เป�นปรุะโยช้น2แก�เจ0ามรุดำก ท�!ม�ทายาทและทรุ�พ่ย2มรุดำกกรุะจ�ดำกรุะจายอย9�หลายเข้ติอ&านาจศาล แติ�ไดำ0ถึ,งแก�ควิามติายในเข้ติอ&านาจศาลใดำศาลหน,!ง> 3. สรุ�ป ศาลท�!จะเสนอค&ารุ0องติามมาติรุาน�'ไดำ0 ม� 2 ศาลค.อ 1.ศาลท�!เจ0ามรุดำกม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในเข้ติอ&านาจศาล ในข้ณะถึ,งแก�ควิามติาย2. กรุณ�ท�!เจ0ามรุดำกไม�อย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุ ให0เสนอติ�อศาลท�!ทรุ�พ่ย2มรุดำกติ�'งอย9� ไดำ0พ่�ยงศาลเดำ�ยวิ

ติ�วิอย�างฎ�กา- ฎ. 5912/39 แม0ผู้90ติายม�ช้.!ออย9�ในทะเบั�ยนบั0านและถึ,งแก�ควิามติาย ท�!จ�งหวิ�ดำพ่ จ ติรุแติ�ผู้90ติายก=ไดำ0อย9�ก นเป�นสาม�ภรุ ยาก�บัผู้90รุ 0องถึ,ง 20 ปK ท�! จ�งหวิ�ดำสม�ทรุปรุาการุและไดำ0ซึ่.'อท�!ดำ นท�!จ�งหวิ�ดำสม�ทรุปรุาการุดำ0วิย แสดำงวิ�าผู้90ติายม�บั0านอย9�ท�!จ�งหวิ�ดำสม�ทรุปรุาการุเป�นสถึานท�!อย9�อ�นเป�น แหล�งส&าค�ญอ�กแห�งหน,!งดำ0วิย บั0านท�!จ�งหวิ�ดำสม�ทรุปรุาการุจ,งเป�น ภ9ม ล&าเนาข้องผู้90ติาย ผู้90รุ 0องม�ส ทธี เสนอค&ารุ0องข้อเป�นผู้90จ�ดำการุมรุดำก ข้องผู้90ติายติ�อศาลจ�งหวิ�ดำสม�ทรุปรุาการุไดำ0ติาม ป.วิ .พ่. มาติรุา 4 จ�ติวิา

_____________________7. มาติรุา 4 เบัญจ การุฟ้)องคดำ�ท�!เป�นค&ารุ0องข้อเก�!ยวิก�บัน ติ บั�คคลโดำยเฉพ่าะหล�กกฎหมาย มาติรุา 4 เบัญจ ค&ารุ0องข้อเพ่ กถึอนมติ ข้องท�!ปรุะช้�มหรุ.อท�!ปรุะช้�มใหญ�“

ข้องน ติ บั�คคล ค&ารุ0องข้อเล กน ติ บั�คคล ค&ารุ0องข้อติ�'งหรุ.อถึอนผู้90ช้&ารุะบั�ญช้�ข้องน ติ บั�คคล หรุ.อค&ารุ0องข้ออ.!นใดำเก�!ยวิก�บัน ติ บั�คคล ให0เสนอติ�อศาลท�!น ติ บั�คคลน�'นม�ส&าน�กงานแห�งใหญ�อย9�ในเข้ติศาล ”

ข้0อส�งเกติ> 1. สาเหติ�ท�!ม�มาติรุาน�'ค.อ เน.!องจากค&ารุ0องข้อเหล�าน�'อาจม�ผู้ลกรุะทบักรุะเท.อนติ�อบั�คคลหลายฝ่?าย ถึ0าม�ผู้90รุ 0องหลายคนก=อาจเสนอค&ารุ0องติ�อศาลไดำ0หลายศาล > 2. มาติรุาน�' เป�นข้0อยกเวิ0นข้องมาติรุา 4 (2) _____________________8. มาติรุา 4 ฉ การุฟ้)องคดำ�ท�!เป�นค&ารุ0องเก�!ยวิก�บัทรุ�พ่ย2ส นท�!จะติ0องจ�ดำการุในรุาช้อาณาจ�กรุ แติ�ม9ลคดำ�ม ไดำ0เก ดำในรุาช้อาณาจ�กรุ และ ผู้90รุ 0องไม�ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุหล�กกฎหมาย มาติรุา 4 ฉ ค&ารุ0องข้อเก�!ยวิก�บัทรุ�พ่ย2ส นท�!อย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุก=ดำ� “

ค&ารุ0องข้อท�!หากศาลม�ค&าส�!งติามค&ารุ0องข้อน�'นจะเป�นผู้ลให0ติ0องจ�ดำการุหรุ.อเล กจ�ดำการุทรุ�พ่ย2ส นท�!อย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุก=ดำ� ซึ่,!งม9ลคดำ�ม ไดำ0เก ดำข้,'นในรุาช้อาณาจ�กรุและผู้90รุ 0องไม�ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุให0เสนอติ�อศาลท�!ทรุ�พ่ย2ส นดำ�งกล�าวิอย9�ในเข้ติศาล ”

ข้0อส�งเกติ> มาติรุาน�'เป�นมาติรุาท�!อ&านวิยควิามสะดำวิกแก�กรุณ�ท�!ม9ลคดำ�ม ไดำ0เก ดำในรุาช้อาณาจ�กรุ และ ผู้90รุ 0องไม�ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุ (เป�นทางออกข้องมาติรุา 4(2))_____________________9. มาติรุา 5 ศาลท�!ม�เข้ติอ&านาจเหน.อคดำ�น�'นหลายศาลหล�กกฎหมาย มาติรุา 5 “ค&าฟ้)องหรุ.อค&ารุ0องข้อซึ่,!งอาจเสนอติ�อศาลไดำ0สองศาลหรุ.อกวิ�าน�'น ไม�วิ�าจะเป�นเพ่รุาะภ9ม ล&าเนาข้องบั�คคลก=ดำ� เพ่รุาะท�!ติ� 'งข้องทรุ�พ่ย2ส นก=ดำ� เพ่รุาะสถึานท�!ท�!เก ดำม9ลคดำ�ก=ดำ� หรุ.อเพ่รุาะม�ข้0อหาหลายข้0อก=ดำ� ถึ0าม9ลควิามแห�งคดำ�เก�!ยวิข้0องก�น โจทก2หรุ.อผู้90รุ 0องจะเสนอค&าฟ้)องหรุ.อค&ารุ0องข้อ ติ�อศาลใดำศาลหน,!งเช้�นวิ�าน�'นก=ไดำ0”

ข้0อส�งเกติ> 1. “ม9ลควิามแห�งคดำ� ค.อ ม9ลเหติ�อ�นเป�นรุากฐานแห�งคดำ�เก�!ยวิข้0องก�นเท�าน�'น ไม�ติ0อง”

ถึ,งข้นาดำ ไม�อาจแบั�งแยกจากก�นไดำ0> 2. กรุณ�จ&าเลยหลายคนม�ภ9ม ล&าเนาติ�างก�น โจทก2ฟ้)องจ&าเลยท�กคนติ�อศาลท�!จ&าเลยคนหน,!งคนใดำม�ภ9ม ล&าเนาแล0วิ แม0ติ�อมาโจทก2จะถึอนฟ้)องจ&าเลยคนท�!ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในเข้ติ

ศาลน�'น ศาลก=ย�งพ่ จารุณาคดำ�จ&าเลยอ.!นในเข้ติอ&านาจศาลน�'นติ�อไปไดำ0 (ฎ.2403/2523)

ติ�วิอย�างฎ�กา- ฎ. 2586/40 ส�ญญาเช้�าซึ่.'อจะติ0องท&าเป�นหน�งส.อลงลายม.อช้.!อค9�ส�ญญาท�'งสองฝ่?าย ม ฉะน�'นติกเป�นโมฆะติาม ป.พ่.พ่. มาติรุา 572 วิรุรุคสอง ดำ�งน�'น แม0จ&าเลยท�! 1 ไดำ0ลง ลายม.อช้.!อในฐานะผู้90เช้�าซึ่.'อท�!จ�งหวิ�ดำลพ่บั�รุ�แล0วิ แติ�ย�งไม�ม�การุลงลายม.อช้.!อค9�ส�ญญาฝ่?าย ผู้90ให0เช้�าซึ่.'อส�ญญาเช้�าซึ่.'อจ,งย�งไม�ครุบัถึ0วินบัรุ บั9รุณ2 เม.!อม�การุส�งส�ญญาดำ�งกล�าวิไปให0ผู้90ม� อ&านาจกรุะท&าการุแทนโจทก2ลงลายม.อช้.!อในส�ญญาในนามผู้90ให0เช้�าซึ่.'อท�!ส&าน�กงานใหญ�ข้อง โจทก2เพ่.!อให0ส�ญญาครุบัถึ0วินบัรุ บั9รุณ2 ย�อมถึ.อไดำ0วิ�าส&าน�กงานใหญ�ข้องโจทก2เป�นสถึานท�!ท�! ท&าส�ญญาฉบั�บัน�'อ�นเป�นสถึานท�!ท�!ม9ลคดำ�เก ดำข้,'นอ�กแห�งหน,!งดำ0วิย เม.!อส&าน�กงานใหญ�ข้อง โจทก2ติ� 'งอย9�ในท0องท�!เข้ติปท�มวิ�นซึ่,!งอย9�ในเข้ติศาลแพ่�งกรุ�งเทพ่ใติ0 โจทก2จ,งม�อ&านาจฟ้)อง จ&าเลยท�! 1 ผู้90เช้�าซึ่.'อและจ&าเลยท�! 2 ผู้90ค&'าปรุะก�นซึ่,!งติ0องรุ�บัผู้ ดำในม9ลควิามแห�งคดำ� เก�!ยวิข้0องไดำ0 ติาม ป.วิ .พ่. มาติรุา 4 ( 1 ) และมาติรุา 5_____________________

