89
( ت ع ن ص در ي ن م ي ا( ت ع ن ص در ي ن م ي ا1 1 ) ) ي ن درما ي ن ش هدا ب دمات و خ ي ك ش ز% پ وم ل ع گاه ش ن دا ي ن درما ي ن ش هدا ب دمات و خ ي ك ش ز% پ وم ل ع گاه ش ن دا د ز پ ي ق د صدو ي ه ش د ز پ ي ق د صدو ي ه ش ت ش هدا ب كده ش ن دا ت ش هدا ب كده ش ن دا ي ن وا ل خ ي ن وا ل خ

ايمني در صنعت (1)

  • Upload
    malia

  • View
    65

  • Download
    2

Embed Size (px)

DESCRIPTION

ايمني در صنعت (1). دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني شهيد صدوقي يزد دانشكده بهداشت حلواني. مقدمه : در سال 1999 سازمان بين المللي كار (ILO) در كنفرانس برزيل اعلام نمود كه در هر سال 250 ميليون حادثه ناشي از كار در جهان بوجود مي آيد كه يك ميليون آن منجر به مرگ مي شود. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: ايمني در صنعت (1)

ايمني در ايمني در ((11صنعت )صنعت )

دانشگاه علوم پزشكي و خدمات دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني شهيد صدوقي يزدبهداشتي درماني شهيد صدوقي يزد

دانشكده بهداشتدانشكده بهداشت

حلوانيحلواني

Page 2: ايمني در صنعت (1)

::مقدمهمقدمه

در كنفرانس در كنفرانس ((ILOILO)) سازمان بين المللي كار سازمان بين المللي كار 19991999در سال در سال

ميليون حادثه ميليون حادثه 250250برزيل اعالم نمود كه در هر سال برزيل اعالم نمود كه در هر سال

ناشي از كار در جهان بوجود مي آيد كه يك ميليون آن ناشي از كار در جهان بوجود مي آيد كه يك ميليون آن

منجر به مرگ مي شود. منجر به مرگ مي شود.

نتيجه حوادث: مرگ، از كار افتادگي دائمي يا موقتي، اتالف نتيجه حوادث: مرگ، از كار افتادگي دائمي يا موقتي، اتالف

روزهاي كاري، عوارض جسمي و رواني و خسارات مالي.روزهاي كاري، عوارض جسمي و رواني و خسارات مالي.

بعد از جنگ جهاني دوم پيشرفت هاي جدي درخصوص بعد از جنگ جهاني دوم پيشرفت هاي جدي درخصوص

مسائل ايمني بوجود آمد و در ايران بعد از انقالب اسالمي مسائل ايمني بوجود آمد و در ايران بعد از انقالب اسالمي

حوادث شغلي در صنايع شيميايي ابعاد وسيعتري داشته لذا حوادث شغلي در صنايع شيميايي ابعاد وسيعتري داشته لذا

ايمني شغلي نيز در اين صنايع لزوم بيشتري داشته است.ايمني شغلي نيز در اين صنايع لزوم بيشتري داشته است.

Page 3: ايمني در صنعت (1)

::تعاريف و اصطالحاتتعاريف و اصطالحات

يUك ::(Safety)(Safety) ايم�نيايم�ني ايمUني – خطUر از دوري يUك مUيزان ايمUني – خطUر از دوري مUيزان ..كميت نسبي استكميت نسبي است

شUرايطي كUه داراي پتانسUيل شUرايطي كUه داراي پتانسUيل ::(Hazard)(Hazard) خط�ر ب�القوهخط�ر ب�القوهصUدمه بUه افUراد، خسUارت بUه تجهUيزات و سUاختمانها، از صUدمه بUه افUراد، خسUارت بUه تجهUيزات و سUاختمانها، از بين بUردن مUواد يUا كUاهش قUدرت و كUارآيي در اجUراي يUك بين بUردن مUواد يUا كUاهش قUدرت و كUارآيي در اجUراي يUك ..عمل از قبل تعيين شده مي باشدعمل از قبل تعيين شده مي باشد

بالفع�ل بالفع�لخط�ر گUرفتن ::(Danger)(Danger) خط�ر قUرار كننUده گUرفتن بيUان قUرار كننUده بيUان ..نسبي در معرض يك خطر بالقوه مي باشدنسبي در معرض يك خطر بالقوه مي باشد

ريUزي ::(Accident)(Accident) حادث�هحادث�ه برنامUه واقعUه يUا رويUداد ريUزي يUك برنامUه واقعUه يUا رويUداد يUك Z آسUيب رسUان و خسUارت وارد كننUده اسUت Z آسUيب رسUان و خسUارت وارد كننUده اسUت نشUده و بعضUا نشUده و بعضUاكUه انجUام، پيشUرفت يUا ادامUه كUار را بUه صUورت طUبيعي كUه انجUام، پيشUرفت يUا ادامUه كUار را بUه صUورت طUبيعي انجUام كUار يUا اثUر يUك عمUل انجUام كUار مختUل سUاخته و همUواره در يUا اثUر يUك عمUل مختUل سUاخته و همUواره در غUيرايمن يUا در اثUر شUرايط غUيرايمن و يUا تركيUبي از اين دو غUيرايمن يUا در اثUر شUرايط غUيرايمن و يUا تركيUبي از اين دو ..به وقوع مي پيونددبه وقوع مي پيوندد

Page 4: ايمني در صنعت (1)

حادث�ه از حادث�ه پيش�گيري از بUه ::((Accident preventionAccident prevention))پيش�گيري اقUدام بUه اقUدام

شناسUايي پديUد آورنUده آن نيسUت بلكUه بخش مهمي از آن شناسUايي پديUد آورنUده آن نيسUت بلكUه بخش مهمي از آن

بررسي حادثه يا رسيدگي به حادثه مي باشد. بررسي حادثه يا رسيدگي به حادثه مي باشد.

امكان زيان و آسيب به انسان و دارايي امكان زيان و آسيب به انسان و دارايي::((RiskRisk))ريسك ريسك

ي�ا عيب ي�ا عيب نقص كUه ::((FailureFailure))نقص اسUت احتمUالي رويUداد يUك كUه اسUت احتمUالي رويUداد يUك

ممكن اسUت در نتيجUه يUك ضUعف و كاسUتي هUايي مربUوط بUه ممكن اسUت در نتيجUه يUك ضUعف و كاسUتي هUايي مربUوط بUه

يUا اUثUر كUارU UكUردUنU وU معيUوب UشUدن UسيUسUتم Uو يUا سUيسUتم،U UبUر اUثUر كUارU UكUردUنU وU معيUوب UشUدن UسيUسUتم Uو سUيسUتم،U UبUر

شرايط نامناسب فاكتورهاي داخلي باشد.شرايط نامناسب فاكتورهاي داخلي باشد.

سيسUتم ايمUني نگUاهي بUه پيشUگيري از حادثUه سيسUتم ايمUني نگUاهي بUه پيشUگيري از حادثUه سيسUتم ايمUني:سيسUتم ايمUني:

كUه Uآن اUجUزاي و دUر سيسUتم نUوUاقص تUشUخيUص كUه اسUت UكUه Uآن اUجUزاي و دUر سيسUتم نUوUاقص تUشUخيUص اسUت UكUه

داراUي پتانسيل حادUثه هستنUد راU شامل ميU شود. داراUي پتانسيل حادUثه هستنUد راU شامل ميU شود.

Page 5: ايمني در صنعت (1)

عناصر سيستم ايمني شامل:عناصر سيستم ايمني شامل:

- - PeoplePeople

- - EquipmentsEquipments

- - MaterialsMaterials

- - EnvironmentalEnvironmental

يعني كاركرد بدون نقص يعني كاركرد بدون نقص ::((ReliabilityReliability))قابليت اعتماد قابليت اعتماد

يك دستگاه و يا يك جزء دستگاه در محدوده معين يك دستگاه و يا يك جزء دستگاه در محدوده معين

شده خود و براي يك مدت زمان معين كار.شده خود و براي يك مدت زمان معين كار.

Page 6: ايمني در صنعت (1)

ميزان نقص و قابليت اعتمادميزان نقص و قابليت اعتماد

((Reliability and Failure RateReliability and Failure Rate))

F.RF.R اريUك دوره كUول يUتم در طUا سيسUتگاه يUيزان نقص دسUاري مUك دوره كUول يUتم در طUا سيسUتگاه يUيزان نقص دسUم

UاUد امUي باشUال( مUيكس Z Z يكسUال( مUي باشUد امUاU )Uمثال اينكUه U(ReliabilityReliabilityمثال اينكUه بUه احتUمUال بUه احتUمUال

سيسUتUم، كUاريU كUه بUراي آUن سUاخUته UشUده در مUدت زمUاUن سيسUتUم، كUاريU كUه بUراي آUن سUاخUته UشUده در مUدت زمUاUن

معينUي بدوUن نقص UانجاUم دهد اطالقU مي شUود.معينUي بدوUن نقص UانجاUم دهد اطالقU مي شUود.

خسارات ناشي از كار:خسارات ناشي از كار:

الف( خسارات قابل سنجشالف( خسارات قابل سنجش

ب( خسارات غيرقابل سنجشب( خسارات غيرقابل سنجش

Page 7: ايمني در صنعت (1)

::((Safety InspectionSafety Inspection))نظارت بر ايمني نظارت بر ايمني

بطور اختصاصي بر شرايط غيرايمني و اعمال غيرايمني داللت بطور اختصاصي بر شرايط غيرايمني و اعمال غيرايمني داللت

دارد و بدنبال موارد مذكور مي گردد. اين نظارت بايد بطور دارد و بدنبال موارد مذكور مي گردد. اين نظارت بايد بطور

منظم توسط مديريت، كميته حفاظت و ايمني و كارگران منظم توسط مديريت، كميته حفاظت و ايمني و كارگران

انجام شود.انجام شود.

::((Record keepingRecord keeping))ثبت و گزارش ثبت و گزارش

به كليه گزارشات و ثبت هاي بايگاني شده در هر تشكيالت اطالق به كليه گزارشات و ثبت هاي بايگاني شده در هر تشكيالت اطالق

مي گردد.مي گردد.

Page 8: ايمني در صنعت (1)

((Safety AuditSafety Audit))اهداف بكارگيري اهداف بكارگيري

- نظارت بر اجراي صحيح قوانين ايمني و استاندارد- نظارت بر اجراي صحيح قوانين ايمني و استاندارد11

- اطمينان از اجراي روش هاي كنترل خطر موثر و - اطمينان از اجراي روش هاي كنترل خطر موثر و 22اقتصادياقتصادي

S.AS.A يك ابزار مديريتي است كه براي اندازه گيري تاثير يك ابزار مديريتي است كه براي اندازه گيري تاثير برنامه ايمني و بهداشتي سازمان مورد استفاده قرار مي برنامه ايمني و بهداشتي سازمان مورد استفاده قرار مي

گيرد. گيرد.

ComprehensiveComprehensiveالف( الف(

LimitedLimitedب( ب(

FormalFormalج( ج(

InformalInformalد( د(

Page 9: ايمني در صنعت (1)

مهمترين مرحله در ارزيابي خطرات بالقوه و بالفعل مهمترين مرحله در ارزيابي خطرات بالقوه و بالفعل

تشخيص خطر مي باشد.تشخيص خطر مي باشد.

تشخيص خطر موثر در هر پروژه به دو عامل نياز دارد:تشخيص خطر موثر در هر پروژه به دو عامل نياز دارد:

- ارقام و اطالعات- ارقام و اطالعات11

- سازماندهي- سازماندهي22

Page 10: ايمني در صنعت (1)

ارقام و اطالعات مهم و ضروري در تشخيص خطر ارقام و اطالعات مهم و ضروري در تشخيص خطر عبارتند از:عبارتند از:

الف( قضاوت هاي مهندسي و جزئيات مسائل وابسته به محيط الف( قضاوت هاي مهندسي و جزئيات مسائل وابسته به محيط كار، فرآيند توليد و دستگاهها و وسايل كار، فرآيند توليد و دستگاهها و وسايل

ب( معلوماتي از مسائل بهداشت حرفه اي و سم شناسي، ب( معلوماتي از مسائل بهداشت حرفه اي و سم شناسي، مقررات ايمني، مواد قابل اشتعال و انفجار كه از طريق مقررات ايمني، مواد قابل اشتعال و انفجار كه از طريق

اطالعات زير بتواند بدست آيد.اطالعات زير بتواند بدست آيد.

- مشخصات فيزيكي و شيميايي مواد بكار رفته در فرآيند توليد- مشخصات فيزيكي و شيميايي مواد بكار رفته در فرآيند توليد11

- مشخصات فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي عوامل آالينده محيط - مشخصات فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي عوامل آالينده محيط 22كاركار

- مشخصات سميت آالينده هاي محيط كار- مشخصات سميت آالينده هاي محيط كار33

- ميل تركيبي شيميايي مواد با بدنه تجهيزات - ميل تركيبي شيميايي مواد با بدنه تجهيزات 44

- محدوده هاي قابل اشتعال و قابل انفجار مخلوط هايي نظير - محدوده هاي قابل اشتعال و قابل انفجار مخلوط هايي نظير 55مواد سوختني، اكسيدانها، گازهاي بي اثر، گردوغبار و گازها و مواد سوختني، اكسيدانها، گازهاي بي اثر، گردوغبار و گازها و

بخاراتبخارات

- جزئيات دقيق پست هاي كاري و تجهيزات روشهاي توليد- جزئيات دقيق پست هاي كاري و تجهيزات روشهاي توليد66

Page 11: ايمني در صنعت (1)

روشهاي سيستماتيك و كنترل هاي سازمان داده روشهاي سيستماتيك و كنترل هاي سازمان داده سازماندهي:سازماندهي:شده در موارد قابليت و توانايي هاي علمي شركت براي برنامه شده در موارد قابليت و توانايي هاي علمي شركت براي برنامه تشخيص خطر و تعريف شرايط ايمن براي عمليات و روشهاي تشخيص خطر و تعريف شرايط ايمن براي عمليات و روشهاي

توليد جزء فرآيند سازماندهي مديريت ايمني و بهداشت محسوب توليد جزء فرآيند سازماندهي مديريت ايمني و بهداشت محسوب مي شوند.مي شوند.

