บทบาทของ อปท. กับการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน

บทบาทของ องคกรปกครองสวนทองถน กบการพฒนาการทองเทยว

อยางยงยน

บนฐานแนวคดเศรษฐกจพอเพยง

ดร.เทดชาย ชวยบำรง

วทยาลยพฒนาการปกครองทองถน

สถาบนพระปกเกลา

ผเขยน ดร.เทดชายชวยบำรง

ผจดทำ นางสาวฉตรระวปรสทธญาณ

ขอมลทางบรรณานกรมของหอสมดแหงชาต

ISBN=978-974-449-435-1

วปท.52-16-1000.0

พมพครงท1 เมษายน2552

จำนวน 1,000เลม

ผจดรปเลม นายสชาตววฒนตระกล

และออกแบบปก

ภาพจากปก นายศภชาตปรสทธญาณ

ลขสทธของสถาบนพระปกเกลา

พมพท

สำนกพมพคณะรฐมนตรและราชกจจานเบกษา

ถนนสามเสนแขวงวชรพยาบาลเขตดสตกรงเทพฯ10300

โทร.0-2243-0611,0-2243-0614โทรสาร.0-2243-0616

www.publishing.soc.go.th

จดพมพโดย


อาคารศนยสมมนา3ชน5ในบรเวณสถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน(ก.พ.)

ถนนตวานนทตำบลตลาดขวญอำเภอเมองจงหวดนนทบร11000

โทรศพท0-2527-7830-9โทรสาร0-2968-9144

http://www.kpi.ac.th

บทบาทขององคกรปกครองสวนทองถนกบการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน บนฐานแนวคดเศรษฐกจพอเพยง

ส ถ า บ น พ ร ะ ป ก เ ก ล า

บทบาทขององค กรปกครองส วนท องถ นก บก ารพฒนาการท อง เท ยวอย างย งย น บนฐานแนวคด เ ศรษฐก จพอ เพ ยง

คำนำ

องคกรปกครองสวนทองถนปจจบนมหนาทในการสงเสรมการพฒนาในดาน

ตางๆบทบาทในการพฒนาการทองเทยวกเชนกนถอเปนบทบาทหนงท

องคกรปกครองสวนทองถ นสามารถดงความไดเปร ยบของทนทาง

ทรพยากรธรรมชาตมรดกทางวฒนธรรมขนบธรรมเนยมประเพณทมอยในทองถน

หรอในชมชนมาพฒนาเปนแหลงทองเทยวทำใหเกดมลคาเพมเปนแหลงสรางรายได

ของประชาชนในทองถนได

อยางไรกตามถงแมวาองคกรปกครองสวนทองถนจะเขามามบทบาทในการ

พฒนาและสงเสรมการทองเทยวสรางรายไดใหแกคนในทองถนไดเปนกอบเปนกำ

กจรงแตการรเรมและการบรหารจดการการทองเทยวในทองถนใหเจรญกาวหนา

อยางเปนพลวตและมความยงยนบนฐานแนวคดเศรษฐกจพอเพยงตลอดจนการ

ดำรงรกษาจดขายหรอประคบประคองกจการการทองเทยวในทองถนใหสอดรบกบ

ความตองการของตลาดอยางตอเนองนนเปนประเดนปญหาสำคญหรอเปนโจทยใหญ

ททาทายผบรหารหรอองคกรปกครองสวนทองถนอยมใชนอยนอกจากนในบาง

กรณองคกรปกครองสวนทองถนกไมสามารถคนหาโอกาสหรอมองไมเหนชองทางใน



การสงเสรมบทบาทการพฒนาการทองเทยวทงๆทมความไดเปรยบของทนทาง

ทรพยากรธรรมชาตหรอมรดกทางวฒนธรรมทมอยเหนอกวาองคกรปกครองสวน

ทองถนอน

ในการนวทยาลยพฒนาการปกครองทองถนสถาบนพระปกเกลาจงได

ขอความอนเคราะหจากดร.เทดชายชวยบำรงผ อำนวยการสถาบนวจ ยเพ อ

พฒนาการทองเทยวไทยในการจดทำเอกสารวชาการฉบบนข นเพอเปนแนวทาง

ในการสงเสรมและกระตนใหองคกรปกครองสวนทองถนสามารถบรหารจดการ

การทองเทยวอยางยงยนบนฐานแนวคดเศรษฐกจพอเพยงและเปนแรงบนดาลใจ

ใหองคกรปกครองสวนทองถนคนหาโอกาส/ทางเลอกในการพฒนาการทองเทยว

ตลอดจนสามารถบรหารจดการการทองเทยวใหมความเจรญกาวหนาและเตบโตอยาง

ยงยนตอไป

วทยาลยพฒนาการปกครองทองถน




สารบญ

บทท1 บรบทและพลวตการทองเทยวในปจจบน 1

1.1 เขาใจการทองเทยว:ความหมายความสำคญ 5

และฐานทรพยากรทางการทองเทยว

1.2 การทองเทยว:อตสาหกรรมทกอใหเกดผลกระทบเชงลบอยางใหญหลวง 8

1.3 การทองเทยว:อตสาหกรรมแหงบรณาการ 14

1.4 การทองเทยว:อตสาหกรรมทตองสรางกลไกการจดการในการขบเคลอน 17

บทท2 เขาใจแนวคดการพฒนากบการพฒนาการทองเทยว...เสนทางสความยงยน 19

2.1 แนวคดการอนรกษสงแวดลอมสการสรางฐานทรพยากรทางการทองเทยว 21

2.2 แนวคดเศรษฐศาสตรสเขยว(GreenEconomics) 26

เสนทางการบรโภคทรพยากรอยางยงยน

2.3 แนวคดการตลาดสเขยว(GreenMarketing) 29

การแสดงความรบผดชอบตอสงคมของภาคธรกจอตสาหกรรม

2.4 แนวคดทนทางสงคมและวฒนธรรม 31

ฐานรากทสำคญในการพฒนาการทองเทยวสความยงยน

2.5 แนวคดดานกฎหมายเกยวของกบการทองเทยว 33

2.6 แนวคดชมชนเขมแขง“กลไกขบเคลอน”สการทองเทยวยงยน 37

2.7 แนวคดเมองนาอยสเมองนาเทยว 40

2.8 แนวคดเศรษฐกจพอเพยงการดำรงอยบนความเขมแขงของตนเอง 44

2.9 แนวคดการพฒนาอยางยงยนหนทางสการมสวนรวม 47

และการกระจายอำนาจสชมชน

บทท3 ประเทศไทยกบเสนทางสการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน 51

3.1 หลกการการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน 54

3.2 การพฒนาแหลงทองเทยวสความยงยน 59

3.3 กระบวนการการพฒนาแหลงทองเทยวสความยงยน 62

3.4 กระบวนการการตลาดการทองเทยว 63

3.5 กลยทธทางการตลาดการทองเทยว 66



3.6 แผนยทธศาสตรการพฒนาการทองเทยวทองถน: 70

เขมทศกำหนดทศทางและควบคมการพฒนาการทองเทยว

เสนทางสความสมดลระหวางเจาบานและผมาเยอน(Host–GuestRelationship)

บทท4 แนวทางการพฒนาองคกรปกครองสวนทองถนเพอสรางศกยภาพ 73

การพฒนาการทองเทยวสความยงยน

4.1 คณคาและความสำคญของการปกครองทองถน 75

4.2 บทบาทขององคกรปกครองสวนทองถนตอการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน77

4.3 แนวทางการดำเนนงานดานการพฒนาการทองเทยวของ 82

องคกรปกครองสวนทองถน

4.4 ขนตอนการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนขององคกรปกครองสวนทองถน 84

4.5 แนวทางการพฒนาองคกรปกครองสวนทองถนเพอสรางศกยภาพ 85

การพฒนาการทองเทยวสความยงยน

บทท5 เทคนคเพอการหนนเสรมการพฒนาการทองเทยวของทองถนอยางยงยน 89

5.1 เทคนคการมสวนรวม 91

5.2 เทคนคการสรางเครอขายเพอขบเคลอนการพฒนาการทองเทยว 97

5.3 เทคนคการสอสารเพอกระตนเครอขายการทองเทยว 103

บทท6 กระบวนการการพฒนาการทองเทยวของแตละชมชน:บทเรยนจากชมชน 107

6.1 บานพเขมจงหวดเพชรบร(องคการบรหารสวนตำบลแกงกระจาน) 109

6.2 บานมอญบางกระดกรงเทพมหานคร 112

6.3 ตลาดรอยปสามชกจงหวดสพรรณบร(เทศบาลตำบลสามชก) 115

6.4 เมองเชยงแสนจงหวดเชยงราย(เทศบาลตำบลเวยงเชยงแสน) 119

6.5 บานนำเชยวอำเภอแหลมงอบจงหวดตราด(เทศบาลตำบลนำเชยว) 122

6.6 หมบานซะซอมจงหวดอบลราชธาน(องคการบรหารสวนตำบลนาโพธกลาง) 125

6.7 ชมชนลเลดนำเทยวเพอการอนรกษจงหวดสราษฎรธาน 128

(องคการบรหารสวนตำบลลเลด)

สรป 132

บรรณานกรม 135

ประวตผเขยน 137

บทท

บ ท บ า ท ข อ ง อ ง ค ก ร ป ก ค ร อ ง ส ว น ท อ ง ถ น ก บ ก า ร พ ฒ น า ก า ร ท อ ง เ ท ย ว อ ย า ง ย ง ย น บ น ฐ า น แ น ว ค ด เ ศ ร ษ ฐ ก จ พ อ เ พ ย ง

1 บรบทและพลวต การทองเทยวในปจจบน

การทองเทยวตองผานกระบวนการจดการ

และพฒนาองคประกอบทกอยางทเกยวของ

โดยหนวยงานสนบสนนอตสาหกรรมการทองเทยว

ตองใชองคความรจากศาสตรตางๆ ในเชงบรณาการทง

ดานกฎหมาย เศรษฐกจ สงคม การเมอง

การตลาด การเกษตร การจดการ จตวทยา

ภมศาสตร สงแวดลอม เปนตน

ส ถ า บ น พ ร ะ ป ก เ ก ล า �


การทองเทยวถอเปนกจกรรมทมความสำคญยงตอการพฒนาเศรษฐกจและ

สงคม องคการการทองเทยวโลกไดพยากรณวาในป พ.ศ. 2563 นาจะม

นกทองเท ยวระหวางประเทศเปนจำนวนถง 1,600 ลานคน จากการ

ประมาณการอตราการเตบโตของการทองเทยวในประเทศกำลงพฒนา คาดวามอตรา

เพมขนประมาณรอยละ 4 ตอป โดยเฉพาะอยางยงประเทศอตสาหกรรมมอตรา

เพ มข นประมาณรอยละ 2.5 ตอป นกทองเท ยวท ม การเดนทางทองเท ยวใน

ตางประเทศมากทสด ไดแก นกทองเทยวจากเยอรมน ญปน สหรฐอเมรกา ฝรงเศส

สวนประเทศใหมๆ ทจะมจำนวนนกทองเทยวเดนทางทองเทยวไปยงตางประเทศใน

ระดบสง ไดแก ประเทศจนและรสเซย และในป พ.ศ. 2563 นเองคาดวาประเทศจน

จะมความสามารถในการรองรบนกทองเทยวไดมากทสดเปนอนดบหนงแทนประเทศ

ฝรงเศสอกดวย ทงนนกทองเทยวมพฤตกรรมการทองเทยวระยะไกลในสดสวน

เพมขน คอ ประมาณรอยละ 24 ซงนกทองเทยวจะใหความสำคญและสนใจแหลง

ทองเทยวเชงนเวศ วฒนธรรม ชมชน รวมทงการทองเทยวเพอสขภาพเพมมากขน

การดำเนนกจกรรมการทองเทยวจงตองเนนใหความสำคญกบกลมนกทองเทยวทให

ความสนใจในกจกรรมการทองเทยวเฉพาะดานมากขน

บรบทและพลวต การทองเทยวในปจจบน

การทองเทยวตองผานกระบวนการจดการ

และพฒนาองคประกอบทกอยางทเกยวของ

โดยหนวยงานสนบสนนอตสาหกรรมการทองเทยว

ตองใชองคความรจากศาสตรตางๆ ในเชงบรณาการทง

ดานกฎหมาย เศรษฐกจ สงคม การเมอง

การตลาด การเกษตร การจดการ จตวทยา

ภมศาสตร สงแวดลอม เปนตน



ภมภาคเอเชยตะวนออกและแปซฟกมแนวโนมจะเปนแหลงทองเท ยว

ยอดนยม คาดวาชวงป พ.ศ. 2533-2553 ภมภาคนจะมอตราการเจรญเตบโตของ

การทองเทยวประมาณรอยละ 6.7 ตอป โดยประเทศทนกทองเทยวใหความนยมใน

การเดนทางไปเยยมเยอน ไดแก ประเทศจน ฮองกง ออสเตรเลยและนวซแลนด

สำหรบกลมประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตถอเปนจดหมายปลายทาง

ของการทองเทยวแหลงใหม ซงมแนวโนมในการเตบโตสงขนอยางตอเนอง โดยม

นกทองเท ยวคดเปนจำนวน 1 ใน 3 ของจำนวนนกทองเท ยวท งหมดในภมภาค

เอเชยแปซฟก และสถานทพกผอนในแหลงทองเทยวทรวมบรการทกอยางไวในสถาน

ทเดยวกน มแนวโนมไดรบความนยมเพมขนอยางตอเนอง ทงนประเทศไทยยงคง

เปนประเทศเปาหมายทนกทองเท ยวใหความสนใจ ท จะเดนทางเขามาพกผอน

เน องจากมศกยภาพทางการทองเท ยวท โดดเดน มการเดนทางท สะดวกสบาย

ปลอดภย และเปนศนยกลางในหลายๆ ดาน อาท ศนยกลางการบน ศนยกลาง

สขภาพแหงเอเชยและศนยกลางสปา เปนตน

จากนโยบายสงเสรมการทองเท ยวของรฐบาลไทยท ม งสงเสรมใหการ

ทองเท ยวเปนเคร องมอสำคญในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ อตสาหกรรม

การทองเทยวไดกอใหเกดการสรางงาน สรางรายไดใหกบประชาชน และนำเงนตรา

เขาส ประเทศไดอยางมหาศาล ผลของการสงเสรมอตสาหกรรมการทองเท ยวม

บทบาทสำคญในการพฒนาประเทศชาตและคณภาพชวตของประชาชน โดยใช

กระบวนการเพ มตลาดใหมและตลาดเฉพาะกล มเพ อเรงดงดดใหนกทองเท ยว

ตางประเทศทมคณภาพเดนทางเขามาทองเทยวในประเทศ กระตนใหนกทองเทยว

ชาวไทยทองเทยวภายในประเทศเพมมากขน และสนบสนนการพฒนาตลาดการ

ทองเทยว โดยความรวมมอแบบพหภาคอนนำไปสการเปนศนยกลางการทองเทยว

แหงภมภาคเอเชยทยงยน

แมการทองเท ยวจะสรางรายไดใหกบชมชนและประเทศชาต แตเม อม

การพฒนาพนทใดเปนสถานททองเทยว กยอมหมายถงการใชทรพยากรในพนทนน

มากขน จำนวนนกทองเทยวทเพมขนกเทากบเปนการสรางปรมาณมลฝอย นำเสย



สงปฏกลและมลพษอนๆ ทเกดจากกจกรรมการทองเทยวใหมมากขน นอกจากน

ยงมปญหาทเกดจากการทองเทยว ไดแก ปญหาการบกรกพนทแหลงทองเทยว

ทศนอจาดอนเกดจากสถาปตยกรรมทไมกลมกลน ปญหาทเกดจากการขาดระบบการ

จดการมลพษในพนททองเทยว ดงนนจำเปนตองมมาตรการในการจดการพนท

ท เหมาะสม เพ อใหการพฒนาเปนไปอยางสมดล ไมทำลายสภาพแวดลอมให

เปลยนไป 1

1.1 เขาใจการทองเทยว: ความหมาย ความสำคญ และฐานทรพยากรทางการทองเทยว

องคการสหประชาชาต ไดกำหนดความหมายของการทองเท ยวไว ว า

การทองเทยว (Tourism) หมายถง กจกรรมทมเงอนไขทเกยวของ 3 ประการ คอ

1) เปนการเดนทางจากทอยอาศยปกตไปยงสถานทอนเปนการชวคราว

2) เปนการเดนทางดวยความสมครใจ และ

3) เปนการเดนทางดวยวตถประสงคใดๆ กตามทมใชเพอการประกอบอาชพ

หรอหารายได 2

ดงน น จดม งหมายของการเดนทางเพ อการทองเท ยวตองมใชเพ อการ

ประกอบอาชพและไปอยเปนประจำ แตมวตถประสงคอยางใดอยางหนง ดงภาพ

ท 1-1

1 สำนกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, คมอองคกรปกครองสวน

ทองถน“แนวทางการใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรเพอการจดการสงแวดลอม” (กรงเทพ : สถาบนวจย

เพอการพฒนาประเทศไทย, 2545), 11.

2 วดพระพทธฉาย, http://www.watphraphutthachai.com เขาถงเมอวนท 20 ธนวาคม

2551.



ภาพ1-2:ความสำคญของการทองเทยว

การทองเทยวจดไดวาเปนเครองมอทสำคญในการพฒนาประเทศ โดยม

คณประโยชนตางๆ มากมายทงดานเศรษฐกจ สงคมและการเมอง แตอยางไรกตาม

เมอนกถงการทองเทยวกไมควรนกถงประโยชนเพยงดานเดยว เพราะหากขาดการ

วางแผนและจดการการทองเทยวทด อาจกอผลกระทบเชงลบตามมาอยางมากมาย

ภาพ1-1:วตถประสงคของการเดนทาง

1. เพอพกผอนในวนหยด 2. เพอวฒนธรรมหรอศาสนา 3. เพอการศกษา 4. เพอการกฬาและบนเทง 5. เพอศกษาประวตศาสตรและความสนใจพเศษ 6. เพองานอดเรก 7. เพอเยยมเยอนญาตมตร 8. เพอวตถประสงคทางธรกจ 9. เพอเขารวมประชมหรอสมมนา

วตถประสงค

ของการเดนทาง

ความสำคญของการทองเทยว

ดานสงคม ดานเศรษฐกจ ดานการเมอง

1. สนบสนนฟ นฟ อนรกษศลปวฒนธรรมและประเพณของชาต

2. สรางความเขาใจอนดระหวางนกทองเทยวและคนในทองถน

3. ร กษาส งแวดล อมในแหล ง ทองเทยว

1. สร างรายได ให แก ประเทศ ในรปของเงนตราตางประเทศ

2. การกระจายรายไดและสรางงานสรางอาชพใหแกประชาชน

1. เสรมสมพนธภาพอนดและความเขาใจของมวลมนษยชาตอนจะนำไปสสนตภาพของโลก

2. ส งเสร มให นานาประเทศร จ กประเทศไทยมากยงขน



ทรพยากรการทองเท ยว (Tourism Resource) เปนสนคาหลกทางการ

ทองเท ยวท จะขายหรอสรางแรงดงดดใจใหแกนกทองเท ยว ซ งรวมถง แหลง

ทองเทยว กจกรรมและศลปวฒนธรรมประเพณทสะทอนใหเหนถงอารยธรรมทองถน

ทมลกษณะเดนเปนทนาสนใจ ซงอาจแบงไดดงน

3

1-2 :

(Tourism Resource)

1-3 :

1. 2. 3.

1.

2.

1.

2.

ภาพ1-3:ทรพยากรการทองเทยว

1. ทรพยากรการทองเทยวประเภทธรรมชาตหมายถง สภาพภมประเทศ

รวมทงอากาศและทรพยากรทเกดขนเองตามธรรมชาต เชน นำตก ภเขา ทะเล ปาไม

ชายหาด เกาะแกง สตวปา เปนตน

2. ทรพยากรการทองเทยวประเภทประวตศาสตรโบราณสถานโบราณ

วตถและศาสนสถาน หมายถง แหลงทองเทยวทมนษยสรางขนและมความสำคญใน

ฐานะเปนหลกฐานทางประวตศาสตร โบราณคด และศาสนาทแสดงถงอารยธรรมของ

ทองถน มผลดงดดใจใหนกทองเทยวไปเยอน เชน เมองโบราณ พระราชวง ปราสาท

หน สสาน หอไตร พพธภณฑ อนสาวรย อทยานประวตศาสตร อนสรณสถาน

สมรภม บานบคคลสำคญ วด โบสถ วหาร เทวรป รปปน พระพทธรป จตรกรรม

ฝาผนง เปนตน 3

3 มหาวทยาลยมหาสารคาม, http://wbc.msu.ac.th เขาถงเมอวนท 1 ธนวาคม 2551.