4. การุฟ้)องคดำ�ท�!เก�!ยวิก�บัอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2โดำยเฉพ่าะ (ข้0อยกเวิ0นมาติรุา 4) (มาติรุา 4

ทวิ )หล�กกฎหมาย มาติรุา 4 ทวิ บั�ญญ�ติ วิ�า ค&าฟ้)องเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 หรุ.อส ทธี “

หรุ.อปรุะโยช้น2อ�นเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 ให0เสนอติ�อศาลท�!อส�งหารุ มทรุ�พ่ย2น�'นติ�'งอย9�ในเข้ติศาล ไม�วิ�าจ&าเลยจะม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุหรุ.อไม� หรุ.อติ�อศาลท�!จ&าเลยม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในเข้ติศาล ”

ข้0อส�งเกติ> 1. มาติรุาน�'หมายถึ,งค&าฟ้)องท�!ม�ล�กษณะดำ�งน�'1. ค&าฟ้)องท�!โจทก2ม��งหมายจะบั�งค�บัเอาก�บัอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2ช้ 'นใดำโดำยเฉพ่าะ ไดำ0แก� การุฟ้)องเรุ�ยกติามเอกเทศส�ญญาติ�างๆ เช้�น ซึ่.'อ ข้าย แลกเปล�!ยน ข้ายฝ่าก เช้�น ค&าฟ้)องบั�งค�บัให0โอนท�!ดำ น เป�นติ0น2. ค&าฟ้)องท�!จะติ0องพ่ เครุาะห2ถึ,งควิามเป�นอย9�ข้องอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2ช้ 'นใดำโดำยเฉพ่าะ เช้�น ค&าฟ้)องท�!เจ0าหน�'บั�งค�บัจ&านองท�!ดำ นท�!ล9กหน�'น&ามาจ&านอง(เฉพ่าะกรุณ�ท�!เจ0าหน�'ม�ส ทธี บั�งค�บัจ&านองแล0วิ) เพ่รุาะศาลติ0องพ่ จารุณาถึ,งส ทธี บั�งค�บัจ&านอง และเม.!อศาลพ่ พ่ากษาให0เจ0าหน�'ช้นะ ก=จะติ0องม�การุจ�ดำการุเก�!ยวิก�บัอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2(ฎ.380/2532) , ค&าฟ้)องข้�บัไล�ผู้90บั�กรุ�กให0ออกจากท�!ดำ น(ฎ.1173/2518)

แติ�กรุณ�ฟ้)องให0ช้&ารุะหน�'เง นก90และข้อให0ไถึ�ถึอนจ&านองเพ่.!อน&าเง นมาช้&ารุะหน�' เป�นหน�'เหน.อบั�คคล ไม�ใช้�คดำ�เก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 เพ่รุาะม ใช้�เป�นการุฟ้)องบั�งค�บัจ&านองท�!เก�!ยวิก�บัติ�วิท�!ดำ นโดำยติรุง (ฎ.2245/2526)

> 2. ส�ญญาจะซึ่.'อจะข้ายท�!ดำ นน�'น ติ0องแยกพ่ จารุณาเป�น 2 กรุณ�ค.อ1. ค&าฟ้)องเก�!ยวิก�บัการุข้อให0บั�งค�บัติามส�ญญา ค.อการุให0โอนท�!ดำ นให0ผู้90จะซึ่.'อ ถึ.อเป�นค&าฟ้)องเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2(ฎ.1115/2523)

2. ค&าฟ้)องเก�!ยวิก�บัการุเรุ�ยกเง นค�าข้ายท�!ดำ น ค�าซึ่.'อท�!ดำ น เง นม�ดำจ&า ค�าเส�ยหาย ค�านายหน0า ถึ.อเป�นค&าฟ้)องท�!ไม�เก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2เพ่รุาะไม�ไดำ0บั�งค�บัแก�ติ�วิทรุ�พ่ย2ค.อท�!ดำ น(ฎ.1233/2506,2334/2517,2256/2521,955/2537,คสครุ.77/2519)

> 3. ค&า ฟ้)องเรุ�ยกค�าเช้�าอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 แม0จะม��งบั�งค�บัเอาเง นค�าเช้�า แติ�ค�าเช้�าเป�นปรุะโยช้น2 ค.อ ดำอกผู้ล อ�นเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2โดำยเฉพ่าะเจาะจง (อย�าส�บัสนก�บักรุณ�ส�ญญาจะซึ่.'อจะข้ายข้0างติ0น) จ,งเป�นค&าฟ้)องเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2> 4. ค&าฟ้)องเรุ�ยกค�าเส�ยหายฐานละเม ดำ(บั�กรุ�กท�!ดำ น)และห0ามจ&าเลยก�บับัรุ วิารุเก�!ยวิข้0องและรุบักวินส ทธี ในท�!ดำ นข้องโจทก2ติ�อไป แม0ค�าเส�ยหายฐานละเม ดำจะเป�นหน�'เง น ค&าฟ้)องน�'ก=ถึ.อเป�นค&าฟ้)องเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 (ฎ.1173/2518)

> 5. ฟ้)องเรุ�ยกท�!ดำ นค.น ไม�วิ�ากรุณ�ใดำๆ ถึ.อเป�นค&าฟ้)องเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2ท�'งส 'น> 6. ฟ้)องเรุ�ยกค�าเส�ยหายฐานละเม ดำเพ่รุาะท&าให0โจทก2ติ0องเส�ยท�!ดำ น เป�นคดำ�เก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 แม0โจทก2ม ไดำ0ม�ค&าข้อท�!จะบั�งค�บัแก�ท�!พ่ พ่าท แติ�การุพ่ จารุณาวิ�าท�!ดำ นพ่ พ่าทเคยเป�นข้องโจทก2หรุ.อไม� เป�นการุพ่ จารุณาถึ,งควิามเป�นอย9�แห�งอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2> 7. หากฟ้)องค�าเส�ยหายฐานละเม ดำเพ่รุาะบั�กรุ�กท�!ดำ นอย�างเดำ�ยวิ ไม�ถึ.อเป�นค&าฟ้)องเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2> 8. ค&าฟ้)องเก�!ยวิก�บัส ทธี ย,ดำหน�วิงใบัโฉนดำท�!ดำ น ไม�ใช้�ค&าฟ้)องเก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2(ฎ.1428-29/2514)

ติ�วิอย�างฎ�กา- ฎ. 1783/2527(ปรุะช้�มใหญ�) โจทก2ฟ้)องวิ�าจ&าเลยกรุะท&าละเม ดำติ�อโจทก2 เป�นเหติ�ให0โจทก2ไดำ0รุ�บัควิามเส�ยหาย ติ0องส9ญเส�ยท�!ดำ นข้องโจทก2ไป จ&าเลยให0การุวิ�าท�!พ่ พ่าทเป�นท�!สาธีารุณะ ไม�ใช้�ข้องโจทก2 และจ&าเลยม ไดำ0กรุะท&าละเม ดำติ�อโจทก2 แม0ม ไดำ0กล�าวิแก0เป�นข้0อพ่ พ่าทดำ0วิยกรุรุมส ทธี @วิ�าท�!พ่ พ่าทเป�นข้องจ&าเลย และค&าฟ้)องข้องโจทก2ม ไดำ0ม�ค&าข้อบั�งค�บัแก�ท�!ดำ นพ่ พ่าท แติ�การุท�!จะพ่ จารุณาวิ�าจ&าเลยกรุะท&าละเม ดำติ�อโจทก2หรุ.อไม� ก=จะติ0องพ่ จารุณาดำ0วิยวิ�าท�!พ่ พ่าทเป�นข้องโจทก2หรุ.อไม� อ�นเป�นการุพ่ จารุณาถึ,งควิามเป�นอย9�แห�งอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 จ,งเป�นคดำ�เก�!ยวิดำ0วิยอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 - ฎ. 683/2534 โจทก2ฟ้)องเรุ�ยกม�ดำจ&าติามส�ญญาจะซึ่.'อข้ายท�!ดำ นและส !งปล9กสรุ0างค.นก�บัเรุ�ยกค�าเส�ยหาย เพ่รุาะจ&าเลยผู้ ดำส�ญญาและโจทก2บัอกเล กส�ญญาแล0วิ เป�นการุฟ้)องข้อให0บั�งค�บัติ�วิจ&าเลย ซึ่,!งเป�นหน�'เหน.อบั�คคล ไม�เก�!ยวิก�บัอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2 เพ่รุาะไม�ไดำ0ฟ้)องข้อให0บั�งค�บัติ�วิทรุ�พ่ย2_____________________

5. การุฟ้)องคดำ�ท�!ภ9ม ล&าเนาจ&าเลยและม9ลคดำ� ม ไดำ0เก ดำข้,'นในรุาช้อาณาจ�กรุ(มาติรุา 4 ติรุ�)หล�กกฎหมาย มาติรุา 4 ติรุ� บั�ญญ�ติ วิ�า ค&าฟ้)องอ.!นนอกจากท�!บั�ญญ�ติ ไวิ0ในมาติรุา ๔ ทวิ “

ซึ่,!งจ&าเลยม ไดำ0ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุและม9ลคดำ�ม ไดำ0เก ดำข้,'นในรุาช้อาณาจ�กรุ ถึ0าโจทก2เป�นผู้90ม�ส�ญช้าติ ไทย หรุ.อม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุ ให0เสนอติ�อศาลแพ่�งหรุ.อติ�อศาลท�!โจทก2ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในเข้ติศาลค&าฟ้)องติามวิรุรุคหน,!ง ถึ0าจ&าเลยม�ทรุ�พ่ย2ส นท�!อาจถึ9กบั�งค�บัคดำ�ไดำ0อย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุ ไม�วิ�าจะเป�นการุช้�!วิครุาวิหรุ.อถึาวิรุ โจทก2จะเสนอค&าฟ้)องติ�อศาลท�!ทรุ�พ่ย2ส นน�'นอย9�ในเข้ติศาลก=ไดำ0 ”

