1

ไทยจะทวงแชมปสงออกขาวกลบคนไดไหมในป 2557

สมพร อศวลานนท0

1

ความจาเปนอยางเรงดวนในการทจะหาเงนจานวนไมนอยกวา 1.2 แสนลานบาทมาจายเปนคาขาวใหกบ

ชาวนา ตามทไดออกใบประทวนใหไวภายใตโครงการรบจานาขาวทกเมลดในระดบราคาสงนน ทาใหรฐบาลรกษาการ

ในขณะนตองเรงระบายขาวสารในสตอกทมอยไมนอยกวา 17-18 ลานตนออกสตลาด ทงจะโดยการเปดประมลขาว

ทวไปและการเปดประมลผานตลาดสนคาเกษตรลวงหนา(AFET) และคงจะตองหาทางระบายขาวออกไมนอยกวา 10

ลานตน กวาจะไดเงนจานวนเงนทเพยงพอทจะมาจายเปนคาขาวใหกบชาวนา อยางไรกตามเปนทคาดเดาไดวาในฤด

นาปรงป 2557 น โครงการรบจานาขาวในระดบราคาสงของรฐคงไมสามารถดาเนนการตอไปไดอก

การหยดและไมดาเนนการโครงการรบจานาขาวนาในฤดปรงป 2557 ของภาครฐตอไปอก จะสงผลดตอตลาด

ขาวเปลอกเอกชน ทาใหตลาดขาวเปลอกเอกชนสามารถพลกฟนไดในระดบหนง หลงจากทรฐเปนผสรางอานาจ

ผกขาดในตลาดขาวเปลอก โดยดงอปทานขาวเขามาควบคมภายใตโครงการรบจานาขาวทกเมลดในระดบราคาสง

ในชวงกวาสองปทผานมา อกทงการทภาครฐโดยกระทรวงพาณชยไดเรงระบายขาวจากสตอกใหกบตลาดเอกชน จง

คาดเดาไดวาตลาดขาวสารในประเทศของไทยและตลาดสงออกขาวไทยจะกลบมาคกคกอกครงหนง

หากยอนกลบไปดสถานการณตลาดขาวสารสงออกของไทยในชวงกวา 2 ปทผานมา พบวาการดงอปทานขาว

เขามาควบคมเพอยกระดบราคาขาวไทยในตลาดตางประเทศใหสงขนนน ไดสรางผลกระทบตอการสงออกขาวของ

ไทยและไมสามารถยกระดบราคาขาวไทยใหอยในระดบสงไดอยางยงยน อกทงยงเกดเปนตนทนทสงคมไทยตองจาย

อยางมหาศาลในขณะทเกดประโยชนกบชาวนาเพยงบางกลมและไดรบผลประโยชนไปไมมากนกเมอเทยบกบตนทน

ของโครงการทตองใชจายออกไป

อยางไรกตามการทราคาขาวสารสงออกของไทยอยในระดบสงกวาคแขงอยางเชน อนเดยและเวยดนาม อยาง

มาก ทาใหโอกาสในการระบายขาวในสตอกของรฐทาไดจากด โดยจะเหนวาหากเทยบขาวสารเจา 5% ของไทยและ

เวยดนามนน มความตางระหวางขาวสารเจา 5% ของไทยและเวยดนามอยเพยง 11 เหรยญสหรฐตอตนในชวง 6 เดอน

หลงของป 2554 นบจากป 2555 เปนตนมา ระดบราคาขาวสารเจา 5% เฉลย 6 เดอนของไทยแตกตางจากราคา

ขาวสารเจาชนดเดยวกนของเวยดนามถง 134 เหรยญสหรฐตอตน และมสวนตางสงขนเปน 147 และ 184 เหรยญ

สหรฐตอตนใน 6 เดอนหลงของป 2555 และ 6 เดอนแรกของป 2556 ตามลาดบ (ตารางท 1) ในขณะทตลาดการคา

ขาวโลกอยในชวงขาลง ทงนเพราะอนเดยเปนผระบายขาวจากสตอกและขายในราคาถกเนองจากมขาวอยในสตอก

จานวนมากและมผลทาใหเวยดนามปรบราคาลดลงตามอนเดย เพอไมใหเกดปญหาการสะสมขาวในสตอกจานวนมาก