ทรพยากรการทองเทยว

ศลปวฒนธรรมและประเพณ

นำตก ภเขา ทะเล

ชายหาด เกาะ ฯลฯ

วถชวตความเปนอย

การแตงกาย

ดนตร ฯลฯ

ธรรมชาต

ประวตศาสตร โบราณสถาน โบราณวตถ เมองโบราณ สสาน

พระราชวง ฯลฯ

สวนสตว

สวนสม

สถานบนเทง ฯลฯ

มนษยสรางขน



3. ทรพยากรการทองเทยวประเภทศลปวฒนธรรมและประเพณหมายถง

ทรพยากรการทองเทยวทมคณคาทางศลปวฒนธรรมและขนบธรรมเนยมประเพณท

มเอกลกษณ และถายทอดกนมาจากอดตจนถงปจจบน เปนกจกรรมทเกยวกบการ

ดำเนนชวตของมนษย เชน วถชวตความเปนอย สภาพบานเรอน ภาษา การแตงกาย

การละเลน ดนตร กว ศลปะ ประเพณ งานเทศกาล พธกรรม ความเชอ คานยม

ภมปญญาทองถน เปนตน

4. ทรพยากรการทองเทยวประเภทมนษยสรางขนหมายถง แหลงทองเทยว

ทมนษยสรางขนเพอตอบสนองความตองการของนกทองเทยว โดยการสรางกจกรรม

ใหมหรอปรบปรงดดแปลงใหสถานท มความหลากหลายในการทำกจกรรมการ

ทองเทยว ไดแก สวนสตว ศนยวจยเกษตร สวนสม สวนกลวยไม สวนสนก สถานท

ชมทวทศน สถานบนเทง สถานทซอสนคา สถานทเลนกฬา พพธภณฑสถานของ

เอกชน เปนตน

1.2 การทองเทยว: อตสาหกรรมทกอใหเกด ผลกระทบเชงลบอยางใหญหลวง

การทองเท ยวเปนไดท ง “มตร” และ “ศตร” หากขาดการจดการท ด

ผลกระทบเชงลบตางๆ กตามมา ดงน



ดานคว

ามปล

อดภย

-

การห

ลอกล

วง เอ

ารดเ

อาเป

รยบ

- คว

ามปล

อดภย

ดานก

ารคม

นาคม

-

กจกร

รมกา

รทอง

เทยว

หลาย

ประเ

ภททม

ความ

เสยง

-

ภยธร

รมชา

ต

ดานสง

คมแล

ะวฒนธร

รม

- ปญ

หาเพ

ศพาณ

ชย

- ปญ

หาอา

ชญาก

รรม

- ปญ

หาคา

ครอง

ชพ

- ป

ญหา

ความ

ไมเส

มอภา

คในก

ารม

งเน

นพฒ

นาเฉ

พาะพ

นท

- ปญ

หาคา

นยมท

ไมถก

ตอง

- ปญ

หากา

รเปล

ยนแป

ลงวฒ

นธรร

ม ปร

ะเพณ

-

ปญ

หาคว

ามขด

แยงร

ะหวา

งเจา

ของท

องถ

นกบ

นกทอ

งเทย

ว -

ปญหา

การล

ดคณ

คาขอ

งงาน

ศลปห

ตถกร

รม

ดานสง

แวดล

อม

- ปญ

หาคว

ามเส

อมโท

รมขอ

งแหล

งทอง

เทย

วและ

ปญหา

มลภา

วะ

- ปญ

หากา

รบกร

กทสา

ธารณ

ประโ

ยชน

- ปญ

หาอา

คารแ

ละสง

ปลกส

ราง

- ปญ

หากา

รพฒ

นาโค

รงสร

างพ

นฐาน

และส

งอำน

วยคว

ามสะ

ดวก

- เก

ดผลก

ระทบ

ตอระ

บบนเ

วศทา

งธรร

มชาต

เม

อนกท

องเท

ยวเพ

มขน

- กา

รพฒ

นากา

รทอง

เทยว

ทขาด

สมดล

และ

ความ

ยงยน

ดานคณ

ภาพแล

ะบรก

าร

- ขา

ดบคล

ากรท

มควา

มสาม

ารถ

-

โรงแ

รมอส

ระ (

ขนาด

กลาง

-เลก

) มป

ระสท

ธภาพ

กา

รดำเน

นงาน

ตำ

- กา

รตดร

าคา

-

การจ

ดการ

การท

องเท

ยวใน

ทองถ

นยงไ

มมมา

ตรฐา

นคณ

ภาพ

-

อปท.

ขาด

ความ

รควา

มเขา

ใจแล

ะการ

มสวน

รวม

ผลกร

ะทบ

ทางก

ารทอ

งเทย

ว

ภาพ1-4:

ผลกร

ะทบท

างกา

รทอง

เทยว

ส ถ า บ น พ ร ะ ป ก เ ก ล า 10


1.2.1 ผลกระทบตอสงแวดลอมทางธรรมชาต

1) ปญหาความเส อมโทรมของแหลงทองเท ยวและปญหามลภาวะ

ซ งทำใหสภาพแหลงทองเทยวเสอมโทรม สกปรก เกดขยะและสงปฏกล นำเสย

มกล นเหมนรบกวน มลพษทางอากาศซ งสงผลเสยตอสขภาพ พชและสตวปา

ถกรบกวน บางสวนถกทำลายจนลดจำนวนลงหรอสญพนธไปอยางรวดเรว

2) ปญหาการบกรกทสาธารณประโยชน ซงรวมถงการเขาครอบครอง

และใชทสาธารณประโยชนในการแสวงหาประโยชนทางการทองเทยว การตงแผงลอย

สนคาในแหลงทองเทยวทงทเปนแหลงธรรมชาตและโบราณสถานตางๆ

3) ปญหาอาคารและสงปลกสราง โดยเฉพาะในแหลงทองเทยวทสำคญๆ

มการกอสรางทไมไดควบคมความสง กอใหเกดทศนยภาพทไมเหมาะสม สงกอสราง

บางอยางไมกลมกลนกบสภาพแวดลอม เปนการทำลายภมทศนอนสวยงาม นอกจากน

ยงมปญหาเก ยวกบความแออดของส งกอสราง เชน แผงลอย เพงขายอาหาร

แผงขายสนคาท ระลกและอาคารพาณชยท กอสรางอยางไมมระเบยบกอใหเกด

ทศนยภาพทไมสวยงาม

4) ปญหาการพฒนาโครงสรางพ นฐานและส งอำนวยความสะดวก

โดยไมคำนงถงสภาพแวดลอม เชน การถมท การถมทะเลเพอกอสรางทาเทยบเรอ

การกอสรางถนนชดชายฝง การตดถนนผานปาชายเลน การสรางเขอนในบางแหง

ซงกอใหเกดการพงทลายของหนาดน เกดการตกตะกอนในแมนำหรอทะเล เปนการ

ทำลายสภาพภมศาสตรทางธรรมชาตและความสมดลของระบบนเวศ ปญหาตางๆ

เปนการทำลายสภาพแวดลอมและเกดการเปลยนแปลงลกษณะทางธรรมชาตทมอย

เดมใหเสยสมดล

5) มนกทองเท ยวกระจกตวในบางพนท มากเกนไปจนเกนขดความ

สามารถในการรองรบของพนท จงสงผลกระทบตอระบบนเวศทางธรรมชาตในแหลง

ทองเทยวนนๆ



6) การจดการการทองเทยวทมงสนองความตองการของนกทองเทยว

เพยงฝายเดยว โดยไมตระหนกถงความพรอมของแหลงทองเทยว จงกอใหเกดการ

พฒนาการทองเทยวทขาดสมดลและความยงยน

1.2.2 ผลกระทบทางสงคมและวฒนธรรม

1) ปญหาเพศพาณชย เมอมการทองเทยวเขามาทำใหธรกจดานนพฒนา

ข นอยางรวดเรวเพ อตอบสนองความตองการทางเพศของนกทองเท ยวบางกลม

ซงเกดปญหาตามมา เชน โรคตดตอทางเพศสมพนธ การลอลวงเดกและผหญงเพอ

คาประเวณ ยาเสพตด เปนตน

2) ปญหาอาชญากรรม เชน นกทองเท ยวถกหลอกหลวง ถกขมขน

ถกฆา ถกจปลนหรอขโมยทรพยสนตามสถานทตางๆ กอใหเกดภาพลกษณทไมดแก

นานาประเทศ

3) ปญหาคาครองชพ ในพ นท ท ไดร บความนยมจากนกทองเท ยว

มกประสบปญหาคาครองชพทสงกวาพนทอน จงสงผลกระทบตอประชาชนในทองถน

ทมรายไดนอย

4) ปญหาความไมเสมอภาคในการมงเนนพฒนาเฉพาะพนท ในการ

พฒนาสงอำนวยความสะดวกตางๆ ตลอดจนการกอสรางโครงสรางพนฐาน มกจะ

ดำเนนการในพนททมการสงเสรมการทองเทยว แตในพนททไมเปนแหลงทองเทยว

กลบไดรบการพฒนานอย ประชาชนจงเกดความรสกไมไดรบความเปนธรรม

5) ปญหาคานยมทไมถกตอง ซงมงใหความสำคญกบเศรษฐกจและ

เงนตรา อกทงพฤตกรรมเลยนแบบนกทองเทยวทงดานการแตงกาย ภาษาและการ

ดำรงชวตจนละทงขนบธรรมเนยมประเพณดงเดม

6) ปญหาการเปลยนแปลงวฒนธรรมประเพณ การนำขนบธรรมเนยม

ประเพณและวฒนธรรมความเปนไทยมาเปนจดดงดดนกทองเท ยว โดยมงหวง

ผลประโยชนดานการคา แตกลบลดความประณต ตดทอนขนตอนทเปนหวใจหรอ



เนอหาของวฒนธรรม การดำเนนงานมกจะเนนการแสดงเพอโชวความตนตาตนใจ

โดยละเลยเนอหาสาระเกยวกบวถชวตของคนในทองถน รวมทงคณคาทแทจรงใน

สงคม

7) ปญหาความขดแยงระหวางเจาของทองถนกบนกทองเทยว ทเกดจาก

ความแตกตางของขนบธรรมเนยมประเพณ ซ งนกทองเท ยวอาจจะเปลอยกาย

อาบแดด กอดจบกนในทสาธารณะหรอแตงกายไมสภาพในการเขาชมสถานทสำคญ

ทางศาสนาหรอปชนยสถาน จงทำใหเจาของทองถนไมพอใจ จนบางครงอาจเกดการ

ตอตานและไมตอนรบนกทองเทยว

8) ปญหาการลดคณคาของงานศลปหตถกรรม เกดจากความเหนแกตว

ของผผลตและจำหนาย โดยลดมาตรฐานเพอใหไดกำไรสงสด มการลอกเลยนแบบ

ศลปหตถกรรม โดยไมคำนงถงความประณตและคณภาพของสนคา ทำใหคณคาทาง

ศลปะหดหายไป

1.2.3 ผลกระทบดานความปลอดภย

1) ป ญหาการหลอกลวง เอาร ดเอาเปร ยบนกทองเท ยว เก ดจาก

ผประกอบการบางรายทตองการกอบโกยประโยชนสวนตนและคดคากำไรเกนควร

2) ความปลอดภยดานการคมนาคม เชน ปญหาจากสภาพยานพาหนะ

คนขบ เสนทาง ระบบปองกนภยและชชพ เปนตน

3) กจกรรมการทองเทยวหลายประเภทมความเสยงตอการเกดอบตเหต

ขาดการจดระบบและบคลากรทมความรความชำนาญในการควบคมอยางเพยงพอ

4) ภยธรรมชาต เชน การเกดคล นยกษสนาม การกอการรายและ

การระบาดของโรคตดตอรนแรง เชน ไขหวดนก โรคซาร

ส ถ า บ น พ ร ะ ป ก เ ก ล า 1�


1.2.4 ผลกระทบดานคณภาพและบรการ

การพฒนาการทองเทยวทผานมามงเนนปรมาณนกทองเทยวมากกวาการ

พฒนาคณภาพการจดการการทองเทยว ประเทศไทยจงเปนแหลงทองเทยวราคาถก

ทงนอาจเปนเพราะ

1) ขาดบคลากรทมความร ความสามารถและทกษะในการส อสารกบ

นกทองเทยว

2) โรงแรมขนาดใหญมเจ าของและผ บร หารเปนชาวตางชาตจ งม

ประสทธภาพสง ขณะทโรงแรมอสระ (ขนาดกลาง-เลก) มประสทธภาพการดำเนน

งานตำ

3) ปญหาการตดราคาทำใหผ ประกอบการไมสามารถรกษาและเพ ม

คณภาพการใหบรการได

4) การจดการการทองเทยวในทองถนยงไมมมาตรฐานคณภาพ

5) องคกรปกครองสวนทองถนยงขาดความรความเขาใจและการมสวน

รวมในการจดการแหลงทองเทยวของตนเอง



1.3 การทองเทยว: อตสาหกรรมแหงบรณาการ

การทองเทยวเปนอตสาหกรรมท “ไรตวตน” เพราะเกดจากการรวมตวของ

อตสาหกรรมอนๆ นนหมายความวา หากจะจดการการทองเทยวใหย งยนกตอง

จดการองคประกอบตางๆ ใหยงยนดวย องคประกอบของอตสาหกรรมการทองเทยว

มดงน

ทพก(Accommodation)

กจกรรมตางๆดานการทองเทยว(Activity) สงอำนวยความสะดวก(Amenity)

สงดงดดใจ(Attraction) การคมนาคม(Accessibility)

