สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

1

การประเมนพฤตกรรมการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร จงหวดพระนครศรอยธยา

Farmer’s assessment behavior of safety vegetable production Phranakornsriayuthaya Province

รศ. ดษฎ พรหมทต

คณะบรหารธรกจและเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม

ศนยหนตรา

งบประมาณแผนดน ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2557 เดอนสงหาคม 2557

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

2

การประเมนพฤตกรรมการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร จงหวดพระนครศรอยธยา

Farmer’s assessment behavior of safety vegetable production Phranakornsriayuthaya Province

รศ. ดษฎ พรหมทต สาขา การบรหารธรกจการเกษตร

คณะ บรหารธรกจและเทคโนโลยสารสนเทศ สงกด มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม

คณะบรหารธรกจและเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม

ศนยหนตรา

งบประมาณแผนดน ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2557 เดอนสงหาคม 2557

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

3

ชอเรอง การประเมนพฤตกรรมการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร จงหวดพระนครศรอยธยา ผวจย รศ. ดษฎ พรหมทต คณะบรหารธรกจและเทคโนโลยสารสนเทศ แหลงทน งบประมาณแผนดน พ.ศ. 2557

บทคดยอ

งานวจยน มวตถประสงคเพอศกษาความรความเขาใจและปฏบตการดานการผลตของเกษตรกรผปลกผกปลอดภย และเพอคนหาแนวทางการตดสนใจการขยายการผลตและการตลาดผกปลอดภย โดยศกษาจากกลมตวอยางเกษตรกรผปลกผกปลอดภยจากสารพษ จ านวน 32 ราย ในต าบล สงหนาท อ าเภอ ลาดบวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา ใชวธเลอกแบบเจาะจง มการเกบขอมลโดยใชแบบสอบถามจากการสมภาษณเชงลกและการสงเกต เพอประมวลผลขอมลทางสถต คอ อตราสวนรอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจยพบวา เกษตรกรกลมผปลกผกปลอดภย สวนใหญมอาย 41 – 50 ป ซงเปน วยแรงงานทมประสบการณการเกษตรเปนอยางดและมความรความเขาใจจงสามารถบรหารจดการการปลกผกพนบานปลอดภยใหมคณภาพและสรางรายไดเสรมใหแกครอบครว ผกทนยมปลกและสงขายใหกบบรษททมารบซอสวนใหญเปนผกพนบาน ไดแก ผกบงจน โหระพา กะเพรา มะรม และตะไคร เปนตน ซงบรษททรบซอสวนใหญจะสงไปยงสหภาพยโรป และญปน ในสวนของความรความเขาใจดานการผลตของเกษตรกรกลมนมความคดเหนทใกลเคยงกนทสวนเบยงเบนมาตรฐานเปน 0.36 เนองจากมกระบวนการผลต การดแลรกษาผกปลอดภยทคลายกน อกทงยงมการรวมกลมกนเพอแลกเปล ยนประสบการณตางๆ อยเสมอ ส าหรบแนวทางการตดสนใจการขยายการผลตของเกษตรกร เกษตรสวนใหญตงใจทจะขยายพนทการปลกใหมากขน เพอทจะปลกพชผกทหลากหลายตรงตามความตองการของตลาดผบรโภค นอกจากนเกษตรกรยงตองมการปรบตวทงการผลต การตลาด การเพมชองทางในการจ าหนายใหมากขน มการวางแผนและคาดการณ เพอการปรบเปลยนแผนการผลตและการตลาดอยางตอเนอง สงทเปนอปสรรคตอการขยายการผลต และการตลาด คอ การทไมมผสบทอดธรกจปลกผกในครวเรอน และการทสนคาไมมตรายหอเปนของตวเอง ดงนนภาครฐหรอหนวยงานทเกยวของควรเขามาชวยเหลอและแนะน าการตลาดใหแกเกษตรกรเพอเพมรายไดและมคณภาพชวตทดขน ค าส าคญ : ผกปลอดภย / การผลต / การตลาด

ข

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

4

Title Farmer’s assessment behavior of safety vegetable production Phranakornsriayuthaya Province Researcher Assoc. Prof. Dusadee Phromtat Faculty of Business Administration and Information Technology Rajamangala University of Technology Suvarnabhumi Source of Fund Rajamangala University of Technology Suvarnabhumi Year 2014

Abstract

The objectives of this research were to study about The Knowledge of safety vegetable production and The decision to expand the production and marketing of safe vegetables. The pivot group is focused on the Farmer of safe vegetables in Singhanat district, Amphoe Latbualuang Phranakornsriayuthaya Province. This research is using quantitative methodology by conducted on the specific safe vegetables Data is collected by using questionnaires: purposive sampling and observer with 32 samples to in-depth interview. The statistical method is percentage mean and standard deviation. The results indicated that the farmers were 41 – 50 years of age who have experienced agricultural workers (smart farmer) as well. They can manage the planting vegetables for quality and safety to earn extra money for the farmer’s family. The vegetables have been favorite about local vegetables: morning glory, sweet basil, holy basil, moringa oleifera and lemongrass etc. The companies bought and sent to the European Union and Japan. Farmer’s knowledge and understanding of safe vegetables production similar to the standard deviation was 0.36 due to the manufacturing process and maintaining alike. Most farmer plan to expand the area planted to more. In order to grow a variety of vegetables to response of the consumer market. In addition, the farmers also need to be adapted to the production, marketing and channels of distribution. So the government should help and marketing advice for the farmers to increase income and agriculture sustainable development. Keywords : Safety Vegetable / Production / Marketing

ค

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

5

กตตกรรมประกาศ

รายงานวจยฉบบนส าเรจไดดวยความชวยเหลอ สนบสนนและอนเคราะหจากบคคลหลายฝาย

เรมจาก อธการบดมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม คณบดคณะบรหารธรกจและเทคโนโลยสารสนเทศ ผอ านวยการส านกวจยและพฒนา ทไดอนมตใหเงนสนบสนนงานวจย ในปงบประมาณ 2557

ขอขอบพระคณเกษตรกรผใหขอมล และคณจฑารตน พรหมทต เศรษฐกรปฏบตการ ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร ผใหค าแนะน าในดานขอมล และใหค าปรกษาดานชวยวเคราะหขอมล จนเกดเปนผลส าเรจไดดวยด

ดษฎ พรหมทต

ง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

6

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ข บทคดยอภาษาองกฤษ ค กตตกรรมประกาศ ง สารบญ จ สารบญตาราง ช สารบญภาพประกอบ ซ บทท 1 บทน า 1 1.1 ความส าคญและทมาของปญหา.................................................................... ................ 1 1.2 วตถประสงคของการวจย........................................................................................... .... 3 1.3 ขอบเขตของการวจย........................................................................ .............................. 3 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ................................................................... .......................... 3 1.5 นยามศพท ..................................................................................................................... 4 บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 5 2.1 แนวคดในการวจยและทฤษฎทเกยวของ............................................................................ 5 2.1.1 ทฤษฎเศรษฐศาสตรการผลต................................................................................... .. 5 2.1.2 ทฤษฏเกยวกบการรบร........................................................................................... .... 6

2.1.3 แนวคดเกยวกบความตระหนก.................................................................................. 7 2.1.4 แนวคดทฤษฎเกยวกบเจตคต.................................................................................... 7 2.1.5 แนวคดเศรษฐกจพอเพยง................................................................................... ....... 8

2.2 กรอบแนวคด.................................................................... ................................................ 9 2.3 การตรวจเอกสารและงานวจยทเกยวของ......................................................................... 10 บทท 3 วธด าเนนการวจย 14 3.1 ประชากรและกลมตวอยาง ............................................................................................. 14 3.2 เครองมอทใชในการวจย..........................................................…….…………………….……. 16 3.3 การเกบรวบรวมขอมล.................................................................................................…. 16 3.4 การวเคราะหขอมล.....................................................................................................…. 16 3.5 การแปลความ................................................................................................……………... 23

จ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

7

สารบญ (ตอ) หนา บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผลการวจย 24 4.1 ผลการวจย .....................................................................................………………...… 24 4.2 อภปรายผลการวจย................................................................................................. 35 บทท 5 สรปผล และขอเสนอแนะ 36 5.1 สรปผลการวจย............................................................................................................. 36 5.2 ขอเสนอแนะ................................................................................................................. 39 บรรณานกรม 40 ภาคผนวก 42 ก. แบบสอบถาม.................................................................. .................................................... 43 ข. รปภาพการเกบขอมลงานวจย....................................................................................... ..... 48 ค. โครงการอบรมเพอถายทอดเทคโนโลย ............................................................................. 50 1. รปภาพการอบรมเพอถายทอดเทคโนโลย ......………………………………………………….. 53 2. แบบสอบถามและสรปผลการอบรม .......................................................................... 54 ประวตผวจย 56

ฉ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

8

สารบญตาราง ตาราง หนา 3.1 ขอมลการเกษตรของ อ าเภอลาดบวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยาป 2556................. 14 4.1 จ านวนและรอยละของเกษตรกรทปลกผกปลอดภยใน ต.สงหนาท อ. ลาดบวหลวง.............. 25 4.2 จ านวนและรอยละขอมลเกยวกบพฤตกรรมการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร..................... 26 4.3 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของประเดนความเหนของเกษตรกร............................... 29

ช

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

9

สารบญภาพประกอบ ภาพ หนา 2.1 กรอบแนวคด..................................................................................................................... 10 3.1 สภาพทวไปของการปลกผกปลอดภยของเกษตรกรต าบลสงหนาท.................................. 15 3.2 การรวบรวมและคดแยกผกปลอดภยเพอสงจ าหนาย.................................................... 15

ซ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

1

บทท 1 บทน า

1.1 ความส าคญและทมาของปญหา

การผลตพชผกเปนแขนงหนงทางการเกษตร พชผกน ามาใชในการบรโภค มคณคาทางโภชนาการสง สามารถตอตานโรคภยไขเจบได อยางไรกตามการทจะใหพชผกมคณภาพตามความตองการของผบรโภคนน ตองผานกรรมวธการผลตทถกตองตามหลกการโดยเฉพาะอยางยงการปฏบตและการดแลรกษา ตงแตผลตจนกระทงถงระยะเกบเกยว รวมทงการควบคมคณภาพทางดานโภชนาการ และความปลอดภยตอผบรโภค ในปจจบนจะเหนไดวามการใชสารเคมกนอยางขาดการควบคม สงผลใหผบรโภคมความกงวลในดานการปนเปอนของสารเคมในพชผกทน ามาบรโภค เนองจากการเพมขนของการใชสารพษปองกนผกและผลไมจากศตรพชและแมลง ปยและสารเรงการเจรญเตบโตไดถกน ามาใช โดยปราศจากการรบผดชอบของเกษตรกร ดงนนขนตอนและวธการจดการใหผลผลตปลอดภยจงมความส าคญอยางยงในระบบความปลอดภยของอาหาร ตงแตแปลงปลกจนถงโตะอาหาร (From Farm to Table)

พชผกถอเปนอาหารทคกบผบรโภคมาอยางยาวนาน เนองจากผบรโภคนยมน ามารบประทานรวมกบน าพรกหรออาหารเผดไดเปนอยางด อกทงยงมคณคาทางโภชนาการอาหารทงวตามนและเกลอแร ทใหคณประโยชนตอรางกาย โดยสวนใหญความตองการผบรโภคจะนยมเลอกพชผกทมความสวยงาม ปราศจากการกดแทะหรอรองรอยของแมลงและศตรพชตางๆ จงท าใหผผลตหรอเกษตรกร ผลตพชผกออกมาโดยใชสารเคมหรอยาฆาแมลงเพอใหผลผลตทไดออกมาสวยงามและหนาตานารบประทาน ตามความตองการของตลาดและยงไดทราคาสง เมอผบรโภคน ามาบรโภคแลวอาจจะไดรบอนตรายจากสารพษตกคางได ดงนนเกษตรกรจงตองหนมาใหความส าคญกบการผลตพชผกใหปราศจากสารเคมตกคาง หรอเรยกอกอยางวา การผลตผกปลอดภย โดยทเกษตรกรควรลดการใชสารเคมและยาฆาแมลง หรอหาวธทางธรรมชาตมาประยกตใช เชน การใชสารสกดจากสะเดา ซงมสารอะซาดแรคตน (Azadirachtin) มคณสมบตชวยปองกนและก าจดแมลงได อกทงไมมการตกคางของสารเคม เพอความปลอดภยของผผลตหรอเกษตรกร ผบรโภค และสงแวดลอม

ผกปลอดภย หมายถง ผลผลตพชผกทไมมสารเคมปองกนและก าจดศตรพชตกคางอย หรอมสารตกคางไมเกนระดบมาตรฐานทกระทรวงสาธารณสขก าหนดไวในประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 163 พ.ศ. 2538 ลงวนท 25 เมษายน 2538 เรอง อาหารทมสารพษตกคาง (ส านกสงเสรมและฝกอบรม ม.เกษตรศาสตร, 2556) หรอ อาจมการใชสารเคมบางชนดแตมการใชและควบคมปรมาณใหมการใชนอยทสดและเกบเกยวผกในระยะปลอดภย จดประสงคของการปลกผกปลอดภย คอ การไมเพมสารเคมลงส

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

2

สงแวดลอม ซงจะท าใหการท าเกษตรเปนธรรมชาตมากทสด และทส าคญคอผบรโภคจะไมไดรบสารเคม หรอไดรบอยางนอยทสด ซงผผลตจะตองเขาใจหลกการและวธปลก เชน สาเหตการระบาดศตรพช การควบคมศตรพชใหมประสทธภาพ การปองกนและการก าจดศตรพชแบบผสมผสานตามภมปญญาชาวบาน อกทงเกษตรกรควรทจะมการประยกตและพฒนาการปลกผกใหมระยะหางพอสมควรอยาให แนนจนเกนไป เพอใหมการระบายอากาศทด เปนการปรบสภาพสงแวดลอมไมใหเหมาะสมตอการระบาดของโรค และตองมการตรวจแปลงอยเสมอ ขอดของการปลกผกปลอดสารพษ จะท าใหไดผกทมคณภาพไมมสารพษตกคางเกดความปลอดภยแกผบรโภค ชวยใหเกษตรกรผปลกผกมสขภาพอนามยดขน เนองจากไมมการฉดพนสารเคมปองกนและยาก าจดศตรพช นอกจากนยงชวยลดตนทนการผลต คาใชจายในการซอสารเคม และยงชวยเพมรายไดใหแกเกษตรกรมากขน เนองจากผลผลตทไดมคณภาพ ท าใหสามารถขายผลผลตไดในราคาทสงขน

แมโครงการการผลตพชผกปลอดภยจากสารพษโดยกรมวชาการเกษตรทรเรมโครงการมาตงแตป 2526 ซงเปนเวลาเกอบ 30 ปแลวกตาม และในป 2534 และปตอๆมา ยงไดปรบปรงโครงการการผลตพชผกอนามย ในหลายๆ โครงการทลวนเกยวกบการก าหนดการผลต การตรวจสอบคณภาพ ความปลอดภย และการก าหนดมาตรฐานของสนคาเปนตน (กรมวชาการเกษตร, 2554 )แตกยงเปนปญหา เพราะตนตอของปญหาคอผผลตหรอเกษตรกร โดยเรมตงแตการจดเตรยมการผลต เชน การเตรยมพนทและเมลดพนธ ขนตอนและการด าเนนการผลต เชน ใชสารเคมและยาฆาแมลงเพอการปองกนก าจดศตรพช ไปจนถงการเกบเกยวและการเกบรกษาผลผลต โดยมการใชสารตรวจสอบผลผลตหลงเกบเกยว หรอการตรวจสอบคณภาพผลผลตทเปนขนตอนส าคญในการรบรองคณภาพ เปนตน และเนองจากในสภาพการณปจจบน สงคมไมสามารถปฏเสธไดวาผบรโภคตองการความปลอดภยดานสขภาพอนามย และความซอสตยจากการผลตสนคาปลอดภยจากผผลต แตความสามารถในสรางความมนใจใหกบผบรโภคและการสรางความนาเชอถอทางดานการตลาดสามารถท าไดเชนกน แมวาการตลาดจะมเงอนไขในการแขงขนและเปลยนแปลงอยางรวดเรวและตลอดเวลา และการทเกษตรกรผผลตผกปลอดภยจะด าเนนอยไดอยางยงยนจ าเปนจะตองค านงถงความตองการของตลาดหรอผบรโภคเปนหลก

ในจงหวดพระนครศรอยธยา เกษตรกรยงม พนททมการถอครองเพอการเกษตรจ านวนมาก

อาชพหลกของเกษตรกร คอ การท านา ทงขาวนาป (นาน าฝน) และขาวนาปรง (นาน าชลประทาน) แตการท านากยงประสบปญหาทงภยธรรมชาต เชน น าทวม และภยแลง แลวยงมปญหาความผนผวนของราคาในสนคาเกษตร ซงนบไดวาเปนปญหาทสงผลกระทบตอรายไดหลกของเกษตรกร อาจจะท าใหเกดสภาวะทนจม เกษตรกรขาดสภาพคลองไมมเงนหมนเวยนมาลงทนในการท านารอบตอไป หรออาจจะกหนในและนอกระบบมากขน ดงนนจงมกลมเกษตรกรทมแนวคดกาวหนา เพอสรางรายไดอกทางหนงใหแกตนเอง โดยการตงกลมวสาหกจชมชนขนมาเพอปลกผกปลอดภย สรางอาชพใหม และมรายไดรองทจะ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

3

ชวยเหลอเกษตรกรอกทางหนงหากเกดวกฤตดงกลาว เชน เกษตรกรทต าบลสงหานาท อ าเภอลาดบวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา ทมอาชพหลกในการท านา และอาชพรอง คอ การท าสวนผกพนบานปลอดภย สงขายใหกบบรษทเอกชน เพอน าไปสงออกตางประเทศ ซงเปนการสรางรายไดใหแกเกษตรกรอกทางหนง โดยกลมวสาหกจชมชนนจะค านงถงความปลอดภยตงแตกระบวนการผลตไปจนถงการเกบเกยว และการใชสารเคมไมเกนระดบมาตรฐานทกระทรวงสาธารณสขก าหนดเพอความปลอดภยของ ตวเกษตรกรเองและผบรโภค

