ราง(วนท 2 สงหาคม 2554)  กาหนดการนาเสนอบทความ ในการจดประชมวชาการระดบชาตเครอขายญปนศกษาในประเทศไทย ครงท 5 

ณ ชน 3 อาคาร 6 มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตภเกต 

วนท 20 ตลาคม 2554 

หอง  หองท 1  หองท 2  หองท 3  หองท 4  หองท 5  หองท 6 

เวลา/สาขา  การเรยนการสอน  การศกษา  ภาษาศาสตร  รฐศาสตร  วรรณกรรม  สงคมวทยา 

13.00­13.30 

1. ดร.ณฏฐรา ทบทม "การสรางแบบฝกชวยจาคาศพท ภาษาญปนสาหรบนกศกษา สาขาวชาภาษาญปน 

มหาวทยาลยราชภฏพบล สงคราม" 

1. ดร.นฤมล อนทรประสทธ "การเปลยนแปลงโลกทศนของคร ในกระบวนการพฒนาวชาชพครทใช 

การศกษาชนเรยน"1 

1. อาจารยกนก รงกรตกล "เปรยบเทยบความถของการ 

ปรากฏและไมปรากฏคาสรรพนาม แทนตวผพดและผฟง 

ในภาษาไทยและภาษาญปน ­วเคราะหจากหนงสอการตนญปน ตนฉบบและฉบบแปลภาษาไทย­ 

" 

1. Katsuyuki Takahashi, Ph.D. "การตอตานสงครามเกาหลของ“ไซน ช” (ชาวเกาหลซงอยในญปน)“" 

ไซนช” (ชาวเกาหลซงอยในญปน) กบ การตอตานสงครามเกาหล 

1. ผศ.ดร.อรรถยา สวรรณระดา "เลข 3  5 และ 7 กบตานานเทพ ญปนในวรรณกรรม โคะจก" 

1. ดร. พฒนนร ศรศภโอฬาร "อทธพลของระยะหางทางจตใจและ 

ภาพลกษณของประเทศ ทมผลตอการยอมรบผดแลสขภาพ ผสงอายชาวไทยโดยผสงอายชาว 

ญปน" 

13.30­14.00 

2. ผศ.นดา ลาภศรสวสด "การศกษากระบวนการจดทา หลกสตรศกษาตอตางประเทศ และแนวโนมการศกษาตอ 

ประเทศญปนและปญหาการเรยน ภาษาญปนของผเรยน ­ 

กรณศกษาหลกสตร Twinning Program ของ สถาบน 

เทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณ ทหารลาดกระบง กบ มหาวทยาลยโตไก­" 

2. อาจารยเจนสมทร  แสงพนธ "การใชกระดานดา (板書) แบบ 

ญปน: เครองมอเชงการสอนสาหรบการ อภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทง 

ชนเรยน" 

2. อครชย  มงคลชย  "การ วเคราะหขอผดพลาดในการใช “คาจน+する” จากเรยงความ ของผเรยนภาษาญปนชนสง" 

2. อาจารยผณตา ไชยศร "นโยบาย ความมนคงภายใตรฐบาลพรรค 

ประชาธปไตยญปน" 

2. ผศ.นภสนธ  แผลงศร "วเคราะหนทานพนบานญปน" 

2. อาจารยภทราวด ลละพนธเมธา "พฤตกรรมการเลอกทพกอาศยของ ผเชยวชาญชาวญปนทมาทางานใน 

ประเทศไทย" 

14.00­14.30 

3. อาลยา รตนวระกล "กลยทธในการเรยนภาษาญปน ของผเรยนชาวไทย:เปรยบเทยบ ระหวางนกศกษามหาวทยาลย 

และ พนกงานบรษท" 

3. นฤมล  ชางศร "การศกษาเปรยบเทยบบทการสอน 

ของครญปนและครไทย" 

3. ภวตร ทาอนตะ "คาแปลในภาษาไทยของ「よう だ」กบ「らしい」ทใชในการ 

คาดคะเน ศกษาจากประโยคตวอยางทพบ ในแบบเรยนภาษาญปนสาหรบ 

ผเรยนชาวไทย" 

3. อาจารยภทรอร พพฒนกล “ตานานเกาเลาใหม ­ สหบทของ ตานานเทพญปนในนทานโคะจก” 

3. อาจารยสญญารตน มสวรรณ "การพฒนาและสทธของชมชน: 

กรณศกษาชนพนเมองไอนในหมเกาะฮ อกไกโด" 

14.30­15.00 

4. ดร. เตวช เสวตไอยาราม "งานวจยดานการเรยนร 

ภาษาญปนเปนภาษาทสองใน ประเทศไทย อดต ปจจบนและ 

อนาคต" 

)" 

4. มนสชา มสวรรณ "การวเคราะหความหมายระหวาง “กรยาเดยว” กบ “กรยาประสม 

Tori­” ­กรณศกษา “Toriotosu” 

“Torinokosu” “Torinigasu”­" 

4. อาจารยทวศกด  ตงปฐมวงศ "ปจจยทมสวนในการกาหนด ความสมพนธทางเศรษฐกจและ 

การเมองของญปน ตอประเทศในกลมอนภมภาคลมแมนา 

โขง" 

4. ทนพร ตรรตนสกลชย "การนาเสนอภาพแทนสยามใน 

วรรณกรรมผจญภยเรอง  ลาสตวใน คาบสมทรมลาย" 

4. สดปรารถนา ดวงแกว "การตงชมชนและการปรบตวของชาว ญปนวยหลงเกษยณ ทพานกระยะยาว 

ในอาเภอเมองเชยงใหม"

15.00­15.30 

5. อาจารยปนดดา ศร พานช  "แนวทางการพฒนา 

ทกษะการสอสารภาษาญปนของ บคลากรในอตสาหกรรมทองเทยว 

จงหวดสตล" 

5. 

5. ธระวฒ สนทรา "วากยสมพนธของคาชวยเนน “เทานน” ในภาษาไทย : 

เปรยบเทยบกบคาชวยเนน “だ

け” ในภาษาญปน" 

5. ชาลน สนพลาย "เรองเลาของการขมขนในสงคมชาย เปนใหญ: กรณศกษา “หลงเลอดท 

นานกง”" 

5. ดร.ปยวรรณ อศวราชนย "สถานะความรเกยวกบประวตศาสตร 

ญปนในประเทศไทย" 

15.30­16.00 

6. ดร.ยพกา ฟกชมา "ความเชอและกลยทธการเรยนร การออกเสยงของนสตเอก ภาษาญปนชาวไทย" 

Thai district" 

6. ดร.ขวญจรา เสนา "กลวธการใชภาษาในวจนกรรม ขอรองแบบออม : เปรยบเทยบ 

ระหวางภาษาไทยและ ภาษาญปน" 

ผวพากษ  รศ.ปราณ จงสจรตธรรม(1­3)  รศ.ดร.ฉนทนา  จนทรบรรจง(1­3)  รศ.ดร.สรอยสดา ณ ระนอง(1­6)  ผศ.ดร.กตต  ประเสรฐสข(1­2)  ผศ.ดร.กลยาณ  สตสวรรณ(1­2) ผศ.เบญจางค ใจใส แดร อารสลาน ออง 

ผศ.ดร.สณยรตน เนยรเจรญสข (4­6)  อาจารยทรายแกว  ทพากร(4­5) 

รศ.ดร.เสาวลกษณ สรยะวงศไพศาล (3­4) 

ผดาเนน รายการ 

วนท 21 ตลาคม 2554 

หอง  หองท 1  หองท 2  หองท 3  หองท 4 

เวลา/สาขา  วฒนธรรม การศกษา/สงคมศาสตร/การ 

ทองเทยว  ภาษาศาสตร/การสอสาร  เศรษฐศาสตร/วรรณกรรม 

09.00­09.30 

1. ดร.ณฐพล อสสะรตน "ภาพลกษณประเทศแหลงกาเนด สนคาทมผลตอการสรางอต 

ลกษณของประเทศ  กรณศกษา อตลกษณของประเทศญปนและ สหรฐอเมรกาในประเทศไทย" 

1. รศ.ดร.ฉนทนา  จนทรบรรจง "การวเคราะหนโยบายและ 

ยทธศาสตรการปฏรปการศกษาขน พนฐานของประเทศญปน 

ระหวาง  ป ค.ศ. 2000­2010" 

1. นรนทร ทพหงษ "การตความความไมจงใจของ เหตการณทบรรยายโดย 

โครงสรางประโยคสกรรมกรยา （他動構文）

และประโยคการต（使役文）ใน ภาษาญปน" 

1. ศภวฒน สขะปรเมษฐ "ประสบการณจากการแกไขปญหา มลพษทางนาของประเทศญปน 

และนยยะทมตอการแกไขปญหาใน ประเทศไทย" 

09.30­10.00 

2. พ.อ.หญง ผศ.นงลกษณ ลมศร "รกชาต­ญปน: จาก 

สงครามโลกครงทสองถงเหตภย พบตครงใหญภาคตะวนออก" 

2. วนวสาข กลภทรนรนดร "การเปรยบเทยบโครงสรางบท สนทนาและวธการแสดงความไม เหนดวยระหวางภาษาญปนและ 

ภาษาไทย ­ศกษากรณการแสดงความไม เหนดวยตอคสนทนาทม สถานภาพสงกวา­" 

2. อาจารยนรตม เจรญศร  "ญปน กบเสนทางคมนาคมในอนภมภาคลม แมนาโขง: ผลตอการรวมกลมทาง 

เศรษฐกจ"

10.00­10.30 

3. ODA, Kenji "Pattani on the 8th.December 1941 ­ viewed from Japanese 

Side" 

3. อาจารยสทธเทพ เอกสทธ พงษ "อาน “โลกของวยรน ชายไทย” ผาน “มงงะ”" 

3. อาจารยอษฎายทธ ชศร "คาศพทภาษาญปนในภาษาไทย คายมภาษาญปนในภาษาไทย" 