ของเวยดนาม

11นกวชาการอาวโส สถาบนคลงสมองของชาตและผประสานงานชดโครงการ ”งานวจยเชงนโยบายเกษตรและเสรมสรางเครอขายงานวจย

เชงนโยบาย”สานกงานกองทนสนบสนนการวจย(สกว.) เอกสารนลงพมพในนตยสารขาวไทย ฉบบท 41(มนาคม-เมษายน 2557)

2

ตารางท 1 ราคาขาว(FOB)สงออกของไทย เวยดนามและอนเดย ราย 6 เดอนชวงป 2554-2556

ขาว 5%(เหรยญสหรฐตอตน) ขาว 25%(เหรยญสหรฐตอตน)

เดอน/ป ไทย เวยดนาม ความตาง อนเดย ไทย เวยดนาม

ม.ค. - ม.ย. 54 512 470 +42

472 432

ก.ค.-ธ.ค. 54 554 543 +11 409 550 519

ม.ค. - ม.ย. 55 565 431 +134 385 556 389

ก.ค.-ธ.ค. 55 581 434 +147 398 564 405

ม.ค. - ม.ย. 56 572 388 +184 414 563 361

ก.ค.-ธ.ค. 56 464 393 +71 390 444 365

การทราคาขาวเปลอกและราคาขาวสารสงออกของไทยถกยกระดบราคาใหสงขน ไดสรางผลกระทบอยาง

สาคญตอการสงออกของขาวไทยไปในตลาดตางประเทศ โดยจะเหนไดวาปรมาณการสงออกขาวของไทยในป 2554

ซงมจานวนอยถง 10.67 ลานตนนนไดลดตาลงเหลอ 6.95 ลานตนในป 2555 และ 6.61 ลานตนในป 2556

อกทงยงทาใหไทยตองสญเสยตลาดสงออกขาวในสวนตางๆของโลก ทงนพบวา การสงออกไปในตลาดเอเชย

ของขาวไทยไดลดลงอยางมากในชวงป 2555 เมอเทยบกบป 2554 โดยมปรมาณการสงออกลดลงถงรอยละ 65.41 อก

ทงการสงออกขาวของไทยไปยงแตละอนภมภาคของเอเชยไดแกเอเชยตะวนออก อาเซยน และเอเชยใต กไดหดตวลง

อยางมากดวยเชนกน (ตารางท 2)

ตารางท 2 การสงออกขาวของไทยในภมภาคตางๆของโลก ระหวางป 2554 และป 2555

ป 2554 ป 2555 %เปลยนแปลง ป 2556 %เปลยนแปลง

เอเชย 3,407,551 1,191,474 -65.41 1,244,935 +5.63

เอเชยตะวนออก 717,591 382,548 -46.69 813,111 +12.91

อาเซยน 1,723,162 621,548 -63.94 429,952 -30.80

เอชยใต 738,459 1,544 -99.79 1,872 +21.24

แอฟรกา 4,687,982 3,600,471 -23.20 3,333,085 -4.73

ตะวนออกกลาง 1,374,965 1,300,160 -5.44 1,139,418 -12.36

อเมรกา 518,315 457,052 -11.20 472,317 +3.33

ยโรป 488,650 283,691 -41.94 17,832 -93.71

โอเชยเนย 188,678 134,548 -28.69 127,023 -5.59

การสงออกรวม 10,666,120 6,954,311 -34.80 6,612,620 -4.92

ทมา: คานวณจากฐานขอมลสานกงานเศรษฐกจการเกษตร ดวยความรวมมอของกรมศลกากร

การสงออกขาวของไทยไปยงภมภาคแอฟรกาและตะวนออกกลางซงเปนกลมของผบรโภคขาวนง พบวาได

ลดลงรอยละ 23.20 และ รอยละ 5.44 ตามลาดบ สวนในภมภาคอเมรกาและยโรป ซงเปนกลมผบรโภคขาวไทย

ทมา : คานวณเฉลยจากขอมล FAO Rice price report

3

คณภาพพเศษ พบวาไดมการนาเขาขาวจากไทยลดลงรอยละ 11.20 และ รอยละ 41.94 ตามลาดบ สาหรบกลม