ดงนน การประเมนถงพฤตกรรมของเกษตรกรผผลตผกปลอดภยจงเปนเรองทจ าเปนจะตอง

ศกษา โดยเฉพาะกระบวนการการผลตและแนวทางการขยายการผลตและการตลาดผกปลอดภย เพอความมนคงของรายไดและการมสขอนามยทดของเกษตรกรและผบรโภคใหเกดความยงยนตอไป 1.2 วตถประสงคของการวจย

1. ศกษาความรความเขาใจและปฏบตการดานการผลตของเกษตรกรผปลกผกปลอดภย 2. เพอการคนหาแนวทางการตดสนใจการขยายการผลตและการตลาดผกปลอดภย

1.3 ขอบเขตของการวจย ศกษาจากกลมตวอยางเกษตรกรผปลกผกปลอดภยจากสารพษทมอยทงหมดในต าบลสงหนาท อ าเภอลาดบวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา จ านวน 32 ตวอยาง โดยเปนการเกบตวอยางจากการส ารวจ เกบขอมลจากแบบสอบถามโดยใชการสมภาษณเชงลก (in-depth interview) และการสงเกต ซงท าการเกบขอมลและท าการสมภาษณขอมลจากเกษตรกรในชวงเดอนมนาคม – มถนายน 2557

1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

ท าใหทราบถงความรความเขาใจของกระบวนการผลตภยปลอดภยของเกษตรกรและน าไปส

ตดสนใจของผมสวนเกยวของทงภาครฐและเอกชน โดยเรมตงแตการผลตจนกระทงการบรโภค และน าไปสการขยายตลาดไดอยางกวางขวาง และน าไปสการมรายไดทสงขนและมนคง เปนอาชพทพงพาได มชวตความความเปนอยทด และสขอนามยของเกษตรกรและผบรโภคดขน เพอเปนประโยชนตอสงคมและสงแวดลอมอยางยงยน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

4

1.5 นยามศพท

การประเมน หมายถง กระบวนการทกอใหเกดสารสนเทศ (เชงคณคา) เพอชวยใหมอ านาจตดสนใจ เลอกทางเลอกอยางมประสทธภาพสงสด

พฤตกรรม หมายถง การแสดงออกหรอแนวโนมของปฏกรยาทจะแสดงออกของบคคลในสภาพการณและสงแวดลอมตางๆทอยรอบๆตวบคคลนน

การผลต หมายถง การกระท าใดๆทกอใหเกดมลลาเพม (value added) และเปนประโยชนตอการด ารงชวต

ผกปลอดภย หมายถง ผกทปราศจากสารพษตกคาง (pesticide residue free) โดยหลกการนนตองเพาะปลกในพนดนทปราศจากสารเคม และไมมการใชสารเคมโดยเดดขาด โดยจะใชวธธรรมชาตในการเพาะปลก และตองไดรบการดแลจากเกษตรกรเปนอยางด หรออาจจะกลาวไดวา ผกปลอดภย ค อผกทมสารพษตกคางอยบาง แตไมเกนคา MRL (maximum residue limit) ซงเปนเครองมอตรวจระวงระดบของสารพษตกคางทก าหนดโดยองคการอนามยโลก หรอปรมาณตกคางสงสด ซงก าหนดโดยคณะกรรมการก าหนดมาตรฐานความปลอดภยดานอาหารสากล หรอ Codex และเปนทยอมรบจากนานาประเทศ โดยใหเหตผลวา การปฏบตตามเกณฑนท าใหมสารพษตกคางไมเกนขดทจะเปนอนตรายตอผบรโภค

สารเคมทางการเกษตร หมายถง สารเคมทใชในการเกษตรทกประเภท ประกอบดวย 1) สารจ าพวกก าจดศตรพช ซงมทงก าจดวชพช ก าจดแมลงและสตวกดแทะและฆาเชอรา เปนสารเคมกลมทใชมากในการท าเกษตร 2) สารจ าพวกปยเคม ปยอนทรย และ3) สารจ าพวกฮอรโมน ซงเปนสารเรง และควบคมการเจรญเตบโตของพช

สารก าจดศตรพช หมายถง สารเคมทใชในการควบคมศตรพช เชน แมลง หน วชพช และเชอราตางๆ ซงในเกอบจะทกกรณ สารเคมเหลาน เปนสารพษทใชก าจดหรอฆาศตรพช แตในบางกรณ สารเหลาน กท าหนาทเสมอนสารไลศตรชนดหนง หรอไปท าใหพชหยดการเจรญเตบโตหรอไมสบพนธ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

5

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงนไดวจยเกยวกบกระบวนการตดสนใจในการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร

และแนวทางการตดสนใจการขยายการผลตและการตลาดของผกปลอดภย โดยอาศยพนฐานจากแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของมาประกอบการวจย เรอง การประเมนพฤตกรรมการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร ดงตอไปน

2.1 ทฤษฎทเกยวของ

2.1.1 ทฤษฎเศรษฐศาสตรการผลต 2.1.2 ทฤษฏเกยวกบการรบร 2.1.3 แนวคดเกยวกบความตระหนก 2.1.4 แนวคดทฤษฎเกยวกบเจตคต 2.1.5 แนวคดเศรษฐกจพอเพยง

2.1.1 ทฤษฎเศรษฐศาสตรการผลต

ทฤษฎเศรษฐศาสตรการผลตทางการเกษตร (economic of agricultural production) เปนแขนงหนงของเศรษฐศาสตรในการจดสรรทรพยากรเพอใชในการผลตทางการเกษตร การแกปญหาของนกเศรษฐศาสตรการผลตจดเปน normative economics คอ การใชปจจยอยางมประสทธภาพภายใตปรากฎการณทางเศรษฐกจตางๆ โดยมวตถประสงคทจะใหไดก าไรสงสด ซงปญหาทจะพบในการผลตมอย 3 ประการ คอ

1) จะผลตอะไร (what to product) เปนการแสดงถงความสมพนธระหวางผลตผลกบผลตผล (product-product relationship) ทงน เนองจากทรพยากรการผลตทมอยอยางจ ากด แตสามารถใชท าการผลตในกจการตางๆ ไดหลายกจการ ซงผผลตตองตดสนใจวาจะจดสรรทรพยากรทมอยางจ ากดนไปใชในการผลตอะไร จ านวนเทาไร จงจะท าใหไดรบผลตอบแทนมากทสด

2) จะผลตอยางไร (how to product) เปนการแสดงถงความสมพนธระหวางปจจยกบปจจย (factor-factor relationship) เพอใหทราบควรจะใชปจจยตางๆ รวมกนอยางไรจงจะผลตใหเสยตนทนต าทสด โดยทวไปการผลตทางการเกษตรตองมการใชปจจยผนแปรมากกวาหนงชนดรวมกบปจจยคงท ซงปจจยผนแปรชนดตางๆ ทใชในการผลตมปจจยหลายชนดทสามารถใชทดแทนกนได ซงผผลต ตองตดสนใจเลอกใชปจจยผนแปรทดแทนกนหรอใชผสมกนในอตราสวนทท าใหเสยตนทนต าทสด

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

6

3) จะผลตเทาไร (how much to product) ปญหาในเรองนเปนการแสดงถงความสมพนธระหวางปจจยกบผลตผล (factor-product relationship) ซงผผลตจ าเปนจะตองทราบวาควรจะใชปจจยเทาไรเพอจะใหไดผลผลตตามทตองการและเพอใหไดก าไรสงสด

การแกปญหาตางๆของเกษตรกรจ าเปนตองเกดความเขาใจในเบองตนของทฤษฎการผลตและสามารถน าค าถามตางๆไปวางแผนการผลต ด าเนนการใชทฤษฎเศรษฐศาสตรการผลต ซงเนนหนกในการจดสรรทรพยากรเพอใหไดผลผลตทางการเกษตร ซงทรพยากรหรอปจจยการผลตตางๆ ไดแก ทดน แรงงาน ทน และการประกอบการ

2.1.2 ทฤษฏเกยวกบการรบร ปจจยทมผลตอการรบรแบงออกเปน 2 ลกษณะใหญ ๆ คอ

1) ลกษณะของผรบแบงออกเปน 2 ดานคอ (มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2549) 1.1) ดานกายภาพ เชน เพศ อาย เชอชาต ระดบการศกษา ซงมอทธพลตอการรบรทแตกตางกน และยงตองพจารณาถงอวยวะรบสมผสตาง ๆ วา ปกตหรอไมอยางไร การรบรจะมคณภาพดขนถาเราใชอวยวะรบสมผสหลายชนดชวยกน เชน ใชตาและหรบสมผสตาง ๆ ในเวลาเดยวกน ท าใหเราสามารถแปลความหมายไดถกตอง 1.2) ดานจตวทยา ปจจยดานจตวทยาของคนทมอทธพลตอการรบรหลายประเภท เชน ความจ า ความพรอม สตปญญา การสงเกตพจารณา ความสนใจ ความตงใจ ทกษะ คานยม วฒนธรรม ซงเปนผลมาจากากรเรยนรเดม 2) ลกษณะของสงเรา คณสมบตของสงเราเปนปจจยภายนอกทท าใหคนเราเกดความสนใจทจะรบรของคนเราคลาดเคลอนไปจากความเปนจรง ไดแก ความใกลชดของส งเรา ความตอเนองกนของสงเรา

กระบวนการเกดการรบรประกอบดวย 1) มสงทจะรบร (stimulus) เชน รป รส กลน เสยง

2) ประสาทสมผส (sense organs) เชน ห ตา จมก ลน ผวหนง และความรสกสมผส

3) ประสบการณเดม หรอความรเดมเกยวกบสงเราทไดสมผส 4) การแปรความหมายจากสงทสมผส ล าดบขนของกระบวนการรบร ขนท 1 สงเรามากระทบอวยวะสมผส ขนท 2 กระแสประสาทสมผสวงไปยงระบบประสาทสวนกลางทสมอง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

7

ขนท 3 สมองแปลความหมายออกมาเปนความรความเขาใจ โดยอาศยประสบการณเดม ความรเดม ความจ า เจตคต ความตองการ บคลกภาพ และเชาวปญญา

เนองจากการรบรคอความเขาใจในเรองตาง ๆ ทเกดขนภายในจตใจของแตละบคคลอนเนองมาจากการแปลความหมายตอสงเราหรอสงแวดลอม โดยอาศยประสบการณเดมเปนเครองชวย ดงนนการวดการรบรจากการทบคคลแสดงออก อนไดแก ความรสก นกคด ตามความเขาใจโดยใชแบบสอบถาม แบบสมภาษณ หรอแบบทดสอบเปนเครองมอ

2.1.3 แนวคดเกยวกบความตระหนก ความตระหนกเปนความส านก เปนความรตว เปนความเขาใจของบคคลทมตอสงตาง ๆ ทเขาประสบในสงแวดลอมทเขาอย ดงนนความตระหนกจะเกดขนไดกตอเมอบคคลไดรบการสมผสจากสงเราในสภาพแวดลอม เกดการรบรขน และน าไปสการเกดความคดรวบยอด การเรยนร และความตระหนกตามล าดบ การเรยนรและความตระหนกจะน าไปสความพรอมทจะแสดงการกระท าหรอแสดงพฤตกรรมตอไปตามขนตอนและกระบวนการเกดความตระหนก ดงนน ปจจยทผลกระทบตอการรบรทมผลตอความตระหนก คอ (กลชล บญทา, 2540)

1) ประสบการณทมตอการรบร 2) ความเคยชนตอสภาพแวดลอม ถาบคคลใดเคยชนตอสภาพแวดลอมนนกจะมผล ท าใหบคคลนนไมตระหนกตอสงทเกดขน

3) ความใสใจและการใหคณคา ถามนษยมความใสใจเรองใดมากกจะมความตระหนกในเรองนนมาก

4) ลกษณะและรปแบบของสงเรา ถาสงเรานนสามารถท าใหผพบเหนเกดความสนใจยอมท าใหผพบเหนเกดการรบรและความตระหนกขน

5) ระยะเวลาและความถในการรบร ถามนษยไดรบการรบรบอยครงเทาไหรหรอนานเทาไหรกไดยงท าใหมโอกาสเกดความตระหนกไดมากขนเทานน

2.1.4 แนวคดทฤษฎเกยวกบเจตคต

เจตคตคอความรสก ความคดเหนและความพรอมทจะแสดงพฤตกรรมตอบสนองตอสงเรา หรอสถานการณตาง ๆ ในทางใดทางหนง เชน ชอบ ไมชอบ สนบสนน หรอตอตาน เปนตน (นงนช, 2543) ขนตอนการเกดเจตคต

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

8

แหลงหรอจดก าเนดเจตคตของบคคลมอยหลายประการ ออลพอรท และฮลการด (ศกด สนทรเสณ. 2531 อางองจาก Allport and Hilgard” 1962 : 564) เสนอวาเจตคตตอสงใดสงหนงของคนเกดไดตามเงอนไข ดงน 1) การรบรหรอการใหความสนใจ ในขนนบคคลจะถกกระตนใหรบทราบวามเหตการณหรอสงเราบางอยางปรากฏอย และบคคลนนจะมความยนดหรอมภาวะจตใจทพรอมจะรบสงเรานน หรอใหความสนใจตอสงเรานน การบหรอการใหความสนใจนเปนขนของ สภาพจตใจ ขนแรกทจะน าไปสสภาพจตใจขนตอไป ตอเนองจากคนเรามประสบการณเดมหรออาจจะไดจากการเรยนรชนดเปนทางการหรอไมเปนทางการกได จากประสบการณเดมนเอง บคคลนนอาจจะมสภาพจตใจในขนของการรบหรอการใหความสนใจอยพรอมแลว โดยทไมตองถกระตนใหเกดขนได การรบหรอการใหความสนใจนบคคลจะมสภาพจตใจ 3 ลกษณะคอ 1.1) เกดความตระหนก ถก ผด หรอเกดความรสกวามสงหนง มเหตการณหนง หรอสถานการณหนง ซงการรสกวามหรอการไดรสกถกผดเกยวกบสงหนงสงใดนนเปนความรสกทเกดขนในจตใจเทานน 1.2) ความเตมใจทจะรบสงนนมากระตน 1.3) การเลอกรบหรอการเลอกใหความสนใจ โดยบางคนจะเลอกรบในสงทน าความพอใจมาให และจะไมรบในสงทเขาไมชอบ 2) การตอบสนอง เปนพฤตกรรมทเกดขนตอเนองจากพฤตกรรมในขนทหนง บคคลจะใหความสนใจอยางเตมท มความรสกผกมดตอสงเรา สถานการณทมากระตน เกดความนยมเตมใจ และความพอใจทจะตอบสนองตอความรสกผกมดน 3) การใหคา เปนขนทบคคลจะกระท าปฏกรยาหรอมพฤตกรรมทแสดงวาเขายอมรบหรอรบรสงนนเปนสงทมคณคาส าหรบเขา

2.1.5 แนวคดเศรษฐกจพอเพยง

ประเทศไทยตองทบทวนการพฒนา ในทศทางทพงตนเอง และมภมคมกนมากขน โดยยดหลก “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” เปนแนวทาง ในการปฏบตเพอใหการพฒนา เปนไปในทางสายกลาง โดยการเชอมโยงมตของการพฒนาอยางบรณาการทงมตคน สงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม และการเมอง โดยมการวเคราะหอยาง “มเหตผล” และใชหลก “ความพอประมาณ” ใหเกดความสมดล โดยมการเตรยม “ระบบภมคมกน” ใหเพยงพอกบผลกระทบจากการเปลยนแปลงทงจากภายนอกและ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

9

ภายในประเทศ แตในทกขนตอนการพฒนา ตองใช “ความรอบร” ในการพฒนาอยางรอบคอบ เปนไปตามล าดบขนตอน สอดคลองกบวถของสงคมไทย รวมทงการเสรมสรางศลธรรม และส านกใน “คณธรรม” จรยธรรมในการปฏบตหนาท

การนอมน าหลกปรชญา ทางเศรษฐกจพอเพยง มาประกอบกบการพฒนาการตลาดเกษตร จะน าไปส “สงคมอยเยนเปนสขรวมกน”

2.2 กรอบแนวคด

การผลตสนคาการเกษตรโดยเฉพาะเกษตรกร ทมวตถประสงคเพอใหไดก าไรสงสดนนยงไมใชวตถประสงคทยงยน แตจ าเปนจะตอง เขาใจ เงอนไข 3 ประการ ไดแก จะผลตอะไรเปนจ านวนเทาไร เพอใหไดผลตอบแทนมากทสด จะผลตอยางไร ซงหมายถงปจจยการผลตตาง ๆทจะน ามาใชโดยเสยตนทนต าทสด และจะผลตเทาไร ซงหมายถงความสมพนธระหวางปจจยการผลต ทจะผลตไดตามความตองการและไดก าไรสงสดไปพรอมๆกบการยดหลกคณธรรมตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง

การศกษาเพอประเมนพฤตกรรมของเกษตรกรในดานตางๆ เชน ตนทนการผลตและ

ขบวนการผลตผกปลอดภยของเกษตรกรในจงหวด พระนครศรอยธยา มความส าคญ เนองจากการผลตของ เกษตรกรจ าเปนจะตองทราบถง ตนทนการผลตหรอคาใชจายการผลตนบตงแตขนตอนการตดสนใจผลตขนเตรยมการผลต พฤตกรรมการด าเนนการผลต จนกระทงไดผลผลตออกมา นอกจากนเกษตรกรจะตองมความรความเขาใจทฤษฎเศรษฐกจพอเพยงในการด าเนนชวต ดานการอาชพและความเปนอย เพอคนหาแนวทางทน าไปสการลดตนทนการผลตอยางยงยนการขยายตลาด เพอใหเกษตรกรมรายไดทเพมขนในอาชพและมนคงในชวตอยางยงยน