3. ดร.พลลภา ปตสนต "“รถญปนหวใจไทย” กลยทธการ 

ปรบเปลยนสนคาใหเขากบทองถนโดย ผผลตรถยนตญปน 

กรณศกษาบรษทโตโยตามอเตอร ประเทศไทย" 

10.30­11.00 

4. AOKI, Shonosuke "Nexus in the Drawing History 

of Animations ­ From Japanese cute, sweet and 

pretty to where? ­" 

4. อาภาพร เนาสราญ "“การศกษาโครงสรางรปประโยค กรรมวาจกทมประธานเปน สงไมมชวตในภาษาญปน” ­­ในกรณประโยคทมประธาน รองรบการกระทาของกรยา 

Yarimorai และ กรยาShinri­­" 

4. อญชล  หวงทอง "ผลของการลดและยกเวนภาษอากรขา เขาของเหลกแผนรดรอนจากประเทศ 

ญปน ภายใตความตกลงหนสวนเศรษฐกจ 

ไทย­ญปน" 

11.00­11.30 

5. ผศ.ดร.นภดล  ทพยรตน "Kyu Sakamoto : ประวตและ แรงบนดนดาลใจในการสราง ผลงานทางดานดนตร" 

5. ชาญวทย ชยกนย "แนวคดจโมะโตะกกค 

(JIMOTOGAKU) : ความเปนไปได ในการปรบใชกบสงคมไทย" 

5. ทศนวรรณ จงเปนสขเลศ "การศกษาการใช “SOSHITE” “MATA” “SARANI” “SONOUE” ของผเรยนภาษาญปนในประเทศ 

ไทยเทยบกบการใชใน ภาษาญปน" 

5. พนดา รอยดวง "“การพฒนาทอยอาศยสาหรบผม รายไดนอยกบการพฒนาเมองอยาง ยงยน” ประสบการณจากญปนถงไทย" 

11.30­12.00 

4. Senjo Nakai, Ph.D "Japanese Disaster Lore: 

Intergenerational Memories of Natural Disasters" 

6. มนวธน พรหมรตน "เดกแวนและกลมโบโซโซก: 

การศกษาเปรยบเทยบปรากฏการณ แกงวยรนกวนเมองของไทยและ 

ญปน" 

6.ปณณะทรย  มวงศร "การศกษาในเรองการเรยนร 

เกยวกบรปแสดงเวลา『­ta』『­ 

tei­』ในภาษาญปนของนกเรยน ไทย" 

6. นพคณ ศรราชา "วธการประพนธบทละครโนเรอง ทะ ดะโนะร และเรอง ฌนเสะอทะดะโนะร" 

13.00­13.30 

5. อาภาภรณ สมฤทธ "ผหญงญปนโฉมใหม(?): ภาพลกษณของผหญงผ 

‘ปรารถนา’ ในภาพยนตรญปน" 

7. ดร.เฉลมพล แจมจนทร "การพานกระยะยาวของคนญปนใน จงหวดเชยงใหม: การวเคราะห ปจจยกาหนดในชวงกอนและหลง 

การพานก" 

7. วนสนนทน สกทน "กลวธการสรางบทละครโนเรอง 

โมะโตะเมะสกะ, อเนะเมะ และ มทซยะ มะ" 

13.30­14.00 

6. อาจารยพนดา อนนตนาคม "การศกษาเปรยบเทยบนโยบาย ในการอนรกษวฒนธรรมและการ พฒนาของเทศบาลเมองคานาซา วา ประเทศญปน กบเทศบาลนคร 

เชยงใหม" 

" 8. อจฉรา เหมวรางคกล 

"ตวละครเอกหญงในนวนยายเรองค ทเชน" 

รศ.ดร.อรรถจกร สตยานรกษ(1­ 5)  ผศ.ดร.ไมตร  อนทรประสทธ(1)  รศ.ทศนย เมธาพสฐ(1­4)  ดร.สวนย สวสดอารย(1) 

ผวพากษ  ผศ.ดร.นนทชญา มหาขนธ(6­8)  ผศ.ดร.นนทชญา มหาขนธ(3)  ดร.ขวญจรา เสนา(5­6)  รศ.ดร.วรเวศม  สวรรณระดา(2­5) 

รศ.ดร.ปทมาวด โพชนกล ซซก(5)  4)  อาจารยปยะนช  วรเยนะวตร(6­8) 

รศ.ดร.อรรถจกร สตยานรกษ(6)

ดร.อารย ถรสตยาพทกษ(7)

“ตานานเกาเลาใหม - สหบทของตานานเทพญปนในนทานโคะจก” The Intertextuality of Japanese Myths in Kojikimonogatari – Tales for Children

ภทรอร พพฒนกล

นสตปรญญาเอก สาขาวชาวรรณคดและวรรณคดเปรยบเทยบ คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

บทคดยอ

ตานานเทพญปนไดถกบนทกเปนลายลกษณอกษรสาเรจอยางเปนทางการใน โคะจก เมอค.ศ.712 เนอหาเลาเรองราวการเกดแผนดน นา ไฟ และธรรมชาต วรกรรมของเทพตางๆ รวมทงสอดแทรกความคดความเชอของชาวญปนโบราณ สหบทของวรรณกรรมเรองนมความหลากหลายและสอดคลองกบสภาพบานเมองและสงคมญปนในแตละยค ทเหนไดชดคอในชวงกอนและระหวางสงครามโลกครงทสอง โคะจก ถกนามาใชเปนหลกฐานยนยนอานาจและบารมของจกรพรรดซงสบทอดเชอสายมาจากเทพแหงดวงอาทตย พบในแบบเรยนสาหรบเยาวชน ในยค 50-60 โคะจกไดถกนามาเรยบเรยงใหมเปนนทานสาหรบเดกในชอ โคะจกโมะโนะงะตะร หรอหมายถง “นทานโคะจก” ผลงานของนกเขยนวรรณกรรมเยาวชน ซสก มเอะกช(1955) ซงเดม(1919) เคยตพมพเปนตอนในนตยสารวรรณกรรมเยาวชน“อะกะอโทะร” เปนทนยมแพรหลาย นอกจากนนยงมนทานโคะจกฉบบอนๆ จดเปนหนงสออานนอกเวลาทมการสงเสรมใหเยาวชนอานเพอเปนการศกษาวรรณคดโบราณอนทรงคณคา ในประเทศไทย โคะจกโมะโนะงะตะร ฉบบทเขยนโดยทะกะโนะ มะซะม (1965) ยงเคยไดรบการแปลเปนภาษาไทยในเรอง “โคะจก ตานานเกาแกทสดของญปน” โดยนกศกษาวชาภาษาญปน คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร เมอพ.ศ.2522 ผวจยไดศกษาเปรยบเทยบตวบทดงเดมกบเนอหาตานานเทพญปนในนทานโคะจกในยคหลงสงคราม เมอวเคราะหพฒนาการ ความเปลยนแปลงของตวบทในมมมองสหบท พรอมกบศกษาปจจยทางบรบทสงคม เหนไดวาตานานเทพญปนใน โคะจก นมลกษณะเดนทแสดงคณคาทางวฒนธรรม เหมาะสมสาหรบการปลกฝงใหเยาวชนเกดความศรทธาในความเปนชาวญปนและเขาใจไดถงแนวคด ขนบธรรมเนยมแบบญปนทสบทอดมาแตโบราณ นอกจากนน คณสมบตความเปนนทานของ โคะจก ถกนามาใชกระตนการเรยนรของเยาวชนในยคหลง และคาดไดวาจะยงมการเลาใหมตอเนองไปในอนาคต กลาวไดวาตานานเทพทเลาใหมในรปแบบนทานโคะจกในยคหลงสงครามนน มเนอหาใกลเคยงตวบทดงเดม แสดงความสาคญในแงสบสานวฒนธรรม ความคดความเชอของชาวญปนโบราณ แตกตางจากการนาตานานเทพมาใชแสดงอานาจทางการเมองของจกรพรรดในยคกอนและระหวางสงคราม

1. บทนา ตานานเทพญปน(日本神話) ปรากฏในภาคแรกของวรรณกรรมเรอง โคะจก 『古事記』เรยบเรยง

สาเรจในสมยครสตศตวรรษท 8 ดวยพระราชดารของจกรพรรด มคณคาทางประวตศาสตรและวรรณศลป และเปนทรจกกนดในประเทศญปน อกทงยงแสดงแนวคดและขนบประเพณของชาวญปนโบราณซงเปนรากฐานสบทอดมาเปนเอกลกษณของสงคมญปนในปจจบน ดงทนกวจยสวนหนงไดใหความสนใจศกษาทบทวนจนมผลงานในแงมมใหมๆ ในระยะหลงน งานวจยดานวรรณคดของ โคะจก มกคาบเกยวกบงานวจยดานประวตศาสตรและคตชนวทยา เนองจากตานานเทพใน โคะจก เลาถงกาเนดเกาะตางๆ พชพรรณธญญาหาร กาเนดไฟ กาเนดปรากฏการณตามธรรมชาต ทมาของประเพณและพธกรรม เทพทงหลายทจตขนลวนมความสมพนธกบธรรมชาตซงแสดงถงสงคมเกษตรกรรมโบราณ แมในสงคมปจจบน ความเชอในศาสนาชนโต (ชนโต หมายถง “วถแหงเทพ”1) และพธกรรมตางๆ ในการดารงชวตของชาวญปนยงคงมปฏบตใหเหนอย อาท การจดเครองบวงสรวงเทพยดาในแตละฤด ความเชอในการคลอดบตร พธศพ เปนตน เทพแหงดวงอาทตยมชอวา “อะมะเตะระซ” เปนตวละครหญงทมบทบาทสาคญในตานานเทพ นางเปนผใหกาเนดบรรพบรษของราชวงศจกรพรรด โคะจก จงเหมอนเปนตวบททพยายามยนยนวาจกรพรรดญปนสบเชอสายมาจากเทพ

