บทเรยนการตน เลม 1 เรอง สหกรณ หนา 1

บทเรยนการตน เลม 1 เรอง

สาระเศรษฐศาสตร วชาสงคมศกษา ส21101 ชนมธยมศกษาปท 1

โดย

นายสรนทร โสฬส

โรงเรยนศขรภมพสย อ าเภอศขรภม จงหวดสรนทร

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 33

บทเรยนการตน เลม 1 เรอง สหกรณ หนา 2

ค าน า

บทเรยนการตนเลม 1 น ผจดท าไดพฒนาขนเพอใชประกอบ การเรยนการสอนใน สาระเศรษฐศาสตร วชา สงคมศกษา ส21101 ชนมธยมศกษาปท 1 ซงใชประกอบการเรยนการสอน เรอง สหกรณ หวงเปนอยางยงวาเอกสารประกอบการเรยนฉบบนจะสงเสรมใหนกเรยนเกดการเรยนรบรรลตามตวชวดและผลการเรยนรทคาดหวง วชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สรนทร โสฬส

บทเรยนการตน เลม 1 เรอง สหกรณ หนา 3

ณ โรงเรยนศขรภมพสย นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ก าลงเรยน เรอง สหกรณ วชาสงคมศกษา กบ คณคร น าหนง

สวสดคะนกเรยน นกเรยนรจกค าวาสหกรณ หรอเปลาคะ?

เคยไดยนคะ เหมอนกบค าวาสหกรณโรงเรยนหรอเปลาคะ

ใชแลวคะ เกงมากเลยคะ สมศร

แลวสหกรณ หมายถง อะไรคะ

บทเรยนการตน เลม 1 เรอง สหกรณ หนา 4

ถาอยางนนเราไปศกษานอกหองเรยน

ดครบ ผมชอบอากาศนอกหองเรยนครบ เยนสบาย อยขางอางเกบน าดวย

สหกรณ คอ องคกรของบรรดาบคคล ซงรวมกลมกนโดยสมครใจในการด าเนนวสาหกจทพวกเขาเปนเจาของรวมกน และควบคมตามหลกประชาธปไตย เพอสนองความตองการ (อนจ าเปน) และความหวงรวมกนทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมเปนเจาของรวมกน

ลกษณะส าคญของสหกรณ เปนอยางไร

ลกษณะส าคญของสหกรณ มทงหมด 5 ลกษณะ ดงน นะคะ

บทเรยนการตน เลม 1 เรอง สหกรณ หนา 5

1. สหกรณเปนองคกรของกลมบคคล มใชของคนใดคนหนง

2. การรวมกลมหรอการเปนสมาชกสหกรณตองเปนไปโดยสมครใจ

3. สหกรณด าเนนวสาหกจ คอ ประกอบกจการ เชน การผลต การจ าหนาย กจการนสมาชกเปนเจาของรวมกน

บทเรยนการตน เลม 1 เรอง สหกรณ หนา 6

4. การควบคมการด าเนนการใชหลกประชาธปไตย

และขอ 5 กคอ กจการของสหกรณมวตถประสงค เพอสนองความตองการและความหวงรวมกนของสมาชก ในทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม

บทเรยนการตน เลม 1 เรอง สหกรณ หนา 7

มขอสงสยอะไรสงสย อกไหมคะ ประพฤต

คณครคะ หนมขอสงสยคะหนอยากทราบวา สหกรณ มกประเภทคะ

สหกรณแบงออกเปน 3 ประเภทหลก คอ สหกรณผบรโภค สหกรณบรการ หรอ สนเชอ และสหกรณผผลต

สหกรณผบรโภค คออะไรคะ?

สหกรณผบรโภค คอสมาชกรวมกลมเพอซอสนคาครงละมากๆ เพอลดคาใชจายโสหยทเกดขน ผลประโยชนทสมาชก ไดรบคอ ราคาสนคาทไมผนผวนตามระบบเศรษฐกจ

บทเรยนการตน เลม 1 เรอง สหกรณ หนา 8

สหกรณผผลต สนบสนนการขายผลผลต หรอสนคาทสมาชกน าออกจ าหนาย โดยการรบซอจากเกษตรกรโดยตรง และจ าหนายตรงใหผบรโภคโดยไมผานพอคาคนกลาง คนกลาง