จากทกลาวมาขางตนสามารถน ากรอบแนวคดในการท าวจยอธบายโดยใชแผนภาพได

ดงน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

10

2.3 การตรวจเอกสารและงานวจยทเกยวของ

เบญจมาศ จนทรแกว (2538) ศกษาวเคราะหทางเศรษฐกจของการผลตผกโดยการใชสารธรรมชาตและสารเคม มวตถประสงคเพอ เปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนประสทธภาพของการผลตผกระหวางเกษตรกรทใชสารธรรมชาต และเกษตรกรทใชสารเคม โดยใชแบบจ าลอง Cobb – Douglas ผลการศกษาพบวา ปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงผลผลตแตละชนด ไดแก แรงงานทใชในการผลตและการบ ารงรกษา มลคาปย มลคาสารปองกนและก าจดศตรพช นอกจากนยงพบวาเกษตรกรทใชสารธรรมชาตจะไดก าไรสทธมากทสด เนองจากราคาผลผลตทสงกวา สวนเกษตรกรทใชสารเคมนอยจะไดรบผลก าไรสทธทมากกวาเกษตรกรทใชสารเคมมาก เพราะมตนทนทต ากวา

พฤกษ ยบมนตะสร และคณะ (2543) ศกษาเรองการสงเสรมการผลตและการบรโภคอาหาร

คณภาพ ระบบและกระบวนการผลตผกปลอดสารพษในจงหวดเชยงใหม เพอสรางความเขาใจเกยวกบระบบการผลตผกปลอดสารพษกระบวนการเกดกลม การบรหารจดการและความยงยนของกลม ในพนท อ.สารภ แมรม และพราว จงหวดเชยงใหม ใชวธสมภาษณกลมเกษตรกรทเปนแกนน าหลก เชน ประธานกลม ผน าเกษตร และเกษตรต าบล เปนตน ผลการศกษาพบวา กลม อ.สารภ กลมมวงค า โปงแยง ไดรบการสนบสนนจากภาครฐ กลมดอยค า อ.โปงแยง ไดรบแรงผลกดนจากโครงการหลวงดอยค า และองคกรพฒนาเอกชนไดชวยกลมเกษตรกร พราว จดรปองคกรเพอพฒนาเกษตรอนทรย ระบบการผลตในพนทศกษาพบวาใน อ.สารภ เกษตรกรนยมปลกผกผสมผสานในแปลงล าไย เมอล าไยโตกจะเลกผลต สวนกลมมวงค าและกลมดอยค า อ.โปงแยง เปนการปลกผกสลบกบการปลกไมดอก ปลกทงกลางมงและกลางแจง อ.โปงแยง จะเนนปลกกลางแจง ซงการจดการสารเคมจะเหมอนกนทง 3 กลม คอการใชสารเคมอยางปลอดภย สวนกลม อ.พราว จะเปนเกษตรอนทรยไมใชเคมใดเลย จะเหนวากลมผผลตเรมมงเนน

การผลตสนคาเกษตรของเกษตรกร

เขาใจถงกระบวนการผลตของเศรษฐกจพอเพยง

ค านงถงสขภาพของตนเองผบรโภคและสงแวดลอมทย งยน

ทราบถงพฤตกรรมกระบวนการผลตทเหมาะสม

เพอการผลตผกปลอดภยทย งยน และเกษตรกรมคณภาพชวตทด

ภาพท 2.1 กรอบแนวคด

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

11

เกษตรกรรมยงยนและเกษตรกรอนทรยทมงเนนทจะลดการใชสารเคมและสารก าจดศตรพช อกทงยงมกระแสผบรโภคใหความส าคญกบสขภาพมากขน และตองการผลตภณฑปลอดภยมากขน ดงนนผผลตจงตองปรบตวตามวฒนธรรมการบรโภคของผบรโภคไปดวย

พชวรรณ จงมวาสนา อรวรรณ พฒนกจจารกษและกนกพร อธสข (2545) ศกษาเรอง

วเคราะหความปลอดภยในการบรโภคน านมถวเหลองกบปรมาณสารเคมก าจดศตรพชตกคาง พบวา น านมถวเหลองในภาชนะปดสนท 43 ตวอยาง ตรวจพบสารตกคางของสารเอนโดซลแฟน 5 ตวอยางปรมาณ 0.004- 0.002 มก./กก. ในป 2543-2544 และในป 2545 ส ารวจปรมาณการตกคางของสารเคมก าจดศตรพช 2 กลม ไดแกกลมสารประกอบคลอรนและสารประกอบฟอสเฟตทมการใชในการเพาะปลกถวเหลอง โดยเกบตวอยางจากกรงเทพแลพะปรมณฑล 4 จงหวด 34 ตวอยาง แลการส ารวจพบสารเคมก าจดศตรพชกลมสารฟอสเฟตในถวเหลองและน านมถวเหลองทกตวอยาง แมวาระดบตกคางของถงเหลองและนมถวเหลองยงอยในเกณฑปลอดภย ผผลตควรเลอกวตถดบทมคณภาพมปรมาณสารตกคางและมกรรมวธทสะอาเพอใหไดน านมถวเหลองทมประโยชนตอสขภาพและปลอดภยตอผบรโภค

สมศร วฒนสน (2548) ศกษาเกยวกบพฤตกรรมการบรโภคผกปลอดภยสารพษของคน

กรงเทพมหานครและปรมณฑล มวตถประสงคเพอวเคราะหพฤตกรรมการบรโภคผกปลอดสารพษ ปจจยทมผลตอการบรโภคผกปลอดสารพษของผบรโภค มลเหตจงใจทท าใหผบรโภคตดสนใจบรโภคผกปลอดสารพษ รวมทงเหตผลทผบรโภคไมเลอกบรโภคผกปลอดสารพษ ความคดเหนของผบรโภคทมตอราคาผกปลอดสารพษ การรบรของผบรโภคทมตอตาสนคาของผกปลอดสารพษ โดยศกษากลมตวอยาง 3 กลม คอ ผทไมเคยบรโภค ผทเคยบรโภค และผทก าลงบรโภคผกปลอดสารพษ ในจงหวดกรงเทพมหานคร นนทบร ปทมธาน และสมทรปราการ จ านวน 385คน ไดผลการวจยดงน ในกลมตวอยางทก าลงบรโภคผกปลอดสารพษพบวาปจจยส าคญทท าใหผบรโภคบรโภคผกปลอดสารพษ คอความปลอดภยจากสารพษตกคาง รองลงมาคอ เพอสขภาพทดในระยะยาวและไดรบอ ทธพลจากการไดรบขาวสารเรองสขภาพและอาหารปลอดสารพษ เปนตน ส าหรบมลเหตจงใจท ท าใหผ บรโภคตดสนใจบรโภคผกปลอดสารพษในครงแรก คอ ความปลอดภยของสารพษตกคาง ในสวนของกลมตวอยางทไมเคยบรโภคมากอนใหเหตผลวาผกปลอดสารพษ คอหาซอยาก ไมไดป ระกอบอาหารเอง และไมแนใจเกยวกบมาตรฐานของผกปลอดสารพษ และกลมผบรโภคทเคยบรโภคสวนใหญมความคดทจะกลบมาบรโภคผกปลอดสารพษอกครงถาผกปลอดสารพษมการจดจ าหนายทวถงและหาซอไดงาย เปนตน

กนกพร อธสขและคณะ (2549) ศกษาเรอง การส ารวจปรมาณสารเคมปองกนศตรพช

ตกคางในผก พ.ศ. 2546 – 2549 พบวา การส ารวจผกสดมฉลากจ านวน 267 ตวอยาง ผกทวไป 259

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

12

ตวอยาง โดยภาพรวมอตราการตรวจพบและปรมาณสารเคม ก าจดศตรพชทพบในผกสดทวไปสงกวาผกสดมฉลาก แตเปนทนาสงเกตวารปแบบการใชสารเคมของผกสดมรฉลากไมแตกตางจากผกสดทวไป สรปไดวา เพยงครงหนงของผกสดทมฉลากทจ าหนายในทองตลาดเปนผกปลอดสารพษตกคางจรง แตอกครงหนงเปนผกทยงมการใชสารเคมก าจดศตรพชอย แตมการตกคางในปรมาณทนอยกวากฎหมายก าหนด

มารต นามบตร (2551) ศกษาเรองความรและความตระหนกเรองอาหารปลอดภย : กรณศกษาอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน อ าเภอเมอง จงหวดอดรธาน พบวา กลมตวอยางมความรเรองอาหารปลอดภยระดบปานกลางและมความตระหนกเรองอาหารปลอดภย ในระดบสง โดยปจจยทมอทธพลตอความรเรองอาหารความปลอดภย ไดแก ปจจยอาย ระดบการศกษา การรบรคณประโยชนอาหารปลอดภย การรบรสทธผบรโภค มความรเรองการรบรอาหารปลอดภยอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.001 การรบรสทธผบรโภคมอทธพลตอความตระหนกเรองอาหารปลอดภยอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 ปจจยรบรคณประโยชนอาหารปลอดภย มอทธพลตอความตระหนกเรองอาหารปลอดภยอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.001 ทงนความรและความตระหนกเองอาหารปลอดภยมความสมพนธในเชงบวกอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 ในสวนการศกษาของการศกษาปญหาอปสรรคเรองอาหารปลอดภยพบวา กลมตวอยางมความรเรองอาหารปลอดภยนอยโดยเฉพาะความรในประเดนทเกยวกบการเลอกซออาหารปลอดภย หลกการสขาภบาลอาหารปลอดภย นอกจากนผลการวจย ยงพบวากลมตวอยางมการรบรขาวสารอาหารปลอดภยต า มการรบรสทธผบรโภคนอยและมพฤตกรรมการดแลสขภาพของตนทไมเหมาะสม

วราภรณ ปญญาวด (2551) ศกษา การขบเคลอนสวถเกษตรปลอดภยจากสารพษ กรณการปลกพชผก มวตถประสงคหลกในการวเคราะหปจจยทมผลตอการยอมรยเทคโนโลยเกษตรปลอดภยจากสารพษในการปลกผก เพอเสนอแนวทางในการผลตสนคาเกษตรปลอดภยในประเทศใหเพมสงขน โดยไดท าเกบรวบรวมขอมลการผลตพชผกรอบการเพาะปลก 2548/49 ในจงหวดเชยงใหม จ านวน 300 ตวอยาง โดยใชแบบจ าลองถดถอยโลจสตก ผลการศกษา พบวา ปจจยทมผลในเชงบวกตอการยอมรบเทคโนโลยการปลกผกปลอดภยจากสารพษ ไดแก ตวแปรความสมพนธรวมระหวางการสงกดกลมโดยกลมมการท าตลาดพชผกทผลตได การไดรบการฝกอบรมเกยวกบเทคโนโลยเกษตรปลอดภย จ านวนแรงงสยในครวเรอนทมการท าการเกษตรเตมเวลา อาย และระดบการศกษา สวนปจจยทมผลตอการยอมรบในทศทางตรงขาม ประกอบดวย พนทในการปลกผก และความจ าเปนในการจางแรงงานเพม แนวทางในการพฒนาเกษตรปลอดภย คอ ใหความส าคญในเรองการตลาดของกลมผผลต การพฒนาเทคโนโลยเพอลดปญหาการใชแรงงาน และปลกกระแสอปสงคอาหารปลอดภย

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

13

ดษฎ พรหมทต (2554) ศกษา ความตระหนกของเกษตรกรในการใชสารเคมในจงหวดพระนครศรอยธยา ผลการวจยพบวา เกษตรกรสวนใหญของนาหวานน าตมในเขตชลประทาน และนาหวานในทราบลม เหนวา การใชสารเคมในการจ ากดศตรขาว มความจ าเปนอยางยงทจะตองใชอยางเปนปกต เนองจากตองการใหไดผลผลตทสง หรอก าไรสงสด แมวาจะทราบถงผลเสยตอตวเกษตรกร และสงแวดลอม สวนใหญยงขาดความระมดระวงในการใชสารเคม เชน การผสมสารเคมทไมถกตองของนาหวานน าตมในเขตชลประทาน หนวยงานภาครฐยงใหความรหรอค าแนะน าไมเพยงพอ เกษตรกรจะตองไดรบค าแนะน าและสงเสรมจากผเชยวชาญ โดยเฉพาะนาหวานในทราบลม นอกจากนหนวยงานภาครฐจะตองแสดงบทบาทอยางเขมขน เพอใหเกษตรกรหนมาสนใจและเหนถงความส าคญของการใชและแนวทางปองกนสารเคม เพอความปลอดภย ตอตวเกษตรกรซงตองปฎบตอยางจรงจงและตอเนอง เพอการพฒนาเกษตรกรรมของประเทศใหยงยนตลอดไป

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

14

บทท 3 วธด าเนนการวจย

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง ขอมลทวไปของเกษตรกรผผลตผกปลอดภยของพนทงานวจย

ลกษณะพนทของอ าเภอลาดบวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา ม 6 ต าบล 58 หมบาน ลกษณะภมประเทศเปนทราบลม เปนทงนา มแมน าไหลผาน และมล าคลองไหลผาน 10 สาย ไดแก คลองพระยาบนลอ คลองญ ป น คลองหลกชย คลองบางซาย คลองเมฆขลา คลองสาน คลองชลประทาน คลองลากคอน คลองขนศร และคลองพสนธ นอกจากนยงมคลองซอยอก 23 คลอง จากสภาพพนทจะเหนไดวาพนดนมความอดมสมบรณเหมาะแกการท าพนทเกษตร เชน การท านา และการปลกพชผก เปนตน พนททงหมดประมาณแสนกวาไร จ าแนกเปน พนทท านา 86,984 ไร พนทปลกไมผลและไมยนตน 11,200 ไร และพนทปลกพชผก 3,085 ไร ดงตารางท 3.1

ตาราง 3.1 ขอมลการเกษตรของ อ าเภอลาดบวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา ป 2556 ล าดบท ต าบล จ านวน

หมบาน พนททงหมด

(ไร) พนทท า

การเกษตร (ไร) พนทท านา

(ไร) พนทไมผลและไมยนตน (ไร)

พนทพชผก (ไร)

1 ลาดบวหลวง 9 16,841 13,862 10,912 1,422 474 2 คสลอด 10 27,177 22,115 18,007 2,450 718 3 พระยาบนลอ 7 13,717 12,167 8,623 2,429 407 4 สามเมอง 8 12,175 11,335 9,023 1,303 390 5 สงหนาท 7 18,028 15,243 13,359 1,073 326 6 หลกชย 10 23,343 20,857 17,124 1,399 425 7 คลองพระยาบนลอ 7 13,046 11,952 9,936 1,124 345

รวม 58 124,327 107,531 86,984 11,200 3,085

ทมา: ส านกงานเกษตรอ าเภอลาดบวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา, 2557 จากตารางท 3.1 จะเหนวาต าบลสงหนาทมจ านวนพนททงหมดประมาณ 18,028 ไร มพนท

ท าการเกษตร 15,243 ไร คดเปนรอยละ 84.55 โดยแบงเปนพนทท านา 13,359 ไร พนทไมผลและไมยนตน 1,073 ไร และ เปนพนทปลกพชผก 326 ไร ซงสดสวนของพนทปลกพชผกเมอเทยบกบพนทท าการเกษตรทงหมดคดเปนรอยละ 2.14 และพนทปลกผกเมอเทยบกบพนทปลกผกของทงอ าเภอ คดเปนรอยละ 10.57 ซงถอวาเปนสดสวนทนอยมากเมอเทยบกบต าบลอนๆ เชน ต าบลลาดบวหลวง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

15

ต าบลคสลอด และต าบลพระยาบนลอ เปนตน แตถงแมวาพนทการปลกผกของต าบลสงหานาทจะนอย แตกลมเกษตรกรทมการจดตงเปนกลมวสาหกจปลกผกปลอดภย มความเขมแขงอยางมาก ทงในเรองของการผลตทมการจดการเพอใหผกปลอดภยจากสารเคมปนเปอน และหาชองทางท าการตลาด เพอสงผกออกไปขายใหแกพอคาคนกลาง รบซอสงขายไปยงซปเปอรมารเกตต ไฮเปอรมาเก ตตช นน า นอกจากนยงมการผลตผกปลอดภยใหไดตามมาตรฐาน เพอสงไปขายยงตลาดตางประเทศ ซงถอไดวาเปนอาชพรองทมความส าคญ สรางรายไดใหแกครอบครวเกษตรกรไดอยางตอเนอง (ภาพท3.1และ3.2) กลมตวอยางทใชในการเกบรวบรวมขอมลในการวจยจงใชจากเกษตรกรทงหมด จ านวน 32 ราย

ภาพท 3.1 สภาพทวไปของการปลกผกปลอดภยของเกษตรกรต าบลสงหนาท

ภาพท 3.2 การรวบรวมและคดแยกผกปลอดภยเพอสงจ าหนาย

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

16

3.2 เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจย ใชแบบสอบถามแบบปลายเปดและปลายปด และจากการสงเกต สภาพโดยทวไปของเกษตรกรและสภาพพนทปลกผกปลอดภยของเกษตรกร ต าบลสงหนาท

3.3 การเกบรวบรวมขอมล

การเกบรวบรวมขอมลของการประเมนพฤตกรรมการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร จงหวดพระนครศรอยธยา แบงออกเปน 2 สวน คอ

3.1 ขอมลปฐมภม (primary data) เปนการเกบขอมลทไดจากการส ารวจ สงเกตและจากการสอบถามหรอสมภาษณเกษตรกรในเรองขอมลทวไปของพนท สภาพแวดลอมทางกายภาพ ขอมลดานการผลตและการตลาดของเกษตรกร ทศนคตของเกษตรกรทมตอการผลตผกปลอดภย ปญหาและอปสรรคของเกษตรกรในการผลตและการตลาดของผกปลอดภยของเกษตรกร

3.2 ขอมลทตยภม (secondary data) เปนขอมลทไดจากการรวบรวมเอกสารทางวชาการ วารสาร รายงานการศกษา บทความ และงานวจยตางๆทเกยวของ เกษตรกรผปลกผกปลอดภย ปราชญทองถน ตลอดจนขอมลทไดจากหนวยงานราชการ เชน ผเชยวชาญจากหนวยงานภาครฐหรอเอกชน จากกรมสงเสรมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ และมหาวทยาลยเกษตรศาสตร เปนตน

3.4 การวเคราะหขอมล การด าเนนการวจยไดเลอกกลมเกษตรกรผปลกผกปลอดภยทงหมดจ านวน 32 ตวอยาง ในต าบลสงหนาท อ าเภอลาดบวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา ดงน

