แนวปฏบตดานความรบผดชอบตอสงคม

ส�าหรบบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

กลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

CSR BEST PRACTICES

ISBN : 978-616-7227-55-9

ผเขยน : อนนตชย ยรประถม

กองบรรณาธการ :

ศนยพฒนาความรบผดชอบตอสงคม ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

สถาบนพฒนาธรกจอยางยงยน

ผจดพมพ เผยแพร และสงวนลขสทธโดย

ศนยพฒนาความรบผดชอบตอสงคม ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

93 ถนนรชดาภเษก แขวงดนแดง เขตดนแดง กรงเทพฯ 10400

โทรศพท 02-009-9000

พมพครงท 1 : สงหาคม 2556 จ�านวน 500 เลม

พมพครงท 2 : พฤศจกายน 2556 จ�านวน 500 เลม

พมพครงท 3 : มกราคม 2559 จ�านวน 300 เลม

ออกแบบและพมพท : วนดาการพมพ

โทรศพท 08-1783-8569

3CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

บทน�า

การด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคมของบรษทจดทะเบยน

เปนสงทส�าคญยงตอการบรหารจดการองคกรและตอการพฒนาประเทศในยค

ปจจบน การทบรษทจดทะเบยนจะพฒนาองคกรของตนเองใหเตบโตอยางยงยน

ไดนนจ�าเปนตองมเปาหมายเชงสงคมทเกยวของกบการพฒนาอยางยงยนดวย

เชน การรกษาสงแวดลอม การสรางความเสมอภาค และความเปนธรรมทางสงคม

การพฒนาเศรษฐกจทสงเสรมการกระจายรายได การสงเสรม และการยกระดบ

คณภาพชวตของประชากรในสงคม การสรางความสมพนธทดกบกล มผ ม

สวนไดเสยขององคกร อนประกอบดวย ผลงทน ผถอหน พนกงาน ลกคา คคา

ตางๆ ตลอดจนชมชนทอยแวดลอมทตงขององคกร เปนตน โดยประเดนตางๆ

ทกลาวมานเปนเรองส�าคญ และจ�าเปนอยางยงทบรษทจดทะเบยนตองค�านงถง

ในการด�าเนนธรกจใหประสบผลส�าเรจ โดยเฉพาะอยางยงในปจจบนทผลส�าเรจ

ของการด�าเนนธรกจไมไดวดจากผลประกอบการเพยงอยางเดยว หากแตวดจาก

การตอบสนองตอความคาดหวงของสงคมดวย ซงจะมสวนส�าคญตอความ

อยรอดและการเตบโตอยางยงยนขององคกรในอนาคต

ในการพฒนาองคกรใหเตบโตอยางมนคง และมสวนรวมในการพฒนา

สงคมและประเทศใหยงยนนน บรษทจดทะเบยนตองมความรบผดชอบตอสงคม

อยางตอเนอง และก�าหนดใหความรบผดชอบตอสงคมเปนสวนหนงของกลยทธ

แผนงาน และกระบวนการด�าเนนงานทสรางมลคาเพมใหกบบรษทจดทะเบยน

4

และชวยเพมประสทธภาพการด�าเนนธรกจขององคกรใหกาวไปสการเจรญเตบโต

อยางเขมแขง ทส�าคญ ผบรหารองคกรตองสรางสมดลระหวางการด�าเนนธรกจ

และความรบผดชอบตอสงคมควบคกนไป

ส�าหรบในประเทศไทยนน พบวาบรษทจดทะเบยนสวนใหญมความร

ความเขาใจเกยวกบการด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคมในขอบเขต

ทจ�ากด และยงไมเปนไปในทศทางเดยวกน โดยอปสรรคของบรษทจดทะเบยน

ตางๆ ในการด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคมคอ การขาดองคความร

เกยวกบความรบผดชอบตอสงคม นอกจากน หลายบรษทมรปแบบการด�าเนนงาน

อยางมความรบผดชอบตอสงคมทม งเนนไปในการท�ากจกรรมเพอการให

การสนบสนน และการพฒนาชมชน หรอสงคมภายนอกองคกร และมก

ด�าเนนการไมตอเนอง ไมมการตดตามผลของกจกรรม หรอมการตดตามผล

ในระดบของผลลพธทเกดจากกจกรรมเทานน เชน จ�านวนผเขารวมกจกรรม

จ�านวนเงน หรอสงของทน�าไปบรจาค จ�านวนตนไมทปลก เปนตน ซงไมไดแสดง

ใหเหนถงการสรางคณคาทแทจรงทจะเกดขนในระยะยาว และไมสามารถน�าไปส

การพฒนาอยางยงยนทแทจรง

ดงนน เพอสนบสนนและสงเสรมใหบรษทจดทะเบยนทตระหนกถง

ความส�าคญ และตองการจะเรมตนการด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบ

ตอสงคมมความร ความเขาใจทถกตองเกยวกบการด�าเนนงานอยางมความ

รบผดชอบตอสงคม พรอมทงมรปแบบการด�าเนนงานทเปนแบบอยางในการ

เรมตนส�าหรบการน�าไปพฒนาตอยอดได ศนยพฒนาความรบผดชอบตอสงคม

(Social Responsibility Center: SR Center) ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

จงไดร วมกบ สถาบนพฒนาธรกจอยางยงยน (Sustainable Business

Development Institute: SBDi) จดโครงการฝกอบรมใหความรแกบคลากร

ของบรษทจดทะเบยนในแตละกลมอตสาหกรรม และไดรวบรวมแนวคดทส�าคญ

5CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ของการด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคมตามลกษณะเฉพาะของ

แตละกล มอตสาหกรรมมาจดท�าหนงสอเลมนขน เพอแนะน�าแนวปฏบต

ดานความรบผดชอบตอสงคมใหแกบรษทจดทะเบยนทกกลมอตสาหกรรม

ในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยและตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ (mai)

แนวปฏบตเลมนมการประมวลเนอหาส�าคญเกยวกบความส�าคญ

ของการด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคม ประเดนทาทายทบรษท

จดทะเบยนในกลมอตสาหกรรมเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร ตองใหความ

ส�าคญตอการด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคม และแนวปฏบตดาน

ความรบผดชอบตอสงคมของบรษทจดทะเบยนในกลมอตสาหกรรมเกษตร

และอตสาหกรรมอาหาร ประกอบดวย การก�าหนดพนธสญญาและการน�าองคกร

การก�าหนดนโยบายและแผนแมบทการด�าเนนงานดานความรบผดชอบตอสงคม

การเชอมโยงผมสวนไดเสย การคดเลอกประเดนความรบผดชอบตอสงคม

การพฒนาแผนปฏบตการดานความรบผดชอบตอสงคม การปฏบตตามแผน

ความรบผดชอบตอสงคม การวดผล การวเคราะหและการประเมนผลการ

ด�าเนนงาน และการจดท�ารายงานดานความรบผดชอบตอสงคม ตลอดจน

มาตรฐานและกฎหมายทเกยวของกบลกษณะเฉพาะของกลมอตสาหกรรมเกษตร

และอตสาหกรรมอาหาร เพอใหบรษทจดทะเบยนในกลมอตสาหกรรมเกษตร

และอตสาหกรรมอาหาร สามารถน�าไปใชประโยชนในการด�าเนนงานอยางม

ความรบผดชอบตอสงคมขององคกรไดอยางเหมาะสมตอไป

ศนยพฒนาความรบผดชอบตอสงคม

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

มกราคม 2559

6

บทท 1

การด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคมของบรษทจดทะเบยน 9

ในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย กลมอตสาหกรรมเกษตร

และอตสาหกรรมอาหาร

1. ความส�าคญของการด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคม 10

1.1 ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารตองมการด�าเนนงาน 10

อยางมความรบผดชอบตอสงคม

1.2 ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารไดประโยชนจากการ 11

ด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคม

2. ประเดนทาทายทธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารตองให 13

ความส�าคญในการด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคม

2.1 ลกษณะเฉพาะของธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร 13

2.2 ประเดนดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และบรรษทภบาล 15

2.3 ประเดนทาทายในการด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคม 16

ของธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

บทท 2

แนวปฏบตดานความรบผดชอบตอสงคมของบรษทจดทะเบยน 20

ในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย กลมอตสาหกรรมเกษตร

และอตสาหกรรมอาหาร

1. การก�าหนดพนธสญญาและการน�าองคกร 24

1.1 การก�าหนดพนธสญญา 24

1.2 การน�าองคกร 29

สารบญ

7CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

2. การก�าหนดนโยบายและแผนแมบทการด�าเนนงานดาน 30

ความรบผดชอบตอสงคม

2.1 การก�าหนดนโยบายความรบผดชอบตอสงคม 30

2.2 การก�าหนดแผนแมบทการด�าเนนงานดานความรบผดชอบตอสงคม 32

3. การเชอมโยงผมสวนไดเสย 33

3.1 การบงชผมสวนไดเสยและประเดนความรบผดชอบตอสงคม 34

3.2 การวเคราะหและล�าดบความส�าคญของผมสวนไดเสยและ 35

ประเดนความรบผดชอบตอสงคม

3.3 การวเคราะห ทบทวน และการก�าหนดวตถประสงคของการ 36

เชอมโยงผมสวนไดเสย

3.4 การวางแผนและการด�าเนนการเชอมโยงผมสวนไดเสย 38

เพอตอบสนองตอวตถประสงคของการเชอมโยงผมสวนไดเสย

3.5 การตดตามวดผลและการประเมนผลกจกรรมการเชอมโยง 38

3.6 การรายงานการเชอมโยงผมสวนไดเสย 38

4. การคดเลอกประเดนความรบผดชอบตอสงคม 395. การพฒนาแผนปฏบตการดานความรบผดชอบตอสงคม 43

5.1 หลกการส�าคญในการก�าหนดแผนปฏบตการดานความรบผดชอบ 44

ตอสงคม

5.2 ลกษณะของการพฒนาแผนปฏบตการดานความรบผดชอบตอสงคม 44

6. การปฏบตตามแผนปฏบตการดานความรบผดชอบตอสงคม 46

7. การวดผล การวเคราะหและการประเมนผล 48

7.1 บทบาทส�าคญของระบบการวดผล และการประเมนผล 48

ทมตอการด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคม

7.2 หลกการเกยวกบการวดผล 50

7.3 กรอบการวดผลและการประเมนผลการปฏบตดานความรบผดชอบ 51

ตอสงคม

7.4 ขนตอนการวดผลและการประเมนผล 53

8

8. การจดท�ารายงานดานความรบผดชอบตอสงคม 54

8.1 ประเดนทควรน�าเสนอในรายงานดานความรบผดชอบตอสงคม 54

ภาคผนวก 57

I. มาตรฐานและแนวปฏบตทเกยวของกบลกษณะเฉพาะของ 58

กลมอตสาหกรรมเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ก) มาตรฐานดานความรบผดชอบตอสงคม ISO 26000 58

ข) หลกปฏบตขอตกลงโลกแหงสหประชาชาต 59

United Nations Global Compact (UNGC)

ค) กรอบการรายงานดานความยงยนตามแนวทาง 60

Global Reporting Initiative (GRI)

ง) เขมทศธรกจเพอสงคม 60

จ) แนวทางความรบผดชอบตอสงคมของกจการ 61

ฉ) The CEO Water Mandate 62

ช) Carbon Footprint Labelling 62

II. กลมอตสาหกรรมในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย 63

และตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ (mai)

9CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

บทท 1

การด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคมของ

บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

กลมอตสาหกรรมเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

10

1. ความส�าคญของการด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคม

1.1 ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร ตองมการด�าเนนงาน

อยางมความรบผดชอบตอสงคม

ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารมความหมายครอบคลมถง

การด�าเนนธรกจการเกษตร เพอใหเกดผลตผลทางการเกษตร และจากการ

จดหาเพอใชเปนวตถดบการแปรรปโดยกระบวนการอตสาหกรรม เพอใหได

ผลตภณฑตามตองการ และเกดการสญเปลานอยทสด รวมทงการจดจ�าหนาย

ผลตภณฑ ซงสวนใหญหมายถง สนคาประเภทอาหาร เครองดม อาหารสตว

ปศสตว ผลตภณฑจากพช ผลตภณฑประมง เครองปรงรสและซอส เปนตน

โดยทธรกจการเกษตรหมายถง การด�าเนนงานทงหลายทเกยวกบการผลต และ

การจดจ�าหนาย ปจจยการผลตสนคาเกษตร กจกรรมการผลตระดบไรนา

การเกบเกยว การแปรรป การจดจ�าหนายสนคาเกษตร และผลตภณฑทท�าจาก

สนคาเกษตร

ดงนน ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารจงมความส�าคญตอการ

ด�ารงชวตของประชากรในสงคมอยางสง ซงการเปลยนแปลงทางสภาพสงคม

สงแวดลอม เทคโนโลย และกฎหมาย ลวนแลวแตมผลกระทบตอความรบผดชอบ

ตอสงคมของธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารทงกระบวนการอยางมนยส�าคญ

นบตงแตการก�าหนดพนทเพาะปลก ซงบางประเภทอาจจ�าเปนตองใชพนท

11CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ขนาดใหญ กอใหเกดการบกรกและท�าลายทรพยากรดงเดม หรอท�าลาย