3. สหกรณบรการ สวนใหญเปนการใหบรการสนเชอ สมาชกสามารถกยมเงนจากสหกรณโดยมอตราดอกเบยต ากวาสถาบนการเงนอน

นอกจากนนกระทรวงเกษตรและสหกรณไดแบงสหกรณในประเทศไทยเปน 6 ประเภท ไดแก สหกรณการเกษตร สหกรณประมง สหกรณนคม สหกรณรานคา สหกรณบรการ และสหกรณออมทรพย

บทเรยนการตน เลม 1 เรอง สหกรณ หนา 9

หลกการสหกรณ หลกการสหกรณ (Cooperative Principles) คอ สงทสหกรณยดถอเปนแนวปฏบต เพอใหคณคาของสหกรณเกดผลเปนรปธรรม หลกการสหกรณทใชอยในปจจบน ใชหลกระเบยบปฏบตทผน าแหงเมองรอชเดล ประเทศองกฤษ ก าหนดขนใชกบรานสหกรณรอชเดล และประสบผลส าเรจเปนอยางด และตอมาไดมการปรบปรงเปนหลก 7 ประการทใชจนถงปจจบน

หลกการท 1 การเปดรบสมาชกโดยทวไปตามความสมครใจ สหกรณเปนองคกรแหงความสมครใจเปดรบบคคลทวไป ทสามารถใชบรการสหกรณไดและเตมใจจะรบผดชอบในฐานะสมาชก การเขาเปนสมาชกจะไมมการแบงเพศ ชนชน เชอชาต การเมอง หรอศาสนา

มอะไรบางคะ

บทเรยนการตน เลม 1 เรอง สหกรณ หนา 10

หลกการท 2 การบรหารงานตามระบอบประชาธปไตย เปดโอกาสใหทกคนมสวนรวมก าหนดนโยบายและการตดสนใจ สทธการออกเสยงของสมาชกมเทาเทยมกน คอ 1 เสยงตอ 1 คน

หลกการท 3 การมสวนรวมทางเศรษฐกจ สมาชกมสทธลงทน (ซอหน) และก ากบดแลการใชเงนทนของสหกรณตามแนวประชาธปไตยอยางเสมอภาคกน หลกการท 4 การปกครอง

ตนเองและความเปนอสระ สหกรณเปนองคกรพงและปกครองตนเอง ภายใตการก ากบดแลของมวลสมาชก

หลกการท 5 การใหทนการศกษา การฝกอบรม และประชาสมพนธสารสนเทศ สหกรณพงใหการศกษาและการฝกอบรมแกสมาชกอยางสม าเสมอ

บทเรยนการตน เลม 1 เรอง สหกรณ หนา 11

หลกการท 6 การรวมมอระหวางสหกรณ สหกรณสามารถใหบรการแกสมาชกไดอยางมประสทธผลสงสด โดยประสานความรวมมอกนในระดบทองถน ระดบภมภาค ระดบชาต และระดบนานาชาต

หลกการท 7 ความเอออาทรตอชมชน สหกรณพงด าเนนกจการตางๆ เพอการพฒนาชมชนใหมความเจรญย งยน ตามนโยบายทมวลสมาชกเหนชอบ

บทเรยนการตน เลม 1 เรอง สหกรณ หนา 12

ขอดขอเสยของระบบสหกรณ

ขอด 1. หลกการส าคญประการหนงของระบบสหกรณ คอ การมสวนรวมของสมาชกทกคน โดย ความสมครใจ จงท าใหเกดความผกพนระหวางสมาชกในการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ 2. แกไขปญหาการขาดแคลนปจจยการผลต เนองจากสมาชกสามารถน าปจจยการผลตทมอย มาผลตเปนผลผลต หรอผลตภณฑของสมาชก เพอรวบรวมเขากองกลาง วธนเรยกวา “วธกงส” ท าใหเกดการประหยดคาใชจายในการผลต การตลาดและการขนสง 3. สนบสนนการแบงงานกนท าตามความช านาญเฉพาะอยาง หรอตามชมชน ต าบล ภมภาค เชน โครงการหนงต าบลหนงผลตภณฑ เปนการสนบสนนนโยบายของรฐบาล 4. ระบบสหกรณ จะสอดคลองกบแนวความคดเรองเศรษฐกจพอเพยง กลาวคอสามารถด าเนน กจกรรมทางเศรษฐกจ เชน ผลต บรโภค แลกเปลยน จ าแนกแจกจาย จดสรรผลตอบแทน แกเจาของปจจยการผลต เพอการด ารงชพโดยไมจ าเปนตองพงพาปจจยภายนอก

