33
ﺧﺪا ﻧﺎم ﺑﻪ ﻣﻮﻓﻖ ﺧﺎﻧﻮاده رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ) اول ﺑﺨﺶ( ﮔﺮا ﻣﻚ ﻓﻴﻠﻴﭗ ﺑﺎﻗﺮي ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻣﻬﺪي ﻣﺤﻤﺪ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻌﺎوﻧﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻮﺳﻌﻪ و آﻣﻮزش ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ

روانشناسی موفقیت 1

  • Upload
    khodaei

  • View
    28

  • Download
    3

Embed Size (px)

DESCRIPTION

موفقیت

Citation preview

Page 1: روانشناسی موفقیت 1

به نام خدا

)بخش اول(روانشناسي خانواده موفق فيليپ مك گرا

محمد مهدي شريعت باقري

معاونت منابع انساني مديريت آموزش و توسعه منابع انساني

Page 2: روانشناسی موفقیت 1

والدين عزيز، مي خواهم در نقش فرزند والديني مهربان اما تا حدودي ناكارآمد در امر فرزندپروري، در نقش من هم . يك پدر و يك همسر و در جايگاه يك متخصص بهداشت رواني با شما درباره خانواده صحبت كنم

ن هم مثل شما به خانواده ام م. مثل شما نگران فرزندانم هستم و ميل دارم با شما در اين باره صحبت كنمبيش از هر چيز ديگري در دنيا عشق مي ورزم و مي خواهم هميشه اعضاي خانواده ام سالم و تندرست و خوشبخت و در هر كاري كه انجام مي دهند موفق باشند، چه در جمع كوچك و صميمي خانواده و چه در

ين است كه از تمام چيزهايي كه مي توانند بر خانواده بنابراين وظايفي كه ما والدين بر عهده داريم ا. جامعهخوشبختي خانواده ما را تهديد ما بايد نسبت به چيزهايي كه آرامش و. ما تاثيرگذار باشند آگاه باشيم

اگر . خواه اين عوامل از خارج خانواده نشات گيرند و خواه از داخل خانواده. كنند كامال هشيار باشيم مير فرزندان مان نداشته باشيم ممكن است پيام ها و اطالعاتي كه از سوي رسانه هاي نظارت هدفمندي ب

آن ها در برنامه هاي تلويزيوني، . هاي اخالقي ايشان شود گروهي به آن ها منتقل مي شود سبب افول ارزش. تعارضندموسيقي ها و فيلم هاي سينمايي با قهرمانان و شخصيت هايي مواجه شوند كه با ارزش هاي ما در

شكي . اين وظيفه ما به عنوان رهبر خانواده است كه بكوشيم به جاي تشديد اين تاثير با آن مقابله كنيمنيست ما والدين تنها عامل تاثيرگذار بر فرزندان مان نيستيم بنابراين بايد كاري كنيم كه تاثير ما بر زندگي

.آن ها بهتر و بيشتر از ساير عوامل باشدبراي بدست . تمام آنچه براي رسيدن به اين هدف به آن نيازمنديم انرژي و طرح و برنامه اي مناسب است

آوردن انرژي الزم، فقط بايد شعله عشق را در درون قلب تان روشن نگاه داريد و بدانيد كه از قدرت و انرژي يايي كه به نظر من كامال آشفته الزم براي ايجاد محيطي جهت رشد و تعالي فرزندان و خانوده تان در دن

اين است كه به شما بگويم براي روانشناسي خانواده موفق هدف من از تاليف كتاب . است برخورداريدهدايت خانواده خود در راه نيل به اين هدف و مقابله با عوامل مزاحم، چه كارهايي را بايد و چه كارهايي را

كنم موفقيت را تعريف كنيد و گام هاي الزم براي دستيابي به آن قصد دارم به شما كمك. نبايد انجام دهيد .را برداريد اهميت خانواده: فصل اول

. اهميت خانواده از آنجا ناشي مي شود كه تنها عاملي است كه بيشترين تاثير را در پيشرفت آتي فرد داردخانواده نقش تعيين كننده اي در سرنوشت شما و ديدگاهي كه نسبت به خود داريد ايفا مي كند و در مورد

غات يك زبان هيچ يك براي انسان به همين دليل است كه در ميان تمام ل. فرزندان تان نيز چنين خواهد بوددر يك خانواده چهار نفره معمولي، پنج شخصيت مجزا وجود دارد؛ چون . نيست» خانواده«معنادارتر از واژه

خانواده شما » جمعي شخصيت«. بايد شخصيت جمعي خانواده را نيز در محاسبه خود به شمار آوريدها و قوانين موجود در خانواده، ارزش هاي خانوادگي، مجموعه اي است از شخصيت ها، خرده نظام ها، نقش

شخصيت جمعي . ، معيارها و توقعات و عقايد و باورهاي مشترك)يا فقدان آن(صميميت و همبستگي اعضاخانواده تاثيرگذارترين عامل . تواند سبب قوام و تقويت خانواده يا بر عكس فروپاشي آن شود خانواده شما مي

ممكن است براساس تجربيات گذشته خود فكر كنيد كه خانواده شما چنين تاثير . تدر شكل دهي افراد اس .قدرتمندي نداشته است، اما چه بخواهيد چه نخواهيد اينگونه است

Page 3: روانشناسی موفقیت 1

والدين، سرپرست خانواده هستند و بنابراين نقش باورنكردني در شكل دهي به :اهميت پدر يا مادر بودنآيا طرح و هدف مشخصي براي موفقيت در -: مي خواهم از شما بپرسم. بافت، جو عاطفي و كيفيت آن دارند

آيا شما در خانواده، محيطي ايجاد كرده ايد كه سبب شكل گيري حس -تان در ذهن داريد؟ تربيت فرزندانآيا خانواده شما قادر است -آرامش، امنيت، تعلق خاطر، اعتماد به نفس و قدرت در فرزندان تان شود؟

د؟ با پاسخگويي به اين سواالت تان را برآورده كند و قابليت هاي آن ها را شكوفا ساز ي فرزنداننيازهاتوانيد وضعيت خودتان را ارزيابي كنيد، چون اگر بخواهيد بنايي كه زندگي فرزندان تان بر آن استوار مي

عنوان پدر يا مادر، واالترين و نقش شما به . است را تقويت كنيد ناگزير بايد ابتدا خودتان را ارزيابي كنيدمهمترين نقشي است كه در تمام زندگي داشته ايد و به اعتقاد من با برخورداري از دانش كافي و ابزارهاي

مي دانم كه از قوي ترين و مهم ترين مولفه الزم براي موفقيت . مناسب از عهده اين وظيفه برمي آييداما . است كه از صميم قلب به فرزندان تان داريد» د و شرطيعشق بي قي«اين مولفه كليدي . برخورداريد

براي اينكه پدر يا مادر خوبي باشيد، تنها عشق به فرزندان و خيرخواهي براي آن ها كافي نيست چون شما شما بايد هشيار و مسئوليت پذير بوده و ابتكار عمل را به . تنها عامل تاثيرگذار در زندگي آن ها نيستيد

والدين همواره براي آنكه بتوانند تعيين كننده سرنوشت فرزندانشان باشند، بايد نقش عوامل . دست گيريدآن روزها كه تنها معدودي از دانش آموزان تنبل مدارس مرتكب تقلب از . محيطي متعددي را خنثي كنند

نش آموزان روي برگه دانش آموزان با هوش مي شدند گذشته و اكنون مي بينيم كه بيش از نيمي از داگذشت آن زماني كه بچه ها براي خريد داروهاي غيرقانوني و مواد مخدر . مدارس مرتكب تقلب مي شوند

مجبور بودند به جاي خاصي در محالت بد شهر بروند، آن ها اكنون مي توانند بدون آنكه از منزل خارج به نظر من . دمي آن ها نشسته ايدشما در ده ق شوند، از طريق اينترنت اين كار را انجام دهند حال آنكه

نمي خواهم بگويم كه مي توان كودكان را از . كودكان امروزي نسلي هستند كه به همه چيز دسترسي دارندمن مي توانم به شما كمك كنم جنبه هاي . تمامي عوامل منفي و وسوسه هاي جهان امروز برحذر داشت

ما نمي توانيد همه عوامل منفي را از بين ببريد، بايد چون ش. مثبت زندگي فرزندان تان را افزايش دهيدشما بايد . تجربيات، ارزش ها و باورهاي مثبت و مفيدي را فراهم كنيد كه تاثير عوامل منفي را خنثي كنند

اين كار را انجام دهيد حتي اگر فرزندان تان نخواهند و در برابر شما مقاومت كنند، حتي اگر هر روز با .كل مواجه شويدميليون ها مش

امروز در سن دو، سه، چهار، پنج، شش يا شانزده سالگي با آن ها داريد، تعيين كننده برخوردي كه شماشما در حال تربيت و پرورش بزرگساالن آينده . سالگي است 44، يا 34، 24سرنوشت و رفتار آن ها در سن

انند خانه جديدي كه بايد از پي ساخته شما امروز در حال ساختن آينده آن ها هستيد، درست م. هستيدنيروهاي طبيعي و فرسايش وقتي خانه اي ساخته مي شود، به محض تكميل شدن در معرض تاثير. شود

حال اين سوال مطرح است كه آيا پي آن تخريب مي شود يا سقفش آب مي دهد؟ پا بر جا مي . گيرد قرار ميرابر فشارهاي زندگي و محيط خود مقاومت مي كنند يا در برابر ريزد؟ آيا فرزندان شما در ب ماند يا فرو مي

مشكالت طاقت نمي آورند و فرو مي پاشند؟ آيا از آمادگي الزم براي مواجهه با آنچه پيش روي شان است برخوردارند؟ پاسخ اين سواالت تا حدود زيادي به نحوه تربيت فرزندان تان، ارزش ها و رفتار آن ها، توانايي

اي تصميم گيري مستقل و اينكه چقدر براي آن ها حرمت قايل شده ايد و استعدادهاي آن ها را شان بر

Page 4: روانشناسی موفقیت 1

شما امروز بزرگساالن آينده را تربيت مي كنيد و اساس خانواده هاي آينده را . پرورش داده ايد، بستگي دارداهيد اما ممكن است ندانيد در واقع شما بهترين ها را براي فرزندان و خانواده تان مي خو. تدارك مي بينيد

در اين زمينه به شما كمك خواهد » داشتن طرح و برنامه اي خوب«. كه چگونه به اين هدف دست يابيدشخصيت و منش شما بر نحوه انجام وظايف تان به عنوان يك پدر . سرآغاز اين مسير خود شما هستيد. كرد

تاثيرات بدي كه والدين تان بر شما داشته اند و اگر تمامي دردها و گذشته ها، . و مادر تاثيرگذار استروحيات بد شما، از بين نروند، آنگاه هر چقدر هم كه در مورد شيوه هاي فرزندپروري موفق، اطالعات داشته باشيد باز هم ضعف معيارها و ارزش هاي شما، جلوي پيشرفت و موفقيت خود، فرزندان و خانواده تان را

واقعيت شخصي . ناميده مي شود» حقيقت شخصي«من همگي ما چيزي داريم كه به اعتقاد .خواهد گرفتاگر باور نداشته باشيم كه ما و خانواده مان سزاوار موفقيت . شما برداشت و تصور شما از خودتان است

اگر تصور كنيد كه شهروند دون پايه اي هستيد و سزاوار بهترين ها . هستيم، هرگز موفق نخواهيم شدبه همين دليل . نگاه كه حاصلي براي خود و خانواده تان داريد متناسب با اين باور شما خواهد بودنيستيد آ

است كه شما بايد اول به خود بپردازيد تا مطمئن شويد آنقدر احساس ارزش و سزاوار بودن مي كنيد كه .بهترين ها را براي خانواده خود بخواهيددان به ميان مي آيد هيچكس نيست كه اين قواعد را به شما بياموزد وقتي پاي تشكيل خانواده و پرورش فرزن

وقتي شما هيچ آموزش رسمي اي در مورد شيوه هاي صحيح فرزندپروري . و شما در اين بازي تنها هستيداما چون آن ها نيز شيوه . دريافت نمي كنيد، مجبور مي شويد در اين راه والدين تان را الگوي خود قرار دهيد

با مطالعه اين . حيح فرزندپروري را نياموخته اند، معموال نمي توانند الگوي مناسبي براي شما باشندهاي صكتاب مهارت هاي الگودهي، انضباط و تربيت، بحث و گفتگو، ارتباط، پرورش هوش، افزايش حرمت نفس و

هم براي ايجاد جوي اعتماد به نفس، كنترل رفتار، و هدايت خانواده را كه هم براي پرورش فرزندان واگر اين مهارت ها را . مناسب در خانواده مفيد است ياد مي گيريد و با نحوه بكارگيري آن ها آشنا مي شويد

.درست فرا بگيريد، از اين به بعد پرورش فرزندان برايتان كار ساده اي خواهد بود پنج عامل براي داشتن يك خانواده موفق: فصل دوم