1. การศกษาวจยในเชงปรมาณ (quantitative approach) จากเกษตรกรผปลกผก โดยการสมตวอยางแบบเจาะจง จากการเตรยมการผลต การด าเนนการผลต จากแบบสอบถามดวยโปรแกรมส าเรจรป เพอหาคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน เพอใหบรรลถงวตถประสงคขอท 1

2. การศกษาวจยในเชงคณภาพ (qualitative approach)จากผปลกผกปลอดภย ปราชญทองถน และผเชยวชาญจากหนวยงานภาครฐหรอเอกชนโดยวธการสมภาษณและถอดความดวยวธพรรณนา เพอใหบรรลถงวตถประสงคขอท 2

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

17

วธการศกษา คอ 1. ศกษาจากเอกสารและวธการอนๆทเกยวของ

2. ศกษาจากแบบสอบถาม จ านวน 2 แบบ คอ โดยเชงปรมาณจากเกษตรกรผปลกผกปลอดภย และในเชงคณภาพจาก เกษตรกรผปลกผกปลอดภย ปราชญทองถน และผเชยวชาญจากหนวยงานภาครฐหรอเอกชน

ขนตอนและวธการในการวเคราะห วเคราะหและสงเคราะหขอมลทไดจากการสมภาษณจากแบบสอบถามโดยโปรแกรมส าเรจรปจากเกษตรกร และการเรยงความการสนทนาและสมภาษณแบบเจาะลกจากเกษตรกร ปราชญทองถน และผเชยวชาญจากหนวยงานภาครฐหรอเอกชน

การผลตผกปลอดภย

ผก เปนพชอาหารทคนไทยนยมรบประทานกนมากเนองจากใหคณคาทางอาหารทเปนประโยชนตอรางกายสงแตคานยมในการบรโภคของคนไทยในปจจบนนน มกจะเลอกบรโภคผกทสวยงามไมมรองรอยศตรพช จงท าใหเกษตรกรผปลกผกตองใชสารเคมปองกนและก าจดแมลงในปรมาณทมาก ซงผบรโภคอาจจะไดรบอนตรายจากสารพษทตกคางอย เพอเปนการแกไขปญหาดงกลาว การปลกผกปลอดภย โดยการน าเอาวธการปองกนและก าจดศตรพชหลายวธมาประยกตรวมกน จงเปนทางเลอกส าหรบความปลอดภยของเกษตรกร ผบรโภคและสงแวดลอม

ผก หมายถง พชทเราใชสวนตางๆ เชน ใบ ล าตน กานใบ ดอก ชอดอก ราก หว มาบรโภค

ไมวาจะทานแบบสดหรอท าใหสกกอน ชนดของผกม 5 ชนด คอ 1. ผกทใชใบเปนอาหาร เชน ผกกาด กะหล าปล ผกบง กวางตง โหระพา 2. ผกทใชล าตนเปนอาหาร เชน กะหล าปม ขง ขา มนฝรง 3. ผกทใชรากเปนอาหาร เชน มนเทศ ผกกาดหว รากผกช แครอท 4. ผกทใชดอกเปนอาหาร เชน บรอคโคล กะหล าดอก ดอกกยชาย 5. ผกทใชผลเปนอาหาร เชน แตงกวา มะเขอ ถวฝกยาว พรก ชนดของผกทควรปลกในฤดตางๆ การปลกผกใหถกฤดกาลจะใหไดผกทมคณภาพด ดงนนจงควรเลอกปลกผก ดงน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

18

1. ผกทควรปลกในตนฤดฝน คอ ตงแตเดอนพฤษภาคม ถงเดอนกรกฎาคม ไดแก หอม ผกกาดเขยวกวางตง ผกบง คะนา ตระกลพรก มะเขอ ผกกาด ถวฝกยาว และผกบงจน เปนตน

2. ผกทควรปลกปลายฤดฝน ผกใดทปลกตนฤดฝนไดกปลกไดผลดในปลายฤดฝนยงกวานนยงปลกผกฤดหนาวไดด วย ไดแก กะหล าปล กะหล าดอก หอมหวใหญ แครอท ผกช แต งโม และคนชาย เปนตน

3. ผกทควรปลกในฤดรอน คอ ผกททนรอนไดด และทนความแหงแลงพอสมควรและถงแมวาจะปลกในฤดรอนผกบางอยางกมความจ าเปนตองรดน า เชา – เยน ตองพรวนดนแลวคลมดวยฟางขาว เพอรกษาความชมชนไวใหพอ ไดแก บวบ มะระ ถวฝกยาว ถวพม น าเตา แฟง คะนา และผกกาดเขยวกวางตง เปนตน

4. ผกบางชนดสามารถปลกไวรบประทานตลอดป ไดแก พชท ทนทานปลกคร งเดยวรบประทานไดตลอดป เชน สาระแหน ผกชฝรง แมงลก โหระพา กะเพราะ ผกบงไทย (ปลกเปนแพลอยน าในสระ คลอง) กระชาย ขา ตะไคร และพรกตางๆ

จะเหนวาผกสามารถน ามารบประทานไดหลากหลายอยาง ขนอยกบวาผบรโภคตองการบรโภคในรปแบบใด ซงการปลกผกนนมสวนส าคญ หากปลกผกทใชสารเคมมากเกนไป จะสงผลเปนอนตรายตอเกษตรกร ผ บรโภค และส งแวดลอม ดงน นเกษตรกรควรจะหนมาใสใจและปลกผกปลอดภยเพอสขภาพของตวเองและผบรโภค

ผกปลอดภย หมายถง ผกทมกระบวนการการผลตทใชสารเคมก าจดศตรพชหรอยาฆาแมลง

และเชอราตาง ๆ น ามาใชในชวงเวลาทมแมลงศตรพชระบาด เพยงแตจะตองมการก าหนดวธการใชอยางเขมงวด ควรฉดพนยาฆาแมลงชวงไหน ชวงไหนไมควรฉด ชวงนเปนชวงเกบเกยวผลผลต หาก ฉดพนจะมสารพษตกคางถงบรโภค ควรเวนระยะเวลาการเกบเกยวกวนหลงจากฉดสารเคมปองกนและก าจดศตรพชไปแลว แตทแน ๆ ผลผลตไมควรมสารพษตกคางไมเกนมาตรฐานทกระทรวงสาธารณสขก าหนดไว ซงในประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 163 พ.ศ. 2538 ลงวนท 28 เมษายน 2538 เรอง อาหารทมสารพษตกคาง

ผกปลอดสารพษ หมายถง ผกทมกระบวนการการผลตทมการใชสารเคมสงเคราะห เชน

ธาตอาหารตางๆ ใชปยเคมเพอเรงการเจรญเตบโต รวมถงการใชปยอนทรยตางๆ ไมไดหมายความไมใชสารเคมหรอเคมสงเคราะหเลย เพยงแตเคมสงเคราะหดงกลาวเปนเคมสงเคราะหทไมเปนเคมสงเคราะหทไมเปนอนตรายตอผใช ผบรโภคและสงแวดลอม เมอถงเวลาเกบเกยวเคมสงเคราะหพวกนจะไมมสารพษตกคางอยเพราะเคมสงเคราะหพวกนเปนกลมของปยเคม จลธาตตางๆซงมอยในใบพชอยแลว

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

19

วธการผลตผกปลอดภย

ในการปลกผกปลอดภย จะใชหลกการปลกผกโดยใชสารเคมในการผลตใหนอยทสด หรอใชตามความจ าเปนและจะใชหลกการปองกนและก าจดศตรพชโดยวธผสมผสาน แทนการทจะปองกนและก าจดศตรพชใหไดผลนนจะตองเลอกวธทประหยดเหมาะสม และมประสทธภาพ ซงผปลกจะตองเขาใจสงตางๆ ดงตอไปน

1.สาเหตการระบาดของศตรพช

1.1 ศตรพชเคลอนยายจากแหลงหนงไปยงอกแหลงหนง ทมความเหมาะสมมากกวา ท าใหมการขยายพนธและระบาดท าความเสยหายเพมขน

1.2 สภาพแวดลอมและสภาพทางนเวศเปลยนแปลงไปท าใหศตรพชมการขยายพนธไดดขนเพมจ านวนมากขน หรอมผลตอการพฒนาสานพนธใหมความตานทาน และมประสทธภาพในการเขาท าลายมากขน เชน การก าจดง ท าใหหนระบาดเพมขน การใชสารเคม ท าใหแมลงทกนแมลงศตรพชตายไปดวย เปนตน

1.3 สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจและสงคมของมนษยเปลยนแปลงไป ท าใหความตองการผลตในการบรโภคเปลยนไป ท าใหความตองการผลผลตในการบรโภคเปลยนไป ท าใหความตองการผลผลตทแตกตางกนไปตามความตองการของบรโภค ท าใหบางครงรองรอยการท าลายของศตรพชเพยงจดเดยว กถอวาผลผลตตกเกรดไมไดมาตรฐาน มการระบาดของศตรพชได

2. การควบคมศตรพชใหประสบผลส าเรจ มหลกการงายๆ ดงน

2.1 ตองปองกนไมใหเกดโรคในแปลงปลก เชน การใชพนธทปราศจากโรคและแมลง การไมน าชนสวนของพชทมโรคแมลงเขามาในแปลงปลก เปนตน

2.2 ถามศตรพชเขามาในแปลงปลกหรอแสดงอาการเปนโรคแลว ตองท าการยบยงดารแพรระบาดของศตร หรอโรคนนๆ

2.3 และถามการระบาดแลวตองพยายามจ ากดศตรพชใหหมดไป อยางไรกตามสาเหตส าคญทกอใหเกดการระบาดของศตรพชในแปลงปลก คอ เกษตรกรเองท

ละเลยการควบคมดแลท าใหศตรพชสะสมในแปลงปลก จนถงระดบทไมสามารถควบคมก าจดศตรพชทมารบกวนผกในแปลงของเกษตรกรเอง

3. วธการควบคมศตรพชอยางมประสทธภาพ มขนตอนดงน

3.1 เกษตรกรตองศกษาชนดของศตรพชในแปลงปลกกอน 3.2 เกษตรกรควรคาดคะเนตามฤดกาล ส ารวจสถานการณศตรพชในแปลงปลก

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

20

3.3 เกษตรกรจะตองพจาณาแนวโนมการระบาดของศตรพช แลวจะตองหาแนวทางปองกนและก าจด เพอการควบคมอยางมประสทธภาพ

3.4 เมอควบคมการระบาดใหอยในระดบทไมกอใหเกดความเสยหายมากขน แลวใหเลอกใชวธการทเหมาะสมเพอลดปรมาณ หรอรกษาระดบการเขาท าลายใหลดลงหรอคงท

3.5 ในกรณทไมสามารถควบคมศตรพชได บางครงจงตองมความจ าเปนทจะตองใชสารเคม เกษตรกรจงตองเลอกสารเคมทถกตองและเหมาะสมกบชนดศตรพช ใชสารเคมนนในปรมาณทเหมาะสมไมตกคาง และการระบาดตามค าแนะน าตามวธการใช ในฉลากอยางเครงครด

4. ผลดของการปองกนและก าจดศตรพชโดยวธผสมผสาน

4.1 ลดปรมาณศตรพชใหต ากวาระดบทจะกอใหเกดความเสยหายแกพช 4.2 ลดปรมาณการใชสารเคมปองกนและก าจดศตรพช 4.3 มความปลอดภยตอสขภาพของเกษตรกรผบรโภครวมไปถงสภาพแวดลอม

5. วธการผสมผสานในการควบคมศตรพช เปนการน าเอาวธการปองกนและก าจดศตรพชหลากหลายวธมาประยกตใชรวมกน

โดยวธการปลกผกปลอดภยจากสารพษนมขอแนะน าใหเกษตรกรเลอกใชวธการปองกนและก าจดศตรพช ทดแทนการใชสารเคมทเปนอนตรายตอสงแวดลอมและผผลตผบรโภค เชน การเตรยมแปลงปลก การเตรยมเมลดพนธ การปลกและการดแล การใหธาตอาหารเสรม การใชกบดกกาวเหนยว การใชกบดกแสงไฟ การใชพลาสตกหรอฟางขางคลมแปลงปลก การปลกผกในโรงเรอนมง ตาขายไนลอน การควบคมโดยชววถ และการใชสารสกดจากพช เปนตน

การปลกผกปลอดภย

การปลกการผลตผกปลอดภย จะใชหลกการปลกโดยใชสารเคมตางๆ ในการผลตใหนอยทสด หรอใชยามจ าเปน โดยจะดแลตงแตการผลต พนทการเพาะปลก พนธพชทใช ปย และวสดปองกนก าจดศตรพช เปนตน ซงจะขนอยกบวธการเลอกใชใหเหมาะสมกบพนธ และพนทนนๆ การเลอกพนท หรอ แปลงเพาะปลกทมแสงแดดสองถง หรอ บรเวณดงกลาวมแหลงน าสะอาด ไมปนเปอนสารเคมทจะน ามาเพออปโภคบรโภค นอกจากน การเวนระยะการปลก เปนสวนหน งท สามารถดแลผกใหปลอดภยได เชน ระยะการปลก จะตองหางสมควรไมใหแนนจนเกนไป เพอใหผกมพนทระบายอากาศทด ซงการเวนระยะหางจะขนอยกบชนดของผกทเลอกปลก และสภาพแวดลอมบรเวณนน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

21

การเตรยมดนกอนปลกผกปลอดภย

การเตรยมดนถอวาเปนหวใจส าคญในระยะเรมตนของการปลกผกตางๆ เนองจากผกจ าเปนจะตองเตรยมดนใหมความอดมสมบรณอยเสมอ โดยทวไปจะตองดตงแตกอนปลกผกพจารณาสภาพพนท เนอดน ปญหาของดน ชนดผกทปลก และสภาพภมอากาศ เพอการเตรยมดนทเหมาะสมและประสบผลส าเรจในการปลกผกนนๆ ซงการเตรยมดนส าหรบการปลกผกโดยทวไป จะตองมการเตรยมดนอยางดเพอใหเมลดผกซงมขนาดเลกมการงอกทด ควรไถดนลก 6 – 8 นว พลกหนาเพอตากดนไวประมาณ 7 -10 วน เพอฆาไขแมลงและศตรพชบางชนด แลวจงไถคราดเพอก าจดวชพชออกใหหมด และท าการยกแปลงขนาดของแปลงอตรา 100 – 300 กก./ไร การหวานปนขาวจะชวยฆาเชอโรคในดน และมการพรวนดนหลงจากการยกแปลงแลวใสปยคอกจากมลสตว เชน ขเปด ขไก หรอขหม จะท าใหดนรวนซย เตรยมดนงายและท าใหดนมความอมน าด มการระบายและอากาศดขน นอกจากนยงใหธาตอาหารแกดนในระดบหนง ผกบางชนดทตองเพาะเมลดปลกแปลงเพาะกลาควรมขนาดกวาง 1 เมตร การเตรยมดนควรท าอยางดเชนเดยวกนโดยยกหนาดนใหสงประมาณ 10 ซม. ใสปยหมกหรอปยคอกเพอใหดนรวนซย แตงหนาดนใหเรยบ ส าหรบผกทปลกโดยหวานเมลดลงแปลง เมอหวานเมลดแลวใหใชปยคอกหรอปยหมกทสลายตวดแลวโรยทบลงไปบางๆคลมดนดวยฟางหรอหญาแหงบางๆ สวนผกทปลกเปนหลมกเชนเดยวกนเมอหยอดเมลดแลวกลบดวยดนละเอยดทผสมดวยปยหมกและปยคอก (ส านกวจยและพฒนาการจดการทดน, 2556)

การเตรยมแปลงปลกผกโดยทวไปมการท ากนอย 2 แบบ คอ 1. การยกรองแบบธรรมดา คอ การยกรองแปลงขนมาใหสงขน มทางเดนรอบแปลงผกได 2. การยกรองแบบจน มคน าลอมรอบ ใชกนมากในบรเวณภาคกลางหรอเขตทลม ขนาดของ

แปลงกวางประมาณ 6 เมตร รองน ากวาง 1.5 – 2.0 เมตร ลกประมาณ 1.0 – 1.5 เมตร

แนวทางการผลตผกปลอดภย

การผลตผกใหไดมาตรฐานความปลอดภยจากการใชสารปองกนและก าจดศตรพช และเขาหลกเกณฑมาตรฐานผกปลอดภย ไดแบงออกเปน 2 ระบบ ดงน

1. ระบบปด เปนการปลกในมงตาขายไนลอนสขาวหรอสฟา ขนาดชองความถ 16 x 16 ชองตอ 1 ตารางนว ซงจะท าใหลดคาใชจายในการใชสารฆาแมลงลงไดประมาณรอยละ 80 – 90

2. ระบบเปด

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

22

2.1 เปนการปลกในแปลง ตองมการควบคมศตรพชแบบผสมผสาน โดยใชหลายวธการรวมกน เชน กบดกกาวเหนยว เชอจลนทรย สารสกดจากพช กบดกแสงไฟ กบดกสารเพศ เปนตน การใชสารเคมสงเคราะหตองพจารณาเมอจ าเปนครงคราวไป โดยเลอกใชสารชนดทปลอดภยสลายตวเรว

2.2 ระบบการผลตวธธรรมชาต โดยยดหลกการและแนวทางการเกษตรธรรมชาต ซงยดถอหลก 4 ประการ คอ ไมไถพรวน ไมใสปย ไมก าจดวชพช และไมฉดพนสารเคม โดยอาศยหลกการเกอกล และอยรวมกนแบบประสานประโยชนตามธรรมชาต

การจดการดนและปยส าหรบการปลกผกปลอดภย

1. การใสปยอนทรย เกษตรกรทปลกผกเปนอาชพหลก จะมการปรบปรงบ ารงดนมาเปนอยางดโดยใชปยหมกจากมลสตวตางๆ จนท าใหสภาพดนโดยทวไปเหมาะสมตอการปลกผก ระบายน าด เปนการเพมสารอาหารแกผกอกทางหนง นอกจากนยงใชปนขาวหรอเปลอกหอยบดอยางตอเนอง สภาพเชนนควรวเคราะหดนใหทราบถงสภาพความเปนกรด – ดางของดน ซงหากใสปลกขาวมากไปอาจท าใหดนเปนดางท าใหเกดผลเสยมากกวาผลด