منابعي كه در تشخيص خطر از نظر علمي و تجربي مورد استفاده منابعي كه در تشخيص خطر از نظر علمي و تجربي مورد استفاده قرار مي گيرند عبارتند از:قرار مي گيرند عبارتند از:

- اطالعات و تجربيات شخص در مورد خطرات ناشي از كار- اطالعات و تجربيات شخص در مورد خطرات ناشي از كار

- اطالعات و تجربيات اشخاص ديگر كه خطرات را تجربه كرده اند - اطالعات و تجربيات اشخاص ديگر كه خطرات را تجربه كرده اند و شناخته اند.و شناخته اند.

- مقايسه وضع موجود با شرايط بالقوه پديد آورنده حادثه- مقايسه وضع موجود با شرايط بالقوه پديد آورنده حادثه

- مطالعه كمي و كيفي عوامل فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي مواد - مطالعه كمي و كيفي عوامل فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي مواد و فرآيند توليد جهت پيش بيني خطراتو فرآيند توليد جهت پيش بيني خطرات

- استفاده از دانش فني مهندسي كنترل و روشهاي كاري استاندارد - استفاده از دانش فني مهندسي كنترل و روشهاي كاري استاندارد شدهشده

Page 12: ايمني در صنعت (1)

روش هاي تشخيص خطر:روش هاي تشخيص خطر:

Walking Walking- روش مقايسه اي : مقايسه با استاندارد و روش - روش مقايسه اي : مقايسه با استاندارد و روش 11

talking throughtalking through

((Check ListCheck List))- روش چك ليست: - روش چك ليست: 22

Safety AuditSafety Audit- روش - روش 33

برآورد احتمال وقوع حادثه و ارزيابي خطر:برآورد احتمال وقوع حادثه و ارزيابي خطر:

- با استفاده مستقيم از آمار و اطالعات در مورد نقص - با استفاده مستقيم از آمار و اطالعات در مورد نقص 11

سيستم يا صنعت )روش تاريخي(سيستم يا صنعت )روش تاريخي(

- تجزيه عوامل و عللي كه موجب حادثه مي شوند )روش - تجزيه عوامل و عللي كه موجب حادثه مي شوند )روش 22

تحليلي(تحليلي(

Page 13: ايمني در صنعت (1)

احتمال وقوع حادثه و ارزيابي خطر از چند روش انجام احتمال وقوع حادثه و ارزيابي خطر از چند روش انجام

مي شود از جمله:مي شود از جمله:

Preliminary Hazard Analysis Preliminary Hazard Analysis- آناليز مقدماتي خطر - آناليز مقدماتي خطر 11

(P.H.A)(P.H.A)

Fault treesFault trees ((F.TF.T))- درختان خطا - درختان خطا 22

Event treesEvent trees ((E.TE.T))- درختان حادثه - درختان حادثه 33

((FMEAFMEA))- انواع شكست و تجزيه و تحليل اثرات - انواع شكست و تجزيه و تحليل اثرات 44

Page 14: ايمني در صنعت (1)

((Safety EngineeringSafety Engineering))مهندسي ايمني: مهندسي ايمني: مقررات يا اصولي كه براي كاهش وقوع حوادث و وقايع مقررات يا اصولي كه براي كاهش وقوع حوادث و وقايع

به كمك حذف يا كنترل خطرات بكار مي روند را به كمك حذف يا كنترل خطرات بكار مي روند را مهندسي ايمني گويند و بيشتر به مسائل زير توجه دارد. مهندسي ايمني گويند و بيشتر به مسائل زير توجه دارد.

Accident preventionAccident prevention- جلوگيري و پيشگيري از حوادث - جلوگيري و پيشگيري از حوادث 11Human FactorsHuman Factors- فاكتورهاي انساني - فاكتورهاي انساني 22- طراحي و آرايش منظم تجهيزات و دستگاهها- طراحي و آرايش منظم تجهيزات و دستگاهها33

Design and layout of equipmentDesign and layout of equipment- مديريت و رهبري ايمني- مديريت و رهبري ايمني44

Management and supervision of safetyManagement and supervision of safetyTrainingTraining- آموزش - آموزش 55 Being safety Being safety- مشاوره ايمني براي تمام رده هاي شغلي - مشاوره ايمني براي تمام رده هاي شغلي 66

consultant to for men supervisors and Managementconsultant to for men supervisors and Management

Page 15: ايمني در صنعت (1)

((Control of HazardsControl of Hazards))كنترل خطرات: كنترل خطرات:

Elimination of hazardElimination of hazard- از بين بردن خطر - از بين بردن خطر 11

Limitation of HazardLimitation of Hazard- محدود ساختن خطر- محدود ساختن خطر22

Safety DevicesSafety Devices- استفاده از وسايل ايمن سازي - استفاده از وسايل ايمن سازي 33

Fail safeFail safeالف( الف(

LockingLockingب( ب(

GuardGuardج( ج(

Page 16: ايمني در صنعت (1)

44 - -MonitoringMonitoring

WarningWarning- استفاده از خبر كننده ها - استفاده از خبر كننده ها 55

Minor Loss AcceptanceMinor Loss Acceptance- تن به ضررهاي كم دادن - تن به ضررهاي كم دادن 66

Escape and survivalEscape and survival- ترتيب فرار و نجات - ترتيب فرار و نجات 77

- سياستها و امكانات و برنامه ريزي جهت نجات افراد - سياستها و امكانات و برنامه ريزي جهت نجات افراد 88

RescueRescue

IsolationIsolation- جداسازي يا ايزوله كردن - جداسازي يا ايزوله كردن 99

Page 17: ايمني در صنعت (1)

ابعاد مختلف ايمني و بهداشت صنعتيابعاد مختلف ايمني و بهداشت صنعتي

- بعد فني و پزشكي- بعد فني و پزشكي11

- بعد رفتاري و روان شناسي- بعد رفتاري و روان شناسي22

- بعد فرهنگي و اجتماعي- بعد فرهنگي و اجتماعي33

Page 18: ايمني در صنعت (1)

براساس بررسي صنايع نظامي ارتش آمريكا علل مختلف ايجاد براساس بررسي صنايع نظامي ارتش آمريكا علل مختلف ايجاد

حوادث:حوادث:

- روشها يا دستورالعمل هاي ناكافي جهت انجام كار صحيح و ايمن - روشها يا دستورالعمل هاي ناكافي جهت انجام كار صحيح و ايمن

)استاندارد()استاندارد(

- آموزش ناكافي جهت انجام كار صحيح و ايمن- آموزش ناكافي جهت انجام كار صحيح و ايمن

- كمبود پشتيباني- كمبود پشتيباني

- كمبود نظارت- كمبود نظارت

- خطاي انساني- خطاي انساني

- عوامل محيطي نظير هوا و ...- عوامل محيطي نظير هوا و ...

- عوامل مادي و تجهيزاتي به دليل نقص عملكرد يا ضعف طراحي- عوامل مادي و تجهيزاتي به دليل نقص عملكرد يا ضعف طراحي

Page 19: ايمني در صنعت (1)

بحث ايمني از لحاظ تشكيالت حقوقي:بحث ايمني از لحاظ تشكيالت حقوقي:

ILOILO( بدليل ضايعات ( بدليل ضايعات 19131913 بعد از جنگ جهاني اول ) بعد از جنگ جهاني اول )

انساني كارگران كشورهاي صنعتي درگير جنگ در سال انساني كارگران كشورهاي صنعتي درگير جنگ در سال

تشكيل شد. تشكيل شد.19191919

ILOILOبزرگترين و قديمي ترين سازمان جهاني است بزرگترين و قديمي ترين سازمان جهاني است

ILOILO اولين نشريه خود را در مورد حوادث راه آهن و اولين نشريه خود را در مورد حوادث راه آهن و

بيرون داد بيرون داد19241924كشتي ها در سال كشتي ها در سال

ارائه شد. ارائه شد.19291929اوليه مصوبه در سال اوليه مصوبه در سال

تشكيل شد تشكيل شد((U.NU.N)) 19461946در سال در سال

تشكيل شد. تشكيل شد.WHOWHO 19481948در سال در سال

Page 20: ايمني در صنعت (1)

درخصوص ايمني و بهداشت كار: درخصوص ايمني و بهداشت كار:ILOILOوظايف وظايف

- بهبود ايمني و بهداشت كار و جلوگيري از حوادث و - بهبود ايمني و بهداشت كار و جلوگيري از حوادث و 11

بيماريهاي شغليبيماريهاي شغلي

- ايجاد و تقويت موسسات تخصصي مانند سازمانهاي - ايجاد و تقويت موسسات تخصصي مانند سازمانهاي 22

كشوري كار – مراكز بهداشت و آزمايشگاهيكشوري كار – مراكز بهداشت و آزمايشگاهي

- رسيدگي به مسائل مربوط به زمان كار )حداكثر كار - رسيدگي به مسائل مربوط به زمان كار )حداكثر كار 33

قانوني، اضافه كاري، نوبت كاري( مسائل پزشكي – قانوني، اضافه كاري، نوبت كاري( مسائل پزشكي –

اقتصادي و اجتماعياقتصادي و اجتماعي

- تعيين محتوي مشاغل- تعيين محتوي مشاغل44

Page 21: ايمني در صنعت (1)

- كمك به گزينش فناوري مناسب- كمك به گزينش فناوري مناسب55

- آسايش رواني يا خدمات رفاهي كارگران )مسكن – - آسايش رواني يا خدمات رفاهي كارگران )مسكن – 66

تغذيه – آموزش(تغذيه – آموزش(

- تهيه نشريات ايمني و بهداشتي- تهيه نشريات ايمني و بهداشتي77

- كمك مستقيم به دولتهاي عضو )اعزام كارشناس، اعطاي - كمك مستقيم به دولتهاي عضو )اعزام كارشناس، اعطاي 88

بورس، تهيه تجهيزات تخصصي، تدوين آئين نامه ها و ...(بورس، تهيه تجهيزات تخصصي، تدوين آئين نامه ها و ...(

- كمك به سازمانهاي كشوري و ملي ايمني و بهداشت كار - كمك به سازمانهاي كشوري و ملي ايمني و بهداشت كار 99

و مراكز تحقيقات و سنديكاهاي كارگري و كارفرماييو مراكز تحقيقات و سنديكاهاي كارگري و كارفرمايي

Page 22: ايمني در صنعت (1)

به كشورهاي به كشورهاي 19291929 مصوب سال مصوب سال ILOILO، ، 3131متن توصيه نامه شماره متن توصيه نامه شماره

عضوعضو

- جمع آوري و تجزيه و تحليل اطالعات آماري حوادث شغلي- جمع آوري و تجزيه و تحليل اطالعات آماري حوادث شغلي11

- مطالعه مخاطرات خاص هر صنعت براساس نتايج آماري و تاثير - مطالعه مخاطرات خاص هر صنعت براساس نتايج آماري و تاثير 22

تدابير ايمنيتدابير ايمني

- مطالعه عوامل جسماني، فيزيولوژيك و روان شناسي موثر بر - مطالعه عوامل جسماني، فيزيولوژيك و روان شناسي موثر بر 33

حوادثحوادث

- تشويق پژوهش هاي علمي در زمينه ايمني و بهداشت كار- تشويق پژوهش هاي علمي در زمينه ايمني و بهداشت كار44

- ايجاد سرويس هاي مركزي جمع آوري اطالعات آماري و هماهنگي - ايجاد سرويس هاي مركزي جمع آوري اطالعات آماري و هماهنگي 55

مربوطمربوط

- بسط وتشويق همكاري بين كارگر و كارفرما- بسط وتشويق همكاري بين كارگر و كارفرما66

Page 23: ايمني در صنعت (1)

- ترتيب كنفرانس هاي دوره اي با شركت بازرسي كار - ترتيب كنفرانس هاي دوره اي با شركت بازرسي كار 77و سازمانهاي كارگري و كارفرماييو سازمانهاي كارگري و كارفرمايي

- تشويق در ايجاد سازمانهاي حفاظتي در كارگاهها- تشويق در ايجاد سازمانهاي حفاظتي در كارگاهها88

- نشريات و نمايشگاههاي دائمي- نشريات و نمايشگاههاي دائمي99

- پيش بيني مسائل حفاظتي در دروس ابتدايي، - پيش بيني مسائل حفاظتي در دروس ابتدايي، 1010دبيرستان و دانشگاهدبيرستان و دانشگاه

- تهيه متوني درخصوص علل حوادث توسط اداره - تهيه متوني درخصوص علل حوادث توسط اداره 1111بازرسي و در اختيار صنايع قرار گيرد.بازرسي و در اختيار صنايع قرار گيرد.

- تدوين آئين نامه ها و قوانين- تدوين آئين نامه ها و قوانين1212

- بررسي نقشه هاي ساختماني- بررسي نقشه هاي ساختماني1313

- كوشش در جلب همكاري شركت هاي بيمه- كوشش در جلب همكاري شركت هاي بيمه1414

Page 24: ايمني در صنعت (1)

قانون كارقانون كار

قانوني كه روابط كار واقتصاد در ان بررسي مي شود. ريشه قانوني كه روابط كار واقتصاد در ان بررسي مي شود. ريشه

قوانين كار كشورها از مقاوله نامه ها و توصيه نامه هاست. قوانين كار كشورها از مقاوله نامه ها و توصيه نامه هاست.

