ΣΠΜΕ #405

ΣΠΜΕΣΥΛΛΟΓΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΔΕΛ

ΤΙΟ

No 405

Iανουάριος - Φεβρουάριος 2013

• Συγκριτική Αξιολόγηση Συστημάτων Εσωτερικής και Εξωτερικής Θερμομόνωσης: Εφαρμογές σε Υφιστάμενα Κτίρια με Έμφαση στις Ελληνικές Κλιματικές Συνθήκες

• Ολοκληρωμένο σύστημα ενεργειακής θωράκισης

• Υπέρυθρη θέρμανση

• Κατασκευή Παθητικών Κτιρίων με Θερμομονωτικά Υλικά και ενεργειακή μελέτη αυτών από το Passive House Institute

• Τα Σύνθετα Συστήματα Εξωτερικής Θερμομόνωσης (ΣΣΕΘ) και η χρήση Εξηλασμένης Πολυστερίνης (ΧPS)

• Εγγυήσεις στις συμβάσεις FIDIC: Ευκαιρίες μετά κινδύνων

ΗΜΕΡΙΔΑΜΕΤΑ ΤΟΝ Κ.ΕN.Α.Κ.

ΕΝΕΡγΕΙΑΚΕς ΚΑΙ πΕΡΙβΑλλΟΝΤΙΚΕς ΑπΑΙΤΗςΕΙς ΑπΟ ΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΤΟυ 2020

πΑΡΑςΚΕυΗ 22 ΦΕβΡΟυΑΡΙΟυ 2013

HELEXPO - INFACOMΑ - ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ - ΑΙΘΟΥΣΑ Ν. ΓΕΡΜΑΝΟΣ/ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ 8Πρωινή συνεδρία: 11.00 / Απογευματινή συνεδρία: 17.00

1ΔΕΛΤΙΟΣΠΜΕ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

2 ΔΕΛΤΙΟΣΠΜΕ

ΣΠΜΕΣΥΛΛΟΓΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΔΕ

ΛΤΙ

Ο

ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ:Σύλλογος Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδος Ιπποκράτους 9, Αθήνα 106 79Τηλ.: 210 92.38.170, Fax: 210 92.35.959E-mail: [email protected]: www.spme.gr

ΕΚΔΟΤΗΣ:Χρυσάνθη Κοσμά

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΣΠΜΕ:Πρόεδρος: Γιώργος ΣτασινόςΑ΄ Αντιπρόεδρος: Ιωαννης ΚυριακόπουλοςΒ΄ Αντιπρόεδρος: Γιώργος ΠιττοςΓεν. Γραμματέας: Ιωάννης Κοτζαμπασάκης Αναπλ. Γεν. Γραμματέας: Ιωάννης Νάνος Ταμίας: Βασίλης Μπαρδάκης

ΜΕΛΗ: Κάλη Κώστα, Χρήστος Βίνης, Ηλίας Περτζινί-δης, Λευτέρης Αβραμίδης, Βούλα Χριστοπού-λου, Πάρις Χαρλαύτης, Νίκος Μακρόπουλος, Γιώργος Κολλάρος, Νίκος Ανδρεδάκης

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ – ΠΑΡΑΓΩΓΗ: ΠΡΟΒΟΛΗ 3 Χ.ΚΟΣΜΑ- Κ.ΖΑΜΠΑΡΑ – Κ.ΣΙΔΕΡΗΣΜαραθώνος 20 Αγ.Παρασκευή 153 43Τηλ.: 210 600.69.17, Fax: 210 600.69.81E-mail: [email protected]: www.provoli3.gr

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Αλεξίου Κατερίνα[email protected]

ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ:Ιωάννα ΜπουρδανιώτηΕυγένιος Φωτιάδης

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ: Έφη Μαρκοπούλου[email protected]

ΕΚΤΥΠΩΣΗ:ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ ΑΒΕΕ

ΗΜΕΡΙΔΑ 22 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2013 - infacoma/energytech ΜΕΤΑ ΤΟΝ Κ.Εn.Α.Κ. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΤΟΥ 2020 4

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑξΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕξΩΤΕΡΙΚΗΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗΣ: ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΚΤΙΡΙΑ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ 14

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΘΩΡΑΚΙΣΗΣ Domotherm 18

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΑΘΗΤΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΜΕ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΑ ΑΠΟ neoPor & PeriPor ΤΗΣ BaSf ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΥΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟ PaSSive houSe inStitute 22

ΤΑ ΣΥΝΘΕΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕξΩΤΕΡΙΚΗΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗΣ(ΣΣΕΘ) ΚΑΙ Η χΡΗΣΗ ΕξΗΛΑΣΜΕΝΗΣ ΠΟΛΥΣΤΕΡΙΝΗΣ (χPS) 32

ΥΠΕΡΥΘΡΗ ΘΕΡΜΑΝΣΗ 40

ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ fiDic: ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΜΕΤΑ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 48

ΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ 52

Ο Σ.Π.Μ.Ε. έχει ξεκινήσει ηλεκτρονική ενημέρωση των μελών του, όσοι συνάδελφοι επιθυμούν να λαμβάνουν

την ενημέρωση μπορούν να δηλώσουν την διεύθυνση του ηλεκτρονικού τους ταχυδρομείου στον ΣΠΜΕ.



ΗΜΕΡΙΔΑ

H E L E X P O - I N FA C O M Α - Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η - Α Ι Θ Ο Υ Σ Α Ν . Γ Ε Ρ Μ Α Ν Ο Σ / Π Ε Ρ Ι Π Τ Ε Ρ Ο 8

Σύλλογος Πολιτικών Μηχανικών Eλλάδος

Εργαστήριο Οικοδομικήςκαι Φυσικής των Κτιρίων του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ

Σύλλογος Πολιτικών Μηχανικών Θεσσαλονίκης

11:00 - 11:15 ΠΡΟΣΕΛΕΥΣΗ - ΕΓΓΡΑΦΕΣ

1η ΣΥΝΕΔΡΙΑ 11:15 - 11:30 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ11:30 - 11:50 YTONG ΠΡΟΜΠΕΤΟΝ ΑΕΒΕ Δημήτρης Μπουραΐμης, Πολ. Μηχανικός, Υπεύθυνος Τεχνικού Τμήματος Ολοκληρωμένο σύστημα δόμησης για νέες & υφιστάμενες κατασκευές 11:50 - 12:20 ΠΑΝΜΟΝΩΤΙΚΗ ΜΑΡΙΟΓΛΟΥ ΑΒΕΕ Θανάσης Μαριόγλου, Διευθύνων Σύμβουλος Κτήρια Ελάχιστης Ενεργειακής Κατανάλωσης με διογμωμένη πολυστερίνη eps12:20 - 12:50 FIBRAN ΑΕ Στέλλα Χαδιαράκου, Δρ. Μηχανολόγος Μηχανικός Ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων μέσω της εφαρμογής θερμομονωτικών λύσεων στο περίβλημα12:50 - 13:25 REDWELL HELLAS Τάσος Ζαχαριάδης, Πολ. Μηχανικός, Γενικός. Δ/ντης .Υπέρυθρη θέρμανση, μια καινούργια τεχνολογία, όπου θα παρουσιαστούν στοιχεία των αποτελεσμάτων από το Α.Π.Θ.13:25 - 13:45 ΠΑΓΟΥΝΗ AE Χαρίσης Βρέλλας, Μηχανικός Παραγωγής & Διοίκησης Ενεργειακή θωράκιση κτιρίων με μεταλλικά αυτοφερόμενα θερμομονωτικά πετάσματα του συστήματος DOMOTHERM13:45 - 14:15 Γ. Κ. ΡΙΖΑΚΟΣ ABETE Κων/νος Ριζάκος, Μηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ - Manchester Business School MBAΚατασκευή Παθητικών Κτηρίων με θερμομονωτικά υλικά κατασκευασμένα από neopor and peripor της basf & ενεργειακή μελέτη αυτών από το passive house institute

14:15 - 14:30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ

14:30 - 14:40 YTONG ΠΡΟΜΠΕΤΟΝ ΑΕΒΕ Δημήτρης Μπουραΐμης, Πολ. Μηχανικός, Υπεύθυνος Τεχνικού Τμήματος YTONG – THRAKON - CARMYCO δίνουν ολοκληρωμένες λύσεις στην οικοδομή14:40 - 14:50 ΒΛΑΧΟΣ ΜΟΝΩΤΙΚΗ Στυλιανός Βλάχος, Μηχ/γος Μηχανικός Ε.Δ.ΕΠράσινα Δώματα με Θερμομόνωση για Εξοικονόμηση Ενέργειας με χρήση Πολυουρεθάνης - Νέες Τεχνολογίες14:50 - 15:00 FIBRAN ΑΕ Στέλλα Χαδιαράκου, Δρ. Μηχ/γος Μηχανικός της εταιρίας FIBRAN AEΗ Ενεργειακή Ασπίδα της FIBRAN15:00 - 15:10 REDWELL HELLAS Κων/νος Μπουκουβάλας, Δ/ντης Δημοσίων Σχέσεων & Marketing της REDWELL HELLASΠλεονεκτήματα του συστήματος Redwell, σε σχέση με τα ανταγωνιστικά προϊόντα υπέρυθρης θέρμανσης15:10 - 15:20 ΠΑΓΟΥΝΗ AE Χαρίσης Βρέλλας, Μηχανικός Παραγωγής & Διοίκησης DOMOTHERM SYSTEM: Καινοτόμες ενεργειακές λύσεις δόμησης από την εταιρία ΠΑΓΟΥΝΗ15:20 - 15:30 BAUMIT Ελλάς ΑΕ Χρήστος Τέας, Δρ.- Τεχνικός Διευθυντής Συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης Βaumit – καινοτομίες και εξελίξεις15:30 - 15:40 Γ. Κ. ΡΙΖΑΚΟΣ ABETE Κων/νος Ριζάκος, Μηχ/γος Μηχ/κος ΕΜΠ - Manchester Business School MBAΜόνωση Συσκευασία Διακόσμηση με EPS15:40 - 15:50 CHROMODOMI Σάββας Χαλιαμπάλιας, της εταιρίας CHROMODOMIΧρώμα & Θερμομόνωση

ΜΕΤΑ ΤΟΝ Κ .ΕΝ.Α .Κ . Ενεργειακές και περιβαλλοντικές απαιτήσεις από τα κτίρια του 2020

ΜΕΓΑΛΟΙ ΧΟΡΗΓΟI

ΠΡ

ΟΓ

ΡΑ

ΜΜ

Α


H E L E X P O - I N FA C O M Α - Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η - Α Ι Θ Ο Υ Σ Α Ν . Γ Ε Ρ Μ Α Ν Ο Σ / Π Ε Ρ Ι Π Τ Ε Ρ Ο 8

Παρασκευή 22 Φεβρουαρίου 2013Διάρκεια: 11.00 - 20.40

15:50 - 16:00 KNAUF ΓΥΨΟΠΟΙΪΑ ΑΒΕΕ Νίκος Μπουλούκος, Τεχνικός & Προϊοντικός ΔιευθυντήςΘερμομόνωση και ανακαίνιση με συστήματα Knauf 16:00 - 16:10 ΚΛΙΜΑΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. Ρένος Ελευθεριάδης, Μηχανικός Πωλήσεων Αντλίες Θερμότητας – Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας Αρχές Λειτουργίας & Πιθανές Εφαρμογές16:10 - 16:20 ΝΙΚ. ΚΟΦΙΝΑΣ & ΜΙΧ. ΚΟΦΙΝΑΣ Ο.Ε. Χατζημιχάλης Αντώνης, Μηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ Πράσινα Σπίτια ΚΟΦΙΝΑΣ16:20 - 16:30 NEOTEX Α.Ε.Β.Ε Λάμπρος Ντούμος, Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π., MSc, Μηχανικός Πωλήσεων Σύγχρονες Λύσεις Στεγανοποίησης και Εξοικονόμησης Ενέργειας με την Εφαρμογή Ψυχρών Βαφών16:30-16: 40 ΠΑΝΜΟΝΩΤΙΚΗ ΜΑΡΙΟΓΛΟΥ ΑΒΕΕ Θανάσης Μαριόγλου, Διευθύνων Σύμβουλος Εφαρμογές πολιτικού μηχανικού με γεωγράφο – eps 16:40 - 16:50 REHAU Μιχάλης Παπαδόπουλος, τμήμα πωλήσεων προφίλ κουφωμάτων Εξοικονόμηση Ενέργειας με τη REHAU

16:50 - 17:10 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ

2η ΣΥΝΕΔΡΙΑ17:10 - 17:20 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ17:20 – 17:40 Γαρυφαλλιά Γιδάκου, γενική επιθεωρήτρια Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Ενέργειας (Ε.Υ.Επ.Εν.) Υ.Π.Ε.Κ.Α. Ενεργειακή απόδοση κτιρίων: Οι εξελίξεις στο θεσμικό πλαίσιο σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.17:40 – 18:00 Δημήτρης Μπίκας, καθηγητής Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών Α.Π.Θ. 2020: Βήματα προς ένα περιβαλλοντικά φιλικό, οικονομικά βέλτιστο και σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης κτίριο.18:00 – 18:20 Κλειώ Αξαρλή, καθηγήτρια Τμήματος Αρχιτεκτόνων Α.Π.Θ. Σχεδιασμός με βιοκλιματικές αρχές: Οδηγεί στα κτίρια μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης;18:20 – 18:40 Άγις Παπαδόπουλος, καθηγητής Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών Α.Π.Θ.Ο ρόλος των μηχανολογικών εγκαταστάσεων στα κτίρια μηδενικού ενεργειακού ισοζυγίου.

18:40 – 18:50 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ

18:50 – 19:10 Κατερίνα Τσικαλουδάκη επίκουρη καθηγήτρια Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών Α.Π.Θ.Η θερμική προστασία στα κτίρια χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας.19:10 – 19:30 Δημήτρης Αραβαντινός, αναπληρωτής καθηγητής Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών Α.Π.Θ.Κρίσιμες παράμετροι της θερμομόνωσης στην επίδραση των θερμογεφυρών.19:30 – 19:50 Θεόδωρος Θεοδοσίου, λέκτορας Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών Α.Π.Θ.Περιβαλλοντικά και ενεργειακά οφέλη από τα φυτεμένα δώματα.19:50 – 20:10 Μαρία Φούντη, Δρ. καθηγήτρια Ε.Μ.Π., Διονύσης Κολαϊτης Δρ. επιστημονικός συνεργάτης Σχολής Μηχανολόγων Ε.Μ.Π.Ενεργειακή απόδοση καινοτόμων συστημάτων ξηράς δόμησης.20:10 – 20:40 Ερωτήσεις - Συζήτηση

ΜΕΤΑ ΤΟΝ Κ .ΕΝ.Α .Κ . Ενεργειακές και περιβαλλοντικές απαιτήσεις από τα κτίρια του 2020

ΧΟΡΗΓΟI


ΔΡΑΣΕΙΣ Σ.Π.Μ.Ε.



ΔΡΑΣΕΙΣ Σ.Π.Μ.Ε.



Η Επιτροπή Τεχνολογίας Σκυροδέματος του Σ.Π.Μ.Ε. αποτελείται από τους:

Α. Σακελλαρίου Δρ. Πολιτικός Μηχανικός (Πρόεδρος Επιτροπής)Χ. Ζέρης Επίκουρος Καθηγητής Ε.Μ.Π. (Αντιπρόεδρος Επιτροπής)Ν. Μαρσέλλος Πολιτικός Μηχανικός, MSc (Γραμματέας Επιτροπής)Χ. Βογιατζής Πολ. Μηχανικός, εκπρόσωπος ΣΕΒΕΣΝ. Ζυγούρης Πολ. Μηχανικός, MScΒ. Μπαρδάκης Δρ. Πολ. ΜηχανικόςΘ. Παναγιωτίδης Πολ. Μηχανικός, εκπρόσω-πος συνδέσμου εταιρειών προσμίκτων Κ. Παπανικολάου Επίκουρη Καθηγήτρια Παν. ΠατρώνΓ. Πιττός Πολ. Μηχανικός, MSc

Πρόσφατα εκδόθηκε και η 3η Τεχνική Οδηγία του Σ.Π.Μ.Ε. η οποία αφορά «Σκυροδέτηση σε συ-νήθεις καιρικές συνθήκες». Η Τεχνική Οδηγία Νο.3, όπως και όλα τα προηγούμενα κείμενα είναι δια-θέσιμη δωρεάν στην ηλεκτρονική διεύθυνση του Σ.Π.Μ.Ε.





Συγκριτική Αξιολόγηση Συστημάτων Εσωτερικής και Εξωτερικής Θερμομόνωσης: Εφαρμογές σε Υφιστάμενα Κτίρια με Έμφαση στις Ελληνικές Κλιματικές Συνθήκες

ΠερίληψηΗ παρουσίαση εστιάζεται στην αξιολόγηση της αποτελεσματι-κότητας διαφορετικών συστημάτων θερμικής μόνωσης (εσω-τερική και εξωτερική μόνωση) για εφαρμογές εξοικονόμησης ενέργειας σε υφιστάμενα κτίρια, με έμφαση στις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν στον Ελληνικό χώρο. Η συγκριτική αξιολόγηση των δύο συστημάτων μόνωσης πραγματοποιείται

με τη χρήση μεθόδων υπολογιστικής προσομοίωσης για δύο διαφορετικές περιπτώσεις, έναν τυπικό τοίχο κατοικίας και ένα τυπικό διαμέρισμα πολυκατοικίας, συνολικού εμβαδού περί-που 100 m2. Ως βάση αναφοράς χρησιμοποιείται ένα τυπικό κτίριο κατοικίας χωρίς θερμική μόνωση, χαρακτηριστικό των κατασκευών πριν από το 1980, οπότε εφαρμόστηκε για πρώτη φορά ο Κανονισμός Θερμομόνωσης Κτιρίων.