2. การใสปยเคม ถงแมวาจะมการบ ารงดนดวยปยอนทรยแลวกตาม ปรม าณธาตอาหารทอยในปยอนทรยไมเพยงพอตอการเจรญเตบโตและการใหผลผลต ปยเคมจงมความส าคญมากขน อกทงผกเปนพชทมอายสนจ าเปนตองไดรบสารอาหารอยางเพยงพอ ถกตอง เหมาะสม เชน อตราปย เวลาใส และวธการใสปย เชน ผกกนใบ ใชปย สตร 25-7-7 จ านวน 2 - 3 ครง อตรา 30 -50 กโลกรม/ไร และผกกนหว ใชปย สตร 13-13-21 จ านวน 2 – 3 ครง อตรา 30 – 50 กโลกรม/ไร

เกษตรผสมผสานและทฤษฎใหม

เกษตรกรผสมผสานเปนเกษตรแบบด งเดมท มการผสมกลมกลน และเก อกลซ งกนตามธรรมชาต เชน การเลยงปลาในนาขาว ส าหรบในประเทศไทยมลกษณะเปนไรนาสวนผสม จากปญหาความแปรปรวนของผลผลต และความแหงแลง พระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระราชทานแนวพระราชด าร “ทฤษฎใหม” อนเปนแนวทางหรอหลกการในการบรหารจดการทด นและน าเพ อการเกษตรในทดนและน าเพอการเกษตรในทดนขนาดเลกใหเกดประโยชนสงสด

หลกการของ เกษตรผสมผสานหรอทฤษฎใหม มอย 2 ประการส าคญ คอ 1. ตองมกจกรรมการเกษตรตงแต 2 กจกรรมเปนตนไป โดยท าการเกษตรทง 2 นน ตองท าใน

พนทและระยะเวลาเดยวกน ซงกจกรรมเหลานนควรประกอบไปดวยการปลกพชและการเลยงสตว และสามารถผสมผสานระหวางการปลกพชตางชนด หรอการเลยงสตวตางชนดกนได

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

23

2. การเกอกลประโยชนระหวางกจกรรมเกษตรตางๆ และการใชประโยชนจากทรพยากรในระบบเกษตรแบบผสมผสานนน เกดขนจากวงจรการใชแรธาตอาหารรวมทงอากาศ และพลงงาน เชน การหมนเวยนใชประโยชนจากมลสตวใหเปนประโยชนกบพช และใหเศษพชเปนอาหารสตว โดยทกระบวนการใชประโยชนจะเปนไปทงโดยตรงหรอโดยออม เชน ผานการหมกของจลนทรยเสยกอน 3.5 การแปลความ

จากการศกษาจะท าการวจยในเชงปรมาณ (quantitative approach)แล การศกษาวจยในเชงคณภาพ (qualitative approach) จากเกษตรกรผปลกผกปลอดภย โดยวธการสมภาษณแบบเจาะลกจากเกษตรกร ปราชญทองถน และผเชยวชาญจากหนวยงานภาครฐหรอเอกชน ถอดความและเรยงความการสนทนาและสมภาษณดวยวธพรรณนา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

24

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผลการวจย

4.1 ผลการวจย

การวจยครงนเปนการประเมนพฤตกรรมการผลตผกปลอดภยของเกษตรกรในพนทต าบล

สงหนาท อ าเภอลาดบวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา โดยเกบรวบรวมขอมลจากการสมภาษณเกษตรกรกลมผปลกผกพนบานปลอดภยจากสารพษ จ านวน 32 ราย โดยแบงการสมภาษณออกเปน 5 สวน ดงน

สวนท 1 ขอมลพนฐานทางดานลกษณะบคคล เศรษฐกจ และสงคมของเกษตรกร สวนท 2 ขอมลเกยวกบการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร สวนท 3 ความร ความเขาใจ เกยวกบการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร สวนท 4 แนวทางการตดสนใจขยายการผลต และการตลาดในการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร สวนท 5 ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะในการผลตและการตลาดผกปลอดภยของเกษตรกร

จากการสมภาษณ ท าใหผวจยไดทราบวาเกษตรกรทปลกผกปลอดภย มอาชพหลกคอการ

ท านา ปละ 2 ครง นอกฤดกาลท านา หรอชวงเวลาทวางจากการดแลนา เกษตรกรจะใชเวลาสวนนนท าอาชพเสรมเปนการปลกผกพนบานปลอดภย ซงใชตนทนการผลตทไมสงและดแลรกษาไมยา ก อกทงยงใชภมปญญาพนบานตงแตกระบวนการปลก ดแลรกษา ใสปย และเกบเกยว โดยผกพนบานทปลกและขายเพอการสงออก ไดแก โหระพา กะเพรา ชะอม ตะไคร แพรว ผกบงจน แขยง และชะพล เปนตน ผลผลตทไดเกษตรกรจะน ามาเพอรบประทานในครวเรอน และยงปลกขายใหกบบรษททมารบซอในพนทเพอสงขายไปยงตางประเทศ เชน สหภาพยโรป และญปน เปนตน นอกจากนผกทตกเกรด หรอผลผลตมมากเกนไป เกษตรกรจะน าไปขายยงตลาดสมมเมอง ตลาดไทและตลาดนวนคร เปนตน อกทงยงแจกจายใหกบเพอนบานซงถอวาเปนการแบงปนน าใจใหกนในสงคมทองถน ซงท าใหเกษตรกรอยอยางพอเพยง มการประมาณตนเอง และมภมค มกนทดในทองถนของตน ทงน ผวจยสามารถวเคราะหออกเปนสวนๆ ไดดงน

สวนท 1 ขอมลพนฐานทางดานลกษณะบคคล เศรษฐกจ และสงคมของเกษตรกร ขอมลพนฐานของเกษตรกรผปลกผกพนบานปลอดภย ต าบลสงหนาท อ าเภอลาดบวหลวง

จงหวดพระนครศรอยธยา ประกอบดวย เพศ อาย จ านวนสมาชกในครวเรอน จ านวนสมาชกในครวเรอนทเปนแรงงานในภาคการเกษตร พนทถอครอง รายไดและหนสนของคร วเรอน แหลงทมาของ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

25

เงนทนในการผลตผกปลอดภย และการเขารวมเปนสมาชกของกล มตางๆทใหการชวยเหลอดาน การผลตและการตลาด

จากการสมภาษณเกษตรกรกลมผปลกผกปลอดภยท าใหทราบวากลมนมสมาชกทงหมด 32 ราย ซงเปนสมาชกทลงทะเบยนไวกบกลม สามารถอธบายไดตามตาราง 4.1 ดงน

ตาราง 4.1 จ านวนและรอยละของเกษตรกรทปลกผกปลอดภยใน ต.สงหนาท อ.ลาดบวหลวง

อาย (ป) จ านวนเกษตรกรผผลตผกปลอดภย (คน) รวมทงสน (คน) ชาย หญง

30 – 40 2 (7.42) - 2 (6.25) 41 – 50 20 (74.04) 3 (60) 23 (71.88) 51 – 60 4 (14.82) 2 (40) 6 (18.75)

61 ปขนไป 1 (3.72) - 1 (3.12) รวม 27 (84.38) 5 (15.62) 32 (100)

หมายเหต: ตวเลขในวงเลบแสดงสดสวนเปนจ านวนรอยละ ทมา: จากการสมภาษณ

จากตาราง 4.1 พบวาเกษตรกรทปลกผกพนบานปลอดภย สวนใหญอยในชวงอาย 41 – 50 ป มากถง 23 รายจากสมาชกทงหมด 32 ราย คดเปนรอยละ 71.88 ประกอบไปดวย ชาย 20 ราย หญง 3 ราย รองลงมาอยในชวงอาย 51 – 60 ป จ านวน 6 ราย คดเปนรอยละ 18.75 ประกอบดวย ชาย 4 คน หญง 2 คน จากการสงเกตของผวจยพบวาสวนใหญเปนวยแรงงานทมประสบการณการเกษตรเปนอยางดจงสามารถบรหารจดการการปลกผกพนบานปลอดภยใหมคณภาพและสรางรายไดใหแกครอบครวอกทางหนง

จ านวนสมาชกในครวเรอนของแตละเกษตรกรสวนใหญอยระหวาง 5 – 6 คน ซงจะมสมาชกทเปนแรงงานในภาคเกษตรประมาณรอยละ 70 – 80 ของแตละครวเรอน ดงนนรายไดหลกสวนใหญจะมาจากภาคเกษตร ไดแก รายไดจากการท านาปละ 2 รอบการผลต และมรายไดทกเดอนจากการขายผกพนบานปลอดภยเฉลยเดอนละ 25,000 – 30,000 บาท โดยมแหลงเงนทนทใชส าหรบการปลกผกพนบานปลอดภยมาจากการรวมกลมกยมจากธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ (ธ.ก.ส.) เปนเงน 700,000 บาทตอครง ดอกเบยรอยละ 5 – 6 นอกจากนเกษตรกรบางรายทมก าลงแรงและก าลงทรพยจะสามรถใชทนสวนตว เปนทนหมนเวยนในการผลตผกปลอดภยอกทางหนงเพอจะไดไมเปนหนหรอเสยดอกเบยอกดวย

การรวมกลมของเกษตรกรผปลกผกปลอดภย ต.สงหนาท อ.ลาดบวหลวงจ.พระนครศรอยธยา ทงหมดเปนสมาชกกองทนหมบาน ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ (ธ.ก.ส.) และกลมออมทรพยเพอการผลต เปนตน เนองจากเปนแหลงทนกยมเงนทส าคญในการหมนเวยนส าหรบท าการเกษตร

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

26

สวนท 2 ขอมลเกยวกบการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร ในสวนนผ วจยตองการทราบถงความเขาใจ รปแบบการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร

ชนดผกทปลก 5 อนดบแรก และพฤตกรรมตางๆของเกษตรกร เปนตน สามารถแสดงดงตาราง 4.2 ตอไปน

ตาราง 4.2 จ านวนและรอยละขอมลเกยวกบพฤตกรรมการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร

ขอมลเกยวกบพฤตกรรมการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร จ านวน (คน) รอยละ

1. ลกษณะการผลตผกปลอดภยของทาน คอ ผกอนทรย คอ ผกทไมใชสารเคม ไมตดตอพนธกรรม - - ผกปลอดภย คอ ผกทมการใชสารเคมอยบาง แตไมเกนระดบมาตรฐาน 32 100 ผกปลอดสารพษ คอ ผกทไมใชสารเคมปองกนและก าจดศตรพช รวมทงไมใชปยเคมดวย

- -

2. รปแบบการผลตผกปลอดภยของทาน คอ เกษตรธรรมชาต 2 6.25 เกษตรอนทรย - - เกษตรผสมผสาน 30 93.75 3. การรวมกลมเพอการผลต ปลกเองโดยไมเขารวมกลม - - ปลกแบบรวมกลมทงการผลตและการตลาด 32 100 4. ประสบการณในการผลต 1 – 5 ป 2 6.25 6 – 10 ป 3 9.38 11 – 15 ป 21 65.63 16 ปขนไป 6 18.75 5. ชนดผกทปลกในรอบปทผานมา ( 5 อนดบแรก) ผกบงจน 32 100 โหระพา 30 93.75 กะเพรา 30 93.75 มะรม 27 84.38 ตะไคร 23 71.88

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

27

ตารางท 4. 2 จ านวนและรอยละขอมลเกยวกบพฤตกรรมการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร (ตอ)

ขอมลเกยวกบพฤตกรรมการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร จ านวน (คน) รอยละ 6. แหลงความรของขอมลเกยวกบการผลตผกปลอดภย เขารบการฝกอบรม 29 90.63 พบปะพดคย/ขอขอมลจากเจาหนาทสงเสรมการเกษตร 31 96.88 คนควาหาขอมลดวยตนเอง/คนในครอบครว/เพอนบาน 32 100 ประสบการณจากการดงานการผลตผกปลอดภย 29 90.63 7. ทานมการจดบนทกขอมลตางๆในการผลต จดบนทกเฉพาะตนทน – รายได 1 3.13 จดบนทกตนทน – รายไดและการปฏบตทกอยางเกยวกบ การผลต 31 96.87 ไมมการจดบนทก - - 8. ผกปลอดภยจากแปลงของทานไดรบการตรวจสอบการตกคางของสารเคมกอนจ าหนายหรอไม ตรวจสอบกอนจ าหนายทกครง 15 46.88 ตรวจสอบนานๆครง 17 53.12 ไมมการตรวจสอบ - - 9. ผกปลอดภยจากแปลงของทานไดรบมาตรฐานหรอไม ไดรบมาตรฐาน GAP 32 100 ไดรบรองมาตรฐาน (Establishment List: EL) 5 15.63 10. การจ าหนายผกปลอดภยของทาน สงขายบรษททมารบซอในพนท 32 100 สงไปขายไปยงตลาดขายสง 12 37.50 ทมา: จากการสมภาษณ

จากตาราง 4.2 สามารถอธบายไดวาเกษตรกรกล มน มความเขาใจเปนอยางดในเร อง การผลตผกปลอดภย เนองจากสามารถทจะอธบายความหมายของค าวา ผกปลอดภย คอ ผกทมการใชปยและสารเคมทไมเกนระดบมาตรฐานตามทกระทรวงสาธารณสขก าหนด เพราะกระบวนการปลก เกษตรกรยงมการใสปยเคม มการฉดพนยาฆาแมลงทงเคมและใชสารชวภาพชวยอกทางหนง เชน สารสกดจากสะเดา สาบเสอ และผกากรอง เปนตน นอกจากนเกษตรกรกลมนยงใหค าจ ากดการผลตผกปลอดภยวาเปนเกษตรแบบผสานมากถงรอยละ 93.75 สวนทเหลอรอยละ 6.25 คดวาตวเองผลตแบบธรรมชาตเนองจากปลกผกไวรอบบาน ดแลใสปยเคม และใชสารชวภาพในการก าจดแมลง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

28

กลมปลกผกปลอดภยจากสารพษของต.สงหนาท อ.ลาดบวหลวง จ.พระนครศรอยธยา จ านวน 32 ราย เปนการรวมกลมการปลกผกเพอการผลตและการตลาด ซงกลมนเรมตงกลมตงแต พ.ศ. 2543 ระยะแรกมสมาชกประมาณ 5 ราย และคอยๆ เรมมเกษตรกรใหความสนใจเพมขนเนองจากเหนเกษตรกรทปลกผกปลอดภยมรายไดทกเดอน จากตารางท 3 จะเหนวาเกษตรกรทมประสบการณปลกผกปลอดภยมากทสด ชวง 11 – 15 ป มจ านวน 21 ราย คดเปนรอยละ 65.63 รองลงมาคอชวง 16 ปขนไป จ านวน 6 ราย คดเปนรอยละ 18.75 สวนทเหลอจะเปนเกษตรกรทเขามาหลงจากทเหนกลมเกษตรกรเรมประสบความส าเรจมรายไดเขาทกเดอน อกทงการปลกและดแลรกษาไมยงยาก

ผกทนยมปลกและสงขายใหกบบรษททมารบซอมากทสด 5 อนดบแรก คอ ผกบงจน โหระพา กะเพรา มะรม และตะไคร นอกจากนยงมผกแขยง แพรว ดาวทอง ปอแดง และชะอม เปนตน ซงบรษททรบซอสวนใหญจะสงไปยงสหภาพยโรป และญปน เปนตน เกษตรกรสวนใหญมการคนควาหาขอมลในการผลตดวยตนเอง คนในครอบครวและเพอนบาน พบปะพดคยแลกเปลยนประสบการณกบเจาหนาทสงเสรมการเกษตร นอกจากนเกษตรกรยงเขารบการฝกอบรมและศกษาดงานการผลตผกปลอดภย

ผกปลอดภยของกลมนไดรบมาตรฐานรบรอง (Good Agriculture Practices: GAP) จาก กรมวชาการเกษตรวามระบบการจดการคณภาพดานการผลตทางการเกษตรทสามารถควบคมระบบการผลต ใหผลผลตมความปลอดภย ปราศจากการปนเปอนของสารเคมก าจดศตรพช นอกจากนเกษตรกรบางรายยงไดรบมาตรฐานการควบคมพเศษดวยระบบบญชรายชอโรงคดบรรจ (Establishment List: EL) ซงการสงผกแตละครงจะมาการสมตรวจเดอนละ 1 ครง แตเกษตรกรจะตองมการจดบนทกรายละเอยดการปฏบตทกอยางอยตลอดเพอเขาเกณฑตามาตรฐานทไดก าหนดไว

สวนท 3 ความรความเขาใจเกยวกบการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร ในสวนนผวจยตองการทราบเกยวกบความรความเขาใจและทศนคตในการผลตผกปลอดภย

ของเกษตรกรจากจ านวนเกษตรกรทงหมด 32 ราย ซงจะสมภาษณทงเชงบวกและเชงลบ เพอใหเกดความแนใจวาเกษตรกรมทศนคตท ถกตองในการผลตผกปลอดภยตามประเดนท ส าคญ โดยจะหาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของเกษตรกรกลมน ดงตาราง 4.3 ตอไปน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

29

ตารางท 4.3 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของประเดนความเหนของเกษตรกร

ขอ ประเดนความเหนเกยวกบการผลตผกปลอดภย คาเฉลย S.D.