ยคเรมแรกทมการศกษาตานานเทพในเชงวรรณกรรม คอสมยเอโดะ2 ซงชาวญปนใหความสนใจศกษาวรรณคดและตาราประวตศาสตรอยางกวางขวาง โมะโตะโอะร โนะรนะงะ（本居宣長 1730-1801）

เปนผรเรมศกษา โคะจก อยางจรงจง เขาเปนทรจกดในฐานะผเขยนตาราวจยชอ “โคะจกเดน” （古事記伝）

โดยใชเวลาเขยนตงแตป ค.ศ.1763-1798 รวมทงหมด 44 เลม ในสมยเมจ (ค.ศ.1868-1912) ประเทศญปนอยในชวงของการเปลยนแปลงสความเปนสมยใหม ไดรบ

อทธพลจากตะวนตกในหลายดาน มการปฏรปการศกษาและวฒนธรรม บานเมองไมสงบ เกดความขดแยงขวความคดทางการเมอง ระบบจกรพรรดถกสนคลอน เหตการณในประวตศาสตรมากมายทเกดขนนบจากสมยเอโดะ-เมจจนถงเมอสงครามโลกครงทสองเกดขน มอ

ทธพลตอระบบการศกษาของเยาวชนญปนอยางมาก ผวจยไดศกษาบทบาทของตานานเทพทมตอสงคมและทศนคตของชาวญปนในชวงสมยดงกลาว โดยเฉพาะแนวรกชาต เนองจากตานานเทพบรรยายการเกดแผนดนญปน และทมาของระบบบรหารบานเมองโดยจกรพรรดผเปรยบเหมอนสมมตเทพ พบวาตานานเทพถกนาเสนอในหนงสอเรยนสาหรบเยาวชนในชวงกอนและระหวางสงคราม ซงรฐกาหนดใหหนงสอเรยนไดรบการสนบสนนงบประมาณและตรวจพจารณาโดยรฐ โดยหนงสอเรยนของรฐหรอทเรยกวา “โคะกเตะอเกยวกะโฌะ” (国定教科書State Textbooks) ใชตงแตป 1904 ถงสงครามโลกครงทสองสนสดในป 1945 มการแกไขปรบปรง 5 ครง ดงทปรากฏในวทยานพนธระดบ

1

Shin （神）หมายถงเทพเจา To(道) หมายถงหนทางหรอวถ 2 สมยการปกครองของรฐบาลนาโดยโชกนตระกลโตะกกะวะ คศ.1603-1867 เปนสมยทบานเมองเรมสงบรมเยน มความเจรญทางเศรษฐกจ สงคมพอคามบทบาท ชวงกลางของสมยเอะโดะเปนยคแหงการศกษาคนควาปรชญาจน ประวตศาสตรและวรรณคดญปน มการนาเทคโนโลยใหมมาใชกบเกษตรกรรมและอตสาหกรรม

บณฑตศกษาของทะนะดะ มะยม เรอง “การนา โคะจก มาเปนสอการสอนในหนงสอเรยนระดบประถมศกษาชวงสงครามในสมยโชวะ”3 กลาวถงคณสมบตท โคะจก ไดรบการคดสรรใหเปนสอการสอนสาหรบนกเรยนชนประถมศกษาในชวงสงครามโลกครงทสอง สมยโชวะ (1926-1989) และไดเปรยบเทยบ โคะจก จากหนงสอเรยนสองฉบบคอ ฉบบซะกระ (1933) และฉบบอะซะฮ (1941) ทาใหเหนวาหนงสอเรยนทงสองซงออกในรนท 4-5 นนมการนา โคะจก มาเขยนใหมและสอดแทรกแนวคดวาเทพผศกดสทธคอยปกครองประเทศญปนอย ภาพลกษณของเทพมความสงสงและเชอมโยงตอจกรพรรด เนอหาตานานเทพคอตอนทเกยวกบวรบรษ อาท จกรพรรดจมม ยะมะโตะ ทะเกะร และยงมเรองราวของเทพในจนตนาการของชาวญปนโบราณทกลาวกนวาสรางสรรคหมเกาะญปนขนมา ทะนะดะสรปวา จากความเปลยนแปลงทางการเมองในชวงทมการผลตหนงสอเรยน สงอทธพลสเนอหาหนงสอ โคะจก ในฐานะวรรณคดโบราณถกใชเปนเครองมอปลกฝงจตสานกรกชาตใหสงขน

เมอสงครามโลกยต ประเทศญปนในฐานะผแพ ไดใชความมงมนพฒนาเศรษฐกจเพอพยายามกอบกประเทศจากความหายนะ รฐบาลญปนจาเปนตองอาศยความรวมมอเปนอนหนงอนเดยวกนของคนในชาต ประกอบกบเสยงวพากตวจารณถงการนาประเทศเขาสสงครามของจกรพรรด พระราชวงศไมไดรบการนบถอเลอมใสเหมอนสมยกอน เกดยคของวรรณกรรมหลงสงคราม(戦後派文学) คอวรรณกรรมสมยใหมทแสดงความคดทางการเมองทไดรบอทธพลจากตางประเทศอยางหลากหลาย แมวาโคะจก เคยถกมองวาเปนเครองมอในการแสดงอานาจของจกรพรรด แตในทศวรรษปจจบน วรรณกรรมทงสองและตานานเทพกลบไดรบความสนใจเพมขนอยางมาก มการศกษาทบทวนจนเกดบทวจยใหมๆ หรอการแปลและตความในรปแบบใหมหลายลกษณะ เหนไดจากจานวนสงพมพและสอทนสมยทเกยวกบตานานเทพมเพมอยางสมาเสมอ ตานานเทพถกนามาเขยนเลาใหมเปนการตน นวนยาย วรรณกรรมเยาวชน ภาพยนตร รวมทงยงเปนจดโฆษณาสถานททองเทยวในจงหวดตางๆ ตนฉบบดงเดมของตวบทหลกเรอง โคะจก โดยเฉพาะในภาคแรกหรอตานานเทพนน เขยนเปนอกษรจนแตอานแบบญปน เปนลกษณะพเศษเฉพาะตวทไมเหมอนวรรณกรรมอนแมในสมยเดยวกน โคะจก ถกนามาอานใหมในหลายยคสมย โดยผเรยบเรยงเปนภาษาทใชในสมยนนไดตความและไดรบอทธพลของสภาพสงคมและการเมอง นบจากยคเรมแรกท โคะจก ถกนามาศกษาเชงวรรณคดและเรยบเรยงใหมกลายเปนวรรณกรรมเรอง โคะจกเดน (เขยนโดยโมะโตะโอะร โนะรนะงะ ในป 1767-1798 ตพมพป 1822) ตอมากลายเปนวรรณกรรมเยาวชน ในชอเรอง โคะจกโมะโนะงะตะร (นทานโคะจก) (เขยนโดยซสก มเอะกช

ตพมพเปนตอนในนตยสารสาหรบเดก “อะกะอโทะร” （赤い鳥）ระหวางป 1921-1922) นบจากการนามาใช

3

棚田真由美『昭和戦期小学校国定教科書における『古事記』の教材化に関する考察』広島大学大学院

（2001）http://ci.nii.ac.jp/els/110006283310.pdf?id=ART0008301939&type=pdf&lang=jp&host=cinii&order_no=&ppv_type=0&lang_sw=&no=1283807550&cp= (1 Sep 2010)

เปนนทานใหเยาวชนอานแลว เกดการเขยน โคะจก สาหรบเยาวชนมากมายตอมา มการดดแปลงเนอหาใหเขากบวยของเดก และแฝงแนวคดทางอดมการณทผใหญหรอรฐพยายามปลกฝงตอเยาวชน

ศตวรรษท 21 โคะจก ไดถกถายทอดในหลายรปแบบ นอกจากการสรางทศนะเรองอานาจทางการเมองทขนตรงตอจกรพรรดแลว โคะจก ยงมความเปน “นทาน” “แบบเรยนวรรณคดโบราณ” “ตาราประวตศาสตร” ซงในสายตาผใหญแลวมความเหมาะสมสาหรบการเรยนรของเดก แมรปแบบการเลาใหมจะเปลยนไปตามบรบทของสงคมในแตละสมย แตหวใจของการนาเสนอยงแสดงออกถงรากเหงาเผาพนธ ความเปนตวตนของชาวญปน และพลงอานาจของธรรมชาต ผวจยเชอวาศกษาในกระแสความเปลยนแปลงของการนาตานานมาเลาใหมในสอเพอการศกษาสาหรบเยาวชน โดยนาทฤษฎดานวฒนธรรมศกษา ทฤษฎวรรณกรรมเยาวชน และทฤษฎสหบท มาเปนเครองมอวจย จะทาใหพสจนไดวา ตานานเทพใน โคะจก มความสาคญในฐานะเครองมอปลกฝงความคดแกเยาวชนมาตงแตอดตจนถงปจจบน ตานานเทพในสมยใหมเปนสอทผใหญพยายามปลกฝงแกเดก การมองยอนกลบไปยงจดเรมตน ซงเปนทมาของความเปนชาวญปน โดยความเชอดงเดมเรองสงศกดสทธรอบกายและจนตนาการทชาวญปนมตอธรรมชาตยงถกถายทอดตอมา

2. สหบท (Intertexuality) ของตานานเทพใน โคะจก （古事記） ตรศลป บญขจร (2553) วเคราะหการวจยวรรณคดเปรยบเทยบแนวสหบท(Intertexuality) สรปความไดวา “แนวคดสหบทเชอวาวรรณคดสรางขนจากระบบสญญาและขนบวรรณศลปของวรรณคดทมมากอน ตวบทไมไดมความหมายทเปนเอกเทศในตวเอง แตเปนสหบท แนวคดสหบทสามารถแตกแขนงไปสแนวคดตางๆ เชน ความหมายในตวบทมหลากหลาย ความสมพนธระหวางตวบทวรรณคดและตวบททางวฒนธรรม ความสมพนธระหวางตวบทกบระบบวรรณคด และความสมพนธทแปรเปลยนไปของตวบทกบตวบทอนๆ ผอานหรอผใหความหมายตวบทสามารถสานทอเครอขายของความสมพนธของตวบททอาน(present text) กบตวบทอนๆ(intertexts) ซงรวมตวบททางวฒนธรรมและทางสงคม”4