Δ. Κολαΐτης, Δ. Κατσουρίνης, Δ. Κοντογεώργος, Ε. Μαλλιωτάκης, Ι. Μανδηλαράς, Μ. ΦούντηΕργαστήριο Ετερογενών Μειγμάτων και Συστημάτων Καύσης, Τομέας Θερμότητας, Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

EΠIΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΔΕΛΤΙΟΣΠΜΕ 15

Συγκριτική Αξιολόγηση Συστημάτων Εσωτερικής και Εξωτερικής Θερμομόνωσης: Εφαρμογές σε Υφιστάμενα Κτίρια με Έμφαση στις Ελληνικές Κλιματικές Συνθήκες

Στην πρώτη περίπτωση, μελετάται η θερμική συμπεριφορά ενός χαρακτηριστικού τοίχου κατοικίας, ο οποίος αποτελείται από διπλή τοιχοποιία τούβλου με εσωτερικό διάκενο αέρα. Οι εναλλακτικές περιπτώσεις μελέτης αφορούν τη διάταξη πλή-ρως αμόνωτου τοίχου, τη διάταξη εσωτερικής μόνωσης και τη διάταξη εξωτερικής μόνωσης. Για τις περιπτώσεις των μο-νωμένων τοίχων, η μόνωση θεωρείται ότι είναι ένα στρώ-μα EPS, πάχους 80 mm. Οι θερμοφυσικές ιδιότητες των δια-φόρων δομικών υλικών λαμβάνονται από τον πρόσφατο Κα-νονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων (ΚΕΝΑΚ). Για την εκτέλεση των υπολογιστικών προσομοιώσεων χρησιμοποι-είται το υπολογιστικό εργαλείο HETRAN, το οποίο έχει ανα-πτυχθεί στο εργαστήριο Ε.Μ.Σ.Κ. και επιτρέπει την μονοδιά-στατη προσομοίωση φαινομένων μεταφοράς θερμότητας και μάζας σε δομικά στοιχεία. Κατά τις προσομοιώσεις θεωρεί-ται ότι η εξωτερική πλευρά του τοίχου εκτίθεται σε περιοδι-κά θερμικά κύματα, τα οποία προσδιορίζονται με χρήση δια-θέσιμων κλιματολογικών δεδομένων για 2 χαρακτηριστικές πόλεις, οι οποίες αντιστοιχούν στις Κλιματικές Ζώνες Β (Αθή-να) και Δ (Κοζάνη). Για τη συγκριτική αξιολόγηση της θερμι-κής συμπεριφοράς του τοίχου γίνεται χρήση δύο χαρακτηρι-στικών μεγεθών, της χρονικής υστέρησης (time lag), η οποία αντιστοιχεί στο χρόνο ο οποίος απαιτείται για τη διάδοση του περιοδικού κύματος θερμοκρασίας από την εξωτερική πλευ-ρά στην εσωτερική και του συντελεστή απώλειας (decrement factor), ο οποίος απεικονίζει τη μείωση του πλάτους ταλάντω-σης του περιοδικού κύματος θερμοκρασίας από την εξωτερι-κή προς την εσωτερική πλευρά του. Η συγκριτική αξιολόγηση των δύο εναλλακτικών συστημά-των μόνωσης πραγματοποιήθηκε επίσης για την περίπτωση ενός διαμερίσματος πολυκατοικίας, με χρήση του υπολογι-στικού πακέτου TRNSYS, το οποίο επιτρέπει την προσομοί-ωση της μεταβατικής θερμικής συμπεριφοράς σύνθετων πο-λυζωνικών θερμικών συστημάτων. Το διαμέρισμα θεωρείται ότι αποτελείται από πέντε δωμάτια και έναν εσωτερικό διά-δρομο. Με στόχο τη διερεύνηση της επίδρασης του συστήμα-τος μόνωσης στις πλευρικές τοιχοποιίες, η οροφή και το δά-πεδο του διαμερίσματος θεωρούνται αδιαβατικές επιφάνει-ες, υπόθεση η οποία αντιστοιχεί σε διαμέρισμα το οποίο βρί-σκεται σε «μεσαίο» όροφο πολυκατοικίας. Επίσης, τα παρά-θυρα θεωρείται ότι διαθέτουν σύγχρονους διπλούς υαλοπί-νακες χαμηλού συντελεστή εκπομπής (low-e) προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η επίδραση τους στα αποτελέσματα. Για

την προσομοίωση των εσωτερικών θερμικών φορτίων και του παρασιτικού αερισμού χρησιμοποιήθηκαν τυπικές τιμές της βιβλιογραφίας. Η θερμική συμπεριφορά του διαμερίσμα-τος εξετάστηκε για τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις, τη δι-άταξη απουσίας μόνωσης, τη διάταξη εσωτερικής μόνωσης και τη διάταξη εξωτερικής μόνωσης. Επίσης, διερευνήθηκε η επίδραση της συμπεριφοράς των ενοίκων (ενεργητική, πα-θητική συμπεριφορά), καθώς και η επίδραση των κλιματικών συνθηκών (Αθήνα, Κοζάνη).


Τα υπολογιστικά αποτελέσματα καταδεικνύουν, όπως αναμε-νόταν, ότι η προσθήκη (εσωτερικής ή εξωτερικής) μόνωσης προκαλεί σημαντική μείωση στο πλάτος των θερμικών ταλα-ντώσεων στην εσωτερική πλευρά του τοίχου, καθώς και στο μέτρο των θερμικών ροών διαμέσου αυτού, γεγονός το οποίο συνεπάγεται μικρότερη κατανάλωση ενέργειας για θέρμαν-ση και κλιματισμό. Στην περίπτωση αυτή, οι παρατηρούμενες διαφορές μεταξύ των συστημάτων εσωτερικής και εξωτερι-κής μόνωσης είναι αμελητέες, καθιστώντας τα δύο συστήμα-τα θερμικά ισοδύναμα, καθώς εμφανίζουν παραπλήσιες τι-μές συντελεστή U και θερμικής μάζας.Με στόχο τη διερεύνηση της πιθανότητας εμφάνισης συμπυ-κνωμάτων, πραγματοποιείται επίσης υπολογιστική προσο-μοίωση της υγρο-θερμικής συμπεριφοράς των εναλλακτι-κών συστημάτων μόνωσης. Στην περίπτωση της Αθήνας, η πιθανότητα εμφάνισης συμπυκνωμάτων είναι παρόμοια και για τα δύο συστήματα. Αντίθετα, στην περίπτωση των κλιμα-τολογικών συνθηκών της Κοζάνης, οι οποίες χαρακτηρίζο-νται, κατά τη χειμερινή περίοδο, από χαμηλές θερμοκρασίες σε συνδυασμό με υψηλή εξωτερική υγρασία, η πιθανότητα εμφάνισης συμπυκνωμάτων στην περίπτωση χρήσης συστή-ματος εσωτερικής μόνωσης είναι υψηλότερη της αντίστοιχης πιθανότητας στην περίπτωση χρήσης συστήματος εξωτερι-κής μόνωσης.

Γενικά, η εξοικονόμηση ενέργειας η οποία επιτυγχάνεται με τη χρήση εσωτερικής ή εξωτερικής μόνωσης, σε σύγκριση με την περίπτωση της αμόνωτης κατοικίας, είναι της τάξης του 25%-65%. Ιδιαίτερα δε ως προς την κατανάλωση ενέργει-ας για θέρμανση, η επιτυγχανόμενη εξοικονόμηση είναι της τάξης του 60%-90%. Η διάταξη εξωτερικής μόνωσης οδηγεί γενικά σε μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας (κατά 4%-9%) σε σχέση με τη διάταξη εσωτερικής μόνωσης.

Στο πλαίσιο της συγκριτικής αξιολόγησης των δύο συστημά-των θερμικής μόνωσης πραγματοποιήθηκε επίσης τεχνο-οικονομική ανάλυση, στην οποία συνυπολογίζονται τα κόστη αγοράς και εγκατάστασης, καθώς και τα ετήσια οφέλη λόγω της επιτυγχανόμενης εξοικονόμησης ενέργειας. Με χρήση τυ-πικών αγοραίων τιμών, η επένδυση για την τοποθέτηση εσω-τερικής μόνωσης υπολογίζεται ότι είναι κατά 50% μικρότερη από την αντίστοιχη επένδυση για την τοποθέτηση εξωτερικής μόνωσης, γεγονός το οποίο αντικατοπτρίζεται και στις υπολο-γιζόμενες τιμές της περιόδου αποπληρωμής, η οποία είναι ση-μαντικά μικρότερη στην περίπτωση της εσωτερικής μόνωσης (6-9 έτη έναντι 8-12 ετών). Όπως αναμένεται, η περίοδος απο-πληρωμής για τη ζώνη Β είναι μεγαλύτερη της περιόδου απο-πληρωμής για τη ζώνη Δ, λόγω των χαμηλότερων θερμοκρα-σιών οι οποίες παρατηρούνται στη δεύτερη περίπτωση.




Ολοκληρωμένο σύστημα ενεργειακής θωράκισης DOMOTHERM

Η ενεργειακή θωράκιση κατοικιών με το σύστημα DOMOTHERM είναι το αποτέλεσμα καινοτομίας και εφαρμοσμένης τεχνογνωσίας, στον χώρο των μεταλ-λικών αυτοφερόμενων θερμομονωτικών πετασμάτων και κατασκευαστικών προφίλ ανοικτής διατομής. Η βασική αρχή με την οποία σχεδιάστηκε το σύστη-μα DOMOTHERM είναι η δέσμευση στην ευελιξία και την υψηλή ποιότητα, ώστε να μπορεί να ικανοποιή-σει και τον πιο απαιτητικό κατασκευαστή. Συγκεκρι-μένα, το ολοκληρωμένο σύστημα ενεργειακής θωρά-κισης DOMOTHERM αποτελείται από τα:A.DOMOLAM PANELSB.DOMOLAM PROFILES

A.DOMOLAM PANELSΗ καινοτομία των πάνελ DOMOLAM βασίζεται στα παρακάτω τεχνικά χαρακτηριστικά:1.Χαμηλός συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας2.Συνδέσεις κρυφής στήριξης3.Μικρός λόγος μηχανικής αντοχής προς ίδιο βάρος4.Βιομηχανική προκατασκευή5.Ποικιλομορφία με φυσική εμφάνιση

1. Χαμηλός συντελεστής θερμικής αγωγιμότηταςΤα πάνελ DOMOLAM παράγονται σε συνεχή γραμμή παρα-γωγής με έγχυση αφρού πολυουρεθάνης (PUR) μεταξύ δύο μεταλλικών ελασμάτων. Η πολυουρεθάνη, σε ποσοστό κλει-στών κυψελών άνω του 95%, αποτελεί το καλύτερο μονωτι-κό υλικό με συντελεστή θερμικής αγωγιμότητας λ=0,022W/mK. Για απαιτήσεις αυξημένης πυραντίστασης τα πάνελ DOMOLAM παράγονται επίσης και με αφρό πολυισοκυνου-

ρίας (PIR) με παρόμοια θερμομονωτικά χαρακτηριστικά. Ένα τόσο ισχυρό μονωτικό έχει ως αποτέλεσμα την άμεση μεί-ωση του κόστους θέρμανσης και συντελεί στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (CO2) που προέρχεται από λέβητες, τζάκια και άλλα μέσα θέρμανσης. Όσον αφορά την ψύξη, τα πάνελ λειτουργούν εξαιρετικά και το καλοκαί-ρι αν αναλογιστεί κανείς ότι είναι το βασικό κατασκευαστικό στοιχείο ψυκτικών θαλάμων, υπερκαλύπτοντας τις οικιακές απαιτήσεις για μόνωση τους θερμούς μήνες.

2. Συνδέσεις κρυφής στήριξηςΤο επόμενο πλεονέκτημα των πάνελ DOMOLAM είναι οι συν-δέσεις τους. Είναι τα μοναδικά πάνελ στην ελληνική αγορά που συνδέονται μεταξύ τους και στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό έλασμα, παρέχοντας άψογη υγρομόνωση και αε-ροστεγανότητα και από τις δύο πλευρές. Οι βίδες που συ-γκρατούν τα πάνελ πάνω στα προφίλ DOMOLAM δεν φαίνο-νται λόγω της αλληλοεπικάλυψης που γίνεται μεταξύ των πά-νελ, με αποτέλεσμα η στήριξη τους είναι μη ορατή. Τέλος, εί-ναι δυνατή η αποσυναρμολόγηση τους και η επαναχρησιμο-ποίηση τους χωρίς πρόβλημα, καθώς οι διατρήσεις δεν επη-ρεάζουν την αισθητική και λειτουργικότητά τους.

3. Μικρός λόγος μηχανικής αντοχής προς ίδιο βάροςΠαρόλο που τα πάνελ DOMOLAM αποτελούν πολύ ελαφρύ δομικό υλικό με ίδιο βάρος 8-10Kg/m2, έχουν πολύ καλές μηχανικές αντοχές. Το χαρακτηριστικό αυτό σε συνδυασμό με τις μηχανικές αντοχές των προφίλ DOMOLAM κάνει εύκο-λη την τοποθέτηση τους σε μεγάλα ανοίγματα χωρίς να χρει-άζονται πολλές στηρίξεις. Αξιοσημείωτη είναι και η καλή συ-μπεριφορά του συστήματος σε περίπτωση σεισμού παρέχο-



ντας ασφάλεια από κατακρημνίσεις. Επίσης, το μικρό τους βάρος βοηθά στην εύκολη και γρήγορη τοποθέτηση απαιτώ-ντας λίγα εργατικά και συμβατικό εξοπλισμό.

4. Βιομηχανική προκατασκευήΤα πάνελ DOMOLAM είναι βιομηχανικά προκατασκευασμέ-να. Αυτό το χαρακτηριστικό τους, μειώνει κατά πολύ τον χρό-νο κατασκευής, ενώ παρέχει τη μέγιστη ακρίβεια διαστάσε-ων με την ελάχιστη σπατάλη υλικών. Η ποιότητα κάθε κατα-σκευής είναι απόλυτα διασφαλισμένη, αφού τα προϊόντα πα-ράγονται σύμφωνα με όλες τις απαιτούμενες προδιαγραφές στο εργοστάσιο και απλά τοποθετούνται στο χώρο του έργου, περιορίζοντας τις συνέπειες κακοτεχνιών. Συνεπώς τα έξοδα συντήρησης των συγκεκριμένων δομικών υλικών και γενικά της κατασκευής είναι μηδενικά και αυτό εξασφαλίζεται από την άριστη ποιότητα των εξωτερικών και εσωτερικών ελα-σμάτων των πάνελ DOMOLAM.

5. Ποικιλομορφία με φυσική εμφάνισηΑυτό που κάνει τα πάνελ DOMOLAM ξεχωριστά είναι η ποικι-λομορφία τους. Στη διάθεση των κατασκευαστών βρίσκονται δύο διαφορετικοί τύποι πάνελ τοίχου: ένας με επίπεδη επι-φάνεια και σκοτίες ανά 500mm και ένας με επιφάνεια τού-βλου, όλοι σε φυσικές ματ αποχρώσεις. Επίσης παρέχονται λύσεις για την κάλυψη της στέγης με τα καινοτόμα αρθρωτά

πάνελ ρωμαϊκών κεραμιδιών. Τα πάνελ τοίχου παράγονται σε έξι διαφορετικά πάχη: 30,40,50,60,80 και 100mm ανάλογα με τις απαιτήσεις θερμομόνωσης, ενώ τα πάνελ οροφής σε δύο, με μέσο πάχος: 50 και 60mm. Συμπληρωματικά για πιο μοντέρνες κατασκευές μπορούν να χρησιμοποιηθούν και τα βιομηχανικά πάνελ DOMOLAM τα οποία παράγονται σε μεγαλύτερη ποικιλία χρωμάτων και σχεδίων, τόσο για την κάλυψη τοίχων όσο και οροφών. Οι αρ-χιτεκτονικές διατομές και τα αρμοκάλυπτρα DOMOLAM συ-μπληρώνουν το όλο σύστημα και εξασφαλίζουν λειτουργικό-τητα και στεγανοποίηση των ακμών του κτιρίου, ενώ προσδί-δουν καλαισθησία και ιδιαίτερο χαρακτήρα στην κατασκευή. Με την απίστευτη λοιπόν ποικιλομορφία τους και την υψηλή αισθητική τους, τα προϊόντα DOMOLAM μπορούν να αποδώ-σουν την πιστότητα παραδοσιακού χαρακτήρα, ενώ συγχρό-νως μπορούν να ικανοποιήσουν και τις πιο μοντέρνες αρχι-τεκτονικές επιλογές.