ข้0อส�งเกติ> 1. มาติรุา 4 ติรุ� น�' เป�นบัทบั�ญญ�ติ เก�!ยวิดำ0วิยการุเสนอค&าฟ้)อง ท�!นอกเหน.อจากหล�กท�!วิไป ติามมาติรุา 4 เหม.อนมาติรุา 4 ทวิ แติ�ติ�างก�บัมาติรุา 4 ทวิ ติรุงท�!มาติรุา 4 ติรุ� เป�นคดำ�ท�!ไม�เก�!ยวิก�บัอส�งหารุ มทรุ�พ่ย2> 2. มาติรุาน�'เป�นปรุะโยช้น2แก�โจทก2มาก เพ่รุาะไม�ติ0องน&าคดำ�ไปฟ้)องท�!ศาลติ�างปรุะเทศ> 3. กรุณ�ท�!โจทก2ม�ส�ญช้าติ ไทยแล0วิ ไม�จ&าเป�นติ0องม�ภ9ม ล&าเนาในรุาช้อาณาจ�กรุอ�ก ก=ย.!นฟ้)องท�!ศาลแพ่�งไดำ0> 4. สรุ�ป ศาลท�!จะย.!นฟ้)องไดำ0ติามมาติรุาน�'ค.อ 1. ศาลแพ่�ง 2.ศาลท�!โจทก2ม�ภ9ม ล&าเนาอย9� 3. ศาลท�!ทรุ�พ่ย2ส นจ&าเลยติ�'งอย9�_____________________6. การุฟ้)องคดำ�ท�!เป�นค&ารุ0องข้อแติ�งติ�'งผู้90จ�ดำการุมรุดำกโดำยเฉพ่าะ (มาติรุา 4 จ�ติวิา)หล�กกฎหมาย มาติรุา 4 จ�ติวิา ค&ารุ0องข้อแติ�งติ�'งผู้90จ�ดำการุมรุดำก ให0เสนอติ�อศาลท�!เจ0า“

มรุดำกม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในเข้ติศาลในข้ณะถึ,งแก�ควิามติายในกรุณ�ท�!เจ0ามรุดำกไม�ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุ ให0เสนอติ�อศาลท�!ทรุ�พ่ย2มรุดำกอย9�ในเข้ติศาล ”

ข้0อส�งเกติ> 1. มาติรุาน�' เป�นการุเสนอค&ารุ0อง ท�!เป�นข้0อยกเวิ0นข้องมาติรุา 4(2) กล�าวิค.อ เป�นค&ารุ0องข้อแติ�งติ�'งผู้90จ�ดำการุมรุดำกโดำยเฉพ่าะ> 2. มาติรุาน�'เป�นปรุะโยช้น2แก�เจ0ามรุดำก ท�!ม�ทายาทและทรุ�พ่ย2มรุดำกกรุะจ�ดำกรุะจายอย9�หลายเข้ติอ&านาจศาล แติ�ไดำ0ถึ,งแก�ควิามติายในเข้ติอ&านาจศาลใดำศาลหน,!ง> 3. สรุ�ป ศาลท�!จะเสนอค&ารุ0องติามมาติรุาน�'ไดำ0 ม� 2 ศาลค.อ 1.ศาลท�!เจ0ามรุดำกม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในเข้ติอ&านาจศาล ในข้ณะถึ,งแก�ควิามติาย2. กรุณ�ท�!เจ0ามรุดำกไม�อย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุ ให0เสนอติ�อศาลท�!ทรุ�พ่ย2มรุดำกติ�'งอย9� ไดำ0พ่�ยง

ศาลเดำ�ยวิ

ติ�วิอย�างฎ�กา- ฎ. 5912/39 แม0ผู้90ติายม�ช้.!ออย9�ในทะเบั�ยนบั0านและถึ,งแก�ควิามติาย ท�!จ�งหวิ�ดำพ่ จ ติรุแติ�ผู้90ติายก=ไดำ0อย9�ก นเป�นสาม�ภรุ ยาก�บัผู้90รุ 0องถึ,ง 20 ปK ท�! จ�งหวิ�ดำสม�ทรุปรุาการุและไดำ0ซึ่.'อท�!ดำ นท�!จ�งหวิ�ดำสม�ทรุปรุาการุดำ0วิย แสดำงวิ�าผู้90ติายม�บั0านอย9�ท�!จ�งหวิ�ดำสม�ทรุปรุาการุเป�นสถึานท�!อย9�อ�นเป�น แหล�งส&าค�ญอ�กแห�งหน,!งดำ0วิย บั0านท�!จ�งหวิ�ดำสม�ทรุปรุาการุจ,งเป�น ภ9ม ล&าเนาข้องผู้90ติาย ผู้90รุ 0องม�ส ทธี เสนอค&ารุ0องข้อเป�นผู้90จ�ดำการุมรุดำก ข้องผู้90ติายติ�อศาลจ�งหวิ�ดำสม�ทรุปรุาการุไดำ0ติาม ป.วิ .พ่. มาติรุา 4 จ�ติวิา_____________________7. มาติรุา 4 เบัญจ การุฟ้)องคดำ�ท�!เป�นค&ารุ0องข้อเก�!ยวิก�บัน ติ บั�คคลโดำยเฉพ่าะหล�กกฎหมาย มาติรุา 4 เบัญจ ค&ารุ0องข้อเพ่ กถึอนมติ ข้องท�!ปรุะช้�มหรุ.อท�!ปรุะช้�มใหญ�“

ข้องน ติ บั�คคล ค&ารุ0องข้อเล กน ติ บั�คคล ค&ารุ0องข้อติ�'งหรุ.อถึอนผู้90ช้&ารุะบั�ญช้�ข้องน ติ บั�คคล หรุ.อค&ารุ0องข้ออ.!นใดำเก�!ยวิก�บัน ติ บั�คคล ให0เสนอติ�อศาลท�!น ติ บั�คคลน�'นม�ส&าน�กงานแห�งใหญ�อย9�ในเข้ติศาล ”

ข้0อส�งเกติ> 1. สาเหติ�ท�!ม�มาติรุาน�'ค.อ เน.!องจากค&ารุ0องข้อเหล�าน�'อาจม�ผู้ลกรุะทบักรุะเท.อนติ�อบั�คคลหลายฝ่?าย ถึ0าม�ผู้90รุ 0องหลายคนก=อาจเสนอค&ารุ0องติ�อศาลไดำ0หลายศาล > 2. มาติรุาน�' เป�นข้0อยกเวิ0นข้องมาติรุา 4 (2) _____________________8. มาติรุา 4 ฉ การุฟ้)องคดำ�ท�!เป�นค&ารุ0องเก�!ยวิก�บัทรุ�พ่ย2ส นท�!จะติ0องจ�ดำการุในรุาช้อาณาจ�กรุ แติ�ม9ลคดำ�ม ไดำ0เก ดำในรุาช้อาณาจ�กรุ และ ผู้90รุ 0องไม�ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุหล�กกฎหมาย มาติรุา 4 ฉ ค&ารุ0องข้อเก�!ยวิก�บัทรุ�พ่ย2ส นท�!อย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุก=ดำ� “

ค&ารุ0องข้อท�!หากศาลม�ค&าส�!งติามค&ารุ0องข้อน�'นจะเป�นผู้ลให0ติ0องจ�ดำการุหรุ.อเล กจ�ดำการุทรุ�พ่ย2ส นท�!อย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุก=ดำ� ซึ่,!งม9ลคดำ�ม ไดำ0เก ดำข้,'นในรุาช้อาณาจ�กรุและผู้90รุ 0องไม�ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุให0เสนอติ�อศาลท�!ทรุ�พ่ย2ส นดำ�งกล�าวิอย9�ในเข้ติศาล ”

ข้0อส�งเกติ> มาติรุาน�'เป�นมาติรุาท�!อ&านวิยควิามสะดำวิกแก�กรุณ�ท�!ม9ลคดำ�ม ไดำ0เก ดำในรุาช้อาณาจ�กรุ และ ผู้90รุ 0องไม�ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในรุาช้อาณาจ�กรุ (เป�นทางออกข้องมาติรุา 4(2))_____________________9. มาติรุา 5 ศาลท�!ม�เข้ติอ&านาจเหน.อคดำ�น�'นหลายศาลหล�กกฎหมาย มาติรุา 5 “ค&าฟ้)องหรุ.อค&ารุ0องข้อซึ่,!งอาจเสนอติ�อศาลไดำ0สองศาลหรุ.อกวิ�า

น�'น ไม�วิ�าจะเป�นเพ่รุาะภ9ม ล&าเนาข้องบั�คคลก=ดำ� เพ่รุาะท�!ติ� 'งข้องทรุ�พ่ย2ส นก=ดำ� เพ่รุาะสถึานท�!ท�!เก ดำม9ลคดำ�ก=ดำ� หรุ.อเพ่รุาะม�ข้0อหาหลายข้0อก=ดำ� ถึ0าม9ลควิามแห�งคดำ�เก�!ยวิข้0องก�น โจทก2หรุ.อผู้90รุ 0องจะเสนอค&าฟ้)องหรุ.อค&ารุ0องข้อ ติ�อศาลใดำศาลหน,!งเช้�นวิ�าน�'นก=ไดำ0”