จเลย ครสตวา (Julia Kristeva) นกวจารณวรรณคดชาวฝรงเศสเปนผนยามคาวา “สหบท” (Intertextuality) และเรมใชในราวทศวรรษท 1960 ซงเปนชวงทฝรงเศสมการเปลยนแปลงแนวคดทฤษฎโครงสรางนยมเปนยคหลงโครงสรางนยม อยางไรกตาม เปนทเชอกนวาแนวคดเกยวกบสหบทไดรบอทธพลไมนอยจากโรลองด บารตส (Roland Barthes1915-1980) ในบทความเรอง ‘Theory of the Text’ของเขากลาวถงความแตกตางระหวาง work กบ text วา text คอสงทปรากฏอยบทตวบทวรรณคด ทจะอธบายบางอยางของ work แบบเปนรปธรรม และ text คอการสานทอชนงานของคาใหกลายเปนถอยคา

The text is the fabric of the words which make up the work and which are arranged in such a way as to impose a meaning which is stable and far as possible unique.5

4

ตรศลป บญขจร, ดวยแสงแหงวรรณคดเปรยบเทยบ, ศนยวรรณคดศกษา คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2553.(pp.130-157) 5

Graham Allen (2000), Intertextuality, “The Text Unbound: Barthes”, London and New York, pp.61-62.

แกรแฮม อลเลน (Graham Allen) กลาวในบทความเรอง “ตวบทไรพนธนาการ” (The text unbound) วา บารตสเคยเสนอวามผอานสองประเภท คอผทอานงานเพอใหคงความหมายเดมไว กบผอานทอานแลวสรางสรรคสงใหมขนมา นนคอบารตสกลาววาผอานเปนผเขยนดวย ผแตงมความสาคญนอยลง เขาไดยกตวอยางสวนหนงจากบทความ “ความตายของผเขยน” (The Death of the Author) วา

a text is made of multiple writings, drawn from many culture and entering into mutual relations of dialogue, parody, contestation, but there is one place where this multiplicity is focused, and that place is the reader, not, as was hitherto said, the author.(…)…the birth of the reader must be at the cost of the death of the Author.

(Barthes, 1977a:148) ตวบทประกอบดวยงานเขยนจานวนมาก ทโยงจากวฒนธรรมตางๆ สความสมพนธของบทสนทนา อารมณขนในตวบท แตสงหนงทควรเนนคอพนทของผอานไมใชผเขยน กาเนดของผอานอยทคณคาของความตายของผเขยน สาหรบบารตส เขานาตวบทชนใหญมาตดยอย และถกทอเขากบเสนดายของบรบททางสงคม เปาหมายของการเขาถงสหบทของบารตส คอการคนพบธรรมชาตของมน เชนทางวฒนธรรมและอดมการณ ความสมพนธทางสหบท เมอตวบทอยในบรบทสงคมแลว จะไมปด ไมตายตว มความหมายทแตกตางหลากหลายตอไปไดไมมทสนสด

The text has a structure of difinable elements, and yet, woven from the threads of the social text, its intertextual relations can never be stabilized, exhaustively located and listed. The text combines structure and infinity of meaning. 6

โคะจก เปนทยกยองวาเปนวรรณคดโบราณคลาสสกทเปนวรรณกรรมกระแสหลกของญปน เนองจากเปนทงวรรณกรรมลายลกษณอกษรฉบบแรก มเนอหากลาวถงกาเนดประเทศญปน มความสมพนธกบราชวงศจกรพรรด และเปนทมาของขนบธรรมเนยมพธกรรมในความเชอแบบชนโตทเชอในเทพเจาและสงศกดสทธรอบตว จงไมนาแปลกทตานานเทพในโคะจก ถกนามาถายทอดใหมซาแลวซาเลาอยางตอเนอง โคะจก โดยตวบทเองนนกเกดจากการรวบรวมตานานทองถนตางๆ มารวมไวเปนหนง

เมอประมาณศตวรรษท 6-7 หรอชวงกอนการเรยบเรยงวรรณกรรมเรอง โคะจก นน ประเทศญปนแบงออกเปนหลายบานเมอง มการทาสงครามชวงชงอานาจ ราชวงศยะมะโตะ(大和) ไดเปนรฐบาลกลางปกครองประเทศ ในป 672 เกดสงครามกลางเมองชอ “จนฌนโนะรน” （壬申の乱）ทาใหอานาจการปกครองประเทศตกเปนของจกรพรรดเทมม พระองคทรงมดารวาตาราประวตศาสตรจะเปนพนฐานในการปกครองโดยมจกรพรรดเปนประมข ทาใหบานเมองมความเปนปกแผนมนคง ตานานเทพจงถกเรยบเรยงขนเพอสราง

6

Graham Allen (2000), Intertextuality, “The Text Unbound: Barthes”, London and New York, pp.77-78.

อดมการณการรวบรวมประเทศเปนหนงเดยว และจกรพรรดผเปนทายาทแหงเทพผครองแผนดนแผนฟามสทธชอบธรรมทจะครองประเทศญปน คโด ทะกะฌ (工藤隆) กลาวในหนงสอ “ตนกาเนดโคะจก” ความตอนหนงวา “ในโคะจก และ นฮนโฌะก ไมมการระบถงตานานของเผาพนธอนๆทพายแพตอชนชาตของจกรพรรดเลย นอกจากตานานเทพอสโมะ （出雲神話）และตานานเทพฮะยะโตะ（隼人神話）อสโมะเปนอาณาจกรทยงใหญในบรเวณรมฝงทะเลญปนกอนทเผายะมะโตะจะโจมตจนครองดนแดนได ใน นฮนโฌะก กไดกลาวถงตานานการยกเมองซงสะทอนการเปลยนแปลงของอานาจในการปกครองไดอยางชดเจน ประวตศาสตรดงเดมและพธกรรมบชาเทพเจาตามความเชอของอสโมะมบทบาทอยไมนอย สวนเผาฮะยะโตะนนเปนชนเผาทสรางความวนวายหลายครงแกรฐบาลกลางจนถงชวงตนค.ศ.700 โคะจกมฉากการสรบระหวางพนองในตานานเยอนดนแดนแหงทองทะเล มการระบไวอยางชดเจนวาพชายชอเทพโฮะเดะรผพายแพนนเปนบรรพบรษของเผาฮะยะโตะ แมจะไมไดเปนชนเผาผครองแผนดนแตกมความสมพนธกบราชวงศจกรพรรด” 7 เมองอสโมะ（出雲）ปจจบนเปนสวนตะวนออกของจงหวดชมะเนะ（島根県）เปนทลมมความอดมสมบรณ ทาการเกษตรเปนหลก ตานานเทพแหงเมองอสโมะนมเนอหาเกยวโยงกบตานานเทพในโคะจก มาก มตวละครทโดดเดนคอเทพซซะโนะโอะ ผคนพบดนแดนและสรางเมองอสโมะ และเทพโอกนนฌ ซงเปนเทพวรบรษองคหนงในโคะจก ดวย ฉากทเทพหลกสององคนมบทบาทปรากฏใน โคะจก ถง 1 ใน 3 ของยคแหงเทพ มะทซมะเอะ ทะเกะฌ (松前健) วจยในหนงสอ “ตานานเทพอสโมะ” สรปความตอนหนงไดวา “หากวเคราะหจาก โคะจก จะเหนวา เทพแหงเมองอสโมะมกจะมลกษณะเปนเทพแหงเกษตรกรรม มชอแสดงถง นา ดน ฯลฯ แตเทพสวรรคซงเปนเทพแหงดนแดนทะกะอะมะโนะฮะระ สวนใหญเปนเทพทมความสามารถทางการสงคราม การปะทะกนระหวางเทพฝายอสโมะกบฝายเทพสวรรคสะทอนสภาพความเปนจรงทางการเมองทอยเบองหลงตานานเทพ ทงเทพทมความสาคญทางวฒนธรรมซงเปนฝายพายแพและเทพสวรรคซงเปนฝายมอานาจครองเมอง ตางไดรบการศรทธาและสกการะอยจนถงทกวนน” 8 จะเหนไดวา ตานานเทพ โดยเฉพาะในวรรณกรรมเรองโคะจก นน พยายามแสดงเจตนารมยในการเรยบเรยงใหเหนวา แมวาบานเมองจะตกอยในอานาจของเทพผเปนทายาทของสรยเทพซงเปนเทพสวรรค หรออาจเปรยบไดกบราชวงศแหงยะมะโตะ แตการทาสงครามเพอรวบรวมชนเผาตางๆ ใหเปนประเทศหนงเดยวกนนนเปนสงถกตอง ในตานานทระบถงการยนยอมยกเมองใหอกฝายหนงแตโดยดของเทพโอกนนฌ เปนการสอความหมายในแงความปรองดอง ไมใชเพยงเรองของชยชนะหรอพายแพ ตานานเทพยงไดรบการถายทอดตอมา ไมวาจะเปนเทพแหงดนแดนใด ลวนมวรกรรมอนนายกยอง หรอเปนเทพทสถตในธรรมชาตเพอคมครองดแลมนษยใหมความสขสงบ หรอเปนเทพผสบทอดวฒนธรรม ชาวญปนปจจบนยงมประเพณบชา