. به كودك ياد مي دهيد چطور در مسير صحيح گام بردارد تا وقتي بزرگ شد از آن فاصله نگيرد ضرب المثل هااي ن به نوبه خود مانند ستارهخانواده اي است كه هر يك از اعضاي آ» خانواده موفق«منظور من از

فاده مي كنند و از وضعيت و موقعيت همگي از موفقيت ها، مهارت ها، و استعدادهاي شان است. درخشند ميآن ها در خانواده، مورد عالقه، . زندگي آن ها سرشار از اميد، شور و شوق و انرژي است. خود راضي اند

محبت و احترامند و هر چه را كه براي تبديل شدن به افرادي توانمند، سالم، و متكي به نفس نيازمند آنند، پنج عامل موفقيت خانواده . خيال نيست و مي توان به آن دست يافت موفق بودن خواب و. بدست مي آورند

كه در اين فصل آن ها را فرا خواهيد گرفت، در صورتي كه به عنوان اصول اساسي زندگي خانوادگي به كار همين عواملند كه به . بسته شوند، به شما در بهبود كيفيت خانواده و ارتقاي كاركرد آن كمك خواهند كرد

.ك مي كنند خانواده تان را به سمت شادي، رضايت مندي، عشق و عالقه بيشتر رهنمون سازيدشما كم

Page 5: روانشناسی موفقیت 1

ايجاد يك نظام خانوادگي مبتني بر محبت و پذيرش: عامل اولاولين نياز هر فردي نياز به پذيرش است، يعني هر كسي نياز دارد به كسي يا چيزي احساس تعلق خاطر

اگر نياز فرزندان تان به تاييد و پذيرش، . ه شما قوي تر از هر جاي ديگر استنياز به پذيرش در خانواد. كنداين مساله جاي . در خانواده تامين نشود، آن ها براي برآورده ساختن اين نياز به هر جايي پناه خواهند برد

اگر . ده باشدتامل بسيار دارد چون قطعا شما نمي خواهيد كه كانون وابستگي فرزندان تان جايي به جز خانواشما نيازهاي فرزندان تان را در خانواده تامين كنيد، احتمال آنكه آن ها جذب گروه هاي نامناسب و خالفكار

فرزندان من حق دارند احساس كنند كه من و ديگر اعضاي خانواده دوست شان . شوند كمتر خواهد شدن ها احساس تنهايي كنند يا فكر كنند در من هرگز نمي خواهم كه آ. داريم و به آن ها احترام مي گذاريم

من مي خواهم فرزندانم بدانند كه آن ها را همينطور كه هستند دوست شان دارم و به . خانواده جايي ندارندممكن است با تمام كارهاي آن ها موافق نباشم اما هرگز . آن ها افتخار مي كنم و همواره در كنارشان هستم

حال چطور مي توان جو پذيرش را در خانواده خود حاكم . م و طردشان نمي كنمآن ها را از خودم نمي ران :در ادامه فهرستي از راهبردهاي موثر در اين زمينه ارائه شده است. كنيم

براي اينكه خانواده خود را در وضعيت پروژه قرار دهيد، .خانواده خود را به مثابه يك پروژه قرار دهيد. 1شته باشيد، در واقع اگرچه ممكن است از نظر شما كمي زياده روي باشد، اما بايد بايد از خودگذشتگي دا

در برنامه كاري خود تجديد نظر كنيد يا از برخي برنامه هاي كاري خود صرف - : كارهاي فوق را انجام دهيدوزمره خود را برنامه معمول امور ر –. نظر كنيد تا وقت بيشتري براي گذراندن با فرزندان تان داشته باشيدان هنگام خواب مثال براي فرزندان ت. تغيير دهيد تا بتوانيد وقت بيشتري را به فرزندان تان اختصاص دهيد

روزي يك . با خانواده تان قرار مالقات بگذاريد و به آن پايبند باشيد –. ها بازي كنيد قصه بگوييد، با آنان تان كمك كنيد كه اهدافي را براي خودشان تعيين به فرزند –. ساعت وقت به خانواده تان اختصاص دهيد

فرزندان . خانواده اي كه در وضعيت پروژه قرار دارد، خانواده اي هدفمند است. كنند و آن ها را تحقق بخشنداين آمادگي ذهني را براي خود ايجاد كنيد كه گام –. شما در زندگي خود نياز به هدايت و راهنمايي دارند

انجام بده، –باش «روشي كه در اين زمينه امتحان خودش را پس داده، روش . در مسيري طوالني نهاده ايداست؛ يعني اگر متعهد باشي و هر كاري كه به اين منظور الزم است را انجام بدهي، آنگاه به » داشته باش

فكر نكنيد كاري كه مي خواهيد انجام بدهيد كاري است كه . باشي، خواهي رسيدآنچه مي خواهي داشته .ادامه دارد... فرزندپروري كاري است كه تا . يك هفته يا يك ماه طول مي كشد يا مدت زمان مشخص دارد

وضعيت پروژه را تا زماني كه اصالت وجود هر يك از اعضاي خانواده را كشف و به ظهور . 2هر يك از فرزندان شما با مجموعه منحصر به فردي از مهارت ها، توانايي ها، عاليق و . كنيد برسانيد حفظ

پا به عرصه –آن ها را شكل مي دهند » خويشتن اصيل«كه همگي به همراه هم هويت اصلي و –استعدادها الزم است تجلي تمامي اين توانمندي ها و قابليت هاي آن ها منحصر به خودشان است و . گذارند وجود مي

كشف اصالت وجودي فرزندان و مهارت ها و قابليت هاي منحصر به فرد آن ها كاري بس شگفت انگيز . يابدجا كلمه اصيل را آنطور كه به نظر خودم در مورد بچه ها معني مي دهد تعريف نمن مي خواهم در اي. استندازه ديروز مفرح و لذتبخش است و فردا هم كودكان اصيل، اميدوارند و احساس مي كنند كه امروز به ا. كنم

Page 6: روانشناسی موفقیت 1

اين بچه ها نسبت به آنچه در زندگي شان روي مي دهد و آنچه . به اندازه امروز مفرح و لذتبخش خواهد بودآنان عاليق و ويژگي . آن ها در مورد خودشان احساس خوبي دارند. قرار است روي دهد شور و شوق دارند

زندگي آن . آن ها از اعتماد به نفس و خويشتن پذيري برخوردارند. مي دهد هايي دارند كه به آن ها انرژيها مانند جعبه مدادرنگي پر از رنگ هاي روشن است و هر روز در پي انجام كارها يا كشف چيزهايي هستند

يك كودك اصيل، كودكي شاد و خوشحال است و چون روحيه اي مثبت دارد، به . كه به آن ها عالقه دارندت ممكن است لجبازي و نافرماني كند آن ها هم به خود و هم به ديگران احترام مي گذارند و به اندازه ندر

مشكل اين است كه احتماال خويشتن اصيل فرزند شما در . سن خود مسئوليت پذير و قابل اعتماد هستندنو، يك دست و كفش هاي كتاني. ابتدا مانند يك جفت كفش كتاني نو، پاك، يك دست و نو بوده است

اگر آن ها را در جاكفشي بگذاريد و . خوش ساخت هستند و هيچ خط و خشي روي آن ها وجود نداردها را مي پوشد و با آن ها بيرون رزندتان آناستفاده نكنيد همچنان نو و دست نخورده مي مانند، اما وقتي ف

و به تدريج فرسوده مي شوند و وقتي مي رود، آسيب مي بينند و كثيف مي شوند، كف آن ها ساييده شده . ها روزي نو بوده اند به آن ها نگاه مي كنيد براي تان مشكل است تصور كنيد كه روزي نو بوده اند، اما آن

خويشتن اصيل فرزندان شما نيز مانند آن كفش هاي كتاني در معرض فرسودگي قرار مي گيرد چون روزگار همان نوشته يا –ي آن ها چيزهايي مي نويسيد و اين تجارب زندگي در لوح وجود –و از جمله خود شما –

.به تدريج حقيقت وجودي آن ها را تغيير مي دهند -ها زندگي با سختي و دشواري توام است و براي همين است كه خانواده بايد براي كودك حكم يك مامن را

با انتظارات اطرافيان منش و رفتار خود را كودكان در مواجهه با اين تجارب زندگي به تدريج. داشته باشداما در هر حال اين خويشتن . كنند و خويشتن اصيل آن ها در پس اين انتظارات پنهان مي شود هماهنگ مي

اصيل در وجود آن ها از بين نمي رود و همچنان وجود دارد، ولي مشكالت و تجارب زندگي سبب پوشيده يك خويشتن اصيل نهفته است و شما ) ونيز خود شما(فرزندان شما در درون هر يك از. شدن آن شده است

در ادامه توصيه هايي . وظيفه داريد جو خانوادگي مناسبي ايجاد كنيد كه سبب بروز و آشكار شدن آن شودارائه مي شود كه به شما در كشف و به ظهور رساندن اصالت و استعدادها و عاليق نهفته و پنهان هر يك از

:كند تان كمك مي فرزندانبه فرزندان تان امكان دهيد كه در زمينه هاي مختلفي چون موسيقي، هنر، نمايش و تئاتر، -

فرزندان تان را تشويق كنيد كه مسائل .تجربه كسب كنند... علوم، ادبيات، رهبري، سفر، ورزش و ه دهيد كه فعاليت هاي مختلف به آن ها اجاز. مختلف را تجربه كنند تا دريابيد در درون شان چه مي گذرد

به دقت به فعاليت ها و تجاربي كه فرزندان تان بطور طبيعي جذب آن ها مي شوند توجه . را دنبال كنندمراقب باشيد دوباره فعاليت ها و تجاربي را انتخاب نكنيد كه مورد عالقه خودتان هستند يا فكر مي . كنيد

–! انتخاب را به عهده خودشان بگذاريد كمي خطرپذيري بد نيستها عالقمندند؛ تان به آنكنيد فرزندان سعي كنيد استعدادهاي خاص فرزندان خود را ببينيد و بشناسيد و آن ها را ترغيب كنيد كه اين

دوست دارد كه دكمه هاي پيانو را بزند او اگر فرزندتان .استعدادها را در وجود خودشان پرورش دهنداگر مي بينيد كه فرزندتان به رياضيات يا جدول و معما عالقمند است ممكن است . را به كالس پيانو ببريد

Page 7: روانشناسی موفقیت 1

در زمينه رياضيات يا علوم استعداد داشته باشد؛ در اين صورت مي توانيد با بردن او به نمايشگاههايي كه در ر برگزار مي شوند، با خريدن يك كامپيوتر يا انجام آزمايش هاي علمي به همراه زمينه علوم و كامپيوت

شما بايد استعدادهاي فرزندتان را بشناسيد تا بتوانيد ضمن تقويت . يكديگر اين استعدادها را تقويت كنيديگانگي و براي –. شان و انجام فعاليت هاي شان تشويق كنيد اين استعدادها، آن ها را در پيگيري اهداف

عاليق، تمايالت، و استعدادهاي .منحصر به فرد بودن فرزندتان ارزش قائل شويد و او را تشويق كنيدخاص هر شخصي، صرفنظر از اينكه چقدر ممكن است با عاليق، تمايالت، و استعدادهاي ديگران تفاوت

والدين اغلب فقط .يدبه كارهاي درست فرزندان تان توجه داشته باش –. داشته باشد، ارزشمند استتوجه دائمي والدين به كارهاي غلط فرزندان شان . كنند شان را به آن ها گوشزد ميكارهاي نادرست فرزندان

نه تنها الزم است كه فرزندان تان را تشويق كنيد . شود عزت نفس و ابتكار عمل كودكان مي سبب كاهشمي توانيد اين كار را با گفتن عباراتي . ترغيب بكنيدبلكه الزم است آن ها را به انجام كارهاي درست نيز

انجام » خوشحالم مي بينم اتاقت را تميز كرده اي«، »انجام دادن تكاليف مدرسه كار ارزشمندي است«نظير، قدرداني از رفتارهاي درست كودكان نقش به سزايي در شكل گيري شخصيت و افزايش عزت نفس آن . دهيد

ما اغلب فكر مي كنيم كه . نيات خوب فرزندان تان توجه داشته باشيد به مقاصد و –. ها داردبه جاي اينكه در چنين مواقعي زود آن ها را سرزنش . بدرفتاريهاي فرزندان مان عمدي و با قصد قبلي است

اگر شما او را سرزنش كنيد و به او بگوييد . كنيد، لحظه اي فكر كنيد كه شايد آن ها قصد بدي نداشته اند. ه بچه بدي است، فرزندتان اين حرف شما را به دل مي گيرد و خودش هم باور مي كند كه بچه بدي استك

هرگز سعي نكنيد وقت فرزندان تان را با فعاليت –. و اين مساله مشكالتي جدي به دنبال خواهد داشتد كه كودك از اين كار مي تواند نتيجه معكوس در بر داشته باشد و سبب گرد .هاي مختلف پر كنيد

اگر فضاي خانواده را طوري ترتيب دهيد كه فرزندان . فعاليت موردنظر زده شود و در نهايت آن را رها كند –به اراده خودشان و يا تشويق و حمايت شما -تان بتوانند استعدادها، مهارت ها، و عاليق خاص خود را .اهد شدبررسي و كشف كنند، آنگاه اصالت وجودي آن ها نمايان خو