::19231923وظايف بازرسين كار طبق توصيه نامه مصوب سال وظايف بازرسين كار طبق توصيه نامه مصوب سال

- تحقيق درباره حوادث ناشي از كار و طرق پيشگيري- تحقيق درباره حوادث ناشي از كار و طرق پيشگيري11

PPEPPE- راهنمايي صنايع درخصوص حفاظ گذاري و - راهنمايي صنايع درخصوص حفاظ گذاري و 22

- توصيه درخصوص همكاري كارگر وكارفرما در زمينه ايمني - توصيه درخصوص همكاري كارگر وكارفرما در زمينه ايمني 33

و بهداشتو بهداشت

- مشاركت در بهبود و تكميل تدابير حفاظتي و بهداشتي - مشاركت در بهبود و تكميل تدابير حفاظتي و بهداشتي 44

صنايعصنايع

Page 25: ايمني در صنعت (1)

قانون كار، آئين نامه هاي قانون كار، آئين نامه هاي 8585فصل چهارم قانون كار، ماده فصل چهارم قانون كار، ماده

ايمني و بهداشتايمني و بهداشت

)آئين نامه كميته حفاظت فني و )آئين نامه كميته حفاظت فني و قانون كار: قانون كار:9393ماده ماده

بهداشت كار(بهداشت كار(

الزامي بودن تشكيل كميته ها الزامي بودن تشكيل كميته ها::11ماده ماده

نفر تشكيل كميته با اعضاي نفر تشكيل كميته با اعضاي 2525 كارگاههاي بيشتر از كارگاههاي بيشتر از ::22ماده ماده

زيرزير

- كارفرما يا نماينده تام االختيار او- كارفرما يا نماينده تام االختيار او11

- نماينده شوراي اسالمي كار يا نماينده كارگران- نماينده شوراي اسالمي كار يا نماينده كارگران22

- مدير فني و در صورت نبودن او يكي از سراستادكاران- مدير فني و در صورت نبودن او يكي از سراستادكاران33

- مسئول حفاظت فني- مسئول حفاظت فني44

Page 26: ايمني در صنعت (1)

Z از فارغ التحصيالن ::11تبصره تبصره Z از فارغ التحصيالن مسئول حفاظت فني ترجيحا مسئول حفاظت فني ترجيحا

حفاظت فني و ايمني كارحفاظت فني و ايمني كار

Z فارغ التحصيل ::22تبصره تبصره Z فارغ التحصيل مسئول بهداشت حرفه اي ترجيحا مسئول بهداشت حرفه اي ترجيحا

بهداشت حرفه اي يا پزشك عمومي مورد تائيد مركز بهداشت بهداشت حرفه اي يا پزشك عمومي مورد تائيد مركز بهداشت

شهرستانشهرستان

اعضاء كميته با هزينه كارفرما در برنامه هاي آموزشي اعضاء كميته با هزينه كارفرما در برنامه هاي آموزشي ::33تبصره تبصره

و بازآموزي شركت نمايند.و بازآموزي شركت نمايند.

نفر در صورتي كه يك يا دو نفر در صورتي كه يك يا دو 100100 تا تا 2525 در كارگاههاي در كارگاههاي ::44تبصره تبصره

نفر از اعضاء نباشند جلسه با حضور سه نفر از اعضاء مذكور نفر از اعضاء نباشند جلسه با حضور سه نفر از اعضاء مذكور

مشروط به حضور مسئول حفاظت فني يا بهداشت حرفه اي مشروط به حضور مسئول حفاظت فني يا بهداشت حرفه اي

تشكيل مي شود.تشكيل مي شود.

Page 27: ايمني در صنعت (1)

نفر و نوع كار ايجاب نمايد نفر و نوع كار ايجاب نمايد 2525 در كارگاههاي كمتر از در كارگاههاي كمتر از ::33ماده ماده با نظر مشترك و هماهنگ بازرس كار و كارشناس بهداشت با نظر مشترك و هماهنگ بازرس كار و كارشناس بهداشت حرفه اي محل، كارفرما مكلف به تشكيل كميته خواهد بود.حرفه اي محل، كارفرما مكلف به تشكيل كميته خواهد بود.

در اينگونه كارگاهها كميته با حضور سه نفر از اعضاء در اينگونه كارگاهها كميته با حضور سه نفر از اعضاء ::11تبصره تبصره به شرح ذيل تشكيل مي گردد:به شرح ذيل تشكيل مي گردد:كارفرما يا نماينده تام االختبار اوكارفرما يا نماينده تام االختبار او

نماينده شوراي اسالمي كار يا نماينده كارگران كارگاهنماينده شوراي اسالمي كار يا نماينده كارگران كارگاهمسئول حفاظت فني و بهداشت حرفه ايمسئول حفاظت فني و بهداشت حرفه اي

صالحيت مسئول حفاظت فني و بهداشت حرفه اي صالحيت مسئول حفاظت فني و بهداشت حرفه اي ::22تبصره تبصره با تاييد اداره كار و مركز بهداشت محل مي باشد.با تاييد اداره كار و مركز بهداشت محل مي باشد.

در كليه كارگاههايي كه كميته حفاظت فني و در كليه كارگاههايي كه كميته حفاظت فني و ::33تبصره تبصره بهداشت كار با سه نفر تشكيل مي گردد مسئول حفاظت بهداشت كار با سه نفر تشكيل مي گردد مسئول حفاظت فني و بهداشت حرفه اي مي تواند يك نفر باشد. مشروط فني و بهداشت حرفه اي مي تواند يك نفر باشد. مشروط بر آنكه آموزش الزم را ديده و گواهي دريافت داشته باشد.بر آنكه آموزش الزم را ديده و گواهي دريافت داشته باشد.

Page 28: ايمني در صنعت (1)

جلسات كميته الاقل هر ماه يكبار تشكيل شود و در اولين جلسات كميته الاقل هر ماه يكبار تشكيل شود و در اولين ::44ماده ماده

جلسه دبير انتخاب شود.جلسه دبير انتخاب شود.

تعيين زمان تشكيل جلسات و تنظيم صورتجلسه به عهده دبير جلسه تعيين زمان تشكيل جلسات و تنظيم صورتجلسه به عهده دبير جلسه

خواهد بود.خواهد بود.

در مواقع ضروري يا زودتر از موعد با پيشنهاد مدير كارخانه در مواقع ضروري يا زودتر از موعد با پيشنهاد مدير كارخانه ::11تبصره تبصره

يا مسئول حفاظت فني و يا مسئول بهداشت حرفه اي كميته يا مسئول حفاظت فني و يا مسئول بهداشت حرفه اي كميته

تشكيل خواهد شد.تشكيل خواهد شد.

در صورتي كه كميته احتمال وقوع حادثه يا بيماري شغلي را در صورتي كه كميته احتمال وقوع حادثه يا بيماري شغلي را ::22تبصره تبصره

Z اقدام به جلسه و به اداره كار و مركز Z اقدام به جلسه و به اداره كار و مركز در كارگاه بدهد بايد فورا در كارگاه بدهد بايد فورا

بهداشت اعالم نمايد.بهداشت اعالم نمايد.

كارفرما مكلف است صورتجلسه را به اداره كار و مركز كارفرما مكلف است صورتجلسه را به اداره كار و مركز ::33تبصره تبصره

بهداشت ارسال نمايد. بهداشت ارسال نمايد.

Page 29: ايمني در صنعت (1)

وظايف كميته حفاظتي و بهداشتي بشرح ذيل است: وظايف كميته حفاظتي و بهداشتي بشرح ذيل است:::55ماده ماده

- طرح مسائل و مشكالت حفاظتي و بهداشتي و ارائه - طرح مسائل و مشكالت حفاظتي و بهداشتي و ارائه 11پيشنهادات به كارفرماپيشنهادات به كارفرما

- همكاري با كارشناسان بهداشت حرفه اي و بازرسان كار- همكاري با كارشناسان بهداشت حرفه اي و بازرسان كار22

- توجه و آشناسازي كارگران به رعايت موازين حفاظتي و - توجه و آشناسازي كارگران به رعايت موازين حفاظتي و 33بهداشتيبهداشتي

- همكاري با كارفرما در تهيه دستورالعمل هاي الزم- همكاري با كارفرما در تهيه دستورالعمل هاي الزم44

- پيشنهاد به كارفرما جهت تشويق كارگراني كه در مسائل - پيشنهاد به كارفرما جهت تشويق كارگراني كه در مسائل 55حفاظتي و بهداشتي عالقه و جديت دارند.حفاظتي و بهداشتي عالقه و جديت دارند.

- تهيه و ارسال صورتجلسات كميته وفرم هاي حوادث و - تهيه و ارسال صورتجلسات كميته وفرم هاي حوادث و 66بيماريها به ارگانهاي ذيربطبيماريها به ارگانهاي ذيربط

- پيگيري در انجام معاينات قبل از استخدام و دوره اي و - پيگيري در انجام معاينات قبل از استخدام و دوره اي و 77ارائه پيشنهاد به مراكز بهداشتارائه پيشنهاد به مراكز بهداشت

Page 30: ايمني در صنعت (1)

- اعالم موارد مشكوك بيماريهاي حرفه اي به كارفرما و مركز - اعالم موارد مشكوك بيماريهاي حرفه اي به كارفرما و مركز 88بهداشت و همكاري در تعيين شغل مناسب براي كارگران بنا بهداشت و همكاري در تعيين شغل مناسب براي كارگران بنا

11به تشخيص شوراي پزشكي بيماري شغلي دارند. )تبصره به تشخيص شوراي پزشكي بيماري شغلي دارند. )تبصره قانون كار( قانون كار(9292ماده ماده

- جمع آوري آمار و اطالعات مربوط به مسائل حفاظتي و - جمع آوري آمار و اطالعات مربوط به مسائل حفاظتي و 99بهداشتي و تنظيم و تكميل فرم صورت نواقص كارگاهبهداشتي و تنظيم و تكميل فرم صورت نواقص كارگاه

- بازديد و معاينه ابزار كار، وسايل حفاظتي و بهداشتي و - بازديد و معاينه ابزار كار، وسايل حفاظتي و بهداشتي و 1010نظارت بر حسن استفاده آنهانظارت بر حسن استفاده آنها

- ثبت آمار حوادث و بيماريها و تعيين ضريب تكرار و شدت - ثبت آمار حوادث و بيماريها و تعيين ضريب تكرار و شدت 1111حادثهحادثه

- نظارت بر ترسيم نمودار حوادث و بيماريها و نصب - نظارت بر ترسيم نمودار حوادث و بيماريها و نصب 1212پوسترهاي آموزشي، حفاظتي و بهداشتيپوسترهاي آموزشي، حفاظتي و بهداشتي

- اعالم كانون هاي ايجاد خطرات حفاظتي و بهداشتي در - اعالم كانون هاي ايجاد خطرات حفاظتي و بهداشتي در 1313كارگاهكارگاه

- نظارت بر نظم و ترتيب و آرايش مواد اوليه، محصوالت، - نظارت بر نظم و ترتيب و آرايش مواد اوليه، محصوالت، 1414ماشين آالت و تطابق كار و كارگرماشين آالت و تطابق كار و كارگر

- تعيين خط مشي حفاظتي و بهداشتي برحسب شرايط - تعيين خط مشي حفاظتي و بهداشتي برحسب شرايط 1515اختصاصياختصاصي

Page 31: ايمني در صنعت (1)

وجود كميته حفاظت فني و بهداشت به هيچ وجه رافع وجود كميته حفاظت فني و بهداشت به هيچ وجه رافع ::66ماده ماده مسئوليت هاي قانوني كارفرما در قبال مقررات نمي باشد. مسئوليت هاي قانوني كارفرما در قبال مقررات نمي باشد.

آشنايي با كميته هاي فني و بهداشت كار در اروپا: اعضاء:آشنايي با كميته هاي فني و بهداشت كار در اروپا: اعضاء:

- كارفرما يا نماينده او- كارفرما يا نماينده او11

- دو نفر نماينده شوراي كارگري كارخانه- دو نفر نماينده شوراي كارگري كارخانه22

- افراد ديگري كه در رده هاي مختلف سازماني وجودشان - افراد ديگري كه در رده هاي مختلف سازماني وجودشان 33ضرورت دارد مثل سركارگرها، مديران فني و ..ضرورت دارد مثل سركارگرها، مديران فني و ..

- مهندسين ايمني يا نمايندگان معتمد آنها- مهندسين ايمني يا نمايندگان معتمد آنها44

- متصديان ايمني- متصديان ايمني55

- پزشك طب كار كارخانه- پزشك طب كار كارخانه66

- افراد متخصص و باصالحيتي از بخش ايمني و يا نماينده - افراد متخصص و باصالحيتي از بخش ايمني و يا نماينده 77صالحيت دار آنهاصالحيت دار آنها

Page 32: ايمني در صنعت (1)

الف( وظايف كارفرما:الف( وظايف كارفرما:

سازمان دادن خدمات ايمني شغلي و كمك هاي اوليه در سازمان دادن خدمات ايمني شغلي و كمك هاي اوليه در 1.1.محيط كارمحيط كار

تهيه و تامين تجهيزات ايمني و وسايل حفاظت فردي موردنيازتهيه و تامين تجهيزات ايمني و وسايل حفاظت فردي موردنياز2.2.

نيروي انساني موردنياز كميته را انتخاب و دعوت نمايدنيروي انساني موردنياز كميته را انتخاب و دعوت نمايد3.3.

تعيين مسئوليت و شرح وظايف افرادتعيين مسئوليت و شرح وظايف افراد4.4.

افراد متخصص در زمينه ايمني، متصديان خدمات كمك هاي افراد متخصص در زمينه ايمني، متصديان خدمات كمك هاي 5.5.اوليه را معين نمايداوليه را معين نمايد

اقدام در برگزاري كميته ايمنياقدام در برگزاري كميته ايمني6.6.