ความหลากหลายทางชวภาพในพนท รวมถง อาจเกดผลกระทบดงกลาวตอ

ผมสวนไดเสยในวงกวาง เนองจากสนคาเกษตรทรวมอาหารดวย คอ ชวต และ

มความเชอมโยงถงกนทงหมด

1.2 ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร ไดประโยชนจากการ

ด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคม

การด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคมกอใหเกดประโยชน

ตอธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร ดงน

1) การสรางความเขาใจและการยอมรบจากสงคม ตอการด�าเนน

ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร โดยเฉพาะประเดนการใชประโยชนจาก

ทรพยากรธรรมชาต การสรางมลคาเพม การสรางความมงคงและมนคง

ดานการเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร เพอท�าใหเกดการขบเคลอนระบบ

เศรษฐกจ และสงคมในภาพรวม

2) การสอสารและการเชอมโยงถงผมสวนไดเสย ทงในรปแบบ

ของการสรางความส�าคญ การด�าเนนกจกรรม และการท�าใหเกดความรสกทด

ทงจากผบรโภค และผไดรบผลกระทบ

3) การจดการความเสยง การจดการดานสงคม สงแวดลอม

รวมถงการมบรรษทภบาลซงมความส�าคญกบธรกจเกษตรและอตสาหกรรม

อาหารอยางมาก เพอแสดงใหเหนถงการไมเอารดเอาเปรยบเกษตรกร ผผลต

12

รายยอย ความรบผดชอบ และความใสใจตอผลกระทบทธรกจเกษตรและ

อตสาหกรรมอาหารเปนผกอทงโดยทางตรงและทางออม

4) การสรางความสมพนธกบกลมผมสวนไดเสยของธรกจเกษตร

และอตสาหกรรมอาหาร โดยเฉพาะชมชน และเกษตรกรทองถนทไดรบ

ผลกระทบ

5) การสรางความเชอมนส�าหรบธรกจเกษตรและอตสาหกรรม

อาหาร ซงเปนปจจยจ�าเปนตอการด�ารงชวต ดงนน จงมประเดนเรองความหวงใย

ตอความปลอดภย และปญหาสขภาพจากการบรโภคสนคาเกษตรและ

อตสาหกรรมอาหารทงโดยทางตรงและทางออม

13CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

2. ประเดนทาทายส�าคญทธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร ตองใหความส�าคญในการด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคม

2.1 ลกษณะเฉพาะของธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

1) เปนธรกจทใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต เชน ผนดน

น�า และปาไม ฯลฯ ซงเปนทรพยากรททกคนมสวนรวม และสามารถ

ใชประโยชนไดเชนกน

2) เปนธรกจทมสวนสรางผลกระทบ และท�าลายสงแวดลอม

รวมทงความหลากหลายทางชวภาพจากการผลตขนาดใหญ เชน การใช

ปยเคมและยาฆาแมลง ท�าใหเกดการปนเปอนในดนและแหลงน�า การปลอย

กาซคารบอนไดออกไซด มเทน ไนตรสออกไซด จากกระบวนการผลต

การสงเสรมปลกพชเชงเดยวเพอปอนอตสาหกรรม การน�าเมลดพนธพชหรอ

พนธสตวทผานการตดแตงพนธกรรมมาทดแทนพช และสตวพนเมอง

3) เปนธรกจทตกเปนจ�าเลยในเรองการแยงชงทรพยากรจาก

เกษตรกรรายยอย ทงเรองของทดน พนธพช พนธสตว และแหลงน�า

14

4) เปนธรกจทกอใหเกดการเปลยนแปลงวถชวต และขนบวฒนธรรม

ประเพณของชมชนเดม เชน การท�าเกษตรแบบธรรมชาตหรอความ

หลากหลายของอาหารพนบาน

5) เป นธรกจทก อให เกดความเหลอมล� า และสร างความ

ไมเปนธรรม โดยเฉพาะการเอารดเอาเปรยบในรปแบบของเกษตร

พนธสญญา (contract farming) การผกขาดปจจยการผลต เชน เมลดพนธ

การไมถายโอนเทคโนโลยใหกบเกษตรกร เปนตน

6) เปนธรกจทสงคมมองวาเปนระบบการผกขาด และทนขนาดใหญ

เนองจากการด�าเนนการสวนใหญเชอมโยงกระบวนการผลตตงแตตนน�า

ไปจนถงผบรโภคโดยตรง

7) เปนธรกจทมตนทน การปรบราคาขนลงจงเปนไปตามตนทน

และกระบวนการผลต เชน ปยเคม ยาฆาแมลง ราคาน�ามนและคาขนสง

เปนตน ทงยงสามารถก�าหนดราคาสนคาไดเองเนองจากเปนธรกจผกขาด

ท�าใหราคาสนคาแพงขนกวาราคาทแทจรง

8) เปนธรกจทผลตสนคาทเกยวของกบชวต ซงเปนปจจยทจ�าเปน

และใชเพอการบรโภคทงทางตรงและทางออม จงมเรองของสขภาพ

ความปลอดภยทธรกจตองใหความใสใจ และรบผดชอบตอผบรโภค

15CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

2.2 ประเดนดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และบรรษทภบาล

ประเดนดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอมและบรรษทภบาลนบเปน

หวขอแรกของการวเคราะหประเดนความรบผดชอบตอสงคมทธรกจเกษตร

และอตสาหกรรมอาหารตองด�าเนนการ โดยเฉพาะประเดนดานเศรษฐกจนน

ถอเปนพนฐานแรกทธรกจทกประเภทตองค�านงถง เพราะการทธรกจจะด�ารง

อยไดตองมผลประกอบการทด สรางผลตอบแทนทนาพอใจใหกบผถอหน

ผบรหาร พนกงาน และสรางผลกระทบเชงบวกใหกบระบบเศรษฐกจโดยรวมของ

ประเทศ ซงในสวนของประเดนเศรษฐกจน ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

อาจมประเดนยอยทเปนความเสยง หรอโอกาสเกยวกบการจดซอจดจางในทองถน

การลงทนในสาธารณปโภคพนฐานในพนทตงของสถานประกอบการ

ส�าหรบประเดนบรรษทภบาล หรอการก�ากบดแลกจการทดนน มงเนน

เกยวกบการบรหารจดการธรกจทตองก�ากบดวยหลกปฏบตส�าคญคอ การปฏบต

ทสอดคลองกบกฎหมาย การมความรบผดชอบทสามารถตรวจสอบได และ

การสรางความโปรงใส การก�าหนดหลกปฏบตทเปนบรรษทภบาล หรอการก�ากบ

ดแลกจการทดของธรกจเปนหนทางส�าคญของการตรวจสอบ และควบคม

การด�าเนนธรกจทสงผลถงเจาของกจการ หรอผถอหน และผมสวนไดเสยของ

ธรกจโดยตรง ซงในประเดนบรรษทภบาลน ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

อาจมความเสยงเกยวของกบการกระท�าทผดกฎหมาย หรอสนบสนนใหคคา

กระท�าการทผดกฎหมาย การน�าเสนอขอมลทบดเบอนแกผมสวนไดเสย หรอ

การปฏบตงานแบบทไมมระบบการตรวจสอบ เปนตน

ในสวนของประเดนทางสงคม ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

อาจมประเดนทนากงวลเกยวกบความเทาเทยมกนระหวางพนกงานชายและหญง

16

คาตอบแทน สวสดการ การสงเสรมใหด�ารงต�าแหนงผบรหาร การตอตาน

ทจรตคอรรปชน การละเมดขอมลสวนตว หรอการสญหายของขอมลลกคา เปนตน

ในขณะทประเดนทางสงแวดลอม ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

อาจมความเสยงโดยตรงในเรองของการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจาก

การผลต การใชแหลงน�ารวมกบชมชน และการใชพลงงานเปนจ�านวนมาก

ดงนน กอนทธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารจะพจารณาประเดน

ความทาทาย หรอความเสยงใดๆ ขององคกรนน สามารถเรมตนดวยแนวคด

4 เรองดงกลาวขางตนเปนพนฐาน โดยแตละเรองสามารถพจารณาลงไปเปน

ประเดนปลกยอยไดอกตามลกษณะเฉพาะ และองคประกอบของธรกจแตละ

ประเภท

2.3 ประเดนทาทายในการด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบ

ตอสงคมของธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

กรอบแนวคดการด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคมของ

ธรกจเปนหลกการส�าคญทจะท�าใหธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร สามารถ

ขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจควบค ไปกบการพฒนาสงคม และการลด

ผลกระทบดานสงแวดลอม

แตสงส�าคญคอ การด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคมตองไป

ไกลกวาเรองของความสมครใจในการท�ากจกรรมพฒนาสงคม เพยงเพอแสดง

ใหเหนวาธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารมการท�าดในเรองตางๆ เพอ

แลกกบการเปนผสรางผลกระทบนนๆ เชน การบรจาคสงของใหสงคม การให

17CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ทนการศกษา การจดอาหารกลางวนใหนกเรยน หรอกจกรรมอนๆ ทก�าหนดขน

เปนครงตามกระแสของสงคมในเวลานนเพยงอยางเดยว โดยทกจกรรมตางๆ

เหลานนไมไดกอใหเกดความเขาใจ หรอลดผลกระทบส�าคญจากกระบวนการทาง

ธรกจใหบรรเทา หรอนอยลงแตอยางใด คงมคาเพยงแคเปนการลงทนเพยง

เลกนอย เพอแลกมาซงการตกตวงผลประโยชนของธรกจเทานนเอง โดยประเดน

ทาทายในการด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคมของธรกจเกษตรและ

อตสาหกรรมอาหาร ประกอบดวย

1) การเปลยนแปลงทางสงคมทถอวาเปนภาพรวมทส�าคญคอ การ

คาดการณถงความตองการอาหารทเพมมากขน เนองจากจ�านวนประชากรโลก

ทเพมสงขนถง 7 พนลานคนในป 2556 และคาดวาในทกๆ 5 ป ประชากร

จะเพมขนประมาณ 400 ลานคน การเพมขนของจ�านวนประชากรดงกลาว

สงผลตออปสงคของอาหารเพมขนตามไปดวย เนองจากพบวาการทจ�านวน

ชนชนกลางเพมขนท�าใหมความตองการบรโภคอาหารทมคณภาพสง ราคาแพง

สงผลใหมการใชทรพยากรการผลตสนเปลองเพมขน ดงนน จงเปนไปไดทอาจ

เกดวกฤตการณดานอาหาร เชน การขาดแคลนอาหาร หรอราคาสนคาเกษตร

มราคาแพง เปนตน

2) การเชอมโยงไปสปญหาพนทการเกษตรหรอฐานทรพยากร

เดมทมอยางจ�ากด อาจจะมไมเพยงพอส�าหรบการผลตในกระบวนการ

อตสาหกรรม ท�าใหตองขยายพนท กอใหเกดการบกรกพนทปา การรกล�าล�าน�า

เปนประเดนการสรางผลกระทบสงแวดลอมในเชงกวาง

3) ทมาของวตถดบซงเปนตนทางของธรกจเกษตรและอตสาหกรรม

อาหาร เชน ในกรณของเมลดพนธทมประเดนขอถกเถยงในการยอมรบผลทดลอง

ทางวทยาศาสตรของพชทดดแปลงพนธกรรม หรอ GMOs การน�าเทคโนโลย

18

การเลยงสตวในฟารมปด และเรองสทธบตร ซงเปนทมาของการครอบง�าของ

ธรกจตอเกษตรกรรม จนท�าใหเกดการสญหายของพนธพชและพนธสตวพนเมอง

4) เกษตรสมยใหม ทมเปาหมายคอ การเพมมลคาตอสนคา เพม

ประสทธภาพ และเพมการแขงขน แตกลบไมมการลงทนในดาน R&D เพอ

การวจย และพฒนากระบวนการอยางจรงจง โดยเฉพาะขาดการสนบสนน

จากภาครฐ

5) กระบวนการเพาะปลกทสร างผลกระทบทางสงคมตอ

เกษตรกรดงเดมในรปแบบของเกษตรพนธสญญา ท�าใหเกดการแยงชง

ทรพยากรส�าคญ เชน ผนดนขนาดใหญและน�า ซงเคยเกดเปนประเดนปญหา

ระหวางบรษทผลตเครองดมชอดงกบชมชนเลกๆ กระทงน�าไปสการตอตาน

การบรโภคสนคามาแลว

6) ผลกระทบทางสงแวดลอมจากการใชสารเคมก�าจดศตรพช และ

ปยเคม ท�าใหเกดการปนเปอนในดน และแหลงน�า

7) ปญหาสภาพความเสยงในหวงโซอาหารทมตอผ บรโภค

ทงประเดนความปลอดภยดานอาหาร การปนเปอนของจลนทรย และเชอ

แบคทเรยทเปนสาเหตส�าคญของโรคภยไขเจบ การตกคางของสารเคม

ยาปฏชวนะและสารพษ หรอการผลตอาหารปลอม คณภาพต�า เชน กรณนมผง

ปนเปอนสารปรอทจากการใชเมลามนเตมเปนสวนประกอบทพบในประเทศจน

สงผลกระทบตอปญหาสขภาพของประชากรในประเทศ และกระทบตอเศรษฐกจ

ความเชอมนของผบรโภคทมตอสนคาในตางประเทศ

8) ประเดนดานสงแวดลอมใหมๆ ทเรมเกดขน เชน ผลกระทบ

ตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทมผลท�าใหสนคา และผลตภณฑดานอาหาร

ตองเปดเผยการปลดปลอยคารบอน และการใชน�า

19CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ดงทไดกลาวมาน จะท�าใหมองเหนภาพรวมผลกระทบทมอยในธรกจ