Β. DOMOLAM PROFILESΗ ευελιξία και η ευκολία κατεργασίας των ανοικτών προ-φίλ DOMOLAM καθιστά εφικτή την κατασκευή πλαισίων και ζευκτών με στοιχειώδη μέσα και εξοπλισμό, για την στήριξη των διαφόρων υλικών κάλυψης (λαμαρινών, πάνελ κ.τ.λ.). Τα ανοικτά προφίλ παράγονται από γαλβανισμένο χάλυβα υψηλής αντοχής S280 ή ανώτερο σε πάχη 0,75-1,5mm και


διαστάσεις 50x50mm, 50x60mm, 60x60mm και 60x75mm και μήκη 3 και 6m. Τα διαμήκη κανάλια επιτρέπουν την βύ-θιση του κεφαλιού της αυτοδιατρητικής, ψιλόπασης βίδας Φ 5,5x25mm, αλλά και διευκολύνουν τη μεταφορά των δυνά-μεων μεταξύ των πλαισίων. Το προφίλ μπορεί να συνεχιστεί κατά μήκος με «μανίκι» του ιδίου, που εξασφαλίζει την συνέ-χεια της διατομής, αλλά και να διαμορφώσει κλειστή διατομή εάν συνδυαστεί με τον εαυτό του. Η παραγωγή του δε από γαλβανισμένο χάλυβα και η απουσία συγκολλήσεων, καθι-στά την βαφή περιττή. Η χρήση απλών εργαλείων για την κα-τεργασία (τροχός κοπής και βιδολόγος) και η πολυχρηστικό-τητα των προφίλ, τα καθιστούν ελκυστικά για χρήση και από εμπειροτέχνες ή ιδιώτες που «πιάνουν τα χέρια τους».

Η εταιρίαΗ παράγωγη του συστήματος DOMOTHERM γίνεται από την εταιρία ΠΑΓΟΥΝΗ ΑΕ, η οποία αποτελεί μία από τις πρω-τοπόρες και δυναμικότερες εταιρίες στον χώρο εμπορίας και παραγωγής μεταλλικών προϊόντων και θερμομονωτι-κών πετασμάτων πολυουρεθάνης, με ιστορία 60 χρόνων στο χώρο κατεργασίας μετάλλου. Η εταιρία διαθέτει υπερ-σύγχρονες εγκαταστάσεις στην περιοχή της Ιωνιάς και της ΒΙ.ΠΕ Σίνδου στη Θεσσαλονίκη, όπου στεγάζει τις δραστη-ριότητές της σε δύο χώρους συνολικής έκτασης 45.000 m2. Τα πάνελ DOMOLAM παράγονται στη συνεχή γραμμή παρα-γωγής πάνελ στο εργοστάσιο της Σίνδου με τις αυστηρότε-ρες προδιαγραφές ποιότητας ενώ τα προφίλ στο καθετοποι-ημένο κέντρο επεξεργασίας μετάλλων της Ιωνίας. Ο σεβασμός στον Πελάτη και η αφοσίωση στην Ποιότητα έχουν οδηγήσει την ΠΑΓΟΥΝΗ ΑΕ στην εφαρμογή της Ευ-ρωπαϊκής Οδηγίας για τα δομικά υλικά 89/106/ECC και των πρότυπων ΕΝ 14509 και EN 14782, παρέχοντας τη σήμαν-ση CE στα προϊόντα της σύμφωνα με όλες τις απαιτούμενες ευρωπαϊκές συμμορφώσεις. Παράλληλα, στα δύο εργοστά-σια εφαρμόζεται σύστημα Factory Production Control βασι-σμένο σε τρείς πυλώνες: άριστες πρώτες ύλες και μηχανολογικός εξοπλισμός, σα-φείς παραγωγικές διαδικασίες και οδη-γίες εργασίας, ποιοτικοί έλεγχοι παρα-γωγής και τελικού προϊόντος. Τέλος, η εταιρία έχοντας στις αξίες της την Συνε-χή Βελτίωση, λειτουργεί με Σύστημα Δι-αχείρισης Ποιότητας ISO 9001:2008 καλύ-πτοντας όλο το φάσμα των επιχειρησια-κών διαδικασιών της. Επίσης, έχοντας ανεπτυγμένη συνείδη-ση προς το περιβάλλον η εταιρία έχει εγκαταστήσει συστήματα εξοικονόμησης ενεργείας και περιβαλλοντικής διαχείρι-

σης, ενώ όλα τα παραγόμενα προϊόντα είναι ανακυκλώσιμα και φιλικά προς το περιβάλλον.Το σημαντικότερο όμως κεφάλαιο για την ΠΑΓΟΥΝΗ ΑΕ εί-ναι οι άνθρωποί της. Για το λόγο αυτό, η εταιρία επενδύει συνεχώς στο ανθρώπινο δυναμικό της, ώστε όλα τα τμήμα-τα να είναι στελεχωμένα με το πλέον εξειδικευμένο και κα-ταρτισμένο προσωπικό. Αναγνωρίζοντας εξάλλου τη σημα-σία και την αναγκαιότητα της έρευνας και ανάπτυξης, έχει οργανώσει ειδικό τμήμα το οποίο μελετά, σχεδιάζει και κα-τασκευάζει νέα καινοτόμα προϊόντα και παραγωγικό εξο-πλισμό. Παράλληλα είναι στη διάθεση των πελατών της για την παροχή λύσεων στις εξατομικευμένες ανάγκες τους και τη διερεύνηση κάθε πρότασης που αναβαθμίζει της παρα-γωγικές δυνατότητές της.





Κατασκευή Παθητικών Κτιρίων με Θερμομονωτικά Υλικά κατασκευασμένα από NEOPOR & PERIPOR της BASF και ενεργειακή μελέτη αυτών από το Passive House InstituteΡιζάκος ΚωνσταντίνοςΜηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ – Manchester Business School MBAΓ.Κ. ΡΙΖΑΚΟΣ ΑΒΕΤΕ

1. ΕισαγωγήΗ μελέτη «Κατασκευή παθητικών κτιρίων με θερμομονωτικά υλικά κατασκευασμένα από τις α’ ύλες Neopor και Peripor της BASF» αποτελεί κομμάτι μιας πολύ μεγαλύτερης μελέ-της που έγινε για λογαριασμό της BASF από το Ινστιτούτο Πα-θητικών Κτιρίων του Ντάρμσταντ, Γερμανίας. Η αρχική μελέ-τη έγινε για πόλεις σε όλη την Ευρώπη και βόρεια αλλά και νότια των άλπεων και με περισσότερα υλικά, θερμομονωτι-κά, αλλά και υλικά αλλαγής φάσης που αυξάνουν τη θερμο-χωρητικότητα των δομικών στοιχείων. Το σύνολο της μελέ-της είναι διαθέσιμο στην Αγγλική γλώσσα στην ιστοσελίδα της BASF www.energyefficiency.basf.com.Για τις ανάγκες της Ελλάδας χρησιμοποιήθηκαν τα στοιχεία εκείνα που αφορούν τις Ελληνικές πόλεις και τα υλικά που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή στη χώρα μας. Δόθηκε επίσης μεγαλύτερη έμφαση στις κατασκευαστικές λύσεις που απαι-τούνται για την κατασκευή τέτοιων κτιρίων, μια τεχνολογία αρκετά καινούργια για τη χώρα μας.Η μελέτη περιλαμβάνει μια ανάλυση του θεσμικού πλαισίου που ισχύει στη χώρα μας, κάποια στοιχεία για την ΒΑSF και το Ινστιτούτο ΠαθητικώνΚτιρίων (Passive House Institute – PHI), την μεθοδολογία που ακολουθήθηκε και τα αποτελέσματα της μελέτης. Ένα

πολύ σημαντικό κομμάτι είναι η ανάλυση των κατασκευαστι-κών λύσεων για την υλοποίηση ενός τέτοιου κτιρίου και τέ-λος μια ανάλυση των θερμομονωτικών υλικών που χρησι-μοποιήθηκαν.

2. Θεσμικό πλαίσιοΈως το 1979 τα περισσότερα κτίρια ήταν αμόνωτα αφού δεν υπήρχε κανονισμός θερμομόνωσης σε ισχύ. Η κατανάλωση τους ήταν πάνω από 150kWh ανά τετραγωνικό μέτρο κατοι-κήσιμης επιφάνειας το χρόνο. Δηλαδή για ένα σπίτι 100m2 κατοικήσιμης επιφάνειας, απαιτούνταν 15.000kWh ενέργειας το χρόνο, σε λίτρα πετρελαίου περίπου 1.500 λίτρα το χρόνο. Από το 1979 που ίσχυσε ο 1ος Κανονισμός Θερμομόνωσης, ο οποίος στην ουσία άρχισε να εφαρμόζεται ελλειπώς από το 1990 και μετά, οδήγησε σε κτίρια τα οποία ήταν πλημμελώς θερμομονωμένα με μια κατανάλωση της τάξεως των 80 έως 100 kWh ανά τετραγωνικό μέτρο το χρόνο. Από την 1η Οκτω-βρίου του 2010 ισχύει ο νέος κανονισμός θερμομόνωσης ο ΚΕΝΑΚ, Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων, απο-τέλεσμα της οδηγίας EPBD 2002/91, ο οποίος οδηγεί σε κτί-ρια με κατανάλωση ενέργειας από 50 έως 80kWh ανά τετρα-γωνικό μέτρο το χρόνο. Έχει ήδη δημιουργηθεί η νέα ευρω-παϊκή οδηγία 2010/31/EK η ΕPBD 2 η οποία έχει ενσωματω-θεί στην Ελληνική νομοθεσία και η οποία θα επιβάλει ενερ-


Κατασκευή Παθητικών Κτιρίων με Θερμομονωτικά Υλικά κατασκευασμένα από NEOPOR & PERIPOR της BASF και ενεργειακή μελέτη αυτών από το Passive House InstituteΡιζάκος ΚωνσταντίνοςΜηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ – Manchester Business School MBAΓ.Κ. ΡΙΖΑΚΟΣ ΑΒΕΤΕ

γειακά αυτόνομα νέα κτίρια από το 2019 και υπάρχοντα δη-μόσια από το 2018, τα οποία θα πρέπει να έχουν κατανάλω-ση κάτω από 15kWh ανά τετραγωνικό μέτρο το χρόνο, δηλα-δή για 100m2, 1.500kWh ή 150 λίτρα πετρελαίου το χρόνο. Σε δέκα χρόνια αυτό θα είναι γεγονός και για αυτό πρέπει ήδη να προσαρμοζόμαστε στις νέες συνθήκες και σταδιακά να μειώ-νουμε τις ενεργειακές καταναλώσεις των κτιρίων έτσι ώστε να φτάσουμε από μέσο όρο τις 65kwh/m2 στις 15.

3. Σύνταξη & Χρηματοδότηση της μελέτηςΗ αρχική μελέτη χρηματοδοτήθηκε από την εταιρεία BASF και υλοποιήθηκε από το Passive House Institute που είναι στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας. Έγινε ανάλυση της επίδρασης της θερμομόνωσης στο ίδιο κτίριο σε διαφορετικές πόλεις της Ευρώπης, μεταξύ αυτών η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη. Χρησι-μοποιήθηκαν θερμομονωτικά υλικά παραγόμενα από πρώ-τες ύλες της BASF, το Neopor και το Peripor.Η BASF, είναι γερμανικός κολοσσός χημικών και πλαστικών, με πωλήσεις το 2009 51 δις Ευρώ καιι 105.000 εργαζομένους. Το 1951 ανακαλύπτει και πατεντάρει το Διογκωμένο Πολυ-στυρένιο (Expanded Polystyrene - EPS), από πολυμερισμό του στυρενίου και προσθήκη πεντανίου ως διογκωτικό μέσο με την εμπορική ονομασία Styropor. Το EPS έχει κυριαρχή-σει σε όλο τον κόσμο σε εφαρμογές Μόνωσης, Δόμησης, Δι-ακόσμησης και Συσκευασίας εξαιτίας της πολυποικιλότητάς του και των εξαιρετικών μηχανικών του και θερμομονωτι-κών του ιδιοτήτων σε σχέση με το πολύ μικρό βάρος του. Το 1994 ανακαλύπτει και πατεντάρει το γραφιτούχο διογκωμέ-νο πολυστυρένιο το Neopor, το οποίο απευθύνεται κυρίως στον κλάδο των κατασκευών και μπορεί να επιτύχει βασιζό-μενο στα πλεονεκτήματα του EPS ακόμη χαμηλότερη θερμι-κή αγωγιμότητα με μικρότερο βάρος, τα οποία σε συνδυασμό με την κατά 100% δυνατότητα ανακύκλωσης το καθιστούν ως ένα εξαιρετικό οικολογικό θερμομονωτικό προιόν.

4. Παθητικό κτίριοΤο παθητικό κτίριο εμπνεύστηκαν το 1990, μέσα από τη δι-πλωματική τους εργασία με τίτλο «Ένα σπίτι χωρίς θέρμαν-

ση», δύο οραματιστές ο Bo Andersen και ο Wolfgang Feist. Εκτός από τη μεγιστοποίηση της εξοικονόμησης ενέργειας αποτελεί ένα σπίτι με εξαιρετική θερμική άνεση και μικροκλί-μα. Η ενεργειακή επένδυση σε θέρμανση και δροσισμό είναι κάτω από 15kWh/m2 το χρόνο, το μέγιστο U Value των αδι-αφανών δομικών στοιχείων είναι έως 0,15 W/m2K και των διαφανών δομικών στοιχείων κάτω από 0,8 W/m2K. Για να φτάσουμε στο παθητικό κτίριο πρέπει να ελαχιστοποιήσου-με τις θερμογέφυρες σε όλα τα δομικά στοιχεία και απαιτείται πάρα πολύ μεγάλη αεροστεγανότητα με πολύ μικρή εναλλα-γή αέρα εσωτερικά του χώρου, συνήθως με χρήση μηχανι-κού εξαερισμού και εναλλάκτη με ανάκτηση θερμότητας. Για το δροσισμό μπορεί να χρησιμοποιηθεί γεωθερμικός εναλ-λάκτης για τη μείωση της θερμοκρασίας στον εισερχόμε-νο αέρα. Ένα παθητι-κό κτίριο έχει εξαιρε-τική ποιότητα εσωτε-ρικού αέρα η οποία αποδεδειγμένα βελ-τιώνει την εργασία, την αυτοσυγκέντρωση και την υγιεινή. Είναι πάρα πολύ σημαντικό επομένως να εφαρ-μόζεται σε κτίρια σχο-λείων, πανεπιστημίων και χώρους εκπαίδευ-σης γενικότερα.

Σε ένα κτίριο (φωτ.1) το 40 έως 45% των απωλειών είναι από τα αδιαφανή δομι-κά στοιχεία, από τους τοίχους, τη στέγη, το δώμα, την pilotis. Άλλο ένα 20 έως 25% είναι απώλειες από τα διαφανή στοιχεία δηλαδή παράθυρα, πόρτες, 10 με 20% ακόμη από αερισμό και 20 έως 35% από συσκευές που παράγουν ζεστό νερό χρήσης, φωτισμό, κουζίνες κλπ. Επομένως 60 έως 70% συνολικά εί-ναι απώλειες από τα δομικά στοιχεία οιοποίες πρέπει να ελαχιστοποιηθούν. Η στρατηγική σχεδια-



σμού παθητικών κτιρίων επιτάσσει σαν πρώτο στά-διο την ελαχιστο-ποίηση της ενερ-γειακής απαίτησης για θέρμανση και δροσισμό μέσω της θερμομόνω-σης (φωτ.2) χρησι-μοποιώντας μεγά-λα πάχη θερμομο-νωτικών υλικών, σύγχρονα θερμο-μονωτικά πλαί-

σια και υαλοπίνακες, μείωση των θερμογεφυρών και χρή-ση των αρχών της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής. Σε επόμενο στάδιο έρχεται η αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέρ-γειας και εφόσον παραμένει η απαίτηση για ορυκτά καύσιμα μετά τα πρώτα δύο στάδια τότε πρεπει να επιλέγονται τα κα-θαρότερα από αυτά.O μελετητής καλείται επομένως να παραλάβει ένα κτίριο το οποίο έχει κατανάλωση ενέργειας περίπου 75kWh/m2 το χρόνο, όσο προκύπτει με τη χρήση του ΚΕΝΑΚ σήμερα και να μειώσει αυτή την κατανάλωση ενέργειας κατά 80%, περίπου στις 15kWh/m2 το χρόνο. Οι 15kWh/m2 το χρόνο που απο-μένουν πρέπει να καλυφθούν από ανανεώσιμες πηγές ενέρ-γειας. Άρα αυτό το κτίριο στην ουσία δεν καταναλώνει ενέρ-γεια από ορυκτά καύσιμα αλλά χρησιμοποιεί για να καλύψειτις ανάγκες του σε ενέργεια ανανεώσιμες πηγές όπως η ηλι-ακή, η αιολική και η γεωθερμική ενέργεια. Αυτό το κτίριο ονομάζεται παθητικό κτίριο ή αλλιώς net zero energy house.

