ΕΝΟΤΗΤΑ 22η : Τα Βαλκάνια των αλληλοσυγκρουόμενων εθνικών επιδιώξεων

Η Βαλκανική Κρίση των ετών 1875-1878 Η ανάδυση εθνικών ιδεών προκαλεί επαναστάσεις στην Ερζεγοβίνη, στη Βοσνία και τη

Βουλγαρία (1875-1876) Η Οθωμανική αυτοκρατορία απάντησε με μαζικές σφαγές 1877: Η Ρωσία αντιδρώντας κήρυξε τον πόλεμο στην Τουρκία 1878: Ξεσπούν επαναστάσεις στη Θεσσαλία, την Ήπειρο, τη Μακεδονία και την Κρήτη Η ρωσική επικράτηση στο ρωσοτουρκικό πόλεμο αναγκάζει το σουλτάνο να υπογράψει

τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου

ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ (ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 1878) ( ΙΟΥΝΙΟΣ 1878)

Ο χάρτης των Βαλκανίων σύμφωνα με τη Συνθήκη του Βερολίνου

Δημιουργία της αυτόνομης ηγεμονίας της Βουλγαρίας (Μεγάλη Βουλγαρία): περιλάμβανε πολλές ελληνόφωνες περιοχές Υπονόμευση ελληνικών επιδιώξεων

στην περιοχή

Οι Βρετανοί και οι Γάλλοι αρνούνται να αποδεχθούν τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου

Αντί της Μεγάλης Βουλγαρίας ιδρύονται: α) η αυτόνομη Βουλγαρία και β) η Ανατολική Ρωμυλία (και οι δύο υπό την

κυριαρχία του σουλτάνου) Σερβία, Ρουμανία, Μαυροβούνιο κηρύσσονται

ανεξάρτητα κράτη Η διοίκηση Βοσνίας – Ερζεγοβίνης ανατίθεται

στην Αυστροουγγαρία Η Κύπρος παραχωρείται στην Αγγλία Παραχωρείται στην Ελλάδα η Θεσσαλία (εκτός

από την Ελασσόνα) και η Άρτα

1855: Οι Βούλγαροι παραβιάζοντας τις αποφάσεις του Συνεδρίου του Βερολίνου προσαρτούν την Ανατολική Ρωμυλία Οι Σέρβοι της κηρύττουν τον πόλεμο. Στην Ελλάδα η κοινή γνώμη απαιτεί ένοπλη επέμβαση, η κυβέρνηση όμως μένει αμέτοχη πιεζόμενη από τις Μεγάλες Δυνάμεις

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ

1812-1815: Οι Σέρβοι κερδίζουν την αυτονομία τους

Οι Έλληνες ιδρύουν πρώτοι ανεξάρτητο εθνικό κράτος (1830)

1870: Οι Βούλγαροι ιδρύουν την Εξαρχία, ανεξάρτητη βουλγαρική εκκλησία

Μακεδονικό ζήτημα και Μακεδονικός αγώνας

Πρόκειται για τον αγώνα για τον έλεγχο της Μακεδονίας, που ήταν ακόμη τμήμα

της Οθωμανικής αυτοκρατορίας Έλληνες, Βούλγαροι και Σέρβοι διεκδικούν ο καθένας την ενσωμάτωση ολόκληρης ή

μέρους της Μακεδονίας Ο έλεγχος αρχικά εκδηλώθηκε ως αγώνας για τον έλεγχο της εκπαίδευσης και της

θρησκευτικής συνείδησης των κατοίκων Σύντομα πήρε ένοπλη μορφή

Π. ΜΕΛΑΣ

Η εξέλιξη του Μακεδονικού Ζητήματος: α: βουλγαρική πλευρά

Θεσσαλονίκη 1893: Βούλγαροι της Μακεδονίας ιδρύουν την Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση (ΕΜΕΟ) , που διακηρύττει ως σκοπό της την ένωση των πληθυσμών της Μακεδονίας και της Θράκης , ανεξαρτήτως εθνικότητας, για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού και την αυτονόμηση της Μακεδονίας

Σόφια 1895: σχηματίζεται η Ανώτατη Μακεδονική Επιτροπή (komitet) με στόχο τον ξεσηκωμό όλων των κατοίκων της Μακεδονίας κατά της οθωμανικής εξουσίας, για τη δημιουργία μιας αυτόνομης Μακεδονίας που θα ενωνόταν με τη Βουλγαρία

Μακεδονία 1898: οργανώνονται ένοπλες δυνάμεις Βουλγάρων, οι κομιτατζήδες

β: ελληνική πλευρά : ανεπίσημη ενεργή ανάμειξη

Μακεδονία 1896-1897:φτάνουν οι πρώτες ελληνικές ένοπλες δυνάμεις. Συγκρούσεις με ομάδες κομιτατζήδων