1 เกษตรธรรมชาต เกษตรอนทรย เกษตรผสมผสาน วนเกษตร เกษตรทฤษฎใหม และเกษตรแบบกางมง เปนการผลตผกปลอดภยจากสารเคม

4.66 0.48

2 การปลกผกปลอดภยจากสารเคมปลกไดทงในพนทกลางแจงและในแปลงทกางมง

4.94 0.25

3 การใชสารเคมในการเกษตรจะมผลท าใหเกดสารพษตกคางในพชผก รวมทงสะสมในดนและน าดวย

4.56 0.72

4* สารเคมทางการเกษตรสามารถเขาสรางกายไดเฉพาะทางปากและลมหายใจ

2.41 1.21

5 การผลตผกปลอดภยท าใหเกดสารพษตกคางตอเกษตรกรและความเสยงในการเจบปวย

1.91 0.82

6 การผลตผกปลอดภยชวยลดมลพษและรกษาสงแวดลอม และระบบนเวศ 4.44 0.56 7 การผลตผกปลอดภย คอ การใชปยอนทรย ไดแก ปยพชสด ปยหมก

ชวภาพและ สามารถใชสารสกดจากพช เชน สะเดา ขา ตะไครเพอฉดพนในแปลงปลก

4.88 3.34

8 การผลตผกทปลอดภยจากสารเคมสามารถใชจลนทรยและแมลงตวห า ตวเบยนได

2.88 0.98

9* ผกปลอดภย ไมจ าเปนตองมภาชนะมดชด เพยงแตตดสลากให ชดเจน 3.09 1.38 10* การขนสงผกปลอดภยสามารถขนสงรวมกบสนคาทวไปได 3.31 0.78 11* ผกปลอดภยสามารถเกบรกษาไดโดยการแชแขงหรอฉายรงส 2.88 1.13

รวมเฉลย 3.63 0.36 หมายเหต : * คอ ค าถามเชงลบ ทมา : จากการสมภาษณ

จากตาราง 4.3 สามารถอธบายไดถงทศนคต เจตคต ในการรบร สมผส โดยอาศยจากประสบการณเดม และประสบการณใหมของเกษตรกร ซงกอใหเกดการตระหนกรในเรองการผลตผกปลอดภย ใสใจคณภาพสงแวดลอม และการสงผลกระทบตอผผลตและผบรโภค ซงแบงออกเปน 11 ขอ ดงน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

30

ขอท 1 เกษตรธรรมชาต เกษตรอนทรย เกษตรผสมผสาน วนเกษตร เกษตรทฤษฎใหม และเกษตรแบบกางมง เปนการผลตผกปลอดภยจากสารเคม พบวาเกษตรกรของกลมนไดคาเฉลยเทากบ 4.66 ไดสวนเบยงเบนมาตรฐาน เปน 0.48 หมายความวา เกษตรกรเหนดวยอยางยงกบเกษตรกรรมตางๆตามทกลาวมาขางตน วาเปนการผลตผกปลอดภยจากสารเคมใ

ขอท 2 การปลกผกปลอดภยจากสารเคมปลกไดทงในพนทกลางแจงและในแปลงทกางมง

พบวา เกษตรกรไดคาเฉลย 4.94 สวนเบยงเบนมาตรฐานเปน 0.25 หมายความวา เกษตรกรเหนดวยอยางมาก วาการปลกผกปลอดภยสามารถปลกไดในพนทกลางแจงและในแปลงทกางมง

ขอท 3 การใชสารเคมในการเกษตรจะมผลท าใหเกดสารพษตกคางในพชผก รวมทงสะสมใน

ดนและน าดวย พบวา เกษตรกรสวนใหญมคาเฉลย 4.56 สวนเบยงเบนมาตรฐานท 0.72 หมายความวา เกษตรกรสวนใหญเหนดวยวาการใชสารเคมในการเกษตร เชน การปลกผก จะท าใหเกดสารพษตกคางในพชผก

ขอท 4 สารเคมทางการเกษตรสามารถเขาสรางกายไดเฉพาะทางปากและลมหายใจ พบวา

เกษตรกรไดคาเฉลยเทากบ 2.41 ไดสวนเบยงเบนมาตรฐานเปน 1.21 หมายความวา เกษตรกรไมคอยเหนดวย หรอเหนดวยนอยวา การใชสารเคมทางการเกษตรสามารถเขาสรางกายไดแคเฉพาะทางปากและทางลมหายใจเทานน แตยงสามารถสมผสไดทางผวหนง ตา และทกสวนของรางกายหากใชไมระวง

ขอท 5 การผลตผกปลอดภยท าใหเกดสารพษตกคางตอเกษตรกรและความเสยงในการ

เจบปวย พบวา เกษตรกรไดคาเฉลยเทากบ 1.91 ไดสวนเบยงเบนมาตรฐานเปน 0.82 หมายความวา เกษตรกรเหนดวยอยางนอยหรออยางนอยทสดวาการผลตผกปลอดภยท าใหเกดสารพษตกคางเนองจากการปลกผกจะตองไดรบการรบรองมาตรฐานจากกระทรวงสาธารณสขวาไมมระดบสารเคมเกนเกณฑทก าหนดไว เพอความปลอดภยทงผผลตปละผบรโภค

ขอท 6 การผลตผกปลอดภยชวยลดมลพษและรกษาสงแวดลอม และระบบนเวศ พบวา

เกษตรกรไดคาเฉลยเทากบ 4.44 ไดสวนเบยงเบนมาตรฐานเปน 0.56 หมายความวา เกษตรกรเหนดวยอยางมากวาการผลตผกปลอดภยจะชวยลดมลพษ มลภาวะและสามารถรกษาสงแวดลอมไดเปนอยางด

ขอท 7 การผลตผกปลอดภย คอ การใชปยอนทรย ไดแก ปยพชสด ปยหมกชวภาพและ

สามารถใชสารสกดจากพช เชน สะเดา ขา ตะไครเพอฉดพนในแปลงปลก พบวา เกษตรกรไดคาเฉลยเทากบ 4.88 ไดสวนเบยงเบนมาตรฐานเปน 3.34 หมายความวา เกษตรกรเหนดวยอยางมากวาการผลต

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

31

ผกปลอดภย คอการใชปยอนทรย ปยหมกชวภาพและสารสกดจากพช ซงในการผลตของกลมนมการใชสารสกดจาก สะเดา สาบเสอ ผกากรอง และพชตางๆทมอยตามทองถน

ขอท 8 การผลตผกทปลอดภยจากสารเคมสามารถใชจลนทรยและแมลงตวห า ตวเบยนได

พบวา เกษตรกรไดคาเฉลยเทากบ 2.88 ไดสวนเบยงเบนมาตรฐานเปน 0.98 หมายความวา เกษตรกรกลมนไมคอยเหนดวยกบการใชจลนทรย แมลงตวห า และตวเบยนมาใชผลตผกปลอดภย เนองจากเกษตรกรไมนยมใชวธน อกทงการเปลยนแปลงภมอากาศกสงผลตอจลนทรย แมลงตวห า และตวเบยนทอาจมนอยหรอมากเกนความจ าเปน

ขอท 9 ผกปลอดภย ไมจ าเปนตองมภาชนะมดชด เพยงแตตดสลากให ชดเจน พบวา

เกษตรกรไดคาเฉลยเทากบ 3.09 ไดสวนเบยงเบนมาตรฐานเปน 1.38 หมายความวา เกษตรกรมความคดเหนในระดนปานกลางวา ผกปลอดภยอาจมความจ าเปนหรอไมมความจ าเปนทตองมภาชนะมดชด เพยงแคตดสลากใหชดเจนวา ตะกรานบรรจผกปลอดภยไว

ขอท 10 การขนสงผกปลอดภยสามารถขนสงรวมกบสนคาทวไปได พบวา เกษตรกรได

คาเฉลยเทากบ 3.31 ไดสวนเบยงเบนมาตรฐานเปน 0.78 หมายความวา เกษตรกรคดเหนปานกลางวาการขนสงผกปลอดภยสามารถขนสงรวมกบสนคาทวไปได ซงในความเปนจรงแลวการขนสงผกปลอดภยจะท าการสงขนเฉพาะผก มการตดเครองปรบอากาศในรถระหวางการขนสง เพอปองกนการเนาเสยและความสดใหม

ขอท 11 ผกปลอดภยสามารถเกบรกษาไดโดยการแชแขงหรอฉายรงส ได พบวา เกษตรกรได

คาเฉลยเทากบ 2.88 ไดสวนเบยงเบนมาตรฐานเปน 1.13 หมายความวา เกษตรกรไมคอยเหนดวยวาผกปลอดภยสามารถเกบรกษาไดโดยการแชแขงหรอฉายรงสเพราะอาจจะวาอนตรายในระหวางการฉายรงส

จากการสมภาษณเกษตรกรของกลมผปลกผกปลอดภย จ านวน 32 ราย พบวา สวนเบยงเบน

มาตรฐานเปน 0.36 หมายความวาเกษตรกรกลมนมความคดเหนทใกลเคยงกน หรอแตกตางกนนอยมาก เนองจากมกระบวนการผลต การดแลรกษาทคลายกน อกทงยงมการรวมกลมกนเพ อแลกเปลยนประสบการณตางๆ และรวมกลมกนเพอการตลาดสรางอาชพทเปนรายไดใหแกเกษตรกร นอกจากนยงสรางความเขมแขงใหแกชมชนทองถนไดอกดวย

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

32

สวนท 4 แนวทางการตดสนใจขยายการผลตและการตลาดในการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร

ในสวนนจะเนนการสมภาษณในแนวทางการตดสนใจขยายการผลตและการตลาดในการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร ซงจะถามโดยเกษตรกรและใหเกษตรกรใหเหตผลประกอบวาเพราะอะไร ท าไมจงคดวาเปนแบบนน เพอจะดการตดสนใจดวยเหตและผลอยางเจาะลก ซงสามารถสรปไดเปนขอดงตอไปน

ขอท 1 ทานจะท าการผลตผกปลอดภยตอไป เกษตรกรทงหมดตอบวา จะมการผลตผกปลอดภยตอไป ดวยเหตผลวา 1.1 สามารถสรางอาชพเสรม และมรายไดเขาครอบครวทกเดอน 1.2 พนททเกษตรกรอย มความเหมาะสมในการปลกผกปลอดภย 1.3 มตลาดรองรบผลผลตทแนนอน 1.4 ท าใหปลอดภยทงสขภาพผผลตและผบรโภค อกทงชวยรกษาสงแวดลอม ขอท 2 ในอนาคตทานคดทจะขยายพนทเพาะปลกผกปลอดภย เกษตรกรสวนใหญ คดจะขยายพนทเพาะปลกผกปลอดภย ดวยเหตผลวา 2.1 ปลกผลผลตเพม เพอรองรบตลาดใหม หากเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน AEC

2.2 อาจจะมการขยายสมาชกเพม ซงจะชวยใหไดผลผลตเพมขนและเกษตรกรรายอนมรายไดเสรมไปดวยอกทางหนง

แตเกษตรกรบางรายไมคดทจะขยายพนทเพาะปลกเพม เนองจากไมมผสบทอด อกทงอายมากอาจจะไมมแรงขยายพนทไดอก

ขอท 3 ทานคดทจะเพมและปรบเปลยนใหมความหลากหลายของพชททานปลก

เกษตรกรสวนใหญ คดจะปรบเปลยนการปลกพชผกใหมความหลากหลาย ดวยเหตผลวา 3.1 จะมการมองตลาดวามความตองการผลผลตอะไร เพอตอบสนองความตองการของ

ผบรโภค อกทงยงใชราคาน าตลาด หากเหนวาพชผกตวไหนใหราคาสงกจะปรบเปลยนการปลก 3.2 ปรบเปลยนตามความตองการของผบรโภค 3.3 ตองการใหพชผกมคณภาพมากขน จงปรบเปลยนการปลกทหลากหลายเพอใหแร

ธาตในดนหมนเวยน

ขอท 4 ทานคดวาทานมโอกาสจะเพมชองทางและปรบเปลยนการจ าหนายผกปลอดภยของทาน เกษตรกรสวนใหญ มแนวคดทจะเพมโอกาสและชองทางในการจ าหนาย ดวยเหตผลวา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

33

4.1 อาจจะมการท าผกกางมง เพอเพมคณภาพสนคา ราคา และความปลอดภยดานสขภาพ

4.2 มแนวคดทจะบรรจผกขายเปนชดพรอมปรง เพอรองรบการเรงรบของสงคมเมอง 4.3 อยากปรบเปลยนตลาดทสงขายจากสหภาพยโรป เปนประเทศญปนเพมขน

เนองจากสหภาพยโรปมกฎกตกาทเขมงวดเกนไป ซงจะมผลเสยตอผลผลตของเกษตรกรและรายได

ขอท 5 ทานมการวางแผนจะจดท าหรอปรบเปลยนบรรจภณฑส าหรบผกปลอดภยของทาน เกษตรกรสวนใหญ มแนวคดทอยากจะปรบเปลยนบรรจภณฑ ดวยเหตผลวา ปจจบนมการเตรยมผลผลตใหกบบรษททมารบซอเปนลง ไมมบรรจภณฑ ซงราคาจะได

ตามทตกลงกนจนเปนทพอใจของทง 2 ฝาย ท าใหรายไดไมแนนอน ดงนนหากมการพฒนาปรบเปลยนบรรจภณฑเปนหบหอทไดมาตรฐาน จะท าใหสงขายตอหางสรรพสนคาชนน า ซงสงผลใหไดราคาทสงขนดวย

ขอท 6 ทานมการวางแผนน าผกปลอดภยของทานมาแปรรปกอนจ าหนาย เกษตรกรสวนใหญ ไมมแนวคดทจะน าผกมาแปรรปกอนจ าหนาย ดวยเหตผลวา 6.1 ไมมเครองมอ อปกรณทเพยงพอ 6.2 ยงขาดเงนทนในการหมนเวยน 6.3 เกดความยงยาก และขาดแคลนแรงงาน ขอท 7 ทานมและตดตอกบเครอขายการปลกผกปลอดสาร เกษตรกร จะมการตดตอกบเครอขายการปลกผกปลอดสาร ดวยเหตผลวา 7.1 เพอสรางความเขมแขงของผผลตผกปลอดภย 7.2 ชวยเพมอ านาจการตอรองราคา 7.3 เพมพนความรใหมๆจากประสบการณของแตละเครอขาย 7.4 สามารถทจะขายสนคาพวงกบกลมอนไปดวย ขอท 8 ผลผลตของทานไดใชตราหรอยหอของทาน เกษตรกรของกลมนจะไมมตราสนคาของตนเอง เนองจากสงขายใหกบหลายบรษททจะ

น ารถมารบซอในพนท จงท าใหผลผลตของเกษตรกรไมมตรายหอของตวเอง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

34

ขอท 9 ทานท าการตลาดดวยตวทานเอง ส าหรบในกลมนบรษทจะเขามาตดตอ ขอดแปลงปลก ผลผลต และตดสนใจรบซอเอง เกษตรกรไมตองเขาท าตลาดดวยตวเอง ซงมรายไดตอเดอนประมาณ 25,000 – 30,000 บาท

ขอท 10 ทานมพรอมทจะรบรและเปลยนแปลงการผลตผกปลอดภย เกษตรกรของกลมนพรอมทจะปรบเปลยนตามความตองการของผบรโภคอยตลอด ซงตองอาศยขอมลทางหลกวชาการจากเจาหนาสงเสรมการเกษตร หนวยงานตางๆทเขามาใหการสนบสนน เพอเตรยมพรอมรบมอการเปลยนแปลงของตลาดอยางรวดเรว

สวนท 5 ปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะในการผลตและการตลาดผกปลอดภยของเกษตรกร

จากการสมภาษณปญหาและอปสรรคทพบของเกษตรกรจะมาจากปจจยภายนอกซงไมสามารถท านายหรอคาดการณไดวาจะเปนอยางไร เนองจากสวนใหญแลวจะเปนปญหาทไมสามารถควบคมได ซงจะสรปไดดงน

1. ปญหาและอปสรรคดานการผลต พบวา

1.1 สภาพอากาศทมความแปรปรวน ไมสามารถคาดการณไดวาปหรอ2ปขางหนาอากาศจะเปนอยางไร เชน ฝนตกชก น าทวม รอน ฝนแลง เปนตน

1.2 ผลผลตไดรบความเสยหายจากแมลงทเปนศตรพช 1.3 ผลผลตทางการเกษตรหากวางแผนในการปลกไมด อาจจะท าใหผลผลตลนตลาด 1.4 ผลผลตเนาเสยงายหากไมมตลาดมารบซอ 1.5 ราคาปจจยการผลต เชน ปย เพมขนจะสงใหตนทนการผลตเพมขนตามไปดวย 2. ปญหาและอปสรรคดานการตลาด

2.1 ค าสงซอทไมมแนนอนของประเทศปลายทาง ท าใหบรษททมารบซอผลผลตไมสามารถสงซอในปรมาณทเทากนตลอด จงท าใหเกษตรกรประสบสภาวะผลผลตลนตลาดหรอขาดแคลนได

2.2 กลมเกษตรน ผลผลตจะสงขายไปยงสหภาพยโรปทมกฎระเบยบเขมงวด หากประเทศปลายทางตรวจเจอเชอราในผลผลต กอาจจะระงบการสงซอจากเกษตรกร ซงจะมผลท าใหเกษตรกรเสยตลาดทส าคญ

2.3 ความไมแนนอนของสนคาเกษตรท าใหผลผลตลนตลาด ราคาถกลง หรอในทางตรงขามหากผลผลตเปนทตองการของตลาด หรอขาดแคลน ราคาจะเพมสงขน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

35

4.2 อภปรายผลการวจย

เกษตรกรกลมผปลกผกปลอดภย เปนวยแรงงานทมประสบการณการเกษตรเปนอยางด จงสามารถบรหารจดการการปลกผกพนบานปลอดภยใหมคณภาพและสรางรายไดเสรมใหแกครอบครว ผกทนยมปลกและสงขายใหกบบรษททมารบซอสวนใหญเปนผกพนบาน ไดแก ผกบงจน โหระพา กะเพรา มะรม และตะไคร เปนตน ซงบรษททรบซอสวนใหญจะสงไปยงสหภาพยโรป และญปน เกษตรกรมกระบวนการผลต การดแลรกษาผกปลอดภยทคลายกน อกทงยงมการรวมกลมกนเพอแลกเปลยนประสบการณตางๆ อยเสมอ ในอนาคตขางหนาเกษตรกรสวนใหญมแนวทางการตดสนใจการขยายการผลตของเกษตรกร และขยายพนทการปลกใหมากขน เพอทจะปลกพชผกทหลากหลายตรงตามความตองการของตลาดผบรโภค เนองจากมความรความเขาใจตอปญหาเรองสขภาพของผผลตและผบรโภคอยางด สอดคลองกนงานวจยของพฤกษ ยบมนตะสร (2543) เรองการสงเสรมการผลตและการบรโภคอาหารคณภาพระบบและกระบวนการผลตผกปลอดสารพษในจงหวดเชยงใหม นอกจากน เกษตรกรยงตองมการปรบตวท งการผลต การตลาด การเพมชองทางในการจ าหนายใหมากขน มการวางแผนและคาดการณ เพอการปรบเปลยนแผนการผลตและการตลาดอยางตอเนอง สงทเปนอปสรรคตอการขยายการผลต และการตลาด คอ การทไมมผสบทอดธรกจปลกผกในครวเรอน และการทสนคาไมมตรายหอเปนของตวเอง สอดคลองกบงานวจยของวราภรณ ปญญาวด (2551) เร องการขบเคลอนสวถเกษตรปลอดภยจากสารเคม กรณการปลกผก ทมแนวทางในการพฒนาเกษตรปลอดภย โดยใหความส าคญในเรองการตลาดของกลมผผลต การพฒนาเทคโนโลยเพอลดปญหาการใชแรงงาน และสอดคลองกบงานวจยของดษฎ พรหมทต (2554) เรองความตระหนกของเกษตรกรในการใชสารเคมในจงหวดพระนครศรอยธยา ในความปลอดภยตอตวเกษตรกร ซงตองปฏบตอยางจรงจงและตอเนอง เพอการพฒนาเกษตรกรของประเทศใหยงยนตอไป