ข้0อส�งเกติ> 1. “ม9ลควิามแห�งคดำ� ค.อ ม9ลเหติ�อ�นเป�นรุากฐานแห�งคดำ�เก�!ยวิข้0องก�นเท�าน�'น ไม�ติ0อง”

ถึ,งข้นาดำ ไม�อาจแบั�งแยกจากก�นไดำ0> 2. กรุณ�จ&าเลยหลายคนม�ภ9ม ล&าเนาติ�างก�น โจทก2ฟ้)องจ&าเลยท�กคนติ�อศาลท�!จ&าเลยคนหน,!งคนใดำม�ภ9ม ล&าเนาแล0วิ แม0ติ�อมาโจทก2จะถึอนฟ้)องจ&าเลยคนท�!ม�ภ9ม ล&าเนาอย9�ในเข้ติศาลน�'น ศาลก=ย�งพ่ จารุณาคดำ�จ&าเลยอ.!นในเข้ติอ&านาจศาลน�'นติ�อไปไดำ0 (ฎ.2403/2523)

ติ�วิอย�างฎ�กา- ฎ. 2586/40 ส�ญญาเช้�าซึ่.'อจะติ0องท&าเป�นหน�งส.อลงลายม.อช้.!อค9�ส�ญญาท�'งสองฝ่?าย ม ฉะน�'นติกเป�นโมฆะติาม ป.พ่.พ่. มาติรุา 572 วิรุรุคสอง ดำ�งน�'น แม0จ&าเลยท�! 1 ไดำ0ลง ลายม.อช้.!อในฐานะผู้90เช้�าซึ่.'อท�!จ�งหวิ�ดำลพ่บั�รุ�แล0วิ แติ�ย�งไม�ม�การุลงลายม.อช้.!อค9�ส�ญญาฝ่?าย ผู้90ให0เช้�าซึ่.'อส�ญญาเช้�าซึ่.'อจ,งย�งไม�ครุบัถึ0วินบัรุ บั9รุณ2 เม.!อม�การุส�งส�ญญาดำ�งกล�าวิไปให0ผู้90ม� อ&านาจกรุะท&าการุแทนโจทก2ลงลายม.อช้.!อในส�ญญาในนามผู้90ให0เช้�าซึ่.'อท�!ส&าน�กงานใหญ�ข้อง โจทก2เพ่.!อให0ส�ญญาครุบัถึ0วินบัรุ บั9รุณ2 ย�อมถึ.อไดำ0วิ�าส&าน�กงานใหญ�ข้องโจทก2เป�นสถึานท�!ท�! ท&าส�ญญาฉบั�บัน�'อ�นเป�นสถึานท�!ท�!ม9ลคดำ�เก ดำข้,'นอ�กแห�งหน,!งดำ0วิย เม.!อส&าน�กงานใหญ�ข้อง โจทก2ติ� 'งอย9�ในท0องท�!เข้ติปท�มวิ�นซึ่,!งอย9�ในเข้ติศาลแพ่�งกรุ�งเทพ่ใติ0 โจทก2จ,งม�อ&านาจฟ้)อง จ&าเลยท�! 1 ผู้90เช้�าซึ่.'อและจ&าเลยท�! 2 ผู้90ค&'าปรุะก�นซึ่,!งติ0องรุ�บัผู้ ดำในม9ลควิามแห�งคดำ� เก�!ยวิข้0องไดำ0 ติาม ป.วิ .พ่. มาติรุา 4 ( 1 ) และมาติรุา 5_____________________ 10. มาติรุา 6 การุโอนคดำ�หล�กกฎหมาย มาติรุา 6 “ก�อนย.!นค&าให0การุ จ&าเลยช้อบัท�!จะย.!นค&ารุ0องติ�อศาลท�!โจทก2ไดำ0ย.!นค&าฟ้)องไวิ0ข้อให0โอนคดำ�ไปย�งศาลอ.!นท�!ม�เข้ติอ&านาจไดำ0 ค&ารุ0องน�'นจ&าเลยติ0องแสดำงเหติ�ท�!ยกข้,'นอ0างอ งวิ�าการุพ่ จารุณาคดำ�ติ�อไปในศาลน�'นจะไม�สะดำวิก หรุ.อจ&าเลยอาจไม�ไดำ0รุ�บัควิามย�ติ ธีรุรุมเม.!อศาลเห=นสมควิรุ ศาลจะม�ค&าส�!งอน�ญาติติามค&ารุ0องน�'นก=ไดำ0ห0ามม ให0ศาลออกค&าส�!งอน�ญาติติามวิรุรุคหน,!ง เวิ0นแติ�ศาลท�!จะรุ�บัโอนคดำ�ไปน�'นไดำ0ย นยอมเส�ยก�อน ถึ0าศาลท�!จะรุ�บัโอนคดำ�ไม�ย นยอม ก=ให0ศาลท�!จะโอนคดำ�น�'นส�งเรุ.!องให0อธี บัดำ�ผู้90พ่ พ่ากษาศาลอ�ทธีรุณ2ช้�'ข้าดำ ค&าส�!งข้องอธี บัดำ�ผู้90พ่ พ่ากษาศาลอ�ทธีรุณ2ให0เป�นท�!ส�ดำ”

ข้0อส�งเกติ> 1. มาติรุาน�'เป�นส ทธี ข้องจ&าเลย> 2. ศาลท�!ข้อโอนไปติ0องเป�นศาลท�!ม�เข้ติอ&านาจดำ0วิย

> 3. จ&าเลยติ0องข้อก�อนย.!นค&าให0การุ_____________________11. มาติรุา 7 การุฟ้)องคดำ�ท�!เก�!ยวิเน.!องก�บัคดำ�เดำ มหล�กกฎหมาย มาติรุา 7 “บัทบั�ญญ�ติ ในมาติรุา ๔ มาติรุา ๔ ทวิ มาติรุา ๔ ติรุ� มาติรุา ๔ จ�ติวิา มาติรุา ๔ เบัญจ มาติรุา ๔ ฉ มาติรุา ๕ และมาติรุา ๖ ติ0องอย9�ภายใติ0บั�งค�บัแห�งบัทบั�ญญ�ติ ดำ�งติ�อไปน�'(๑) ค&าฟ้)องหรุ.อค&ารุ0องข้อท�!เสนอภายหล�งเก�!ยวิเน.!องก�บัคดำ�ท�!ค0างพ่ จารุณาอย9�ในศาลใดำ ให0เสนอติ�อศาลน�'น(๒) ค&าฟ้)องหรุ.อค&ารุ0องข้อท�!เสนอเก�!ยวิเน.!องก�บัการุบั�งค�บัคดำ�ติามค&าพ่ พ่ากษาหรุ.อค&าส�!งข้องศาล ซึ่,!งค&าฟ้)องหรุ.อค&ารุ0องข้อน�'นจ&าติ0องม�ค&าวิ น จฉ�ยข้องศาลก�อนท�!การุบั�งค�บัคดำ�จะไดำ0ดำ&าเน นไปไดำ0โดำยครุบัถึ0วินและถึ9กติ0องน�'น ให0เสนอติ�อศาลท�!ม�อ&านาจในการุบั�งค�บัคดำ�ติามมาติรุา ๓๐๒(๓) ค&ารุ0องติามมาติรุา ๑๐๑ ถึ0าไดำ0เสนอค&าฟ้)องหรุ.อค&ารุ0องข้อติ�อศาลใดำแล0วิ ให0เสนอติ�อศาลน�'น ในกรุณ�ท�!ย�งไม�ไดำ0เสนอค&าฟ้)องหรุ.อค&ารุ0องข้อติ�อศาลใดำ ถึ0าพ่ยานหล�กฐานซึ่,!งจะเรุ�ยกมาส.บัหรุ.อบั�คคลหรุ.อทรุ�พ่ย2หรุ.อสถึานท�!ท�!จะติ0องติรุวิจอย9�ในเข้ติศาลใดำ ให0เสนอติ�อศาลน�'น(๔) ค&ารุ0องท�!เสนอให0ศาลถึอนค.นหรุ.อเปล�!ยนแปลงค&าส�!งหรุ.อการุอน�ญาติท�!ศาลไดำ0ให0ไวิ0ก=ดำ� ค&ารุ0องท�!เสนอให0ศาลถึอดำถึอนบั�คคลใดำจากฐานะท�!ศาลไดำ0แติ�งติ�'งไวิ0ก=ดำ� ค&ารุ0องท�!เสนอให0ศาลม�ค&าส�!งใดำท�!เก�!ยวิก�บัการุถึอนค.นหรุ.อเปล�!ยนแปลงค&าส�!งหรุ.อการุอน�ญาติ หรุ.อท�!เก�!ยวิก�บัการุแติ�งติ�'งเช้�นวิ�าน�'นก=ดำ� ค&ารุ0องข้อหรุ.อค&ารุ0องอ.!นใดำท�!เสนอเก�!ยวิเน.!องก�บัคดำ�ท�!ศาลไดำ0ม�ค&าพ่ พ่ากษาหรุ.อค&าส�!งไปแล0วิก=ดำ� ให0เสนอติ�อศาลในคดำ�ท�!ไดำ0ม�ค&าส�!งการุอน�ญาติ การุแติ�งติ�'ง หรุ.อค&าพ่ พ่ากษาน�'น”

ข้0อส�งเกติ> 1. การุฟ้)องคดำ�ติามมาติรุาน�' ไม�ใช้�เป�นการุเรุ !มคดำ�ใหม� แติ�เป�นการุเรุ !มคดำ�ท�!เก�!ยวิเน.!องก�บัคดำ�เดำ ม > 2. มาติรุาน�'บั�ญญ�ติ ข้,'นเพ่.!อไม�ให0คดำ�เก ดำควิามส�บัสน เพ่รุาะหากเก ดำค&าฟ้)องใหม�ท�!เก�!ยวิเน.!องก�บัคดำ�เดำ ม แติ�ไม�ฟ้)องท�!ศาลเดำ ม ศาลท�!รุ�บัคดำ�ใหม�ไวิ0จะไม�รุ9 0เรุ.!องรุาวิข้องคดำ�เดำ มวิ�าม�ควิามเป�นมาอย�างไรุ> 3. ข้0อส�งเกติมาติรุา 7 น�'แยกไดำ0ดำ�งน�'1) กรุณ�อน�มาติรุา (1)