5. ΜεθοδολογίαΟι υπολογισμοί έγιναν με βάση το λογισμικό δυναμικής προ-σομοίωσης DYNBIL του PHI. To κτίριο υπό μελέτη είναι μια διόροφη μονοκατοικία με 120m2 συνολικής επιφάνειας σε συνεχές σύστημα δόμησης χωρίς εξώστες και με μη θερ-μαινόμενο υπόγειο το οποίο τοποθετήθηκε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη με τον ίδιο προσανατολισμό. Οι εξωτερικές τοιχοποιίες και η στέγη είναι κατασκευασμένα με βαριά κα-τασκευή από οπλισμένο σκυρόδεμα και μονή τοιχοποιία με τουβλίνα 35 cm πάχους. Τα παράθυρα και οι μπαλκονόπορ-τες είναι ανοιγόμενου τύπου και έχουν πατζούρια κλειστά το καλοκαίρι κατά τις μεσημεριανές ώρες. Η κεκλιμένη στέγη είναι αεριζόμενη καθώς ο αερισμός είναι σημαντικότατος στη χώρα μας όπου παρατηρούνται πολύ υψηλές θερμοκρασίες στη στέγη κατά το καλοκαίρι και με τον αερισμό ένα σημαντι-κό ποσοστό αυτής της θερμότητας απάγεται (φωτ.3).

Στο συγκεκριμένο κτίριο εφαρμόστηκαν 4 διαφορετικοί τύποι κτιριακών χαρακτηριστικών με βασικές διαφοροποιήσεις στο πάχος της θερμομόνωσης και των κουφωμάτων. Τα Ελάχι-στα κτιριακά χαρακτηριστικά δεν περιλαμβάνουν θερμομό-νωση, έχουν μονούς υαλοπίνακες και πολύ μικρή αεροστε-γανότητα με φυσικό αερισμό. Τα Μέτρια κτιριακά χαρακτηρι-στικά έχουν θερμομόνωση 6cm στη στέγη και 4cm στις τοι-χοποιίες από Neopor, 2cm στα περιμετρικά υπόγεια τοιχεία από Peripor και αμόνωτο δάπεδο. Οι υαλοπίνακες είναι μο-νοί όπως και στην 1η περίπτωση και υπάρχει μηχανικός εξα-ερισμός. Τα Καλά κτιριακά χαρακτηριστικά έχουν θερμομό-νωση 12cm στη στέγη και 10cm στις τοιχοποιίες από Neopor, 4cm στα περιμετρικά υπόγεια τοιχεία από Peripor και αμό-νωτο δάπεδο. Οι υαλοπίνακες είναι διπλοί με πιο χοντρό ξύ-λινο προφιλ κουφώματος και υπάρχει μηχανικός εξαερισμός. Τα Βέλτιστα κτιριακά χαρακτηριστικά έχουν θερμομόνωση 22cm στη στέγη και 15cm στις τοιχοποιίες από Neopor, 6cm στα περιμετρικά υπόγεια τοιχεία από Peripor και αμόνωτο δάπεδο. Οι υαλοπίνακες είναι διπλοί χαμηλής εκπομπής με αέριο και με ξύλινο προφιλ κουφώματος 68mm και υπάρχει μηχανικός εξαερισμός με εναλλάκτη με ανάκτηση θερμότη-τας 85%. Είναι σημαντικό να επισημάνθει ότι η μη χρήση θερ-μομόνωσης στο δάπεδο λειτουργεί ευεργετικά το καλοκαίρι για το δροσισμό αφού έτσι αποφέυγεται η υπερθέρμανση. Τα τέσσερα αυτά κτιριακά χαρακτηριστικά οδηγούν σε συντελε-στές θερμοπερατότητας U που περιλαμβάνονται στον Πινακα 1. Με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά γίναν 4 μελέτες για κάθε κτίριο για κάθε ένα από τα 4 κτιριακά χαρακτηριστικά σε κάθε



μία από τις 2 πόλεις, Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Υπολογίστη-καν η ετήσια ζήτηση θερμότητας για θέρμανση στους 20 βαθ-μούς κελσίου, από αυτή υπολογίστηκε η απαίτηση σε καύσι-μο, το ίδιο έγινε και για το δροσισμό σε 25οC με την υπόθε-ση ότι χρησιμοποιείται μια τυπική μονάδα split και από αυτά υπολογίστηκε η πρωτογενής ενέργεια για θέρμανση και δρο-σισμό και οι εκπομπές CO2.H μελέτη επεκτάθηκε σε υπολογισμούς χωρίς τη χρήση δρο-σισμού για να αναδείξει τη διαφορά στις θερμοκρασίες το κα-λοκαίρι με τα διαφορετικά κτιριακά χαρακτηριστικά. Υπολο-γίστηκε το ημερήσιο ποσοστό ωρών με θερμοκρασίες άνω των 28οC χωρίς δροσισμό και η μέση μέγιστη ωριαία θερμο-κρασία οποιουδήποτε δωματίου επίσης χωρίς δροσισμό. Συ-νήθως αυτή η θερμοκρασία εμφανιζόταν στα νότια δωμάτια κάτω από τη στέγη.

6. Αποτελέσματα

Τα αποτελέσματα της μελέτης για την Αθήνα δείχνουν ότι ένα κτίριο με τα ελάχιστα κτιριακά χαρακτηρηστικά, δηλαδή χω-ρίς θερμομόνωση, έχει κατανάλωση της τάξης των 95kWh/m2 το χρόνο για θέρμανση και δροσισμό, η οποία με τα καλά χαρακτηριστικά πέφτει κατά 75% στις 25kwh/m2 το χρόνο πε-ρίπου στην κατηγορία Α βάσει ΚΕΝΑΚ και με τα πολύ καλά χαρακτηριστικά στην κατηγορία Α+ με μια κατανάλωση της τάξης των 12kwh/m2 το χρόνο (φωτ.4). Πλέον δεν υπάρχει ανάγκη συστήματος θέρμανσης στα πολύ καλά κτιριακά χ ρα-κτηριστικά και οι εκπομπές CO2 πέφτουν από τα 25gr/m2 το χρόνο, μόλις σε 5. Μπορεί με μια αντλία θερμότητας να εξυ-πηρετηθεί και η θέρμανση καιο δροσισμός. Αν επαναληφθεί η μελέτη χωρίς σύστημα δροσισμού του κτιρίου τότε σε ένααμόνωτο κτίριο θα είχαμε κατά έξι ώρες την ημέρα θερμο-κρασία 34οC, (φωτ.5) στο νότιο δωμάτιο κάτω από τη στέγη ενώ με τα καλά κτιριακά χαρακτηριστικά αυτό θα έπεφτε σε 4,3 ώρες την ημέρα στους 30 βαθμούς και με τα πολύ καλά στις 3,5 ώρες την ημέρα με μέγιστη θερμοκρασία 28 βαθ-μούς, άρα στην ουσία και ο δροσισμός που απαιτείται είναι ελάχιστος. Η απόσβεση του κόστους της θερμομόνωσης έρ-χεται στα 7,8 χρόνια για τα καλά κτιριακά χαρακτηριστικά.

Στη Θεσσαλονίκη το ίδιο κτίριο αν ήταν αμόνωτο θα είχε 135 kWh/m2 το χρόνο κατανάλωση ενέργειας και με τα μέτρια κτιριακά χαρακτηριστικά θα οδηγούταν στις 75 kWh/m2 το χρόνο και με τα πολύ καλά σε μια κατανάλωση της τάξης των 20 kWh/m2 το χρόνο και πάλι χωρίς ανάγκη συστήμα-τος θέρμανσης (φωτ.6). Οι θερμοκρασίες χωρίς δροσισμό στη Θεσσαλονίκη θα ήταν ακόμη χαμηλότερες από ότι στην Αθή-να. Το αμόνωτο κτίριο έχει για τρεις ώρες την ημέρα μέγιστηθερμοκρασία 28 βαθμούς και με πολύ καλά κτιριακά χαρα-κτηριστικά, με πολύ καλή θερμομόνωση κατά μόνο 45 λεπτά την ημέρα η μέγιστη θερμοκρασία θα είναι 25οC στο νότιο δωμάτιο κάτω από τη στέγη. Η απόσβεση της θερμομόνω-σης έρχεται σε 5,9 χρόνια. Το κτίριο με τα πολύ καλά κτιριακάχαρακτηριστικά και στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη αποτε-λεί παθητικό κτίριο και αρκεί μικρή και οικονομικά προσιτή χρήση ΑΠΕ για την κάλυψη των αναγκών του.





7. Κατασκευαστικές λύσειςΟι κατασκευαστικές λύσεις που πρέπει να χρησιμοποι-ηθούν για την κατασκευή ενός παθητικού κτιρίου εί-ναι σημαντικές και απαιτούν σύγχρονα υλικά και εκπαι-δευμένους τεχνίτες και επι-βλέποντες μηχανικούς. Οι λεπτομέρειες είναι πολλές στις οποίες η προσοχή του μελε-τητή κατ’ αρχήν πρέπει να εστιάσει. Οι τοιχοποιίες κατ’ αρχήν πρέπει να γίνουν αποκλειστικά με εξωτερική θερμομόνωση, με Neopor στη συγκεκριμένη μελέτη, για να αποφευχθούν τελείως οι θερμογέφυρες (φωτ.7). Στο δώμα αν έχει στηθαίο πρέπει να επενδυθεί περιμετρικά με εξωτερική θερμομόνω-ση με Neopor. Το δώμα μπορεί να έχει συμβατική θερμομό-νωση με κλίσεις από το Neopor, και στεγανωτική μεμβρά-νη που θα το καλύπτει ή αντεστραμμένη θερμομόνωση με Peripor (φωτ.8, Μη βατό αντεστραμμένο δώμα) πάνω από τη στεγανωτική στρώση η οποία ακολουθεί τις κλίσεις που δί-νονται με τη χρήση ελαφροσκυροδέματος με κόκκους EPS. Αν πρόκειται για στέγη πρέπει να είναι αεριζόμενη με θερμο-μόνωση από Neopor (φωτ.8) και πάνω από τη θερμομόνω-ση μία διαπνέουσα μεμβράνη για τη στεγάνωση (φωτ.8). Τα περιμετρικά τοιχία από 30cm πάνω από το έδαφος μέχρι και τα θεμέλια θερμομονώνονται επίσης με Peripor σαν συνέ-χεια του συστήματος εξωτερικής θερμομόνωσης. Οι σημεια-κές θερμογέφυρες των βυσμάτων πρέπει να καλύπτονται με κυλίνδρους από Neopor για να εξαλείφονται.Τα στηθαία και οι εξώ-στες επιβα-ρύνουν ση-μαντικά ένα κτίριο διότι λειτουργούν σαν πτερύ-για απαγωγής της θερμότητας από το εσωτερικό το χειμώ-να και το αντίθετο το καλοκαίρι. Από μελέτες και μετρήσεις αποδεικνύεται ότι ένα τρέχων μέτρο μπαλκονιού σε αμόνω-το κτίριο ισοδυναμεί σε απώλειες 3,5m2 τοιχοποιίας. Αν γί-νει εξωτερική θερμομόνω-ση στο κτίριο, αλλά όχι στο μπαλκόνι, τα 3,5m2 ισοδυ-ναμίας μειώνονται σε 0,5m2 (φωτ.9). Αν μονωθεί περιμε-τρικά το μπαλκόνι και από τις 5 πλευρές τότε μειώνεται ακόμη περισσότερο η ισοδυ-

ναμία σε 0,15m2 τοιχοποιίας. Μόνο αν απομονώσουμε τελεί-ως το μπαλκόνι από την υπόλοιπη κατασκευή με ειδικά στοι-χεία θερμοδιακοπής με Neopor, εξαλείφουμε τελείως την θερμο-γέφυρα.Tα ειδικά τεμάχια ISOKORB παρά-γονται κατά παραγγελία με βάση τη στατική μελέτη και διακόπτουν το σκυρόδεμα και προσθέτοντας μόνο οπλισμό σύνδεσης για τη συγκράτηση του μπαλκονιού (φωτ.10). Από την πάνω και κάτω πλευρα του ISOKORB συ-νεχίζεται η στρώση εξωτερικής θερμομόνωσης.Θερμοδιακοπή πρέπει να γίνεται και στις τσιμεντοκονίες των δαπέδων από πόρτες και μπαλκονόπορτες ώστε να αντιμε-τωπίζεται και αυτή η θερμογέφυρα (φωτ.11). Αυτό γίνεται με ένα ειδικό τεμάχιο από Neopor στο οποίο εδράζεται πάνω το κούφωμα της μπαλκονόπορτας ή η ποδιά της πόρτας και απομονώνει την εσωτερική από την εξωτερική τσιμεντοκο-νία του δαπέδου.Η στέγη αποτελεί πολύ σημα-ντικό κομμάτι των απωλειών και τα πάχη θερμομόνωσης πρέπει να είναι πάντα μεγαλύ-τερα από τα υπόλοιπα δομικά στοιχεία. Η συναρμογή της τοι-χοποιίας με τη στέγη είναι ση-μαντική για να αποφευχθούν τυχόν θερμογέφυρες. Η στέ-γη πρέπει να είναι αεριζόμε-νη (φωτ.12) με τη στρώση αε-ρισμού επάνω από τη θερμο-μονωτική και τη στεγανωτική μεμβράνη.Τεγίδες βιδώνονται επάνω από τη θερμομονωτική στρώ-ση του Neopor με βίδες που αγκυρώνουν στους αμείβοντες της στέγης και οι επιτεγίδες καρφώνονται πάνω στις τεγίδες στην απόσταση των κεραμιδιών ανάλογα με τον τύπο τους. Οπές αερισμού απαιτούνται βάσει υπολογισμού στον κορφιά και στη βάση της στέγης για τη σωστή λειτουργία της στρώ-σης αερισμού.Σε κτίριο με εξωτερική θερμομόνωση το κούφωμα στερεώ-νεται στην άκρη του τοίχου προς τα έξω και η θερμομόνω-ση επικαλύπτει το κούφωμα κατά τουλάχιστον δύο πόντους όπως βλέπετε, (φωτ.13) ούτως ώστε να μην υπάρχει θερμο-γέφυρα. Αν η μελέτη του κτιρίου απαιτεί ρολά ή στόρια είναι πολύ σημαντικό να απομονωθούν αυτές οι θερμογέφυρες οι οποίες είναι πολύ σημαντικές με ειδικά θερμομονωτικά κου-τιά από Neopor. Στην φωτογραφία 14 μπορείτε να δείτε δια-φόρους τύπους κουτιών για ρολά ή για στόρια.



Η εξάλειψη των θερμογε-φυρων σε ένα παθητικό κτί-ριο είναι ακόμη πιο σημαντι-κή από ότι σε ένα συμβατικό διότι τα μεγάλα πάχη θερμο-μόνωσης αν γειτνιάζουν με σημαντικές θερμογέφυρες αποτελούν σημεία συμπύ-κνωσης υδρατμών και εμ-φάνισης μούχλας πέρα από την επιδείνωση της θερμικής άνεσης που προκαλούν στο εσωτερικό του κτιρίου.Κλείνοντας το κομμάτι των κατασκευαστικκών λύσε-ων σημαντικότατο κομμά-τι για τη μείωση της κατανά-λωσης ενέργειας είναι η αε-ροστεγανότητα η οποία επι-βάλλει κλειστά τα κουφώμα-τα συνεχώς για χρήση αερι-σμού. Το ρόλο του αερισμού αναλαμβάνει μηχανικός εξα-ερισμός με εναλλάκτη ανά-κτησης θερμότητας κατά 85% (φωτ.15). Συνήθως γίνεται μια κατασκευή με ψευδο-ροφές στις οποίες κρύβονται κανάλια αερισμού τα οποία ανανεώνουν ανά τακτά χρο-νικά διαστήματα τον αέρα στο χώρο απολύτως ελεγχό-μενα. Μάλιστα παίρνουν τον

αέρα από το εσωτερικό του κτιρίου και τον ανανεώνουν με νωπό από το περιβάλλον, αλλά εκμεταλλεύονται μέσω του εναλλάκτη το 85% της ενέργειας που αποβάλλουν. Τον χει-μώνα ο ζεστός αέρας που εξάγεται προθερμαίνει τον νωπό μου βάζει στο εσωτερικό και το καλοκαίρι δροσίζει τον ζε-στό νωπό αέρα που βάζει μέσα. Το σύστημα αυτό συνδυάζε-ται και με γεωθερμικούς εναλλάκτες για ακόμη χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας.

8. Neopor & PeriporΤα Neopor & Peripor αποτελούν α’ ύλες της BASF τις οποίες χρησιμοποιούν εξουσιοδοτημένοι παραγωγοί θερμομονω-τικών πλακών ανά τον κόσμο. Τα θερμομονωτικά προιόντα από Neopor και Peripor αποτελούνειδικές ποιότητες διογκωμένου πολυστυρενίου κατάλληλες για συγκεκριμένες εφαρμογές.