تحت پوشش بيمه قرار دادن كليه شاغلينتحت پوشش بيمه قرار دادن كليه شاغلين7.7.

نظارت بر كادر خدمات مهندسي ايمني – طب كار و بهداشت نظارت بر كادر خدمات مهندسي ايمني – طب كار و بهداشت 8.8.حرفه ايحرفه اي

Page 33: ايمني در صنعت (1)

ب( وظايف متخصص ايمني شغلي:ب( وظايف متخصص ايمني شغلي:

- ارائه طريق، توصيه و ارشاد به افراد تحت پوشش و - ارائه طريق، توصيه و ارشاد به افراد تحت پوشش و 11

صدور مجوز براي فعاليتهاصدور مجوز براي فعاليتها

- تهيه وسايل حفاظت فردي و آموزش- تهيه وسايل حفاظت فردي و آموزش22

- بررسي پست هاي كاري- بررسي پست هاي كاري33

- بازرسي مستمر- بازرسي مستمر44

- بررسي علل حوادث- بررسي علل حوادث55

Page 34: ايمني در صنعت (1)

::SupervisorSupervisorج( وظايف ج( وظايف

11 - -Using and powerUsing and power

- مسئول تامين كليه وسايل ايمني و حفاظتي موردنياز در - مسئول تامين كليه وسايل ايمني و حفاظتي موردنياز در 22

بخش نظارتي خويش مي باشد.بخش نظارتي خويش مي باشد.

- معيارهاي ايمني اختصاصي در حوزه كار خودش را به كار - معيارهاي ايمني اختصاصي در حوزه كار خودش را به كار 33

گيردگيرد

- بازرسي دوره اي- بازرسي دوره اي44

- تشويق- تشويق55

- رفع خطر به صورت بنيادي- رفع خطر به صورت بنيادي66

Page 35: ايمني در صنعت (1)

((Safety officersSafety officers))د( متصديان ايمني د( متصديان ايمني

- بررسي و پيگيري اولويت هاي ايمني در حوزه كاري - بررسي و پيگيري اولويت هاي ايمني در حوزه كاري 11خودش از قبيل استراحت پرسنلخودش از قبيل استراحت پرسنل

- بازرسي دوره اي- بازرسي دوره اي22

در اين سيستم همه پرسنل مسئول هستند. در اين سيستم همه پرسنل مسئول هستند.هU( كارگران.هU( كارگران.

RegulationRegulation:: ،از نظر حقوقي يعني مقررات و ضوابط، از نظر حقوقي يعني مقررات و ضوابط منتهي ضوابط و مقرراتي كه جنبه قانوني دارند.منتهي ضوابط و مقرراتي كه جنبه قانوني دارند.

InstructionsInstructions يعني دستورالعمل ها، كارگر عالوه بر : يعني دستورالعمل ها، كارگر عالوه بر :ضوابطي كه جنبه عام دارد موظف است دستورالعمل ضوابطي كه جنبه عام دارد موظف است دستورالعمل

هاي اختصاصي مربوط به شغل خويش را نيز انجام دهد.هاي اختصاصي مربوط به شغل خويش را نيز انجام دهد.

- لوازم حفاظت فردي مورد نياز را استفاده مي كند.- لوازم حفاظت فردي مورد نياز را استفاده مي كند.

- نواقص حفاظتي محدوده كاري خويش را رفع نموده و يا - نواقص حفاظتي محدوده كاري خويش را رفع نموده و يا گزارش مي نمايد.گزارش مي نمايد.

Page 36: ايمني در صنعت (1)

ز( نمايندگان شوراي كارگري:ز( نمايندگان شوراي كارگري:

- عوامل غيرايمن محل كار را تعقيب مي نمايد.- عوامل غيرايمن محل كار را تعقيب مي نمايد.11

- بازرسي دوره اي و مشاركت در مسائل حفاظتي و - بازرسي دوره اي و مشاركت در مسائل حفاظتي و 22

حوادثحوادث

- شركت فعال در جلسات كميته- شركت فعال در جلسات كميته33

Page 37: ايمني در صنعت (1)

وظايف حقوقي اعضاء كميته ايمني در ايرانوظايف حقوقي اعضاء كميته ايمني در ايران

مدير عامل:مدير عامل:

تمام مسئوليت هاي ايمني كارخانه با اوست.تمام مسئوليت هاي ايمني كارخانه با اوست.1.1.

مسئوليت اجرايي ايمني تمام افراد و تشكيل يك مسئوليت اجرايي ايمني تمام افراد و تشكيل يك 2.2.

نظام مديريتي ناظر و مدوننظام مديريتي ناظر و مدون

اختيار هزينه هاي عمليات ايمنياختيار هزينه هاي عمليات ايمني3.3.

سياست هاي ايمني توسط او تصويب و اعمال مي سياست هاي ايمني توسط او تصويب و اعمال مي 4.4.

شود.شود.

Page 38: ايمني در صنعت (1)

سركارگر:سركارگر:

مسئوليت نظارت تام و هميشگي بر اجراي دستورات ايمني مسئوليت نظارت تام و هميشگي بر اجراي دستورات ايمني 1.1.در بخش تحت سرپرستي خود و منع كاركنان از كارهاي در بخش تحت سرپرستي خود و منع كاركنان از كارهاي

غيرايمنغيرايمن

مشاركت در آموزش كارگران تحت نظارت خودمشاركت در آموزش كارگران تحت نظارت خود2.2.

احساس مسئوليت درخصوص تامين سالمت كارگران تحت احساس مسئوليت درخصوص تامين سالمت كارگران تحت 3.3.پوششپوشش

گزارش حوادث شغلي به رده هاي باالترگزارش حوادث شغلي به رده هاي باالتر4.4.

عضو كميتهعضو كميته5.5.

تشكيل جلسات با افراد تحت سرپرستي خودتشكيل جلسات با افراد تحت سرپرستي خود6.6.

نظارت بر نظم و نظافت عمومينظارت بر نظم و نظافت عمومي7.7.

انجام خدمات كمك هاي اوليهانجام خدمات كمك هاي اوليه8.8.

پروژه هاي ايمني در كارخانه را رهبري و توصيه هاي الزم را پروژه هاي ايمني در كارخانه را رهبري و توصيه هاي الزم را 9.9.ارائه مي نمايد.ارائه مي نمايد.

Page 39: ايمني در صنعت (1)

كارگر:كارگر:

كار خود را منطبق با اصول ايمني انجام دهد.كار خود را منطبق با اصول ايمني انجام دهد.1.1.

شرايط وعمليات غيرايمن را گزارش نمايد.شرايط وعمليات غيرايمن را گزارش نمايد.2.2.

مقررات و آئين نامه هاي حفاظتي مربوط به حرفه خود را مقررات و آئين نامه هاي حفاظتي مربوط به حرفه خود را 3.3.

مطلع باشد.مطلع باشد.

به كميته ايمني نماينده مي فرستد.به كميته ايمني نماينده مي فرستد.4.4.

براي بهبود شرايط ايمني در محيط كار خود توصيه و ارائه براي بهبود شرايط ايمني در محيط كار خود توصيه و ارائه 5.5.

پيشنهاد مي كند.پيشنهاد مي كند.

عملياتي را كه مطلع نيستند انجام نمي دهند.عملياتي را كه مطلع نيستند انجام نمي دهند.6.6.

Page 40: ايمني در صنعت (1)

انواع كميته ايمني در صنعت:انواع كميته ايمني در صنعت:- بدليل وسعت و گستردگي امكان بهره گيري از يك كميته - بدليل وسعت و گستردگي امكان بهره گيري از يك كميته

انحصاري مقدور نيست.انحصاري مقدور نيست.- براساس دستورالعمل وزارت كار امكان چندين كميته به - براساس دستورالعمل وزارت كار امكان چندين كميته به

منظور تحت پوشش قرار دادن كل جمعيتمنظور تحت پوشش قرار دادن كل جمعيت- مديريت زمان در اوقات مديران ارشد- مديريت زمان در اوقات مديران ارشد

هر سه يا شش هر سه يا شش - كميته حفاظتي مركزي كارخانه:- كميته حفاظتي مركزي كارخانه:11ماه يكبار تشكيل شده و اموري كه خيلي مهم و كالن ماه يكبار تشكيل شده و اموري كه خيلي مهم و كالن

هستند.هستند. مديران قسمت ها و مديران قسمت ها و كميته حفاظتي قسمت ها:كميته حفاظتي قسمت ها:- - 22

سركارگران قسمت اين گونه كميته را تشكل مي دهند.سركارگران قسمت اين گونه كميته را تشكل مي دهند. سر كارگران و كارگران و سر كارگران و كارگران و كميته حفاظتي كارگران:كميته حفاظتي كارگران:- - 33

وجه اشتراك در ارتباط با فعاليت هاي ثابت و يكسان آنها وجه اشتراك در ارتباط با فعاليت هاي ثابت و يكسان آنها مي باشد لذا تشريك مساعي جهت رفع مشكالت وجود مي باشد لذا تشريك مساعي جهت رفع مشكالت وجود

دارد.دارد.

Page 41: ايمني در صنعت (1)

اعضاء اين كميته ها با هر جايگاهي:اعضاء اين كميته ها با هر جايگاهي:

- رئيس كميته- رئيس كميته11

- منشي كميته- منشي كميته22

- عضو كميته- عضو كميته33

Page 42: ايمني در صنعت (1)

وظايف رئيس كميته:وظايف رئيس كميته:

وقت جلسات و محل آنها را تعيين مي كند. وقت جلسات و محل آنها را تعيين مي كند. 1.1.

اعضاء را از وقوع جلسات آگاه مي كند.اعضاء را از وقوع جلسات آگاه مي كند.2.2.

برنامه كار كميته را مرتب مي كند.برنامه كار كميته را مرتب مي كند.3.3.

صورت جلسات قبلي را آماده و در اختيار منشي صورت جلسات قبلي را آماده و در اختيار منشي 4.4.

قرار مي دهد.قرار مي دهد.

رياست جلسات را به عهده مي گيرد.رياست جلسات را به عهده مي گيرد.5.5.

Page 43: ايمني در صنعت (1)

وظايف منشي كميته:وظايف منشي كميته:

از جلسات يادداشت برداري مي كند.از جلسات يادداشت برداري مي كند.1.1.

صورتجلسات قبل را تهيه و بين اعضاء كميته توزيع صورتجلسات قبل را تهيه و بين اعضاء كميته توزيع 2.2.

مي كند.مي كند.

توصيه هاي رسيده از اعضاء و افراد غيرعضو را به توصيه هاي رسيده از اعضاء و افراد غيرعضو را به 3.3.

اطالع كميته مي رساند.اطالع كميته مي رساند.

Page 44: ايمني در صنعت (1)

وظايف اعضاء كميته:وظايف اعضاء كميته:

شرايط غيرايمن را گزارش دهند.شرايط غيرايمن را گزارش دهند.1.1.

بطور مرتب در جلسات كميته شركت مي نمايند.بطور مرتب در جلسات كميته شركت مي نمايند.2.2.

گزارش حوادثگزارش حوادث3.3.

همكاري در بررسي حوادثهمكاري در بررسي حوادث4.4.

براي ارتقاء ايمني دركارگاههاي مختلف، پيشنهاداتي براي ارتقاء ايمني دركارگاههاي مختلف، پيشنهاداتي 5.5.را به كميته ايمني ارائه مي دهد.را به كميته ايمني ارائه مي دهد.

به عنوان كارگر نمونه سعي در انطباق فعاليت به عنوان كارگر نمونه سعي در انطباق فعاليت 6.6.توليدي خود با مقررات ايمني مي نمايدتوليدي خود با مقررات ايمني مي نمايد

در زمينه ايمني تاثير مثبت روي ديگران داشته باشددر زمينه ايمني تاثير مثبت روي ديگران داشته باشد7.7.

به تناوب از قسمت هاي مختلف كارخانه بازديد به تناوب از قسمت هاي مختلف كارخانه بازديد 8.8.بعمل آورد.بعمل آورد.

Page 45: ايمني در صنعت (1)

موارد عدم توفيق كميته هاي ايمني:موارد عدم توفيق كميته هاي ايمني:

روشن نبودن موضوع جلسات از پيش و جريان مبهم بحث روشن نبودن موضوع جلسات از پيش و جريان مبهم بحث 1.1.و گفتگوهاي درون جلسه ايو گفتگوهاي درون جلسه اي

عدم صالحيت وخبرگي اعضاء نسبت به مسائل ايمنيعدم صالحيت وخبرگي اعضاء نسبت به مسائل ايمني2.2.

ترس از اظهارنظر توسط برخي از اعضاءترس از اظهارنظر توسط برخي از اعضاء3.3.

عدم پشتيباني كميته از طرف مديريتعدم پشتيباني كميته از طرف مديريت4.4.

عدم اطالع و اشراف دقيق اعضاء نسبت به وضعيت جاري عدم اطالع و اشراف دقيق اعضاء نسبت به وضعيت جاري 5.5.محيط كارمحيط كار

طرف مشورت قرار نگرفتن كميته و نداشتن حمايت طرف مشورت قرار نگرفتن كميته و نداشتن حمايت 6.6.اجرايي از طرف مديراناجرايي از طرف مديران

عدم اطالعات كافي بخصوص آمار وارقامعدم اطالعات كافي بخصوص آمار وارقام7.7.

عدم پيگيري موثر و مستمر در رابطه با تشكيل وكيفيت عدم پيگيري موثر و مستمر در رابطه با تشكيل وكيفيت 8.8.عملكرد كميته هاي صنايع بوسيله بازرسان ناظر و مسئولعملكرد كميته هاي صنايع بوسيله بازرسان ناظر و مسئول

Page 46: ايمني در صنعت (1)

FireFireحريق حريق يك فعل و انفعال شيميايي است كه از احتراق شديد يك فعل و انفعال شيميايي است كه از احتراق شديد تعريف:تعريف:

)اكسيداسيون سريع( مواد سوختني حاصل مي شود. اين )اكسيداسيون سريع( مواد سوختني حاصل مي شود. اين احتراق همراه با دود – نور و حرارت زياد توأم است. احتراق همراه با دود – نور و حرارت زياد توأم است.