7 工藤隆『古事記の起源』中央公論新社、2006 年（pp.54-55） 8 松前健『出雲神話』講談社、昭和 51 年（pp.12-16）

เทพตามศาลเจาตางๆ มพธกรรมทเกยวกบเทพเจาและวญญาณ รวมทงความเชอในศาสนาชนโต ซงลวนเปนมรดกตกทอดทางวฒนธรรมจากตานานเทพทงสน นอกจากในตวบท โคะจก เองจะมความเปนสหบทแลว ตานานเทพใน โคะจก ไดถกเลาใหมโดยมรปแบบการถายทอดแตกตางไปตามยคสมย ในยคปฏรปการศกษาเมจ รฐพยายามใชตานานเทพเปนเครองมออบรมบมเพาะสานกเรองชาตพนธตอเยาวชน ตานานเทพถกตอตานและมองขามนบแตสงครามโลกครงทสองยต เนองจากจกรพรรดผเปนเสมอนสมมตเทพถกสงคมประณามวาชกจงประเทศสความสญเสย ในทศวรรษปจจบน มความหลากหลายในการเลาเรองตานานเดมมากขน ทงรปแบบและเนอหา สรยเทพอะมะเตะระซซงเปนบรรพสตรของราชวงศจกรพรรดถกเปลยนบทบาทจากผแทนอานาจรฐเปนเพยงพระอาทตย หนงในธรรมชาตทมความสาคญตอมนษย ตานานเทพในสมยใหมเปนสอสอดแทรกแนวคดเรองธรรมชาต และการมองยอนกลบไปยงความเปนตวตนเดมของชาวญปน ทผใหญพยายามปลกฝงแกเยาวชน โดยความเชอดงเดมเรองสงศกดสทธรอบกายและจนตนาการทชาวญปนมตอธรรมชาตยงถกถายทอดมาจนถงปจจบน ตวบทของเรองเลาใหมทกเรองมความเปนเอกเทศแตขณะเดยวกนกถกโยงใย สานทอเขากบตวบทเดมและตวบทอนๆ ทเปนเครอขายของสหบททางวฒนธรรมและสงคม

เมอกระบวนทศนสหบท ถอความเปนสหบทของผอานและผตความมากกวาสหบทในฐานะของผแตง จงกลาวไดวาตานานเทพใน โคะจก ถกอาน ตความ และเลาใหมอยตลอดเวลา นบตงแตการรเรมนา โคะจก มาศกษา โดยโมะโตะโอะร โนะรนะงะ（本居宣長）ผเขยน “โคะจกเดน” （古事記伝）เปนการตความตานานเทพในมมมองของนกวจยสมยเอโดะผใหความสาคญกบแนวคดชาตศกษา (国学) โคโนะฌ ทะกะมทซ (神野志隆光 2010; 198-200) กลาววา “ประเดนสาคญของมมมองทโมะโตะโอะรมตอ โคะจก จากการศกษาโคะจกเดน คอ การใหความสาคญกบ นฮงโฌะก กบการใสคาอานของอกษรจนทปรากฏใน โคะจก ซงโดยรวมแลวการตความของเขามหลกการคอ “โคะโงะ” (古語) หรอภาษาโบราณ เนนความเปนญปนดงเดม”9 นอกจากนน ในโคะจกเดน ยงสอดแทรกสาเหตของการกระทาตางๆ ของตวละครในตานานเทพ ใหผอานรสกถงความเปนเหตเปนผล ซงเหลานยงเปนองคประกอบททาให โคะจก มความสมจรง เขาใจ งาย อานแลวเกดความรสกคลอยตาม นามาสการตความตานานเทพในยคตอมา

นบจากสมย “การปฏรปเมจ” (Meiji Restoration ค.ศ.1868) จนถงเมอสงครามโลกครงทสองเกดขน เกดเหตการณการลมลางรฐบาลทหารนาโดยโชกนโทะกงะวะ สถาปนาการปกครองประเทศทมจกรพรรดเปนประมข เปนการฟนฟสถาบนจกรพรรดใหกลบมามอานาจอกครงหนง ระบบการศกษาของญปนกาวสความเปนสมยใหม มการจดตงโรงเรยนในทองถนตางๆ ทวประเทศ รบรปแบบการศกษาจากประเทศตะวนตกโดยเฉพาะสหรฐอเมรกา ตอมาเกดความขดแยงขวความคดทางการเมอง ระบบจกรพรรดถกสนคลอน ในชวงกอนและระหวางสงครามโลกครงทสอง (1931-1945) รฐบาลผลกดนการปรบปรงโครงสรางตาราเรยนสาหรบเยาวชน เนอหาสวนใหญของตาราเรยนวชาภาษาญปนระบถงประวตความเปนมา ความภาคภมใจของชาว

9神野志隆光『本居宣長の『古事記伝』を読むI』講談社 2010 年

ญปน การยกยองสรรเสรญความเกรยงไกรของจกรพรรด เพอปลกฝงคานยมรกชาตแกเยาวชน โคะจก ถกนามาใชเนองจากตานานเทพบรรยายการเกดแผนดนญปนและทมาของระบบบรหารบานเมองโดยจกรพรรดผเปรยบเหมอนสมมตเทพ เนอหาของตานานเทพในหนงสอเรยนน แสดงแนวคดภมใจในประเทศของตนซงมจกรพรรดเปนผทรงอานาจสงสด (皇国思想)

ความพายแพในสงครามทาใหระบบการศกษาของญปนในชวงนนถกจากดรปแบบการนาเสนอ โดยมอานาจของสหรฐอเมรกาอยเบองหลง การควบคมหนงสอเรยน C.I.E (the Civil Information and Education Section) เปนองคกรทถกตงขนภายใต GHQ (board of the General Headquarters of Allied Forces) หนงสอเรยนถกลากหมกทบบนเนอหาทเกยวของกบความรกชาตหรอแนวคดทางการทหาร เรยกวา “หนงสอเรยนซมนร” (墨塗り教科書- textbooks smeared with ink) เนอหาทเกยวกบความยงใหญของจกรพรรด หรอตานานเทพทเกยวกบเทพอะมะเตะระซและจกรพรรดจมม (ตามตานานกลาววาเปนจกรพรรดองคแรกของญปน เปนหลานของหลานของเทพอะมะเตะระซ) ในหนงสอเรยนยคหลงสงครามถกขดฆาหรอตดทง

ในทศวรรษปจจบน (ค.ศ.2000-2010) ผคนตงคาถามถงความเปนญปน และเกดกระแสยอนมองอดตอกครง แมวารปแบบการเลาใหมของ โคะจก เปลยนไปตามบรบทของสงคมในแตละสมย แตหวใจของการนาเสนอยงแสดงออกถงรากเหงาเผาพนธ ความเปนตวตนของชาวญปน และพลงอานาจของธรรมชาต การอานตานานเทพใน โคะจก เปนทนยมขน นกวจยหลายคนไดนา โคะจก และ นฮนโฌะก มาเขยนเลาใหเขาใจงายขน เชน “อานโคะจกใหเขาใจงายจนรสกสนก” 『面白いほどよくわかる古事記』2006 เขยนโดย โยะฌดะ อะทซฮโกะ（吉田敦彦） “อยากเรยนเรองโคะจกกบนฮนโฌะกอกสกครง” 『もう一度学びた

い古事記と日本書紀』2007 เขยนโดย ทะดะ เกน（多田元）และทสรางความฮอฮาใหนกอานทวไปคอ “โคะจกฉบบภาษาพด” 『口語訳古事記』2006 ของมอระ ซเกะยก（三浦佑之）เนองจากมอระใชภาษาทชายชราพดมาเลาเรองโคะจกใหมทงเลม โดยคงเนอหาวรรณกรรมเดมไวทกประการอยางนาทง นอกจากนน โคะจก ยงปรากฏเปนหนงสอการตนเลมแรกในชด “การตนวรรณกรรมคลาสสกญปน” 『漫画日本の古

典』 จะเหนไดวารปแบบการนาเสนอตานานเทพในทศวรรษปจจบนนมความทนสมยและเขาถงบคคลทกกลม ทกระดบชนการศกษา ดวยเนอหาทเขาใจงายขน ไมใชแตเพยงเพอใหนกวชาการหรอนกวรรณคดทศกษาภาษาญปนโบราณเทานนอานอกตอไปแลว

จากมมมองสหบท ตานานเทพญปนมความเชอมโยงตวบทตนทางกบตวบทปลายทาง เกดการอานในความหมายใหมและถายทอดตอไปอก การศกษาวรรณกรรมโบราณในมมมองสหบทน เดมไมเปนทยอมรบเนองจากเชอกนวา วรรณกรรมโบราณทมคาควรแกการยกยองนนตองคงความเปนเอกลกษณเดมไวครบถวน ไมควรมการตดตอเปลยนแปลงใดๆ ในการผลตซา แตในยคปจจบน การผลตซาเปนการเพมคณคาของวรรณกรรมดงเดม ซงทาใหคนรนหลงไดเรยนรและเขาใจวรรณคดโบราณ แนวคดนเปนแนวคดสากลทสอดคลองกนทงไทยและญปน สหบทเปนเครองมอชวยใหวเคราะหความหมายทผผลต(ซา) งานวรรณกรรมไมไดพดถง เปนกลยทธใหสามารถศกษาเปรยบเทยบตวบทเดมกบตวบทใหมไดลมลกมากขน

3. โคะจกโมะโนะงะตะร- นทานโคะจก （古事記物語）สานวนของซสก มเอะกช

ซสก มเอะกช（鈴木三重吉 1882-1936）นกเขยนวรรณกรรมสาหรบเดก ผมความสาคญในฐานะหนงในบรรณาธการผรเรมนตยสารอะกะอโตะร(「赤い

鳥」1918) เขาเปนศษยคนหนงของนะทซเมะ โซเซะก (夏目漱石 1867-1916 นกเขยนทไดรบการยกยองในวงการวรรณกรรมญปนสมยใหม) จากรวมหาวทยาลยโตเกยว มผลงานเรองสนสาหรบเดกทเปนทนยมมากมาย การนา โคะจก มาดดแปลงใหเปนเรองอานสาหรบเยาวชนของเขาสรางแรงบนดาลใจแกนกเขยนรนหลง สรางกระแสการนาวรรณคดโบราณมาเลาใหมเปนนทานสาหรบเดก