Στην περιοχή δραστηριοποιούνται διάφοροι Έλληνες:

Μακεδονία Ιούλιος 1903: οργανώνεται από την βουλγαρική ΕΜΕΟ εξέγερση (του Ίλιντεν) , που

καταπνίγεται από τον Οθωμανικό στρατό 1904:φτάνουν στη Μακεδονία αξιωματικοί από όλη την Ελλάδα Εμπλοκή και των τουρκικών στρατευμάτων Από τους Έλληνες που πήραν μέρος στον Μακεδονικό αγώνα ξεχωριστή μορφή υπήρξε ο Παύλος Μελάς,

που άφησε την τελευταία του πνοή στην Μακεδονία

ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΩΝ ΝΕΟΤΟΥΡΚΩΝ (1908)

Τα όλο και πιο έκδηλα συμπτώματα παρακμής της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, ώθησαν Τούρκους αξιωματούχους, αστούς και διανοούμενους στην ίδρυση της οργάνωσης:

Ένωση και πρόοδος Στόχος: αντίδραση στην συνεχή παρακμή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας Ονομασία: Νεότουρκοι: η ονομασία τόνιζε την εθνική τους ( Τούρκοι) και όχι τη θρησκευτική

τους (μουσουλμάνοι) ταυτότητα Καλοκαίρι 1908: ξεσπά το Κίνημα των Νεότουρκων με φιλελεύθερες εξαγγελίες (υπόσχονται

ισονομία όλων των εθνοτήτων) και προκαλεί, αρχικά, τη συμπάθεια των βαλκανικών λαών Οι Νεότουρκοι υποχρεώνουν το Σουλτάνο να παραχωρήσει σύνταγμα Δίνεται αμνηστία στους ένοπλους Έλληνες και Βούλγαρους και τερματίζεται ο Μακεδονικός

αγώνας

ΕΝΟΤΗΤΑ 22η : Δραστηριότητες

Λαμβάνοντας υπόψη τις πληροφορίες που δίνουν οι παραπάνω πηγές ετοιμάστε ένα κείμενο 10-12 σειρές, για την ελληνική εθνική ιδέα και τη διάδοσή της στη Μακεδονία και τη Θράκη. Μιλήστε για

τους στόχους του ελληνικού κράτους, τους τρόπους με τους οποίους προσπάθησε να τους κάνει πραγματικότητα, καθώς και τα προβλήματα και τις αντιδράσεις που συνάντησε.

Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ

Ήταν ο «Μακεδονικός Αγώνας», ένας σκληρός πόλεμος ανταρτών Ελλήνων και Βουλγάρων, οι οποίοι πολεμούσαν αλλήλους, καθώς και εναντίον των Τούρκων, όταν δεν μπορούσαν να αποφύγουν τη σύγκρουση με τις τουρκικές δυνάμεις. Ο σκληρός αγώνας στη Μακεδονία και για τη Μακεδονία δοκίμασε επί πέντε σχεδόν χρόνια (1904-1908) την αντοχή των γηγενών, που έπρεπε να επιλέξουν στρατόπεδο. Πολλοί Έλληνες έπεσαν θύματα των Βουλγάρων και πολλοί Βούλγαροι θύματα των Ελλήνων. Νέοι από όλη την Ελλάδα έσπευσαν να πολεμήσουν για τη Μακεδονία: η Κρήτη, η Πελοπόννησος, η Στερεά Ελλάδα, η Ήπειρος και η Θεσσαλία, ακόμη και η Κύπρος, έστειλαν νέους, για να στηρίξουν τη μεγάλη υπόθεση του έθνους. Ο Παύλος Μελάς, ο νέος αξιωματικός από την Αθήνα, και ο καπετάν Κώτας, από το χωριό Ρούλια, της Φλώρινας, που έδωσαν τη ζωή τους στη Μακεδονία, υπήρξαν δύο από τους πιο αντιπροσωπευτικούς ήρωες του ελληνικού αγώνα στη μαρτυρική χώρα. Οι Βούλγαροι είχαν ανάλογους ήρωες, τον Γκότσε Ντέλτσεφ και τον Γιάννε Σαντάνσκυ από τη Μακεδονία και άλλους από τη Βουλγαρία. Την αναμέτρηση μεταξύ των Ελλήνων και των Βουλγάρων στη Μακεδονία διέκοψαν για λίγο το Κίνημα των Νεότουρκων το 1908, που υποσχέθηκε ισονομία και ισοπολιτεία σε όλους τους λαούς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος το 1912, στον οποίο οι Έλληνες και οι Βούλγαροι βρέθηκαν σύμμαχοι εναντίον των Τούρκων.