B.T.UB.T.U:: مقدار حرارتي كه بتواند درجه حرارت يك پوند آب را مقدار حرارتي كه بتواند درجه حرارت يك پوند آب را يك درجه افزايش دهد.يك درجه افزايش دهد.

Flash pointFlash point:: درجه اي است كه در آن درجه حرارت يك ماده درجه اي است كه در آن درجه حرارت يك ماده سوختني به اندازه كافي گاز و بخارات در سطحش جمع سوختني به اندازه كافي گاز و بخارات در سطحش جمع

شده و به محض نزديك شدن يك جرقه در مجاورت هواي شده و به محض نزديك شدن يك جرقه در مجاورت هواي آن بخارات يك احتراق موقت و كوتاه بوجود آيد.آن بخارات يك احتراق موقت و كوتاه بوجود آيد.

Ignition pointIgnition point:: عبارت است از كمترين درجه حرارتي كه يك عبارت است از كمترين درجه حرارتي كه يك ماده بايد دريافت كند تا با رسيدن منبع آتش زنه قادر به ماده بايد دريافت كند تا با رسيدن منبع آتش زنه قادر به

ادامه سوختن باشد. در نقطه اشتعال درجه حرارت براي ادامه سوختن باشد. در نقطه اشتعال درجه حرارت براي يك احتراق موقتي است در صورتي كه در نقطه آتش درجه يك احتراق موقتي است در صورتي كه در نقطه آتش درجه

حرارت بايد آنقدر باال باشد كه بتواند حريق ادامه يابد.حرارت بايد آنقدر باال باشد كه بتواند حريق ادامه يابد. عمل تركيب شدن شيميايي اكسيژن با مواد عمل تركيب شدن شيميايي اكسيژن با مواد اكسيداسيون:اكسيداسيون:

سوختنيسوختني

Page 47: ايمني در صنعت (1)

عبارت است از سوختن يا آتش گرفتن مواد عبارت است از سوختن يا آتش گرفتن مواد خودبخود سوزي:خودبخود سوزي:بدون استفاده از جرقه يا هر نوع وسيله آتش زنه ديگر.بدون استفاده از جرقه يا هر نوع وسيله آتش زنه ديگر.

احتراق خودبخود يك جسم بوسيله جمع شدن تدريجي گرما و احتراق خودبخود يك جسم بوسيله جمع شدن تدريجي گرما و توسعه آن به دليل تغييرات شيميايي در يك جسم بوجود مي توسعه آن به دليل تغييرات شيميايي در يك جسم بوجود مي

آيد و اين عمل هنگامي اتفاق مي افتد كه يك جسم قابل آيد و اين عمل هنگامي اتفاق مي افتد كه يك جسم قابل احتراق با يك حمايت كننده آتش )اكسيژن( تماس پيدا كند. احتراق با يك حمايت كننده آتش )اكسيژن( تماس پيدا كند.

وقتي كه اين دو عامل در كنار هم هستند اكسيداسيون شروع وقتي كه اين دو عامل در كنار هم هستند اكسيداسيون شروع مي شود. البته يكي از فرآورده هاي اكسيداسيون گرما مي مي شود. البته يكي از فرآورده هاي اكسيداسيون گرما مي

باشد.باشد.بطور كلي خودبخودسوزي به سه صورت زير امكانپذير مي باشد:بطور كلي خودبخودسوزي به سه صورت زير امكانپذير مي باشد:

تركيب يا تماس فلزاتي نظير سديم يا پتاسيم با آب، فسفر با تركيب يا تماس فلزاتي نظير سديم يا پتاسيم با آب، فسفر با هوا، اسيد نيتريك با كاغذ يا چوبهوا، اسيد نيتريك با كاغذ يا چوب

باال بردن درجه حرارت ماده به ميزان درجه آتشگيري آنباال بردن درجه حرارت ماده به ميزان درجه آتشگيري آنبعضي از مواد مانند كربوهيدراتها، روغن، پالستيك و مواد قندي بعضي از مواد مانند كربوهيدراتها، روغن، پالستيك و مواد قندي در شرايط خاص بدون حرارت دادن و تماس با اجسام ديگر در شرايط خاص بدون حرارت دادن و تماس با اجسام ديگر

خودبخود مي سوزند.خودبخود مي سوزند.

Page 48: ايمني در صنعت (1)

نسبت وزن يك جسم جامد يا مايع نسبت وزن يك جسم جامد يا مايع وزن مخصوص:وزن مخصوص:- -

به وزن آب هم حجمش را وزن مخصوص مي گويند.به وزن آب هم حجمش را وزن مخصوص مي گويند.

- دانسيته بخار- دانسيته بخار

- نقطه جوش- نقطه جوش

- فشار بخار- فشار بخار

- حالت توازن- حالت توازن

Page 49: ايمني در صنعت (1)

شرايط بوجود آمدن حريقشرايط بوجود آمدن حريق

آتش گيري مستقيمآتش گيري مستقيم1.1.

تشكيل گرماي تدريجي تحت مدت زمان طوالنيتشكيل گرماي تدريجي تحت مدت زمان طوالني2.2.

واكنش هاي شيمياييواكنش هاي شيميايي3.3.

اصطكاكاصطكاك4.4.

تمركز اشعهتمركز اشعه5.5.

الكتريسيتهالكتريسيته6.6.

انفجارانفجار7.7.

تراكمتراكم8.8.

Page 50: ايمني در صنعت (1)

عوامل موثر در ايجاد حريق:عوامل موثر در ايجاد حريق:

اكسيژناكسيژن1.1.

گرماگرما2.2.

مواد سوختنيمواد سوختني3.3.

((Fire tetrahedronFire tetrahedron))چهارضلعي آتش : چهارضلعي آتش :

((Rate of combustionRate of combustion))- درجه و ميزان حريق - درجه و ميزان حريق

اكسيژناكسيژن1.1.

ثبات شيمياييثبات شيميايي2.2.

سطوح قابل احتراقسطوح قابل احتراق3.3.

Page 51: ايمني در صنعت (1)

:©YfuYY¶ Zu{Y»� � �(Product of combustion)

- : eMÉZÅ Z³� �½| { Á©Y fuY¶¼Y� aZÅ�Z³¾ËY� � � � � � � �d·Zu {� .|¿Z»Ê»Ê«Z]ªË u¶v» {©YfuYY¶ ZucÓ v»� � � � � �

\ Ì eÄ]Ê f ]ZÆ¿MÊËZÌ¼Ì \ Ì eÁ eMÉZÅ Z³ ¿ʸ� � � � � � �¶¼{½�Ì� Y|��{Á� eMc�Y�uÄm�{ÁÊÀfyÂ�Ã{Z»ÊËZ̼Ì�� � � � � � � � � � � �

.{Y{©YfuY� �OHCOOCH 2224 22 ¶»Z

2224 HOHCOOCH «Z¿�

Page 52: ايمني در صنعت (1)

ʼZ³ÁÄfyÂ�¾]��YÊf¼�«ZÅ�Â]�Á�|ÌÅÁ~£Z,[ Âq¶j»É{Y»¾fyÂ��{� � � � � � � � � � �COÉZn]CO2 .{ÂÊ»¶Ì° e� �

ZÆËÂeM�f�Ì]�{Ã|À� ʼ��Z³¾Ì·ÁY� � � � � � � � � -CO .| Z]Ê»�©Z Àf Y½Z»� � �Àe{cYÌ̤e� � �Z³d £� �CO

(ppm) d Z¾Ë|Àq� �| Z]Ê»©Z Àf Y¶]Z«� � �100 d Z°ËÉY]� � �{ Y|¿ÄmÂe¶]Z« ÌiZe� �500-400

d Z°ËY Ì]� � � �| Z]Ê»ÄmÂe¶]Z« ÌiZe� �700-600 d Z°ËYf¼� � � � Z¿ y� �1200-1000 d Z°ËY Ì]� � � �| Z]Ê»¶¼ve¶]Z« Ì£ Ìv»� � �2000-1500 d Z°ËYf¼� � � �± »�4000 Ĭ̫{®Ë Yf¼� �± »�10000

Page 53: ايمني در صنعت (1)

.|ËZ¼¿Ê» z »YZÆ¿M ]ZÀ»Á eMÉZÅ Z³ Y¿YµÁ|m� � � � � � �]ZÀ»�ʼ Z³� �

½ZeYÊa,~£Z,½ÂËZ¿,º Ë]Y,º a� � � �HCN {{ZËY|¬»Ä]ÁÄq�Za©Y�fuY�Yº �ZÌ�]� � � � � � � �

·Â cZÌ e� � �NO2´Ë{Á�

c YÉZÅ|Ì Y� �º Ë]Y� �–½ÂËZ¿–¾Ì»Ô»NH3

{ Y{d¯ ½Z eZÌ e{{ ³Â³ÄÉ{Y»� � � � � � �SO2

P.V.C HCl »Áº a� -d ³�SH2

Y{ÂW§ÉZÅ¾Ë Áº ̧� � � �HBr-HF

Page 54: ايمني در صنعت (1)

FlameFlame- شعله: - شعله: 22

با افUزايش درصUد اكسUيژن بUه شUدت گرمUا افUزوده و از شUدت با افUزايش درصUد اكسUيژن بUه شUدت گرمUا افUزوده و از شUدت

رUوشUناييU آن كاسUته مUي شUود. U)بUدليلU بهUتر سUوختن كUربن( رUوشUناييU آن كاسUته مUي شUود. U)بUدليلU بهUتر سUوختن كUربن(

دUر حريUقU هUاي UبUدوUن شUعUلهU بيUشUتر تلUفUات بعلUت استنUشUاق دUر حريUقU هUاي UبUدوUن شUعUلهU بيUشUتر تلUفUات بعلUت استنUشUاق

دودUو گازهاي سمي Uمي باشد.دودUو گازهاي سمي Uمي باشد.

((HeatHeat))- گرما - گرما 33

از از COCOگرمUا همUراه بUا كم شUدن اكسUيژن محيUط و تشUكيل گUاز گرمUا همUراه بUا كم شUدن اكسUيژن محيUط و تشUكيل گUاز

خطرهاي UاصلUي Uو اUوليه آUتش UسوزيU محUسوب Uمي شود.خطرهاي UاصلUي Uو اUوليه آUتش UسوزيU محUسوب Uمي شود.

Page 55: ايمني در صنعت (1)

((SmokeSmoke))- دود: - دود: 44

- از سوختن ناقص مواد سوختني بوجود مي آيد.- از سوختن ناقص مواد سوختني بوجود مي آيد.

و و N2N2- دود از ذرات بسUيار ريUز كUربن، دوده و مخلUوطي از - دود از ذرات بسUيار ريUز كUربن، دوده و مخلUوطي از

COCO .و آئروسل ها تشكيل شده است. و آئروسل ها تشكيل شده است

- آئروسUل هUا بيشUتر از مUواقعي كUه مUاده سUوختني از مUواد - آئروسUل هUا بيشUتر از مUواقعي كUه مUاده سUوختني از مUواد

آلي باشد تشكيل مي شود.آلي باشد تشكيل مي شود.

تUدريج جمUع شUده بUه دود حUال حريUق در در سUاختمانهاي تUدريج جمUع شUده - بUه دود حUال حريUق در در سUاختمانهاي -

وقبUل ازU اينكUه گرمUا و شUعله بUه ديگUر طبقUات نفUوذ UكنUد وقبUل ازU اينكUه گرمUا و شUعله بUه ديگUر طبقUات نفUوذ UكنUد

خود را به طبقات ديگر مي رساند.خود را به طبقات ديگر مي رساند.

Page 56: ايمني در صنعت (1)

فازهاي حريق:فازهاي حريق:

و و SO2SO2 و و H2OH2O ، ، CO2CO2، ، COCO شUروع حUريق. در اين مرحلUه شUروع حUريق. در اين مرحلUه ::11فاز فاز سUاير گازUهUاي سUمي UوجUودU داردU. مقUدار گرمUا بUا افUزايUش دامنUه سUاير گازUهUاي سUمي UوجUودU داردU. مقUدار گرمUا بUا افUزايUش دامنUه

حريق به تدريج زيادتر مي شود. حريق به تدريج زيادتر مي شود.