فرزندان تان به شما و . كاري كنيد كه در خانواده تان احساس امنيت و آرامش برقرار شود. 3همسرتان به ديد پايگاهي مستحكم و امن مي نگرند، و فضاي خانواده شما بايد به گونه اي باشد كه هرگاه

آن ها بايد . اعضاي آن شك نكنند فرزندان تان از آن خارج مي شوند نگران اوضاع آن نباشند و به وفادارياما وقتي كه آن ها در خانواده اي زندگي مي كنند . بدانند كه الزم نيست در مورد اوضاع خانه نگران باشند

كه در آن جوي از تعارض زناشويي و خصومت آشكار، دعوا و درگيري و ديگر مصاديق خشونت، ميان دو امنيت و ايمني مي نگرند حاكم است، ديگر احساس امنيت و نفري كه كودكان به آن ها به ديده پايگاه

اما چه . آرامش نمي كنند بلكه به تدريج دستخوش احساس عدم امنيت و ترس از فروپاشي خانواده مي شوندكار مي توانيد بكنيد كه خانواده شما ميدان جنگ نباشد و به پايگاهي امن و مستحكم براي فرزندان تان

:توصيه هاي ارائه شده كه عمل به آن ها شما را در اين راه ياري خواهد كرد بدل شود؟ در ادامهكه با داد و فرياد و توهين –دعوا و درگيري .نگذاريد فرزندان تان شاهد دعوا و درگيري شما باشند -

ا را در حضور بچه ها دست كمي از بدرفتاري با بچه ها ندارد و اين كار عواطف آن ه –و تحقير همراه است

Page 8: روانشناسی موفقیت 1

اگر نمي توانيد خشم و عصبانيت خود را كنترل كنيد و بحث و اختالف نظر شما به . دار مي كند جريحهعوض حل مساله، به دعوا و درگيري ختم مي شود، الاقل اين كار را در حضور بچه ها انجام ندهيد و نگذاريد

براي بچه ها مهم . ست برداريدد» حق با كيست«از دعوا بر سر اينكه -.آن ها متوجه اين مساله شوند –. نيست كه حق با كدام يك از شماست، آن ها فقط مي خواهند كه شما دست از دعوا و درگيري برداريد

واقعيت اين است كه شما نمي . اين واقعيت ندارد. نگوييد كه نمي توانيد عصبانيت خود را كنترل كنيدبا رئيس خودتان دعوا كرده ايد؟ در رستوران با دوستان آيا تاكنون . خواهيد عصبانيت خود را كنترل كنيد

تنها كسي كه مي توانيد او را كنترل . بينيد، شما در جايي كه نمي توانيد دعوا كنيد دعوا نمي كنيد تان؟ ميكمي تامل كنيد و ببينيد با كنترل نكردن خشم و عصبانيت تان به آن ها چه چيزي . كنيد خودتان هستيد

وقتي اختالف نظرتان با يكديگر حل و فصل مي شود، كاري كنيد كه فرزندان تان – .ياد مي دهيدوقتي اختالف تان حل شد و به تفاهم رسيديد يك دقيقه آرامش خود را .نيز از اين مسئله آگاه شوند

شما . با گفتار خود فرزندان تان را آزار ندهيد –. حفظ كنيد و محبت تان را به يكديگر نشان دهيدوقتي بر سر آن ها داد مي زنيد، از آن ها ايراد مي گيريد، يا آن . فردي مهم در زندگي فرزندان تان هستيد

وقتي نمي گوييد كه به آن ها افتخار مي كنيد و دوست . گذاريد ها مي ا تحقير مي كنيد تاثير بدي بر آنها رعادت كنيد كه .مي و پشتيبان يكديگر باشيدهمواره حا –. گذاريد شان داريد نيز تاثير بدي بر آن ها مي

براي اين كار كافي است . در خانواده روزي الاقل يك بار حمايت و پشتيباني خود را به يكديگر نشان دهيدمي دانم كه زندگي « ، يا ».امروز وقتي كه سر جلسه امتحان هستي به تو فكر مي كنم«: كه مثال بگوييد

عباراتي از ».نظر مي رسد ولي اين را بدان كه همه ما در كنارت هستيمبعضي وقت ها عجيب و غريب به اين دست، گاهي اوقات در زندگي كودكان بسيار تاثيرگذارند و ما ممكن است از اين مساله اطالع نداشته

پذيرش اعضاي خانواده به معني پذيرش . با رفتار نادرست برخوردي صريح داشته باشيد –. باشيمبلكه به معني ارزش قائل شدن براي آن ها به عنوان يك انسان و . ا و رفتارهاي آن ها نيستتمامي نگرش ه

بي احترامي كند، –اگر كسي رفتار زشت و ناپسندي داشته باشد . يافتن نقاط ضعف و قوت ايشان استكنيد كه توانيد با او طوري برخورد مي –بدرفتاري نشان دهد، مشروبات الكلي يا مواد مخدر مصرف كند

رفتارت «: مثال مي توانيد بگوييد. بفهمد رفتارش ناپسند بوده است ولي در عين حال عزت نفسش حفظ شودكنم چون مي دانم كه ويژگي هاي سرزنشت نمي. دانم آدم بدي نيستي براي من قابل تحمل نيست چون مي

ازه نمي دهم طوري رفتار كني كه اج. مي دانم كه مي تواني رفتار بهتري داشته باشي. شخصيتي خوبي داري ».بايد رفتارت شايسته شخصيت تو باشد. خوبي هايت زير سوال برود

در يك خانواده سالم و منسجم، هر . به نقش و جايگاه هر يك از اعضاي خانواده احترام بگذاريد. 4ه نقشي دارد كه اگر در واقع، هر كسي بايد احساس كند و بداند در خانواد. يك از اعضا نقش و هدفي دارند

اگرچه نقش ها انعطاف پذيرند و تغيير مي كنند، اما در يك . حضور نداشته باشد يك جاي كار لنگ مي زنددر خانواده نوعي سلسله مراتب . خانواده سالم ميان نقش هاي والدين و فرزندان مرز مشخصي وجود دارد

ه در خانواده نقش هر كسي مشخص باشد بايد براي آنك. حاكم است و هر كسي جايگاه كامال مشخصي دارد :شما

Page 9: روانشناسی موفقیت 1

در يك خانواده موفق، شما به عنوان پدر يا مادر .جايگاه خود را به عنوان مرجع قدرت مشخص كنيد -مي توانيد و بايد رفتاري دوستانه با آن . فرزندتان نيستيد و جايگاه برابري نيز با او نداريد» دوست«در واقع

فرزندان تان بايد شما را يك مرجع قدرت تلقي كنند . ا نبايد مرز ميان شما از بين برودها داشته باشيد، اماگر سعي كنيد دوست آن ها باشيد جايگاه . كه مرز رفتارهاي مطلوب و نامطلوب را برايشان تعيين مي كند

را داشته چون هميشه نمي توانيد نقش دوست آن ها . خود را به عنوان مرجع قدرت از دست خواهيد دادسبب مي شود ، اين تغيير نقش.باشيد و براي تربيت كردن شان ناچاريد نقش پدر يا مادرشان را ايفا كنيد

در خانواده تصميم –. و سردرگمي شوند و احساس كنند به آن ها خيانت كرده ايد كه آن ها دچار تعارضهرگز تبعيض – .وقتي همه چيز گفته و انجام شد، تصميم گيري نهايي با شماست .گيرنده نهايي باشيد

هيچ فرزندي بر ديگري برتري ندارد و شما به عنوان پدر يا مادر نبايد بين فرزندان تان تبعيض .قائل نشويدداشتن بچه ها خيلي زود متوجه تبعيض گذاري مي شوند و اغلب اين مساله را حمل بر دوست ن. قائل شويداين كار شما بر آن ها تاثير مي گذارد و اين تاثير، بعدها خود را در قالب عزت نفس پايين نشان . مي كنند .مي دهد

سعي كنيد زندگي خانوادگي تان آهنگ مشخصي داشته باشد: عامل دوماست ما متعلق به اينجا هستيم، اين چيزي«آهنگي كه مي گويد؛ . يك خانواده موفق آهنگ مشخص دارد

هر خانواده اي .زندگي با اين آهنگ ها آغاز مي شود» .كه پايش مي ايستيم و با هم انجامش مي دهيمآهنگ خانواده اي كه آهنگ خانواده اي كه شش فرزند دارد بسيار متفاوت است از . آهنگ خاص خود را دارد

ر رواني، رنجيدگي، جدايي، ممكن است آهنگ بعضي خانواده ها با آشوب، درد، فشا. باشد تك فرزندي مياين ها آهنگ هاي دلگير و . اعتمادي، اختالف نظر و با اضمحالل معيارهاي ارتباطي همراه باشد بدبيني، بي

من همواره والدين و خانواده ها . ممكن است آهنگ خانواده شما نيز از اين نوع آهنگ باشد. مالل آور هستندو حفظ آهنگي مشخص براي زندگي شان ياري مي نمايم؛ آهنگي كه را آموزش مي دهم و آن ها را در ايجاد

–چون چيزي به نام والدين كامل يا خانواده كامل وجود ندارد –هر چند ممكن است كمال مطلوب نباشد اگر زندگي خانوادگي تان آهنگي ندارد، آهنگ آن دلخواه شما . اما براي تمامي اعضاي خانواده معنا دارد

توانيد آن را تغيير دهيد يا آهنگ جديدي ايجاد كنيد؟ عمل به توصيه هاي زير در اين نيست، چطور مي :زمينه به ما كمك مي كند

خانواده شما نياز به يك برنامه . كاري كنيد كه روند زندگي خانوادگي شما قابل پيش بيني باشد. 1براي . مشخص دارد، برنامه اي كه در آن زمان وقوع رويدادهاي مهم و انجام فعاليت هاي اصلي مشخص باشد

مثال، بايد زمان غذا خوردن، خوابيدن، انجام امور روزمره، انجام تكاليف مدرسه، تماشاي تلويزيون، استفاده از اين كار سبب نوعي انسجام در خانواده مي شود كه هر كسي . مشخص باشداينترنت و مسائلي از اين قبيل

در واقع پيش بيني پذير بودن روند خانوادگي سبب . بر اساس آن مي تواند براي خود برنامه ريزي كندهمچنين فرصتي براي بازي و فعاليت هاي خانوادگي . برقراري نظم و آرامش در محيط خانواده مي شود

اگر هفته اي يك شب . كودكان طبيعتا خالق هستند و از بازي هاي خانوادگي لذت مي برند. اختصاص دهيدرا به بازي يا حل پازل به همراه خانواده اختصاص دهيد، تغييري مثبت در خانواده شما ايجاد مي شود و

Page 10: روانشناسی موفقیت 1

يك راه . دهيد به همراه خانواده خود كارهاي داوطلبانه انجام. فرصتي براي ارتباط و گفتگو فراهم مي آيدديگر براي ايجاد آهنگ در زندگي خانوادگي اين است كه اعضاي خانواده خود را تشويق كنيد كه به همراه

اين سبب مي شود كه احساس موفقيت . هم كارهاي داوطلبانه انجام دهند و به افراد درمانده كمك كنند .يژگي و مشخصه خانواده تان بدل شودكنند و كمك كردن به يكي از معيارهاي زندگي خانوادگي شما و و

اين ارزش ها، باورهايي هستند كه اساس زندگي خانوادگي .ارزش هاي خانوادگي خود را تقويت كنيد. 2با پايبندي به اين ارزش ها و تقويت . شما را تشكيل مي دهند، باورهايي كه شما با آن ها زندگي مي كنيد

يكي از راه هاي انجام اين كار؛ . زندگي خانوادگي خود مي كنيد آن ها، اين آهنگ بسيار ضروري را واردبراي مثال، من و . صحبت كردن درباره ارزش ها و از اين طريق تقويت معيارها و بايدهاي خانوادگي است

همسرم همواره به پسران مان گفته و مي گوييم كه يك عضو خانواده مك گرا بايد چه ويژگي هايي داشته يك مك گرا دروغ نمي گويد، دزدي و تقلب نمي كند، ديگران را مورد تحقير و «: ي گوييممثال م. باشد

بايد براي فرزندان تان توضيح دهيد كه چرا » ...تمسخر قرار نمي دهد و با ديگران بد رفتاري نمي كند و اين رفتارها عادالنه براي اين كار مي توانيد به آن ها بگوييد كه. خانواده شما اين كارها را انجام نمي دهد

.نيستند و نمي توان به آن ها افتخار كرد و فايده اي هم ندارنداغلب . يكي از راههاي انجام اين كار بررسي شجره خانوادگي است. هويت خانوادگي خود را احياء كنيد. 3

طالعات در كسب ا. افراد سرگذشت خانواده خود را فراموش مي كنند و گذشتگان خود را از ياد مي برندآگاهي از تاريخچه خانوادگي، پيوند ميان اعضاي خانواده را . مورد پيشينيان خود را در اولويت قرار دهيد