เกษตรและอตสาหกรรมอาหารทเปนความเสยงทงทธรกจประสบอย และอาจ

มความเสยงใหมๆ ทงทางสงคม และขอจ�ากดของกฎระเบยบในพนทตางๆ

ทใหความส�าคญตอประเดนความรบผดชอบซงธรกจเกษตรและอตสาหกรรม

อาหาร ตองใสใจ ระมดระวง เพอไมใหประเดนดงกลาวกลายเปนอปสรรคตอการ

ด�าเนนธรกจในอนาคตได

20

บทท 2

แนวปฏบตดานความรบผดชอบตอสงคมของบรษท

จดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

กลมอตสาหกรรมเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

21CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารถอไดวาเปนธรกจทมผลกระทบ

ทางสงคมสงประเภทหนง โดยสามารถสรางผลกระทบถงระดบรายบคคลทเปน

ผบรโภคทงในประเดนดานความปลอดภยและคณภาพชวตทด และเปนธรกจ

ทมความออนไหวทางสงคม เชน หลกศาสนา วฒนธรรม และความเชอ ทสงผล

ตอรปแบบการบรโภคในแตละพนท ขณะเดยวกนธรกจเองกมความสามารถ

ในการสรางคานยมการบรโภคใหมๆ ใหกบสงคมได เชน คานยมการบรโภค

อาหารฟาสตฟด อาหารและเครองดมตางชาต เปนตน

ในสวนของอตสาหกรรมการเกษตรกเปนฐานของสงคมสวนใหญในการ

เปนแหลงวตถดบดานอาหาร และผลตภณฑอนๆ ทตองใชพชผลทางการเกษตร

เปนวตถดบ การด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคมทดจงเปนสงส�าคญ

และเปนความจ�าเปนในสรางความมนคงทางอาหาร ซงเปนปจจยส�าคญของการ

ด�ารงชวตของประชากรทกคน

ดงนน ในการน�าแนวคดดานการด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอ

สงคมมาปฏบตนน ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารตองศกษาลกษณะ

ทส�าคญและบรบทของธรกจทงภายในและภายนอกองคกรเสยกอน เชน

• บรบทภายใน ไดแก ลกษณะของผถอหน โครงสรางการบรหาร

จดการ โครงสรางบคลากร สถานทตงกจการ ผมสวนไดเสย หวงโซ

อปทานของกจการ เปนตน

• บรบทภายนอก ไดแก แนวคดดานความรบผดชอบตอสงคมทงใน

ระดบสากล และระดบทองถนในปจจบน มาตรฐานและระเบยบปฏบต

ทเกยวของทงในระดบสากล และระดบทองถน การปฏบตดาน

ความรบผดชอบตอสงคมของบรษททประสบความส�าเรจในธรกจ

ประเภทเดยวกน เปนตน

22

เพอน�าขอมลเหลานไปใชก�าหนดเนอหาตางๆ ของการด�าเนนงาน

อนไดแก พนธสญญา เปาหมายของการสรางการเปลยนแปลง การวางแผนงาน

ระดบตางๆ ไปจนถงการประเมนผลการปฏบตเพอน�าขอมลมาปรบปรง และ

พฒนาแผนการด�าเนนงานตอไป

23CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ขนตอนส�าคญของแนวปฏบตดานความรบผดชอบตอสงคม

ในกระบวนการด�าเนนธรกจหลก

ปจจยน�าเขา (Input)

การด�าเนนการ กระบวนการสนบสนน

ปจจยน�าออก (Output)

กระบวนการ (Process)

ศกษาบรบทของธรกจ

โครงสรางบรหารจดการ

ระบบการสอสาร ถายทอดภายในองคกร

ระบบการบรหารจดการเพอขบเคลอนการปฏบต

ก�าหนดพนธสญญาและการน�าองคกร

รายงานดานความรบผดชอบตอสงคม (CSR/SR Report)

คดเลอกประเดนความรบผดชอบตอสงคม

วดวเคราะหและประเมนผลการด�าเนนงาน

พฒนาแผนปฏบตการ ดานความรบผดชอบตอสงคม

ปฏบตตามแผนปฏบตการ ดานความรบผดชอบตอสงคม

ก�าหนดนโยบาย

จดท�าแผนแมบท

เชอมโยงผมสวนไดเสย

บงชผมสวนไดเสยและประเดนระหวางกน

ก�าหนดวตถประสงคการเชอมโยง

วางแผนการเชอมโยง

ด�าเนนการเชอมโยง

ประเมนผลการเชอมโยง

รายงานการเชอมโยง

จดล�าดบความส�าคญของผมสวนไดเสย

และประเดน

24

1. การก�าหนดพนธสญญาและการน�าองคกร

2. การก�าหนดนโยบายและจดท�าแผนแมบทการด�าเนนงานดานความ

รบผดชอบตอสงคม

3. การเชอมโยงผมสวนไดเสย

4. การคดเลอกประเดนความรบผดชอบตอสงคม

5. การพฒนาแผนปฏบตการดานความรบผดชอบตอสงคม

6. การปฏบตตามแผนปฏบตการดานความรบผดชอบตอสงคม

7. การวดผล การวเคราะหและการประเมนผลการด�าเนนงาน

8. การจดท�ารายงานดานสงคมและสงแวดลอม

โดยแตละขนตอนมรายละเอยดดงน

1) การก�าหนดพนธสญญาและการน�าองคกร

1.1 การก�าหนดพนธสญญา

ผน�าองคกรตองก�าหนดพนธสญญาดานความรบผดชอบตอสงคม ซงจะ

รวมอยในพนธสญญาเชงธรกจขององคกร หรอเปนพนธสญญาเฉพาะดาน

ความรบผดชอบทางสงคมกได ทงน เพอเปนการแสดงความมงมนในเรอง

ความรบผดชอบตอสงคมขององคกรวาตองการจะเปนอยางไรในอนาคต

เปนการแสดงทศทางทมจดหมายชดเจนจากการวเคราะหจดแขง จดออน

อปสรรค และโอกาสดานความรบผดชอบตอสงคม ผสมผสานกบความคดรเรม

สรางสรรค เพอน�าไปก�าหนดพนธกจ นโยบาย และแผนงานดานความรบผดชอบ

ทางสงคมในล�าดบตอๆ ไปขององคกร โดยเปาหมายส�าคญของพนธสญญา

คอ การสรางแรงบนดาลใจ

25CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

• เงอนไขส�ำคญตอควำมส�ำเรจในกำรสรำงแรงบนดำลใจผำนกำรก�ำหนด

พนธสญญำ

1) การสงผานพนธสญญาขององคกรจากผน�าองคกร และผบรหาร

ระดบสงไปสพนกงานทกระดบทวทงองคกร

2) การสรางความชดเจนถงการเชอมโยงของคานยมหลกขององคกร

กบคานยมดานความรบผดชอบตอสงคม ซงไดรบการยอมรบวาจะสามารถ

น�าไปสการปฏบตทมคณคา

3) การเชอมโยงกบผมสวนไดเสยทกกลม เพอใหมการน�าความคดเหน

หรอประเดนทไดรบความสนใจ และหวงใยจากผมสวนไดเสยเขาไปสกระบวนการ

สรางวสยทศน และการก�าหนดกลยทธธรกจขององคกร

การก�าหนดพนธสญญาดงกลาวมประโยชนอยางยงตอการสรางความ

มงมนใหกบพนกงานในองคกร ท�าใหพนกงานทกคนตระหนกวาแตละคนมความ

ส�าคญตอการมงไปสจดหมาย สรางความรสกผกพน มงมนปฏบตตามดวยความ

เตมใจ ทาทาย เกดความหมายในการท�างาน

ทงน การก�าหนดพนธสญญามกจะครอบคลมถงการก�าหนดวสยทศน

พนธกจ เปาหมาย และคานยมดานความรบผดชอบตอสงคมขององคกร

ซงไมไดเปนการก�าหนดความมงมนเพอท�าใหองคกรมเปาหมายสงกวาการขาย

สนคาเพอท�าก�าไรใหกบผถอหนเพยงอยางเดยว หากแตมการค�านงถงสมมตฐาน

ทเปนบรบทดานความยงยนของธรกจในแตละกลมอตสาหกรรมรวมอยดวย

เชน สถานการณทางประชากรศาสตร ไดแก จ�านวนประชากร สภาพสงคม ฯลฯ

ความทาทายทางสงคมทมตอธรกจนนๆ ซงไดแก ปญหาทางสงคมทเกยวของ

กบธรกจ ฯลฯ

26

• พนธสญญำของธรกจเกษตรและอตสำหกรรมอำหำรควรก�ำหนดอย

บนสมมตฐำนควำมทำทำยทำงสงคมทส�ำคญ

1) จ�านวนประชากรโลกทเพมขนมากกวา 7 พนลานคนนบตงแต

ป 2555 และมแนวโนมทจะเพมจ�านวนมากขนอก ซงนนหมายถงความตองการ

อาหารทเพมมากขนตามไปดวย

2) คณภาพและความปลอดภยของอาหาร ผบรโภคในปจจบนทกคน

ไมไดตองการปรมาณอาหารเพมขน แตตองการอาหารทมคณภาพดขน

ในปรมาณทเพยงพอ

3) การเขาถงอาหารและโภชนาการทด ปจจบนยงคงมประชากร

บางกลมไมสามารถเขาถงอาหารไดอยางพอเพยง ไมสามารถเขาถงอาหาร

ทสะอาด ปลอดภย รวมทงไมสามารถเขาถงอาหารทท�าใหมคณภาพชวตทดขน

4) การลดลงของพนทการเกษตรทถกน�าไปใชเปนพนทอตสาหกรรม

และทอยอาศย

5) การเกษตรส�าหรบพชดานอาหารเรมลดนอยลง โดยเกษตรกร

เรมใชพนทไปกบพชเพออตสาหกรรม เชน การปลกยางพารา ปาลมน�ามน

และมนส�าปะหลง เพอเปนวตถดบและพลงงานเชอเพลง เปนตน

• พนธสญญำของธรกจเกษตรและอตสำหกรรมอำหำรควรแสดงใหเหน

สงส�ำคญ ดงน

1) ภาพการเปลยนแปลงของธรกจและสงคมทจะเกดขนในอนาคตจาก

การด�าเนนงานดานความรบผดชอบตอสงคม

27CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

2) การเชอมโยงวสยทศนกบคานยมหลกขององคกรทไดรบการยอมรบ

วาเปนสงทน�าไปสการปฏบตทส�าคญในธรกจ

3) การปฏบตตอผมสวนไดเสยของธรกจและคณคาทจะไดรบรวมกน

• หลกส�ำคญในกำรก�ำหนดพนธสญญำดำนควำมรบผดชอบตอสงคม

1) สรางการมสวนรวมกบคณะกรรมการ ผน�า ผบรหารระดบสงและ

พนกงานขององคกร เพอรวมกนมองหาเปาหมาย และบทบาทขององคกรเพอ

การเปลยนแปลง และสรางผลกระทบในเชงบวกใหกบสงคม

2) สรางการเชอมโยงกบคณคาหลกขององคกรทน�าไปสการปฏบต

ทสรางคณคาเชงบวก และไดรบการยอมรบในระดบสากล

3) สรางการเชอมโยงกบผมสวนไดเสย เพอใหองคกรไดรบความ

คดเหนและประเดนทเปนความสนใจ ความหวงใย จากผมสวนไดเสย เพอน�า

ไปสการสรางพนธสญญาทม งด�าเนนธรกจเพอตอบสนองตอความตองการ

ของผมสวนไดเสยไดอยางสมดล

หลกการขางตนดงกลาวเปนการสนบสนนธรกจเกษตรและอตสาหกรรม

อาหารใหพฒนาวสยทศนและเปาหมาย เพอใหตอบค�าถามส�าคญไดวาธรกจ

เกษตรและอตสาหกรรมอาหารควรสรางการเปลยนแปลงใหเกดขนไดอยางไร

และการเปลยนแปลงนนท�าใหบรบทดานความยงยนในมตตางๆ ทงเศรษฐกจ

สงคม และสงแวดลอมของทงธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร และสงคม