ภาพ1-5:องคประกอบการทองเทยว

1.ทพก(Accommodation)หมายถง สถานททจดไวเพอใหคนเดนทาง

หรอนกทองเทยวไดเขาพก พรอมการบรการอาหารและเครองดม ซงปจจบนธรกจ

ทพกไดพฒนาเรอยมาโดยมรปแบบการจดบรการตางๆ เพออำนวยความสะดวกให

กบลกคาอยางสงสด มการบรหารงานในระบบเครอขายทงในรปของเครอขายทองถน

และเครอขายระหวางประเทศมากขน ทงนการพฒนาธรกจทพกรปแบบตางๆ ยงเปน

แรงผลกใหมการแขงขนกนสงขนทงระบบมาตรฐานการบรการทสงขน และการดแล

รกษาสงแวดลอมควบคกบการบรหารจดการทเออประโยชนตอนกทองเทยว ระบบ

เศรษฐกจของประเทศชาตและความยงยนของการทองเทยวมากยงขน เชน โรงแรม

รสอรท บตกโฮเทล บงกะโล เกสทเฮาท โฮมสเตย โมเทล ลอรจ เปนตน



2. การคมนาคม(Accessibility) เปนอกองคประกอบหน งท สำคญ

เนองจากมบทบาทในการเคลอนยายนกทองเทยวไปยงแหลงทองเทยวตางๆ ทวโลก

ซงการคมนาคมในปจจบนไดถกพฒนาใหสามารถตอบสนองการเดนทางทองเทยวได

หลายรปแบบ เชน ธรกจการบน การเดนเรอและการคมนาคมขนสงทางรถยนต

รถโดยสาร รถไฟ รถไฟฟา เปนตน

3.ส งด งด ดใจ(Attraction)

หมายถง ทรพยากรทางการทองเท ยวท

สามารถดงใหน กทองเท ยวเดนทางไป

ทองเทยวได เชน สงดงดดใจประเภทแหลง

ทองเทยวทางธรรมชาต ไดแก ทะเล ภเขา

น ำตก เก า ะ แม น ำ ห าดทร าย ฯลฯ

ส งด งดดใจประเภทว ฒนธรรม ขนบ-

ธรรมเนยม ประเพณ ไดแก ประเพณสงกรานต ลอยกระทง งานแหเทยนพรรษา

เปนตน ซงสงดงดดใจนหมายรวมถง สงดงดดใจทเกดจากการเปลยนแปลงหรอ

มความโดดเดนและเปนทสนใจกวาแหลงอนๆ เชน ทะเลหมอก ทะเลแหวก บอนำพ

รอน เปนตน

4.ส งอำนวยความสะดวก(Amenity) หมายถง ส งท จดข นเพ อใหเอ อ

ประโยชนและอำนวยความสะดวกแกนกทองเท ยว เชน ถนน ไฟฟา นำประปา

โทรศพท แผนท อนเตอรเนต ศนยใหขอมลทางการ

ทองเทยว ระบบปองกนความปลอดภยทางทะเล เปนตน

5.กจกรรมตางๆดานการทองเทยว(Activity)

หมายถง ผลตภณฑทางการทองเทยวทถกสรางขน โดยม

วตถประสงคเพอสงเสรมและดงดดใหเกดการทองเทยว

ในแหลงทองเทยวมากยงขน นอกเหนอจากการไปเยยม

ชมแหลงทองเทยวเทานน โดยรปแบบของกจกรรมตางๆ

จะแตกตางกนตามประเภทของแตละแหลงทองเท ยว



ไดแก กจกรรมการทองเทยวทางธรรมชาต เชน การเดนปา การนงชาง การดนก ฯลฯ

กจกรรมการทองเทยวทางทะเล เชน การดำนำ การตกปลา เปนตน

นอกจากนอตสาหกรรมการทองเทยวยงคงตองพงพาโครงสรางพนฐานเพอ

การทองเทยว (Infrastructure) ประกอบดวยระบบสาธารณปโภคทอำนวยความ

สะดวกแกนกทองเทยวในการเดนทางและทองเทยวในแหลงทองเทยวทเปนจดหมาย

ปลายทางไดอยางสะดวกและปลอดภย

โครงสรางพนฐานเพอการทองเทยว

ระบบคมนาคมขนสง

ระบบไฟฟา

ระบบประปา

ระบบการสอสาร

ระบบสาธารณสข

ระบบระบายนำและกำจดนำเสย

ระบบกำจดขยะ

ภาพ1-6:โครงสรางพนฐานเพอการทองเทยว

จากองคประกอบการทองเทยวซงม 5 ดานขางตนแลว การทองเทยวยงตอง

อาศยโครงสรางพนฐานดงภาพ 1-6 แสดงใหเหนวาอตสาหกรรมการทองเทยวไมใช

อตสาหกรรมอยางใดอยางหน งดานการทองเท ยวเทาน น หากแตประกอบดวย

อตสาหกรรมหลากหลาย ทงดานทพก รานอาหาร รานขายของทระลก การขนสง

ตางๆ และบรษทนำเทยว เปนตน ดงนนกลไกการขบเคลอนเพอพฒนาอตสาหกรรม

การทองเทยวจงไมสามารถดำเนนการไดเพยงลำพง แตตองดำเนนการโดยคำนงถง

อตสาหกรรมแวดลอมทเกยวของดวย



1.4 การทองเทยว: อตสาหกรรมทตองสรางกลไก การจดการในการขบเคลอน

อตสาหกรรมทองเท ยวเปนอตสาหกรรมบรการทเก ยวของกบสนคาและ

บรการท หลากหลาย จงมความเก ยวพนกบองคกรตางๆ ท งจากภาครฐและ

ภาคเอกชน ดงนนการพฒนาการทองเทยวจะเกดขนไดตองอาศยการสนบสนนและ

ความรวมมอจากทกฝาย การทำงานรวมกนอยางสอดประสานจงมความสำคญยง

หนวยงานสนบสนนอตสาหกรรมทองเทยว

ภาครฐ

- กระทรวงการทองเทยวและกฬา

- การทองเทยวแหงประเทศไทย

- สำนกงานพฒนาการทองเทยว

- กรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช

- กรมศลปากร

- องคกรปกครองสวนทองถน

- สภาการเดนทางและทองเทยวโลก

- องคการสงเสรมการทองเท ยวภมภาค

เอเชยและแปซฟก

- สมาคมขนสงทางอากาศระหวางประเทศ

- สมาคมโรงแรมไทย

- สมาคมไทยธรกจการทองเทยว

- สมาคมไทยบรการทองเทยว

- สมาคมไทยทองเท ยวเชงอนร กษและ

ผจญภย

ภาคเอกชน

ภาพ1-7:หนวยงานสนบสนนอตสาหกรรมทองเทยว



หนวยงานสนบสนนอตสาหกรรมการทองเทยว แบงเปน 2 ภาคสวนหลกๆ

คอ ภาครฐและภาคเอกชน โดยหนวยงานภาครฐมบทบาทในการกำหนดนโยบาย

ดำเนนการ กำกบ ควบคม ดแลและสงเสรมอตสาหกรรมการทองเทยว ในขณะทภาค

เอกชนเปนฟนเฟองสำคญในการขบเคลอน กระตนและสงเสรมใหอตสาหกรรมการ

ทองเทยวพฒนาอยางเปนรปธรรมตอไป

การทองเทยวตองผานกระบวนการจดการและพฒนาองคประกอบ

ทกอยางทเกยวของ โดยหนวยงานสนบสนนอตสาหกรรมการทองเทยว

ตองใชองคความร จากศาสตรตางๆ ในเชงบรณาการทงดานกฎหมาย

เศรษฐกจ สงคม การเมอง การตลาด การเกษตร การจดการ จตวทยา

ภมศาสตร สงแวดลอม เปนตน ซงการดำเนนการตางๆ ตองมทงเชงรก

และเชงรบ โดยกระต นใหเกดการพฒนาการทองเท ยวบนฐานของ

ทรพยากรท ม อย และเกดผลกระทบดานลบตอสงคม ว ถ ช ว ตและ

สงแวดลอมนอยทสด ซงเปนหนทางสการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน

บทท


2 เขาใจแนวคดการพฒนา

กบการพฒนาการทองเทยว... เสนทางสความยงยน

เมองนาอย ชมชนนาอยไมมสตรสำเรจตายตว

ตองลงมอทำและเรยนรบนพนฐานองคความร

ซงเมองนาอย ชมชนนาอย ตองเปนความนาอยของ

คนในทองถนนนเอง มใชขององคกรอนใด



เมองนาอย ชมชนนาอยไมมสตรสำเรจตายตว

ตองลงมอทำและเรยนรบนพนฐานองคความร

ซงเมองนาอย ชมชนนาอย ตองเปนความนาอยของ

คนในทองถนนนเอง มใชขององคกรอนใด

เขาใจแนวคดการพฒนา กบการพฒนาการทองเทยว... เสนทางสความยงยน

การพฒนาจะตอง…เปลยนไปสสงทดขน

ไมใชเปลยนเพยงไดชอวา “เปลยน”

“พฒนา” ไมใชการเปลยนไปจากเดม

แตตองวางอยบนฐานของ “ตวตน”

2.1 แนวคดการอนรกษสงแวดลอม สการสรางฐานทรพยากรทางการทองเทยว

การอนรกษสงแวดลอม เปนการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมดวย

ความชาญฉลาดและกอใหเกดประโยชนตอมวลมนษยใหมากทสดและมระยะเวลาใน

การใชงานยาวนานทสด สงแวดลอมถอเปนฐานทรพยากรทสำคญทางการทองเทยว

โดยแบงเปนประเภทไดดงน

1.ทรพยากรธรรมชาตไดแก ปาไม ทงหญา

สตวปา นำ ดน อากาศ มนษย และพนทธรรมชาต

ตางๆ เปนตน จำแนกไดเปน 3 กลมใหญ ไดแก

1) ทรพยากรธรรมชาตทใชไมรจกหมด

2) ทรพยากรธรรมชาตทใชแลวนำมาใช

ใหมได และ

3) ทรพยากรธรรมชาตทใชแลวหมดไป



2.ธรรมชาตท ควรอนรกษ เปน

ธรรมชาตท ม คณคาทางว ทยาการและ

สนทร ยภาพท เป นส ณฐานสำค ญทาง

ธรณวทยาและภมศาสตรอนเปนเอกลกษณ

หรอสญลกษณของทองถ นน นๆ และม

ลกษณะพเศษเฉพาะ ซงจำแนกไดดงน

1) เกาะและแกง

2) ภเขา ถำ นำตกและนำพรอน

3) ทะเลสาบ หนองและบง

4) หาดทรายและหาดหน

5) แหลงทมซากดกดำบรรพ (พชและสตว) สสานหอย

6) สณฐานอ นๆ ท ม ความสำคญทางธรณ สณฐานวทยา และ

ภมลกษณ เชน เขาพงกน แพะเมองผ

3.ส งแวดล อมท มน ษย

สรางขน ไดแก โบราณสถาน โบราณ

วตถ ศลปวฒนธรรม ขนบธรรมเนยม

ประเพณ และระบบตางๆ ของสงคม 4

4 Infoterra Thailand, http://infoterra.deqp.go.th เขาถงเมอวนท 11 ธนวาคม 2551.



ประเภท

ของ

สงแว

ดลอม

ทรพย

ากรธ

รรมช

าต

ธรรม

ชาต

สงแว

ดลอม

ทมนษ

ยสรา

งขน

- ทรพ

ยากร

ธรรม

ชาตท

ใชไม

รจกห

มด

- ทรพ

ยากร

ธรรม

ชาตท

ใชแล

วนำม

าใชใ

หม

- ทรพ

ยากร

ธรรม

ชาตท

ใชแล

วหมด

ไป

- เกา

ะและ

แกง

- ภเข

า ถำ

นำต

ก

- ทะเ

ลสาบ

หนอ

งบง

- หาด

ทราย

หาด

หน

- ซาก

ดกดำ

บรรพ

- สณ

ฐานต

างๆ

- โบร

าณสถ

าน

- โ

บราณ

วตถ

- ศลป

วฒนธ

รรม

- ข

นบธร

รมเน

ยม

- ประ

เพณ

- ร

ะบบส

งคม

ฯลฯ

ภาพ2-1:

ประเภท

ของส

งแวด

ลอม



แนวทางการอนรกษสงแวดลอม จะตองครอบคลมปญหาใหญ คอ ปญหา

ทรพยากรธรรมชาตเส อมโทรมถกทำลายและปญหาสงแวดลอมเปนพษ ซ งการ

ทองเทยวเปนตวการสำคญทกอใหเกดปญหาดงกลาว สำหรบแนวทางการอนรกษ

สงแวดลอมโดยทวไปมดงน

ภาพ2-2:แนวทางการอนรกษสงแวดลอม

1. การให การศ กษา เผยแพร ประชาส มพ นธ เพราะการแก ป ญหา

สงแวดลอมนนมใชการหยดการขยายตวทางเศรษฐกจหรอการปฏเสธความกาวหนา

ของเทคโนโลย แตความสำคญอยทการเปลยนทศนคตของคนใหสามารถเปลยน

พฤตกรรมไปในทศทางสงเสรมคณภาพสงแวดลอม โดยอาศยวธการตางๆ รวมทง

การเผยแพรประชาสมพนธเพอใหเขาถงตวประชาชนใหมากทสด

2. การปรบปรงคณภาพ เปนวธการตรงท ชวยแกปญหาการขาดแคลน

ทรพยากรและภาวะแวดลอมเสอมโทรม

3. การลดอตราการเสอมสญ ในปจจบนมนษยมกบรโภคทรพยากรอยาง

ฟมเฟอยเพราะมทศนคตทวาการบรโภคไดสงสดจะทำใหมความสขทสด จงทำให

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมถกทำลาย

การใหการศกษา เผยแพรประชาสมพนธ

การปรบปรงคณภาพ

การลดอตราการเสอมสญ

การนำกลบมาใชประโยชนใหม

การใชสงทดแทน

การใชสงทมคณภาพรองลงมา

การสำรวจหาทรพยากรใหมๆ

การปองกน

แนวทางการอนรกษสงแวดลอม



4. การนำกลบมาใชประโยชนใหม การผลตวสดเครองใชตางๆ ยอมมเศษ

วสด เชน เหลก อลมเนยม สงกะส ทองแดง ตะก ว พลาสตก กระดาษ เหลาน

สามารถนำมาใชประโยชนไดใหมอก โดยอาจนำไปหลอมใหม

5. การใชส งทดแทน เน องจากทรพยากรตางๆ เร มรอยหรอลงเร อยๆ

เนองจากความตองการการบรโภคสง ดงนนจงจำเปนอยางยงทจะตองหาแนวทาง

นำทรพยากรอนทมคณภาพเหมอนกนหรอคลายคลงกนมาทดแทน

6. การใชสงทมคณภาพรองลงมา ธรรมชาต ทรพยากรชนดเดยวกนอาจม

คณภาพแตกตางกนออกไป เชน เลอกใชไมธรรมดาทอบหรออาบนำยาซงปองกน

ปลวก มอดและเชอราไดแทนการใชไมเนอแขง

7. การสำรวจหาทรพยากรใหมๆ เพอหวงจะพบทรพยากรอนเพมเตมท

สามารถใชประโยชนในการดำรงชพของมนษยไดอก

8. การปองกน เปนวธการจดการไมใหทรพยากรธรรมชาตรอยหรอเรว

เกนไปหรอปองกนมลพษไมใหปนเปอนสภาพแวดลอมซงอาจเปนอนตรายตอมนษย5

การพฒนาการทองเท ยวทม งเนน

เศรษฐกจเพยงอยางเดยวโดยมไดคำนงถง

สงแวดลอมยอมสงผลเสยตอสงแวดลอม

อยางมหนต ดงน นการสรางความสมดล

ระหว างการพ ฒนาการท อง เท ยวก บ

สงแวดลอมจงเปนปจจยสำคญทจะทำให

เกดการทองเทยวอยางยงยน การทองเทยว

ตองอาศยส งแวดลอมเปนสนคาหลก จงทำใหการทองเท ยวมความสมพนธกบ

สงแวดลอมอยางใกลชด ดงนนหากสงแวดลอมถกทำลาย การทองเทยวกจะถก

ทำลายดวยเชนกน

5 Infoterra Thailand, http://infoterra.deqp.go.th เขาถงเมอวนท 11 ธนวาคม 2551.



2.2 แนวคดเศรษฐศาสตรสเขยว (Green Economics) เสนทางการบรโภคทรพยากรอยางยงยน

เศรษฐศาสตรสเขยว คอ การเสาะแสวงหาวธการสรางความอดมสมบรณเพอ

ตอบสนองความตองการทแทจรงของประชาชนทงหมดไดโดยไมทำลายธรรมชาตท

เปราะบาง ดงน นจงจำเปนจะตองหารปแบบการบรโภคทเหมาะสมเขามาแทนท

แบบเกา เพอทจะใชทรพยากรของโลกและทรพยากรมนษยอยางมเหตผล อกทงม

การผลตและการบรโภคภายใตระบบเศรษฐกจแบบทมความสมดลทางสงแวดลอม

(steady-state economy) การทองเทยวเปนอตสาหกรรมทบรโภคทรพยากรอยาง

มากมาย ดงนนหากใชแนวคดเศรษฐศาสตรสเขยวในการบรหารจดการจะทำใหการ

ทองเทยวนนวางอยบนฐานทรพยากรและจะนำไปสการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

ดวย

ลดการผลตทสรางขยะและของเสยออกมาเปนจำนวนมาก

ใชทรพยากรทสามารถ

ฟนฟตวเองใหมาก

สรางระบบการทำงานทสนอง

ความใฝฝนของมนษย

ใชหลกการ

“การพงตนเอง” มากขน

เนนการกระจายกจกรรม

ทางเศรษฐกจ

ใชระบบเทคโนโลย

ทชวยอนรกษธรรมชาต

จดสรรทรพยากร

เศรษฐกจการเงนอยางยตธรรม

อนรกษทรพยากรทหายาก

ภาพ2-3:Steady–StateEconomy

Steady–StateEconomy



เศรษฐศาสตรสเขยว (Green Economics) เปนแนวคดทประสานระหวาง

ประชากร โลกธรรมชาตและเศรษฐศาสตรเขาดวยกน แตเศรษฐศาสตรสเขยวเนน

เรองคณภาพของประชาชน โดยศกษาความตองการของมนษยทถกปลกใหเตนไป

ตามกระแสระบบทนนยม ซงสรปแนวคดเศรษฐศาสตรสเขยวไดดงน

การสนองความตองการทางวตถไมอาจทำใหมนษยหรอสงคมมความสข

สมบรณมากขนนก

การแสวงหาวตถของคนกลมหนง (ซงแสวงหาแบบไรขอบเขต) มสวนจะ

ทำใหคนอกกลมหนง (ซงเปนคนสวนใหญในสงคม) ตกอยในความทกข

ยาก เพราะคนสวนนอยจะครอบครองและใชทรพยากรสวนใหญเกอบ

ทงหมด

เศรษฐศาสตรสเขยวยดคำพดคานธท วา “โลกเรานมทรพยากรเพยงพอ

สำหรบสนองความตองการของมนษย แตมไมพอสำหรบความโลภของมนษย”

ในความหมายนจงเปนเรองของการจดการทางเศรษฐกจสงคมใหไปในทศทางทสนอง

ความตองการทแทจรงของมนษย คอ ความตองการบรโภควตถ ทายทสดมาลงท

ทำลายวตถจนเกนขดความสามารถของทรพยากรของโลกจะผลตขนมาทดแทนทน

ความตองการ และความตองการใหระบบนเวศยงยนและยาวนาน ซงจะตองมาเรมท

จตสำนกสรางระบบเศรษฐกจใหม คอ

ตองลดวธการผลตทางอตสาหกรรมทระบายของเสยและสารมพษออกมา

จำนวนมากมาย

เนนหลกการพงตนเองและความยงยนยาวนาน โดยใชระบบการกระจาย

กจกรรมทางเศรษฐกจ

มการใชทรพยากรธรรมชาตททดแทนใหมไดในปรมาณทเหมาะสมและ

รจกอนรกษทรพยากรทไมสามารถหาใหมได



สงเสรมการโยกยายรายไดทรพยากรปจจยการผลตจากกลมผมงคงไปส

กลมผยากไร

มการสรางระบบการทำงานทมลกษณะสรางสรรคและสรางความพงพอใจ

แกผทำงาน

การจดการระบบเศรษฐกจ ตงอยบนพนฐานของการสรางองคกรแบบสหกรณ

และใชเทคโนโลยแบบใหมทสอดคลองกบการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม 6

นนหมายถงการจดการทเกดจากกระบวนการมสวนรวม มการแบงปนผลประโยชน

อยางเปนธรรม และมเปาหมายเพอบรการหรอแกปญหาแกสวนรวม ซงไมเนนผล

กำไรสงสดหรอผลประโยชนทางธรกจแกกล มใดกลมหนงเปนพเศษ โดยอาศย

นวตกรรมทไมทำลายธรรมชาตและสงแวดลอม

การจดการทางระบบเศรษฐกจใหมตองตอบสนองความตองการทประสานกบ

ความสขของสงคมโดยไมละเลยสงแวดลอม เพอใหไดผลผลตมวลรวมของชาตทพง

อยไดและธรรมชาตสงแวดลอมกยงคงอยกบสงคมโลกตอไป

เศรษฐศาสตร ส เข ยว เป นกระบวนการ

ตอบสนองความตองการทแทจรงของสวนรวมโดยไม

ทำลายธรรมชาตและส งแวดลอม ซ งเปนการปรบ

เปลยนพฤตกรรมการบรโภคทลดความฟมเฟอยและ

ใชทรพยากรอยางคมคาทสด เศรษฐศาสตรสเขยว จง

เปนอกหนงกลไกสำคญทสงเสรมใหเกดการทองเทยว

ท ไมทำลายธรรมชาตและส งแวดลอมอนเปนฐาน

ทรพยากรการทองเท ยวท สำคญ อกท งยงสงเสรม

คณภาพชวตทดแกประชาชนเจาของแหลงทองเทยว

6 ปรชา เป ยมพงศสานต, เศรษฐศาสตรส เข ยวเพ อชว ตและธรรมชาต (กรงเทพฯ :

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2539), บทคดยอ.



2.3 แนวคดการตลาดสเขยว (Green Marketing)

การแสดงความรบผดชอบตอสงคมของ ภาคธรกจอตสาหกรรม

การตลาดสเขยว (Green Market) คอ การแสดงความรบผดชอบตอสงคม

ของภาคธรกจอตสาหกรรมดวยการผลตสนคาหรอบรรจภณฑทไมทำลายสงแวดลอม

(Green Product) สามารถยอยสลายหรอนำกลบไปใชใหมได (Recycle) ซงเปน

กลยทธทางการตลาดทผประกอบการสรางบทบาทดาน“การอนรกษ”เพอสงเสรม

ภาพพจนของตนเอง 7 แนวคดการตลาดสเขยวถกนำมาใชในอตสาหกรรมการ

ทองเทยวเพราะแนวโนมพฤตกรรมการบรโภคของนกทองเทยวในอนาคตจะคำนงถง

สงแวดลอม ดงนนนกพฒนาการทองเทยวควรนำแนวคดนไปปฏบตทงดานการตลาด

และการพฒนาทวางอยบนฐานการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม แนวความคด

ของคำวา “สเขยว” เม อถกนำมาใชกบสนคา กเรยกวา “สนคาสเขยว”(Green

Product)ซงตองมกระบวนการผลตทอนรกษสงแวดลอม สรปไดดงน

7 “Green Marketing” ใน นตยสารคแขง8 (กนยายน 2537), 10-14.