سUوختن آزاد. بUا پيشUرفت آتش تمUام اكسUيژن مصUرف شUده سUوختن آزاد. بUا پيشUرفت آتش تمUام اكسUيژن مصUرف شUده ::22فاز فاز انUدازUه UكUافي جهUت UهUبU نUژUيUاكسU هUك رUسUد Uمي Uاي UهUنقطU هUب UاUت تUافي جهUكU هUدازUان UهUبU نUژUيUاكسU هUك رUسUد Uمي Uاي UهUنقطU هUب UاUتتUرUكيUب UبUاU UمUواد سUوخUتنUي آUزUاد UوجUود UنUدارUد.U امUكUانU UزنUده مانUدنU در تUرUكيUب UبUاU UمUواد سUوخUتنUي آUزUاد UوجUود UنUدارUد.U امUكUانU UزنUده مانUدنU در اينU UمرUحلUهU حUرUيUق پاUيUاUن Uدر اUسUت. UمUك نUهUايت اينU UمرUحلUهU حUرUيUق اUين شUرايط UبUي پاUيUاUن Uدر اUسUت. UمUك نUهUايت اUين شUرايط UبUي U قUيUه حرUوطUمحU UهUيژن بUسUر اكUگUا .UدUنUي كUمU UداUپي UهUمUداUاU UعلهUون شUدUبU قUيUه حرUوطUمحU UهUيژن بUسUر اكUگUا .UدUنUي كUمU UداUپي UهUمUداUاU UعلهUون شUدUب

.Uگيرد Uرت ميUجار صوUا انفUشدت يU ق باUسد احتراUبر .Uگيرد Uرت ميUجار صوUا انفUشدت يU ق باUسد احتراUبر

سUوختن كنUد )بUدون شUعله(. در صUورتي كUه محيUط اطUراف سUوختن كنUد )بUدون شUعله(. در صUورتي كUه محيUط اطUراف ::33فاز فاز حرUيUق تمUاسU بUا UهUوايU خUاUرج ندUاشUته باشUد در اUين مرحلUه محيUط حرUيUق تمUاسU بUا UهUوايU خUاUرج ندUاشUته باشUد در اUين مرحلUه محيUط Z از دودU و UگازهUاي آتش بUا غلظت و فشUار Z از دودU و UگازهUاي آتش بUا غلظت و فشUار اطUراف حرUيUق كUاUمال اطUراف حرUيUق كUاUمالزUيUادU پUر شUده UاUسUت. شUدUت گUرUمUا بUاUعUث تUبخUيUر قUسUمUت UهUاي UسUبك زUيUادU پUر شUده UاUسUت. شUدUت گUرUمUا بUاUعUث تUبخUيUر قUسUمUت UهUاي UسUبك

U.شودU مي Uنشده Uي سوختهUختنUاده سوUمU.شودU مي Uنشده Uي سوختهUختنUاده سوUم

((Flash overFlash over)) برگشت شعه برگشت شعه ::44فاز فاز

Page 57: ايمني در صنعت (1)

((Flame spreadFlame spread))پخش يا گسترش شعله: پخش يا گسترش شعله:

- روشهاي خاموش كردن حريق- روشهاي خاموش كردن حريق11

- حذف مواد سوختني- حذف مواد سوختني11

الف( قطع منبع تغذيهالف( قطع منبع تغذيه

ب( پمپ مايعات قابل اشتعالب( پمپ مايعات قابل اشتعال

- حذف اكسيژن- حذف اكسيژن22

- پايين آوردن درجه حرارت- پايين آوردن درجه حرارت33

Page 58: ايمني در صنعت (1)

- جلوگيري از واكنش هاي شيميايي زنجيره اي: اين مواد - جلوگيري از واكنش هاي شيميايي زنجيره اي: اين مواد 44

شيميايي مانع تشكيل اتم هاي جديد كه شعله جهت شيميايي مانع تشكيل اتم هاي جديد كه شعله جهت

ادامه سوختن احتياج دارد مي شود در نتيجه وقتي كه ادامه سوختن احتياج دارد مي شود در نتيجه وقتي كه

از سوختن شعله جلوگيري نمائيم حريق خاموش مي از سوختن شعله جلوگيري نمائيم حريق خاموش مي

گردد.گردد.

Halon 1301Halon 1301 CBrF3CBrF3

Halon 1211Halon 1211 CBrClF2CBrClF2

Halon 2402Halon 2402 C2F2Br2C2F2Br2

Page 59: ايمني در صنعت (1)

طبقه بندي حريق ها و روش خاموش كردن آنها: )طبقه طبقه بندي حريق ها و روش خاموش كردن آنها: )طبقه بندي آمريكا و ژاپن(بندي آمريكا و ژاپن(

AA:: (Ordinary combustibles (Ordinary combustibles- آتش سوزي كالس - آتش سوزي كالس 11material)material)

براي اطفاء اينگونه حريق ها از آب استفاده مي شود. براي اطفاء اينگونه حريق ها از آب استفاده مي شود. )مثلث سبز رنگ()مثلث سبز رنگ(

Flammable Flammable)) )مربع قرمز( )مربع قرمز( ::BB- آتش سوزيهاي كالس - آتش سوزيهاي كالس 22LiquidsLiquids))

اين نوع آتش سوزيها از سوختن مايعات و گازهاي قابل اين نوع آتش سوزيها از سوختن مايعات و گازهاي قابل اشتعال وغيره حاصل مي شود.اشتعال وغيره حاصل مي شود.

خفه كردن آتش موثرترين راه براي خاموش كردن اين نوع خفه كردن آتش موثرترين راه براي خاموش كردن اين نوع حريق هاست از روشهاي ديگر حذف مواد سوختني و حريق هاست از روشهاي ديگر حذف مواد سوختني و

پايين آوردن درجه حرارت را مي توان نام برد.پايين آوردن درجه حرارت را مي توان نام برد. )ستاره زرد( )ستاره زرد( DD- آتش سوزيهاي كالس - آتش سوزيهاي كالس 33

((Combustible MetalsCombustible Metals))بعلت ازدياد درجه حرارت سوختن در اينگونه حريق ها آب بعلت ازدياد درجه حرارت سوختن در اينگونه حريق ها آب يا ساير خاموش كننده هاي معمولي براي اطفاء حريق يا ساير خاموش كننده هاي معمولي براي اطفاء حريق

مناسب نمي باشند.مناسب نمي باشند.

Page 60: ايمني در صنعت (1)

((Heat TransferHeat Transfer))انتقال حرارت انتقال حرارت

وجUود گرمUا در يUك جسUم بعلت حUركت ملكUول هUاي آن جسUم وجUود گرمUا در يUك جسUم بعلت حUركت ملكUول هUاي آن جسUم

آنUهUا و UحUركUت لUرزش UمUلكولهUا بUر UشUدUت UدرUقUر چUهU وU هUدUوUا بUهUآن و UحUركUت لUرزش UمUلكولهUا بUر UشUدUت UدرUقUر چUهU وU هUدUوUب

اUفزوده شUود بUر شدت UگرماUي آUن جسم Uافزوده مUي شود.اUفزوده شUود بUر شدت UگرماUي آUن جسم Uافزوده مUي شود.

((ConvectionConvection))- انتقال حرارت بطريق غيرمستقيم - انتقال حرارت بطريق غيرمستقيم 11

انتقUال حUرارت بوسUيله حUركت هUوا، مايعUات و گازهUا را انتقUال انتقUال حUرارت بوسUيله حUركت هUوا، مايعUات و گازهUا را انتقUال

U ركتUحU كUي UركتUح اين UنUوع گوUينUد. غيUرمسUتقيم يUك UحUركت UحUرارUت UركتUح اين UنUوع گوUينUد. غيUرمسUتقيم حUرارUت

ملكولي نيست.ملكولي نيست.

انتقUال حUرارت بUه روش غيرمسUتقيم ازجهت پUايين بUه بUاال انجUام انتقUال حUرارت بUه روش غيرمسUتقيم ازجهت پUايين بUه بUاال انجUام

مي UگUيرد. هUواي گUرUم شUدهU در UسUاختمانU در حUال حريUق بعلت مي UگUيرد. هUواي گUرUم شUدهU در UسUاختمانU در حUال حريUق بعلت

كنUد. مUي صUعUود بUاال UرفUط UهUب بUودن سUبك و حجم كنUد. ازدUيUاد مUي صUعUود بUاال UرفUط UهUب بUودن سUبك و حجم ازدUيUاد

)توجه آتش نشانها()توجه آتش نشانها(

Page 61: ايمني در صنعت (1)

((ConductionConduction))- انتقال حرارت به طريق مستقيم: - انتقال حرارت به طريق مستقيم: 22

مقدار گرماي منتقل شده با ميزان و سرعت انتقال گرما بستگي مقدار گرماي منتقل شده با ميزان و سرعت انتقال گرما بستگي

به قابليت هدايت ماده اي كه گرما از آن عبور مي كند دارد.به قابليت هدايت ماده اي كه گرما از آن عبور مي كند دارد.

در مايعات، گازها و هوا قابليت هدايت گرمايي آنها به علت در مايعات، گازها و هوا قابليت هدايت گرمايي آنها به علت

حركت آزاد ملكول هايشان ضعيف مي باشد. حركت آزاد ملكول هايشان ضعيف مي باشد.

((RadiationRadiation))- انتقال حرارت به طريق تشعشع - انتقال حرارت به طريق تشعشع 33

در اين حالت گرما به صورت امواج الكترومانيتيك منتقل مي در اين حالت گرما به صورت امواج الكترومانيتيك منتقل مي

شود. گرما و امواج نوراني از نظر ماهيت به يكديگر شبيه شود. گرما و امواج نوراني از نظر ماهيت به يكديگر شبيه

مي باشند. لكن طول موج امواج گرما طويل تر از امواج مي باشند. لكن طول موج امواج گرما طويل تر از امواج

نوراني هستند و قابليت حركت بطور مستقيم در فضا را نوراني هستند و قابليت حركت بطور مستقيم در فضا را

دارد.دارد.

((Direct flame contactDirect flame contact))- تماس شعله بطور مستقيم : - تماس شعله بطور مستقيم : 44

Page 62: ايمني در صنعت (1)

تقسيم بندي مكانها برحسب خطرات آتش سوزيتقسيم بندي مكانها برحسب خطرات آتش سوزي

مثل كالس درس، اداره ها، مثل كالس درس، اداره ها، مكان هاي معمولي )كم خطر(:مكان هاي معمولي )كم خطر(:

مساجد، سالن هاي پذيرايي، منازل مسكونيمساجد، سالن هاي پذيرايي، منازل مسكوني

مثل انبارهاي تجاري، سالن مثل انبارهاي تجاري، سالن مكان هاي با خطر متوسط:مكان هاي با خطر متوسط:

كارگاههاي مدارس و دانشگاهها، كارخانه هاي توليدي متوسطكارگاههاي مدارس و دانشگاهها، كارخانه هاي توليدي متوسط

: پرخطUر :مكانهUاي پرخطUر تعمUيرات مكانهUاي بUري، چUوب كارگاههUاي شUامل تعمUيرات بUري، چUوب كارگاههUاي شUامل

و UتراقUاح مUواد UقابUل انبUارهUاي U،اييUهواپيم UنايعUص و مUاشUين، UتراقUاح مUواد UقابUل انبUارهUاي U،اييUهواپيم UنايعUص مUاشUين،

مايعUاتU قابUل UاشUتعUال، كارخانUه UهUايU توليUديU پالسUتيUك و الستيك.مايعUاتU قابUل UاشUتعUال، كارخانUه UهUايU توليUديU پالسUتيUك و الستيك.

Page 63: ايمني در صنعت (1)

AAدرجه بندي كپسول هاي دسته درجه بندي كپسول هاي دسته

•AA 1 1

•AA22

•AA33

•AA44

•AA55

•AA1010

•AA2020

•AA4040

Page 64: ايمني در صنعت (1)

µÂ b Å ÂadveduZ »� � � � �

y aÉZÆ¿Z°»� � �ÉZÆ¿Z°»Âf»� �

º ÉZÆ¿Z°»y� �

d§Z » j Y|u� �Ä]Ê f {dÆm� � �

µÂ b�É|À]Äm {�

Ã|ÀÀ »Zy� - -3000]»c§� �75c§A1

2000]»c§� �3000c§]»� �9000]»c§� �75c§A2

3000]»c§� �4500c§]»� �

11250c§]»� �75c§A3

4000]»c§� �6000c§]»� �

11250c§]»� �75c§A4

6000]»c§� �9000c§]»� �

11250c§]»� �75c§A6

9000]»c§� �11250c§]»� �

11250c§]»� �75c§A10

11250c§]»� �

11250c§]»� �

11250c§]»� �75c§A20

11250c§]»� �

11250c§]»� �

11250c§]»� �75c§A40

Page 65: ايمني در صنعت (1)

Äf {ÉZÅªË uLZ YdÆmÃ| É|À]Äm {ÉZÅÃ|ÀÀ »Zy� � � � � �B

Z]µZ f Y¶]Z«cZ ËZ» Y¶ ZuÉZÅªË uLZ YdÆm\ ZÀ»µÁYÄf {� � � � � � � )¦ ·Y4

1

ª¼pÀËY�

ÉZÅªË uLZ YdÆm\ ZÀ»Ã| É|À]Äm {ÉZŵ b¶»Z ¹Á{Äf {� � � � � � � � )[Yf Ì]µZ f Y¶]Z«cZ ËZ»� � � �

4

1ª¼pÀËY�»ZyZe z Ä Z§ j Y|u� � � � �

Ã|ÀÀÉ|À]Äm {�

Ã|ÀÀ »Zy�½Z°» ¿�

30]»c§� �B5 50]»c§� �B10

yº¯� �

30]»c§� �B10 50]»c§� �B20

Âf» y� � � �

30]»c§� �B40 50]»c§� �B50

y a� � �

Page 66: ايمني در صنعت (1)

درجه بندي خاموش كنندگي كپسول بايد حداقل دو برابر سطحي درجه بندي خاموش كنندگي كپسول بايد حداقل دو برابر سطحي

كه احتمال آتش سوزي در آن سطح مي رود باشد.كه احتمال آتش سوزي در آن سطح مي رود باشد.

CCانتخاب كپسول مناسب جهت اطفاء حريق هاي گروه انتخاب كپسول مناسب جهت اطفاء حريق هاي گروه

اندازه دستگاههاي الكتريكياندازه دستگاههاي الكتريكي1.1.

شكل ظاهري دستگاه و اينكه در محوطه سرباز و يا شكل ظاهري دستگاه و اينكه در محوطه سرباز و يا 2.2.

سربسته قرار گرفتهسربسته قرار گرفته

نوع و مقدار موادي كه در اطراف دستگاههاي الكتريكي نوع و مقدار موادي كه در اطراف دستگاههاي الكتريكي 3.3.

قرار گرفته اند.قرار گرفته اند.

وسعت محوطهوسعت محوطه4.4.

قدرت پرتاب خاموش كننده هاقدرت پرتاب خاموش كننده ها5.5.