โดยรวมดขนไดหรอไม ดงนน วสยทศนจงเปนตวก�าหนดทศทางใหกบองคกร

และเปนสงส�าคญทน�าไปสการก�าหนดกลยทธเพอสรางการปฏบตทชวยใหองคกร

บรรลเปาหมายทก�าหนดไวในอนาคต

28

ตวอยางพนธสญญาดานความรบผดชอบตอสงคมของ

ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

บรษท เนสทเล

บรษทเนสทเลเหนความส�าคญของธรกจทมเปาหมายในการสงมอบ

อาหารทปลอดภย มโภชนาการเพอท�าใหชวตของผคนมความเปนอยทดขน

พนธสญญาของบรษทเนสทเลจงมงมนในการด�าเนนธรกจเพอสงมอบอาหารทด

ชวตทดใหกบทกคนในสงคม และจะท�าใหบรษทไดรบการยอมรบในฐานะผน�า

ในการสรางโภชนาการ สขภาพและความเปนอยทดใหกบสงคม รวมถงการมผล

ประกอบการทดดวยเชนกน

บรษท อ�าพลฟดส โพรเซสซง จ�ากด

ผประกอบธรกจอาหารกลองส�าเรจรปอยางกะทชาวเกาะ อาหาร

ส�าเรจรปรอยไทย เปนตน เหนความส�าคญของความทาทายดานอาหารในการ

บรโภคทดขน ดตอสขภาพ ดตอการใชชวต ปรชญาในการด�าเนนธรกจของบรษท

จงมงสรางนวตกรรมทางอาหารทท�าใหสขภาพของผบรโภคดขน จงไดพฒนา

สนคาในแบรนด Good Life ซงเปนเครองปรงอาหารประเภทน�าปลา น�าจม

ซอสปรงรส กะท ทลดสวนผสมของโซเดยมและน�าตาล เพอใหผทมปญหา

ดานสขภาพและผรกสขภาพโดยทวไป สามารถบรโภคอาหารทมรสชาตดแตยง

คงไวซงการดแลสขภาพทดดวยเชนกน

29CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

1.2 การน�าองคกร

ผน�าองคกรมบทบาทส�าคญอยางยงตอการก�าหนดทศทางการพฒนา

องคกร เพอน�าไปสเปาหมายของการพฒนาทยงยน ซงนอกจากการก�าหนด

ทศทางผานพนธสญญาดงกลาวแลว ยงตองแสดงบทบาทในการน�าองคกร

อกดวย เพอเปนการกระตน และสรางขวญก�าลงใจใหกบพนกงานในองคกร

โดยบทบาทในการน�าองคกรควรครอบคลมถงเรองดงตอไปน

1) ก�าหนดใหองคกรมโครงสรางการบรหารจดการความ

รบผดชอบตอสงคมทชดเจน โดยมหนวยงานทรบผดชอบในการสงเสรม

และเชอมโยงแนวปฏบตดานความรบผดชอบตอสงคมใหเกดขนทวทงองคกร

รวมถงเชอมโยงไปยงผมสวนไดเสยทส�าคญทงหมดขององคกร ในรปแบบตางๆ

เชน คณะกรรมการ กลมด�าเนนงาน หรอผแทน CSR ของหนวยงานเพอท�าหนาท

ขบเคลอนนโยบาย

2) ออกแบบระบบการก�ากบดแลการปฏบต ไดแก

• ระบบการบรหารจดการ

• ระบบการตดตามงานและการประเมนผล

• ระบบสนบสนนทท�าใหองคกรสามารถขบเคลอนทกสวนให

ด�าเนนงานตามแนวทางความรบผดชอบตอสงคมทองคกรไดให

พนธสญญาไว เชน ระบบการประเมนผลผปฏบตงาน ระบบ

การใหรางวลและการลงโทษ ระบบการสรางการมสวนรวมของ

พนกงานในองคกร เปนตน

3) สอสารและถายทอดวสยทศน คานยม เปาหมาย ทศทางและ

คณคาของความรบผดชอบตอสงคมใหกบพนกงาน ลกคา ผบรโภค และ

30

ผมสวนไดเสยส�าคญขององคกรเพอโนมนาว และชกจงใหเหนถงความส�าคญ

ของการมความรบผดชอบตอสงคมขององคกร

4) มสวนรวมกบหนวยงานและพนกงานในการมความรบผดชอบ

ตอสงคมตงแตการคด การตดสนใจ การรวมกจกรรม จนถงการประเมน

ความส�าเรจ

2. การก�าหนดนโยบายและแผนแมบทการด�าเนนงานดาน

ความรบผดชอบตอสงคม

2.1 การก�าหนดนโยบายความรบผดชอบตอสงคม

การก�าหนดนโยบายความรบผดชอบตอสงคมเปนการแสดงหลกการ

กรอบความคด และแนวทางการด�าเนนงานทบอกใหทราบถงทศทางในการ

เปลยนแปลงองคกรไปสองคกรทมความรบผดชอบตอสงคม เปนการแสดง

การตดสนใจ หรอความตงใจของผน�าองคกร หรอผบรหารระดบสง เพอให

พนกงานและผมสวนไดเสยเกดความตระหนก โดยเฉพาะส�าหรบพนกงานแลว

เพอเปนแนวทางในการสรางการบรหารจดการดานความรบผดชอบตอสงคม

ในองคกรตอไป นอกจากน การก�าหนด และประกาศนโยบายยงเปนจดเรมตน

ของการขบเคลอนในเรองความรบผดชอบตอสงคมอยางเปนรปธรรมอกดวย

31CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ตวอยางนโยบายความรบผดชอบตอสงคมของ

ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

บรษท อาหารสยาม จ�ากด (มหาชน)

บรษทมความมงมน และตงปณธานทจะเปนผน�าในการผลตอาหาร

ทมคณภาพปลอดภย รกษาสภาพแวดลอม อาชวอนามย ความปลอดภย และ

ความรบผดชอบตอสงคมตามมาตรฐานสากล ซงพนกงานทกคนมสวนรวม

เพอเปนทพอใจของลกคาและประชาคมโลก ดงนน เพอใหบรรลนโยบายดงกลาว

บรษทจะ

1. ปฏบตตามขอก�าหนดทงหมดในมาตรฐาน SA8000 และปฏบตให

สอดคลองกบกฎหมายแหงชาต รวมถงกฎหมายและขอก�าหนดอนๆ

ทบรษทถอใชอย รวมทงเคารพตอบทบญญตสากลและการตความ

2. ฝกอบรมและสรางจตส�านกดานความรบผดชอบตอสงคมให

พนกงาน และใหมสวนรวมในกจกรรมของบรษท โดยคดเลอก

ตวแทนทไมใชฝายบรหารเพอรบผดชอบ และอ�านวยความสะดวก

ในการตดตอสอสารกบผบรหารระดบสง

3. สงเสรมและสนบสนนคคา และคสญญาในการจดหาวตถดบ และ

บรการทแสดงความรบผดชอบในการด�าเนนการตามมาตรฐานความ

รบผดชอบตอสงคมดวย

4. ส�ารวจ และปฏบตการแกไขแกลกคาและผสนใจอนๆ เกยวกบความ

ไมสอดคลองกบนโยบายตามมาตรฐานความรบผดชอบตอสงคม

รวมทงงดเวนไมใหมการลงโทษ โยกยายปลดออก และกดกนลกจาง

คนใดในการใหขอมลทเกยวกบมาตรฐานน

32

5. เปดเผยขอมล และการด�าเนนการดานความรบผดชอบตอสงคม

ตอสาธารณชน และน�าขอมลมาพฒนาปรบปรงอยเสมอ

เพอใหบรรลนโยบายขางตน ผบรหารจะใหพนกงานและลกจางทกคน

เขาใจและสามารถน�าไปปฏบตอยางจรงจง

ทมา : http://www.siamfood.co.th

2.2 การก�าหนดแผนแมบทการด�าเนนงานดานความรบผดชอบ

ตอสงคม

การด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคมมเปาหมายในการสราง

คณคาทงในระยะสนและระยะยาว การน�าแนวคดนไปปฏบตจงตองมความ

ตอเนอง สรางความสมพนธเชงเหตและผลระหวางกจกรรมกบคณคาทาง

เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมทไดจากการปฏบตอยางมความรบผดชอบ

ตอสงคม การก�าหนดแผนแมบทความรบผดชอบตอสงคมจงเปนการมอง

กระบวนการพฒนาเชงระบบ เพอใหความรบผดชอบตอสงคมถกบรณาการ

เขาไปสกระบวนการประกอบธรกจในทกขนตอน และกลายเปนการปฏบต

ประจ�าวน และพฒนาเปนระบบการด�าเนนงานทยดอย กบเปาหมาย และ

พนธสญญาทองคกรก�าหนดไว

แผนแมบทการด�าเนนงานดานความรบผดชอบตอสงคมเปนแผน

ระยะยาวทใชเปนตนแบบหลกในการวางแผนปฏบตทแสดงทศทางการด�าเนนงาน

ทมลกษณะเปนนามธรรม จงควรครอบคลมในประเดนตางๆ ประกอบดวย

• แนวคดและความหมายของความรบผดชอบตอสงคมขององคกร

• เปาหมายสงสดดานความรบผดชอบตอสงคม

33CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

• กรอบการด�าเนนงานดานความรบผดชอบตอสงคม ซงแสดงถง

ประเดนทางสงคม และสงแวดลอมทมงเนนเฉพาะธรกจขององคกร

• แนวปฏบตดานความรบผดชอบตอสงคมทแสดงถงแนวทางการ

ด�าเนนการของประเดนทางสงคม และสงแวดลอมตางๆ ทระบไวใน

กรอบการด�าเนนงาน

• ทศทางและกลยทธดานความรบผดชอบตอสงคม

3. การเชอมโยงผมสวนไดเสย

ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารนนมการเชอมโยงกนอยางแนบแนน

ในหวงโซคณคา โดยธรกจเกษตรเปนผมสวนไดเสยในการเปนผผลตวตถดบ

ใหกบธรกจอาหาร ในขณะทธรกจอาหารกเปนลกคาของธรกจเกษตร นอกจากน

ยงมกลมผมสวนไดเสยอนๆ ทส�าคญเชน ชมชน สงคม องคกรภาครฐ NGO

องคกรระหวางประเทศ ทงสองกลมธรกจจงเปนผทมสวนไดเสยทส�าคญตอปจจย

ความส�าเรจทยงยนระหวางกน

ดงนน การเชอมโยงผมสวนไดเสยจงเปนแนวปฏบตส�าคญทจะท�าให

ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารมองเหน และเขาใจถงลกษณะของผมสวน

ไดเสยแตละกลม ตระหนกถงความสมพนธในประเดนทเกยวของ ซงมากกวามต

ของการเปนผผลตและลกคา แตยงรวมถงมตในเชงผลกระทบ และการพงพากน

และน�าไปสกระบวนการเชอมโยง เพอสรางการสนบสนนการประกอบธรกจ

ทงในระยะสนและระยะยาวไดอยางมนคง

ขนตอนส�าคญของกระบวนการเชอมโยงผมสวนไดเสยของธรกจเกษตร

และอตสาหกรรมอาหาร มดงน

34

3.1 การบงชผมสวนไดเสยและประเดนความรบผดชอบตอสงคม

เปนขนตอนทท�าใหธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารมองเหน

ผมสวนไดเสยทเชอมโยงกบธรกจในประเดนความรบผดชอบตอสงคมตางๆ

ทงทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมในกระบวนการประกอบธรกจ ดงน

1) การก�าหนดกรอบกระบวนการประกอบธรกจ โดยการใช

หวงโซอปทาน หรอหวงโซคณคา เพอใชเปนแนวทางในการบงชผมสวนไดเสย

และประเดนความรบผดชอบทเชอมโยงระหวางกน

2) การบงชผมสวนไดเสยและประเดนความรบผดชอบตอสงคม

เพอศกษา ส�ารวจผมสวนไดเสย และประเดนทเชอมโยงกนตามกรอบกระบวนการ

ประกอบธรกจทก�าหนดไว รวมถงพจารณาผลกระทบทมระหวางกนจาก

กระบวนการประกอบธรกจ ซงจะท�าใหธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

มองเหนผมสวนไดเสยในแตละจดของกระบวนการ และประเดนความรบผดชอบ

ตอสงคมในมตตางๆ ทงทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมทเชอมโยงธรกจกบ

ผ มสวนไดเสยเขาดวยกน โดยใชวธการตางๆ ในการบงชผ มสวนไดเสย

และประเดนความรบผดชอบตอสงคม เชน การสมภาษณ การสานเสวนา

การจดประชมกล มยอย การลงส�ารวจพนท ฯลฯ โดยตวอยางขนตอน

การด�าเนนงาน เชน

• บรษทผ ผลตอาหารสงออกก�าหนดกรอบการศกษาผมสวน

ไดเสย และประเดนความรบผดชอบตอสงคมตามหวงโซอปทาน

แลวจงก�าหนดกลมผมสวนไดเสยเบองตนในกระบวนการ ตงแต

เกษตรกรผผลตวตถดบ ผรบจางขนสงสนคาจากเกษตรกรมาส

โรงงานของบรษท พนกงานทท�าการแปรรปผลตภณฑใน

โรงงาน ชมชนรอบโรงงาน ตวแทนจดจ�าหนาย ผสงสนคา

35CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ลกคาในประเทศและตางประเทศ หางสรรพสนคา รานคาปลก

ผบรโภคและครอบครว ผก�าจดขยะ เปนตน

• ลงพนทเพอสมภาษณเกบขอมลและจดประชมกลมยอยเพอ

บงชประเดนผลกระทบทงทางลบและทางบวกทเปนขอหวงใย

ขอกงวล ความคาดหวงรวมกน

• จดท�าขอมลและรายละเอยดของผ มสวนไดเสยแตละกล ม

ลกษณะทางประชากรศาสตร ฐานะเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม

ความเชอ คานยม และทศนคตทมตอธรกจ

ซงการศกษาอาจพบวาผผลตซงเปนเกษตรกรตองการใหธรกจเพม

ความรบผดชอบในประเดนของการด�าเนนธรกจอยางเปนธรรม การคาอยาง

เปนธรรม เกษตรกรทอาศยอยในชมชนโดยรอบ คาดหวงใหธรกจพฒนาชมชน

ในดานตางๆ เชน การศกษา สาธารณปโภคพนฐาน การท�านบ�ารงศาสนา ลกคา

ในกล มยโรปมความตองการใหมๆ นอกเหนอจากคณสมบตดานคณภาพ

ของสนคาแลวยงตองการใหธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารใหความส�าคญ

กบคณสมบตทางสงแวดลอม เชน การปลอยกาซคารบอนไดออกไซดและ

การใชน�าตลอดชวงอายของสนคา เปนตน

3.2 การวเคราะหและล�าดบความส�าคญของผมสวนไดเสยและ

ประเดนความรบผดชอบตอสงคม

เปนขนตอนหลกส�าคญทท�าใหธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารเหน

ถงความจ�าเปนเรงดวนของแตละประเดนทตองด�าเนนการตอบสนอง ไดแก

1) ล�าดบความส�าคญของผมสวนไดเสย โดยก�าหนดเงอนไขขอบงช

ตางๆ ทเหมาะสมกบธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร เชน อทธพล และ

36

ความสนใจของผมสวนไดเสยทมตอธรกจ หรอผลประโยชน และการพงพา

ระหวางกน ความรบผดชอบทธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารตองมตอ

ผมสวนไดเสยตามกฎหมาย เปนตน เพอน�าไปสการล�าดบผมสวนไดเสยทม

ความส�าคญตอองคกร

2) ล�าดบความส�าคญของประเดนทมตอผมสวนไดเสยและธรกจ

วาแตละประเดนทไดบงชจากขนตอนการประกอบธรกจนนมระดบความส�าคญ

มากนอยเพยงใด โดยองคกรตองก�าหนดเงอนไขในการบงชระดบความส�าคญ

เชน พจารณาจากผลกระทบทเกดขน ชวงเวลาของการเกดผลกระทบในระยะสน

และระยะยาว ผลกระทบทมตอเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม เปนตน ทงน

เกษตรกรถอเปนผมสวนไดเสยทส�าคญของธรกจ เพราะสามารถสรางผลกระทบสง

รวมถงเปนผลกระทบดานการเงนของธรกจในระยะสนดวยเชนกน หากเกษตรกร

ซงเปนผผลตรายยอยใหกบธรกจการเกษตรดงกลาวไมสามารถสรางผลผลต

ทด และไมสามารถสงมอบวตถดบทมคณภาพใหกบอตสาหกรรมอาหารได

3) จบค ระหวางประเดนและผ มสวนไดเสยกบกระบวนการ

ประกอบธรกจ เพอจดล�าดบความส�าคญ เชน การหาประเดนทมผลกระทบตอ

ผ มสวนไดเสยทส�าคญ ประเดนทสรางผลกระทบตอการประกอบธรกจได

ในระยะสน ซงถอวาเปนประเดนทตองใหความส�าคญกบการตอบสนองเปน

ล�าดบตนๆ เพอปองกนความเสยหาย หรอเพอสรางคณคาใหกบธรกจ

3.3 การวเคราะห ทบทวน และการก�าหนดวตถประสงคของการเชอมโยงผมสวนไดเสย

เปนขนตอนทธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารจะน�าประเดนทไดรบ

การระบวามความส�าคญสงตอผมสวนไดเสย และตอการประกอบธรกจมา

พจารณาทบทวนวาการตอบสนองทด�าเนนการอย นนจดอย ในประเภทใด

ดงตอไปน

37CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

1) การตอบสนองเชงตงรบ หมายถง การพจารณาการตอบสนอง

ตอขอเรยกรอง หรอขอรองเรยนเปนครงๆ โดยยงไมมกระบวนการแกปญหา

อยางเปนระบบ

2) การตอบสนองแบบมกระบวนการ หมายถง การด�าเนนการ

ตอบสนองอยางเปนกระบวนการ นบตงแตการไดรบการเรยกรอง ด�าเนนการ

ตอบสนอง ตดตาม และประเมนผล แตองคกรยงไมไดมการน�าเขาไปสระบบ

การบรหารจดการขององคกร

3) การตอบสนองเชงกลยทธ หมายถง การพฒนาเปนระบบทม

หนวยงานรบผดชอบในการศกษา พฒนาแนวทางในการตอบสนองอยางเปน

กระบวนการ มการวดผล และประเมนการตอบสนองเพอน�าไปสการพฒนาเปน

กลยทธขององคกรเพอใหฝายตางๆ ด�าเนนการรวมกน

โดยธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารควรวเคราะหถงความพอเพยง

ของผลลพธและคณคาทไดจากการด�าเนนการเชอมโยงทผานมา เพอทบทวน

วตถประสงคของการเชอมโยง และพฒนาแนวทางการตอบสนองตอประเดนใหม

ใหเหมาะสมและพอเพยงในการสรางคณคาใหแกผ มสวนไดเสยทงหมด

อยางสมดล

ทงนวตถประสงคของการเชอมโยงนน ควรก�าหนดใหสอดคลองและ

สงเสรมตอวตถประสงคทางธรกจขององคกร เชน

• วตถประสงคทางธรกจ เพอจดตงโรงงานแปรรปผลตภณฑเกษตร

ในพนทภายใน 2 ป

• วตถประสงคการเชอมโยง เพอใหไดมาซงการยอมรบของชมชนตอ

โครงการใหมของบรษท

38

3.4 การวางแผนและการด�าเนนการเชอมโยงผมสวนไดเสยเพอ

ตอบสนองตอวตถประสงคของการเชอมโยงผมสวนไดเสย

ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารสามารถด�าเนนงานในขนตอนนได

หลายรปแบบขนอยกบวตถประสงคของการเชอมโยงทก�าหนดไว เชน

• การสานเสวนา

• การประชมรวมกบผมสวนไดเสย

• การแถลงนโยบายเพอใหผมสวนไดเสยทราบถงพนธสญญาและ

แนวทางในการปฏบตทมความรบผดชอบของธรกจ เชน บรษทดาน

อาหารจดประชมโดยเชญผสงมอบวตถดบทางการเกษตรและ NGO

เขารวมเพอประกาศนโยบายวาบรษทจะสนบสนนวตถดบทางการ

เกษตรทไมปลกในพนทบกรกปา เปนตน

3.5 การตดตามวดผลและการประเมนผลการเชอมโยง

ขนตอนนเปนการพจารณาวาสงทธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ไดด�าเนนการไปนนเพยงพอตอความคาดหวงของผมสวนไดเสย และสามารถ

ตอบเปาหมายทางกลยทธของธรกจไดหรอไม

3.6 การรายงานการเชอมโยงผมสวนไดเสย

เปนขนตอนของการพฒนาการด�าเนนงานดานความรบผดชอบตอสงคม

และกลยทธขององคกร โดยองคกรสามารถจดประชมเพอน�าเสนอแนวทาง และ

ผลการเชอมโยงผมสวนไดเสยใหกบผบรหารระดบสงของทกฝายงาน เพอเตรยม

จดท�าแผน แนวทางและกลยทธของธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารในระดบ

ตางๆ ทตอบสนองตอความตองการ และน�าไปสการสนบสนนอนดจากผม

สวนไดเสย

39CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

4. การคดเลอกประเดนความรบผดชอบตอสงคม

ประเดนทธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารมงเนนในการด�าเนนงาน

อยางมความรบผดชอบตอสงคมเปนสงทแสดงใหเหนถงความมงเนนในการ

แสดงออก ซงมาจากการศกษาถงลกษณะของธรกจ บรบทแวดลอมทางสงคม

กรอบแนวทางมาตรฐานสากล ซงเปนการผสมผสานใหธรกจเกษตรและ

อตสาหกรรมอาหารสามารถตอบสนองตอเปาหมาย กลยทธการประกอบธรกจ

ความสนใจและความหวงใยของผมสวนไดเสยทงในระดบทองถน และระดบ

สากล

ขอควรพจารณาในการก�าหนดประเดนความรบผดชอบตอสงคม

1) ผลกระทบทางการเงนในระยะสนของธรกจเกษตรและอตสาหกรรม

อาหาร

2) ขอกงวล ขอหวงใย และความสนใจของผมสวนไดเสยตอประเดน

ทเกยวของกบธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารในพนททด�าเนนธรกจ และ

จากกระบวนการเชอมโยงผมสวนไดเสย เชน การส�ารวจ สมภาษณ การประชมกลม

การใหค�าปรกษาจากผมสวนไดเสย เปนตน

3) หลกมาตรฐาน และกฎระเบยบในระดบสากลของธรกจเกษตรและ

อตสาหกรรมอาหาร

4) บรรทดฐานในการปฏบตของธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

40

โดยธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารสามารถน�าประเดนทงหมดน

มาพจารณา เพอใหสอดคลองกบแนวทางเปาหมายของการประกอบธรกจทได

ก�าหนดไว และเพอสรางสมดลระหวางความตองการทางธรกจและสงคม ซงธรกจ

เกษตรและอตสาหกรรมอาหารสามารถน�าแนวทาง และเครองมอการบรหาร

จดการ หรอหลกการดานความรบผดชอบตอสงคมเขามาใชในการเลอกได เชน

แนวทางการก�าหนดประเดนกลยทธของธรกจ ซงสามารถพจารณาประเดน

ไดใน 3 ระดบดวยกน คอ

1) ประเดนพนฐานโดยทวไป คอ การพจารณาลกษณะของประเดน

ความรบผดชอบทธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารทกประเภทตองปฏบต

2) ประเดนทเปนความมงเนนของธรกจ คอ การพจารณาประเดน

มงเนนของธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารทกประเภท โดยพจารณาจาก

ผลกระทบ และคณคาทเกดขนจากหวงโซคณคา หรอหวงโซอปทาน ซงมความ

แตกตางกนในแตละประเภทของธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร เชน

การรกษาความลบขอมลลกคา การบรหารจดการความเสยง เปนตน

3) ประเดนทเปนลกษณะเฉพาะและเปนความเดนชด คอ การ

พจารณาประเดนทท�าใหธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารสามารถสราง

ความไดเปรยบทางการแขงขน นอกเหนอจากประเดนทเปนพนฐานของการม

ความรบผดชอบตอสงคมทวไป เชน การพฒนานวตกรรมดานการเกบรกษา

ความสดของอาหาร เปนตน

นอกจากน ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารยงมประเดนมงเนน

ทางสงคมส�าหรบผบรโภคทเปนผมสวนไดเสยหลกของธรกจอกดวย อนไดแก

41CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

1. การตรวจยอนกลบถงแหลงทมาของอาหาร ธรกจอาหารในปจจบน

มความออนไหวคอนขางสงจากกรณตางๆ เชน การปนเปอนของสารไดออกซน

ในเนอไก โรคเชอววบา หรอแมแตกรณของการตดตอพนธกรรมซงยงเปนท

ถกเถยงถงผลกระทบขางเคยงทเกดขน ท�าใหผลตภณฑอาหารตองตรวจยอน

กลบถงแหลงทมาของการผลตถงการเลยง การใหอาหาร การแปรรป การจดเกบ

การขนสง ไมวาจะมาจากฟารมขนาดใหญ หรอเกษตรกรรายยอยกตาม

ไปจนถงการสงตอไปยงผ บรโภค เพอใหเกดความมนใจถงความปลอดภย

ตลอดสายหวงโซคณคาซงเกยวพนไปยงธรกจการเกษตรในฐานะผผลตวตถดบ

ดวยเชนกน

2. ประเดนดานสขภาพและโภชนาการทด การบรโภคในปจจบนน

ผบรโภคใหความส�าคญกบอาหารทมคณคา มความปลอดภย นบตงแตการ

ปนเปอนของสารอนตรายจนถงอาหารและเครองดมทมผลตอสขภาพทท�าให

เกดโรค อาหารบางประเภทจงถกตงค�าถามถงการสรางอนตรายตอสขภาพ

รวมถงการเปดเผยวตถดบและสวนประกอบ เปนตน

3. การเรยกคนสนคาในกรณทเกดปญหาความผดพลาดจากการผลต

เชน การปนเปอนสารอนตรายในอาหาร การมปญหาจากวสดทเปนบรรจภณฑ

เปนตน ซงถอเปนความรบผดชอบทถกมองวาธรกจตองระงบการจดจ�าหนาย

รวมถงการเรยกคนสนคาออกจากทองตลาด เพอเปนการปกปองผบรโภค

4. การท�าการตลาดอยางมความรบผดชอบ การโฆษณาถงคณภาพ

ของอาหารและเครองดมทเกนจรง การกระตนใหซอ หรอสงเสรมใหเกดการ

บรโภคเกนความจ�าเปน ซงอาจสงผลกระทบ หรอเปนอนตรายตอสขภาพของ

ผบรโภค

42

นอกจากน ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารยงไดรบการคาดหวง

ถงการปฏบตทมความรบผดชอบตอประเดนดานสงแวดลอม ประกอบดวย

1. การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เปนประเดนทไดรบความสนใจ

ในระดบสากลถงผลกระทบทเกดขนในวงกวางจากกระบวนการด�าเนนธรกจ

ทกประเภท เชนเดยวกบธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารทถกมองวาควรให

ความส�าคญกบผลกระทบตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจากกระบวนการ

ด�าเนนธรกจ เชน การปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการเลยงสตว และ

การเพาะปลก การขนสง การแปรรป การจ�าหนาย การบรโภค การก�าจดขยะ

ทเกดจากผลตภณฑ และหบหอบรรจภณฑ โดยเฉพาะอยางยงธรกจเครองดม

ทใชขวดพลาสตก เปนตน ผลตภณฑดานอาหารและเครองดมจงตองมความ

โปรงใสในการเปดเผยผลกระทบตอสภาพการเปลยนแปลงภมอากาศ เชน

ประเทศในแถบยโรปไดเรมก�าหนดใหสนคาประเภทอาหารตองตดฉลาก

เพอแสดงถงปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดตลอดชวงอายของสนคา

ทเรยกวา carbon footprint labelling

2. การใชทรพยากรน�า ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารเปน

ธรกจหนงทมการใชน�าเปนปจจยการผลตในปรมาณทสง ในขณะททรพยากรน�า

เปนความตองการพนฐานในการด�ารงชวตของชมชนและประชากรในสงคม

เชนเดยวกน การบรหารจดการน�าอยางมประสทธภาพจงเปนสงส�าคญ ดงนน

เพอใหธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารลดความขดแยงในประเดนการแยงชง