Το Νeopor (φωτ. 16) είναι γραφιτούχο διογκωμένο πολυστυρένιο το οποίο πα-ρουσιάζει πολύ χαμηλές τιμές θερμικής αγωγιμότητας από 0,030-0,032 W/mK εξαιτίας του γραφίτη ο οποίος περιορί-ζει επιπλέον την μετάδοση θερμότητας μέσω ακτινοβολίας (φωτ.17). Παρου-σιάζει 20% χαμηλότερη μετάδοση θερ-μότητας από το συμβατικά θερμομο-νωτικά υλικά και επιτρέπει χαμηλότε-ρα πάχη σε παθητικά κτίρια. Από το Neopor παράγονται πολλά ειδικά τεμάχια θερμοδια-κοπής για όλων των τύπων τις θερμογέφυ-ρες εξαιτίας της δυνατότητας μορφοποίησης που προσφέρει.Το Peripor (φωτ.18) είναι διογκωμένο πολυστυρένιο χαμη-λής υδαταπορροφητικότητας παραγόμενο από καλούπι, το οποίο είναι κατάλληλο για εφαρμογές όπου η θερμομονω-τική στρώση δεν προστατεύεται από την στεγανωτική όπως η αντεστραμμένη θερμομόνωση δώματος και η θερμομόνω-ση περιμετρικών υπόγειων τοιχείων. Επιτυγχάνει υδαταπορ-ρόφηση χαμηλότερη από 1% κ.ο. μετά από 28 ημέρες πλή-ρους βύθισης σε νερό. Το Peripor είναι κατάλληλο και για εφαρμογές όπου απαιτούνται πολύ μικρά πάχη θερμομόνω-σης σε κατασκευαστικές λεπτομέρειες όπως οι θερμογέφυ-ρες λαμπάδων και κουφωμάτων όπου το κούφωμα εδράζε-ται πάνω σε θερμομονωτικό.Και τα δυο θερμομονωτικά παράγονται σύμφωνα με το πρό-τυπο EN 13163 και απαιτούν σήμανση CE από κοινοποιημέ-νο φορέα εξωτερικού ο οποίος πραγματοποιεί τον εργαστηρι-ακό έλεγχο δειγμάτων σε κοινοποιημένο εργαστήριο και τον έλεγχο των αρχείων ποιότητας στο εργοστάσιο παραγωγής διασφαλίζοντας υψηλή ποιότητα του τελικού προιόντος.

ΒιβλιογραφίαPHI, 2006, Influence of Thermal Insulation and Phase-Change Material on Energy Demand and CO2 emissions in Different European ClimatesEUMEPS, 2009, Low and Net Zero Energy Buildings with EPS InsulationETICSQ, 2007, VERARBEITUNGSRICHTLINIE für Außenwand-Wärmedämm-Verbundsysteme

www.energyefficiency.basf.comwww.neopor.dewww.passiv.dewww.peripor.dewww.eumeps.comwww.schoeck.comwww.rizakos.com




Τα Σύνθετα Συστήματα Εξωτερικής Θερμομόνωσης (ΣΣΕΘ) και η χρήση Εξηλασμένης Πολυστερίνης (ΧPS)

Χρήστος Χ. ΧατζηάστρουΧημικός, ΜSc. Χημείας Δομικών Υλικών, Υπ. Δρ. Πολιτικών Μηχανικών

Το ιστορικό των ΣΣΕΘ και της χρήσης XPS σε αυτάΗ κατασκευή ΣΣΕΘ στο κτηριακό περίβλημα που ξεκίνη-σε την δεκαετία του 1960 στη Γερμανία, αποτελεί σήμερα μια από τις βασικές τεχνικές λύσεις μόνωσης σε όλη την Ευρώ-πη. Παρόλο που την ίδια εποχή είχε ξεκινήσει και η παρα-γωγή θερμομονωτικών πλακών Εξηλασμένης Πολυστερίνης (XPS), εντούτοις η χρήση της στα ΣΣΕΘ ήταν περιορισμένη. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για το σκοπό αυτό ήταν κυρίως άλλα αφρώδη μονωτικά, με κυριότερο τη Διογκωμένη Πολυ-στερίνη και τον Πετροβάμβακα για ιδιαίτερες απαιτήσεις πυ-ροπροστασίας και ηχομόνωσης, τον Φελλό κ.α. Αιτία της μικρής χρήσης της Εξηλασμένης Πολυστερίνης αποτέλεσε το γεγονός ότι οι παραγωγοί της δεν είχαν αρχι-κώς τεχνολογικά τη δυνατότητα να παράγουν τα μεγάλα πάχη, που απαιτούνταν από τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς Θερ-μομόνωσης Κτηρίων. Έτσι η χρήση Εξηλασμένης Πολυστερί-νης περιορίστηκε σε μικρά πάχη και μόνο στα δύσκολα ση-μεία στην ζώνης περιμετρικά του κτηρίου, που βρίσκονται σε επαφή με το έδαφος, λόγω της εξαιρετικής αντοχής της Εξη-λασμένης Πολυστερίνης στην υγρασία και στα κτυπήματα. Τα τελευταία όμως χρόνια, με την εξέλιξη της τεχνολογί-ας, οι παραγωγοί Εξηλασμένης Πολυστερίνης παράγουν πλέον και μεγάλα πάχη (η FIBRAN παράγει μέχρι και 220

mm),γεγονός που οδήγησε πολλές Ευρωπαϊκές εταιρίες (BAUMIT, JUB, MARMODOM κ.α.) στη πιστοποίηση νέων καινοτόμων συστημάτων εξωτερικής θερμομόνωσης με Εξηλασμένη Πολυστερίνη, που αποτελούν αδιαμφισβήτη-τα το μέλλον στα ΣΣΕΘ.

FIBRANxps ETICS GF - ένα από τα πιο αποτελεσματικά θερμομονωτικά υλικά για ΣΣΕΘΗ εξηλασμένη πολυστερίνη FIBRANxps ETICS GF, είναι ένα ειδικό προϊόν σχεδιασμένο για κατασκευή ΣΣΕΘ. Χαρακτηρί-ζονται από την καθολική δομή κλειστών κυψελών. Το γεγο-νός αυτό καθιστά την Εξηλασμένη Πολυστερίνη ένα εξαιρε-τικό υλικό ως προς την βασική ιδιότητα που χαρακτηρίζει τα θερμομονωτικά υλικά τον Συντελεστής Θερμικής Αγωγιμό-τητας, λD. Όλοι οι παραγωγοί θερμομονωτικών υλικών υπο-χρεούνται να δηλώνουν στα τεχνικά τους φυλλάδια το συντε-λεστή θερμικής αγωγιμότητας λD που μετριέται σύμφωνα με το πρότυπο που αφορά το κάθε προϊόν, π.χ. το ΕΝ 13164 για την Εξηλασμένη Πολυστερίνη, το ΕΝ 13163 για τη Διογκωμέ-νη Πολυστερίνη, ΕΝ 13162 για τον Πετροβάμβακα, κτλ. Το ενδιαφέρον είναι ότι ο τρόπος μέτρησης του λD διαφέρει για κάθε προϊόν. Έτσι, σε αντίθεση με άλλα υλικά, το πρότυπο ΕΝ 13164 που αφορά την Εξηλασμένη Πολυστερίνη ορίζει ότι πρέπει να δηλώνεται ως λD η τιμή του συντελεστή μετά από


τεχνητή γήρανση 25 ετών! Έτσι η Εξηλασμένη Πολυστερίνη FIBRANxps ETICS GF ενώ αρχικά έχει λ=0,025-0,027 W/mK, μετά από τεχνητή γήρανση 25 ετών, ξαναμετριέται ο συντελε-στής αυτός, οπότε προκύπτει ο δηλωμένος συντελεστής λD = 0,033-0,034 W/mK .

Αυτό πρακτικά σημαίνει ό,τι χρησιμοποιώντας Εξηλασμέ-νη Πολυστερίνη σε ένα έργο έχουμε ένα μεσοδιάστημα 25 ετών όπου επωφελούμαστε μιας καλύτερης ενεργειακής συμπεριφοράς, αφού ο συντελεστής λ της Εξηλασμένης Πολυστερίνης ξεκινάει αρχικά πολύ μικρός και αυξάνεται σταδιακά ως την τιμή λD μετά από 25 χρόνια!

Η επίδραση της υγρασίας στη θερμομονωτική ικανότητα των υλικών πους χρησιμοποιούνται στα ΣΣΕΘ Η τιμή του λD είναι μια εργαστηριακή μέτρηση που αναφέ-ρεται σε στεγνό προϊόν. Όλα τα θερμομονωτικά υλικά, μετά την τοποθέτηση τους στην κατασκευή, απορροφούν κάποια υγρασία από τη συμπύκνωση των υδρατμών του αέρα. Εί-ναι κάτι το οποίο δεν είναι ορατό ούτε εύκολα αντιληπτό. Οι υδρατμοί συμπυκνώνονται στην κρύα εξωτερική πλευρά του θερμομονωτικού, που ονομάζεται «σημείο δρόσου», και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αυξάνεται ο συντελεστής λD και να μειώνεται η θερμομονωτική του ικανότητα του υλικού.

Η Εξηλασμένη Πολυστερίνη εί-ναι το υλικό της κατηγορίας των αφρωδών μονωτικών που πα-ρουσιάζει τη μικρότερη υδατοα-πορρόφηση. Επιπλέον, σύμφω-να με το Διεθνές Πρότυπο ΕΝ ISO 10456, λόγω της φύσης του υλι-κού, η Εξηλασμένη Πολυστερίνη εμφανίζει τη μικρότερη αρ-νητική επίδραση λόγω υγρασίας στη θερμομονωτική ικανό-τητά της, συγκριτικά με όλα τα άλλα μονωτικά. Συνεπώς η Εξηλασμένη Πολυστερίνη είναι το αφρώδες θερμομονωτικό υλικό που εξασφαλίζει την μεγαλύτερη θερμομονωτική στα-θερότητα έναντι της υγρασία σε βάθος χρόνου!Άλλες σημαντικές ιδιότητες που προσφέρει η Εξηλασμένη Πολυστερίνη στα ΣΣΕΘΩς θερμοπλαστικό υλικό το η Εξηλασμένη Πολυστερίνη επι-δεικνύει εξαιρετική διαστατική σταθερότητα στις μεταβολές της θερμοκρασίας και χάρη στην ιξωδοελαστική συμπεριφο-ρά της, απορροφά τις παραμορφώσεις που προέρχονται από τα κτήρια χωρίς κανένα πρόβλημα ρωγμών στα τελικά επι-χρίσματα.Το ειδικό πιστοποιημένο για ΣΣΕΘ, προϊόν FIBRANxps ETICS GF με την «γκοφρέ» επιφάνεια, παρέχει ικανότητα συγκόλλη-σης στον τοίχο 40 τόννους/m2 (400 kPa) και η αντοχή σε πί-



εση 30 τόννους /m2 (300kPa, για 10% μεταβολή πάχους), γεγονός που προσδίδει μεγαλύτερη αντοχή σε κρούση ή διάτρηση, μικρότερες απαιτήσεις για μηχανική στερέωση με βύσματα και δυνατότητα επικόλλησης επενδύσεων λεπτής στρώσης (π.χ. πέτρα, πλακίδια, κτλ.) με πολύ μεγαλύτερη ασφάλεια. Στις παρακάτω φωτογραφίες 1-10 παρουσιάζονται στάδια της διαδικασίας πιστοποίησης ΣΣΕΘ με FIBRANxps ETICS GF.

Φωτ 1. Τοποθέτηση πλακών XPS

Φωτ 2. Ολοκληρωμένο ΣΣΕΘ

Φωτ 3. Κύκλοι υγροθερμικής επίδρασης

Φωτ 4. Επικόλληση δοκιμίων μετά την ολοκλήρωση υγροθερμικών κύκλων

Φωτ 5. Μετρήσεις πρόσφυσης Φωτ 6. Μετρήσεις πρόσφυσης

Φωτ 7. Εφελκυστηκή διάρρηξη εντός του XPS

Φωτ 8. Αντοχή σε κρούση από σκληρά σώματα

Φωτ 9. Αντοχή σε κρούση από σκληρά σώματα

Φωτ 10. Μέτρηση διείσδυσης νερού στη μόνωση




«Αναπνέει» η Εξηλασμένη Πολυστερίνη;Η ειδική σύνθεση του FIBRANxps ETICS GF και η κυψελωτή του δομή, με πάχος τοιχώματος των κυψελίδων μόλις 1 μm, το κα-θιστούν λειτουργικά διαπνέον μονωτικό υλικό στους υδρατμούς, με συντελεστή αντίστασης στη διάχυση υδρατμών μ=50-90., Στην Ελλάδα το 2012, πάνω από 450.000 m2 τοιχοποιίας μονώθηκαν εξωτερικά με FIBRANxps ETICS GF

Πηγές1. FIBRAN A.E. www.fibran.gr2. Χατζηάστρου Χ., Οικονόμου Ν., Κόντος Ε. «Πλάκες εξηλασμένου αφρώδους πολυστυρενί-ου (XPS) κατάλληλες για σύνθετα συστήματα εξω-τερικής θερμομόνωσης (ΣΣΕΘ)» Θεματική ενότη-τα: Εξοικονόμηση ενέργειας στα κτήρια, Επιστη-μονικό συνέδριο Κτίριο και Ενέργεια, ΤΕΕ Κ. & Δ. Μακεδονίας, Λάρισα 2011.3. Παπαδόπουλος Μ. Άγις, - Θεοδοσίου Γ. Θεό-δωρος – Οξυζίδης Σίμος, “Ολοκληρωμένη αξι-ολόγηση συστημάτων θερμομόνωσης κατακό-ρυφων δομικών στοιχείων”. Πρακτικά 1ου Πα-νελλήνιου Συνεδρίου Δομικών Υλικών & Στοι-χείων, ΤΕΕ, Επ. Εκδ. Α. Μοροπούλου, Κ. Λα-μπρόπουλος, 21-23 Μαΐου 2008, Αθήνα, σελ. 1227-1238.4. Holger Merkel, Martin Reimers “ Η χρή-ση αφρώδους εξηλασμένου πολυστυρενίου σε σύνθετα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης (ETICS)” DOW Building Solutions (2007) www.dow.com






Υπέρυθρη Θέρμανση

Αναστάσιος Ζαχαριάδης Πολιτικός Μηχανικός Γενικός διευθυντής Redwell Hellas

Το θέμα της υπέρυθρης θέρμανσης, είναι άκρως ενδιαφέρον, αλλά και αρκετά μυστηριώδες.Ενδιαφέρον, διότι είναι ο φυσικός τρόπος θέρμανσης…. Αυτός που η φύση επέλεξε να μας θερμάνει. Είναι, λοιπόν, Ο συμβα-τός με τα κύτταρα μας εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια. Αλλά και μυστηριώδες, για τον λόγο που η τεχνολογία , μό-λις τα 10-15 τελευταία χρόνια, ασχολήθηκε κάπως σοβαρά μαζί του, ενώ παρουσιάζει μια ραγδαία διάδοση και ανάπτυ-ξη, που ξεκίνησε πρώτα, από τις χώρες τις Βόρειας και κε-ντρικής Ευρώπης.Εντούτοις όμως, ακόμη και σήμερα, δεν υπάρχουν παγκό-σμια πρότυπα και ειδικότερα ευρωπαϊκά πρότυπα ΕΝ , που θα οδηγήσουν την παραμετροποίηση της υπέρυθρης θέρ-μανσης, βάσει τον παραγόντων, που επηρεάζουν την απόδο-ση της. Αποτέλεσμα είναι, να μην μπορεί να διδαχτεί ολοκλη-ρωμένα η έστω σε ικανοποιητικό βαθμό, πουθενά στα πανε-πιστήμια παγκοσμίως. Και εννοώ φυσικά, στα τμήματα εκείν, με ειδικότητα την μεταφορά θερμότητας, για εφαρμοσμένες και εφαρμόσιμες λύσεις για τις ανάγκες του κόσμου.Βγαίνουν, λοιπόν επιστήμονες, ειδικευμένοι στην θέρμαν-ση, αλλά μόνο σε αυτήν που χαρακτηρίζεται ως <συμβατι-κή> και έχει να κάνει με την μετάδοση θερμότητας, από συ-ναγωγή, δηλαδή με θέρμανση, του περιβάλλοντος αέρα και κατόπιν απόδοση της απαιτουμένης θερμικής άνεσης στους ενοίκους.Ευτυχώς η εταιρεία μας Redwell Hellas μαζί με την μητρική Αυστριακή εταιρεία REDWELL MANUFAKTUR Gmbh, έκανε όλες τις απαραίτητες ενέργειες εκείνες, ώστε να προχωρή-σει σε επίσημη αξιολόγηση του αυστριακού συστήματος υπέ-

ρυθρης θέρμανσης, <REDWELL>, σε συνεργασία με το Ερ-γαστήριο μεταφοράς θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχα-νικής, του Α.Π.Θ, υπό την επιστημονική και συντονιστική ευ-θύνη του καθηγητή Αγι Παπαδόπουλου.Στην πολύ σημαντική αυτή μελέτη, (ίσως η πρώτη επίση-μη παγκοσμίως σε σχέση με την υπέρυθρη θέρμανση, αλλά μόνο για τα συστήματα Redwell) θα επιστρέψουμε, άμεσα, αφού όμως πρώτα, απαντήσουμε, σε μερικά αυτονόητα ερω-τήματα που αυτόματα τίθενται.

-Τι είναι υπέρυθρη θέρμανση; στους ηλεκτρισμού, πετρελαίου και φυσιΜε τον όρο <Υπέρυ-θρη θέρμανση> , εννοούμε την μετάδοση θερμότητας, που οφείλεται στην υπέρυθρη ακτινοβολία. Υπέρυθρη ακτινοβο-λία είναι το τμήμα του φάσματος της ηλεκτρομαγνητικής ακτι-νοβολίας που κυμαίνεται από 0,7-1000 μm (μικρόμετρα –μο-νάδα μηκους-1000 μικρόμετρα = 1 χιλιοστόμετρο). Η υπέρυ-θρη ακτινοβολία , αποτελεί το 80% περίπου της ηλιακής ακτι-νοβολίας, είναι αόρατη και είναι υπεύθυνη για την θέρμανση των πλανητών και των έμβιων οργανισμών. Συνορεύει με το τελευταίο χρώμα του ορατού φάσματος , το ερυθρό. ( υπέρυ-θρη - υπό του ερυθρού).