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

36

บทท 5 สรปผลและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการวจย

การวจยในครงน เปนการประเมนพฤตกรรมการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร ในจงหวดพระนครศรอยธยา มวตถประสงคเพอศกษาความรความเขาใจและปฏบตการดานการผลตของเกษตรกรผปลกผกปลอดภย และเพอการคนหาแนวทางการตดสนใจการขยายการผลตและการตลาดผกปลอดภย มวธการศกษาเชงส ารวจโดยใชแบบสอบถามและเอกสารทางวชาการตางๆทเกยวของ ซงแบงการสอบถามออกเปน 5 สวน ดงน

สวนท 1 ขอมลพนฐานทางดานลกษณะบคคล เศรษฐกจ และสงคมของเกษตรกร สวนท 2 ขอมลเกยวกบการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร สวนท 3 ความร ความเขาใจ เกยวกบการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร สวนท 4 แนวทางการตดสนใจขยายการผลต และการตลาดในการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร สวนท 5 ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะในการผลตและการตลาดผกปลอดภยของเกษตรกร

โดยท าการศกษาจากกลมตวอยางของเกษตรกรผปลกผกปลอดภยจากสารพษจ านวน 32

ราย ผวจยไดใชเครองมอในการวเคราะหเชงปรมาณ ทงคาสถต อตราสวนรอยละ คาเฉลยเลขคณต คาเบยงเบนมาตรฐาน และการวเคราะหเชงพรรณนาจากขอมลทางวชาการตางๆ ปราชญทองถน และเกษตรกรทมความเชยวชาญ เปนตน ซงสามารถน ามาสรปผลการวจยไดดงน

สวนท 1 ขอมลพนฐานทางดานลกษณะบคคล เศรษฐกจ และสงคมของเกษตรกร เกษตรกรกลมปลกผกพนบานปลอดภย สวนใหญอยในชวงอาย 41 – 50 ป รองลงมาอย

ในชวงอาย 51 – 60 ป จากการสงเกตของผวจยพบวาสวนใหญเปนวยแรงงานทมประสบการณการเกษตรเปนอยางดจงสามารถบรหารจดการการปลกผกพนบานปลอดภยใหมคณภาพและสรางรายไดใหแกครอบครวอกทางหนง รายไดหลกสวนใหญจะมาจากภาคเกษตร ไดแก รายไดจากการท านาปละ 2 รอบการผลต และมรายไดทกเดอนจากการขายผกพนบานปลอดภยเฉลยเดอนละ 25,000 – 30,000 บาท โดยมแหลงเงนทนทใชส าหรบการปลกผกพนบานปลอดภยมาจากการรวมกลมกยมจากธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ (ธ.ก.ส.) เปนเงน 700,000 บาทตอครง ดอกเบยรอยละ 5 – 6 นอกจากนเกษตรกรบางรายทมก าลงแรงและก าลงทรพยสามรถใชทนสวนตว เพอเปนทนหมนเวยนในการผลตผกปลอดภยอกทางหนง เพอจะไดไมเปนหนหรอเสยดอกเบยอก เกษตรกรผปลกผกปลอดภยสวนใหญเปนสมาชกกองทนหมบาน ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ (ธ.ก.ส.) และกลมออมทรพยเพอการผลต เปนตน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

37

สวนท 2 ขอมลเกยวกบการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร เกษตรกรกลมนมความเขาใจเปนอยางดในเรอง การผลตผกปลอดภย นนคอ ผกปลอดภย

เปนผกทมการใชปยและสารเคมทไมเกนระดบมาตรฐานตามทกระทรวงสาธารณสขก า หนด เพราะกระบวนการปลก เกษตรกรยงมการใสปยเคม มการฉดพนยาฆาแมลงทงเคมและใชสารชวภาพชวยอกทางหนง เชน สารสกดจากสะเดา สาบเสอ และผกากรอง เปนตน กลมปลกผกปลอดภยจากสารพษ เปนการรวมกลมการปลกผกเพอการผลตและการตลาด ซงกลมนเรมตงกลมตงแต พ.ศ. 2543

ผกทนยมปลกและสงขายใหกบบรษททมารบซอมากทสด 5 อนดบแรก คอ ผกบงจน โหระพา กะเพรา มะรม และตะไคร นอกจากนยงมผกแขยง แพรว ดาวทอง ปอแดง และชะอม เปนตน ซงบรษททรบซอสวนใหญจะสงไปยงสหภาพยโรป และญปน เปนตน เกษตรกรสวนใหญมการคนควาหาขอมลใน การผลตดวยตนเอง คนในครอบครวและเพอนบาน พบปะพดคยแลกเปลยนประสบการณกบเจาหนาทสงเสรมการเกษตร นอกจากนเกษตรกรยงเขารบการฝกอบรมและศกษาดงานการผลตผกปลอดภย

นอกจากนผกปลอดภยของกลมนยงไดรบมาตรฐานรบรอง (Good Agriculture Practices: GAP) จากกรมวชาการเกษตรวามระบบการจดการคณภาพดานการผลตทางการเกษตรทสามารถควบคมระบบการผลต ใหผลผลตมความปลอดภย ปราศจากการปนเปอนของสารเคมก าจดศตรพช นอกจากนเกษตรกรบางรายยงไดรบมาตรฐานการควบคมพเศษดวยระบบบญชรายชอโรงคดบรรจ (Establishment List: EL)

สวนท 3 ความรความเขาใจเกยวกบการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร เกษตรกรมทศนคต เจตคต ในการรบร สมผส โดยอาศยจากประสบการณเดม และ

ประสบการณใหมของเกษตรกร ซงกอใหเกดความตระหนกรในเรองการผลตผกปลอดภย ใสใจคณภาพสงแวดลอม และการสงผลกระทบตอผผลตและผบรโภคเปนอยางด ดงตอไปน

1. เกษตรมความเขาใจในระดบมากทสดเกยวกบดานเกษตรธรรมชาต เกษตรอนทรย เกษตรผสมผสาน วาเปนการผลตผกปลอดภยจากสารเคม

2. เกษตรกรเหนดวยวาการปลกผกปลอดภยสามารถปลกไดในพนทกลางแจงและในแปลงทกางมง

3. เกษตรกรเหนดวยวาการใชสารเคมในการเกษตร จะท าใหเกดสารพษตกคางในพชผก 4. เกษตรกรไมคอยเหน วาการใชสารเคมทางการเกษตรสามารถเขาสรางกายไดแคเฉพาะทาง

ปากและทางลมหายใจเทานน แตยงสามารถสมผสไดทางผวหนง ตา และทกสวนของรางกาย 5. เกษตรกรไมเหนดวยวาการผลตผกปลอดภยจะท าใหเกดสารพษตกคางตอเกษตรกรและ

ความเสยงในการเจบปวย 6. เกษตรกรเหนดวยวาการผลตผกปลอดภยจะชวยลดมลพษ มลภาวะและสามารถรกษา

สงแวดลอมได

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

38

7. เกษตรกรเหนดวยกบการผลตผกปลอดภย ทใชปยอนทรย ปยหมกชวภาพและ ใชสารสกดจากพช

8. เกษตรกรกลมนไมคอยเหนดวยกบการใชจลนทรย แมลงตวห า และตวเบยนมาใชผลต ผกปลอดภย

9. เกษตรกรไมแนใจวาผกปลอดภยจะตองมภาชนะมดชด หรอเพยงแตตดสลากใหชดเจน 10. เกษตรกรไมแนใจวาการขนสงผกปลอดภยสามารถขนสงรวมกบสนคาทวไปไดหรอไม 11. เกษตรกรไมคอยเหนดวยวาผกปลอดภยสามารถเกบรกษาไดโดยการแชแขงหรอฉายรงส

สวนท 4 แนวทางการตดสนใจขยายการผลต และการตลาดในการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร

เกษตรกรกลมนมความตองการทจะผลตผกปลอดภยตอไป อกทงยงวางแผนในอนาคตวาจะมการขยายพนทปลกใหมากขน เพอทจะไดปลกพชผกทหลากหลายตรงตามความตองการของตลาดผบรโภค บรษททเขามารบซอ นอกจากนเกษตรกรยงตองมการปรบตวทงการผลต การตลาด การเพมชองทางในการจ าหนายใหมากขน มการวางแผน คาดการณ และมองตลาด เพอการปรบเปล ยนแผนการผลตและการตลาดอยางตอเนอง

แตสงทจะท าใหการตดสนใจขยายการผลต และการตลาด คอ การทไมมผสบทอดธรกจปลกผกในครวเรอน และการทสนคาไมมตรายหอหรอแบรนดเปนของตวเอง ท าใหสนคาไมเปนทรภายใตการผลตของเกษตรกรเอง

สวนท 5 ปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะในการผลตและการตลาดผกปลอดภยของเกษตรกร

1. ปญหาและอปสรรคดานการผลต พบวา สภาพอากาศทมความแปรปรวน ไมสามารถคาดการณไดวาปหรอ2ปขางหนาอากาศจะ

เปนอยางไร เชน ฝนตกชก น าทวม รอน ฝนแลง เปนตน อกทงผลผลตไดรบความเสยหายจากแมลงทเปนศตรพช เปนตน นอกจากนหากวางแผนในการปลกไมด อาจจะท าใหผลผลตลนตลาด

2. ปญหาและอปสรรคดานการตลาด 2.1 ค าสงซอทไมมแนนอนของประเทศปลายทาง ท าใหบรษททมารบซอผลผลตไม

สามารถสงซอในปรมาณทเทากนตลอด จงท าใหเกษตรกรประสบสภาวะผลผลตลนตลาดหรอขาดแคลนได 2.2 กลมเกษตรน ผลผลตจะสงขายไปยงสหภาพยโรปทมกฎระเบยบเขมงวด หาก

ประเทศปลายทางตรวจเจอเชอราในผลผลต กอาจจะระงบการสงซอจากเกษตรกร ซงจะมผลท าใหเกษตรกรเสยตลาดทส าคญ

2.3 ความไมแนนอนของสนคาเกษตรท าใหผลผลตลนตลาด ราคาถกลง หรอในทางตรงขามหากผลผลตเปนทตองการของตลาด หรอขาดแคลน ราคาจะเพมสงขน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

39

5.2 ขอเสนอแนะ

จากการวจย ผวจยมขอเสนอแนะ ดงน 1. ควรสรางคนรนใหมมาสบทอดการผลตผกปลอดภยจากสารเคมเพมมากขน 2. ภาครฐจ าเปนตอง แลกเปลยนความรและเรยนร และประสบการณในการปลกผกปลอดภย

เพอชใหเหนชองทางใหมทงการผลตและการตลาดกบภาคเอกชน หรอบรษททท าธรกจกบเกษตรกร 3. ภาครฐควรใหการจดอบรมและสงเสรม เพอตอยอดในเรองของบรรจภณฑทไดมาตรฐาน

เพอเพมมลคาสนคาใหมากขน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

40

บรรณานกรม

กรมวชาการเกษตร. 2554. (ออนไลน). กระแสผกปลอดภยจากสารพษ. เขาถงไดโดย www.fpo.go.th. วนทสบคน 28 กรกฎาคม 2555. กรมสงเสรมการเกษตร. 2553. การผลตและการตลาดของกลมปลกผกปลอดภยจาก สารพษภาคกลาง. กลมสงเสรมและพฒนาการผลต, ส านกสงเสรมและพฒนาการ เกษตรเขตท 1 จงหวดชยนาท. กนกพร อธสขและคณะ. 2549. การส ารวจปรมาณสารเคมปองกนศตรพชตกคางในผก พ.ศ. 2543-2546. ส านกคณภาพและความปลอดภยอาหาร. กรมวทยาศาสตรการแพทย. กระทรวงสาธารณสข. กลชล บญทา. 2540. ความตระหนกเรองผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอมจากการใช สารมทางการเกษตรของนกวชาการสาขาพชศาสตร. สถาบนเทคโนโลยราชมงคลล าปาง ดษฎ พรหมทต. 2554. ความตระหนกของเกษตรกรในการใชสารเคมในจงหวด พระนครศรอยธยา. พระนครศรอยธยา. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม. นงนช พรหมวระไชย. 2543. เจตคตของนกศกษาทมตอกจกรรมสหกรณรานคาในสถาบน เทคโนโลยราชมงคล. กรงเทพฯ. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. เบญจมาศ จนทรแกว. 2551. การวเคราะหทางเศรษฐกจของการผลตผกโดยการใชสารธรรมชาตและ

สารเคม. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร พฤกษ ยบมนตะสรและคณะ. 2543. การพฒนาสขภาพประชาชาตไทยโดย การสงเสรมการผลตและ

การบรโภคอาหารคณภาพ ระบบและกระบวนการผลตผกปลอดสารพษในจงหวดเชยงใหม . ศนยวจยเพอเพมผลผลตทางเกษตร. มหาวทยาลยเชยงใหม

พชวรรณ จงมวาสนา อรวรรณ พฒนกจจารกษและกนกพร อธสข .2545. (ออนไลน). ความปลอดภยในการบรโภคน านมถวเหลองกบปรมาณสารเคมก าจดศตร พชตกคาง. กองอาหาร, กรมวทยาศาสาตรการแพทย. เขาถงไดโดย http://webdb. dwse.woph.go.th. วนทสบคน 28 กรกฎาคม 2555 มารต นามบตร. 2551. (ออนไลน). ความรและความตระหนกเรองอาหารปลอดภย: กรณศกษาอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน อ าเภอเมอง จงหวดอดรธาน. เขาถงไดโดย http://www.greenhubthailand.com/ . วนทสบคน 30 กรกฎาคม 2555

มหาวทยาลยมหาสารคาม. 2549. (ออนไลน) ระบบบรหารจดการการเรยนการสอน. เขาถงไดโดย http://edleno.msu.ac.th/ วนทสบคน 26 ตลาคม 2555 วราภรณ ปญญาวด. 2551. การขบเคลอนสวถเกษตรปลอดภยจากสารพษ กรณ การปลกพชผก.

เศรษฐศาสตรธรรมศาสตร ปท 26 ฉบบท 1 . มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ศกด สนทรเสณ. 2531. เจตคต. กรงเทพฯ: รงวฒนา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

41

ศรณย วรรธนจฉรยา. 2535. การวเคราะหเศรษฐศาสตรการผลตทางการเกษตร. ภาควชาเศรษฐศาสตรเกษตรและทรพยากร, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สมศร วฒนสน. 2548. พฤตกรรมการบรโภคผกปลอดสารพษของชาวกรงเทพมหานครและปรมณฑล.

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย. ส านกงานเกษตรอ าเภอลาดบวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา. 2557. ขอมลการเกษตรของอ าเภอลาด

บวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา ป 2556. เขาถงไดโดย http://latbualuang.ayutthaya.doae.go.th. วนทสบคน 9 เมษายน 2557

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

42

ภาคผนวก

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

43

ก. แบบสอบถาม การวจยเรอง การประเมนพฤตกรรมการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร จงหวดพระนครศรอยธยา

ชอ – นามสกล ............................................................................................................................. ............. บานเลขท........... หม............... ต าบล สงหนาท อ าเภอ ลาดบวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา ผสมภาษณ..........................................................วนทสมภาษณ.............................................................

Content of Questionaires สวนท 1 ขอมลพนฐานทางดานลกษณะสวนบคคล เศรษฐกจและสงคมของเกษตรกร สวนท 2 ขอมลเกยวกบการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร สวนท 3 ความร ความเขาใจเกยวกบการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร สวนท 4 แนวทางการตดสนใจขยายการผลตและการตลาดในการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร สวนท 5 ปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะในการผลตและการตลาดผกปลอดภยของเกษตรกร ***************************************************************************************

สวนท 1 ขอมลพนฐานทางดานลกษณะสวนบคคล เศรษฐกจและสงคมของเกษตรกร 1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญง 2. อาย ................ป 3. สถานภาพการสมรส ( ) โสด ( ) สมรส ( ) อนๆ (ระบ)......................... 4. ต าแหนงทางสงคม ( ) ผใหญบาน ( ) สมาชก อบต.

( ) หวหนากลมเกษตรกร ( ) อนๆ (ระบ)........................ 5. ส าเรจการศกษาสงสด ( ) ไมไดเรยน ( ) ประถมศกษา

( ) มธยมศกษา/ปวช.. ( ) ปวส./อนปรญญา ( ) ปรญญาตร ( ) ปรญญาโท/สงกวาปรญญาโท

6. จ านวนสมาชกในครวเรอน ..................คน (รวมผใหสมภาษณ) 7. จ านวนสมาชกในครวเรอนทเปนแรงงานในภาคการเกษตร ......................คน 8. พนทถอครอง 6.1 พนทในการท าการเกษตรทงหมดของครวเรอน ................ไร

6.2 พนทในการปลกผก ....................ไร 9. รายไดของครวเรอน (ในรอบป 2555/56 ทผานมา)

7.1 รายไดรวมของครวเรอน ....................................... บาท 7.2 รายไดภาคเกษตรของครวเรอน ....................................... บาท 7.3 รายไดจากการปลกผกปลอดภย ....................................... บาท

10. ภาระหนสนในครวเรอน ..........................................บาท

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

44

11. แหลงทมาของเงนทนในการผลตผกปลอดภย ( ) ทนสวนตว ( ) กยมจากญาตพนอง/คนรจก ( ) กยมเงนจากแหลงเงนก ( ) อนๆ (ระบ)........................