และเขาถงการใชทรพยากรน�ารวมกน รวมถงการไดรบอนญาตจากชมชน

ใหด�าเนนธรกจในพนทได การตดฉลากปรมาณการใชน�าของผลตภณฑทเรยกวา

water footprint labelling จงเปนการแสดงใหเหนถงการด�าเนนงานอยางม

ความรบผดชอบตอสงคมของธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

43CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

5. การพฒนาแผนปฏบตการดานความรบผดชอบตอสงคม

แผนปฏบตการดานความรบผดชอบตอสงคมอาจเปนไดทงแผน

ระยะสนและแผนระยะกลาง และมลกษณะเปนรปธรรมมากกวาแผนระยะยาว

อยางแผนแมบท โดยมก�าหนดเงอนเวลาและแนวทางการด�าเนนงานทสามารถ

วดผลได การด�าเนนแผนระยะสนและระยะกลางนจะเปนทศทางสการบรรล

เปาหมายทก�าหนดไวในแผนแมบท

แผนปฏบตการดานความรบผดชอบตอสงคมคอ แผนการปฏบตงาน/

โครงการของหนวยงานทเปนเจาภาพดานความรบผดชอบตอสงคมขององคกร

หรอของคณะท�างานดานความรบผดชอบตอสงคม และของหนวยงานอนๆ

ในองคกร เชน ฝายจดซอ ฝายทรพยากรบคคล ฝายเทคโนโลยสารสนเทศ เปนตน

ซงหมายความรวมถง การปฏบตงาน/โครงการทเกยวของกบการปรบปรง หรอ

พฒนากระบวนการท�างาน เพอตอบสนองเปาหมายทงดานเศรษฐกจ สงคม

สงแวดลอม และการปฏบตงาน/โครงการเพอพฒนาสงคมและสงแวดลอม

ภายนอก

แผนปฏบตการจะม งเนนการด�าเนนงานทเกดขนภายใตกลยทธ

ความรบผดชอบตอสงคมตางๆ ตามกรอบแนวทางทไดก�าหนดไว เชน กจกรรม

อบรมเกษตรกรเพอการเปนแหลงผลตทยงยน การพฒนามาตรฐานการจดซอ

จดจางทยงยน การพฒนาระบบไบโอกาซจากเศษอาหาร เปนตน

ทงน แผนปฏบตการแตละแผนตองระบวธการประเมนผลความส�าเรจ

ของแผนไวดวย โดยมองคประกอบหลก ไดแก ตวชวด เปาหมาย และระยะเวลา

การประเมน โดยเปาหมายของการเปนองคกรทยงยนเปนเสมอนกบพนธสญญา

และเปนสงทใชระบวธปฏบตอยางมความรบผดชอบตอสงคมทดใหกบองคกร

โดยการก�าหนดเปาหมายตองสรางสมดลกบมตทางสงคมและสงแวดลอมดวย

44

เชน หากการเรงสรางยอดขายมสวนท�าใหเกดการใชทรพยากรธรรมชาตอยาง

ไมมประสทธภาพแลว กไมอาจสรางความยงยนใหกบองคกรในระยะยาวได เปนตน

5.1 หลกการส�าคญในการก�าหนดแผนปฏบตการดานความ

รบผดชอบตอสงคม

• ตองเปนสงทสราง หรอน�าไปสเปาหมายของความส�าเรจ ตองเปน

มากกวาการสรางก�าไรใหกบผถอหนเพยงอยางเดยว กลาวคอ

ตองมเปาหมายทางสงคมและสงแวดลอมดวย

• ตองท�าใหมองเหนการเปลยนแปลงทเปนรปธรรมจากการปฏบต

• สรางความเปลยนแปลงทสามารถวดคณคาได

• ตอบสนองตอประเดนของผมสวนไดเสยทส�าคญ

ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารเปนการเชอมโยงผ ผลตและ

ผบรโภคเขาดวยกนทงในระดบทองถนและสากล แผนปฏบตการดานความ

รบผดชอบตอสงคมของธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารจงควรเชอมโยง

เปาหมายใหเขากบคณคาทจะเกดขนทงในวงกวาง และลงลกถงระดบบคคลท

เปนผบรโภค โดยมงไปสเปาหมายทเปนพนธสญญาทางสงคมทก�าหนดไว

น�าไปส การเปลยนแปลงท เป นรปธรรม และสามารถวดคณคาจากการ

เปลยนแปลงนนไดอยางชดเจน รวมถงตอบสนองตอผมสวนไดเสยส�าคญ

5.2 ลกษณะของการพฒนาแผนปฏบตการดานความรบผดชอบ

ตอสงคม

1) เนนการลดผลกระทบ โดยปรบปรงกระบวนการประกอบธรกจ

ใหมผลกระทบทจะเกดขนตอสงคม และสงแวดลอมใหนอยทสด ขนต�าของการ

45CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ด�าเนนการคอ ตองเปนไปตามกฎหมาย กฎระเบยบ ขอบงคบและมาตรฐานสากล

ทเปนพนฐานดานความรบผดชอบตอสงคมโดยทวไปของธรกจเกษตรและ

อตสาหกรรมอาหาร

2) พฒนาระบบทท�าใหเกดการปองกน การรกษาระบบทดอยาง

ตอเนอง มการเชอมโยงกบผมสวนไดเสย เพอใหทราบขอรองเรยน ความคดเหน

และประเดนความหวงใยทเปนผลกระทบจากธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

3) สรางความสามารถในการปฏบต เนนการยกระดบความรบผดชอบ

ตอสงคมใหเกดนวตกรรม ทเพมประสทธภาพ และประสทธผลในกระบวนการ

ประกอบธรกจ เชน การประหยดพลงงาน การน�ากลบมาใชใหม การลดวตถดบ

เปนตน ซงชวยใหธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารลดตนทน ประหยด

คาใชจาย เพมรายไดไปพรอมกบการลดผลกระทบทางสงคมและสงแวดลอม

รวมถงท�าใหเกดกระบวนการปฏบตทางธรกจทดขน การเชอมโยงกบผมสวน

ไดเสยจะน�าความตองการของผมสวนไดเสยภายนอกมาสการสรางการมสวนรวม

กบพนกงาน เพอใหเกดการพฒนาภายในองคกร รวมถงการน�าแนวคดความ

รบผดชอบตอสงคมไปเชอมโยงกบแนวคด และเครองมอการบรหารจดการ เชน

การจดการคณภาพ การบรหารจดการความร เปนตน

4) สรางความแตกตางในแบรนด มงเนนความรบผดชอบในการ

ตอบสนองตอความตองการทางสงคมดวยการปรบปรง การพฒนาสนคา และ

บรการใหมๆ เพอใหเกดการเขาถงสนคา และบรการทมความจ�าเปนตอการด�ารง

ชวต หรอท�าใหมคณภาพชวตทด ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารตองม

ความเขาใจบรบทสงคม และเขาใจลกคา ผบรโภค ใหความส�าคญกบการสงเสรม

ความคดสรางสรรค และการสรางนวตกรรมในสนคาและบรการ เชอมโยง

ผมสวนไดเสย เพอใหทราบถงความจ�าเปน ความตองการ และการใชชวต

เพอสรางการตอบสนองทดของธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารตอไป

46

5) สรางความไดเปรยบทางการแขงขน เกดการพฒนาระบบ

ทสามารถเรยนร และตอบสนองตอการเปลยนแปลง และความออนไหวของ

บรบทแวดลอม เพอใหธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารสามารถยดอยกบ

เปาหมาย และพนธสญญาทไดก�าหนดถงการเปนองคกรทมวตถประสงคในการ

ด�ารงอยมากกวาการสรางก�าไรสงสดเพยงอยางเดยว เชอมโยงผมสวนไดเสย

เพอสรางความโปรงใสในการด�าเนนงาน ท�าใหเกดความรวมมอ และสนบสนน

ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารจากทกภาคสวน

นอกจากน การพฒนาแผนปฏบตการดานความรบผดชอบตอสงคม

ควรพฒนาระบบสนบสนนอนๆ รวมดวยเพอรกษาความตอเนองในการปฏบต

ตามแผน ไดแก

• การสรางความตระหนก และความร ความเขาใจเกยวกบแผนใหแก

พนกงานผปฏบต

• การสอสารดานความรบผดชอบตอสงคมแกผมสวนไดเสยกลมตางๆ

• ระบบการใหรางวลหรอการลงโทษภายในองคกร

• ระบบขอเสนอแนะการปรบปรงการปฏบตงานเพอลดผลกระทบ

ทางสงแวดลอม

6. การปฏบตตามแผนปฏบตการดานความรบผดชอบตอสงคม

การน�าแผนปฏบตการดานความรบผดชอบตอสงคมไปปฏบตนน

เปนหนาทของหนวยงานตางๆ ทมบทบาทความรบผดชอบตามแผนนนๆ เชน

47CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

• การเชอมโยงกบพนกงาน เพอระบประเดนยอยเกยวกบการปฏบต

ตอพนกงาน และสทธมนษยชนเปนหนาทปฏบตของฝายทรพยากร

บคคล

• การก�าหนดระเบยบวธจดซอจดจางทมงเนนความโปรงใสเปนหนาท

ของฝายจดซอ

• การก�าหนดระเบยบปฏบตดานการใหขอมลสนคาและบรการ

ผานทางสอและเวบไซตของบรษทเปนหนาทของฝายการตลาด

• การปรบปรงระบบบ�าบดของเสยจากการด�าเนนธรกจเปนหนาท

ของฝายการจดการ

• การจดตงกองทนพฒนาชมชนในพนทรอบบรษทเปนหนาทของ

ฝายสอสารองคกร

การด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคมตางๆ อาจเปนการ

ด�าเนนงานทมงเนนการลดผลกระทบ มงเนนการพฒนาผลการปฏบต หรอ

มงเนนการสรางความสมพนธทด อาจเปนการด�าเนนงานทด�าเนนการครงเดยว

หรอตองด�าเนนการอยางตอเนอง อาจเปนการด�าเนนงานโดยตวองคกรเอง

หรอด�าเนนงานรวมกบพนธมตร เชน บรษทอนในอตสาหกรรมเดยวกน

หนวยงานภาครฐทองถน เปนตน

ทงน ปจจยส�าคญทมผลตอความส�าเรจในการน�าแผนปฏบตการดาน

ความรบผดชอบตอสงคมไปปฏบตจะเกยวของกบการมสวนรวมของพนกงาน

เนองจากพนกงานเปนกลมทเชอมตอระหวางผมสวนไดเสยอนๆ ทงหมดของ

องคกร องคกรจงตองสงเสรมใหพนกงานมสวนรวมในการปฏบตตามแผน

และผนวกความรบผดชอบตอสงคมเขาไปสการปฏบตงานประจ�าของพนกงาน

ซงองคกรตองมระบบการพฒนาทกษะทจ�าเปนของพนกงานเขามาสนบสนน

เพอใหพนกงานสามารถปฏบตตามแผนทไดรบมอบหมายไดอยางมประสทธภาพ

48

รวมถงการจดหาทรพยากรทจ�าเปนตอการปฏบตตามแผน เชน งบประมาณ

อปกรณ เครองอ�านวยความสะดวก สถานท ขอมลการวจยและพฒนา เปนตน

ทงน ผ มอบหมายงานตองท�าความเขาใจกบผปฏบตงานถงวธการ

ตดตามงาน ระยะเวลาในการตดตามงาน ชองทางการใหขอมลยอนกลบของ

ผปฏบตงาน ในกรณทตองการแสดงความคบหนา หรอปญหาในการปฏบตตาม

แผนงานดวย

7. การวดผล การวเคราะหและการประเมนผล

การวดผล การวเคราะหและการประเมนผลการปฏบตงานดานความ

รบผดชอบตอสงคมมเปาหมายส�าคญคอ เพอใหเกดการเรยนร การปรบปรง

และพฒนากระบวนการความรบผดชอบตอสงคม ซงการวดผลทดควรวดทง

กระบวนการ คอ ปจจยน�าเขา กระบวนการ และกจกรรม ผลลพธทไดจากการ

ด�าเนนงาน ผลทตามมาในระยะยาว และการเปลยนแปลงทเกดขนตอสงคม

ซงปจจยทงหมดนมความเชอมโยงตอกน และมความสมพนธกบเปาหมาย

ทไดก�าหนดไวตามกลยทธของธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

7.1 บทบาทส�าคญของระบบการวดผลและการประเมนผลทมตอ

การด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคม

1) เปนการเชอมโยงความเปนเหตเปนผลของกลยทธดานความ

รบผดชอบตอสงคมกบเปาหมายความยงยนทตองการใหเกดขน กระบวนการ

วดผลจะท�าใหพนกงานขององคกรบรรลขอตกลงรวมกนถงประเดนส�าคญทตอง

49CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

มงเนน เหนถงคณคาทเพมขนจากงานประจ�าและความส�าเรจทพนกงานของ

องคกรไดทมเทใหกบพนธสญญาทก�าหนดไว

ทงน การพฒนาระบบการวดผลและการประเมนผลท�าใหเกดความชดเจน

ถงการเชอมโยงกลยทธกบความยงยน ซงกอใหเกดประโยชนกบองคกร ดงน

• เกดการถกเถยงถงขอสมมตฐาน และชวยใหเกดขอตกลงรวมกน

ในองคกรวากลยทธและแผนปฏบตดานความรบผดชอบตอสงคม

ขององคกรจะไดรบการวดผลและการประเมนผลอยางชดเจนวา

สามารถสรางคณคาความยงยนใหกบองคกรไดหรอไม

• สงเสรมการสอสารในสวนของกลยทธ และการปฏบตใหเกดขน

ทวทงองคกร ท�าใหพนกงานเกดความชดเจนถงความคาดหวง

และเหตผลของธรกจทตองการสรางคณคาเพมใหกบองคกร เชน

พนกงานทกคนชดเจนถงเหตผลวาเหตใดการปฏบตแบบหนงจง

สรางคณคาเพมใหเกดขนกบองคกร ในขณะทการปฏบตอกรปแบบ

หนงกลบไมสามารถสรางคณคาใหเกดขนกบองคกรได

• สามารถตดตามผลการปฏรปองคกรจากกลยทธและแผนปฏบต

ทงน การด�าเนนงานดานการพฒนาทยงยนสวนใหญจะเปนแผน

ระยะยาว ระบบการวดผล การประเมนผลจะชใหเหนวาองคกร

ก�าลงเดนไปในทศทางทถกตองตามเปาหมายทก�าหนดไวและ

กลยทธทก�าหนดไวนนไดผลดจรงหรอไม

2) เปนการตดตามความกาวหนาของแผนการด�าเนนงานตามกลยทธ

ในการสรางระบบการวดผล ซงตองค�านงถงความสอดคลองกบพนธสญญา

และวตถประสงคขององคกร รวมถงการบรณาการการปฏบตดานสงคมและ

สงแวดลอมเขาสระบบการวดผล เพอใหมนใจวาพนธสญญาดานความยงยน

ทผน�าองคกรไดประกาศไวจะไดรบการปฏบตอยางเหมาะสม

50

3) เปนสงทเออใหเกดการแลกเปลยนความคดเหนภายในองคกร

อนจะน�าไปสการพฒนาความสามารถในการด�าเนนงานอยางมความรบผดชอบ

ตอสงคมทดขน

ระบบการวดผลทดสามารถสะทอนความสามารถของกลยทธ และ

แผนงานดานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ซงตองพจารณาทงกระบวนการทเชอมโยงกน นบตงแตปจจยทเปนตวขบเคลอน

ความส�าเรจ และสงทสะทอนการปฏบตวาไดผลตามวตถประสงคของกลยทธ

ทก�าหนดไว และการน�าไปสผลตอเนองทเปนปจจยส�าคญของความส�าเรจ

ในระยะยาวของธรกจ

โดยรปแบบการวดผลและการประเมนผลจะมความสมพนธตอเนองกน

ทงกระบวนการ ซงรวมถงการพฒนา และสนบสนนใหประเดนตางๆ สามารถ

ด�าเนนการไดอยางมประสทธภาพ เชน การพฒนาศกยภาพพนกงาน การสงเสรม

ความคดสรางสรรค และนวตกรรมองคกร การเรยนรและการจดการความร

ระบบขอมลสารสนเทศ เปนตน

7.2 หลกการเกยวกบการวดผล

1) ตวชวดการปฏบตควรเชอมโยงกบกรอบการพฒนาทยงยนอยาง

ชดเจน

2) ผลกระทบทสมพนธกบกลยทธ และแผนงานดานสงคมและ

สงแวดลอมควรแปลงไปสตวชวดผลการด�าเนนงานของธรกจในเชงปรมาณ

หรอทางการเงนได

51CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

3) ปจจยน�าเขา กระบวนการ และผลลพธควรถกประเมนในมต

ทหลากหลาย เชน กลยทธ กระบวนการ การน�าองคกร และองคประกอบอนๆ

รวมถงการรายงานในเชงตวเลข

4) การประเมนผลควรเชอมโยงและแปลงไปสมตทางการเงน ทงน

เพราะการประเมนผลกระทบจะเปนการสรปไปสผลทตามมาในระยะยาวทเปน

ความสามารถดานความยงยนและทางการเงนของธรกจ

7.3 กรอบการวดผลและการประเมนผลการปฏบตดานความ

รบผดชอบตอสงคม

1) การวดปจจยน�าเขาดานความยงยน การประเมนผลตอง

ก�าหนดตวชวดปจจยน�าเขาทท�าใหเกดผลดานความยงยน เชน จ�านวน

พนกงานทเขารวมโปรแกรมการพฒนา จ�านวนงานทตองใชในการฝกอบรม

ถอเปนตวอยางของการวดผลทท�าใหองคกร และผน�าสามารถประเมนทรพยากร

ทใชไดในการปฏบตงานดานการพฒนา ทงน ธรกจเกษตรและอตสาหกรรม

อาหารตองตระหนกวาผลกระทบจากพนธกจ เปาหมาย กลยทธ โครงสราง

และระบบ ลวนแลวแตมผลกระทบตอความสามารถดานความยงยนขององคกร

ทงสน

2) การวดกระบวนการ เปนการพฒนาตวชวดทแสดงใหเหนถง

ความสามารถในการตดตาม และประเมนประสทธภาพการปฏบตงาน ทกการ

ปฏบตงานตองไดรบการแปลงใหไปสการวดผลทเชอมโยงไปยงความสามารถ

ของการปฏบตงาน ซงกลยทธดานความยงยนตองถกแปลงออกมาใหเปน

เปาหมายของความส�าเรจทวดได รวมถงปจจยอนๆ ทสามารถประเมนผลกระทบ

เกยวกบความสามารถในกระบวนการด�าเนนงานดานความรบผดชอบตอสงคม

52

ของธรกจได เชน นโยบายดานการใชแรงงานเดก พนธสญญาดานความยงยน

ของผน�าองคกร จ�านวนชวโมงในการอบรมดานความยงยนของพนกงาน และ

การประเมนพนกงานทเปนผจดการระดบสงดานความยงยน เปนตน

3) การวดความสามารถการปฏบตดานความยงยน ทกการ

ด�าเนนงานดานความยงยนตองเชอมโยงกบตวชวดทแสดงถงการปฏบตดาน

ความยงยนทเฉพาะเจาะจง โดยผลของการปฏบตอาจเปนทงผลทไดในทนท

และผลทตามมา ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารอาจก�าหนดเปาหมาย

สดทายซงเปนผลทท�าใหเกดคณคากบสงคมและสงแวดลอม โดยไมไดเชอมโยง

ไปยงผลก�าไรของธรกจ หรอในอกทางเลอกหนงธรกจเกษตรและอตสาหกรรม

อาหารอาจพฒนากลยทธความยงยนทเชอมโยงการพฒนาสงคมและสงแวดลอม

เขากบการพฒนาผลก�าไรขององคกร ในกรณน ความสามารถดานความยงยน

กจะเปนผลลพธมากกวาทจะเปนเปาหมายสดทายของการปฏบต

4) การวดการตอบสนองของผมสวนไดเสย การตอบสนองของ

ผมสวนไดเสยเปนสงส�าคญในกระบวนการพฒนาความรบผดชอบตอสงคม

ของธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร เพราะมผลกระทบตอรายไดระยะสน

คาใชจาย ความสามารถดานความยงยนในระยะยาวและในระดบตางๆ ของธรกจ

ดงนน การตอบสนองทเปนความรวมมอ และการสนบสนนจากผมสวนไดเสย

ส�าคญทกกลมจงเปนสงส�าคญทธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารตองมการ

ตดตาม วดผลอยางตอเนองสม�าเสมอ รวมถงผลของการตอบสนองของผมสวน

ไดเสยดงกลาวตองเชอมโยงกบกลยทธ และกจกรรมดานความยงยนของธรกจ

อยางชดเจนดวย

53CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

7.4 ขนตอนการวดผลและการประเมนผล

1) วดผลและประเมนผลทเกดขนตามตวชวดทก�าหนด และ

เปรยบเทยบกบเปาหมายทวางไวตามระยะเวลาทก�าหนดไวในแผนการด�าเนนงาน

2) วดผลและประเมนผลตามกรอบการวดขางตน ไดแก วดปจจย

น�าเขา วดกระบวนการ และวดผลลพธทเกดขน ทงน ในการก�าหนดการวดผล

และประเมนผล ควรก�าหนดถงผลทตามมาจากผลลพธ และสรางการเปลยนแปลง

ทางสงคมดวย เชน จ�านวนพนกงานทเขารวมกจกรรมสรางผลตอเนองไปยง

การเปลยนแปลงพฤตกรรม และสงผลไปยงความส�าเรจในการเปลยนแปลงสงคม

ตามทตองการหรอไม ลกษณะนจงจะเรยกวาเปนการสรางคณคาใหกบสงคม

อยางแทจรง

3) วเคราะหผลทเกดขนเกยวกบการปฏบต ทรพยากรทใช ปจจย

ทเปนอปสรรค ปจจยทสงเสรม เพอสรางการเรยนรเกยวกบความผดพลาด

ในกรณทผลออกมาต�ากวาเปาหมาย หรอเพอสรางการเรยนรเกยวกบความส�าเรจ

ในกรณทผลออกมาสงกวาเปาหมาย

4) จดเกบผลการวเคราะหใหเปนระบบ หมวดหม พรอมส�าหรบ

การน�าไปศกษา สอสาร และปรบปรงพฒนาแผนปฏบตการดานความรบผดชอบ

ตอสงคมในปถดไป

54

8. การจดท�ารายงานดานความรบผดชอบตอสงคม

วตถประสงคทส�าคญของการจดท�ารายงานดานความรบผดชอบ

ตอสงคมคอ การแสดงใหเหนถงสถานะความรบผดชอบตอสงคมตามทองคกร

ไดก�าหนดไวในกลยทธ รวมถงเปนเครองมอในการสอสารใหผมสวนไดเสย

ไดเขาใจ รบร และสามารถประเมนธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารในแงมม

ทส�าคญได

นอกจากน การจดท�ารายงานยงเปนการยนยนถงการปฏบตตาม

พนธสญญาดานความรบผดชอบตอสงคมทองคกรก�าหนดไว โดยผมสวน

ไดเสยในปจจบนขององคกรยอมตองการทราบถงความสามารถขององคกร

ทเพมขนนอกเหนอจากความสามารถทางดานการเงน ในขณะเดยวกนผมสวน

ไดเสยแตละกลมอาจตองการขอมลทแตกตางกนตามลกษณะความสมพนธ

กบธรกจ เชน ธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารทนอกเหนอจากขอมลดาน

คณภาพของสนคาแลว ลกคายงตองการทราบถงการลดผลกระทบดาน

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในการผลตสนคาดวยเชนกน ซงการจดท�า

รายงานจะชวยใหลกคาสามารถเขาถงขอมลดงกลาวไดเปนอยางด

8.1 ประเดนทควรน�าเสนอในรายงานดานความรบผดชอบ

ตอสงคม

• ความชดเจนในพนธสญญาดานความรบผดชอบตอสงคมขององคกร

ทงวสยทศน พนธกจ เปาหมายและคานยม

• กลยทธทท�าใหองคกรสามารถบรรลถงเปาหมายตามพนธสญญา

ทไดใหไว

55CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

• ความชดเจนของเปาหมายทเชอมโยงไปยงพนธสญญาทางธรกจ

และความกาวหนาของการปฏบตในแตละชวงเวลา

• ความรบผดชอบทถกบรณาการเขาไปสการปฏบตขององคกรตลอด

กระบวนการประกอบธรกจ และครอบคลมในทกผลกระทบส�าคญ

ทเกดขน

• ความสามารถจากการปฏบตทสรางคณคา และตอบสนองตอ

ประเดนความตองการ ความหวงใย และความสนใจของผมสวน

ไดเสยส�าคญของธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

• ความเชอถอไดโดยมแนวทาง วธการ การวด การตรวจสอบ

การประเมนทเปนมาตรฐาน การปฏบตทสอดคลองกบมาตรฐาน

และแนวทางสากลทเหมาะสมกบธรกจ รวมทงการรบรอง และ

สามารถตรวจสอบไดจาก Third party

• เนอหาควรน�าเสนอขอมลตางๆ อยางเหมาะสม และท�าใหผอาน

เขาใจงาย เชน การใชกราฟตางๆ หรอภาพประกอบเนอหา

การรายงานดานความรบผดชอบตอสงคมภายใตหลกการความโปรงใส

และความสามารถในการตรวจสอบไดนน ตองรายงานใหเหนถงความส�าเรจ

และความลมเหลวของโครงการจากวตถประสงคทก�าหนดไว รวมถงการน�าเสนอ

ขอมลเหลานท�าใหผ มส วนไดเสยรบทราบ และเขาใจถงความพยายาม

ในการปฏบต และยอมรบในผลกระทบจากการประกอบธรกจ อนเกดขนเนองจาก

ปจจยส�าคญตามทไดรายงานไว ท�าใหธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ยงไมสามารถบรรลผลได แตกมความพยายามในการพฒนาอยางตอเนอง