- “เก�!ยวิเน.!อง หมายควิามวิ�า เก�!ยวิเน.!องเป�นคดำ�เดำ�!ยวิก�น หรุ.อเป�นเรุ.!องติ ดำติ�อก�น”

- ติ�วิอย�างไดำ0แก� ค&ารุ0องข้อแก0ไข้เพ่ !มเติ มฟ้)อง ค&ารุ0องสอดำ ค&าฟ้)องแย0ง ฯลฯ เป�นติ0น- กรุณ�ฟ้)องแย0ง น�'นติ0องพ่ จารุณาถึ,งอ&านาจศาลติามหล�กกฎหมายพ่รุะธีรุรุมน9ญศาล

ย�ติ ธีรุรุมดำ0วิย หากคดำ�ท�!ฟ้)องแย0งเก นอ&านาจศาลเดำ มแล0วิ ก=ฟ้)องแย0งในคดำ�ท�!ศาลเดำ มไม�ไดำ0 ติ0องฟ้)องแบับัเรุ !มคดำ�ใหม�2) กรุณ�อน�มาติรุา (2)

- ติ�วิอย�างไดำ0แก� การุรุ0องข้�ดำทรุ�พ่ย2 การุข้อเฉล�!ยทรุ�พ่ย2 การุรุ0องข้อก�นส�วิน ฯลฯ เป�นติ0น- ในทางปฏิ บั�ติ เรุ�ยกวิ�า สาข้าคดำ� ซึ่,!งเป�นข้0อพ่ พ่าทท�!เก ดำข้,'นในช้�'นบั�งค�บัคดำ�“ ”

- การุพ่ จารุณาช้�'นรุ0องข้�ดำทรุ�พ่ย2 ถึ.อเป�นการุพ่ จารุณาในเรุ.!องเดำ มท�!ฟ้)องจ&าเลย แม0คดำ�รุ0องข้�ดำ ทรุ�พ่ย2 จะม�ท�นทรุ�พ่ย2เก นอ&านาจศาล ก=ม�อ&านาจท�!จะพ่ จารุณาและม�ค&าส�!งไดำ0 (ฎ.901/2511) ซึ่,!งแติกติ�างก�บัการุฟ้)องแย0งติามอน� (1)

- การุย.!นค&ารุ0องเหล�าน�' จะย.!นท�!ศาลท�!พ่ พ่ากษาคดำ�หรุ.อศาลท�!บั�งค�บัคดำ�แทนก=ไดำ0 (มาติรุา 302)- อย�าส�บัสนก�บักรุณ�ข้อให0เพ่ กถึอนการุบั�งค�บัคดำ�หรุ.องดำการุบั�งค�บัคดำ� เพ่รุาะกรุณ�น�'ติ0องรุ0องท�! ศาล ท�!ออกหมายบั�งค�บัคดำ�เท�าน�'น (ติามหล�กเรุ.!องการุข้องดำบั�งค�บัคดำ�)

ติ�วิอย�างฎ�กา กรุณ�อน�มาติรุา (2)

- ฎ. 6111/40 ค&าฟ้)องข้องโจทก2กล�าวิถึ,งข้0ออ0างท�!อาศ�ยเป�นหล�กแห�งข้0อหาวิ�า จ&าเลยผู้ ดำส�ญญาปรุะน�ปรุะนอมยอมควิาม และผู้ ดำส�ญญาในการุออกค�าธีรุรุมเน�ยม เม.!อพ่ จารุณาส�ญญาท�!ท&าติ�อก�นแล0วิเห=นไดำ0 ช้�ดำเจนวิ�า การุท�!จ&าเลยส�ญญาวิ�าจะเป�นผู้90ออกค�าธีรุรุมเน�ยมในการุโอนส ทธี การุเช้�าติ,ก 7 ช้�'น ค.นให0แก�โจทก2น�'น ม ไดำ0แยกติ�างหากจากส�ญญาปรุะน�ปรุะนอมยอมควิามหรุ.อก�อให0เก ดำหน�'โดำยปรุาศจากเง.!อน ไข้ใดำ ๆ หากแติ�เป�นการุยอมรุ�บัภารุะในหน�'ค�าธีรุรุมเน�ยมการุโอนส ทธี การุเช้�า โดำยม�เง.!อนไข้วิ�าโจทก2จะติ0องผู้�อนช้&ารุะหน�'ให0ครุบัจ&านวินหน�' ติามส�ญญาปรุะน�ปรุะนอมยอมควิาม กรุณ�จ,งจ&าเป�นติ0องพ่ จารุณาส�ญญาปรุะน�ปรุะนอมยอมควิามและค&าพ่ พ่ากษาติามยอมดำ0วิย วิ�าโจทก2ไดำ0ปฏิ บั�ติ ติามเง.!อนไข้ดำ�งกล�าวิแล0วิหรุ.อไม� ค&าฟ้)องข้องโจทก2จ,งน�บัไดำ0วิ�าเก�!ยวิเน.!องก�บัการุบั�งค�บัคดำ�ติามค&าพ่ พ่ากษาติามยอม และค&าฟ้)องน�'จ&าติ0องให0ศาลวิ น จฉ�ยเส�ยก�อนท�!การุบั�งค�บัคดำ�จะไดำ0ดำ&าเน นไปไดำ0โดำยครุบัถึ0วินและถึ9กติ0อง ดำ�งน�'น ค&าฟ้)องคดำ�น�'จ,งติ0องเสนอติ�อศาลท�!ม�อ&านาจในการุบั�งค�บัคดำ� หรุ.อศาลท�!ไดำ0พ่ จารุณาและช้�'ข้าดำติ�ดำส นคดำ�ติาม ป.วิ .พ่.

มาติรุา 7(2) และ มาติรุา 302 วิรุรุคหน,!ง3) กรุณ�ติามอน�มาติรุา (4)

- ติ�วิอย�าง ไดำ0แก� ค&ารุ0องข้อถึอดำถึอนผู้90จ�ดำการุมรุดำก ถึอดำถึอนผู้90อน�บัาล ข้ออน�ญาติท&าน ติ กรุรุมแทนผู้90เยาวิ2 เป�นติ0น- ในทางปฏิ บั�ติ ติ0องดำ&าเน นการุติรุวิจสอบัเลข้คดำ�ข้องคดำ�เดำ มก�อน แล0วิจ,งเลข้ดำ�งกล�าวิ

รุะบั�ในค&ารุ0องน�'นดำ0วิย

ติ�วิอย�างฎ�กา กรุณ� (4)

- ฎ.811/2538 ผู้90รุ0องไดำ0ย.!นค&ารุ0องติ�อศาลช้�'นติ0นเดำ�ยวิก�นก�บัศาลท�!ม�ค&าส�!งวิ�าผู้90รุ 0องเป�นคนไรุ0ควิามสามารุถึ และอย9�ในควิามอน�บัาลข้องผู้90ค�ดำค0าน ท�'งไดำ0อ0างในค&ารุ0องซึ่,!งเป�นรุายละเอ�ยดำในคดำ�ดำ�งกล�าวิแนบัค&ารุ0องและค&าส�!งศาลมาพ่รุ0อม และม�ค&าข้อให0เพ่ กถึอนค&าส�!งดำ�งกล�าวิ แม0จะม�การุลงเลข้คดำ�ดำ&าใหม�ในค&ารุ0องข้อ ก=เป�นเพ่�ยงทางปฏิ บั�ติ ทางธี�รุการุข้องศาล ถึ.อวิ�าผู้90รุ 0องไดำ0เสนอค&ารุ0องถึ9กติ0องติามปรุะมวิลกฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิามแพ่�ง มาติรุา 7(4)แล0วิ_____________________12. มาติรุา 10 กรุณ�ท�!ไม�สามารุถึดำ&าเน นคดำ�ในศาลท�!ม�เข้ติอ&านาจ

หล�กกฎหมาย มาติรุา 10 “ ถึ0าไม�อาจดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาในศาลช้�'นติ0นท�!ม�เข้ติศาลเหน.อคดำ�น�'นไดำ0โดำยเหติ�ส�ดำวิ ส�ย ค9�ควิามฝ่?ายท�!เส�ยหายหรุ.ออาจเส�ยหายเพ่รุาะการุน�'นจะย.!นค&าข้อฝ่?ายเดำ�ยวิ โดำยท&าเป�นค&ารุ0องติ�อศาลช้�'นติ0น ซึ่,!งตินม�ภ9ม ล&าเนาหรุ.ออย9�ในเข้ติศาลในข้ณะน�'นก=ไดำ0 และให0ศาลน�'นม�อ&านาจท&าค&าส�!งอย�างใดำอย�างหน,!งติามท�!เห=นสมควิรุ เพ่.!อปรุะโยช้น2แห�งควิามย�ติ ธีรุรุม ”ข้0อส�งเกติ> 1. ค&าวิ�า เหติ�ส�ดำวิ ส�ย ในท�!น�'ม�ควิามหมายกวิ0างกวิ�าเหติ�ส�ดำวิ ส�ยท�!บั�ญญ�ติ ไวิ0ใน “ ”