ภาพ2-4:สนคาสเขยว

1. ผลตสนคาใหพอดกบความตองการของผบรโภค

2. ไมใชสารพษทเปนอนตรายตอมนษยและสตว

3. สามารถนำกลบมาหมนเวยนใชใหมได

4. อนรกษพลงงานธรรมชาต

5. ใชภาชนะหบหอนอยท สดและออกแบบบรรจภณฑท ไม

ฟมเฟอย

6. กระบวนการผลตสนคาในโรงงานตองไมทำลายสงแวดลอม

7. หามทารณกรรมสตว

8. หามนำสตวสงวนมาผลตเปนสนคาเดดขาด

สนคาสเขยว

ส ถ า บ น พ ร ะ ป ก เ ก ล า �0


“สนคาสเขยว” จำเปนตองเขาส กระบวนการทางตลาดแบบท เร ยกวา

การตลาดสเขยว ซงกคอ การตลาดทผประกอบการมจตสำนกดานสงแวดลอม ซง

“สนคาสเขยว” จะตองประกอบไปดวยองคประกอบใดองคประกอบหนง ดงน

1) การลดของเสย (Reduce)

2) การใชซำ (Reuse)

3) การนำมาปรบใชใหม (Recycle) และ

4) ปฏเสธการใช (Reject)

1. ใชกระบวนการผลตอาหารตามแบบวธด งเดมและดวย

วธธรรมชาต

2. การผลตอาหารทคงคณภาพและปลอดภย

3. ชวยรกษาความหลากหลายของพนธ พชพนธ ส ตว และ

สงแวดลอมชมชน

4. การปรงอาหารทลดขนตอนการแปรรปใหนอยลง ไมตอง

พงพาสารสงเคราะหหรอสารกนบด

5. การกระตนระบบการผลต – ซอ – ขาย ของทองถน เพอให

ชาวบานพงตนเองไดอยางยงยน

6. ลดการพ งพาระบบการผลตแบบอตสาหกรรมและระบบ

เศรษฐกจขนาดใหญ

7. ของเสยจากกระบวนการผลตนอยและกำจดไดงายกวา

อกทงยงแปรรปกลบมาใชในชมชนได

การตลาดสเขยวเพอความยงยน

ภาพ2-5:การตลาดสเขยวเพอความยงยน

การตลาดสเขยวเปนแนวคดในการดำเนนธรกจทอตสาหกรรมการทองเทยว

ตางๆ ควรนำมาเปนแนวทางในการดำเนนธรกจเพราะไมไดมงหวงเพยงผลกำไรใน

เมดเงนเทาน น หากแตมจตสำนกและรบผดชอบตอสวนรวม โดยเฉพาะดาน

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ซงเปนฐานทรพยากรการทองเทยวทสำคญ

ดงนนหากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไมถกทำลาย การทองเทยวกสามารถ



ดำเนนการตอไปไดอยางยงยน อกทงกระแสการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสง

แวดลอมไดรบความสนใจมากในปจจบน การตลาดสเขยวจงเปนอกหนงจดขายของ

อตสาหกรรมตางๆ ไมเพยงการทองเทยวเทานน

2.4 แนวคดทนทางสงคมและวฒนธรรม ฐานรากทสำคญในการพฒนา การทองเทยวสความยงยน

ท นทางส งคมและว ฒนธรรม

(SocialandCulturalCapital) เปนทนท

เปนนามธรรม แตกมความสำคญตอการ

เปนชมชนและความเปนปกแผนของชมชน

อยางมาก ทนทางสงคม เนนความสมพนธ

ทอยบนพนฐานของการปฏบตทกอใหเกด

ความสามคค ความเอ ออาทรตอกน เกด

ความไววางใจกน และเกดความรวมมอใน

ลกษณะกลมหรอเครอขายซงเปนรปแบบ

ความสมพนธ ท อย บนพ นฐานของการ

ปฏบต (Norm) แบบเดยวกน นนคอ การ

เคารพตอผอาวโส เคารพตอการเปนเพอนรวมชมชนเดยวกน ซงไดปฏบตตอกนโดย

อตโนมต ทำใหเกดการสงเสรมและเกอหนนใหมองคกรทางสงคมหรอเครอขาย

(Network) ทเออเฟอเผอแผตอกนไดงายขน แมการเกดกลมหรอเครอขายนนจะเปน

ไปไดอยางชาๆ แตกกอใหเกดความรวมมอในการดำเนนงาน และมความไววางใจ

(Trust) ตอกนได โดยมเปาหมายสงสดเดยวกน สวนทนทางวฒนธรรม เนนการใช

ความร ภม ป ญญาและเนนคานยมทองถ น ตลอดจนเนนอนร กษและพฒนา

ขนบธรรมเนยมประเพณทดงามของชมชนไว ถงแมวาโดยประวตศาสตรของชมชน



เองนน มไดเกดจากการเปนเครอญาตกนทงหมดกตาม แตไดมการหลงไหลทาง

วฒนธรรมและซมซบกนโดยอตโนมต มการคดคนและพฒนาความร ภมปญญาจาก

การประกอบอาชพของตนเองแลวบอกตอๆ กนเม อใชแลวด หรอการถายทอด

ขนบธรรมเนยมประเพณ ซงตนทนทางวฒนธรรมเหลานไดถกอนรกษและถายทอด

ไปยงคนรนตอๆ ไป 8 ทนทางสงคมและวฒนธรรมเปนทนทสำคญมากตอความ

เขมแขงของชมชนและมความสำคญยงในการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยวเพราะ

การทองเทยวจะตองวางอยบนฐาน “ทน” น ดงจะเหนไดวาในปจจบนกระแสการ

ทองเทยวหวนกลบสความเปนชมชนดงเดม ศลปะ วฒนธรรม ประเพณ ความเชอ

วถชวตจงกลายเปนสนคาทางการทองเทยวทไดรบความสนใจจากนกทองเทยวได

ไมนอย ดงน นการบรหารจดการเพ อร กษาทนทางสงคมและวฒนธรรมดวย

กระบวนการมสวนรวมเชงพหภาค โดยเฉพาะการมสวนรวมของประชาชนซงเปน

เจาของทนดงกลาวอยางแทจรงเพอเตรยมความพรอมของชมชนในการรองรบการ

ทองเท ยว ดงน นองคกรปกครองสวนทองถ นในฐานะองคกรภาครฐท ใกลชด

ประชาชนมากทสดกควรกระตนใหเกดกลไกการสงเสรมและรกษาทนทางสงคมและ

วฒนธรรมใหคงอยเพอเปนฐานทรพยากรการทองเทยวของทองถนตอไป

8 เสาวลกษณ สมสข, “การฟนฟชมชน : ยทธศาสตรการสรางทนในสงคม กรณศกษาตำบล

ตนแบบ อำเภอพฒนานคม จงหวดลพบร” ใน วารสารพฒนาสงคมปท 10 ฉบบท 1, 15.

ส ถ า บ น พ ร ะ ป ก เ ก ล า ��


2.5 แนวคดดานกฎหมายทเกยวของกบ การทองเทยว

กฎหมายทเก ยวกบการทองเท ยว นบวามความสำคญสำหรบผประกอบ

วชาชพเกยวกบธรกจการทองเทยวเปนอยางมาก โดยเรมทการเปนผประกอบกจการ

ทองเทยวทงภายในประเทศและนอกประเทศ หรอการเปนมคคเทศกทงประเภททวไป

และประเภทเฉพาะทาง ผประกอบการตองขนทะเบยนรบใบอนญาตประกอบการตาม

กฎหมายทงสน จงจะสามารถประกอบกจการได นอกจากนผประกอบการในธรกจ

อนๆ ทเกยวของกบการใหบรการนกทองเทยว เชน ธรกจโรงแรม สถานบรการ ธรกจ

ดานโบราณวตถ ลวนแตตองมใบอนญาตประกอบกจการตามกฎหมายทงสน

นอกจากตองมใบอนญาตประกอบกจการกอนการดำเนนการแลว การจะ

เขาไปดำเนนการนำเทยวในแหลงทองเทยวตางๆ ทงในเขตอทยานแหงชาตหรอเขต

โบราณสถานตางๆ ผประกอบการนำเทยวหรอมคคเทศก ตองทราบกฎและระเบยบ

ของสถานทแตละแหงเพอเปนแนวทางในการปฏบต สำหรบการจำหนายสนคาใหแก

นกทองเทยว ในปจจบนมกพบการหลอกลวงหรอเอารดเอาเปรยบนกทองเทยว ซง

สงผลกระทบตอภาพพจนของประเทศจนเปนทกลาวกนในหมนกทองเทยววาประเทศ

ไทยเปนแหลงผลตสนคาปลอมและหลอกลวงนกทองเทยว นบเปนการเสอมเสย

ชอเสยงเปนอยางมาก ดงนนหากนำกฎหมายฉอโกงทกำหนดความผดมาอธบายให

ผทเกยวของกบธรกจทองเทยวไดเขาใจและตระหนกถงผลเสยทจะตามมา กอาจจะ

ชวยลดปญหาไดในระดบหนง

จะเหนไดว ากฎหมายเก ยวกบการทองเท ยวน น มความสำคญมากซ ง

ผเก ยวของควรจะรและศกษาเพอทจะไดเขาใจกฎเกณฑ สทธและหนาทของตน

อนเปนแนวทางในการปฏบตอยางถกตอง ไมเกดความเสยหายแกสงคมโดยสวนรวม

ซงมระเบยบและกฎหมายเกยวกบอตสาหกรรมการทองเทยวดงน



พระราชบญญตนโยบายการทองเทยวแหงชาต พ.ศ.2551

พระราชบญญตโรงแรม พ.ศ. 2547

พระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545

พระราชบญญตธรกจนำเทยวและมคคเทศก พ.ศ. 2541

พระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541

พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต

พ.ศ. 2535

พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2535

พระราชบญญตจดหางานและคมครองคนหางาน พ.ศ. 2528

พระราชกำหนดภาษการเดนทางออกนอกราชอาณาจกร พ.ศ. 2526

พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2525

พระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522

พระราชบญญตการทองเทยวแหงประเทศไทย พ.ศ. 2522

พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522

พระราชบญญตจดทดนเพอการครองชพ พ.ศ. 2511

พระราชบญญตสถานบรการ พ.ศ. 2509

พระราชบญญตโบราณสถาน โบราณวตถ ศลปวตถ และพพธภณฑสถาน

แหงชาต พ.ศ. 2504

พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504

พระราชบญญตศลกากร พ.ศ. 2469

พระราชบญญตคนเขาเมอง พ.ศ. 2522



กฎหมายภาษอากร (การคนภาษใหนกทองเทยว)

กฎหมายอนๆ ทเกยวของ เชน

- กฎหมายทเกยวของกบยาเสพตด

- กฎหมายปราบปรามการคาประเวณ

- กฎหมายเกยวกบการฉอโกงนกทองเทยว

โดยเฉพาะพระราชบญญตนโยบายการทองเทยวแหงชาต พ.ศ. 2551 เปน

พระราชบญญตเกยวกบการทองเทยวโดยตรงฉบบลาสดทเกดขนเพราะการกำหนด

นโยบายและการบรหารจดการการทองเท ยวของประเทศกระจดกระจายอยตาม

หนวยงานของรฐ ทำใหการบรหารและพฒนาการทองเทยวทผานมาไมมเอกภาพ เปน

ไปอยางไรทศทางและไมตอเนอง ประกอบกบสภาวการณในปจจบนแหลงทองเทยว

อนเปนทรพยากรการทองเทยวหลายประเภทยงมไดมระบบการบรหารจดการแหลง

ทองเท ยวท ถกตองและเหมาะสม เปนเหตใหแหลงทองเท ยวเส อมโทรมและ

ดอยคณภาพนำมาซงผลกระทบทงทางตรงและทางออมตอระบบเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรมและสงแวดลอม และเปนอปสรรคในการพฒนาอตสาหกรรมทองเทยวของ