اين يك پروژه . عالوه بر اين، به همراه خانواده تان اقدام به طراحي يك نماد خانوادگي كنيد. كند تقويت مير مورد ريشه هاي خانواده مي شود و هم ارزشمند خانوادگي است چون هم سبب يادگيري چيزهايي د

.مستلزم همكاري و كار تيمي ميان اعضاي خانواده استاحتماال در خانواده شما چيزهايي وجود دارد كه پسنديده ايد و .براي رفتار معيارهايي قائل شويد. 4

ارها بايد ثابت باشند بسياري از اين معي. تكرار مي شوند و بخشي از معيارهاي رفتاري شما به شمار مي روندمثال از وقتي كه سه سال داشتم پدرم هميشه به من . و حرف و سخني در مورد آن ها وجود نداشته باشد

در حالي كه به چشم پسرم، هر وقت كسي را مي بيني از جايت بلند شو، او را به اسم صدا كن و«: مي گفتابان به ما مي رسيد، من به خانه ما مي آمد يا در خيبنابراين اگر كسي » .كني با او دست بده هايش نگاه مي

دانستم كه بايد چه كار كنم و گيج و دستپاچه نمي شدم، من دقيقا مي دانستم كه بايد چه كار دقيقا ميياد گرفتيم كه . ما در كودكي ياد گرفتيم كه بايد مالحظه ديگران را بكنيم. كنم و اين كار مرا راحت مي كرد

يم، در خانواده ما رسم بر اين بود كه براي رعايت ادب در گفته هاي مان حتما از كلمه خوش رفتار باش. اين ها همگي معيارهاي رفتاري اي بودند كه ما با آن ها بزرگ شديم .استفاده كنيم» متشكرم«و » لطفا«

.وجود معيارهاي رفتاري در خانواده سبب ارتقاء عملكرد آن مي شودشما و هر كس ديگري در خانواده تان كامال در برابر . مسئوليت تصميمات خود را به عهده بگيريد. 5

مسئوليت تصميماتي كه گرفته ايد و مي گيريد صد در صد بر . تصميماتي كه مي گيريد مسئول هستيدي مي كنند زندگ براي آن هايي كه با شما) خوب يا بد(عهده شما است؛ اين تصميمات شما پيامدهايي

Page 11: روانشناسی موفقیت 1

مسئوليت نگرشهايي كه در زندگي خانوادگي تان به آن ها پايبنديد و . ها تاثير مي گذارند دارند، چون بر آنهمچنين در برابر نحوه رفتار و واكنش تان . احساسات و عواطفي كه بر رفتارتان تاثير گذارند با شما است

د كه انتخاب ها و تصميمات شما بر تعامالت تان با فراموش نكني. نسبت به ساير اعضاي خانواده نيز مسئوليد .ديگر اعضاي خانواده تاثير مي گذارد

در يك خانواده موفق، خانواده بر هر چيزي مقدم .پاي خانواده خود و تمامي اعضاي آن بايستيد. 6شما . ار استاست؛ بنابراين وجود وفاداري براي برقراري نظام و آهنگ در خانواده، از ضرورت بسيار برخورد

خانواده تان را فداي دوستان تان نمي كنيد و به هيچ وجه آن ها را از لحاظ اهميت با خانواده تان برابر نمي نخستين جايي كه انسان به آن احساس تعلق . وفاداري به خانواده، متفاوت و فراتر از اين ها است. دانيد

احد به دو ارباب خدمت كنيد و به هر دوي آن ها نيز شما نمي توانيد در آن و. خاطر مي كند، خانواده استاعضاي يك خانواده براي يكديگر وفاداري و از خودگذشتگي . وفاداري از خانواده آغاز مي شود. وفادار باشيد

. آن ها پاي خانواده شان مي ايستند. آن ها در برابر ديگران از يكديگر پشتيباني مي كنند. نشان مي دهند .د و مي روند، اما هر كس تنها يك خانواده دارد كه هميشه خانواده او خواهد بوددوستان مي آين

رسوم و سنت هايي را در خانواده خود برقرار كنيد: عامل سومبنا به تعريف رسوم خانوادگي، فعاليت هايي تكرارپذير، سنجيده، هماهنگ و معنادار هستند و افراد نسبت به

در واقع . نند و اينطور نيست كه هر وقت دلشان نخواست انجام ندهندانجام آن ها احساس تعهد مي كيك ريتم، بدون اين ويژگي هاي مشخص به سطح . تكرارپذيري رسوم و سنت ها نشان از قدرت آن ها دارد

آن رسوم و سنت هايي در خانواده از . يك فعاليت روزمره تنزل يافته و قدرت خود را از دست مي دهد. خوردارند كه به گفته جامعه شناسان، خانواده بدون آن ها با نقصان هاي جدي روبرو استاهميت بسيار بر

مثال نبود آن ها سبب افزايش مشكالت رفتاري فرزندان و تعارضات زناشويي و در مجموع كاهش ثبات افزون بر اين مشخص شده كه رسوم خانوادگي سبب تقويت بنيه جسماني اعضاي . خانوادگي مي شود

مثال مقاومت آن ها را در برابر بيماري ها افزايش مي دهد و فشار خون و ميزان هورمون . واده مي شودخاندر زير راههايي براي برقراري رسوم و سنت هاي خاص در . دهد هاي مربوط به فشار رواني را كاهش مي

:خانواده ارائه مي شودد، روز پدر يا مادر، و وقايع و رويدادهايي از روز تول .براي برگزاري جشن هاي مختلف تدارك ببينيد - 1

اين ها موقعيت هايي . اين دست فرصت مناسبي براي تدارك يك سنت يا حتي يك رسم خانوادگي هستند . هستند كه بار معنايي خاصي دارند و بطور مستقيم به اعضاي خانواده شما مربوط مي شوند

در بيشتر فرهنگ هاي بومي، نوجوانان به هنگام بلوغ بايد مراسم . مراسم نامگذاري برگزار كنيد –2مردم با انتخاب اسم . خاصي را بگذرانند كه غالبا در اين مراسم براي آن ها نام جديدي نيز انتخاب مي شود

وقتي فرزندتان بزرگ تر مي شود و دلش . براي اين كودك، ورود او را به خانواده و جامعه خوشامد مي گويند» ي كتي تو را كاتلينبه جا«خواهد اسم جاافتاده تري داشته باشد بهتر است به او بگوييد از اين به بعد مي . صدا مي كنيم» ابي تو را رابرتبه جاي ر«يا

Page 12: روانشناسی موفقیت 1

داستان هاي خانوادگي چه در مورد رويدادهاي خانوادگي باشند . داستان هاي خانوادگي تعريف كنيد –3اي مربوط، سبب مي شوند افراد در مورد پيشينيان خودشان اطالعاتي بدست و چه در مورد ساير رويداده

ها و ان ها و نشان دادن اساليدها، عكسدر گردهمايي هاي خانوادگي تان زماني را به تعريف اين داست. آورند . هايي در ارتباط با آن ها اختصاص دهيد يادگاري

اي آنكه اعضاي خانواده هنگام صرف شام ارتباط بر .رسوم خاصي را براي شام خوردن برقرار كند -4بيشتري با هم داشته باشند، به هر يك از آن ها فرصت دهيد كه در مورد دو اتفاق خوب و دو اتفاق بدي كه

اين بهترين فرصت براي درد و دل اعضاي خانواده با يكديگر است و . آن روز برايشان افتاده صحبت كنند . ن ها مي شودسبب افزايش صميميت ميان آ

از رسوم خانوادگي عمده به يبراي بسياري خانواده ها، حضور در مراسم مذهبي يك .با هم عبادت كنيد –5مراسم مذهبي خانواده ها را به مجموعه اي از باورها و حمايت ها و نيز به يك قدرت برتر . شمار مي رود

شركت خانواده در مراسم مذهبي . مي آورد ارتباط مي دهد و براي آن ها فرصتي جهت با هم بودن فراهميكي از بهترين راههاي نمايش ايمان و اعتقاد خانواده و ايجاد زمينه ي معنوي براي فرزندان به شمار مي

.رود در روابط خود نقشي فعال داشته باشيد: عامل چهارم

منظور من از ارتباط فعال، گفتگويي . ارتباط فعال، از اركان اساسي يك خانواده موفق به شمار مي رودمعنادار است كه به نياز تك تك اعضاي خانواده به پذيرش، حرمت نفس، تشويق و امنيت خاطر توجه دارد و

اي طرف مقابل خود گوش مي شما به هنگام ارتباط فعال، به حرف ه. در پي برآورده ساختن آن نيازها استدهيد تا منظور او را درك كنيد، پاسخ هايي كه مي دهيد خنثي و فاقد قضاوت ارزشي هستند، گفتارتان بي پرده و صادقانه است و همواره سعي داريد خدشه اي به روابط خانوادگي مستحكم و محبت آميزتان وارد

خانواده فقط درباره مشكالت شان با يكديگر صحبت مي اما متاسفانه اين روزها، اغلب اوقات اعضاي . نشودحتي در بعضي خانواده ها، اعضاي خانواده اصال با هم ارتباط كالمي ندارند و صحبت نمي كنند، و اين . كنند

شواهد پژوهش هاي باليني حاكي از آن است . مساله بيش از آنچه شما تصورش را مي كنيد مشكل ساز استفرزندان يك خانواده به آن دچار مي شوند با ميزان ارتباطات كالمي ميان اعضاي كه ميزان مشكالتي كه

خانواده ارتباط معكوس دارد؛ يعني هر چه ميزان ارتباط كالمي در خانواده كمتر باشد، بچه ها در خارج از ل با يكديگر بنابراين، بايد اعضاي خانواده را به ارتباط فعا. خانه با مشكالت بيشتري مواجه خواهند بود

:در ادامه راهبردهايي به اين منظور ارائه شده است. تشويق كنيدبهتر است در مورد مسائل جزئي، مثل اتفاقاتي كه در .درباره مسائل جزئي و كم اهميت صحبت كنيد. 1

ه با اين كار، ارتباط كالمي ميان اعضاي خانواد. طول روز براي شما يا فرزندتان افتاده است صحبت كنيدتسهيل مي شود و آن ها بهتر مي توانند با هم صحبت كنند و اين مساله به ويژه در مواقع بروز مشكل از

صحبت كردن در مورد مسائل جزئي، راه را براي صحبت كردن در مورد مسائل . اهميت بسيار برخوردار است

Page 13: روانشناسی موفقیت 1

حكم تر مي شود و بهتر و هر چه بيشتر با هم صحبت كنيد پيوندتان با يكديگر مست. كند جدي هموار مي .راحت تر مي توانيد با هم صحبت كنيد

حتما متوجه شده ايد زماني كه با فرزندان تان در محيطي .موقعيت يا زمينه ارتباط را تغيير دهيد. 2مي نشانيد بيشتر احساس امن صحبت مي كنيد نسبت به زماني كه آن ها را روي صندلي يا پشت ميز

اگر آن ها را روي . ر حرف هاي تان را مي پذيرند، و معموال راحت تر صحبت مي كنندكنند، بيشت راحتي ميصندلي، يا پشت ميز بنشانيد آن ها نسبت به شما ظنين مي شوند و حالت دفاعي به خود مي گيرند و با

انجام گوش كردن به همراه فرزندان، همراهي كردن با آن ها در كارهايي كه. شما ارتباط برقرار نمي كنندمي دهند و بازي كردن با آن ها همگي از راههايي هستند كه سبب شكسته شدن ديوارهاي ميان شما مي

.شوند و برقراري ارتباط و صحبت كردن را سهولت مي بخشنداگر فرزندتان كاري انجام مي دهد .خودتان را با خواسته ها و نيازهاي فرزندان تان هماهنگ كنيد. 3

برايتان قابل درك نيست نبايد او را سرزنش كنيد يا مورد انتقاد قرار دهيد بلكه بايد خودتان كه در وهله اول ساله شما به موسيقي رپ عالقمند است و اين موسيقي از راديو پخش مي 14اگر پسر . را با او سازگار كنيد

د را با موسيقي هاي مورد شما نه تنها بايد خو. شود به او اجازه دهيد به موسيقي مورد عالقه اش گوش دهدموضوعات مورد عالقه اش در مدرسه، (عالقه فرزندتان هماهنگ كنيد، بلكه بايد تمامي فعاليت ها و عاليق او

سعي كنيد بفهميد در زندگي و در دل و . هماهنگ شويد...) هاي اينترنتي مورد عالقه او، دوستان و سايت .به عاليق هم احترام بگذاريد براي اينكار الزم است. ذهن او چه مي گذرد

هدف از اين قبيل مباحثات . درباره مسائل و موضوعات حساسي مثل سياست يا مذهب بحث كنيد. 4اين . اين است كه به فرزندان تان ياد دهيد كه چطور عقايدشان را ابراز كنند و چطور ارتباط برقرار كنند

از آن ها اين است كه به كودكان فرصت داده شود تا بحث ها به هيچ وجه جنبه مشاجره ندارند بلكه هدف فراهم آوردن فرصت ابراز وجود براي كودكان يكي از . عقايدشان را آزادانه و بدون ترس از انتقاد بيان نمايند