12. เปนสมาชก ( ) กองทนหมบาน ( ) สหกรณการเกษตร ( ) ธกส. ( ) อนๆ (ระบ).................

สวนท 2 ขอมลเกยวกบการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร 1. ลกษณะการผลตผกปลอดภยของทานคอ

( ) ผกอนทรย คอ พชผกทผลตโดยใชวสดธรรมชาต ไมใชปยและสารเคม ไมใชพชตดตอสารพนธกรรม การบวนการผลตไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม

( ) ผกปลอดภย คอ พชผกทมการใชปยและสารเคม แตมการตกคางของสารเคมไมเกนทระดบมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสขก าหนด

( ) ผกปลอดสารเคม คอพชผกทไมใชสารเคมปองกนและก าจดศตรพช แตสามารถใชปยเคมได 2. รปแบบการผลตผกปลอดภยของทาน คอ

( ) เกษตรธรรมชาต ( ) เกษตรอนทรย ( ) เกษตรผสมผสาน ( ) วนเกษตร ( ) เกษตรทฤษฎใหม ( ) เกษตรแบบกางมง ( ) อนๆ ระบ)............................................

3. การรวมกลมเพอผลตผกปลอดภยของทาน ( ) ปลกเองโดยไมเขารวมกลม ( ) ปลกแบบรวมกลม (กลมแมบาน/กลมเกษตรกร)

4. ประสบการณในการผลตผกปลอดภย ......................ป 5. ชนดของผกทปลกในรอบปทผานมา (1) ................................ (2) ................................

(3) .................................... (4) .................................... (5) .................................. 6. แหลงความรและขอมลเกยวกบการผลตผกปลอดภย

( ) เขารบการฝกอบรมเกยวกบการผลตผกปลอดภย ( ) พบปะพดคย/ขอขอมลจากเจาหนาทสงเสรมการเกษตร ( ) คนควาหาขอมลดวยตนเอง/คนในครอบครว/เพอนบาน ( ) ประสบการณจากการดงานการผลตผกปลอดภย ( ) อนๆ (ระบ)................................................................................

7. ทานมการจดบนทกขอมลตางๆ ในการผลตผกปลอดภยหรอไม ( ) ไมมการจดบนทก ( ) จดบนทกเฉพาะตนทน-รายได ( ) จดบนทกทงตนทน-รายได และการปฏบตทกอยางเกยวกบการผลตผกปลอดภย

8. ผกปลอดภยจากแปลงของทานไดรบการตรวจสอบการตกคางของสารเคมกอนจ าหนายหรอไม ( ) ไมมการตรวจสอบ ( ) ตรวจสอบนานๆครง ( ) ตรวจสอบกอนจ าหนายทกครง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

45

9. ผกปลอดภยจากสารเคมจากแปลงของทานไดรบการรบรองมาตรฐานเกยวกบผกปลอดภยหรอไม ( ) ไมไดรบการรบรอง ( ) ไดรบรองมาตรฐานผกอนทรย

( ) ไดรบรองมาตรฐาน GAP ( ) ไดรบรองมาตรฐานอนๆ (ระบ)..................... 10. การจ าหนายผกปลอดภยของทาน

( ) จ าหนายดวยตนเอง ( ) ตลาดนดสนคาเกษตร ( ) จ าหนายผานกลมสมาชก ( ) ซปเปอรมาเกต ( ) รานคาจ าหนายสนคาผกปลอดสารพษ ( ) อนๆ ………….

สวนท 3 ความร ความเขาใจเกยวกบการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร ทานเหนดวยกบขอความดงตอไปนมากนอยเพยงใด

ขอ ประเดนความเหนเกยวกบการผลตผกปลอดภย ระดบความคดเหนดวย

มากทสด 5

มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

1 เกษตรธรรมชาต เกษตรอนทรย เกษตรผสมผสาน วนเกษตร เกษตรทฤษฎใหม และเกษตรแบบกางมง เปนการผลตผกปลอดภยจากสารเคม

2 การปลกผกปลอดภยจากสารเคมปลกไดทงในพนทกลางแจงและในแปลงทกางมง

3 การใชสารเคมในการเกษตรจะมผลท าใหเกดสารพษตกคางในพชผก รวมทงสะสมในดนและน าดวย

4* สารเคมทางการเกษตรสามารถเขาสรางกายไดเฉพาะทางปากและลมหายใจ

5 การผลตผกปลอดภยท าใหเกดสารพษตกคางตอเกษตรกรและความเสยงในการเจบปวย

6 การผลตผกปลอดภยชวยลดมลพษและรกษาสงแวดลอม และระบบนเวศน

7 การผลตผกปลอดภย คอ การใชปยอนทรย ไดแก ปยพชสด ปยหมกชวภาพและ สามารถใชสารสกดจากพช เชน สะเดา ขา ตะไครเพอฉดพนในแปลงปลก

8 การผลตผกทปลอดภยจากสารเคมสามารถใชจลนทรยและแมลงตวห าตวเบยนได

9* ผกปลอดภย ไมจ าเปนตองมภาชนะมดชด เพยงแตตดสลากให ชดเจน 10* การขนสงผกปลอดภยสามารถขนสงรวมกบสนคาทวไปได 11* ผกปลอดภยสามารถเกบรกษาไดโดยการแชแขงหรอฉายรงส หมายเหต: * คอ ค าถามเชงลบ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

46

สวนท 4 แนวทางการตดสนใจขยายการผลตและการตลาดในการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร 1. ทานจะท าการผลตผกปลอดภยตอไป

( ) ใช ( ) ไมใช เหตผล............................................................................................................................. .............

2. ในอนาคตทานคดทจะขยายพนทเพาะปลกผกปลอดภย ( ) ใช ( ) ไมใช เหตผล..............................................................................................................................................

3. ทานคดทจะเพมและปรบเปลยนใหมความหลากหลายของพชททานปลก ( ) ใช ( ) ไมใช เหตผล..............................................................................................................................................

4. ทานคดวาทานมโอกาสจะเพมชองทางและปรบเปลยนการจ าหนายผกปลอดภยของทาน ( ) ใช ( ) ไมใช เหตผล..............................................................................................................................................

5. ทานมการวางแผนจะจดท าหรอปรบเปลยนบรรจภณฑส าหรบผกปลอดภยของทาน ( ) ใช ( ) ไมใช เหตผล..............................................................................................................................................

6. ทานมการวางแผนน าผกปลอดภยของทานมาแปรรปกอนจ าหนาย ( ) ใช ( ) ไมใช เหตผล................................................................................ ..............................................................

7. ทานมและตดตอกบเครอขายการปลกผกปลอดสาร ( ) ใช ( ) ไมใช เหตผล............................................................................................................................. .................

8. ผลผลตของทานไดใชตราหรอยหอของทาน ( ) ใช ( ) ไมใช เหตผล..............................................................................................................................................

9. ทานท าการตลาดดวยตวทานเอง ( ) ใช ( ) ไมใช เหตผล..................................................................................... .........................................................

10. ทานมพรอมทจะรบรและเปลยนแปลงการผลตผกปลอดภย ( ) ใช ( ) ไมใช เหตผล............................................................................................................................. .................

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

47

สวนท 5 ปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะในการผลตและการตลาดผกปลอดภยของเกษตรกร

1. ปญหาและอปสรรคดานการผลต

............................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................

2. ปญหาและอปสรรคดานการตลาด

.............................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................

3. ขอเสนอแนะ ............................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

48

ก.รปภาพการเกบขอมลงานวจย

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

49

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

50

ค. โครงการอบรมเพอถายทอดเทคโนโลยของงานวจย เรองการประเมนพฤตกรรมการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร จงหวดพระนครศรอยธยา เรอง ผลตผกปลอดภยจะไดอะไร

หลกการและเหตผล

มนษยมชวตและมความตองการในปจจย 4 เพอมาสนองตอบความตองการดานรายกายและจตใจ สนคาเกษตรเปนอาหารทส าคญตอรายกายและจตใจ การผลตสคาเกษตรเพอจ าหนายใหกบผบรโภคจ าเปนจะตองมความปลอดภย และผผลตในอกสถานะหนงกเปนผบรโภคเชนกน ดงนนหากเมอผผลตผลตสนคาทปลอดภย ผลทไดรบมมลคาประมาณไมได และหากขยายการผลตเพอยงชพสการคาผลรบในทางบวกจะไดรบตงแต ผผลต ผบรโภค ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ดงนนผวจย จงไดจดท าโครงการเพอถายทอดเทคโนโลย จากงานวจย เรองการประเมนพฤตกรรมการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร จงหวดพระนครศรอยธยา ในโครงการอบรมเรอง ผลตผกปลอดภยจะไดอะไร ขน อยางนอยเพอวตถประสงคในการสงเสรมความรการผลตผกปลอดภย เปนแรงกระตนใหน าไปสการผลตเพอน าไปสรายไดของครวเรอนและเปนแรงผลกดนใหเกดความยงยนตอชมชน สงคมและประเทศชาต

2. วตถประสงค

2.1 สงเสรมความรการผลตผกปลอดภย 2.2 เปนแรงกระตนใหน าไปสการผลตเพอน าไปสรายไดของครวเรอน 2.3 เปนแรงผลกดนใหเกดความยงยนตอชมชน สงคมและประเทศชาต

3. เปาหมาย

. 3.1 คณสมบต บคคลทวไป

3.2 ปรมาณทรบ จ านวน 30 คน

4. ลกษณะโครงการ เปนโครงการอบรมเพอถายทอดเทคโนโลย

5. วธการด าเนนงาน

5.1 จดท าโครงการ 5.2 ประชาสมพนธโครงการ

5.3 จดฝกอบรม 5.4 ประเมนผลและ สรปผลโครงการ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

51

6. สถานทด าเนนการ

ศนยถายทอดเทคโนโลย ต.ปากกราน อ.พระนครศรอยธยา จ.พระนครศรอยธยา

7. ระยะเวลาด าเนนการ

เดอน กรกฏาคม 2557

8. หนวยงานทใหการสนบสนน

8.1 คณะบรหารธรกจและเทคโนโลยสารสนเทศ 8.2 มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม

9. แผนการด าเนนการ/ระยะเวลาทด าเนนงาน

เปนไปตามขอเสนอการวจย

10. แหลงงบประมาณ

งบประมาณงานวจย

11. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

ผเขารบอบรม เปลยนแปลงพฤตกรรมการผลตการบรโภคผกปลอดภย กระตนการผลตเพอยงชพมาเปนเพอการคาขยายในทองถน อ าเภอ จงหวดระดบภาค ประเทศและระดบโลก

12. ปญหาอปสรรค/และขอเสนอแนะ

-

13. การประเมนผลโครงการ

13.1 แบบประเมนผลความคดเหนของผเขารบการอบรม 13.2 จากการสงเกตผเขาอบรม รศ.ดษฎ พรหมทต ผรบผดชอบโครงการ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

52

ก าหนดการอบรม โครงการถายทอดเทคโนโลยเรอง ผลตผกปลอดภยจะไดอะไร

วนท 10 กรกฎาคมคม 2557 เวลา 08.00 -08.30 ลงทะเบยน เวลา 09.00 -12.00 บรรยายเรอง ท า กน อยางไรใหปลอดภย โดย รศ. ดษฎ พรหมทต เวลา 12.00 -13.00 พกกลางวน เวลา 13.00 -16.00 บรรยาย เรอง ท าอยางไรจะผลตและจ าหนายเพอใหเกดรายไดทมนคง โดย รศ. ดษฎ พรหมทต หมายเหต เวลา 10.30 -10.45 และ 14.30- 14.45 อาหารวาง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

53

1. รปภาพการอบรมเพอถายทอดเทคโนโลย

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

54

2. แบบสอบถามและสรปผลการอบรม ก. แบบสอบถามการถายทอดเทคโนโลย งานวจยเรอง การประเมนพฤตกรรมการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร จงหวดพระนครศรอยธยาโครงการอบรม เรอง ผลตผกปลอดภยแลวจะไดอะไร

ชอ – นามสกล ............................................................................................................................. ............. สวนท 1 ขอมลพนฐานทางดานลกษณะสวนบคคล สวนท 2 ความร ความเขาใจเกยวกบการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร สวนท 3 ปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะในการผลตและการตลาดผกปลอดภย ***************************************************************************************

สวนท 1 ขอมลพนฐานทางดานลกษณะสวนบคคล เศรษฐกจและสงคมของเกษตรกร 1.เพศ ( ) ชาย ( ) หญง 2.อาย ................ป

3. สถานภาพการสมรส ( ) โสด ( ) สมรส ( ) อนๆ (ระบ)......................... สวนท 2 ความร ความเขาใจ เกยวกบการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร

1.ทานไดรบความร และเขาใจจากการอบรมมากนอยเพยงใด ( ) มากทสด ( ) มาก ( ) ปานกลาง ( ) นอย ( ) นอยทสด

2. ทานมความเขาใจเรองผกอนทรย ผกปลอดภย เพยงใด ( ) มากทสด ( ) มาก ( ) ปานกลาง ( ) นอย ( ) นอยทสด

3.ทานคดวาทานมโอกาสจะผลตและปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคเพยงใด ( ) มากทสด ( ) มาก ( ) ปานกลาง ( ) นอย ( ) นอยทสด

4.ถามหนวยงานหรอผสนบสนนทางการตลาด ทานมความสนใจเพยงใด ( ) มากทสด ( ) มาก ( ) ปานกลาง ( ) นอย ( ) นอยทสด

5.ทานสนใจทเขารบฟงความรจะท าการผลตพชผกปลอดภยเพยงใด ( ) มากทสด ( ) มาก ( ) ปานกลาง ( ) นอย ( ) นอยทสด

สวนท 3 ปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะในการผลตและการตลาดผกปลอดภยของเกษตรกร

ปญหาและอปสรรคดานการผลตและการบรโภคผกปลอดภย

............................................................................................................................................................................................................

ขอเสนอแนะ.............................................................................................................................................................................................................

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

55

ข. สรปผลการอบรม การถายทอดเทคโนโลยโครงการอบรม เรอง ผลตผกปลอดภยแลวจะไดอะไร

สวนท 1 ขอมลพนฐานทางดานลกษณะสวนบคคล เศรษฐกจและสงคมของเกษตรกร

1. ผเขาอบรมเปนเพศหญง 38 คนคดเปนรอยละ 97.44 เพศชาย 1 คน คดเปนรอยละ 2.56 2. มอาย 50 ปขนไป 16 คนคดเปนรอยละ 41.03 30 – 40 ป 12 คน คดเปนรอยละ 30.77 41- 50 ป 10 คน คดเปนรอยละ 25.64 ต ากวา 30 ป 1 คนคดเปนรอยละ 2.56 ตามล าดบ

3. มสถานภาพการสมรส สมรส 35 คน คดเปนรอยละ 87.18 โสด 4 คน คดเปนรอยละ 12.82

สวนท 2 ความร ความเขาใจ เกยวกบการผลตผกปลอดภยของเกษตรกร

1. ไดรบความร และเขาใจจากการอบรมมากนอยเพยงใด มากทสด 20 คนคดเปนรอยละ 51.28 มาก 10 คนคดเปนรอยละ 25.64 และปานกลาง 9 คน คดเปนรอยละ 23.08 ตามล าดบ 2. มความเขาใจเรองการผลตและการบรโภคผกปลอดภย เพยงใด มาก 22 คน คดเปนรอยละ56.41 มากทสด 15 คน คดเปนรอยละ 38.46 ปานกลาง 2 คน คดเปนรอยละ 5.13 ตามล าดบ 3. มโอกาสจะผลตและปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคเพยงใด ปานกลาง 22 คน คดเปนรอยละ 56.41 มาก คน 10 คดเปนรอยละ 25.64 นอย 5 คนคดเปน รอยละ 12.82 นอยทสด 2 คนคดเปนรอยละ 5.13 ตามล าดบ 4. ถามหนวยงานหรอผสนบสนนทางการตลาด มความสนใจเพยงใด ปานกลาง 28คนคดเปนรอยละ71.80 มาก 10 คนคดเปนรอยละ 25.64 นอย 1 คนคดเปน รอยละ 2.56 ตามล าดบ

5. สนใจทท าการผลตพชผกปลอดภยเพอจ าหนายเพยงใด ปานกลาง 30 คนคดเปนรอยละ76.92 มาก 5 คนคดเปนรอยละ 12.82 นอย 4 คนคดเปนรอยละ 10.26ตามล าดบ

สวนท 3 ปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะในการผลตและการตลาดผกปลอดภยของเกษตรกร

ผเขารบการอบรมมความสนใจในการปลกผกปลอดภย แตมปญหาและความกงวลใจเกยวกบการเรมตนท าเพอการคา และในทองถนไมมผน าหรอตวแทนทเขมแขง แตมความเขาใจและสนใจการผลตและการบรโภคอาหารทปลอดภยมากขน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

56

ประวตผวจย ชอ – นามสกล ดษฎ พรหมทต ชอ – นามสกล DUSADEE PHROMTAT

ต าแหนงปจจบน รองศาสตราจารย หนวยงานและสถานทอยทตดตอ คณะบรหารธรกจและเทคโนโลยสารสนเทศ ศนยหนตรา ประวตการศกษา

ปทจบ การศกษา

ระดบ ปรญญา

อกษร ปรญญา

สาขาวชาเอก ชอสถาบน ประเทศ

2525 ปรญญาตร ศ.บ. เศรษฐศาสตรการเกษตร

ม.รามค าแหง ไทย

2537 ปรญญาโท วท.ม. การจดการทรพยากร

ม. เกษตร ศาสตร

ไทย

สาขาวชาทมความช านาญพเศษ สหกรณ และ การตลาด ผลงานและบทความทไดรบการเผยแพร

งานวจย เรอง ความตระหนกของเกษตรกรในการใชสารเคมในจงหวด พระนครศรอยธยา แหลงทน ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา และจะไดรบการตพมพในวารสารวชาการราชภฎตะวนตกปท7 ฉบบท 2 มกราคม – มถนายน 2556