ประเทศใหมคณภาพและมความยงยน จงควรสรางกลไกในการกำหนดนโยบายและ

การบรหารจดการการทองเท ยวของประเทศใหเปนไปอยางมระบบสอดรบและ

เชอมโยงกนทงในระดบชาต ระดบภมภาคและระดบทองถน เพอใหการบรหารและ

พฒนาการทองเทยวมเอกภาพและมความตอเนอง ตลอดจนเพอใหมระบบการบรหาร

จดการแหลงทองเทยวอยางถกตองและเหมาะสม จงจำเปนตองตราพระราชบญญตน

ซงในมาตรา 5 ไดกำหนดใหม “คณะกรรมการนโยบายการทองเทยวแหงชาต เรยก

โดยยอวา“ท.ท.ช.”ประกอบดวยนายกรฐมนตรเปนประธานกรรมการรฐมนตร

วาการกระทรวงการทองเทยวและกฬาเปนรองประธานกรรมการรฐมนตรวาการ

กระทรวงคมนาคมรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ร ฐมนตร ว าการกระทรวงมหาดไทยร ฐมนตร ว าการกระทรวงว ฒนธรรม

ปลดกระทรวงกลาโหมปลดกระทรวงการตางประเทศปลดกระทรวงพาณชย

ปลดกระทรวงแรงงานปลดกระทรวงศกษาธการปลดกระทรวงสาธารณสข



เลขาธการคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตผอำนวยการสำนก

งบประมาณผบญชาการตำรวจแหงชาตนายกสมาคมองคการบรหารสวนจงหวด

แหงประเทศไทยนายกสมาคมสนนบาตเทศบาลแหงประเทศไทยนายกสมาคม

องคการบรหารสวนตำบลแหงประเทศไทยประธานสภาอตสาหกรรมทองเทยว

แหงประเทศไทยและผ ทรงคณวฒซ งนายกรฐมนตรแตงต งไมเกนเกาคน

เปนกรรมการ” โดย ท.ท.ช. มอำนาจหนาท ดงนคอ

1) จดทำและเสนอนโยบาย ยทธศาสตรหรอมาตรการเพอสงเสรมการบรหาร

และพฒนาการทองเทยวตอคณะรฐมนตรเพอพจารณาอนมต

2) จดทำแผนพฒนาการทองเท ยวแหงชาตเสนอตอคณะรฐมนตรเพ อ

พจารณาอนมต

3) เสนอนโยบายและแนวทางการจดทำความรวมมอระหวางประเทศ

เกยวกบการทองเทยวตอคณะรฐมนตร

4) ดำเนนการเพอใหมการกำหนดเขตพฒนาการทองเทยว

5) พจารณาใหความเหนชอบและกำกบดแลการดำเนนการตามแผนปฏบต

การพฒนาการทองเทยวภายในเขตพฒนาการทองเทยว

6) กำหนดและจดใหมการรบรองมาตรฐานเกยวกบแหลงทองเทยวหรอ

อตสาหกรรมทองเทยว

7) อำนวยการ ตดตาม ประเมนผลและตรวจสอบการดำเนนงานของ

หนวยงานของรฐใหเปนไปตามแผนพฒนาการทองเทยวแหงชาตและ

นโยบายหรอมาตรการเพอการสงเสรมการบรหารและพฒนาการทองเทยว

8) กำกบการจดการและบรหารกองทน

9) ปฏบตการอ นตามท กฎหมายกำหนดใหเปนอำนาจหนาท ของคณะ

กรรมการหรอตามทคณะรฐมนตรมอบหมาย 9

9 กระทรวงการทองเทยวและกฬา, http://www.parliament.go.th เขาถงเมอ 15 ธนวาคม

2551.



แสดงใหเหนวาองคกรปกครองสวนทองถ นเร มเขามามบทบาทดานการ

ทองเทยวทชดเจนขน โดยเฉพาะการแตงตงนายกสมาคมองคการบรหารสวนจงหวด

แหงประเทศไทย นายกสมาคมสนนบาตเทศบาลแหงประเทศไทย นายกสมาคม

องคการบรหารสวนตำบลแหงประเทศไทยเปนคณะกรรมการนโยบายการทองเทยว

แหงชาตตามพระราชบญญตฉบบน จงสงผลใหองคกรปกครองสวนทองถนสามารถ

พฒนาแหลงทองเทยว สงเสรมการทองเทยวในระดบทองถน อกทงยงมสวนกำหนด

นโยบายและบรหารจดการการทองเทยวของประเทศในภาพรวม

2.6 แนวคดชมชนเขมแขง “กลไกขบเคลอน” สการทองเทยวยงยน

ชมชนเขมแขง หมายถง การทประชาชนในชมชนตางๆ ของเมองหรอชนบท

รวมตวกนเปน“องคกรชมชน” โดยมการเรยนร การจดการและการแกไขปญหา

รวมกนของชมชนแลวจงเกดการเปลยนแปลงหรอการพฒนาทงทางดานเศรษฐกจ

สงคม วฒนธรรมและสงแวดลอมภายในชมชน ตลอดจนมผลกระทบสภายนอก

ชมชนทดขนตามลำดบ โดยจะเรยกชมชนนวา กลม ชมรม สหกรณ บรษท องคกร

ชาวบาน เครอขายหรออนๆ ทมความหมายแสดงถงการรวมมอ ชวยเหลอกนเพอ

ผลประโยชนรวมกนและดวยความเอออาทรตอชมชนอนๆ ในสงคมดวย ในดานการ

จดการการทองเทยว แนวคดชมชนเขมแขงมความสำคญเปนอยางมากเพราะหาก

“กลไก” การจดการมความเขมแขงกจะสามารถบรหารจดการการทองเทยวอยาง

ถกทศทางและกอใหเกดผลกระทบในเชงลบนอยทสด

คณะอนกรรมการเสรมสรางความเขมแขงของชมชนเพอแกไขปญหาวกฤต

ภายใต คณะกรรมการนโยบายสงคมแหงชาตไดกำหนดกรอบองคประกอบของชมชน

เขมแขงไวดงน



1) บคคลหลากหลายทรวมตวกนเปนองคกรชมชนอยางเปนทางการหรอไม

เปนทางการ

2) มเปาหมายรวมกนและยดโยงเกาะเกยวกนดวยประโยชนสาธารณะและ

ของสมาชก

3) มจตสำนกของการพงตนเอง รกษาเอออาทรตอกนและมความรกทองถน

รกชมชน

4) มอสระในการรวมคด รวมตดสนใจ รวมทำและรวมรบผดชอบ

5) มการระดมใชทรพยากรในชมชนอยางเตมทและมประสทธภาพ

6) มการเรยนร เชอมโยงกนเปนเครอขายและตดตอสอสารกนหลายรปแบบ

7) มการจดทำกจกรรมทเปนสาธารณะของชมชนอยางตอเนอง

8) มการจดการบรหารกลมทหลากหลายและเครอขายทด

9) มการเสรมสรางผนำการเปลยนแปลงทหลากหลายของชมชนสบทอดกน

ตลอดไป

อกทงคณะอนกรรมการฯ ไดกำหนดลกษณะของชมชนเขมแขงไวดงน

สมาชกของชมชนมความเชอมนในศกยภาพของตนและชมชนทจะแกไข

ปญหาและพฒนาชวตความเปนอยของตนเอง

สมาชกของชมชนพรอมทจะรวมกนจดการกบปญหาของตนและชมชน

มกระบวนการของชมชนทมการเคลอนไหวอยางตอเนองจนเปนวถของ

ชมชน ภายใตการสนบสนนของผนำองคกรชมชน ในลกษณะเปดโอกาส

ใหกบสมาชกทงมวลเขามามสวนรวม โปรงใสและพรอมทจะใหตรวจสอบ

สมาชกทกคนมสวนรวมในการประเมนสถานการณของชมชน กำหนด

วสยทศนรวม รวมคด ตดสนใจ ดำเนนงาน ตดตามและประเมนผล

การแกปญหาและการพฒนาของชมชนผานกระบวนการชมชน

สมาชกชมชนเกดการเรยนรผานการเขารวมในกระบวนการของชมชน



มแผนของชมชนทประกอบดวยการพฒนาทกๆ ดานของชมชนทมงการ

พงตนเอง เออประโยชนตอสมาชกชมชนทกๆ คนและมงหวงการพฒนา

ชมชนทย งยน การพงความชวยเหลอจากภายนอกเปนการพงเพอให

ชมชนสามารถพงตนเองไดในทสดไมใชการพงพาตลอดไป

มเครอขายความรวมมอกบภาคการพฒนา อาจเปนหมบานชมชนอนๆ

ทองถ น ภาคราชการ องคกรเอกชน นกธรกจ นกวชาการและอ นๆ

ในลกษณะของการมความสมพนธทเทาเทยมกน

ในการเสรมสรางความเขมแขงของชมชน เพอเปนฐานรองรบการแกไขปญหา

และการพฒนาทงทางดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมพรอมกนทกดาน หนวยงานทงภาครฐและเอกชน รวมไปถงภาคการ

พฒนาตางๆ ทงภายในและภายนอกประเทศ จงตองผนกกำลงดำเนนงานการเสรม

ความเขมแขงใหกบชมชนในการแกไขปญหาตางๆ ไดดวยตนเอง ดวยการกระตน

และสรางกระบวนการทำงานแบบมสวนรวม รวมทงการสรางสภาพแวดลอมใหชมชน

รวมกนคด รวมกนทำและมการเรยนรเพอชวยเหลอซงกนและกนอนจะนำไปสการ

พฒนาทยงยนในระยะยาว ทงนมกจกรรมหลกทดำเนนการเสรมสรางความเขมแขง

ของชมชน ไดแก

1. การสงเสรมกระบวนการเสรมสรางความเขมแขงของชมชนเพอเผชญ

ปญหา วกฤต โดยพฒนาศกยภาพใหคนในชมชนรวมกลมกนรวมคด รวมทำ รวม

รบผดชอบและรวมรกษาผลประโยชนของชมชนดวยตนเอง รวมทงใหความสำคญ

กบการปรบวธ คดและวธการทำงานของบคลากรภาครฐจาก“ผ ส งการ” เปน

“ผสนบสนน” ในการจดการและแกไขปญหาของชมชนเอง

2. การสงเสรมกระบวนการพฒนาแบบมสวนรวมของชมชนในลกษณะ

“รวมคดรวมทำและรวมเรยนร”เพอเสรมสรางความเขมแขงของชมชน ประกอบ

ดวยกระบวนการส งเสร มและสนบสนนชมชนไดม การเร ยนร แลกเปล ยน

ประสบการณเพอการพฒนาอาชพและเศรษฐกจชมชน การพฒนาสวสดการสงคม



และสวสดภาพของชมชน การฟนฟ อนรกษและจดการทรพยากรธรรมชาตของชมชน

การคนหาศกยภาพและการพฒนาภมปญญาทองถ น ตลอดจนการจดทำแผน

ความตองการของชมชน รวมท งการสรางประชาคมภายในชมชนและการสราง

เครอขายของชมชน 10

2.7 แนวคดเมองนาอย สเมองนาเทยว

เมองนาอยเปนการสรางสภาวะแวดลอมและสงคมใหนาอย นากลบมาเยอน

ดงคำกลาวทวา“เมองทนาอยผคนมความสขจะเปนเมองทองเทยวทดทสดในโลก”

10 มลนธสำนกรกบานเกด, http://www.rakbankerd.com เขาถงเมอ 15 มกราคม 2552.