มเอะกชเปนชาวฮโรชมา เปนนองชายคนสดทองในบรรดาพนอง 5 คน มารดาเสยชวตตงแตเขาอาย 9 ป ยาเปนคนเลยงดมา เขาเปนคนอารมณเปราะบาง คอนขางเกบตว ชอบการเขยนอานมาตงแตเดก ชวงประถมศกษาเขาอานวรรณคดโบราณจนปรโปรง เมอเรยนมธยมกเรมสนใจวรรณกรรมเอกของโลก โดยเฉพาะนทานแอนเดอรสน กรมส บทละครและกวนพนธ ตอมาในมหาวทยาลย เขามความเลอมใสในผลงานของอาจารยโซเซะก ตองการศกษาตอดานบทละครตางประเทศ แตแลวกมอปสรรคจากโรคประสาทบกพรองทาใหตองลาพกการศกษาไปใชชวตทสงบทเกาะโนมจมะ ทนนเองทเขาเขยนวรรณกรรมเรอง “ชโดะร” (千鳥) สงใหโซเซะก จนไดตพมพในนตยสารโฮะโตะโตะงซ (ホトトギス) ค.ศ.1906 จากนนเขาจงเขาสวงการนกเขยนนกประพนธในสานกของโซเซะกเตมตว

เมอจบการศกษาในมหาวทยาลย มเอะกชเรมงานเปนครโรงเรยนมธยมนะรตะ จ.ชบะ และสรางสรรคผลงานอยางตอเนอง หลงจากทเขาเปนอาจารยมหาวทยาลยชโอ(1912-1918) ผลงานของเขาตพมพในนตยสารแนวหนามากมาย ในค.ศ.1918 เขารวบรวมเงนทนจนตง “อะกะอโตะร(นกสแดง)” นตยสารวรรณกรรมเดกรายเดอนสาเรจ ดวยวตถประสงค “เพอรเรมการรณรงคสรางสรรคนทาน（童話）และบทเพลงเดก（童謡）ทมคณคาทางศลป เพอบรรดามนษยตวเลกๆ ทงหลายในสงคม”10 ฟกดะ คโยะโตะ(1979) วเคราะหเหตททาใหซสกใสใจในวรรณกรรมเดกไววา “ประการหนงคอจากเหตการณในชวตของเขาเอง ไดแกกาเนดของบตรสาว ประการทสองคอเหตผลทางการเงน จากการจดพมพหนงสอรวมผลงานมเอะกช 13 เลม ทาใหเขาตองสงนทานของตะวนตกแกสานกพมพเดอนละ 1 เลม และประการทสามคอเอกลกษณทางวรรณกรรมของเขา ซงเปนนกเขยนในกลมโรแมนตกนยม(浪漫派) กอนทเขาจะเรมเขยนงานสาหรบเดกอยางจรงจง งานของเขากมลกษณะเปนนทานใหผใหญอานอยแลว เขามกจะนานทานจากตางประเทศมาเลาใหม แตดวยสานวนภาษาทกลนกรองอยางด ทาใหกลายเปนวรรณกรรมเดกทเหมอนกบงานสรางสรรคใหม

10 福田清人「「赤い鳥」総論」、『「赤い鳥」複刻版 解説・執筆者索引』日本近代文学館、昭和 54

年(p.4)

และไดรบการชนชมและกลาวขานจนถงปจจบน11 นทานของมเอะกชไดรบการกลาวถงวามความเปนนทานอนเปยมศลป (芸術的童話) นตยสารอะกะอโตะรเปนจดเรมตนการสรางสรรควรรณกรรมเพอเดกในญปน และมอทธพลตอนตยสารสาหรบเดกอนๆ ตอมา กลาวไดวาความเปนศลปนและแนวคดจตวทยาเดกของซสก ไมเพยงแตมความสาคญตอวงการวรรณกรรมเทานน แตยงเปนแรงบนดาลใจสสงคมและวฒนธรรมญปนในยคหลงสงครามดวย

มเอะกชเขยนเลาเรองชวตของตวเองไวบาง ใน “หนงสอรวมผลงานซสก มเอะกช เลม 5” พมพครงแรกค.ศ.193812 มบทความหนงชอ “หนงสอเรยนทเลวราย” (「悪文教科書」) เลาเรองทเขาไดอานหนงสอเรยนของเดกผหญงทชอบอานหนงสอคนหนง มเนอหาตอนหนงวา “ธงชาตเปนธงแหงประเทศมหาอานาจญปนในพระบารมขององคจกรพรรด ธงมจตวญญาณอนมงมนแทจรง แมถกทาลาย หรอมภยอนตรายเพยงใด เราตางถกหอหมไวดวยสขาวอนเปนสแหงความสงบ ไมจาเปนตองกงวล” เขาอานหนงสอเลมนนขามๆ แตรสกไดวาเปนหนงสอทไรสาระ เขาจงบอกเดกผหญงวาจะเอาหนงสอดๆ ใหอาน พรอมกบวจารณหนงสอเรยนทรฐบงคบใหเดกหญงทวประเทศอานวาผเขยนชางไมรจกแยกแยะดชว ไมมคณสมบตพอทจะเขยนหนงสอเรยน ทงเนอหาและศพทสานวนทใชมแตความคลมเครอไมชดเจน เดกๆ อานแลวคงไมเขาใจ เขาตงใจวาจะลองศกษาหนงสอเรยนทรฐกาหนดด เพราะรสกวาเปนปญหาใหญหากเดกๆ ตองถกบงคบใหอานหนงสอเรยนทไมเหมาะสม

ความหวงใยทเดกๆ ไมมหนงสอทดและเหมาะสมอาน ประกอบกบความกดดนทางสงคมซงตกอยภายใตการปลกระดมและบรรยากาศแหงสงคราม ผลกดนใหซสกสรางสรรควรรณกรรมเดกทไดรบยกยองวามคณคาทางวรรณศลป และยงสอดแทรกคาสอนใหเดกไดเรยนร นตยสารอะกะอโตะรปดฉากลงหลงจากกอตงได 18 ป(รวม 196 ฉบบ) พรอมกบการเสยชวตดวยโรคมะเรงปอดของมเอะกชในปค.ศ.1936 มเอะกชเรมเขยน “นทานโคะจก” （古事記物語）ลงตพมพในอะกะอโตะรตงแตฉบบเดอนกรกฎาคม ค.ศ.1919 จากตอน “ความตายของเทพหญง” เปนบทแรก เนอเรองเลาถงเทพชายหญงทชออสะนะก-อสะนะม ผใหกาเนดดนแดนและปวงเทพ อสะนะมใหกาเนดเทพไฟทาใหนางถงแกความตาย ตองไปจตยงดนแดนหลงความตายทชอวา “โยะมโนะกน” （黄泉の国）เนอเรองตอนนมความสาคญมากเนองจากเปนจดเรมตนของตานานอนๆ ทกลาวไวในโคะจก เปนตอนทกลาวถงการแยกตวจากกนของโลกสวรรค โลกมนษย และโลกใตพภพ อสะนะมและอสะนะกเปนตวละครแรกทระบเพศและเลาทมาของธรรมชาต การเกดและตายของมนษย โทะรโงะเอะ ฌน (2006,140-142) กลาวถงตานานเทพตอนนในนทานโคะจกของมเอะกชวา “ตานานเทพหลงจากทอสะนะมตายและอสะนะกไปตามทดนแดนโยะมโนะกนนนมชอเสยง เทพชายละเมดขอ

11福田清人「「赤い鳥」総論」、『「赤い鳥」複刻版 解説・執筆者索引』日本近代文学館、昭和 54 年

(pp.5-6) 12

鈴木三重吉『鈴木三重吉全集 第五巻』岩波書店、1982.(pp.172-174)

ตองหามคอแอบดเทพหญง และไดเหนรางกายประหนงซากศพ บวมอดและมหนอนไชทวตว จงตกใจและรบหนไปนน ในนทานโคะจกของซสก มเอะกชเลาเรองทกระชบ มจงหวะจะโคนแมจะใชภาษายกยอง เขาใจงาย ทาใหผอานนกภาพตามได นบวาเปนผลงานท “ตความและเรยบเรยง โคะจก อยางตรงไปตรงมา ไมมกลนเนาเหมน เปนศลปะสรางสรรคทแทจรง（純芸術品）ชนหนง”13 การใชภาษายกยองหรอทเรยกวา “เคะอโงะ” （敬語）เปนลกษณะพเศษของภาษาญปน ตานานเทพใน โคะจก ใชสานวนทเปนรปยกยองตลอดการเดนเรอง เนองจากปวงเทพทงหลายนนมศกดสง ทตองเคารพสกการะ โคะจกในยคหลงมการปรบเปลยนโดยลดการใชภาษายกยองลง เพราะนอกจากจะทาใหอานยากแลวยงเปนการใชสานวนภาษาเยนเยอและไมทนสมย มนกเขยนและนกวจยหลายคนทนา โคะจก มาเขยนในรปแบบของนทานโคะจก ในยคหลงสงคราม แตอยางไรกตาม นทานโคะจกสานวนของซสก มเอะกชยงเปนทชนชมวาเปน “ตวแทนการเลาโคะจกใหมทเหมาะกบเดกมากทสด” (ควะฮะระ ซะบโร桑原三郎‐อางองใน “ประวตวรรณกรรมเดกของญปน”14) ผวจยขอยกตวอยางเปรยบเทยบตานานตอนเดยวกนนจาก โคะจก ฉบบดงเดมและ นทานโคะจกของซสก มเอะกช