.راههاي تقويت اعتماد به نفس و ارتقاي مهارت هاي ارتباطي آن ها به شمار مي رودهدف از اين كار تقويت روح مشاركت و همكاري ميان اعضاي .كارهاي دسته جمعي انجام دهيد. 5

نقاشي در و ديوار اتاق ها، تميز كردن خانه، شستن ماشين، رسيدگي به باغچه خانه از جمله . خانواده استكارهاي دسته جمعي فرصت . كارهايي هستند كه مي توانيد آن ها را به اتفاق اعضاي خانواده انجام دهيد

.اي ارتباط و مشاركت در انجام يك كار فراهم مي آورندبسيار مناسبي بر چگونگي مقابله با بحران ها را ياد بگيريد: عامل پنجم

وقوع بحران در خانواده امري اجتناب ناپذير است و اين بحران زندگي خانوادگي شما را تحت تاثير قرار مي در مواجهه با مشكالت نمي هراسند يا يكي از ويژگي هاي برجسته خانواده هاي موفق اين است كه . دهد

در يك خانواده موفق، اعضاي خانواده به يكديگر وفادارند و هر چه بيشتر با . پشت يكديگر را خالي نمي كنندخانواده هايي وجود . مشكالت مواجه مي شوند توانايي بيشتري پيدا كرده و پيوندشان مستحكم تر مي شود

از سوي ديگر، . دستخوش ترس و وحشت مي شوند و از هم فرو مي پاشند دارند كه در مواجهه با بحران ها

Page 14: روانشناسی موفقیت 1

. شك ندارم با خانواده هايي نيز برخورد داشته ايد كه با شديدترين بحران ها برخوردي سازنده و مفيد دارندما بايد بحران را پشت سر بگذاريم و «آن ها بحران ها را مشكالتي حل شدني تلقي مي كنند و معتقدند كه

اين كه آيا يك بحران سبب تباهي مطلق خانواده شما يا : بدانيد» .حتما راهي براي اين كار پيدا خواهيم كرد. تقويت توانمندي و ارتقاء مهارت هاي آن در مقابله با شدايد و مشكالت مي شود، به خود شما بستگي دارد

خانواده شما بايد براي مقابله با بحران ها . بدترين شرايط مي تواند بهترين ها را براي خانواده شما رقم زندبرنامه اي داشته باشد كه حاوي دستور العمل هايي باشد كه به شما نشان دهند در مواقعي كه اوضاع از

همين االن براي . كنترل خارج مي شود و مشكلي در خانواده پيش مي آيد دقيقا بايد چه كاري انجام دهيد :برنامه شما مي تواند هر يك از موارد زير را شامل شود. شويدتدوين اين برنامه دست به كار

آنچه به هنگام بروز بحران اهميت اساسي دارد اين .پيش از آن كه بحراني پيش آيد آماده باشيد - 1جدول زير حاوي فهرستي از عاليم هشدار دهنده اي است كه به شما . است كه براي مقابله با آن آماده باشيد

به عنوان يك پدر و مادر، نسبت به اين . د با يك بحران مواجهيد يا ممكن است مواجه شويدنشان مي دهنناديده گرفتن اين عاليم مي تواند پيامد ناگواري براي فرزندان يا خانواده . عاليم هشدار دهنده هشيار باشيد

.شما در پي داشته باشد

به خطر انداختن خود يا ديگران

فشار رواني افسردگي شديد

بزهكاري و سوء مصرف مواد خشونت

صحبت كردن در مورد انجام يك جرم يا رفتاري خشونت آميز، به ويژه نسبت به خود و با طرح و برنامه

قبلي

از دست دادن عالقه به تمامي فعاليت ها، به ويژه فعاليت هايي كه قبال به آن ها عالقه

داشته است

تمركز بر مشكل به رويدادي خاطر بروز و

ناگوار

عوض شدن دوستان، اعتياد بهترين دوستان جديد فرد به

مواد مخدر

اذعان به عضويت در گروههاي خالفكار

انجام اعمال برنامه ريزي شده، مثل تهيه اسلحه يا خريداري سموم يا قرص هاي

خواب آور

اختالل در اشتها، همراه با كاهش يا

افزايش وزن

ترس شديد، وحشتدرماندگي يا

بي توجهي به وضعيت ظاهري

پايبندي به شيوه اي خاص در لباس

پوشيدن

بخشيدن اموال و دارايي هاي باارزش

فقدان واكنش هاي مشكل در خوابيدنعاطفي و هيجاني نسبت به همه چيز

بي اعتنايي، كرختي ( )و بهت زدگي

كاهش حضور و مشاركت در خانه، كاهش عالقه به تفريح، ورزش يا

يت هاي مورد فعال عالقه

تمايل نامعمول به پنهان كاري

Page 15: روانشناسی موفقیت 1

ارتكاب به اعمالي كه خود يا ديگران را به

خطر اندازد

تحريك پذيري و بي قراري

افت سطح هشياري گيج (نسبت به محيط

)و منگ بودن

پذيري، تحريكتغييرات شديد در

روحيات فردي

تغيير در رفتار و سلوك و كناره گيري

از خانواده

توجهي به وضعيت بي ظاهري

ياد زدودگي، به ويژه كاهش انرژيدر مورد رويدادي

ناگوار

تغيير در عادات خوردن و خوابيدن

دروغگويي مكرر در مورد رفتارها و فعاليت

ها

سوء مصرف مواد مخدر يا الكل

احساسات شديد بي ارزشي و گناه

كابوس هاي شبانه و تصاوير ذهني تكرار شونده از افكار

ترسناك

عدم توجه به ارزش هاي خانوادگي

كاهش نمرات تحصيلي

منزوي ساختن خود فرار از منزل، ترك (

)تحصيل و غيره

مشكل در تمركز يا فكر كردن به راه حل

ها

فرار يا تاخير از دروغ گويي ضعف تمركز مدرسه

بروز تغييرات شديد در رفتار و روحيات

فردي

بي تحريك پذيري و افكار خودكشي قراري

تغيير در عملكرد تحصيلي، تاخير در مدرسه رفتن، فرار از

مدرسه

تخطي مكرر از قواعد و قوانين

داشتن دوست يا فاميلي كه مرتكب رفتاري خشونت آميز يا خودكشي شده

است

توهمات، هذيان ها يا بدبيني شديد نسبت

به ديگران

گم كردن پول، مشكالت خوابمتعلقات شخصي، داروهايي كه براي فرد

تجويز شده

تماشا كردن دائمي موسيقي ها، يا فيلم هاي گروههاي

خالفكار

استفاده از طرز كاهش يا افزايش وزنگفتاري كه شبيه افراد بي سر و پا و معتاد

است

وجود شواهدي از صدمات جسمي و دروغ گويي در مورد

علت آن ها

بروز مشكالتي در داري الگوي خواب و بي

پرخوابي يا كم (فرد )خوابي

قرمز يا سرد و بي روح بودن چشم ها يا آب ريزش بيني بدون ابتال به حساسيت يا آلرژي

به دست آوردن پول، هاي CDلباس و

موسيقي كه منبع آن ها مشخص نيست

ضعف دائمي در توانايي قضاوت

صحيح

پيدا شدن لوله، كاغذ لوله شده، شيشه دارو،

يا وسايل فندك

Page 16: روانشناسی موفقیت 1

مشكوك ديگر در لوازم شخصي فرد

صرف نظر از اين كه هنگام مواجهه با يك بحران چه احساسي داريد، بايد .آرامش خود را حفظ كنيد - 2

خودتان را كنترل كنيد چون با اين كار خود باعث مي شويد ديگر اعضاي خانواده . آرامش خود را حفظ كنيداگر الزم است، كشيدن نفس عميق را تمرين كنيد چون با كشيدن . نيز احساس آرامش و امنيت خاطر كنند

. ميق اكسيژن بيشتري به مغز شما مي رسد و بهتر مي توانيد فكر كنيد و تصميم بگيريدنفس عممكن است براي اين كار الزم باشد شخصا با پليس تماس بگيريد، .احتمال خطر را از بين ببريد –3

را از افراد يا چيزهاي خطرناك را از دسترس دور كنيد، فرزندتان را از ارتباط با برخي افراد باز داريد يا او . دور كنيد) خطر جسمي و يا رواني(محل هاي خطرناك

هرگز به هنگام بروز بحران .سعي كنيد مشكل را برطرف كنيد و به اشخاص كاري نداشته باشيد –4وقتي از دست فرزندتان ممكن است. ها و مشكالت، اعضاي خانواده را مورد حمله يا سرزنش قرار ندهيد

خواهيد او را مورد سرزنش و انتقاد قرار دهيد اما با اين كار، فرزند شما ياد مي گيرد دفعه شويد ب ناراحت ميبعد كه با مشكلي مواجه شد آن را از شما مخفي كند و مطمئن باشيد كه او دفعه بعد هم دچار مشكل

صرف حل اما اگر به جاي آن، انرژي خود را. خواهد شد چون يك مشكل اگر حل نشود، وخيم تر مي شودكردن مشكل كنيد، هم مشكل حل مي شود و هم با سرزنش و تنبيه يك نفر موجب گوشه گيري و انزواي او

. نمي شويدهرگز در مواجهه با بحران ها به يكديگر پشت نكنيد و روابط خانوادگي را .فاصله ها را كنار بگذاريد –5

. ها را كنار بگذاريد و از يكديگر حمايت كنيد در عوض فاصله. در معرض فشار و خطر فروپاشي قرار ندهيددر نظر داشته باشيد كه ارزش روابط شما بيشتر از آن است كه آن را با سرزنش و انتقاد در معرض خطر قرار

اگر اعضاي خانواده در مواقع بحران نتوانند حامي يكديگر باشند، يكپارچگي خانواده به خطر مي افتد . دهيدبراي خانواده اي كه با .ارتباط برقرار كنيد - .مشكالت عمال امكان ناپذير مي شودو همكاري براي حل

بهترين راه انجام اين كار اين است كه از صحبت . بحران مواجه است، ارتباط برقرار كردن امري حياتي استه داستان به فرزندان تان توجه نماييد و ب. كردن دست برداريد و كمي هم به حرف هاي ديگران گوش دهيد

بگذاريد فرزندان تان راحت سوالهايشان را از شما بپرسند و وقتي از . آن ها يا آراء و عقايدشان گوش كنيدمن آماده ام به «يا » خوشحالم كه اين سوال را از من پرسيدي«شما سوال مي كنند با گفتن عباراتي چون

هنگام بروز –. را مورد تشويق قرار دهيد آن ها» سوال هاي تو پاسخ دهم و به نگراني هايت توجه نمايمبحران ها، به اعضاي خانواده اطمينان دهيد كه محيط خانه محلي امن است كه در آن تحت

در يك خانواده سالم، هيچ كس نبايد رفتارهاي ناشايستي چون .حمايت و مراقبت خانواده قرار دارندرواني يا عاطفي و سوء مصرف مواد را تحمل كند، بلكه شما بايد در خالل بحران خشونت فيزيكي، بدرفتاري

شما ياور فرزندان تان . ها در كنار فرزندان تان باشيد و به آن ها كمك كنيد تا بحران را پشت سر بگذارند

Page 17: روانشناسی موفقیت 1

ر داريد من مراقب شما هستم، شما براي من در درجه اول اهميت قرا«: به آن ها بگوييد. محسوب مي شويد. زندگي هميشه اين طور نخواهد ماند«: تان بگوييد افزون بر اين، به خانواده» .كنم و من از شما حمايت مي

ممكن . سعي كنيد وضعيت را تا حد ممكن عادي نگه داريد -» .ما مشكل را پشت سر خواهيم گذاشتد امكان امور روزمره معمول و است نتوانيد همه كارهاي معمول خود را انجام دهيد، اما سعي كنيد تا ح

با –. اين كار سبب القاي آرامش و ثبات در ديگر اعضاي خانواده مي شود. رسوم خانوادگي را حفظ كنيدخانواده شما مجبور نيست .منابعي كه در دسترس داريد تماس برقرار كنيد و از آن ها استفاده نماييد

كه در دسترس شما هستند مثل اعضاي خانواده، معلمان از منابعي. به تنهايي با يك بحران مقابله كندفرزندتان، روانشناس يا مشاور مدرسه، پزشك فرزندتان، گروههاي حمايتي محلي، يا انجمن بهداشت رواني

اين منابع به شما در يافتن راه حل هاي سازنده و به كارگيري . شهر يا استان محل سكونت تان كمك بگيريداز هر راه حلي استفاده كنيد، حتي راه حل هايي –. پس از آن ها كمك بگيريد آن ها كمك مي كنند،

صرف اين كه راه حلي از نظر شما مطلوب نيست دليل .كه در ابتدا تمايلي به استفاده از آن ها نداشتيدكنيد و در مواقع بحران بايد از قضاوت ارزشي اجتناب . نمي شود كه در مورد خانواده تان كارساز واقع نشود