ป.พ่.พ่.มาติรุา 8 กล�าวิค.อ ม�ควิามหมายวิ�า เหติ�อะไรุก=ติามท�!ท&าให0ไม�สามารุถึดำ&าเน นคดำ�ในศาลท�!ม�เข้ติอ&านาจ แม0ไม�ไดำ0เก ดำจากภ�ยธีรุรุมช้าติ ก=น�บัวิ�าเป�นเหติ�ส�ดำวิ ส�ย (ฎ.695/2509)

> 2. กรุะบัวินพ่ จารุณาติ�างๆในศาลอ�ทธีรุณ2และฎ�กา สามารุถึน&ามาติรุาน�'มาใช้0บั�งค�บัไดำ0โดำยอน�โลม เช้�น การุย.!นอ�ทธีรุณ2 เป�นติ0น (ฎ.967/2494)

> 3. มาติรุา 10 และ มาติรุา 23 เป�นกรุณ�ท�!ไม�สามารุถึดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาไดำ0ท�นเหม.อนก�น แติ�ม�ข้0อแติกติ�างก�นค.อ - มาติรุา 10 เป�นกรุณ�ท�!ไม�สามารุถึดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาไดำ0ท�น จ,งข้อดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาอย�างใดำอย�างหน,!งติ�อศาลช้�'นติ0น ซึ่,!งตินม�ภ9ม ล&าเนาหรุ.ออย9�ในเข้ติศาลในข้ณะน�'น ส�วิน มาติรุา 23 เป�นกรุณ�ท�!ไม�สามารุถึดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาไดำ0ท�นเหม.อนก�น แติ�เป�นเฉพ่าะกรุณ�ข้อย�นหรุ.อข้ยายรุะยะเวิลาติามท�!ก&าหนดำใน ป.วิ.พ่.เท�าน�'น- มาติรุา 10 ค9�ควิามเท�าน�'นเป�นผู้90ดำ&าเน นการุ ส�วิน มาติรุา 23 ศาลอาจเห=นสมควิรุเอง หรุ.อ ค9�ควิามเป�นผู้90รุ 0องข้อ ก=ไดำ0- มาติรุา 10 รุ0องข้อท�!ศาลอ.!น ซึ่,!งตินม�ภ9ม ล&าเนาหรุ.ออย9�ในเข้ติศาลในข้ณะน�'นไดำ0 ส�วิน มาติรุา 23 ติ0องรุ0องข้อในศาลเดำ มเท�าน�'น

เช้�น กรุณ�จ&าเลยการุย.!นค&ารุ0องข้อให0เพ่ กถึอนการุข้ายทอดำติลาดำติ�อศาลจ�งหวิ�ดำติาก ซึ่,!งเป�นศาลท�!บั�งค�บัคดำ�แทนศาลจ�งหวิ�ดำน�าน ปรุากฏิวิ�าศาลจ�งหวิ�ดำติากม�ค&าส�!งยกค&ารุ0องน�'น จ&าเลยจ,งอ�ทธีรุณ2ติ�อศาลจ�งหวิ�ดำติาก แติ�ศาลอ�ทธีรุณ2พ่ พ่ากษาย.น จ&าเลยจ,งข้อข้ยายรุะยะเวิลาย.!นฎ�กาโดำยย.!นท�!ศาลจ�งหวิ�ดำน�าน แติ�การุข้อน�'เป�นการุข้อข้ยายรุะยะเวิลาติามมาติรุา 23 ไม�ใช้�กรุณ�ไม�สามารุถึดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาไดำ0ท�นติามมาติรุา 10 ดำ�งน�'น จ&าเลยจะติ0องย.!นท�!ศาลจ�งหวิ�ดำติากติามมาติรุา 229,247 แติ�กรุณ�น�'จ&าเลยไดำ0ย.!นติ�อศาลจ�งหวิ�ดำน�านจ,งไม�ช้อบัติามมาติรุา 23 ท�'งปรุากฎวิ�าจ&าเลยม ไดำ0รุะบั�เหติ�ข้�ดำข้0องแติ�อย�างใดำ จ,งไม�เป�นการุไม�สามารุถึดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาไดำ0ท�น ติามมาติรุา 10 ท&าให0จ&าเลยไม�ม�ส ทธี ข้อข้ยายรุะยะเวิลาย.!นฎ�กาติ�อศาลจ�งหวิ�ดำอ�ดำรุธีาน�> 4. การุดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาข้องศาลท�!รุ�บัค&ารุ0องน�'น ม�อ&านาจเพ่�ยงดำ&าเน นการุให0เป�นไปติามควิามย�ติ ธีรุรุม ไม�ม�อ&านาจเก นศาลเดำ ม เช้�น หากค9�ควิามย.!นค&ารุ0องหรุ.อค&าค9�ควิามใดำมา ศาลท�!จะส�!งค&ารุ0องหรุ.อค&าค9�ควิามน�'นติ0องเป�นศาลเดำ มเท�าน�'น ศาลท�!รุ�บัค&ารุ0องติามมาติรุา 10 จะส�!งไม�ไดำ0> 5. ผู้ลข้องการุย.!นค&ารุ0องติามมาติรุา 10 ค.อ เม.!อศาลน�'นม�ค&าส�!งรุ�บัดำ&าเน นการุอย�างใดำให0แล0วิ ม�ผู้ลเท�าก�บัค9�ควิามไดำ0ดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาในศาลท�!ม�เข้ติอ&านาจท�กปรุะการุ

ติ�วิอย�างฎ�กา- ฎ.1644/2519 (ปรุะช้�มใหญ�) วิ�นน�ดำส.บัพ่ยานโจทก2 อ�นเป�นน�ดำแรุก ทนายโจทก2ป?วิยอย9�ท�!จ�งหวิ�ดำอ.!น และแพ่ทย2ให0ควิามเห=นวิ�าสมควิรุพ่�กรุ�กษาติ�วิจรุ ง ทนายโจทก2ย.!นค&ารุ0องข้อเล.!อนติ�อศาลช้�'นติ0นท�!ทนายโจทก2ป?วิยอย9�เม.!อเวิลา 10.00 น. ซึ่,!งย.!นหล�งจากเวิลา 9.00 น.ท�!น�ดำไวิ0 และศาลเดำ มรุออย9�จน 10.05 น. จ,งม�ค&าส�!งวิ�าโจทก2ข้าดำน�ดำพ่ จารุณาให0จ&าหน�ายคดำ� ดำ�งน�' จะถึ.อวิ�าโจทก2ข้าดำน�ดำพ่ จารุณาม ไดำ0 เพ่รุาะกรุณ�ดำ�งกล�าวิ ถึ.อวิ�าโจทก2ไดำ0ข้อเล.!อนคดำ�ก�อนลงม.อส.บัพ่ยานแล0วิ (ติามมาติรุา 10)

10. มาติรุา 6 การุโอนคดำ�หล�กกฎหมาย มาติรุา 6 “ก�อนย.!นค&าให0การุ จ&าเลยช้อบัท�!จะย.!นค&ารุ0องติ�อศาลท�!โจทก2ไดำ0ย.!นค&าฟ้)องไวิ0ข้อให0โอนคดำ�ไปย�งศาลอ.!นท�!ม�เข้ติอ&านาจไดำ0 ค&ารุ0องน�'นจ&าเลยติ0องแสดำงเหติ�ท�!ยกข้,'นอ0างอ งวิ�าการุพ่ จารุณาคดำ�ติ�อไปในศาลน�'นจะไม�สะดำวิก หรุ.อจ&าเลยอาจไม�ไดำ0รุ�บัควิามย�ติ ธีรุรุมเม.!อศาลเห=นสมควิรุ ศาลจะม�ค&าส�!งอน�ญาติติามค&ารุ0องน�'นก=ไดำ0ห0ามม ให0ศาลออกค&าส�!งอน�ญาติติามวิรุรุคหน,!ง เวิ0นแติ�ศาลท�!จะรุ�บัโอนคดำ�ไปน�'นไดำ0ย นยอมเส�ยก�อน ถึ0าศาลท�!จะรุ�บัโอนคดำ�ไม�ย นยอม ก=ให0ศาลท�!จะโอนคดำ�น�'นส�งเรุ.!องให0อธี บัดำ�ผู้90พ่ พ่ากษาศาลอ�ทธีรุณ2ช้�'ข้าดำ ค&าส�!งข้องอธี บัดำ�ผู้90พ่ พ่ากษาศาลอ�ทธีรุณ2ให0เป�นท�!ส�ดำ”