เมอครงทผนฟาและแผนดนไดแยกตวออกจากกนเปนครงแรกไดบงเกดเทพจตขนมาบนสรวงสวรรค 3 องค ไมมเพศและมไดปรากฏรางใหเหน กาลตอมาเมอครงแผนดนยงเพงกอกาเนดไดไมนานและอยในสภาพคลายดงนามนทอยบนผวนาลอยละลองไปมาราวกบแมงกะพรนนน ไดปรากฏเทพผดขนมาจากพนดนเหมอนหนอออนของตนหญา 2 องค ไมมเพศและมไดปรากฏรางใหเหน เทพทง 5 นจดเปนเทพพเศษบนสรวงสวรรค ตอจากนนมเทพจตขนมาเองเรอยๆ จนถงเทพรนทมการแบงเพศชายและหญง รวม 7 รน เทพอสะนะกและอสะนะมเปนเทพชายหญงรนสดทาย ทวยเทพทงหลายไดสงคเทพอสะนะกและอสะนะมวา “พวกเจาจงจดการกบผนดนทลอยละลองอยนใหจบตวกนจนกลายเปนแผนดนและสรางดนแดนขนมา” พรอมกบมอบหอกศกดสทธให ทงสองลงมายนอยบนสะพานทอดเชอมระหวางสวรรคกบแผนดน เอาหอกแทงลงไปกวนแผนดนโคลน เมอยกหอกขน โคลนจากปลายหอกกหยดลงมากองรวมกนจนกลายเปนเกาะ เกาะนเรยกวาเกาะโอะโนะโงะโระ

โคะจก (ฉบบดงเดม) “ชดวรรณคดโบราณ โคะจก” (2004) ฉบบสานกพมพโฌกะกกน สรปยอจากตวบทจากฉบบภาษาไทย แปลโดย อรรถยา สวรรณระดา

สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2553

13

鳥越 信『はじめて学ぶ 日本児童文学史』ミネルヴァ書房、2006 年（pp.140-142） 14

鳥越 信『はじめて学ぶ 日本児童文学史』ミネルヴァ書房、2006 年（p.142）

世界ができたそもそものはじめ。まず天と地とができあがりますと、それといっしょ

にわれわれ日本人のいちばんご先祖の、天御中主神あめのみなかぬしのかみ

とおっしゃる神さまが、天の上の

高天原たかまのはら

というところへお生まれになりました。そのつぎには高皇産霊神たかみむすびのかみ

、神産霊神かみむすびのかみ

のお

二方ふたかた

がお生まれになりました。 そのときには、天も地もまだしっかり固まりきらないで、両方とも、ただ油を浮かし

たように、とろとろになって、くらげのように、ふわりふわりと浮かんでおりました。

その中へ、ちょうどあしの芽がはえ出るように、二人の神さまがお生まれになりました。 それからまたお二人、そのつぎには男神

お が み

女神め が み

とお二人ずつ、八人の神さまが、つぎつ

ぎにお生まれになった後に、伊弉諾神いざなぎのかみ

と伊弉冉神いざなみのかみ

とおっしゃる男神女神がお生まれにな

りました。

天御中主神あめのみなかぬしのかみ

はこのお二方の神さまをお召しになって、「あの、ふわふわしている地

を固めて、日本の国を作りあげよ」とおっしゃって、りっぱな矛を一ふりお授さず

けになり

ました。

เมอครงทโลกเกดขนแตแรกเรมนน อนดบแรกเกดสวรรคและแผนดน พรอมกนนนกมเทพผเปนบรรพบรษของพวกเราชาวญปนจตขนบนดนแดนทะกะอะมะโนะฮะระบนสรวงสวรรค ชอวาเทพอะเมะโนะมนะกะนฌ จากนนเทพทะกะมมซฮและเทพคะมมซฮกเกดตามมา เวลานน ทงแผนดนและแผนฟายงไมจบตวกนเปนกอน แตเหลวเละเหมอนเปนนามนลอยอย เบาฟฟองเหมอนแมงกะพรน ใจกลางนนมเทพสององคจตขน เหมอนหนอออนทแตกออกมา จากนนกมเทพอกสององค และเทพคชายหญงอกสองคถอกาเนดขน หลงจากเทพทงแปดจตแลว จงเกดเทพคหนงชอเทพอสะนะกและเทพอสะนะม เทพอะเมะโนะมนะกะนฌสงการตอเทพทงสองวา “พวกเจาจงไปทาใหแผนดนทลองลอยฟฟองอยนนแขงตว แลวสรางประเทศญปนเสย” จากนนกมอบหอกอนยงใหญให

โคะจกโมะโนะกะตะร ของ ซซก มเอะกช ตอน “ความตายของเทพหญง” เนอหาหลกของตานานตอนกาเนดแผนดนใน โคะจก ฉบบดงเดมนน ระบวาสรรพสงทกอยางในโลกถอกาเนดขนเอง แผนดนและสวรรคแยกตวออกจากกนเอง เทพตางๆ เดมนนจตขนมาเอง เพยงเทพชายหญงคหนงทถกมอบหมายใหใหกาเนดสงตางๆ เชน นา ไฟ ดน พชพรรณ ซงจะมประโยชนตอมวลมนษยชาตตอไป ตวบทดงเดมใหความสาคญกบกาเนดสรรพสง วาเปนวถตามครรลองของธรรมชาต ธรรมชาตทไมมรปรางหรอเปนนามธรรมจะจตขนเองอยางทมนษยใหเหตผลไมได แตสงทเปนธรรมชาตใกลตวมทมาทไป เปนการใชตานานเทพอธบายความเปลยนแปลงของธรรมชาต ทาใหผอานเกดความรสกคลอยตาม จากโคะจกโมะโนะกะตะร จะเหนไดวามเอะกชใหความสาคญกบการใชสญลกษณในตนฉบบดงเดม เชนการเปรยบเทยบความไมเขากนของสองโลกวาเหมอนนากบนามน ดวยการคงคาวา “แมงกะพรน” ไว หรอการจตของเทพทเหมอน “หนอออน” หรอการถอกาเนดขนมาตามครรลองของธรรมชาต ในขณะทเขาก

พยายามสรางความชดเจนใหเหมาะกบการทาความเขาใจของเดก เชนการระบวาเทพชายหญงคนรวมกนสราง “ประเทศญปน” แทนท “ดนแดน” ในตนฉบบเดม ตานานเทพตอนเดยวกนนปรากฎในหนงสอเรยนภาคบงคบสาหรบประถมศกษา ทรฐกาหนดปรบเปลยนหนงสอเรยน“โคะกเตะอเกยวกะโฌะ” (国定教科書 State Textbooks) ยคทส (1933) และยคทหา (1940) ซงเปนชวงแหงการปลกใจเยาวชนใหรกชาต

กาลครงหนงนานมาแลว มเทพสององคชอ อสะนะกและอสะนะม ทงสองยนอยทสะพานแหงสวรรค แลวใชหอกชออะมะโนะนโบะโกะทมลงไป กวนนาในทะเลแลวยกขน นาทะเลหยดหนงหยดลงจากปลายหอก กลายเปนเกาะแหงหนง เทพอะมะเตะระซถอกาเนดแลว เทพอสะนะกยนดยงนก ถอดสรอยประคาจากคอมอบใหนาง อะมะเตะระซเปนเทพแหงดวงอาทตย เปนบรรพสตรแหงราชวงศสมเดจพระจกรพรรด เปนเทพผควรแกการสรรเสรญบชาอยางสงสด พระตาหนกอเซะ เปนวงทใชบชาเทพอะมะเตะระซ

(หนงสอเรยนโฌะโตกะโกะกโงะ 初等科国語(1942)) หนงสอเรยนกลาวถงตานานการเกดแผนดนไวอยางรวบรด โดยใหความสาคญกบเทพอะมะเตะระซมากกวาเทพองคอนๆ เพอปลกฝงใหเยาวชนเกดความเลอมใสศรทธาวาจกรพรรดสบทอดเชอสายมาจากเทพผสงสง จงสมควรมอานาจอนสมบรณในการปกครองดนแดน อรเอะ โยโกะ(2001) กลาววา “ญปนสมยสงครามนารปแบบการศกษาแบบนาซเยอรมนมาเปนตวอยาง ปลกฝงเยาวชนใหรกชาตและเคารพสงสดตอจกรพรรด หลกสตรพลเมองญปน(国民課) คอการปลกใจเยาวชนในทกวชา”15 นอกจากวชาภาษาญปนแลว วชาดนตรกจะตองมเพลงปลกใจ เพลง “คมงะโยะ” ถกบญญตใหเปนเพลงชาตญปน มเนอหาสรรเสรญพระบารมของจกรพรรด หลกการสอนใหเดกรกชาตโดยใชสญลกษณทเขาใจงาย เชนธงชาตญปน ดวงอาทตย (ซงเปนเทพบรรพสตรแหงราชวงศจกรพรรด) การกาหนดพธกรรมและวนสาคญของชาต (เชนการโคงทาความเคารพสงสดโดยหนไปทางทศทมพระราชวง) ลวนเปนความพยายามสรางความเปนอนหนงอนเดยวกนของคนในชาตโดยเรมจากระดบประถมศกษา เพอแผขยายอานาจไปยงประเทศอนเชนเดยวกบประเทศลาอาณานคมจากตะวนตก ผวจยขอยกตวอยางตวบทตอนเชญเทพอะมะเตะระซออกจากถาในตนฉบบเดมและในโคะจกโมะโนะกะตะร ของ ซซก มเอะกช เพอแสดงใหเหนมมมองทมตอเทพผเปนตนราชวงศจกรพรรดน

15

入江洋子『日本が神の国だった時代』岩波書店、2006 年(pp.16-17)

(เมอปวงเทพตางจดพธกรรม นาไกมาขน ใหเทพอะเมะโนะอซเมะรายรา ผาผอนหลดลย

เทพทงหลายพากนหวเราะจนสวรรคสนสะเทอน) เทพอะมะเตะระซรสกสงสยจงแงมประตถาพลางถามออกมาวา “เมอขาหลบอยในถา ทาใหทงโลกสวรรคและโลกมนษยมดมดเชนนแลว ทาไมอซเมะถงยงราเรง และปวงเทพตางพากนหวเราะไดหรอ” เทพอซเมะตอบวา “ขายนดและหวเราะเพราะมเทพทยงใหญกวาทานปรากฏขน” ขณะเดยวกน เทพอกสององคกสองกระจก เมอเทพอะมะเตะระซยางออกจากประตถาเพราะพศวงแลว เทพทะชกะระโอะกฉดแขนนางออกมา