اگر امروز اين مساله را جدي نگيريد . هر راه حلي را كه ممكن است به شما كمك كند مدنظر قرار دهيداگر «ديگر از خودتان نپرسيد .نگران آينده نباشيد –. ممكن است بعدها خانواده تان از اين بابت ضرر كند

برايتان پيش آمد و شما با موفقيت آن به خاطر داشته باشيد كه مشكلي» دوباره اتفاق ديگري بيفتد چطور؟براي –. اگر اتفاق ديگري هم بيفتد، باز با موفقيت آن را پشت سر خواهيد گذاشت. را پشت سر گذاشتيد

اجازه ندهيد كه بي هيچ دليل و معنا و هدفي، متحمل درد و .دردها و رنج هاي خود معنايي پيدا كنيد. هايي كه در زندگي متحمل مي شويد ارزش و معنايي پيدا كنيد سعي كنيد براي دردها و رنج. رنج شويد

منظورم اين است كه وقتي مشكل و واقعه بدي براي يكي از فرزندان يا ديگر اعضاي خانواده تان اتفاق مي افتد مي توانيد از آن درس بگيريد تا در آينده بهتر بتوانيد از او و ديگر فرزندان تان مراقبت و محافظت

مي توانيد شاهد اين باشيد كه فرزندتان از اين رهگذر، چگونگي برخورد و غلبه بر شدايد را ياد مي كنيد، گيرد، مي توانيد به ديگراني كه با مشكالتي شديدتر از مشكل شما دچارند كمك كنيد، مي توانيد با انجام

ايطي كه بحران در آن روي برخي فعاليت هاي اجتماعي معنايي براي درد و رنج خود و تغيير موقعيت و شر .و به اين ترتيب از ديگر خانواده ها نيز محافظت و مراقبت كنيد. داده پيدا كنيد

وقتي اين پنج عامل كليدي در موفقيت خانواده را در خانواده خود به كار گيريد، توجه ديگر اعضاي خانواده گاهي اوقات حتي ساده ترين چيزها . تنيز جلب مي شود و آن ها نيز مي فهمند كه اوضاع تغيير كرده اس

و همه توانند سبب جلب توجه خانواده شما شوند و آن ها را از اين واقعيت كه شرايط تغيير كرده نيز مي .دچيز عوض شده است آگاه نماين

سبك فرزندپروري شما: سومفصل

پرورش فرزندان، از يك سو لذت بخش و از سوي ديگر شبيه يك مبارزه است

Page 18: روانشناسی موفقیت 1

اد آسنر در بعضي موارد اين . تمامي والدين و تمامي كودكان، بدون استثنا شيوه اي براي تعامل با يكديگر دارند

و اين كه آيا با سبك –سبك ارتباطي شما . في و مخرب هستندتعامالت مثبت و سازنده و در موارد ديگر منبر پويايي هاي ارتباطي در خانواده شما و ميزان موفقيت تان به –ارتباطي فرزندتان هماهنگي دارد يا خير

توانايي حل مسائل خانوادگي فرمول جادويي ندارد و محدود به . عنوان يك والد و يك خانواده تاثيرگذار استبلكه مستلزم آن است كه سبك و شيوه فرزندپروري خود را بشناسيد و روشي در پيش . اصي نيستعده خ

سه سبك، شيوه يا سطح .بگيريد كه متناسب با طرز رفتار فرزندتان باشد و سبب هماهنگي ميان شما شوددپروري غالب اگرچه هر يك از ما يك سبك فرزن. مديريتي عمده در ارتباط والدين با فرزندان وجود دارد

داريم اما بايد گفت كه هيچ يك از اين سبك ها دائمي و بي تغيير نيستند و مي توانند در تناسب با تعامالت به ديگر سخن، ممكن است ما در شرايط و موقعيت هاي مختلف، سبك هاي . خانوادگي تغيير كنند

.فرزندپروري مختلفي اتخاذ كنيمسپس به ارزيابي سبك . است كه سبك فرزندپروري خود را بشناسيد نخستين وظيفه شما اين .اقدام كنيد

پس از اين كار به بررسي اين مساله . ارتباطي فرزندتان بپردازيد كه بايد آن را به دقت شناسايي كنيدبپردازيد كه چگونه مي توان بين اين دو سبك موازنه برقرار كرد و چطور اين دو سبك با هم در تعارض يا

آگاهي از اين پويايي هاي ارتباطي، چگونگي انطباق دادن سبك فرزندپروري خود . رار مي گيرندهمخواني قبا سبك ارتباطي فرزندتان و به كار گيري اين دانش، به شما در رسيدن به آنچه مي خواهيد، نياز داريد و

ا، و ويژگي هايي شما خواهيد فهميد كه چگونه بايد نگرش ها، رفتاره. سزاوارش هستيد كمك خواهد كرد .داشته باشيد كه بهترين نتيجه را برايتان به بار آورند

سبك فرزندپروري خود را بشناسيد: مرحله اولجمله مستقيم ذكر شده كه جنبه 30 زيربه منظور اين كه سبك فرزندپروري خود را بشناسيد در جدول

قت بخوانيد و ببينيد چقدر با شيوه آن ها را به د. هاي مختلفي از فرزندپروري را توصيف مي كنند .فرزندپروري شما همخواني دارند

كامال موافق )مستبد( Aبخش موافق

كامال مخالف

مخالف

فكر مي كنم در مورد طرز رفتار فرزندانم انتظارات . 1روشني دارم، و بر اساس همين انتظارات به آن ها پاداش

.مي دهم يا تنبيه شان مي كنم

4 3 2 1

كر مي كنم وظيفه دارم براي خانواده ام اهدافي را ف. 2 .تعيين كنم و راهنماي آن ها باشم

4 3 2 1

Page 19: روانشناسی موفقیت 1

معتقدم كه خانواده ام بايد ارزش هاي مرا بياموزند، و . 3فرزندانم زماني مي توانند ارزش هايي متفاوت از ارزش هاي من برگزينند كه به اندازه كافي براي اين تصميم گيري

.اشندبزرگ شده ب

4 3 2 1

فكر مي كنم يكي از نقش هايي كه بر عهده دارم تعيين . 4و تعريف ظاهري است كه خانواده ام بايد در اجتماع از خود

.نشان دهند

4 3 2 1

فكر مي كنم تا زماني كه فرزندانم به سني برسند كه . 5 .قدرت تصميم گيري پيدا كنند، بايد آن ها را كنترل كنم

4 3 2 1

مكن است باهوش تر و قوي تر از ديگر اعضاي خانواده م.6 .نباشم اما تعيين ارزش ها و اعمال آن ها وظيفه من است

4 3 2 1

مادامي كه فرزندانم در خانه زندگي مي كنند يا تحت . 7 .حمايت من هستند، بايد از قوانين من پيروي كنند

4 3 2 1 

. تيك اداره كردنمي توان اين خانواده را به روش دموكرا. 8 .بايد همه تصميمات را خودم بگيرم

4 3 2 1 

بيشتر وقت ها خودم بايد درباره قواعد و قوانين خانه . 9 .تصميم گيري كنم

4 3 2 1 

فكر مي كنم مهم ترين وظيفه خانواده ام در قبال من . 10 .اين است كه به من احترام بگذارند

4 3 2 1 

ام يادگيري نحوه دستيابي فكر مي كنم براي خانواده . 11 .به موفقيت مهم تر از دستيابي به موفقيت است

4 3 2 1 

هدف من ايجاد روحيه مشاركت در خانواده در مواجهه . 12 .با مشكالت است

4 3 2 1 

دستيابي به هدفي مشترك مهم تر از موفقيت هر يك . 13 .از اعضاي خانواده است

4 3 2 1 

 3 2 1 4ترين وظايف پدر يا مادر اين به نظر من يكي از مهم . 14

Page 20: روانشناسی موفقیت 1

است كه به فرزندش بياموزد كه چگونه اهدافي واقع گرايانه .براي خودش تعيين كند

يادگرفتن نحوه اعتماد به يكديگر در مواجهه با . 15مشكالت و اتكا به توانايي هاي يكديگر از جمله مهارت هاي

خانواده مهمي است كه دستيابي به آن براي تمامي اعضاي .ضرورت دارد

4 3 2 1 

والدين بايد به گفته هاي فرزندشان گوش دهند و به . 16 .خواسته ها و نيازهاي او احترام بگذارند

4 3 2 1 

اگرچه والدين مسئول فرزندان هستند، اما بهتر است . 17 .هنگام تصميم گيري با آن ها تبادل نظر كنند

4 3 2 1 

در پي ) خوب يا بد(د پيامدي رفتار كودكان هميشه باي. 18 .داشته باشد

4 3 2 1 

بهترين پاداش براي والدين، موفقيت فرزندان شان . 19 .است

4 3 2 1 

فرزند مهم ترين و پايدارترين ميراث در –رابطه والد . 20 .يك خانواده است

4 3 2 1 

در برابر موفقيت و شكست خانواده ام احساس . 21بعضي از كارهاي آن ها را انجام مسئوليت مي كنم و شايد

.دهم تا شكست نخورند

4 3 2 1 

من خيلي با فرزندم مدارا مي كنم و وقتي بايد جدي تر . 22 .برخورد كنم، اين كار را نمي كنم و كاري به كارش ندارم

4 3 2 1 

اگر فرزندم دچار مشكل شود تا حدودي تقصير من . 23ر يا مادر آن طور كه است چون وظيفه ام را به عنوان يك پد

.بايد و شايد انجام نداده ام

4 3 2 1 

والدينم به من خيلي سخت مي گرفتند، ولي من مي . 24خواهم آزادي اي را كه خود از آن محروم بودم به فرزندانم

.بدهم

4 3 2 1 

Page 21: روانشناسی موفقیت 1

فرزندم گاهي اوقات مرا به خاطر مشكالتش سرزنش . 25فقم چون احساس گناه مي كند و من نيز تا حدودي با او موا

.مي كنم

4 3 2 1 

اگر خانواده ام كارشان را درست انجام ندهند سعي مي . 26كنم با ايجاد احساس گناه در آن ها ايجاد انگيزه كنم كه

.كارشان را درست انجام دهند

4 3 2 1 

من دوست دارم فرزندم آدم خوب و باادبي باشد چون . 27 .ار كنماو مي خواهد كه من به او افتخ

4 3 2 1 

فرزندم فكر مي كند چون من پدر يا مادرش هستم . 28 .بايد زندگي خوبي را برايش فراهم آورم

4 3 2 1 

 3 2 1 4 .دوست دارم خانواده ام قدر فداكاري هاي مرا بداند. 29

من سعي مي كنم در زندگي زياد به فرزندانم فشار . 30 .نيايد چون فكر مي كنم عادالنه نيست

4 3 2 1 

نمره گرفته ايد، سبك فرزندپروري غالب شما 45تا 25بين Aاگر در بخش :سبك فرزندپروري مستبد

اين والدين به صراحت به فرزندان شان مي گويند كه چه كاري را انجام دهند و چه . سبك مستبد استاگر ببينيد يك پدر يا مادر تعجبي ندارد. كاري را انجام ندهند؛ قوانين مشخص و معموال انعطاف ناپذيرند

يك پدر يا مادر مستبد اهداف . مستبد بيشتر تصميم گيري هاي خانوادگي را به تنهايي انجام مي دهدكند و به فرزندانش پاداش مي دهد يا آن ها را تنبيه مي نمايد و اين كارها را با دقت خانوادگي را تعيين مي

اين والدين انتظارات روشني از فرزندان شان دارند، در . دون قاعدهانجام مي دهد و نه به صورت دلبخواهي و بسبك فرزندپروري مستبد معموال . خانواده آن ها وظيفه هر كس مشخص و عاقبت بدرفتاري واضح است

.گاهي با مشاجره و درگيري همراه استهنده آن است كسب كرده ايد نشان د 40تا 23نمره Eاگر در بخش :سبك فرزندپروري مساوات طلب

تان در اين صورت به فرزندان. تان از سبك مساوات طلب استفاده مي كنيد و پرورش فرزندان بيتكه در ترند يك تيم عمل مي كند و در تصميم گيري هاي خانوادگي مشاركت كنند؛ خانواده تان مان اجازه مي دهيد

تمامي اعضاي خانواده تان در تعيين .گيري هاي خانوادگي تا حدودي دموكراتيك عمل مي كنيد در تصميمارتباط موثر و زاهداف خانواده، تصميم گيري و حل مشكالت و مسائل نقش دارند و در خانواده تان جوي ا

Page 22: روانشناسی موفقیت 1

والدين مساوات طلب معموال در دستيابي به توافق به روش مذاكره موفق . روحيه همكاري حاكم است .هستند

ته ايد، پيرو سبك فرزندپروري نمره گرف 40تا 27بين P در بخش اگر :سبك فرزندپروري سهل گيرچنين والديني معموال رويكردي ظريف تر به فرزندپروري دارند و تنها زماني مداخله مي . گير هستيد سهل

حد و مرزهايي كه اين والدين براي . شان از مسير خارج مي شوند يا به دردسر مي افتند كنند كه فرزندانشان را شان خود اندآن ها طوري رفتار مي كنند كه فرزن. ين مي كنند بسيار گسترده استشان تعي فرزندان