ข้0อส�งเกติ> 1. มาติรุาน�'เป�นส ทธี ข้องจ&าเลย> 2. ศาลท�!ข้อโอนไปติ0องเป�นศาลท�!ม�เข้ติอ&านาจดำ0วิย> 3. จ&าเลยติ0องข้อก�อนย.!นค&าให0การุ_____________________11. มาติรุา 7 การุฟ้)องคดำ�ท�!เก�!ยวิเน.!องก�บัคดำ�เดำ มหล�กกฎหมาย มาติรุา 7 “บัทบั�ญญ�ติ ในมาติรุา ๔ มาติรุา ๔ ทวิ มาติรุา ๔ ติรุ� มาติรุา ๔ จ�ติวิา มาติรุา ๔ เบัญจ มาติรุา ๔ ฉ มาติรุา ๕ และมาติรุา ๖ ติ0องอย9�ภายใติ0บั�งค�บัแห�งบัทบั�ญญ�ติ ดำ�งติ�อไปน�'(๑) ค&าฟ้)องหรุ.อค&ารุ0องข้อท�!เสนอภายหล�งเก�!ยวิเน.!องก�บัคดำ�ท�!ค0างพ่ จารุณาอย9�ในศาลใดำ ให0เสนอติ�อศาลน�'น(๒) ค&าฟ้)องหรุ.อค&ารุ0องข้อท�!เสนอเก�!ยวิเน.!องก�บัการุบั�งค�บัคดำ�ติามค&าพ่ พ่ากษาหรุ.อค&าส�!งข้องศาล ซึ่,!งค&าฟ้)องหรุ.อค&ารุ0องข้อน�'นจ&าติ0องม�ค&าวิ น จฉ�ยข้องศาลก�อนท�!การุบั�งค�บัคดำ�จะไดำ0ดำ&าเน นไปไดำ0โดำยครุบัถึ0วินและถึ9กติ0องน�'น ให0เสนอติ�อศาลท�!ม�อ&านาจในการุบั�งค�บัคดำ�ติามมาติรุา ๓๐๒(๓) ค&ารุ0องติามมาติรุา ๑๐๑ ถึ0าไดำ0เสนอค&าฟ้)องหรุ.อค&ารุ0องข้อติ�อศาลใดำแล0วิ ให0เสนอติ�อศาลน�'น ในกรุณ�ท�!ย�งไม�ไดำ0เสนอค&าฟ้)องหรุ.อค&ารุ0องข้อติ�อศาลใดำ ถึ0าพ่ยานหล�กฐานซึ่,!งจะเรุ�ยกมาส.บัหรุ.อบั�คคลหรุ.อทรุ�พ่ย2หรุ.อสถึานท�!ท�!จะติ0องติรุวิจอย9�ในเข้ติศาลใดำ ให0เสนอติ�อศาลน�'น(๔) ค&ารุ0องท�!เสนอให0ศาลถึอนค.นหรุ.อเปล�!ยนแปลงค&าส�!งหรุ.อการุอน�ญาติท�!ศาลไดำ0ให0ไวิ0ก=ดำ� ค&ารุ0องท�!เสนอให0ศาลถึอดำถึอนบั�คคลใดำจากฐานะท�!ศาลไดำ0แติ�งติ�'งไวิ0ก=ดำ� ค&ารุ0องท�!เสนอให0ศาลม�ค&าส�!งใดำท�!เก�!ยวิก�บัการุถึอนค.นหรุ.อเปล�!ยนแปลงค&าส�!งหรุ.อการุอน�ญาติ หรุ.อท�!เก�!ยวิก�บัการุแติ�งติ�'งเช้�นวิ�าน�'นก=ดำ� ค&ารุ0องข้อหรุ.อค&ารุ0องอ.!นใดำท�!เสนอเก�!ยวิเน.!องก�บัคดำ�ท�!ศาลไดำ0ม�ค&าพ่ พ่ากษาหรุ.อค&าส�!งไปแล0วิก=ดำ� ให0เสนอติ�อศาลในคดำ�ท�!ไดำ0ม�ค&าส�!งการุอน�ญาติ การุแติ�งติ�'ง หรุ.อค&าพ่ พ่ากษาน�'น”

ข้0อส�งเกติ> 1. การุฟ้)องคดำ�ติามมาติรุาน�' ไม�ใช้�เป�นการุเรุ !มคดำ�ใหม� แติ�เป�นการุเรุ !มคดำ�ท�!เก�!ยวิเน.!องก�บัคดำ�เดำ ม > 2. มาติรุาน�'บั�ญญ�ติ ข้,'นเพ่.!อไม�ให0คดำ�เก ดำควิามส�บัสน เพ่รุาะหากเก ดำค&าฟ้)องใหม�ท�!เก�!ยวิเน.!องก�บัคดำ�เดำ ม แติ�ไม�ฟ้)องท�!ศาลเดำ ม ศาลท�!รุ�บัคดำ�ใหม�ไวิ0จะไม�รุ9 0เรุ.!องรุาวิข้องคดำ�เดำ มวิ�าม�ควิามเป�นมาอย�างไรุ> 3. ข้0อส�งเกติมาติรุา 7 น�'แยกไดำ0ดำ�งน�'1) กรุณ�อน�มาติรุา (1)

- “เก�!ยวิเน.!อง หมายควิามวิ�า เก�!ยวิเน.!องเป�นคดำ�เดำ�!ยวิก�น หรุ.อเป�นเรุ.!องติ ดำติ�อก�น”

- ติ�วิอย�างไดำ0แก� ค&ารุ0องข้อแก0ไข้เพ่ !มเติ มฟ้)อง ค&ารุ0องสอดำ ค&าฟ้)องแย0ง ฯลฯ เป�นติ0น- กรุณ�ฟ้)องแย0ง น�'นติ0องพ่ จารุณาถึ,งอ&านาจศาลติามหล�กกฎหมายพ่รุะธีรุรุมน9ญศาลย�ติ ธีรุรุมดำ0วิย หากคดำ�ท�!ฟ้)องแย0งเก นอ&านาจศาลเดำ มแล0วิ ก=ฟ้)องแย0งในคดำ�ท�!ศาลเดำ มไม�ไดำ0 ติ0องฟ้)องแบับัเรุ !มคดำ�ใหม�2) กรุณ�อน�มาติรุา (2)

- ติ�วิอย�างไดำ0แก� การุรุ0องข้�ดำทรุ�พ่ย2 การุข้อเฉล�!ยทรุ�พ่ย2 การุรุ0องข้อก�นส�วิน ฯลฯ เป�นติ0น- ในทางปฏิ บั�ติ เรุ�ยกวิ�า สาข้าคดำ� ซึ่,!งเป�นข้0อพ่ พ่าทท�!เก ดำข้,'นในช้�'นบั�งค�บัคดำ�“ ”

- การุพ่ จารุณาช้�'นรุ0องข้�ดำทรุ�พ่ย2 ถึ.อเป�นการุพ่ จารุณาในเรุ.!องเดำ มท�!ฟ้)องจ&าเลย แม0คดำ�รุ0องข้�ดำ ทรุ�พ่ย2 จะม�ท�นทรุ�พ่ย2เก นอ&านาจศาล ก=ม�อ&านาจท�!จะพ่ จารุณาและม�ค&าส�!งไดำ0 (ฎ.901/2511) ซึ่,!งแติกติ�างก�บัการุฟ้)องแย0งติามอน� (1)

- การุย.!นค&ารุ0องเหล�าน�' จะย.!นท�!ศาลท�!พ่ พ่ากษาคดำ�หรุ.อศาลท�!บั�งค�บัคดำ�แทนก=ไดำ0 (มาติรุา 302)- อย�าส�บัสนก�บักรุณ�ข้อให0เพ่ กถึอนการุบั�งค�บัคดำ�หรุ.องดำการุบั�งค�บัคดำ� เพ่รุาะกรุณ�น�'ติ0องรุ0องท�! ศาล ท�!ออกหมายบั�งค�บัคดำ�เท�าน�'น (ติามหล�กเรุ.!องการุข้องดำบั�งค�บัคดำ�)

ติ�วิอย�างฎ�กา กรุณ�อน�มาติรุา (2)

- ฎ. 6111/40 ค&าฟ้)องข้องโจทก2กล�าวิถึ,งข้0ออ0างท�!อาศ�ยเป�นหล�กแห�งข้0อหาวิ�า จ&าเลยผู้ ดำส�ญญาปรุะน�ปรุะนอมยอมควิาม และผู้ ดำส�ญญาในการุออกค�าธีรุรุมเน�ยม เม.!อพ่ จารุณาส�ญญาท�!ท&าติ�อก�นแล0วิเห=นไดำ0 ช้�ดำเจนวิ�า การุท�!จ&าเลยส�ญญาวิ�าจะเป�นผู้90ออกค�าธีรุรุมเน�ยมในการุโอนส ทธี การุเช้�าติ,ก 7 ช้�'น ค.นให0แก�โจทก2น�'น ม ไดำ0แยกติ�างหากจากส�ญญาปรุะน�ปรุะนอมยอมควิามหรุ.อก�อให0เก ดำหน�'โดำยปรุาศจากเง.!อน ไข้ใดำ ๆ หากแติ�เป�นการุยอมรุ�บัภารุะในหน�'ค�าธีรุรุมเน�ยมการุโอนส ทธี การุเช้�า โดำยม�เง.!อนไข้วิ�าโจทก2จะติ0องผู้�อนช้&ารุะหน�'ให0ครุบัจ&านวินหน�' ติามส�ญญาปรุะน�ปรุะนอมยอมควิาม กรุณ�จ,งจ&าเป�นติ0องพ่ จารุณาส�ญญาปรุะน�ปรุะนอมยอมควิามและค&าพ่ พ่ากษาติามยอมดำ0วิย วิ�าโจทก2ไดำ0ปฏิ บั�ติ ติามเง.!อนไข้ดำ�งกล�าวิแล0วิหรุ.อไม� ค&าฟ้)องข้องโจทก2จ,งน�บัไดำ0วิ�าเก�!ยวิเน.!องก�บัการุบั�งค�บัคดำ�ติามค&าพ่ พ่ากษาติามยอม และค&าฟ้)องน�'จ&าติ0องให0ศาลวิ น จฉ�ยเส�ยก�อนท�!การุบั�งค�บัคดำ�จะไดำ0ดำ&าเน นไปไดำ0โดำยครุบัถึ0วินและถึ9กติ0อง ดำ�งน�'น ค&าฟ้)องคดำ�น�'จ,งติ0องเสนอติ�อศาลท�!ม�อ&านาจในการุบั�งค�บัคดำ� หรุ.อศาลท�!ไดำ0พ่ จารุณาและช้�'ข้าดำติ�ดำส นคดำ�ติาม ป.วิ .พ่.