Page 67: ايمني در صنعت (1)

طبقه بندي عناصر خاموش كنندهطبقه بندي عناصر خاموش كننده

عناصر سرد كننده مانند آبعناصر سرد كننده مانند آب1.1.

عناصر خفه كننده مانند كف، ماسه و خاكعناصر خفه كننده مانند كف، ماسه و خاك2.2.

N2N2 و و CO2CO2عناصر رقيق كننده مانند عناصر رقيق كننده مانند 3.3.

عناصر ضدتركيبعناصر ضدتركيب4.4.

Page 68: ايمني در صنعت (1)

مريت استفاده از آب:مريت استفاده از آب:

ارزاني و فراوانيارزاني و فراواني1.1.

قدرت بسيار سيالنقدرت بسيار سيالن2.2.

بهترين سرد كنندهبهترين سرد كننده3.3.

نحوه استفاده از آب به دو صورت مي باشد: نحوه استفاده از آب به دو صورت مي باشد:

گرديگردي1.1.

فوران پرفوران پر2.2.

- آب گردي را تنها در كانون هاي كوچك حريق يا براي - آب گردي را تنها در كانون هاي كوچك حريق يا براي سرد كردن فضاي داغ و سپر پيشرونده در حريق سرد كردن فضاي داغ و سپر پيشرونده در حريق

هاي بزرگ مي توان به كار برد/هاي بزرگ مي توان به كار برد/

- مقدار كل آب موردنياز جهت خاموش كردن يك حريق - مقدار كل آب موردنياز جهت خاموش كردن يك حريق نسبت معكوس دارد با سرعت آبپاشي نسبت معكوس دارد با سرعت آبپاشي

Page 69: ايمني در صنعت (1)

زيان هاي آب از نظر آتش نشانيزيان هاي آب از نظر آتش نشاني

Z سنگين وزن است1.1. Z سنگين وزن استآب نسبتا آب نسبتا

هادي جريان الكتريسيته استهادي جريان الكتريسيته است2.2.

آب با فشار زياد باعث افزايش خسارت مي شود.آب با فشار زياد باعث افزايش خسارت مي شود.3.3.

رسيدن آب، مواد شيميايي، مايعات قابل اشتعال و رسيدن آب، مواد شيميايي، مايعات قابل اشتعال و 4.4.بعضي فلزات مي تواند خطرناك باشد.بعضي فلزات مي تواند خطرناك باشد.

بعضي از مواد از قبيل داروها را غيرقابل استفاده بعضي از مواد از قبيل داروها را غيرقابل استفاده 5.5.مي كند.مي كند.

باعث زنگ زدگي و پوسيدگي مي شود.باعث زنگ زدگي و پوسيدگي مي شود.6.6.

تركيب با موادي مثل كاربيد خطرناك است.تركيب با موادي مثل كاربيد خطرناك است.7.7.

دراطفاء مايعات قابل اشتعال بدليل افزايش حجم دراطفاء مايعات قابل اشتعال بدليل افزايش حجم 8.8.باعث گسترش آتش مي شود.باعث گسترش آتش مي شود.

Page 70: ايمني در صنعت (1)

كف آتش نشانيكف آتش نشاني

شUيميايي:1.1. شUيميايي:كف توليUد كف سUديم بيكربنUات بUا آلوميUنيم سUولفات توليUد سUديم بيكربنUات بUا آلوميUنيم سUولفات CO2CO2 --1616نمUودUه UكUه درUوUن حباUبهUاي اUين كUف UقUرUار UگرفUتUه U .UتوسUعه حUجمي نمUودUه UكUه درUوUن حباUبهUاي اUين كUف UقUرUار UگرفUتUه U .UتوسUعه حUجمي

برابر برابر77

بUا داخUل كUردن هUوا درون آبي كUه مUاده غليUظ كUف كف مكUانيكي:كف مكUانيكي:2.2. بUا داخUل كUردن هUوا درون آبي كUه مUاده غليUظ كUف كUننUده Uدرآن UحUل شUده UحاUصUل UمUي شUودU.U توسUعUه Uحجمي تUا هUزار برابركUننUده Uدرآن UحUل شUده UحاUصUل UمUي شUودU.U توسUعUه Uحجمي تUا هUزار برابر

- كUف پرتوسUعه در منUاطقي كUه محUدوديت آب باشUد كUاربرد خUوبي دارد. - كUف پرتوسUعه در منUاطقي كUه محUدوديت آب باشUد كUاربرد خUوبي دارد.

كUاربرد دارد. كUاربرد دارد.BB و و AA- كUف پرتوسUعه منUوط بUه شUرايط زيUر در حريUق هUاي - كUف پرتوسUعه منUوط بUه شUرايط زيUر در حريUق هUاي

- وقتي خطر متوسط است.- وقتي خطر متوسط است.11

Z بپوشاند.22 Z بپوشاند.- وقUتي اين كUف حريUق مUوردنظر را در ظUرف ده دقيقUه كUامال - وقUتي اين كUف حريUق مUوردنظر را در ظUرف ده دقيقUه كUامال

- در صUورتي كUه اين كUف حUدود يUك سUاعت روي مUواد مشUتعل بUاقي - در صUورتي كUه اين كUف حUدود يUك سUاعت روي مUواد مشUتعل بUاقي 33بماند.بماند.

Page 71: ايمني در صنعت (1)

((CO2CO2))دي اكسيد كربن دي اكسيد كربن

- گUازي اسUت غيرقابUل احUتراق ، بي بUو، خنUثي، غيرسUمي، فاسUد - گUازي اسUت غيرقابUل احUتراق ، بي بUو، خنUثي، غيرسUمي، فاسUد

و UبUاعث سUنUگين UتUر هUوا UازU ،UودهUبUن اUلكتريسUيته هUادي و UبUاعث نUسUاUز، سUنUگين UتUر هUوا UازU ،UودهUبUن اUلكتريسUيته هUادي نUسUاUز،

( شUود. مي UواUه اكسUيژUن درصUد )كUاهUش شUود. مي UواUه اكسUيژUن درصUد مUواUرد 1515U--2121كUاهUش دUر U)U ردUواUم دUر U)

كاهش يابد. كاهش يابد. 66استثنايي تا استثنايي تا

فشUار و بسUته ظUروف در فشUار - و بسUته ظUروف در -psipsi7575 در در درجUه 8/878/87- - 9/699/69 درجUه

Uاز U. اسUت مUايع ازU فUارنUهUاUيت UبUه UصUورUت U. اسUت مUايع فUارUنهUاUيت 8/878/87فUارنUهUاUيت UبUه UصUورUت دUرجUه فUارUنهUاUيت دUرجUه

آUيUد. دUرمي گUاUز حUالت و UبUه داده دسUت Uاز آUيUد. حUالت UمUايع Uرا دUرمي گUاUز حUالت و UبUه داده دسUت Uاز حUالت UمUايع Uرا

((Critical TemperatureCritical Temperature))

- -CO2CO2 دUد جامUجام ((dry icedry ice)) ت مي آيد.110110 در درUانتيگراد بدسUه سUت مي آيد.- درجUانتيگراد بدسUه سUدرج -

فوت مكعب گاز مي كند. فوت مكعب گاز مي كند.88 مايع توليد مايع توليد CO2CO2- يك پوند - يك پوند

Page 72: ايمني در صنعت (1)

درجه فارنهايت انبار شده درجه فارنهايت انبار شده 8080 اگر در اگر در CO2CO2- شكل مايع - شكل مايع

درصد تبديل به برفك شده و درصد تبديل به برفك شده و 2525باشد هنگام تخليه باشد هنگام تخليه

مي باشد. مي باشد. 120120اثرات خنك كنندگي اثرات خنك كنندگي

درصد به درصد به 4545- اگر در صفر درجه فارنهايت انبار شود ، - اگر در صفر درجه فارنهايت انبار شود ،

مي باشد. مي باشد.170170برفك تبديل شده و خنك كنندگي برفك تبديل شده و خنك كنندگي

- در مكانهاي بسته حالت سمي ايجاد نموده البته بعضي - در مكانهاي بسته حالت سمي ايجاد نموده البته بعضي

درصد را تحمل مي كنند. درصد را تحمل مي كنند.99افراد تا تمركز افراد تا تمركز

- -CO2CO2 – در اطفاء موادي مثل سلولز نيترات – سديم – در اطفاء موادي مثل سلولز نيترات – سديم

پاسيم و منيزيم موثر نمي باشد.پاسيم و منيزيم موثر نمي باشد.

فوت مكعب فوت مكعب 100100 براي براي CO2CO2- براي اماكن بسته يك پوند - براي اماكن بسته يك پوند

درصد ايجاد مي كند. درصد ايجاد مي كند.3535--4040فضا به كار رفته و تمركز فضا به كار رفته و تمركز

Page 73: ايمني در صنعت (1)

دليل سيلندرهاي ناسالم دليل سيلندرهاي ناسالم66

- بدنه صدمه ديده- بدنه صدمه ديده11

- خستگي فلز- خستگي فلز22

- خوردگي دروني- خوردگي دروني33

- خوردگي بروني- خوردگي بروني44

- بار زيادي- بار زيادي55

- مواد ناخالص- مواد ناخالص66

Page 74: ايمني در صنعت (1)

پودرهاي شيميايي: پودرهاي شيميايي:

Dry chemicalDry chemical با بنيان بي كربنات براي اطفاء حريق هاي با بنيان بي كربنات براي اطفاء حريق هاي AA، ، BB و و CC.كاربرد دارد. كاربرد دارد

پودر شيميايي در حرارت پائين و عادي پايدار است. پودر شيميايي در حرارت پائين و عادي پايدار است. درجه سانتيگراد موجب درجه سانتيگراد موجب 6060درحرارت هاي باالي درحرارت هاي باالي چسبندگي مي شود.چسبندگي مي شود.

ميكرون باشد. ميكرون باشد.1010--7575قطر ذرات قطر ذرات

مواد هالوژنه:مواد هالوژنه:

وجود فلوئور بر پايداري و بي اثري آن مي افزايد و وجود فلوئور بر پايداري و بي اثري آن مي افزايد و هالوژنهاي ديگر بخصوص برم بر اثر خاموش كنندگي مي هالوژنهاي ديگر بخصوص برم بر اثر خاموش كنندگي مي

افزايد.افزايد.

از همه معروفتر و كاربرد بيشتر دارد. از همه معروفتر و كاربرد بيشتر دارد.CBrF3CBrF3 يا يا 13011301هالن هالن

مي باشد. مي باشد.CO2CO2 برابر برابر 22--33قدرت خاموش كنندگي قدرت خاموش كنندگي

Page 75: ايمني در صنعت (1)

((Dry powderDry powder))پودرهاي مخصوص حريق فلزات پودرهاي مخصوص حريق فلزات

Z برات سديم و تري اكسيد بر براي حريق هاي منيزيم با Z برات سديم و تري اكسيد بر براي حريق هاي منيزيم با مثال مثال

تشكيل يك اليه ذوب شده در سطح فلز مانع رسيدن هوا مي تشكيل يك اليه ذوب شده در سطح فلز مانع رسيدن هوا مي

شود. شود.

كنترل آتش بطور اتوماتيك:كنترل آتش بطور اتوماتيك:

اين سيستم هاي خبردهنده با آب كار مي كنند و اين سيستم هاي خبردهنده با آب كار مي كنند و - اسپرينكرها:- اسپرينكرها:11

در مراحل اوليه كنترل حريق به كار ميروند.در مراحل اوليه كنترل حريق به كار ميروند.

- به هنگام حريق نزديكترين اسپرينكلر به محل آتش عمل مي كند.- به هنگام حريق نزديكترين اسپرينكلر به محل آتش عمل مي كند.

- اسپرينكرها داراي يك المنت حرارتي حساس هستند كه به محض - اسپرينكرها داراي يك المنت حرارتي حساس هستند كه به محض

باال رفتن حرارت با قطع يا وصل شدن المنت كار اسپرينكلر باال رفتن حرارت با قطع يا وصل شدن المنت كار اسپرينكلر

آغاز مي شود.آغاز مي شود.

Page 76: ايمني در صنعت (1)

تنها رفلكتور آن با اسپرينكلرها فرق دارد. اين تنها رفلكتور آن با اسپرينكلرها فرق دارد. اين - دراچرها:- دراچرها:22

سيستم آب را روي پنجره ها و درها ريخته و كاربرد آن سيستم آب را روي پنجره ها و درها ريخته و كاربرد آن

دركوچه هاي باريك به اثبات رسيده.دركوچه هاي باريك به اثبات رسيده.

::((W.S.SW.S.S))- سيستم اسپري آب - سيستم اسپري آب 33

EmulsificationEmulsificationالف( امولسيون كردنالف( امولسيون كردن

CoolingCoolingب( سرد كردنب( سرد كردن

SmotherningSmotherningج( كم كردن غلظت اكسيژن ج( كم كردن غلظت اكسيژن

Page 77: ايمني در صنعت (1)

كاشف هاي اتوماتيكي اعالم حريقكاشف هاي اتوماتيكي اعالم حريق

معمول ترين عناصر كه قبل از وقوع قابل رديابي اند معمول ترين عناصر كه قبل از وقوع قابل رديابي اند

عبارتند از:عبارتند از:

گرماگرما1.1.

نورنور2.2.

دوددود3.3.

گازگاز4.4.

Page 78: ايمني در صنعت (1)

كاشف هاي گرمايي: كاشف هاي گرمايي:

همراه با آب پاشهاي خودكار ابداع همراه با آب پاشهاي خودكار ابداع 18601860اين كاشف در سال اين كاشف در سال

شد. ارزانترين كاشف براي محيط هاي كوچك و سربسته شد. ارزانترين كاشف براي محيط هاي كوچك و سربسته

كاربرد دارد.كاربرد دارد.