والدين سهل گير، برخوردي محبت آميز . در همه امور سهيم بدانند و لذا احساس مالكيت و مسئوليت كنندانگيزه هاي دروني اين والدين مي توانند . شان دارند و آن ها را تشويق مي كنند و توام با همدلي با فرزندان

شان را جهت حركت در در نتيجه مي دانند كه چگونه فرزندان. كودكان مثل نياز به پيشرفت را بيدار كنندشان را در ابراز وجود آزاد مي گذارند تا بدين اندوالدين سهل گير معموال فرزن. مسير صحيح برانگيزند

.شان را ابراز كنند مي دهند نظرات وسيله خالقيت آن ها را پرورش دهند و به آن ها اجازهممكن است عناوين مستبد و سهل گير از نظر شما منفي يا ناشايست باشند، اما اين برداشت شما :هشدار

مستبد به معناي ديكتاتور يا سلطه گر نيست و نبايد آن را يك سبك فرزندپروري منفي و . درست نيستكه اين قبيل والدين بيشتر امر و نهي مي كنند و معموال به مفهوم اين كلمه آن است. بار تلقي كرد زيان

عنوان سهل گير نيز به معناي منفعل، . هنگام حل مشكالت و تصميم گيري نقش غالب را بر عهده دارنددر ضمن اين والدين در زمره آن دسته از والديني كه به فرزندان . تنبل، بي تفاوت، بي توجه يا ضعيف نيست

در واقع . نيز نيستند» راحت باش، برو و با دوستانت هر كاري كه دلت مي خواهد بكن«شان مي گويند پس اگر .در واقع سبك فرزندپروري سهل گير پرزحمت تر از ساير سبك هاي فرزندپروري است. نيستند

سبك فرزندپروري غالب شما از يكي از دو سبك است، لطفا در مورد خودتان قضاوت بد نكنيد؛ چون هر .توانند مقبول و موثر باشند اين سبك هاي فرزندپروري مي دوي

شما ممكن است در هر يك از اين سبك هاي فرزندپروري نمرات متوسط تا باال كسب كنيد كه نشان دهنده در هر سه يا ممكن است . غلبه سبك هاي فرزندپروري مستبد، مساوات طلب و سهل گير در رفتار شماست

اگر اينطور باشد خيلي خوب است و نشان مي دهد كه شما سبك هاي . يريدسبك مذكور نمره باال بگاگر در يك سبك نمره باال و در سبك ديگر نمره پايين بگيريد ممكن است الزم . فرزندپروري متنوعي داريد

باشد ضعف خود را جبران كنيد تا در موقع لزوم از مهارت هاي فرزندپروري متنوعي برخوردار باشيد، و حتي .توانيد از سبك فرزندپروري اي كه استفاده از آن برايتان دشوار است نيز استفاده كنيدب

سهل گير مساوات طلب مستبد

پذيرا همراه و هميار قاطع

حامي شريك متوقع

Page 23: روانشناسی موفقیت 1

مودب و متواضع مسئوليت پذير كارآمد

روراست تصميم گيرنده جسور

سازگار سلطه گر نبودن تكليف محور

دلگرم شيرين كن خود سلطه گر

همرنگ و همنوا پرهيز از رئيس مĤبي سختگير

برانگيزنده از پشت صحنه تنبيه گر نبودن انعطاف پذير

وادارنده كودك به تعيين واكنش پذير بودن جدي اهداف شخصي

نيامتكي بر ساختار رو كار دغل تحكم كننده

مداراكننده

صبور

تان را بشناسيدسبك ارتباطي فرزند :مرحله دوم

فرزند شما نافرمان است يا مشاركت طلب و يا منفعل و مطيع؟ ارزيابي بعدي به شناسايي سبك ارتباطي مختلف رفتار كودكان را است كه ابعاد داراي سي جمله مستقيم زير ولاجد .فرزند شما مربوط مي شود

.كنند توصيف مي به سبك فرزندپروري خودتان نمره دهيد

:خش را با يكديگر جمع كنيد و به طور جداگانه در اين قسمت درج نماييدنمرات هر ب : ....................Aبخش : ....................Eبخش : ....................Pبخش

:معناي نمره خود در هر بخش را در سه طبقه ذيل پيدا كنيد مستبد: Aبخش

Page 24: روانشناسی موفقیت 1

دشباهت زياد با سبك فرزندپروري مستب 34-33 غلبه سبك فرزندپروري مستبد در رفتارها 32-25 شباهت نسبي با سبك فرزندپروري مستبد 24-18 شباهت اندك با سبك فرزندپروري مستبد 17-10

مساوات طلب: Eبخش شباهت زباد با سبك فرزندپروري مساوات طلب 40-30 غلبه سبك فرزندپروري مساوات طلب در رفتارها 29-23 با سبك فرزندپروري مساوات طلبشباهت نسبي 22-15 شباهت اندك با سبك فرزندپروري مساوات طلب 14-10

سهل گير: Pبخش شباهت زياد با سبك فرزندپروري سهل گير 40-34 رفتارها غلبه سبك فرزندپروري سهل گير در 33-27 شباهت نسبي با سبك فرزندپروري سهل گير 26-18 سهل گيرشباهت اندك با سبك فرزندپروري 17-10

مخالف كامال مخالف كامال موافق موافق Rبخش

فرزند من . 1كودكي

خودانگيخته است كه دوست دارد به تنهايي كارهايش را

انجام دهد

4 3 2 1

فرزند من بسيار . 2 پرانرژي است

4 3 2 1

فرزند من دوست . 3دارد راه خودش را

4 3 2 1

Page 25: روانشناسی موفقیت 1

برود

فرزند من دوست . 4فرق دارد با ديگران

داشته باشد

4 3 2 1

فرزندم بسياري . 5از مواقع اصال با من

همكاري نمي كند

4 3 2 1

فرزند من وقتي . 6با كودكان ديگر بازي مي كند دوست دارد رهبر آن ها باشد و به آن

.ها دستور دهد

4 3 2 1

فرزند من دوست . 7دارد عقايدش را ابراز نمايد، گاهي اوقات رك و بي

صحبت مي پرده كند و دوست دارد

بحث كند

4 3 2 1

فرزند من بسيار . 8 سخت كوش است

4 3 2 1

فرزند من بسيار . 9رقابت طلب است و دوست دارد هميشه

برنده شود

4 3 2 1

فرزند من گاهي .10اوقات لباس هاي متفاوتي مي پوشد

4 3 2 1

Page 26: روانشناسی موفقیت 1

و دوست دارد منحصر به فرد باشد

مشاركت (Cبخش )طلب

مخالف كامال مخالف كامال موافق وافقم

فرزند من . 11دوست دارد با ديگران همراهي

كند

4 3 2 1

فرزند من با . 12ديگران همكاري و به آن ها كمك مي

كند

4 3 2 1

فرزند من در . 13تصميم گيري هاي گروهي از خود انعطاف پذيري

نشان مي دهد

4 3 2 1

فرزند من . 14همكاري را به

بري ترجيح مي ره دهد

4 3 2 1

فرزند من از . 15كار گروهي لذت

مي برد

4 3 2 1

فرزند من . 16اهميت مشاركت و همراهي را درك

4 3 2 1

Page 27: روانشناسی موفقیت 1

مي كند

فرزند من . 17معموال كودكي

.سازگار است

4 3 2 1

فرزند من . 18معموال قبل از تصميم گيري يا ارتباط با ديگران

اجازه مي گيرد

4 3 2 1

فرزند من تمام . 19تالش خود را براي تيمش به خرج مي

دهد

4 3 2 1

فرزند من بسته . 20به اقتضاي موقعيت، ممكن است رهبري

يا پيروي كند

4 3 2 1

منفعل و ( pبخش )مطيع

مخالف كامال مخالف كامال موافق موافق

فرزند من به . 24خوبي از دستورات و قواعد پيروي مي

كند

4 3 2 1

فرزند من وقتي . 25از فرماني پيروي مي كند يا كاري را خوب انجام مي

4 3 2 1

Page 28: روانشناسی موفقیت 1

دهد به خودش افتخار مي كند

اگر قاعده و . 26قانوني وجود نداشته باشد فرزند من احساس گيجي و سردرگمي مي

كند

4 3 2 1

فرزند من . 27خيلي خوب به تشويق و تحسين

پاسخ مي دهد

4 3 2 1

فرزند من اگر . 28ايرادي از او گرفته شود خيلي آن را

جدي مي گيرد

4 3 2 1

فرزند من وقتي . 29مسئوليت رهبري گروهش به او واگذار مي شود، خيلي جدي عمل

مي كند

4 3 2 1

فرزند من . 30ويژگي هاي فردي را كه به عنوان مرجع قدرت قبولش دارد،

اقتباس مي كند

4 3 2 1

Page 29: روانشناسی موفقیت 1

ارتباطي فرزندتان نمره دهيدبه سبك .نمرات هر بخش را با يكديگر جمع كنيد و به طور جداگانه در اين قسمت مندرج نمايييد

: ....................Rبخش : ....................Cبخش : ....................Pبخش

:معناي نمره هر بخش را در سه طبقه ذيل پيدا كنيد نافرمان: Rبخش

شباهت زياد با سبك ارتباطي نافرمان 40-33 غلبه سبك ارتباطي نافرمان در رفتارها 32-25 شباهت نسبي با سبك ارتباطي نافرمان 24-18 شباهت اندك با سبك ارتباطي نافرمان 17-10

مشاركت طلب: Cبخش شباهت زياد با سبك ارتباطي مشاركت طلب 40-30 رفتارهاغلبه سبك ارتباطي مشاركت طلب در 29-23 شباهت نسبي با سبك ارتباطي مشاركت طلب 22-15 شباهت اندك با سبك ارتباطي مشاركت طلب 14-10

منفعل و مطيع:Pبخش شباهت زياد با سبك ارتباطي منفعل و مطيع 40-34 غلبه سبك ارتباطي منفعل و مطيع در رفتارها 33-27 شباهت نسبي با سبك ارتباطي منفعل و مطيع 26-18 شباهت اندك با سبك ارتباطي منفعل و مطيع 17-10

ممكن است نمره فرزندان شما در دو سطح اول هر يك از اين سبك هاي ارتباطي قرار گيرد كه نشان دهنده غلبه سبك ارتباطي نافرمان، مشاركت طلب، يا منفعل و مطيع در رفتار آن هاست يا ممكن است در

مهم آن است كه شما رفتارهاي آن ها . ارتباطي مشاهده شودك رفتارهاي آن ها ويژگي هايي از هر سه سبشناخت .را بشناسيد و بدانيد كه در موقعيت ها و شرايط گوناگون چه برخوردي بايد با آن ها داشته باشيد

Page 30: روانشناسی موفقیت 1

د بايد سبك كه بهتر بتوانيد مشكالت را حل كنيبراي آن. سبك ها مهم و ضروري است اما كفايت نمي كندسبك فرزندپروري مي تواند . د را با نيازها، رفتارها، و خلق و خوي فرزندان تان انطباق دهيدفرزندپروري خو

وابسته به موقعيت باشد و بسته به تغييراتي كه در وضعيت كودكان به وجود مي آيد، به صورت روزانه يا ياد گرفتن . يدمهم آن است كه شما بخواهيد انعطاف پذيري به خرج ده. حتي ساعت به ساعت تغيير كند

تغييرات –و چگونگي تغيير دادن سبك فرزندپروري –ظرايف و ريزه كاري هاي سبك هاي فرزندپروري .شگرفي را در تعامل شما و خانواده تان سبب مي شود

سازگاري يا ناسازگاري سبك ها را كنترل كنيد: مرحله سوماما . ري بيشتري دارنددكان ارتباط و سازگابعضي سبك هاي فرزندپروري با برخي از سبك هاي ارتباطي كو

وقتي در زندگي خانوادگي تان چنين وضعيتي پيش مي آيد . ن سبك ها با يكديگر ناسازگارندگاهي نيز اير مي رسي قراوقتي سبك فرزندپروري خودتان را مورد ترديد و بر .بهتر است به بررسي علل آن بپردازيد

آنچه . كه بايد بعضي ديدگاهها و رفتارهاي خود را تقوبت يا حذف كنيددر موقعيتي قرار مي گيريد  دهيد،اين اطالعات به شما . در پي مي آيد نگاهي است بر الگوهاي تعاملي كه احتماال در خانواده ها رخ مي دهد

.كمك مي كنند پويايي هاي منفي را كه مانع از حركت رو به پيش شما مي شوند شناسايي كنيداگر سبك فرزندپروري غالب شما سبك مستبد و سبك ارتباطي فرزندتان سبك نافرمان :نافرمان/مستبد

تعارضات و اختالفات در چنين خانواده هايي بر سر قدرت بيشتر. است، دائما گرفتار جنگ قدرت هستيدي كودكان نافرمان برا. هستند مستبد و هم كودكان نافرمان در طلب قدرت و كنترل است، چون هم والدين