มาติรุา 7(2) และ มาติรุา 302 วิรุรุคหน,!ง3) กรุณ�ติามอน�มาติรุา (4)

- ติ�วิอย�าง ไดำ0แก� ค&ารุ0องข้อถึอดำถึอนผู้90จ�ดำการุมรุดำก ถึอดำถึอนผู้90อน�บัาล ข้ออน�ญาติท&าน ติ กรุรุมแทนผู้90เยาวิ2 เป�นติ0น- ในทางปฏิ บั�ติ ติ0องดำ&าเน นการุติรุวิจสอบัเลข้คดำ�ข้องคดำ�เดำ มก�อน แล0วิจ,งเลข้ดำ�งกล�าวิรุะบั�ในค&ารุ0องน�'นดำ0วิย

ติ�วิอย�างฎ�กา กรุณ� (4)

- ฎ.811/2538 ผู้90รุ0องไดำ0ย.!นค&ารุ0องติ�อศาลช้�'นติ0นเดำ�ยวิก�นก�บัศาลท�!ม�ค&าส�!งวิ�าผู้90รุ 0องเป�นคนไรุ0ควิามสามารุถึ และอย9�ในควิามอน�บัาลข้องผู้90ค�ดำค0าน ท�'งไดำ0อ0างในค&ารุ0องซึ่,!งเป�นรุายละเอ�ยดำในคดำ�ดำ�งกล�าวิแนบัค&ารุ0องและค&าส�!งศาลมาพ่รุ0อม และม�ค&าข้อให0เพ่ กถึอนค&าส�!งดำ�งกล�าวิ แม0จะม�การุลงเลข้คดำ�ดำ&าใหม�ในค&ารุ0องข้อ ก=เป�นเพ่�ยงทางปฏิ บั�ติ ทางธี�รุการุข้องศาล ถึ.อวิ�าผู้90รุ 0องไดำ0เสนอค&ารุ0องถึ9กติ0องติามปรุะมวิลกฎหมายวิ ธี�พ่ จารุณาควิามแพ่�ง มาติรุา 7(4)แล0วิ_____________________12. มาติรุา 10 กรุณ�ท�!ไม�สามารุถึดำ&าเน นคดำ�ในศาลท�!ม�เข้ติอ&านาจ

หล�กกฎหมาย มาติรุา 10 “ ถึ0าไม�อาจดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาในศาลช้�'นติ0นท�!ม�เข้ติศาลเหน.อคดำ�น�'นไดำ0โดำยเหติ�ส�ดำวิ ส�ย ค9�ควิามฝ่?ายท�!เส�ยหายหรุ.ออาจเส�ยหายเพ่รุาะการุน�'นจะย.!นค&าข้อฝ่?ายเดำ�ยวิ โดำยท&าเป�นค&ารุ0องติ�อศาลช้�'นติ0น ซึ่,!งตินม�ภ9ม ล&าเนาหรุ.ออย9�ในเข้ติศาลในข้ณะน�'นก=ไดำ0 และให0ศาลน�'นม�อ&านาจท&าค&าส�!งอย�างใดำอย�างหน,!งติามท�!เห=นสมควิรุ เพ่.!อปรุะโยช้น2แห�งควิามย�ติ ธีรุรุม ”ข้0อส�งเกติ> 1. ค&าวิ�า เหติ�ส�ดำวิ ส�ย ในท�!น�'ม�ควิามหมายกวิ0างกวิ�าเหติ�ส�ดำวิ ส�ยท�!บั�ญญ�ติ ไวิ0ใน “ ”

ป.พ่.พ่.มาติรุา 8 กล�าวิค.อ ม�ควิามหมายวิ�า เหติ�อะไรุก=ติามท�!ท&าให0ไม�สามารุถึดำ&าเน นคดำ�ในศาลท�!ม�เข้ติอ&านาจ แม0ไม�ไดำ0เก ดำจากภ�ยธีรุรุมช้าติ ก=น�บัวิ�าเป�นเหติ�ส�ดำวิ ส�ย (ฎ.695/2509)

> 2. กรุะบัวินพ่ จารุณาติ�างๆในศาลอ�ทธีรุณ2และฎ�กา สามารุถึน&ามาติรุาน�'มาใช้0บั�งค�บัไดำ0โดำยอน�โลม เช้�น การุย.!นอ�ทธีรุณ2 เป�นติ0น (ฎ.967/2494)

> 3. มาติรุา 10 และ มาติรุา 23 เป�นกรุณ�ท�!ไม�สามารุถึดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาไดำ0ท�นเหม.อนก�น แติ�ม�ข้0อแติกติ�างก�นค.อ - มาติรุา 10 เป�นกรุณ�ท�!ไม�สามารุถึดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาไดำ0ท�น จ,งข้อดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาอย�างใดำอย�างหน,!งติ�อศาลช้�'นติ0น ซึ่,!งตินม�ภ9ม ล&าเนาหรุ.ออย9�ในเข้ติศาลในข้ณะน�'น ส�วิน มาติรุา 23 เป�นกรุณ�ท�!ไม�สามารุถึดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาไดำ0ท�นเหม.อนก�น แติ�เป�นเฉพ่าะกรุณ�ข้อย�นหรุ.อข้ยายรุะยะเวิลาติามท�!ก&าหนดำใน ป.วิ.พ่.เท�าน�'น- มาติรุา 10 ค9�ควิามเท�าน�'นเป�นผู้90ดำ&าเน นการุ ส�วิน มาติรุา 23 ศาลอาจเห=นสมควิรุเอง

หรุ.อ ค9�ควิามเป�นผู้90รุ 0องข้อ ก=ไดำ0- มาติรุา 10 รุ0องข้อท�!ศาลอ.!น ซึ่,!งตินม�ภ9ม ล&าเนาหรุ.ออย9�ในเข้ติศาลในข้ณะน�'นไดำ0 ส�วิน มาติรุา 23 ติ0องรุ0องข้อในศาลเดำ มเท�าน�'น เช้�น กรุณ�จ&าเลยการุย.!นค&ารุ0องข้อให0เพ่ กถึอนการุข้ายทอดำติลาดำติ�อศาลจ�งหวิ�ดำติาก ซึ่,!งเป�นศาลท�!บั�งค�บัคดำ�แทนศาลจ�งหวิ�ดำน�าน ปรุากฏิวิ�าศาลจ�งหวิ�ดำติากม�ค&าส�!งยกค&ารุ0องน�'น จ&าเลยจ,งอ�ทธีรุณ2ติ�อศาลจ�งหวิ�ดำติาก แติ�ศาลอ�ทธีรุณ2พ่ พ่ากษาย.น จ&าเลยจ,งข้อข้ยายรุะยะเวิลาย.!นฎ�กาโดำยย.!นท�!ศาลจ�งหวิ�ดำน�าน แติ�การุข้อน�'เป�นการุข้อข้ยายรุะยะเวิลาติามมาติรุา 23 ไม�ใช้�กรุณ�ไม�สามารุถึดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาไดำ0ท�นติามมาติรุา 10 ดำ�งน�'น จ&าเลยจะติ0องย.!นท�!ศาลจ�งหวิ�ดำติากติามมาติรุา 229,247 แติ�กรุณ�น�'จ&าเลยไดำ0ย.!นติ�อศาลจ�งหวิ�ดำน�านจ,งไม�ช้อบัติามมาติรุา 23 ท�'งปรุากฎวิ�าจ&าเลยม ไดำ0รุะบั�เหติ�ข้�ดำข้0องแติ�อย�างใดำ จ,งไม�เป�นการุไม�สามารุถึดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาไดำ0ท�น ติามมาติรุา 10 ท&าให0จ&าเลยไม�ม�ส ทธี ข้อข้ยายรุะยะเวิลาย.!นฎ�กาติ�อศาลจ�งหวิ�ดำอ�ดำรุธีาน�> 4. การุดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาข้องศาลท�!รุ�บัค&ารุ0องน�'น ม�อ&านาจเพ่�ยงดำ&าเน นการุให0เป�นไปติามควิามย�ติ ธีรุรุม ไม�ม�อ&านาจเก นศาลเดำ ม เช้�น หากค9�ควิามย.!นค&ารุ0องหรุ.อค&าค9�ควิามใดำมา ศาลท�!จะส�!งค&ารุ0องหรุ.อค&าค9�ควิามน�'นติ0องเป�นศาลเดำ มเท�าน�'น ศาลท�!รุ�บัค&ารุ0องติามมาติรุา 10 จะส�!งไม�ไดำ0> 5. ผู้ลข้องการุย.!นค&ารุ0องติามมาติรุา 10 ค.อ เม.!อศาลน�'นม�ค&าส�!งรุ�บัดำ&าเน นการุอย�างใดำให0แล0วิ ม�ผู้ลเท�าก�บัค9�ควิามไดำ0ดำ&าเน นกรุะบัวินพ่ จารุณาในศาลท�!ม�เข้ติอ&านาจท�กปรุะการุ

ติ�วิอย�างฎ�กา- ฎ.1644/2519 (ปรุะช้�มใหญ�) วิ�นน�ดำส.บัพ่ยานโจทก2 อ�นเป�นน�ดำแรุก ทนายโจทก2ป?วิยอย9�ท�!จ�งหวิ�ดำอ.!น และแพ่ทย2ให0ควิามเห=นวิ�าสมควิรุพ่�กรุ�กษาติ�วิจรุ ง ทนายโจทก2ย.!นค&ารุ0องข้อเล.!อนติ�อศาลช้�'นติ0นท�!ทนายโจทก2ป?วิยอย9�เม.!อเวิลา 10.00 น. ซึ่,!งย.!นหล�งจากเวิลา 9.00 น.ท�!น�ดำไวิ0 และศาลเดำ มรุออย9�จน 10.05 น. จ,งม�ค&าส�!งวิ�าโจทก2ข้าดำน�ดำพ่ จารุณาให0จ&าหน�ายคดำ� ดำ�งน�' จะถึ.อวิ�าโจทก2ข้าดำน�ดำพ่ จารุณาม ไดำ0 เพ่รุาะกรุณ�ดำ�งกล�าวิ ถึ.อวิ�าโจทก2ไดำ0ข้อเล.!อนคดำ�ก�อนลงม.อส.บัพ่ยานแล0วิ (ติามมาติรุา 10)