Fixed temperature detectorFixed temperature detector- كاشف هاي حرارتي نوع ثابت - كاشف هاي حرارتي نوع ثابت 11

اين كاشف در درجه حرارت ثابت ومخصوص به صدا درمي اين كاشف در درجه حرارت ثابت ومخصوص به صدا درمي

درجه فارنهايت به باالست. اين درجه فارنهايت به باالست. اين 135135آيد و حدفعاليت از آيد و حدفعاليت از

كاشف به صورت فيوز با آلياژي از جنس بيسموت، سرب، كاشف به صورت فيوز با آلياژي از جنس بيسموت، سرب،

قلع و كادميوم باشد.قلع و كادميوم باشد.

نوع ديگر فيوز بي مثال و به صورت مقعر ساخته شده كه نوع ديگر فيوز بي مثال و به صورت مقعر ساخته شده كه

جذب كننده حرارت به آن متصل است.جذب كننده حرارت به آن متصل است.

Page 79: ايمني در صنعت (1)

Rate of rise detectorRate of rise detector- كاشف حرارتي نوع متغير: - كاشف حرارتي نوع متغير: 22

در اين نوع المنت هاي عمل كننده برحسب تغييرات در اين نوع المنت هاي عمل كننده برحسب تغييرات

فارنهايت درهر دقيقه عمل مي فارنهايت درهر دقيقه عمل مي 55--1212درجه حرارت درجه حرارت

كنند.كنند.

Page 80: ايمني در صنعت (1)

Smoke DetectorSmoke Detector كاشف دود: كاشف دود:

- نوع يونيزه:- نوع يونيزه:11

اين نوع مي تواند حضور ذرات جامد يا مايع دود را به اندازه اين نوع مي تواند حضور ذرات جامد يا مايع دود را به اندازه تا يك ميكرون را تشخيص دهد. اين كاشف ها طوري تا يك ميكرون را تشخيص دهد. اين كاشف ها طوري 01/001/0

طراحي شده كه كم شدن شدت جريان در مدار عامل طراحي شده كه كم شدن شدت جريان در مدار عامل اصلي كشف دود و به صدا درآمدن سيستم جزئي است.اصلي كشف دود و به صدا درآمدن سيستم جزئي است.

Z در تحت شرايط صفر يعني بدون درد Z در تحت شرايط صفر يعني بدون درد اين كاشف ها را معموال اين كاشف ها را معموالميزان مي نمايند.ميزان مي نمايند.

در اين كاشف ها بعلت جمع شدن گرد و خاك بر روي صفحه در اين كاشف ها بعلت جمع شدن گرد و خاك بر روي صفحه الكترودها حساسيت آن كاسته و امكان از كار افتادن يا به الكترودها حساسيت آن كاسته و امكان از كار افتادن يا به

صدا درآمدن كاذب كاشف وجود دارد.صدا درآمدن كاذب كاشف وجود دارد.

رطوبت، درجه حرارت، فشار و جريان هوا در حساسيت اين رطوبت، درجه حرارت، فشار و جريان هوا در حساسيت اين كاشف ها تاثير مي گذارد.كاشف ها تاثير مي گذارد.

Page 81: ايمني در صنعت (1)

- دودياب فتوالكتريك:- دودياب فتوالكتريك:22

در محفظه اين نوع دودياب يك منبع توليد نور يا اشعه ليزر كه در محفظه اين نوع دودياب يك منبع توليد نور يا اشعه ليزر كه Z يا تحت زاويه Z يا تحت زاويه مستقيما درجه بر چشم فتوالكتريك مي تابد. درجه بر چشم فتوالكتريك مي تابد.9090مستقيما

نشستن گرد و غبار يا پرده اي از روغن بر روي چراغ ها يا عدسي نشستن گرد و غبار يا پرده اي از روغن بر روي چراغ ها يا عدسي در به صدا درآوردن كاذب دخالت دارد.در به صدا درآوردن كاذب دخالت دارد.

ميكرون وارد محفظه شود ميكرون وارد محفظه شود 10001000 تا تا 5/05/0وقتي كه ذرات دود بين وقتي كه ذرات دود بين باعث شكستن نور شده كه بوسيله آينه يا عدسي به سطح باعث شكستن نور شده كه بوسيله آينه يا عدسي به سطح

چشم الكتريكي منتقل مي شود.چشم الكتريكي منتقل مي شود.

شكستن نور توسط دود سبب كم شدن مقاومت و در نتيجه شكستن نور توسط دود سبب كم شدن مقاومت و در نتيجه افزايش جريان در فتوالكتريك و با آمپلي فاير تقويت مي افزايش جريان در فتوالكتريك و با آمپلي فاير تقويت مي

شود.شود.

درجه حرارت، رطوبت، جريان هوا تاثير چنداني در سيستم كار آنها درجه حرارت، رطوبت، جريان هوا تاثير چنداني در سيستم كار آنها ندارد.ندارد.

Page 82: ايمني در صنعت (1)

مزاياي دودياب فتوالكتريكمزاياي دودياب فتوالكتريك

P.V.CP.V.Cعكس العمل سريع در مقابل دود حاصل از عكس العمل سريع در مقابل دود حاصل از 1.1.

عكس العمل سريع در مقابل آتش سوزي هاي بدون شعلهعكس العمل سريع در مقابل آتش سوزي هاي بدون شعله2.2.

در برابر گازها و ائروسل ها به صدا در نمي آيد.در برابر گازها و ائروسل ها به صدا در نمي آيد.3.3.

در مقابل جريان شديد هوا عكس العمل نشان نمي دهد.در مقابل جريان شديد هوا عكس العمل نشان نمي دهد.4.4.

در مكانهايي كه محصوالت احتراق كم است نظير در مكانهايي كه محصوالت احتراق كم است نظير 5.5.

آشپزخانه، موتورخانه قابل نصب است.آشپزخانه، موتورخانه قابل نصب است.

فاقد مواد راديواكتيو است.فاقد مواد راديواكتيو است.6.6.

رطوبت، جريان هوا، الكتريسته ساكن تاثيري در به صدا رطوبت، جريان هوا، الكتريسته ساكن تاثيري در به صدا 7.7.

درآوردن كاذب ندارد.درآوردن كاذب ندارد.

هنگام نصب به درجه بندي مجدد يا تنظيم احتياجي ندارد.هنگام نصب به درجه بندي مجدد يا تنظيم احتياجي ندارد.8.8.

Page 83: ايمني در صنعت (1)

مزاياي دودياب يونيزهمزاياي دودياب يونيزه

به منبع توليد برق نياز ندارد.به منبع توليد برق نياز ندارد.1.1.

عكس العمل سريع در برابر آتش هاي همراه با عكس العمل سريع در برابر آتش هاي همراه با 2.2.

شعله نشان مي دهد.شعله نشان مي دهد.

از سيستم ساده الكتريكي برخوردار است.از سيستم ساده الكتريكي برخوردار است.3.3.

Page 84: ايمني در صنعت (1)

نقاط ضعف دودياب فتوالكتريك:نقاط ضعف دودياب فتوالكتريك:

حساسيت بيشتر به دودهاي سياه در مقايسه با حساسيت بيشتر به دودهاي سياه در مقايسه با 1.1.

دودهاي خاكستريدودهاي خاكستري

به باطري قوي جهت تامين ولتاژ كافي براي سيستم به باطري قوي جهت تامين ولتاژ كافي براي سيستم 2.2.

روشنايي نياز است.روشنايي نياز است.

چون امكان سوختن المپ وجوددارد به سيستم چون امكان سوختن المپ وجوددارد به سيستم 3.3.

حمايت كننده اضافي نياز دارد.حمايت كننده اضافي نياز دارد.

Page 85: ايمني در صنعت (1)

نقاط ضعف دودياب يونيزه:نقاط ضعف دودياب يونيزه:

حساسيت ضعيف نسبت به فاز اول حريقحساسيت ضعيف نسبت به فاز اول حريق1.1.

نياز به تنظيم مجدد بعد از نصبنياز به تنظيم مجدد بعد از نصب2.2.

رطوبت، درجه حرارت و گرد وغبار در حساسيت آن تاثير مي رطوبت، درجه حرارت و گرد وغبار در حساسيت آن تاثير مي 3.3.

گذارد.گذارد.

هر چند مدت به سرويس و تعمير نياز دارد.هر چند مدت به سرويس و تعمير نياز دارد.4.4.

در محل هايي كه احتراق عادي صورت مي گيرد قابل نصب در محل هايي كه احتراق عادي صورت مي گيرد قابل نصب 5.5.

نيست.نيست.

Z بزرگ عكس العمل نشان 6.6. Z بزرگ عكس العمل نشان در برابر ذرات دود سرد و ذرات نسبتا در برابر ذرات دود سرد و ذرات نسبتا

نمي دهد.نمي دهد.

عكس عكس ((P.V.CP.V.C))در برابر دود حاصل از بعضي موادشيميايي در برابر دود حاصل از بعضي موادشيميايي 7.7.

العمل نشان نمي دهد.العمل نشان نمي دهد.

Page 86: ايمني در صنعت (1)

Flame DetectorFlame Detectorكاشف هاي شعله اي كاشف هاي شعله اي

ماننUد نقUاطي در العمUل سUريع بUه خUاطر عكس را آنهUا Z ماننUد معمUوال نقUاطي در العمUل سUريع بUه خUاطر عكس را آنهUا Z معمUوال

سUكوهUاي UبUارگيريU و تخليUه مUوادU نفUتي و مUكانهUايي كUهU امكUان سUكوهUاي UبUارگيريU و تخليUه مUوادU نفUتي و مUكانهUايي كUهU امكUان

سريع انفجار مي رود نصب مي كنند.سريع انفجار مي رود نصب مي كنند.

در اين سيسUتم يكسUري فيلترهUاي در اين سيسUتم يكسUري فيلترهUاي كاش�ف ه�اي م�ادون قرم�ز:كاش�ف ه�اي م�ادون قرم�ز:

امUواج UنUورانUي، عدUسUي هUاي متمركUز UدهUكننU فيهUتصU وصUز مخصUاي متمركUي هUسUي، عدUورانUنU واجUام UدهUكننU فيهUتصU وصUمخص

كنUنUده UاUمUواج مUاUدUون قUرمUز وU چUشUم UالكUتUريكيU بUه كمUك UفيلترUهUاي كنUنUده UاUمUواج مUاUدUون قUرمUز وU چUشUم UالكUتUريكيU بUه كمUك UفيلترUهUاي

U ونUادUعه مUاشU UاUنهUو تU UدهUش UداUج UيUعUعشUج تشUاUوUام UايرUيه سUفUصUتU ونUادUعه مUاشU UاUنهUو تU UدهUش UداUج UيUعUعشUج تشUاUوUام UايرUيه سUفUصUت

قرمUزU بUه UعدسUيU هUاي متUمUركUزU UكننUدUه هUدUايت UميU UشUودU و سUپس قرمUزU بUه UعدسUيU هUاي متUمUركUزU UكننUدUه هUدUايت UميU UشUودU و سUپس

.Uمي شودU كي منتقلUكتريUشم الUت حساس چUقسمU به.Uمي شودU كي منتقلUكتريUشم الUت حساس چUقسمU به

Page 87: ايمني در صنعت (1)

- -Response timeResponse time .در اين كاشف ها خيلي كم است. در اين كاشف ها خيلي كم است

- حساسUيت آنهUا بسUتگي بUه انUدازه شUعله و فاصUله آن تUا - حساسUيت آنهUا بسUتگي بUه انUدازه شUعله و فاصUله آن تUا

كاشف دارد.كاشف دارد.

- عUدم دقت در انتخUاب صUحيح كاشUف هUا و عUدم رعUايت - عUدم دقت در انتخUاب صUحيح كاشUف هUا و عUدم رعUايت

كUاذب درآمUدن صUدا بUه بUاعث نصUب صUحيح كUاذب طريقUه درآمUدن صUدا بUه بUاعث نصUب صUحيح طريقUه

سيستم مي شود.سيستم مي شود.

Page 88: ايمني در صنعت (1)

بطور كلي در نصب كاشف ها بايد به بطور كلي در نصب كاشف ها بايد به

فاكتورهاي زير توجه شود:فاكتورهاي زير توجه شود:

نوع حريقي كه انتظار مي رود.نوع حريقي كه انتظار مي رود.1.1.

نوع ماده سوختني و مقدار آننوع ماده سوختني و مقدار آن2.2.

منابع جرقهمنابع جرقه3.3.

ارزشيابي محلارزشيابي محل4.4.

Page 89: ايمني در صنعت (1)

- كاشف هاي گرمايي از نظر قيمت ارزانتر و عكس العمل دروغين - كاشف هاي گرمايي از نظر قيمت ارزانتر و عكس العمل دروغين

كمتر از ساير كاشف ها ولي از نظر سرعت عكس العمل كمتر از ساير كاشف ها ولي از نظر سرعت عكس العمل

كندترند. لذا براي محل هاي سربسته و نصب بطور مستقيم در كندترند. لذا براي محل هاي سربسته و نصب بطور مستقيم در

باالي محل خطرناك مناسب ترند. باالي محل خطرناك مناسب ترند.

- اگر كاشف ها بطور نقطه اي نصب شوند فاصله لبه خارجي - اگر كاشف ها بطور نقطه اي نصب شوند فاصله لبه خارجي

اينچ باشد. اينچ باشد.44كاشف تا ديوار نبايد كمتر از كاشف تا ديوار نبايد كمتر از

- كاشف هاي گرمايي نبايد نزديك اجاق ها و منابع گرما نصب - كاشف هاي گرمايي نبايد نزديك اجاق ها و منابع گرما نصب

شوند.شوند.

- نصب كاشف هاي دودي از لحاظ تهويه مهم است. - نصب كاشف هاي دودي از لحاظ تهويه مهم است.