براي بدست آوردن قدرت به شيوه هاي مختلفي چون بدرفتاري، ايجاد دلهره و نگراني، از كاه كوه ساختن و ها توجه مي شود ن اين كودكان وقتي كنترل امور را بدست مي گيرند و به آ. جلب توجه متوسل مي شوند

اين كار سبب مي شود هم آن ها دوست دارند والدين شان را به جنگ بطلبند؛ و. احساس اهميت مي كنندكودكان نافرمان معموال با والدين خود و ساير مراجع قدرت سر . احساس كنند روي والدين شان نفوذ دارند

اي شان را تف مي كنند يا به هر طريق ديگر مي خواهند زنند، گريه مي كنند، غذ مي داد(جنگ دارند پرخاشگر –اين، اين كودكان ممكن است منفعل افزون بر). خواست خود را به والدين شان تحميل كنند

اعمال . باشند، يعني ممكن است به ظاهر از همه چيز راضي باشند اما قلبا از چيزي عصباني يا ناراحت باشند .قوانين و محدوديت هاي زياد آن ها را ناراحت مي كند، و در اين صورت ممكن است قوانين را زيرپا بگذارند

عصباني نشويد، صداي تان را بلند نكنيد، و از هشدار - :وضعيت و حل مشكالت بايدبراي رهايي از اين ز به به حرف هاي فرزندتان گوش دهيد و اطمينان حاصل كنيد كه او ني –. دادن به فرزندتان خودداري كنيد

در تا حد امكان –. گوي دو جانبه از اهميت به سزايي برخوردار استحرف هاي شما گوش مي دهد، گفت سعي كنيد از شيوه هاي فرزندپروري –. خود را حفظ كنيدبا بدرفتاري هاي فرزندتان آرامش برخورد

مساوات طلب استفاده كنيد كه جوي از همكاري و مشاركت را در خانواده ايجاد مي كند و سبب مي شود رزش، انجام تكاليف فرزندتان دست از جنگ قدرت بردارد و به سمت فعاليت هاي سازنده تري مثل بازي، و

وقتي مي –. در اين صورت خيلي بهتر مي توانيد درصدد حل مشكالت برآييد. برود... مدرسه يا مطالعه و كودكان زماني مي توانند مسئوليت . خواهيد به فرزندتان دستور دهيد به زمان و مكان توجه داشته باشيد

Page 31: روانشناسی موفقیت 1

اگر زمان و مكان مناسبي . توانند تمركز كنند ميدرگير كار ديگري نيست و كاري را بپذيرند كه ذهن شانشيوه مصالحه و توافق كردن، احترام متقابل، همكاري و –. را انتخاب كنيد احتمال موفقيت بيشتر مي شود

.صبور و باپشتكار باشيد –. تصميم گيري مشترك را ياد بگيريديد و فرزندي مشاركت طلب داريد، پروري مستبد استفاده مي كنداگر از سبك فرزن :مشاركت طلب/مستبد

بايد تا حدودي انتظار تعارض و اختالف نظر را داشته باشيد، چون اين كودكان گرايش به تقسيم قدرت دارند در اين صورت اگر شما . و مايلند در تصميم گيري هاي خانوادگي و حل مشكالت مشاركت داشته باشند

همچنين اين . فرزندتان از اين بابت ناراحت خواهد شد اصرار داشته باشيد كه حرف آخر را شما بزنيد .كودكان دوست دارند به آن ها مسئوليت هايي داده شود، اما والدين مستبد معموال از اين كار اكراه دارند

سعي كنيد از شيوه هاي - :توصيه هايي كه مي توانيم در اين زمينه ارائه دهيم عبارتند ازمثال مي . دخالت دهيد فاده كنيد و فرزندتان را بيشتر در تصميم گيري هافرزندپروري مساوات طلب است

اگر به فرزندتان فرصت .توانيد از فرزندتان بپرسيد دوست دارد قبل از شام به حمام برود يا بعد از شامرا انتخاب بين دو گزينه را بدهيد او تا حدودي احساس استقالل مي كند و شما نيز تا حدودي كنترل اوضاع

اين كودكان واكنش خوبي به مشاركت . ر در زندگي فرزندتان مشاركت كنيدبيشت –. به دست خواهيد داشتآن ها، ختلفي مثل حضور يافتن در بازي هاياين كار به شيوه هاي م. والدين در زندگي خود نشان مي دهند

مهم اين . ها امكان پذير استبا همراهي آن ها، و صحبت كردن با آن بررسي تكاليف مدرسه، انجام كارها به نظرات فرزندان بيشتر –. است كه تا جايي كه مي توانيد كارها را با هم و با همكاري يكديگر انجام دهيد

سعي كنيد در –. تان گوش دهيد و اجازه دهيد كه آن ها نيز راه حل هاي خود را براي مشكالت بيان كنندبيشتر به موفقيت هاي آن ها توجه كنيد و به خاطر پيشرفت هاي . روابط خود با آن ها تشويق شان كنيد

با اين كار فضاي مناسب تري را براي فرزندتان به وجود مي . شان به آن ها پاداش دهيد و حمايت شان كنيد .آوريد و باعث شكوفايي او مي شويد

كامال با هم . استاگر شما والدي مستبد هستيد و فرزندتان منفعل و مطيع :منفعل و مطيع/مستبداين كودكان به والدي نياز دارند كه به آن ها بگويد چه كار كنند؛ والدين مستبد نيز با توجه به . تناسب داريد

اگر فرزندي . كامل است ديدگاهي كه دارند مايلند به فرزنان شان تحكم كنند و اين به معناي سازگاريد چون اين كودكان فاقد خودانگيختگي هستند و به منفعل و مطيع داريد بايد كامال دستوري عمل كني

.برخوردي مستقيم و دستوري واكنش خوبي نشان مي دهنداگر والدي مساوات طلب هستيد انتظار مشكل و اختالف در ارتباط با كودكي :نافرمان/مساوات طلب

ان نافرمان تمايلي به كودك. نافرمان كه به نظر مي رسد اصال تمايلي به گوش كردن ندارد را داشته باشيداين به . تقسيم قدرت يا تفويض آن به طرف مقابل نيز ندارند بلكه مي خواهند خودشان قدرت مطلق باشند

اين ناراحتي به تدريج بيشتر و . ظاهر خودخواهي فرزندتان ممكن است باعث دلخوري و ناراحتي شما شود .را تحمل نكندبيشتر مي شود تا جايي كه ممكن است ديگر رفتارهاي او

Page 32: روانشناسی موفقیت 1

از نشان دادن واكنش هاي - :راهبردهايي كه در چنين وضعيتي به شما توصيه مي شود عبارتند ازبه جاي نصيحت كردن، داد زدن، يا . ممكن است فرزند شما سعي كند بر شما مستولي شود. شديد بپرهيزيد

ز ايجاد خصومت در روابط شما با اين كار ا. عصباني شدن، ديدگاه تان را با آرامش براي او توضيح دهيد. از اين كه فرزندتان با شما سر موضوعي اختالف نظر دارد، ناراحت نشويد –. فرزندتان جلوگيري مي كند

فرزندتان در بعضي از فعاليت هاي اجازه دهيد –. اختالف نظر اگر با احترام متقابل همراه باشد سازنده استعيد، تدارك بازي هاي خانوادگي، يا انتخاب سرگرمي هاي آخر خانوادگي مثل رنگ كردن تخم مرغ هايان خود را در تعيين قوانين مربوط به رفتارهاي مطلوب و دفرزن –. هفته خانواده رهبري امور را به دست گيردبا اين كار معموال تعارض و اختالف بر سر قواعد و تنبيهات پايان . عواقب عدول از اين قوانين مشاركت دهيد

.پذيرد ميمشاركت طلب مبتني بر همكاري و اصول /چون رابطه مساوات طلب :مشاركت طلب/مساوات طلب

دموكراتيك است، معموال از تناسب و موفقيت خوبي برخوردار است و معموال اين تركيب به تعامل مثبتي نفس آن ها مي شود و اين والدين طوري با فرزندان خود رفتار مي كنند كه منجر به ارتقاي عزت . انجامد مي

.تعامل آن ها با صلح و صفا همراه است. كودك نيز به نوبه خود به اين ارتباط دلگرم و مطمئن استان شان انتظار دارند كه دنزچون والدين مساوات طلب معموال از فر :منفعل و مطيع/مساوات طلب

ويق به مشاركت مي كنند و معموال ان شان را تشدمشتاقانه در فعاليت هاي گروهي شركت كنند آن ها فرزن .از اين كه كودكان منفعل و مطيع به خاطر كمرويي تمايلي به مشاركت در امور ندارند ناراحت مي شوند

فرزند منفعل و مطيع خود را به - :توصيه هاي مهمي كه مي توان در اين مورد ارائه داد عبارتند ازگروه هاي كوچك براي . اه دو يا سه كودك تشويق كنيدمشاركت در فعاليت هاي گروهي كوچك تر به همر

. عه دهندمي دهند تا مهارت هاي خود را توس كودكان منفعل و مطيع كمتر تهديدآميزند و به آن ها فرصتوقتي فرزند منفعل و مطيع شما وارد موقعيتي ناشناخته مي شود و انعطاف پذيري و سازگاري بيش تري –

رد تحسين و تشويق قرار دهيد، چون معموال اين كودكان اگر به صورت ناگهاني نشان مي دهد آن ها را موسعي كنيد از شيوه هاي –. وارد موقعيت يا فعاليت تازه اي شوند عقب نشيني مي كنند و پاپس مي كشند

فرزندپروري مستبد استفاده كنيد تا بتوانيد ساختار و برنامه مشخصي كه اين كودكان براي احساس امنيت هميشه به اين كودكان دستورات مستقيم و مرحله به مرحله –. به آن نيازمندند را براي شان فراهم كنيد

، به او بگوييد كار را چگونه بايد انجام دهد، چه وقت بايد انجام دهد و اصال چرا بايد انجام دهد تا در بدهيد .كاري موفق شوند

. فرمان رابطه خوبي با هم دارند چون با هم تفاهم دارندوالدين سهل گير و كودكان نا :نافرمان/سهل گيربه نظر تو بهترين راه «: گفتن عباراتي نظير. آن ها از هم حمايت مي كنند و به عملكرد يكديگر عالقه مندند

معموال والدين سهل گير به خوبي از فرزندان . به كودكان نافرمان بسيار موثر است» انجام فالن كار چيست؟چون كودكان نافرمان تا حدودي نياز به كنترل . ت مي كنند اما در كنترل آن ها ضعف دارندشان حماي

.دارند، والدين سهل گير بايد ياد بگيرند كه چطور رفتارهاي نامطلوب آن ها را كنترل نمايند

Page 33: روانشناسی موفقیت 1

اين رابطه نيز ممكن است مشكالتي در پي داشته باشد و موجب ايجاد تنش :مشاركت طلب/سهل گيرممكن است والد سهل گير بيش از اندازه به كودك مشاركت طلب كه عادت به مشاركت در تصميم . شود

تحت چنين شرايطي كودك احساس تنهايي و استيصال مي كند و . گيري دارد، قدرت تصميم گيري بدهد .در چنين رابطه اي ارتباط كالمي نيز ضعيف است. نسبت به آن چه انجام مي دهد اطمينان ندارد

از شيوه فرزندپروري مساوات طلب استفاده كنيد تا امكان گوش دادن بيش تر - :توصيه مي شود كه. متقابل، مشاركت در حل مشكالت و تصميم گيري، تعيين هدف و ارتقاء مهارت هاي ارتباطي فراهم شود

ت شان را ابراز كودكان را تشويق كنيد و به آن ها اجازه دهيد تا در مورد خودشان صحبت كنند و احساساكارهاي مشترك انجام دهيد، مثل گردش رفتن، انجام كارهاي مدرسه، رفتن به كالس هاي –. نمايند

.آموزشي به همراه هماگر . اين تركيب سبب تقويت و تشديد ويژگي هاي منفي هر دو طرف مي شود :منفعل و مطيع/سهل گير

داريد، زندگي آسوده و بي خيالي داريد و منتظريد شما والدي سهل گير هستيد و فرزندي منفعل و مطيع منتظريد فرزندتان كار را شروع كند و . شما مشكالت را حل نمي كنيد. همه كارها خود به خود انجام شونداز به يك كودك منفعل و مطيع براي انجام هر كاري ني. فرمان بدهيد واو نيز متقابال منتظر است شما به ا

.يد كه بايد او را برانگيزانيدو شماي تحريك و انگيزش داردكودك را به انجام هر كاري كه خودش مايل است مثل رفتن به - :در چنين موقعيتي توصيه مي شود كه

بيش تر از سبك فرزندپروري مستبد در مورد –. كالس هاي موسيقي يا هنري و ورزش كردن تشويق كنيدسعي كنيد –. جام هر كاري نياز به ساختار و حد و مرز دارنداين كودكان استفاده كنيد چون آن ها براي ان

ياد بگيريد كه چگونه بايد براي . محيط چالش برانگيزتر و تحريك كننده تري را براي فرزندتان فراهم كنيد .فعاليت ها، بازي ها، و تكاليف او دستور العمل ارائه نماييد

لوا شخب ناياپ