นอกจากน กระบวนการจดท�ารายงานยงเปนเครองมอส�าคญในการเชอมโยง

สวนตางๆ ขององคกร ใหผอานเขาใจ และเหนถงความรบผดชอบตอสงคม

ทองคกรไดก�าหนด ถายทอด ปฏบต วดผล และปรบปรง ทงน เพราะการรายงาน

ตองน�าเสนอขอมลทครอบคลมทกสวนของการด�าเนนงาน

56

ซงการจดท�ารายงานมกระบวนการปฏบต เพอสรางการมสวนรวมกบ

พนกงานในสวนตางๆ ตามขนตอน ดงน

1) ก�าหนดทมงานรบผดชอบในการจดท�ารายงาน

2) ศกษาท�าความเขาใจแนวทางการจดท�ารายงานตามมาตรฐานสากล

ทส�าคญ และเชอมโยงกบมาตรฐานความรบผดชอบทธรกจปฏบตอย

เชน Global Reporting Initiative (GRI) เปนตน

3) ก�าหนดเปาหมายของการรายงาน เพอน�าไประบขอบเขตเนอหาของ

รายงาน แหลงขอมลทจ�าเปน รปแบบ และสอในการจดท�ารายงาน

4) พฒนาเครองมอจดเกบขอมล ใหสอดคลองกบกรอบมาตรฐานและ

ครอบคลมเนอหาของการรายงานทก�าหนดไว

5) อบรมใหความร ความเขาใจกบหนวยงาน และหนวยธรกจทเกยวของ

กบการรายงาน เพอใหเขาใจถงวตถประสงค เปาหมาย ขอบเขต

เนอหา และลกษณะของขอมลทตองการทเกยวของกบแตละ

หนวยงานและหนวยธรกจ

6) เกบรวบรวมและตรวจสอบความถกตองของขอมล

7) จดท�ารายงานตามสอทไดก�าหนดไว

8) เผยแพรรายงานและรบฟงความคดเหนจากผมสวนไดเสย

ในปจจบน กรอบการรายงานทเปนทยอมรบกนคอ Global Reporting

Initiative: GRI ซงองคกรธรกจไดน�ามาใชเปนแนวทางจดท�ารายงานดานความ

รบผดชอบตอสงคมและการพฒนาทยงยนมากทสด โดยกรอบแนวทางของ GRI

มเนอหาครอบคลมใน 3 มตของการพฒนาทยงยนคอ เศรษฐกจ สงคมและ

สงแวดลอม รวมถงกระบวนการ และตวชวดในแตละประเดน นอกจากน ยงมสวน

มงเนนเฉพาะส�าหรบธรกจประเภทตางๆ เพอใหเหนถงประเดนเฉพาะธรกจ

ทควรเปดเผย ซงเชอมโยงไปยงธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหารดวยเชนกน

57CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ภาคผนวก

58

I. มาตรฐานและแนวปฏบตทเกยวของกบลกษณะเฉพาะของ

กลมอตสาหกรรมเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

มาตรฐานและแนวปฏบตทเกยวของทสามารถน�าไปเปนแนวทางการ

ปฏบตดานความรบผดชอบตอสงคมส�าหรบธรกจเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ไดแก

ก) มาตรฐานดานความรบผดชอบตอสงคม ISO 26000

เปนมาตรฐานสากลทน�าเสนอแนวปฏบตในการ

พฒนาความรบผดชอบตอสงคมใหเกดขนกบ

องคกร ทสามารถใชกบองคกรทกประเภท ทงภาครฐ

และภาคเอกชน ทงในประเทศทพฒนาแลวและ

ประเทศทก�าลงพฒนา และในเศรษฐกจรปแบบตางๆ มาตรฐานนประกอบไปดวย

แนวปฏบตแบบสมครใจไมใชขอบงคบ และไมไดใชส�าหรบเปนมาตรฐานเพอการ

รบรองเหมอนกบ ISO 9001 (ระบบบรหารคณภาพ) หรอ ISO 14001 (สงแวดลอม)

ประเดนมงเนนของมาตรฐาน (core subjects) ม 7 หมวด ไดแก การก�ากบดแล

กจการทด สทธมนษยชน การปฏบตตอแรงงาน การดแลสงแวดลอม การด�าเนนงาน

อยางเปนธรรม การใสใจตอผบรโภค และการมสวนรวมและการพฒนาชมชน

ผสนใจสามารถศกษารายละเอยดเพมเตมไดท http://www.iso.org

59CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ข) หลกปฏบตขอตกลงโลกแหงสหประชาชาต

United Nations Global Compact (UNGC)

UNGC เปนแนวทางการด�าเนนงาน

เชงกลยทธเพอปรบสภาพยทธศาสตร

และการด�าเนนงานขององคกรใหม

ความสอดคลองกบหลกการ 10 ประการ ภายใต 4 หมวดหมหลกคอ สทธมนษยชน

(human rights) แรงงาน (labor) สงแวดลอม (environment) และการตอตาน

คอรรปชน (anti-corruption) โดยองคการสหประชาชาตและองคกรพนธมตร

ผสนบสนนมความเหนรวมวาองคกรธรกจเปนตวขบเคลอนพนฐานทส�าคญ

ในระบบโลกาภวตน สามารถยกระดบมาตรฐานของตลาด ลกคา ระบบการเงน

ระบบเทคโนโลย ตลอดจนสายโซอปทานทงระบบใหตอบสนองอยางม

ประสทธภาพตอระบบเศรษฐกจและสงคมได

UNGC เปนมาตรฐานทไดรบการยอมรบจากองคกรทกกลมทวโลก และ

ยงความสอดคลองกบมาตรฐานสากลดานการพฒนาอยางยงยนดวย

ผสนใจสามารถศกษารายละเอยดเพมเตมไดท http://www.unglobal

compact.org

60

ค) กรอบการรายงานดานความยงยนตามแนวทาง

Global Reporting Initiative (GRI) Global Reporting Initiative หรอ GRI

เปนองคกรทพฒนากรอบและแนวทางการจดท�า

รายงานความยงยนทไดรบการยอมรบในระดบ

สากล ซงสามารถประยกตใชไดกบองคกร

ลกษณะตางๆ ในธรกจทหลากหลาย โดยสงเสรม

ใหมการเปดเผยขอมลทมความส�าคญ (materiality) ครอบคลมมตเศรษฐกจ

(Economic) สงคม (Social) และสงแวดลอม (Environmental) ดวยตวชวดตางๆ

ทสะทอนการด�าเนนงานดานการพฒนาอยางยงยน เพอสงเสรมใหองคกรได

พฒนากระบวนการจดการภายใน เพมประสทธภาพในการด�าเนนธรกจอยางยงยน

รวมถงเปดเผยขอมลการด�าเนนงานขององคกรเพอใหผมสวนไดเสยสามารถ

พจารณาเปรยบเทยบการด�าเนนงานขององคกรตางๆ ในอตสาหกรรมเดยวกน

ภายใตมาตรฐานทเปนสากล

ปจจบนองคกรธรกจทวโลกจดท�ารายงานความยงยนตามกรอบการ

รายงานของ GRI กนมากขน ผสนใจสามารถศกษารายละเอยดเพมเตมไดท

www.globalreporting.org

ง) เขมทศธรกจเพอสงคม

เขมทศธรกจเพอสงคมเปนคมอชวยบอกพกดการด�าเนนงาน

ทมเปาหมายดานธรกจควบคความรบผดชอบตอสงคม จดท�าโดย

คณะท�างานสงเสรมความรบผดชอบตอสงคมของบรษท

จดทะเบยน ส�านกงานคณะกรรมการก�ากบหลกทรพยและ

ตลาดหลกทรพย (ก.ล.ต.) มแนวปฏบตเรองความรบผดชอบ

ตอสงคม 8 หวขอ ไดแก การก�ากบดแลกจการทด การประกอบ

61CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ธรกจดวยความเปนธรรม การเคารพสทธมนษยชนและการปฏบตตอแรงงาน

อยางเปนธรรม ความรบผดชอบตอผบรโภค การรวมพฒนาชมชนและสงคม

การดแลรกษาสงแวดลอม นวตกรรมและการเผยแพรนวตกรรมจากการด�าเนน

ความรบผดชอบตอสงคม และการจดท�ารายงานดานสงคมและสงแวดลอม

ผสนใจสามารถศกษารายละเอยดเพมเตมไดท www.set.or.th/srcenter

จ) แนวทางความรบผดชอบตอสงคมของกจการ

เปนแนวทางความรบผดชอบตอสงคมของกจการในแบบฉบบ

ของไทยทมวตถประสงคเพอใหบรษทจดทะเบยนและองคกร

ธรกจทวไปมแนววธการด�าเนนความรบผดชอบตอสงคม

ของกจการทค�านงถงทงมตเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม

โดยแบงออกเปน 9 เรองหลก ไดแก การก�ากบดแลกจการทด

การประกอบกจการดวยความเปนธรรม การตอตานการทจรต

การเคารพสทธมนษยชน การปฏบตตอแรงงานอยางเปนธรรม ความรบผดชอบ

ตอผบรโภค การรวมพฒนาชมชนและสงคม การจดการสงแวดลอม นวตกรรม

และการเผยแพรนวตกรรมจากการด�าเนนความรบผดชอบตอสงคม และการ

จดท�ารายงานแหงความยงยน พรอมทงผนวกเนอหาเพมเตมดานหลกปรชญา

ของเศรษฐกจพอเพยง ประเดนส�าคญของหลกการสากลดานความรบผดชอบ

ตอสงคมตางๆ ไดแก ISO 26000 UNGC GRI รวมถงหลกการก�ากบดแลกจการ

ทดส�าหรบบรษทจดทะเบยนป 2555 ของตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย และ

เขมทศธรกจเพอสงคมของส�านกงานคณะกรรมการก�ากบหลกทรพยและ

ตลาดหลกทรพย (ก.ล.ต.) ดวย

ผสนใจสามารถศกษารายละเอยดเพมเตมไดท www.set.or.th/srcenter

62

ฉ) The CEO Water Mandate

เปนการสงเสรมการเปดเผยขอมลการบรหาร

จดการน�าของผประกอบการ เพอใหผ ม

สวนไดเสยสามารถประเมนองคกรเกยวกบ

การปฏบตดานการใชทรพยากรน�า การเปรยบเทยบระหวางธรกจ และเพอสงเสรม

ประเดนความสามารถในการตรวจสอบไดของธรกจ ขอมลเหลานจะชวยใหองคกร

มความเขาใจเกยวกบความทาทายเรองทรพยากรน�า และประสทธภาพในการ

ตอบสนองตอประเดนนของตนเอง และเปนโอกาสขององคกรในการแสดงความ

กาวหนาเรองการบรหารจดการทรพยากรทสามารถสรางความเชอถอใหกบ

ผมสวนไดเสยอกดวย

ผสนใจสามารถศกษารายละเอยดเพมเตมไดท http://ceowatermand-

ate.org/

ช) Carbon Footprint Labelling การสงเสรมการใชคารบอนฟตพรนท (carbon footprint)

ของผลตภณฑมวตถประสงคเพอสงเสรมใหผบรโภคมขอมล

การปลอยกาซเรอนกระจกของผลตภณฑแตละชนดประกอบ

การตดสนใจเลอกซอสนคา เปนการแสดงขอมลใหผบรโภค

ไดทราบวา ตลอดวฏจกรชวตของผลตภณฑเหลานนมการ

ปลอยกาซเรอนกระจกออกมาปรมาณเทาไร ตงแตกระบวนการหาวตถดบ

การผลต การขนสง การใชงาน และการก�าจดเมอกลายเปนของเสย ซงจะชวย

ในการตดสนใจซอของผ บรโภค และกระต นใหผ ประกอบการปรบเปลยน

เทคโนโลยในการผลตใหเปนมตรกบสงแวดลอมมากยงขน การใชคารบอน

ฟตพรนทยงชวยเพมขดความสามารถในการแขงขนในตลาดโลกดวย เนองจาก

63CSR Best Practicesกลมอตสาหกรรม : เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

ขณะนในหลายประเทศเรมมการน�าคารบอนฟตพรนทมาใชกนแลว ทงในองกฤษ

ฝรงเศส สวตเซอรแลนด แคนาดา ญปน และเกาหล เปนตน และมการเรยกรอง

ใหสนคาทน�าเขาจากประเทศไทยตองตดเครองหมายคารบอนฟตพรนทดวย

นอกจากนน หากประเทศไทยมการด�าเนนโครงการ และเกบขอมลการลด

การปลอยกาซเรอนกระจกทชดเจน จะชวยใหประเทศไทยมอ�านาจในการตอรอง

มากขนในการประชมระดบโลกเพอก�าหนดแนวทางแกไขปญหาภาวะโลกรอน

ผสนใจสามารถศกษารายละเอยดเพมเตมไดท http://thaicarbonlabel.

tgo.or.th/

II. กลมอตสาหกรรมในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยและ

ตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ (mai)

กลมอตสาหกรรมใน SET และ mai หมวดธรกจใน SET*

1. เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร 1. ธรกจการเกษตร2. อาหารและเครองดม

2. สนคาอปโภคบรโภค 1. แฟชน 2. ของใชในครวเรอนและส�านกงาน 3. ของใชสวนตวและเวชภณฑ

3. ธรกจการเงน 1. ธนาคาร 2. เงนทนและหลกทรพย 3. ประกนภยและประกนชวต

64

กลมอตสาหกรรมใน SET และ mai หมวดธรกจใน SET*

4. สนคาอตสาหกรรม 1. ยานยนต 2. วสดอตสาหกรรมและเครองจกร3. กระดาษและวสดการพมพ 4. ปโตรเคมและเคมภณฑ 5. บรรจภณฑ 6. เหลก

5. อสงหารมทรพยและกอสราง 1. วสดกอสราง 2. กองทนรวมอสงหารมทรพย3. พฒนาอสงหารมทรพย

6. ทรพยากร 1. พลงงานและสาธารณปโภค 2. เหมองแร

7. บรการ 1. พาณชย 2. การแพทย 3. สอและสงพมพ 4. บรการเฉพาะกจ 5. การทองเทยวและสนทนาการ6. ขนสงและโลจสตกส

8. เทคโนโลย 1. ชนสวนอเลกทรอนกส2. เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

* ตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ (mai) ไมมการจดหมวดธรกจ