-Με ποιο τρόπο μας θερμαίνει; ποια η διάφορα της από τους γνωστούς <συμβατικούς> τρόπους θέρμανσης; O τρόπος διάδοσης της είναι ακριβώς ο αντίθετος από τα συμβατικά συστήματα. Θερμαίνει απευθείας τα δομικά στοι-χεία και τα αντικείμενα του χώρου μας εισχωρώντας σε αυτά. Έτσι αποθηκεύεται και επανεκπέμπεται στον χώρο !....Αποτέλεσμα είναι, ο κύριος όγκος της θερμότητας που λαμ-


Σχήμα: Εδώ έχουμε μια απεικόνιση όλων των ακτινοβολιών , που αποτελούν το συνολικό φάσμα της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Το φάσμα της υπέρυθρης ακτινοβολίας , συνορεύει με το φάσμα του ορατού φωτός και εκπέμπεται σε μήκος κύματος , από 0,70-1000 micron (μικρόμετρα )

βάνουμε, να προέρχεται, είτε από την εκπομπή των θερμών δομικών στοιχείων και αντικειμένων, είτε από την απευθεί-ας εκπομπή των θερμαντικών συσκευών υπέρυθρης ακτι-νοβολίας. Όλοι θυμούμαστε, σε μια χειμωνιάτικη, αλλά ηλιό-λουστη ημέρα την γλυκιά αίσθηση από την εισχώρηση των ηλιακών ακτίνων στο σώμα μας . Κάπως έτσι αισθανόμαστε και με τα συστήματα υπέρυθρης θέρμανσης. Όμως και ο αέ-ρας θερμαίνεται. Δια της επαφής με τα θερμά ήδη αντικείμε-να και δομικά στοιχεία . Όμως δεν κινείται βίαια, δημιουρ-γώντας στροβίλους γιατί τώρα θερμαίνεται ήπια και ομοιό-μορφα. Είναι μάλιστα πάντα 1-2 βαθμούς ποιο κρύος από τα αντικείμενα.Αυτό που τελικά αισθανόμαστε, είναι ο μέσος Όρος θερμικού φορτίου που δεχόμαστε από την επαφή με τον θερμό αέρα και από την απευθείας υπέρυθρη ακτινοβολία.

ΥΓΕΙΑ-Από άποψη φυσιολογίας και υγείας , είναι ο ενδεδειγμέ-νος τρόπος θέρμανσης; Είναι ο μοναδικός ενδεδειγμένος τρόπος θέρμανσης , διότι είναι ο τρόπος που επέλεξε η φύση να μας θερμάνει άρα και συμβατός με τα κύτταρα των έμβιων οργανισμών εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια. Αντιθέτως με τη <συμβατική> θέρ-μανση, που η μετάδοση θερμότητας, βασίζεται στην θέρμαν-ση αέρα.

Μη ξεχνάμε, πως η φυσιολογία του ανθρώπου, απαιτεί δρο-σερότερη αναπνοή και ψυχρότερο κεφάλι από το υπόλοιπο σώμα και τα άκρα. Όμως με την <συμβατική > θέρμανση, ο θερμός αέρας ανεβαίνει στα ψηλότερα στρώματα, επιτυχαί-νοντας για τον άνθρωπο τα αντίθετα αποτελέσματα. Εκτός αυ-τού, λογω των θερμών ρευμάτων που δημιουργούνται, από την βίαιη θέρμανση του αέρα, (τοπικά στα θερμαντικά σώμα-τα), διακινούνται, σκόνες μικρόβια και ιοί (επιβλαβείς αιτίες για την υγεία μας).Όταν μάλιστα, η υπέρυθρη ακτινοβολία, εκπέμπεται σε μή-κος κύματος, μεταξύ 6-15 μικρόμετρα, τότε τα αποτελέσματα στην υγεία των έμβιων οργανισμών, είναι ιδιαίτερα ευεργε-τικά, αφού ενισχύονται θετικά, όλα τα συστήματα του οργανι-σμού, ιδιαίτερα το ανοσοποιητικό, που είναι η βάση της καλής υγείας των οργανισμών.Σας παραθέτω αμέσως κάτω (αυτούσιο), τον επίλογο της αναφοράς, του εργαστηρίου ανατομικής και αθληατριακής, του <Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών >.

<Η υπέρυθρη ακτινοβολία απορροφάται από το σώμα και βο-ηθά στην διαδικασία ίασης, κρατάει την κυκλοφορία σε μια ισορροπία και ενεργοποιεί τον μεταβολισμό στα κύτταρα. Κάθε ζωντανός οργανισμός απορροφά και εκπέμπει την ακτι-νοβολία αυτή. Η περισσότερη θερμότητα που εκπέμπει το αν-θρώπινο σώμα είναι μήκους κύματος από 8 έως 12 micron.


Εκτεταμένες έρευνες έχουν δείξει ότι το εύρος από 6 έως 15 micron είναι ευεργετικό για το ανθρώπινο σώμα και είναι γνωστό ως ψυχολογική ενέργεια ή Βιογενετική ενέργεια.>

Εδώ εμείς να προσθέσουμε, πως συστήματα υπέρυθρης ακτινοβολίας, που εκπέμπουν, θερμότητα έως 100 βαθμούς κελσίου, εκπέμπουν στην πολύ ευεργετική αυτή περιοχή. Η υπέρυθρη ακτινοβολία, είναι πραγματικά ένα δώρο της φύ-σης, αλλά είναι καλό να γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες.

-Συστήματα μεγάλων θερμοκρασιών, που εκπέμπουν φως, δεν εκπέμπουν μόνο υπέρυθρη, αφού η υπέρυθρη δεν είναι ορατή. Όμως ακόμη και η αόρατη υπέρυθρη, όταν εκπέμπε-ται από μεγάλες θερμοκρασίες, σε κοντινές αποστάσεις στον χρήστη, χάνει τις πολύ ευεργετικές της ιδιότητες, ενώ η πολύ γλυκιά αίσθηση και ζέστη μπορεί να μετατραπεί σε πονοκέ-φαλους και δυσφορία.Τα συστήματα Redwell εκπέμπουν μέσα στην περιοχή του βιογενετικού υπέρυθρου, καθώς εκπέμπουν θερμοκρασία έως 95 βαθμούς κελσίου..Σε αυτήν την περίπτωση, ακόμη και 20-30 εκατοστά , αν είναι κοντά στον χρήστη, τον θερμαί-νουν γλυκά.Τα συστήματα μεγάλων θερμοκρασιών, δεν είναι απορριπτέα, αλλά πρέπει να τοποθετούνται στην κατάλληλη απόσταση από τους ειδικούς. (και φυσικά με όλα τα μέτρα ασφάλειας) Εδώ να θυμίσουμε, ότι η ένταση της αισθητής ακτινοβολίας, μειώνεται με το τετράγωνο της απόστασης.Σημείωση: Το μήκος κύματος, της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, έχει απόλυτη σχέση, μόνο με την θερμοκρασία της επιφάνειας του σώματος που την εκπέμπει: Περιγράφεται μάλιστα δια του τύπου λmax=(2.898 / T )μm.(Νόμος της μετατόπισης του Wien.)

Όπου λmax: το μήκος κύματος της παραγόμενης ακτινοβο-λίας. T: Η θερμοκρασία επιφάνειας –υλικού που εκπέμπει την ακτινοβολία.Μετρούμενη σε βαθμούς Κέλβιν. (Τ= 272+ βαθμοί κελσίου.)

Ας δούμε τώρα βάσει αυτού του τύπου, το είδος της ακτι-νοβολίας και το μήκος κύματος που εκπέμπει το ανθρώπι-νο σώμα:Θερμοκρασία ανθρώπινης επιδερμίδας 32 βαθμοί κελσίου (περίπου). Σε κελβιν=273+32= 305 Κ.Άρα το μήκος κύματος ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας σε μικρόμετρα: λ=2898/305= 9,5 μmΑς δούμε τώρα, τι παράγει ένα πάνελ , με μέσο όρο θερμο-

κρασίας 90 βαθμούς κελσίου= 273+90 =363Κ.

λ= 2898/ 363= 8 μm

ΥΓΡΑΣΙΑΑν θέλουμε , να κοιτάξουμε το θέμα της υπέρυθρης ακτινο-βολίας και θέρμανσης με σοβαρότητα , δεν πρέπει , ποτέ να ξεχνάμε την μοναδική της ιδιότητα , να στεγνώνει απόλυτα την υγρασία των δομικών στοιχείων.Αυτό συμβαίνει για δυο λόγους. Α) Τα σώματα πυκνής μάζας, ( στερεά και υγρά )έχουν την ιδι-ότητα να απορροφούν την υπέρυθρη σε αρκετά μεγάλο βά-θος Β) στους χώρους , που θερμαίνονται, με υπέρυθρη ακτινοβο-λία, ο αέρας , είναι πάντα ψυχρότερος από τα δομικά στοιχειά, κατά 1-2 βαθμούς κελσίου. Αυτό οδηγεί αυτόματα την υγρα-σία (σε αέρια μορφή), να μετακινείται στο ψυχρότερο σώμα ( στην περίπτωση μας στον εσωτερικό περιβάλλοντα αέρα) . Επιτυγχάνονται, λοιπόν πάντα στεγνά δομικά στοιχεία και πά-ντα ωφέλιμη υγρασία στον χώρο.Αντιθέτως με τα συμβατικά συστήματα θέρμανσης , ο αέρας είναι έως και 5 βαθμούς θερμότερος από τους τοίχους. Έχου-με λοιπόν την αντίστροφη πορεία της υγρασίας με αποτέλε-σμα , υγρά δομικά στοιχεία και ξηρή ατμόσφαιρα. Υγρασία στους τοίχους, σημαίνει , διάβρωση , μεγάλη κατα-νάλωση ενέργειας (η Υγρασία είναι καλός αγωγός της θερμό-τητας και την μεταφέρει γρήγορα από τον θερμότερο εσω-τερικό χώρο , προς το ψυχρότερο περιβάλλον) , ανθυγιει-νότητα.Εδώ όμως να τονίσουμε κάτι! Στους χώρους που θερμαίνο-νται με υπέρυθρη ακτινοβολία , πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες των ειδικών , για να επιτευχτεί γρήγορο και επαρκές στέγνωμα της υγρασίας των Τοίχων. Μόνο τότε , η υπέρυθρη ακτινοβολία , θα αποδώσει ουσιαστικά: Μεγάλη οικονομία στην κατανάλωση και την κορυφαία θερμική άνεση.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Για τα θέματα οικονομίας , η ποιο αξιόπιστη πηγή , είναι η με-λέτη του εργαστηρίου μεταφοράς θερμότητας , του Α.Π.Θ.Εξέδωσε μάλιστα πιστοποιητικό ( Energy demand) όπου δη-λώνει τα παρακάτω: Σε σχέση με τις μετρήσεις, τις προσομοιώσεις και τους υπο-λογισμούς , εξήχθη ως αποτέλεσμα, ως προς την απόδοση των συστημάτων υπέρυθρης ακτινοβολίας Redwell : Συντε-λεστής απόδοσης ισχύος ep=0,65. Στο παραπάνω αποτέλεσμα , εληφθησαν υπόψη , όλοι οι φυ-σικοί παράγοντες του κτιρίου: (θερμομόνωση και θερμοχω-ρητικότητα των περιβλημάτων του κτιρίου, την απορρόφηση και τη συμπεριφορά εκπομπής των υλικών κατασκευής , ως επίσης των τοίχων και δαπέδων, τη μείωση της εσωτερικής



θερμοκρασίας του αέρα για την ίδια θερμική-άνεση) Οι υπολογισμοί έγιναν σύμφωνα με της απαίτησης της EnEV 2009 και σύμφωνα με το πρότυπο DIN 4701. Η θερμική άνεση αξιολογήθηκε σύμφωνα με το EN-ISO 7730 και ASHRAE55.Σχετικά με την προδιαγραφή του EnEV καλύτερους συντε-λεστές θερμικής απώλειας (π.χ. σπίτια μικρής απαιτούμε-νης ενέργειας ή παθητικά σπίτια) ,ο συντελεστής ep για τα Redwell υπέρυθρα σώματα είναι δυνατόν , να κατέβει αριθ-μητικά , κάτω από το 0,55.Αυτός ο συντελεστής (0,65), σημαίνει, ότι είναι δυνατόν, σε έναν θερμομονωμένο χώρο βάση απαιτήσεων της EnEV 2009, ο οποί-ος θερμαίνεται με απευθείας ηλεκτρική θέρμανση συναγωγής 1000 Watt, να θερμανθεί με ένα Redwell υπέρυθρο σώμα με ηλεκτρική ισχύ μόνο 650W με την ίδια θερμική άνεση.

Σημείωση του γράφοντα :O συντελεστής απόδοσης ισχύος ep, αντιστοιχεί σε συντελεστή αξιοποίησης= 1/ ep (Πραγματικός βαθμός απόδοσης).Δηλαδή ο συντελεστής ep= 0,65 αντιστοιχεί σε συντελεστή αξιο-ποίησης 1/0,65= 1,54Ενώ ο συντελεστής 0,55 σε συντελεστή αξιοποίησης =1,82 Ως εκ τούτου, ένα πάνελ υπέρυθρης Redwell 650 watt αντιστοι-χεί σε συσκευή συμβατικής θέρμανσης 1000 watt. 650 watt X 1,54=1000 watt ,έως και 1183 watt (650x1,82=1183 watt) Τα αποτελέσματα της μελέτης επισημοποιηθήκαν τον Δεκέμ-βρη του 2010 και στηρίζονται στους παρακάτω άξονες

1.Αξιολόγηση συστήματος υπέρυθρης ακτινοβολίας Redwellβάσει των ακολούθων παραμέτρων-Ενεργειακή απόδοση συστήματος υπέρυθρης ακτινο-βολίας <Redwell> (κατανάλωση πρωτογενούς ενέργει-ας, ικανότητα και απόδοση θέρμανσης) -Οικονομική αποδοτικότητα (αγορά εγκατάσταση και λειτουργικές δαπάνες)-Ποιότητα (κατασκευή , υλικά εγγυήσεις)-Θερμική άνεση (αξιολόγηση βάσει των δεικτών PMV και PPD )-Περιβαλλοντικές επιπτώσεις (Ανάλυση κύκλου ζωής και GWP-Global Warming Potential)

2. Σύγκριση με συμβατικά συστήματα θέρμανσης -Την ηλεκτρική θέρμανση-με Λέβητα πετρελαίου -Με λέβητα φυσικού αερίου-Αντλίες θερμότητας , αέρα –νερού και αντλίες θερμότητας νερού-νερού (σε συνδυασμό με ενδοδαπέδια θέρμανση)Η συγκριτική μελέτη, έγινε για δυο κατοικίες στην Γερμα-νία. Μια παλαιή (κατασκευής 1970 –υπό ανακαίνιση) και μια νεόδμητη.

Και για τις δυο περιπτώσεις αλλά πολύ περισσότερο στο νε-όδμητο κτίριο, η υπεροχή στου συστήματος Redwell, σε σχέ-ση, με τα συστήματα που καταναλώνουν ηλεκτρικό ρεύμα εί-ναι σαφέστατη. (Στο νεόδμητο, η υπεροχή της υπέρυθρης εί-ναι ακόμη ποιο μεγάλη, διότι η υπέρυθρη, βασίζεται κυρί-ως στην ποιότητα και στην θερμοχωρητικότητα των υλικών)Όσον αφορά τη σύγκριση με τα συστήματα, που ως πηγή ενέργειας, έχουν το φυσικό αέριο η το πετρέλαιο, αν αναγά-γουμε, τις τιμές ανά μονάδα καυσίμου, σε ελληνικές τρέχου-σες τιμές (2012-2013), η υπεροχή του συστήματος Redwell, είναι συντριπτική.(Στην μελέτη του Α.Π.Θ , εληφθησαν οι κατωθι τιμές σε ευρώ ανάλογα με την πηγή ενέργειας , όπως ίσχυαν στην Γερμανία το 2009: Πετρέλαιο 0,63 ευρώ /λίτρο- Φυσικό αέριο 5,5 cent/KWh- ηλ. ρεύμα 0,193 ευρώ /KWh. Παραθέτω τις τρέχουσες ελληνικές τιμές: Πετρέλαιο min 1,3 ευρώ ανά λίτρο /Φυσικό αέριο: 7,7 cent/KWh. Ηλεκτρι-κό ρεύμα -με όλες τις προσαυξήσεις περίπου 0,193 ευρώ /KWh περίπου = με την γερμανική. Αν λάβουμε σαν παρά-δειγμα τον δεύτερο πίνακα που θα παραθέσω του Α,Π,Θ για το νεόδμητο σπίτι στην Γερμανία , σύμφωνα με τις ελληνικές τιμές καυσίμων, αυτή η οικία θα πλήρωνε τελικό λογαριασμό


με σύστημα Redwell 2261 ευρώ , με αντλία θερμότητας αέρα –νερού 2500 ευρώ , με αντλία θερμότητας νερού-νερού 2368 , με άμεση ηλεκτρική θέρμανση 3521 , με καινούργιο λέβητα πετρελαίου 2493χ 1,3/0,63= 5144 ενώ με καινούργιο λέβητα φυσικού αερίου, 2493χ7,7/5,5= 3490.

