зах зээлийн тэнцвэр

© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2-1

Лекц. 3

ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭРЭЛТ, НИЙЛҮҮЛЭЛТ


Сэдвийн хүрээнд:

1. Эрэлт, түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлс

2. Нийлүүлэлт, түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлс

3. Эрэлт, Нийлүүлэлтийн функцийн хэрэглээ

4. Засгийн газрын нөлөөлөл.


Зах зээлийн тэнцвэрт нөлөөлөх хүчин зүйл1. Эрэлтийн үнийн бус хүчин зүйл

2. Нийлүүлэлтийн үнийн бус хүчин зүйл

1. Эрэлтийн өөрчлөлт – Эрэлтийн үнийн бус хүчин хүчин зүйлс нөлөөлснөөр эрэлт баруун, зүүн тийш шилжилт хийдэг. Нийлүүлэлт тогтмол хэвээр байхад.

2. Нийлүүлэлтийн өөрчлөлт – Нийлүүлэлтийн үнийн бус хүчин хүчин зүйлс нөлөөлснөөр нийлүүлэлт баруун, зүүн тийш шилжилт хийдэг. Эрэлт тогтмол хэвээр байхад.

Төрийн бодлогоор зах зээлийн тэнцвэрт нөлөөлөх – Эдийн засагт оролцогч гол субъект бол төр юм. Төр өмнө нь хэлсэнчлэн дараах 5 байдлаар ЗЗ-ийн тэнцвэрт нөлөө үзүүлнэ

1. Үнийн тааз тогтоох

2. Үнийн шалыг тогтоох

3. Татвар ноогдуулах

4. Татаасын хөнгөлөлт үзүүлэх

5. Квот тогтоох


Зах зээлийн тэнцвэр

Тэнцвэр – Эрэлт нийлүүлэлтийн харилцан огтлолцлын цэгийг юм. Илүүдэл эрэлт: Тодорхой заагдсан үнийн

түвшин нийт эрэлтийн тоо хэмжээ нийлүүлэлтээс давах үзэгдэл/Хомсдол/

Илүүдэл нийлүүлэлт: Тодорхой үнийн түвшинд нийт нийлүүлэлт, эрэлтийн тоо хэмжээнээс давах үзэгдэл/Илүүдэл/


Тэнцвэр түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлс:

1. Эрэлтийн үнийн бус хүчин зүйлсийн өөрчлөлт

2. Нийлүүлэлт үнийн бус хүчин зүйлсийн өөрчлөлт


График 2.6 Зах зээлийн тэнцвэрp

, $ p

er k

g

220176

D

S

e

233 246194 207

Q, Million kg of pork per year

0

3.95

3.30

2.65

Excess supply = 39

Excess demand = 39

Тэнцвэрийн цэг!

Тэнцвэрээс доогуур үнэ

Тэнцвэрээс доогуур нийлүүлэлтийн хэмжээ

Тэнцвэрээс доогуур эрэлтийн хэмжээ

Тэнцвэрээс дээгүүр үнэ

Эрэлтийн тоо хэмжээ...

Тэнцвэрээс дээгүүр нийлүүлтийн хэмжээ


Тэнцвэрийн хүчин зүйлсийн математик загварчлал

Эрэлтийн функц: Qd = 286 − 20p Нийлүүлэлтийн функц: Qs = 88 + 40p Тэнцвэр нь:

Qd = Qs

286 − 20p = 88 + 40p

60p = 198

P = $3.30

Q = 286 – 20(3.3) = 220


График 2.7a Эрэлтийн муруйн өөрчлөлтөөс хамаарсан тэнцвэрийн нөлөөлөл

D1

D2

S

1760 220 228 232


Илүүдэл эрэлт = 12

3.303.50

e2

e 1

p, $

per

kg

A $0.60 Үнийн өөрчлөлтөөс хамааран эрэлтийн муруй гадагш шилжсэн.

Анхны үнийн түвшин дэх илүүдэл эрэлт….

Шинэ тэнцвэрийн цэг


График 2.7b Нийлүүлэлтийн муруйн шилжилтээс хамаарсан тэнцвэрийн нөлөөлөл

S1S2


3.303.55

e1

e2

D

p, $

per

kg

1760 220205 215

Илүүдэл эрэлт = 15

A $0.25 –өөр өсөж нийлүүлэлтийн муруй зүүн тийш шилжсэн

Анхны үнийн үе дэхь илүүдэл нийлүүлэлт



Хэлэлцэх асуудал 2.3: Шийдэл

1. Гахайн махны тэнцвэрт үнийг тодорхойлоё.

Qd = 286−20pQs = 178 + 40p−60ph

286−20p = 178 + 40p−60ph

60p = 108 – 60ph

p = 1.8 – ph


Хэлэлцэх асуудал 2.4


График 2.8 Япон улс будааны импортод хориг тавьж үнэ өссөн бол

p, P

r ice

of

ric

e pe

r po

und

Q2 Q1

S (квотгүй байхад)

D

Q, Tons of r ice per year

p2 e2

e1p1

S (квоттой)– будааны импортод хориг

тавьснаар нийт нийлүүлтийн өөрчлөлтийн хэмжээ



Хэлэлцэх асуудал 2.5


График 2.9 Түлшний үнийн тааз

p, $

per

gal

lon

QsQ1= Qd

Price ceiling

S1

D

S2

Q , Gallons of gasoline per monthИлүүдэл эрэлт

e1p1 =p–

Нийлүүлэлт зүүн тийш шилжсэн

p1

Гэхдээ нэг үнийн түвшинд нийлүүлэлт хийгдсээр байх болно.…..

Аль илүүдлийг үүсгэх вэ?


Яагаад эрэлт хэрэгцээ нийлүүлэлттэй тэнцдэггүй вэ?

Пүүсүүд тодорхой хэмжээний үнийн түвшинд тодорхой хэмжээтэй бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэдэг, мөн хэрэглэгчид тодорхой хэрэгцээний бараа бүтээгдэхүүний худалдаж авах сонирхолтой байдаг энэ тэнцвэр бодит байдлаар огт тогтоогддоггүй. Жнь: Үнийн тааз.


Хэрэглэгч ба үйлдвэрлэгчийн хожоо

Qd,Qs

Pd,Ps

E*P*

Q2

P4

Ps=f(Qs)

Pd=f(Qd)

Q*

B

P2

P3

P1

Хэрэглэгчийн хожоо

A


Үнийн тааз

Qd,Qs

Pd,Ps

E*P*

E1*

QA

P

P’s=f(Qs)

Ps=f(Qs)

Pd=f(Qd)

Q*Q1* QB

Хомсдол

BA

P1*


Үнийн шал

Qd,Qs

Pd,Ps

E*P*

E1*

QA

P

Ps=f(Qs)

Pd=f(Qd)

Q*Q1* QB

Илүүдэл

BA

P1*

Pd=f(Qd)

Далд эдийн засаг


Төрөөс татвар ногдуулсан

Qd,Qs

Pd,Ps

E*P*

E1*

Q1*

P2

Ps=f(Qs)

Pd=f(Qd)

Q*

R

B

A

Ps

Pd

C

F

GP1

KP0

P1s=f(Qs)

N

2-20

Төрөөс татаас өгсөн

Qd,Qs

Pd,Ps

E*P*

E1*

Q1*

P2

P1s=f(Qs)

Pd=f(Qd)

Q*

BA

P1

Ps

C

M

KPd

NP0

Ps=f(Qs)

R

LP2


Documents

зах зээлийн тэнцвэр