ขอเสย

1. หากสมาชกไมมความพรอมกจะไมสามารถใชประโยชนจากสหกรณไดเตมท เปนผลใหการใชปจจยการผลตทมจ ากด ไมมประสทธภาพ 2. สถานการณทางเศรษฐกจในปจจบนท าใหมการแขงขนสง การบรหารจดการของ สหกรณจงมความส าคญ เพอด าเนนการตดสนใจจะผลตอะไร ผลตเพออะไร ผลตอยางไร

บทเรยนการตน เลม 1 เรอง สหกรณ หนา 13

การเขารวมในกจกรรมสหกรณโรงเรยน

กจกรรมสหกรณโรงเรยนสามารถตงไดหลายวตถประสงค เชน สงเสรม การออมของสมาชก ชวยเหลอสมาชกดานการจดหาวสดอปกรณการศกษา ดานการจ าหนายของทผลตโดยสมาชก รวมทงสงเสรมและเผยแพรวชาการแกสมาชก โดยสหกรณทจดตงขนไมหวงผลก าไร แตเพอสนองวตถประสงคท ก าหนดไว การด าเนนการจดกจกรรมสหกรณในโรงเรยนแบงได 3 ขนตอน 1. ขนเตรยมการ 1.1 โดยการส ารวจความพรอมของบคคลากร เชน คร – อาจารย คนงานภารโรง สถานท อปกรณ ทน เปนตน 1.2 แตงตงคณะผเรม เพอคนควาหาความร ใหความรแกบคลากรในสถานศกษา เตรยมเอกสาร สถานท อปกรณ และอนๆ รวมทงการรายงานหวหนาสถานศกษา 2. ขนด าเนนการ คอ รบสมครสมาชก จดเรยกประชม เลอกตงคณะกรรมการด าเนนการ 3. ขนตอนควบคมการด าเนนการ คอ จากการเลอกตงจากการประชมใหญประจ าป นอกจากนยงมหวหนาสถานศกษาหรอผไดรบมอบหมายเขาไปตรวจสอบกจกรรมสหกรณได จากนนหวหนาสถานศกษาจะแตงตงผตรวจสอบบญช ท าหนาทตรวจสอบบญช เพอน าเสนอทประชมใหญประจ าป

บทเรยนการตน เลม 1 เรอง สหกรณ หนา 14

ทส าคญอยาลม น าหลกการไปใชในชวตประจ าวนนะคะ

นกเรยนกลบเขาหอง เตรยมตวไปเรยนวชาตอไปนะคะ

ครบ

นกเรยน ท าความเคารพ ขอบคณครบ/คะ

คะ

บทเรยนการตน เลม 1 เรอง สหกรณ หนา 15

บรรณานกรม

กระมล ทองธรรมชาตและคณะ. หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรม ม. 1. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน, 2546. กว วรกวน, บษบา คณาศรนทรและพรยา พงษสารกน. เศรษฐศาสตร ม. 1.กรงเทพฯ : พฒนาคณภาพ

วชาการ (พว.) จ ากด, 2550 นอม งามวลยและคณะ. สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมชวงชนท 3 ม. 1-3.กรงเทพฯ : ประสานมตร, 2548. ผองศร จนหาวและคณะ. หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 1 กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช, 2546. วลย พานชและคณะ. แบบฝกกจกรรมเพอพฒนาทกษะการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

ชนมธยมศกษาปท 1. กรงเทพฯ :ไทยวฒนาพานช, 2548. วชาการ, กรม. การจดสาระการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2546. สคนธ สนธพานนทและคณะ. สอการเรยนรรายวชาพนฐานสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม 1 ชวงชนท 3 (ชน ม.1 – 3 ). กรงเทพฯ : โรงพมพไทยรมเกลา, 2546. อเนก เธยรถาวร. หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานเศรษฐศาสตร ชนมธยมศกษา ปท 1. กรงเทพฯ : วฒนาพานช, 2546. อเนก เธยรถาวรและคณะ. หนงสอเรยนสมบรณแบบเศรษฐศาสตรครอบครว.กรงเทพฯ :วฒนาพานช, 2539.