ประเทศในโอเชยเนยซงรวมถงออสเตรเลย นวซแลนดและหมเกาะตางๆกมปรมาณสงออกลดลงดวยเชนกน ใน

ภาพรวมแลวการสงออกของไทยไปยงประเทศตางๆทวโลกมจานวนลดลงถงรอยละ 34.8

สาหรบการสงออกขาวไทยในป 2556 เมอเทยบกบป 2555 พบวาการสงออกขาวของไทยไปยงตลาดเอเชย

ไดฟนตวเพยงเลกนอย แตหากซอยยอยไปในอนภาคอาเซยนการสงออกของไทยยงกลบลดตาลงไปอก สวนการ

สงออกไปในตลาดเอเชยตะวนออกไดดขนบาง สวนการสงออกไปยงตลาดแอฟรกา ตะวนออกกลาง ยโรป และโอ

เชยเนยพบวายงลดลงตอเนองจากการสงออกในป 2555 อกทง การสงออกไปยงตลาดอเมรกาสถานการยงคอนขางจะ

ทรงตว

การเรงระบายขาวในสตอกของรฐภายใตสถานการณทรฐบาลขาดแคลนเงนทจะจายเปนคารบจานาขาวใหกบ

ชาวนา กอรปกบการไมมโครงการรบจานาในฤดนาปรง 2557 รองรบ ขาวทชาวนาผลตไดจะไหลออกสตลาดขาว

เอกชนมเพมมากขน อกทงในการระบายขาวออกจากสตอกของรฐเปนการระบายขาวสารออกสตลาดในระดบราคาท

ตา กลาวคอสาหรบราคาขาวสารเจา 5% ทวไปจะอยในชวงราคาประมาณ 11,000-12,000 บาทตอตน(ตนทนขาวสาร

ของรฐอยท 24,000 บาทตอตน) ระดบราคาขาวสารดงกลาวไดกดดนใหระดบราคาขาวเปลอกในระดบไรนาตองพลอย

ลดตาลงตามไปดวย

ระดบราคาขาวเปลอกในระดบไรนาในขณะนไดปรบตวลดตามาอยในชวงประมาณตนละ 7,000-7,500 บาท ท

ระดบความชน 15% และหากความชนสงมากขนระดบราคาทเกษตรกรขายไดกจะตาลงกวานอก ระดบราคาขาวเปลอก

ทลดตาลงประมาณเกอบเทาตว จะทาใหระดบราคาขาวสารเจา 5% สงออกของไทยในตลาดเอกชนลดตาลงดวย และ

จะทาใหขาวไทยกลบมาแขงขนไดในตลาดสงออกอกครงหนง ทงนคาดวา ระดบราคาขาวสาร 5% สงออกของไทยจะ

ปรบตวลดลงจากชวงราคาประมาณ 440-450เหรยญสหรฐตอตนในชวงปลายป 2556 มาอยในชวงระหวาง 400-420

เหรยญสหรฐตอตนในชวง 1-2 เดอนขางหนาน

หากมองจากสถานการณของระดบราคาขาวไทยในตลาดโลกทมชวงสวนตางของราคาเมอเทยบกบคแขงขนท

แคบลงดวยแลว คาดวาหากราคาขาว 5% และ 25% สงออกขาวไทยลดตาลงมาสระดบราคาทใกลเคยงกบคแขงแลว

ปรมาณการสงออกของไทยอยางนอยกจะปรบตวสงกวาระดบการสงออกของเวยดนาม ทาใหการทวงแชมปสงออกขาว

ของไทยคนจากเวยดนามนาจะเปนจรงไดอยางแนนอน แตการทจะทวงแชมปการเปนผสงออกขาวในลาดบทหนงคน

จากอนเดยจะเปนจรงไดหรอไมจะขนอยกบระดบราคาขาวสงออกของไทยจะลดลงตาหรอเทยบเทากบอนเดยหรอไม

อาจจะเปนไปไดทประเทศไทยจะทวงแชมปการสงออกคนจากอนเดยหากรฐจะไมเขาไปแทรกแซงกลไกตลาด

อยางเชนในอดต แตกลบมาใชนโยบายพฒนาและสงเสรมกลไกตลาดขาวใหมประสทธภาพ จดทานโยบายชวยเหลอ

เกษตรกรในมตของการลดตนทนการผลต เพมความสามารถในการจดการไรนา และการหาทางใหชาวนาทม

ความสามารถปรบเปลยนการผลตขาวไปสตลาดขาวคณภาพเพอรองรบกบตลาดจาเพาะหรอ niche market ทกาลง

ขยายตว