Βλέπουμε, λοιπόν, πως το σύστημα υπέρυθρης θέρμανσης REDWELL υπερέχει, από όλους τους τρόπους θέρμανσης, όταν λαμβάνουμε τρέχουσες ελληνικές τιμές καυσίμων, σύμ-φωνα με τα παρακάτω ποσοστά: Aαντίστοιχα με την σειρά

που προαναφέραμε: 10% / 5% /36% /57% 35%. Αν μάλιστα χρησιμοποιηθεί νυχτερινό ρεύμα,Θα έχουμε μια πτώση στην κατανάλωση, τουλάχιστον 20% ακόμη, οπότε η διάφορα με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο διογκώνεται ακόμη περισσότερο, δραματικά.)

Παραθέτω τώρα, τους δυο πίνακες των αποτελεσμάτων, όπως ακριβώς μας τους παρέδωσε επίσημα, το Α.Π.Θ, σαν τμήμα της γενικής του μελέτης, για την παλαιή οικία κα-θώς και για την νεόδμητη.




Εδώ να αναφέρω, πως πλήθος διαγραμμάτων συνοδεύει την συνολική μελέτη και είμαστε στην διάθεση, όποιου μας την ζητήσει, να την αποστείλουμε αυτούσια)Δυστυχώς, ο χώρος δεν επιτρέπει, την πλήρη ανάλυση των αποτελεσμάτων και την παράθεση όλων των διαγραμμάτων, που όμως αυτά πάντα γίνεται, στις διαλέξεις και τα σεμινάρια όπουαναλύουμε περισσότερες λεπτομέρειες.

Περίληψη Α.Π.ΘΌσον αφορά την κατανάλωση ενέργειας, τα υπέρυθρα θερ-μαντικά σώματα REDWELL είναι εξαιρετικά αποδοτικά και αποτελεσματικά, σε σύγκριση με συμβατικά συστήματα θέρ-μανσης εφόσον το κτίριο που εξετάζεται είναι καλά θερμομω-νομένο. Όσον αφορά, την κατανάλωση πρωτογενούς ενέργει-ας, καθώς επίσης και την περιβαλλοντική απόδοση καθ όλον τον κύκλο ζωής τους, ταξινομούνται μεταξύ των καλύτερων λύσεων. Ακόμη και στη μελέτη του κόστους κύκλου ζωής και της οικονομικής σκοπιμότητας, τα υπέρυθρα θερμαντικά σώματα REDWELL εμφανίζουν εντυπωσιακά αποτελέσματα έναντι των συμβατικών συστημάτων θέρμανσης, ως συνάρ-τηση πάντα, του συγκριτικού κόστους ηλεκτρισμού, πετρελαί-ου και φυσικού αερίου.

Σχετικά με τη θερμική άνεση, τα υπέρυθρα θερμαντικά σώμα-τα REDWELL υπερέχουν όλων των συμβατικών συστημάτων θέρμανσης με σώματα συναγωγής, υπό τον όρο ότι το εξωτε-ρικό περίβλημα του κτίσματος είναι επαρκώς μονωμένο.Σε σύγκριση με τα ενδοδαπέδια συστήματα θέρμανσης με υψηλή θερμική αδράνεια, που εξασφαλίζουν επίσης καλές συνθήκες θερμικής άνεσης, τα πλεονεκτήματα των υπέρυ-θρων συστημάτων REDWELL είναι φανερά, ως προς το κό-στος και τη δυνατότητα εφαρμογής τους, σε ανακαινιζόμενα κτίρια. Σε ότι αφορά, τις λειτουργικές δαπάνες και την αντοχή τους, τα υπέρυθρα σώματα Redwell, έχουν το μοναδικό χα-ρακτηριστικό, ότι δεν έχουν κανένα κινούμενο μέρος η ρευ-στό εργαζόμενο μέσο, κατά συνέπεια, δεν έχουν προβλήμα-τα αντοχής.

Τέλος, η χρήση των υπέρυθρων συστημάτων REDWELL σε καλά μονωμένα κτήρια ικανοποιεί τις υπάρχουσες απαιτή-σεις του EnEV 2009.Ένας συνδυασμός υπέρυθρων θερμαντικών σωμάτων REDWELL και ηλιακών θερμικών και φωτοβολταϊκών συ-στημάτων οδηγεί σε μια περιβαλλοντικά, οικονομικά και ενεργειακά βέλτιστη λύση, ιδιαίτερα αποδοτική,σε σχέση με τα άλλα συστήματα θέρμανσης. Ειδικά στην ανακαίνιση των παλαιών κτηρίων, η χρήση των υπέρυθρων συστημάτων

REDWELL, με την εύκολη εγκατάσταση τους, είναι η πιο οι-κονομική λύση για τον ιδιοκτήτη του κτιρίου. Αλλά και στις νέες κατασκευές, τα υπέρυθρα σώματα REDWELL αποτε-λούν σίγουρα μια οικονομική και οικολογικά λογική εναλλα-κτική λύση έναντι, των συμβατικών συστημάτων θέρμανσης.

Συμπέρασμα (Α.Π.Θ)Σύμφωνα με την μελέτη, τα υπέρυθρα συστήματα REDWELL έχουν σαφή υπεροχή έναντι άλλων συστημάτων θέρμανσης, όπως άμεση ηλεκτρική θέρμανση και αντλίες θερμότητας αέ-ρα-νερού, συνεκτιμώντας όλες τις οικονομικές και οικολο-γικές πτυχές. Επιπλέον, μπορούν να θεωρηθούν ως αποδο-τικές εναλλακτικές λύσεις σε σχέση με τη θέρμανση με πε-τρέλαιο και αέριο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, θα ήταν χρήσιμος, ορισμός ενός ειδικού προτύπου, ειδικά για τα συ-στήματα με υπέρυθρη ακτινοβολία, προκειμένου να μπο-ρούν να αξιολογηθούν με τον κατάλληλο τρόπο και σύμφω-να με την ικανότητα επίτευξης υψηλών επιδόσεων, στη βάση της συστημένης διαδικασίας, που προβλέπει και γερμανικός ενεργειακός κανονισμός ENEV 2009.

Δυστυχώς, πάλι επαναλαμβάνω, δεν μας αρκεί ο χώρος, για εκτενέστερη ανάπτυξη, όλων των πτυχών, του μείζονος θέ-ματος <υπέρυθρη θέρμανση>. Μπορείτε όμως, για περισσό-τερες πληροφορίες, είτε να παρακολουθήσετε κάποια διάλε-ξη της εταιρείας μας, είτε, να επισκεφτείτε την ηλεκτρονική μας σελίδα, όπου θα βρείτε, πολλά αναρτημένα βίντεο, των σεμιναρίων μας, διαλέξεις και συνεντεύξεις μας.

Σαν επίλογο θα βάλω αυτό που πάντα η εταιρία μας διαδί-δει στον καταναλωτή.

<Η λύση της υπέρυθρης θέρμανσης, δεν είναι μόδα, ούτε μια πρόσκαιρη σωτηρία, από την άνοδο της τιμής των συμβατικών καυσίμων. Είναι Γνώση-Τρόπος ζωής και άποψη για αυτονό-μηση & υγιεινή διαβίωση.

Εμπιστευτείτε λοιπόν, μόνο πιστοποιημένα προϊό-ντα, που τα υποστηρίζουν ειδικευμένες τεχνικές εταιρείες, υπέρυθρης θέρμανσης.>





Εγγυήσεις στις συμβάσεις FIDIC: Ευκαιρίες μετά κινδύνων

Βασίλης Τσώλης *

Οι πρότυπες συμβάσεις κατασκευής έργων της FIDIC (Διεθνής Ομοσπονδία Συμβούλων Μηχανικών) είναι οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες συμβάσεις για διεθνή κατασκευαστικά έργα, κυρίως στη Μέση Ανατολή, την Αφρική, την Άπω Ανατολή και την Ανατολική Ευρώπη.

Το παρόν άρθρο εστιάζει στις δυσκολίες, αλλά και στις ευκαι-ρίες που κρύβουν οι εγγυήσεις για τον Ανάδοχο και τον Εργο-δότη στις συμβάσεις FIDIC. Σε ένα τυπικό έργο, ο Εργοδότης

επιδιώκει να εξασφαλίσει εγγυήσεις ότι δεν θα υπάρξουν ελατ-τώματα κατά τη διάρκεια της περιόδου ευθύνης του (warranty period), ενώ ο Ανάδοχος παρέχει τα οικονομικά εχέγγυα για την αντιμετώπιση τυχόν ελαττωμάτων με ίδια έξοδα.

Περαιτέρω, ο Εργοδότης ενδέχεται να απαιτήσει πρόσθετες εγγυήσεις, για παράδειγμα, στην περίπτωση μιας μονάδας πα-ραγωγής ενέργειας να λειτουργεί εντός καθορισμένων ορίων θορύβου και εκπομπών ρύπων αλλά ταυτοχρόνως και με μιαν

* Ο Βασίλης Τσώλης είναι πολιτικός μηχανικός, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Πατρών, με πτυχίο νομικής στο City University του Λονδίνου και εργάζεται σε θέματα διαχείρισης συμβολαίων, επίλυσης προβλημάτων (dispute resolution) και προμηθειών στον τομέα κατασκευής και ενέργειας. ([email protected]) – www.vasilistsolis.com



ορισμένη ικανοποιητική απόδοση. Η συμφωνημένη αυτή από-δοση έχει τεράστια σημασία διότι ακόμη και μια πολύ μικρή πτώση της παραγωγής (έστω, της τάξης του 0.3%) μπορεί να έχει τεράστιο αντίκτυπο στο χρηματοοικονομικό μοντέλο του Έργου και στη μελλοντική βιωσιμότητά του. Στον αντίποδα, ο Ανάδοχος μπορεί να ισχυριστεί ότι αν κι έχει αποδειχθεί πως η μονάδα λειτουργεί εντός των προκαθορισμένων ορίων (σύμ-φωνα με την εγγύηση) κατά τη διάρκεια των δοκιμών απόδο-σης, δεν είναι δυνατό να διασφαλιστεί και να εκτιμηθεί πλή-ρως η μακροπρόθεσμη απόδοση του Έργου, αφού είναι γνω-στό πως η μερική ή ολική απόδοση ενός έργου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη χρήση του.

Οι παραπάνω θέσεις διατυπώνονται και τίθενται υπό διαπραγ-μάτευση κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού και είναι απαραί-τητο για τον Ανάδοχο να έχει πλήρη γνώση των διακριτών ορί-ων των υποχρεώσεων που αποδέχεται, αλλά και των πιθανών ρίσκων που αναλαμβάνει.

Ακολούθως, παραθέτουμε ένα εύληπτο παράδειγμα:Με τη λήξη της περιόδου δοκιμών και την επακόλουθη παρά-δοση της μονάδας στον Εργοδότη (κι εφόσον δε έχει συμφω-νηθεί κάποια άλλη σύμβαση, τύπου BOT ή DBFO ή BOO, δη-λαδή μια ξεχωριστή σύμβαση παροχής υπηρεσιών για την ευ-θύνη συντήρησης πέραν του χρονικού ορίου παράδοσης του Έργου), ο Ανάδοχος χάνει τον έλεγχο της λειτουργίας της μο-νάδας, αλλά εξακολουθεί να διατηρεί τις υποχρεώσεις του για την ορθή λειτουργία του Έργου με βάση τις εγγυήσεις απόδο-σης. Ενδέχεται, ωστόσο, ο Εργοδότης–στην προσπάθειά του να μεγιστοποιήσει τα έσοδα– να προβεί σε διαχείριση του Έρ-γου με σημαντικές αποκλίσεις από την εγκεκριμένη βέλτιστη χρήση του, έτσι όπως αυτή ορίζεται από τις τεχνικές προδια-γραφές, με αποτέλεσμα την αύξηση του ρυθμού υποβάθμισης των στοιχείων ενεργητικού του Έργου. Αν η διαχείριση αυτή συνδυαστεί με ανεπαρκή συντήρηση, τότε η μερική ή ολική φθορά του Έργου θα επιταχυνθεί έναντι της λογικά αναμενό-μενης φθοράς του, με το σοβαρό κίνδυνο να μην εξασφαλίζε-ται πλέον για το Έργο η προσδόκιμη διάρκεια λειτουργίας του.

Στην περίπτωση του παραπάνω τυπικού σεναρίου, τι μέτρα θα πρέπει να πάρει μια εργοληπτική εταιρία ώστε να προστατευ-τεί από όσα ενδεχόμενα πολλαπλασιάζουν εκθετικά το συμβα-τικό ρίσκο; Πρώτο μέλημα πρέπει να είναι η ανάλυση και η κατανόηση της σύμβασης.

Παρότι από το άρθρο 4.1 του Ασημένιου και Κίτρινου βιβλίου FIDIC 1999 απορρέουν συγκεκριμένες υποχρεώσεις για τον Ανάδοχο του Έργου και την καταλληλότητα χρήσης (fit- for-purpose) του Έργου, στην πράξη αυτές τείνουν να θεωρούνται

ως μη επαρκείς αναφορικά με τη διασφάλιση της συμφωνη-μένης απόδοσης ή ποιότητας. Γι’ αυτό, o Εργοδότης συχνά ενι-σχύει το άρθρο 4.1με πρόσθετες εγγυήσεις όπως, για παρά-δειγμα, τις εξής:

Εγγύηση ότι ο Ανάδοχος διαθέτει τον απαιτούμενο βαθμό τε-χνογνωσίας, εμπειρίας και τεχνικής ικανότητας καθώς και τους απαιτούμενους πόρους για την εκτέλεση των διαφόρων έργων.Εγγύηση για την αποφυγή χρήσης απαγορευμένων υλικών. Εγγύηση εμπορευσιμότητας.Εγγύηση διασφάλισης σχεδιαστικών προτύπων/κωδίκων σε συνδυασμό με την καταλληλότητα χρήσης.Εγγύηση για την πλέρια χρησιμοποίηση όλων των κανόνων της Τέχνης και της Επιστήμης της Μηχανικής.

Ενόψει όλων αυτών, o Ανάδοχος θα επιδιώξει από τη μεριά του να περιορίσει τη δράση των εγγυήσεων και να απομακρύ-νει ασαφείς όρους που δύνανται να προσθέσουν ρίσκο σε μια πιθανή διαιτησία ή ακόμα και στη διαπραγμάτευση του τελι-κού λογαριασμού.

Το παρόν άρθρο υποδεικνύει τρεις περιοχές, στις οποίες ελλο-χεύει σημαντικό ρίσκο για τον Ανάδοχο, αλλά και τον Εργοδότη.

Ορισμός και διατύπωση των ελαττωμάτωνΚαθώς τα περιθώρια ερμηνείας των όρων «ελάττωμα» – «αστοχία» – «βλάβη» είναι ελαστικά, αποδεικνύεται σημαντι-κή η πλαισίωση των εγγυήσεων να πλαισιώνονται από κριτή-ρια αξιολόγησης που να ορίζουν με επαρκή σαφήνεια τη μεθο-δολογία αξιολόγησης ,αλλά και τους στόχους απόδοσης κατά τη διάρκεια λειτουργίας του Έργου. Ως εκ τούτου, αυτά τα κρι-τήρια αξιολόγησης πρέπει να είναι απόλυτα καθορισμένα για κάθε επιμέρους τμήμα του Έργου και άμεσα συνδεδεμένα με τις προδιαγραφές και τους κανόνες της βέλτιστης λειτουργίας των ποικίλων μερών του Έργου.

Για παράδειγμα, στην κατασκευή ενός οδικού Έργου θα πρέ-πει να έχουν προσυμφωνηθεί οι προδιαγραφές που ορίζουν τόσο την καλή λειτουργία του οδοστρώματος όσο και την κα-νονική καμπύλη διάβρωσης του οδοστρώματος, έτσι ώστε να υπάρχει ακριβής αντιστοιχία μεταξύ Σύμβασης και πραγματι-κής απόδοσης του Έργου.

Διάρκεια των εγγυήσεωνΈνα κρίσιμο σημείο, το οποίο ο Ανάδοχος πρέπει να ερευνή-σει κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας κατάθεσης της προ-σφοράς του είναι η πραγματική περίοδος ευθύνης για λανθά-νοντα ελαττώματα. Ενώ οι εγγυήσεις ενδέχεται να αναφέρουν μιαν ορισμένη περίοδο, ωστόσο η ακούσια διάρκεια μπορεί να απορρέει από την εκάστοτε νομοθεσία όπου κάθε τέτοια σύμ-βαση υπόκειται (αυτονόητη εγγύηση).


Για παράδειγμα, σύμφωνα με τη βελγική νομοθεσία, ο Ανάδοχος υποχρεούται να εξασφαλίζει όλες τις αστικές κατασκευές έναντι λανθανόντων ελαττωμάτων για δεκαετές διάστημα από τη στιγ-μή ολοκλήρωσης του Έργου. Αντίστοιχα, στην Ισπανία και την Ιταλία προβλέπεται νομικά μια δεκαετής περίοδος ευθύνης για τις κατασκευαστικές εργασίες.