แปลจาก โคะจก (ฉบบดงเดม) “ชดวรรณคดโบราณ โคะจก” (2004) ฉบบสานกพมพโฌกะกกน

「おや、これはだれであろう」とおっしゃりながら、もっとよく見ようとおぼしめして、

少しばかり戸の外へお出ましになりました。

すると、さっきから、岩屋のそばに隠れて待ちかまえていた、手力男命たぢからおのみこと

という大力

の神さまが、いきなり、女神のお手を取って、すっかり外へお引き出し申しました。そ

れといっしょに、一人の神さまは、女神のおうしろへまわって、「どうぞ、もうこれか

らうちへはおはいりくださいませんように」と申しあげて、そこへしめなわを張りわた

してしまいました。 それで世界じゅうは、やっと長い夜があけて、再び明るい昼が来ました。 (เมอสองกระจกแลว) เทพอะมะเตะระซกลาววา “เอะ นอะไรกน” นางอยากดใหเหนชดๆ จงกาวออกมาอกจนพนประตถา ทนใดนน เทพทะชกะระโอะผทรงพลงกฉวยมอของนางแลวดงออกมาดานนอก เทพอกองคหนงกรบกนไวดานหลงนาง “โปรดอยาเขาไปดานในอกเลย” วาแลวกเอาเชอกชเมะนะวะคลองปดทางไว ดงนน กลางคนอนยาวนานทวโลกกกลบกลายเปนกลางวนทสวางไสวอกครง

โคะจกโมะโนะกะตะร ของ ซซก มเอะกช(1955) ตอน “ถาอะเมะโนะอวะยะ” จะเหนไดวาเทพอะมะเตะระซในฉบบดงเดมและฉบบของมเอะกชมความคลายคลงกน คอเปนตวละครหนงของตานาน มชวตจตใจ การแสดงออกทางอารมณเหมอนมนษย ซงในหนงสอเรยนกลบยกยองใหนางเปนเทพผสงสง สงเสรมใหจกรพรรดทรงอานาจมากขน ค.ศ.1955 หลงจากสงครามโลกครงทสองสนสดลงได 10 ป นทานโคะจก ของมเอะกช ถกนามาพมพใหม หลงจากโคะจก ถกตดทงจากหนงสอเรยนและถกละเลยพรอมกบการยกยองนบถอจกรพรรดเสมอนสมมตเทพ ในทศวรรษปจจบนเมอกระแสความนยม โคะจก กลบสสงคมอกครง โดยไมไดเรมจากการปลกฝงเยาวชนโดยรฐ (หรอการยดเยยดใหอานในหนงสอเรยน) แตเกดจากคนรนใหมสนใจใครรเรองราวในอดตมากขน เกดคาถามเกยวกบตวตน ความเปนชาวญปน จนกลายเปนการรอฟนนาตานานดงเดมมาอานและเผยแพร

ตอๆ กนไป โดยมสอทนสมยเปนเครองมอเสรมใหแพรหลายมากขน นทานโคะจกของมเอะกชกไดรบการตพมพอกครงเมอป 2009 พรอมการสอดแทรกเกรดความร ในคานาฉบบพมพใหมกลาววา “นาตนฉบบมาจากหนงสอรวมวรรณกรรมเดกของซสก มเอะกชทพมพเมอค.ศ.1975 และปรบเปลยนอกษรใหเปนรปแบบปจจบน แตไมมการตดตอเพมเตมเนอหาในตนฉบบเดมแตอยางใด”16 กลาวไดวาสหบทของตานานเทพญปนในนทานโคะจก คอตวบททถกสานความเปน โคะจก ดงเดม กบมมมองของนกเขยนผมงมนสรางสรรคผลงานวรรณกรรม “เพอเดก” ขณะทวพากษวจารณตอบโตการใชตานานเทพเพอประโยชนทางการเมองในสมยสงคราม 4. บทสรป

ตานานแหงเมองตางๆ ถกผสมผสานเปนตานานแหงชาตเรองหนง เนอหาบางสวนเปลยนแปลงไปตามบรบทสงคม เทพตวเอกของตานานเทพอสโมะมบทบาทเปนเทพพนดนหรอพลเมองชนสองใน โคะจก แตปฏบตหนาทสงเสรมบทบาทของเทพสวรรค ใหมความยงใหญและนาศรทธา ในขณะทสามารถถายทอดแนวคดและตานานทองถนใหคงอย แมวารฐจะนาตานานมาใชในหนงสอเรยนเพอปลกฝงแนวคดรกชาตสเยาวชนในยคสมยหนง แตเมอโลกเปลยนไป ความศรทธาทมตอเทพเปลยนรปเบบเปนความสนใจในวฒนธรรมประเพณดงเดมทเคยละเลย ตานานเทพจงยงคงทาหนาทสบสานรากเหงาตวตนของชาวญปนโบราณ สชาวญปนรนหลงไดตอไป

ในทศวรรษปจจบนขอเทจจรงของเหตการณสงครามไดรบการเปดเผย ญปนถกเรยกรองใหทบทวนปญหาความขดแยงทมตอประเทศผถกกระทาในสงคราม การกลาวถงจกรพรรดยงเปนประเดนออนไหว โคะจก ไมไดถกมองเปนเครองมอในการสรรเสรญจกรพรรดเหมอนสมยกอนสงครามแลว แตมความสาคญในดานวรรณกรรมทสะทอนความหลากหลายของชนเผาตางๆ ทรวมอยในอาณาจกรยะมะโตะ ซสก ซะดะม (2005) กลาวใน “Cultural nationalism of Japan” วาความรกชาตทเดมมกถกมองวาเปนหวขวาสดโตง (ขวตรงขามกบสงคมนยมคอมมวนสต) ปจจบนไดเปลยนความหมายเปนในแงวฒนธรรม คอความรกในภาษาและประเพณทองถนของตนทถายทอดมาแตโบราณ17 กระแสความนยมโคะจก ในปจจบนอาจเกดจากความพยายามแสวงหาคาตอบเกยวกบตวตนทแทจรงของชาวญปนใหมอกครง และการรอฟนตานานดงเดมในหนงสอเรยนยงเปนการปลกฝงความรกชาตในความหมายทางวฒนธรรมจากผใหญสเยาวชน

จากการศกษาเปรยบเทยบตวบทดงเดมกบเนอหาตานานเทพญปนในนทานโคะจกในยคหลงสงคราม โดยเนนการตความในมมมองของซสก มเอะกช เหนไดวากลวธในการประพนธของเขามลกษณะเดนทการอนรกษคณคาทางวฒนธรรมของตนฉบบเดม ใสใจในการใชสญลกษณหรอภาพแทนทเขาใจงาย เหมาะสม

16

鈴木三重吉『古事記物語』PHP研究所、2009 年, คานา 17

鈴木貞美（2005）『日本の文化ナショナリズム』平凡社新書 303, pp.25-44

สาหรบเยาวชน เขายงเปนผทสรางคณสมบตความเปนนทานของ โคะจก สงเสรมใหเดกเรยนรจากการอาน ผวจยเชอวานทานโคะจกของเขาจงจะยงมการเลาใหมตอเนองไปในอนาคตไมมทสนสด เนอหาทใกลเคยงตวบทเดมแสดงความสาคญในแงสบสานวฒนธรรม ความคดความเชอของชาวญปนโบราณ แตกตางจากการนาตานานเทพมาใชแสดงอานาจทางการเมองของจกรพรรดในยคกอนและระหวางสงคราม จากการสรางสรรคผลงานอนทรงคณคาดวยการถายทอดตานานเทพในรปแบบของนทานน โคะจก จงไมไดเปนวรรณกรรมทแสดงอานาจทางการเมองของจกรพรรด หรอตวบทสงเสรมแนวคดรกชาตในแงการปลกใจใหเคารพผนาเหมอนครงสงครามอกตอไป การศกษาในมมมองสหบทอธบายไดวา โคะจก เปนตวบททเกดจากการผสมผสานตวบทกบบรบททางสงคม ตวบทกบผอานและผเลาซา และยงคงเปนตวบททไมหยดนง ดวยการนาเสนอในรปแบบใหมๆ ทหลากหลายซงแสดงความเปนชาวญปนในโลกปจจบน ทนสมยแตคงมแนวคดของชาวญปนดงเดม บรรณานกรม ภาษาองกฤษ Graham Allen (2000), Intertextuality, “The Text Unbound: Barthes”, London and New York ภาษาไทย ตรศลป บญขจร, ดวยแสงแหงวรรณคดเปรยบเทยบ, ศนยวรรณคดศกษา คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2553. อรรถยา สวรรณระดา, เรยนรตานานเทพญปนจากวรรณกรรมโคะจก, สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2553. ภาษาญปน 入江洋子(2006)『日本が神の国だった時代』岩波書店

工藤隆(2006)『古事記の起源』中央公論新社

神野志隆光(2010)『本居宣長の『古事記伝』を読む I』講談社

棚田真由美(2001)『昭和戦期小学校国定教科書における『古事記』の教材化に関する考察』広

島大学大学院

鳥越 信(2006)『はじめて学ぶ 日本児童文学史』ミネルヴァ書房

鈴木貞美（2005）『日本の文化ナショナリズム』平凡社新書 303

鈴木三重吉(1982)『鈴木三重吉全集 第五巻』岩波書店

鈴木三重吉(2009)『古事記物語』PHP 研究所

福田清人(1979)「「赤い鳥」総論」、『「赤い鳥」複刻版 解説・執筆者索引』日本近代文学

館、昭和 54 年

松前健(1976)『出雲神話』講談社、昭和 51 年