Παρά το γεγονός ότι οι νομικές διατυπώσεις διαφέρουν από χώρα σε χώρα, εντούτοις ένας μεγάλος αριθμός κρατών έχει υιοθετήσει μια σχετικά παρόμοια νομοθεσία. Εδώ παραθέτουμε τη λίστα με τις χώρες όπου νομικά προβλέπεται ως ελάχιστο δι-άστημα ευθύνης για λανθάνοντα ελαττώματα τα δέκα έτη:

Αγκόλα, Βέλγιο, Βολιβία, Βραζιλία, Καμερούν, Χιλή, Αίγυπτος, Ιν-δονησία, Ιταλία, Κουβέιτ, Λουιζιάνα (ΗΠΑ), Μάλτα, Μαρόκο, Πα-ραγουάη, Περού, Φιλιππίνες, Κατάρ, Ρουμανία, Ισπανία (εν μέ-ρει), Συρία, Σουηδία, Τυνησία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα

Προορισμός περαιτέρω συνιστωσών της εγγύησηςΠέραν του ορισμού των ελαττωμάτων και της εγγυητικής πε-ριόδου, μια ολοκληρωμένη εγγύηση πρέπει να εμπεριέχει και τα παρακάτω σημεία:

1. Απαιτήσεις για bonds στην περίοδο εγγύησης.2. Τυχόν εξαιρέσεις και απαλλαγές.3. Ορισμό των θετικών και των αποθετικών ζημιών.4. Διορθωτικά μέτρα προς συμμόρφωση σε περίπτωση μη

επαρκούς αξιολόγησης.5. Στοιχεία για την ελάχιστη προληπτική συντήρηση κατά τη διάρκεια της περιόδου εγγύησης.6. Έκτακτα μέτρα σε περίπτωση πτώχευσης του Ερ-γολάβου ή σε περίπτωση που καταστεί αφερέγγυος ή/και προβεί σε οικονομικές διευθετήσεις με τους πιστωτές του (π.χ. λήψη μέτρων για υποχρεωτική ενεχυρίαση ουσιωδους μέρους των περιουσιακών του στοιχείων).7. Υποχρεώσεις και αρμοδιότητες των τρίτων με-ρών κατά τη διάρκεια της περιόδου εγγύησης, για παραδειγμα, αρχή επιτήρησης και ρυθμιστική αρχή.8. Μεθοδολογία για την επίλυση διαφορών.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν καίριες παραμέτρους μιας ολοκληρωμένης εγγύησης και μειώνουν το νομι-κό και οικονομικο ρίσκο και για τα δυο μέρη, προσδί-δοντας ταυτοχρόνως ακρίβεια στο χρηματοοικονομικό μοντέλο απόδοσης.

Είναι αυτονόητο ότι η παραπάνω λίστα δεν ισχύει απαρέγκλιτα σε κάθε περίπτωση.

Για παράδειγμα, σε ένα Έργο όπου ενυπάρχουν τμήματα με καινοτόμο και ιδιόκτητη (τουτέστιν, πατενταρισμένη) τεχνολογία με σημαντικό οικονομικό κόστος, τα οποία μάλιστα υλοποιούνται από υπεργολαβία ορισμένη από

τον Εργοδότη, τότε ο Εργολάβος έχει πρακτικά μηδενική γνώ-ση/επιρροή ως προς την μελλοντική απόδοση αυτών των τμη-μάτων. Είναι συνετό, λοιπόν, ο Ανάδοχος να προκρίνει ως κύ-ρια εναλλακτική λύση τη συμφωνία μιας εγγύησης ασφάλει-ας (collateral warranty) μεταξύ του Εργοδότη και του Υπεργο-λάβου.

ΕπίλογοςΗ συγγραφή καθώς κι η περαιτέρω διαπραγμάτευση των εγ-γυήσεων χρήζει ιδιαίτερης προσοχής τόσο για τον Εργοδό-τη όσο και τον Ανάδοχο. Μια λειψή ανάγνωση των συμφω-νημένων άρθρων μπορεί να επιφέρει σημαντικό πλήγμα στα προσδοκώμενα κέρδη και των δυο συμβαλλόμενων μερών. Κι όπως έχει περίτρανα αποδειχτεί εσχάτως, οι «ερασιτεχνι-σμοί» στη διαχείριση διαγωνισμών και συμβάσεων οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην άβυσσο του πτωχευτικού δικαί-ου των κρατών.

Σημ.: Το παρόν άρθρο παρέχεται αποκλειστικά για σκοπούς πληρο-φόρησης και δεν θα πρέπει να θεωρείται ως νομική/τεχνική συμβου-λή. Η μετάφραση των άρθρων είναι προσωπική και έχει βασιστεί στην ορολογία των συμβολαίων για Κατασκευή Δημόσιων Έργων Πο-λιτικής Μηχανικής του Γενικού Λογιστηρίου της Κυπριακής Δημοκρα-τίας, που με τη σειρά του βασίστηκε στην τέταρτη έκδοση FIDIC.




Επιμέλεια: Ευθύμιος Αναγνωστόπουλος, Δικηγόρος

Η ΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ασχολείται για τον μήνα αυτόν με τις μελέτες και τους μελετητές και τον τρόπο ανάθεσης των μελετών από τους φορείς –αναθέτουσες αρχές. Οι αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου, πά-για πλέον νομολογία, υπενθυμίζουν στους φορείς ότι οφείλουν να τηρούν τη νομιμότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας ανάθεσης των μελετών, άλλως δεν εγκρί-νονται οι συμβάσεις και οι πληρωμές των αναδόχων.

Για οποιαδήποτε διευκρίνιση ή ερμηνεία επί των αποφάσε-ων, τα μέλη μπορούν να επικοινωνούν με την γραμματεία του ΣΠΜΕ.

Απόφαση Ελεγκτικού Συνεδρίου /Τμ.7/ 134/2012(Απευθείας ανάθεση)Ως κύρια διαδικασία ανάθεσης μελετών από τους Ο.Τ.Α. καθι-ερώνεται ο διαγωνισμός μεταξύ μελετητών ή/και μελετητικών γραφείων. Ως εξαιρετική δε διαδικασία προβλέπεται η απευ-θείας ανάθεση. Η τελευταία επιτρέπεται αποκλειστικώς και μόνο στις ρητά προσδιοριζόμενες από τις ίδιες ρυθμίσεις πε-ριπτώσεις. Τέτοια περίπτωση συντρέχει όταν η προεκτιμώμε-νη συνολική αμοιβή όλων των σταδίων της υπό ανάθεση μελέ-της δεν υπερβαίνει το 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυ-χίου Α΄ τάξης της κατηγορίας μελετών στην οποία αυτή ανήκει. (...)Περαιτέρω, στην περίπτωση περισσότερων μελετών που ανήκουν στην ίδια κατηγορία, δηλαδή έχουν ομοειδές γνωστι-κό αντικείμενο και αποτελούν τα τμήματα στα οποία έχει κα-τατμηθεί μία μελέτη, τα ανωτέρω εξακολουθούν να ισχύουν. Επομένως, η εφαρμοστέα διαδικασία ανάθεσης εξευρίσκεται με τη συνάθροιση της δαπάνης που απαιτείται για την εκπό-νηση της συνολικής μελέτης, δηλαδή για το σύνολο των επιμέ-ρους μελετών και όχι με βάση το ύψος της δαπάνης που προ-κύπτει για κάθε τμήμα. Κατά συνέπεια, ο επιμερισμός μιας με-

λέτης, η οποία λόγω του ύψους της αμοιβής για την εκπόνη-σή της δεν εμπίπτει στις περιπτώσεις μελετών που επιτρέπεται να ανατίθενται απευθείας, σε περισσότερες ομοειδείς με αντί-στοιχες προς αυτές χωριστές πιστώσεις στον οικείο προϋπολο-γισμό και η απευθείας ανάθεση των επιμέρους μελετών χωρι-στά λόγω ποσού, κατά παράκαμψη της διαδικασίας επιλογής αναδόχου με δημόσιο ανοικτό ή κλειστό διαγωνισμό δεν είναι νόμιμος. Επομένως δεν είναι νόμιμη και η δαπάνη που προκα-λείται από την εκπόνηση των μελετών αυτών (πρβλ. Ελ.Συν. VII Τμ. 101/2012, 238, 82/2011, 437, 430, 369, 291/2010 κ.ά.).

Απόφαση Ελεγκτικού Συνεδρίου /Τμ.6/2785/2012(δημοσιότητα-μελέτης)VIII. Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα άγεται κατ’ αρχάς στην κρίση ότι, παρά τα περί του αντιθέτου γενόμενα δεκτά από το Κλιμάκιο, παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, ως εκ της μη δημοσίευσης περίληψης της διακήρυξης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δεν στοιχειοθετείται, αφού η τήρηση της διατύπωσης αυτής δεν επιβάλλεται για τους δια-γωνισμούς που, όπως εν προκειμένω, διέπονται από τον ν. 3316/2005. Ωσαύτως εσφαλμένη παρίσταται, περαιτέρω, η κρίση της προσβαλλόμενης Πράξης ότι η βαθμολόγηση της τεχνικής προσφοράς των υποψηφίων πάσχει, καθόσον, μο-λονότι η υπό ανάθεση μελέτη ήταν προεκτιμώμενης αμοι-βής άνω των 120.000 ευρώ και η διακήρυξη δεν περιελάμ-βανε σχετική πρόβλεψη, η Επιτροπή Διαγωνισμού αξιολό-γησε την εκ μέρους των διαγωνιζομένων «γνώση των τοπι-κών συνθηκών». Πράγματι, παρά την εμφατική, πλην δια-κηρυκτικού και μόνο χαρακτήρα αναφορά στο συγκεκριμέ-νο στοιχείο στο προοίμιο του επίμαχου II/7.10.2011 Πρακτι-κού, από το σύνολο του περιεχόμενου αυτού καθίσταται σα-φές ότι η - δεδομένη, άλλωστε, για όλους τους διαγωνιζομέ-

ΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ



ΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

νους, λόγω της εκεί προηγούμενης δραστηριοποίησής τους - γνώση της περιοχής ελήφθη υπόψη από την Επιτροπή, όχι αυτοτελώς, υπό την έννοια της αναγωγής της σε ιδιαίτερο μέ-τρο σύγκρισης των προσφορών μεταξύ τους, αλλά αποκλει-στικώς σε σχέση με την αξιοποίησή της από τους υποψηφί-ους για την προσήκουσα εκτίμηση των δυσχερειών του με-λετητικού αντικείμενου, δοθέντος δε ότι επί τη βάσει της τε-λευταίας ήταν που αιτιολογήθηκε η διαφορετική, για καθέ-ναν από αυτούς, βαθμολογία, ούτε οι διατάξεις του άρθρου 7 παρ. 6 του ν. 3316/2005, οι οποίες, όπως προεκτέθηκε, δεν αποκλείουν τη λήψη υπόψη του ως άνω στοιχείου προς επίρρωση της αιτιολογίας της βαθμολόγησης, ως προς τα λοι-πά καθιερούμενα κριτήρια αξιολόγησης, ούτε οι αρχές της δι-αφάνειας και της ίσης μεταχείρισης παραβιάσθηκαν στην προ-κειμένη περίπτωση. Όσον αφορά, εξ άλλου, τη συγκρότηση πενταμελούς, αντί τριμελούς, Επιτροπής Διαγωνισμού, η λε-πτομερής παράθεση στο προαναφερόμενο Πρακτικό των ειδι-κών απαιτήσεων της υπό εκπόνηση μελέτης πλήρως δικαιολο-γεί την εκτίμηση της Υπηρεσίας ότι ο διαγωνισμός επιβαλλό-ταν να διενεργηθεί από διευρυμένης σύνθεσης Επιτροπή και, ως εκ τούτου, υπέρβαση των ακραίων ορίων της παρεχόμενης από το άρθρο 21 του ν. 3316/2005 ευρείας διακριτικής ευχέ-ρειας της Αναθέτουσας Αρχής δεν συντρέχει. Ασχέτως, τέλος, της ενδεχόμενης σύναψης δανείου για τη χρηματοδότηση της μελέτης, βέβαιο είναι και με την προσβαλλόμενη Πράξη δεν αμφισβητείται ότι τόσο κατά το χρόνο έναρξης της διαδικασί-ας δημοπράτησης, όσο και κατά το χρόνο κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού, υπήρχε εγγεγραμμένη στον προϋπολογισμό του Δήμου επαρκής πίστωση, με συνέπεια να πληρούται η τασσόμενη από το άρθρο 158 παρ. 6 του Κώδι-κα Δήμων και Κοινοτήτων τυπική προϋπόθεση.

Απόφαση Ελεγκτικού Συνεδρίου Τμ.7/101/2012(κατάτμηση-δαπάνης)Προκειμένου να υπολογίσει η αναθέτουσα αρχή την προϋπο-λογιζόμενη αξία της υπό εκπόνηση μελέτης και συνακόλουθα τη δυνατότητα απευθείας ανάθεσής της, οφείλει να λάβει υπό-ψη της τη συνολική δαπάνη που απαιτείται για να καλυφθούν οι ανάγκες του οικείου Ο.Τ.Α. σε μελέτες, οι οποίες κατατάσ-σονται, ως εκ του αντικειμένου τους, στην ίδια κατηγορία με-λετών και μολονότι δεν συναρτώνται άμεσα με την εκτέλεση συγκεκριμένων συμβάσεων έργου προορίζονται να εξυπηρε-τήσουν, αφ’ εαυτές, τον ίδιο σκοπό κατά το ίδιο οικονομικό έτος. Συνεπώς, δεν είναι νόμιμος ο επιμερισμός των κατά τα ανωτέρω μελετών της αυτής κατηγορίας σε πλείονες μικρότε-ρες ομάδες και στη συνέχεια η με απευθείας ανάθεση εκπόνη-σή τους με βάση το ύψος της εκτιμώμενης δαπάνης που προ-κύπτει από την κατάτμηση της συνολικής τους αξίας, διότι με τον τρόπο αυτό επιχειρείται, κατά περιγραφή των οικείων δι-

ατάξεων, η μη τήρηση της απαιτούμενης απ’ αυτές διαδικασί-ας του ανοικτού διαγωνισμού (βλ. Ελ.Συν. VII Τμ. 238/2011, 291, 328, 430, 437/2010). (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμ-φωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμή-μα κρίνει ότι η εκπόνηση των ως άνω αρχιτεκτονικών μελετών μη νομίμως ανατέθηκε απευθείας, με επιμερισμό του αντικει-μένου τους, στον ως άνω φερόμενο ως δικαιούχο μελετητή, δοθέντος ότι οι αποφάσεις ανάθεσής τους στον ίδιο μελετητή, ελήφθησαν ταυτόχρονα, από την ίδια αρχή, οι δε εκπονηθεί-σες αρχιτεκτονικές μελέτες αφορούν όχι μόνο στο ίδιο δημοτι-κό διαμέρισμα, άλλα στο ίδιο κτίριο, ενώ υφίσταται και ταυτό-τητα του σκοπού για τον οποίο ανατέθηκαν, ήτοι η τροποποί-ηση της όψης του κτιρίου και η αισθητική του βελτίωση, κα-θώς και η αλλαγή της χρήσης στο χώρο του ισογείου με τη δι-αμόρφωση αυτού σε δημοτικό ιατρείο. Απόφαση Ελεγκτικού Συνεδρίου /Τμ.7/94/2012(απευθείας-ανάθεση)Από τις διατάξεις αυτές ( ν. 3463/2006 ) προκύπτει ότι για την εκτέλεση εργασιών από τους Ο.Τ.Α. απαιτείται η προ-ηγούμενη σύνταξη και θεώρηση μελέτης από την τεχνική υπηρεσία τους και, αν δεν υπάρχει τέτοια υπηρεσία ή αυτή αδυνατεί, από την Τεχνική Υπηρεσία Δήμων και Κοινοτήτων (Τ.Υ.Δ.Κ). Κατ’ εξαίρεση, στην περίπτωση εργασιών, η προ-ϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων δεν υπερβαίνει το ποσό μέχρι του οποίου επιτρέπεται απευθείας ανάθεση, τα συ-ντασσόμενα τεύχη, με τα οποία προσδιορίζεται από τεχνικής απόψεως το αντικείμενο των εργασιών (τεχνική περιγραφή), περιγράφεται το είδος των εργασιών και καθορίζονται οι τι-μές μονάδος τους (τιμολόγιο μελέτης) και, τέλος, καθορίζεται η ποσότητα κάθε είδους εργασιών, προσδιορίζεται η προκύ-πτουσα για κάθε είδος δαπάνη και εξάγεται το άθροισμα των δαπανών αυτών (προϋπολογισμός μελέτης), εγκρίνονται από τον Δήμαρχο. Η έκδοση της εγκριτικής αυτής απόφασης του Δημάρχου συντελείται με την υπογραφή και τη χρονολόγησή της, χωρίς, περαιτέρω να απαιτείται η πρωτοκόλληση, ή με άλλο τρόπο αρίθμησή της, αφού, κατά τις γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου, για την τελείωση των διοικητικών πρά-ξεων δεν απαιτείται η τήρηση αυτού του τύπου. Εξάλλου, οι τιμές μονάδος των περιλαμβανόμενων στην τεχνική περιγρα-φή εργασιών, προσδιορίζονται τόσο στο τιμολόγιο, όσο και στον προϋπολογισμό μελέτης, με βάση τις κρατούσες στην αγορά τιμές και την κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας εύ-λογη αντιστοιχία που πρέπει να υφίσταται μεταξύ του κό-στους παραγωγής τους και του παραγόμενου αποτελέσμα-τος, χωρίς να αποκλείεται η παραπομπή ή αναφορά σε νο-μοθετικά κείμενα που αφορούν στην τιμολόγηση όμοιων ή ομοειδών εργασιών και ενσωματώνουν την κατά τα ανωτέρω αναγκαία ισορροπία κόστους και αποτελέσματος.



Documents

ΣΠΜΕ #405