ความนาอย

สงบ

สะดวก

สะอาด

ปลอดภย

ระเบยบวนย

เมองนาอย ชมชนนาอย เกดขนได อยางไร

- ต องสร างองค ความร ความเข า ใจ

จตสำนก ความรบผดชอบ

- สรางระบบการทำงานทสรางเครอขาย

ระดมพลงรวม เรยนรรวมกน

- เนนพ งพาทรพยากรในทองถ นชมชน

หนนเสรมจากภายนอก

ภาพ2-6:ความนาอย

2.7.1 ขนตอนสำคญในการสรางเมองนาอย

1. เตรยมความพรอม สรางความเขาใจ ซงอาจใชเวทเรยนรและการ

ดงานหรอใชสอประชาสมพนธและขอมลขาวสาร

ความนาอย



2. สรางเครอขาย/กระบวนการมสวนรวมและดำเนนการพฒนา โดย

1) กระตนการรวมกลมชมชน

2) สรางกระบวนการเรยนรแนวใหม

3) รวมคนหาจดสนใจรวม/วสยทศน เปาหมาย “เมองนาอยชมชน

นาอย”

4) รวมจดทำแผนงาน โครงการ กจกรรมทสอดคลองกบศกยภาพ

และความตองการ เชอมแผนชมชน/แผนทองถนได

5) รวมดำเนนการตามแผน

3. จดทำดชนชวดเมองนาอย ชมชนนาอย ซงดชนทเปนเกณฑกลางเปนการ

วดภาพรวม และดชนระดบทองถนชมชนเปนการวดการดำเนนงาน

2.7.2 ปจจยทเออตอความสำเรจในการทำเมองนาอย ชมชนนาอย

การยดคน/ชมชน/ทองถน เปนแกนในการพฒนา

การมทนทางสงคมทด นำมาใชใหเกดประโยชนเตมท

การมจตสำนกรกษทองถน จตสำนกสาธารณะ ความเปนตวตนของชมชน

ความเขมแขงของผนำทองถน/ผนำชมชนทกระดบ

การมฐานขอมลเมองและชมชน/มการสอสารประชาสมพนธ

การมเครอขายภาคการพฒนา/การมสวนรวมของคนทกระดบ

ทกภาคสวน/การมกลไกทเหมาะสม 11

11 ลอชา วนรตน, แนวคดเร องเมองนาอย(นนทบร : กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข,

2542), 10.



2.7.3 องคประกอบของเมองนาอย ชมชนนาอย 12

สภาพแวดลอมนาอย

คณภาพชวต วถชวตด

สรางกระบวนการเรยนร

ตอยอดภมปญญาทองถน

เมองนาอยชมชนนาอย

พฒนาอยางเปนองครวม

คนเปนศนยกลาง ชมชนเขมแขง

เปนฐานราก มงสความยงยน

ความอยดมสข

การบรหารจดการทด

ประชาชนมสวนรวม

เศรษฐกจพอเพยง

ฐานรากเขมแขง

ภาพ2-7:องคประกอบของเมองนาอยชมชนนาอย

1. ดานความนาอย จะมความหมายครอบคลมทงดานการมสภาพแวดลอม

ทางกายภาพด สงคมเขมแขง มความสงบ สะดวก สะอาด ปลอดภย มระเบยบวนย

คนมคณภาพชวตด วถชวตด ความเปนอยด มความสข

2. ดานการมภมปญญาทองถน ทชวยเกอกลใหชมชนเขมแขง มการสบทอด

รกษาและปรบใชภมปญญาทองถน ตลอดจนพฒนาตอยอดใหเกดเทคโนโลยท

เหมาะสม นำมาใชประโยชนกบการผลตและวถชวตความเปนอยของชมชนไดอยางม

ประสทธภาพ

12 ศนยอนามยท 6 ขอนแกน, http://hpc6.anamai.moph.go.th เขาถงเมอ 17 ธนวาคม

2551.



3. ดานการมเศรษฐกจฐานรากทเขมแขง สมดล มภมคมกน สามารถเพม

รายไดและการมงานทำ ดวยการพฒนาคณภาพผลตภณฑเชอมโยงสตลาดภายใน

และนอกประเทศ รวมทงการใชเทคโนโลยสารสนเทศ และพฒนาใหเกดความ

เชอมโยงชนบทและเมอง

4. ดานการมระบบบรหารจดการท ด มประสทธภาพ โปรงใสเปนธรรม

ตรวจสอบได ประชาชนและภาคประชาสงคมมสวนรวมในกระบวนการพฒนา

โดยมเปาหมายการพฒนา คอ มงเพมความเขมแขงชมชนและประชาสงคม

ระดบตางๆ ใหมความมนคงทางสงคม วฒนธรรมและเศรษฐกจ รวมทงมระบบการ

บรหารจดการของชมชนทดใหครอบคลมทกตำบลทวประเทศ พรอมกบใหมการ

พฒนาเมองและชมชนใหนาอยดวยกระบวนการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคม

ใหกระจายครอบคลมทวประเทศ 13

เมองนาอย ชมชนนาอย

ไมมสตรสำเรจตายตว ตองลงมอ

ทำและเร ยนร บนพ นฐานองค

ความร ซงเมองนาอย ชมชนนาอย

ตองเปนความนาอย ของคนใน

ทองถ นน นเอง มใชขององคกร

อนใด ความนาอยหรอไมนาอย อาจเปลยนแปลงไดตามความรสกของคนทองถน

ในแตละเวลา ซงเวลาเปลยนไปอาจทำใหเมองนาอย ชมชนนาอยกลายเปนความไมนา

อยตามปจจยและเหตการณ ณ เวลานนๆ ดงนน การพฒนาความเปนเมองนาอยจะ

เปนกระบวนการทงหมดทเกดขน-คงอย-ดบไปของกจกรรมตางๆ และเกดขนใหมอก

อยางไมสนสด จงไมตองมการประเมนความสำเรจเมอสนสดโครงการ แตตองการ

การตดตามเฝาด ความสข ความพงพอใจของพลเมองเจาของเมองนน ตลอดจนผมา

เยอนทมตอการเปลยนแปลงเปนระยะๆ

13 ศนยอนามยท 6 ขอนแกน, http://hpc6.anamai.moph.go.th เขาถงเมอ 17 ธนวาคม

2551.



ความเปนเมองนาอย ชมชนนาอย เปนเปาหมายท ทกเมองและทกสงคม

คาดหวงทจะใหเกดขน เพราะนนหมายถง ชมชนมความเขมแขง มความยงยนและ

ประชาชนมความอยดมสข ซงหากสงคมหรอชมชนใดเกดสภาวะดงกลาวกจะเปน

สงคมทมความพรอมในการรองรบการทองเทยวและมภมคมกนทด การทองเทยว

จงไมสามารถทำลายความเปนสงคมไดเพราะชมชนหรอสงคมสามารถบรหารจดการได

อยางยงยน อาจกลาวไดวา“เมองทนาอยทสดเปนเมองทนาทองเทยวทสดในโลก”

2.8 แนวคดเศรษฐกจพอเพยง การดำรงอยบนความเขมแขงของตนเอง

เศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาช ถ งแนวการดำรงอย และปฏบตตนของ

ประชาชนในทกระดบตงแตระดบครอบครว ระดบชมชนถงระดบรฐ ทงในการพฒนา

และบรหารประเทศใหดำเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจเพอ

ใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวตน ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความม

เหตมผลและมภมค มกนในตวท ดเพ อรบมอกบการเปลยนแปลงทงภายในและ

ภายนอก โดยอาศยความรอบร ความรอบคอบและความระมดระวงในการนำวชาการ

ตางๆ มาใชในการวางแผนและดำเนนการทกขนตอน ขณะเดยวกนจะตองเสรมสราง

พนฐานจตใจของคนในชาต โดยเฉพาะเจาหนาท ภาครฐ นกทฤษฎและนกธรกจ

ทกระดบใหมสำนกในคณธรรม ความซอสตยสจรตและใหมความร ท เหมาะสม

ดำเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสตปญญาและมความรอบคอบ เพอให

สมดลและพรอมรบความเปลยนแปลงอยางรวดเรวทงดานวตถ สงคม สงแวดลอม

และวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด การพฒนาตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

คอ การพฒนาทตงอยบนพนฐานของทางสายกลางและความไมประมาท โดยคำนงถง

ความพอประมาณ ความมเหตมผล การสรางภมคมกนทดในตว ตลอดจนใชความร

ความรอบคอบและคณธรรม ประกอบการวางแผน การตดสนใจและการกระทำ14

14 สลาภรณ บวสาย, เศรษฐกจพอเพยงรวมเรยนรสานขายขยายผล (กรงเทพ : บรษท

อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จำกด (มหาชน), 2549), 9.



ในการพฒนาการทองเทยวนน แนวคดเศรษฐกจพอเพยงถอเปนแนวคดหลก

ทครอบคลมทกแนวคด เพราะแนวคดเศรษฐกจพอเพยงนนมแนวคดทวางรากฐาน

การทองเทยวทเปนปกแผน มฐานทมนคง ตงแตเรมตนกระบวนการตดสนใจการ

พฒนาวามเหตผลสมควรหรอไมทจะพฒนาการทองเทยวดวยแนวคดทวา “ทกพนท

ไมจำเปนตองเปนแหลงทองเทยวหากขาดศกยภาพและความพรอม” เชน ชมชนยง

ต งเปาหมายเศรษฐกจจากการทองเท ยว ชมชนยงขาดขอมล ความร และขาด

จรยธรรม หากพฒนาการทองเทยวไปกจะสรางความเสยหายแกชมชนอยางมหาศาล

การพฒนาการทองเท ยวใหเก ดความอยางย งย นเหมาะสมกบสภาพ

ส งแวดลอมและสงคมไทยในปจจบ นภายใตกระแสธารของเศรษฐกจในยค

โลกาภวตน จำเปนจะตองพฒนาการทองเทยวใหมคณคาและความหมายมากกวาการ

ทองเทยวกระแสหลกทเปนทนยมในยคปจจบน ทกภาคสวนทเก ยวของกบการ

พฒนาการทองเทยวจะตองม “จตสำนกใหม”จตสำนกทเรยกวา “การพฒนาการ

ทองเทยวแบบพอเพยง” และเชอมโยงบรบทของการพฒนาใหครอบคลมหลากหลาย

มตบนพนฐานของสงคมไทยและสงคมโลก ทนบวนยงมความสลบซบซอนสงขน

เรอยๆ15 ในขณะเดยวกนการทองเทยวไดเขามามบทบาทภายในชมชนเพมมากขน

เพราะกระแสการทองเท ยวแบบเดมๆ จากนกทองเท ยวแบบกล มใหญ (Mass

Tourism) กถกแทนทดวยนกทองเทยวแบบเฉพาะกลม (Niche Market) และ

ขยายตวมากขนทำใหการทองเทยวในรปแบบใหมๆ ไดรบความสนใจ เกดเปนการ

ทองเทยวโดยชมชนซงมการจดการโดยชมชนในการดแลการทองเทยวของตนเอง

ดแลทรพยากรและผลประโยชนรวมกน เมอมรายไดและผลประโยชนจงเกดขอสงสย

ถงวถชวตและความเปนอยของคนในชมชนทเปลยนไป แตหากมการจดการทดทง

ในดานทรพยากร วถชว ต วฒนธรรม ความเปนอย ตลอดจนขนบธรรมเนยม

ประเพณและภมปญญาทสบทอดตอๆ กนมา คนในชมชนกจะเกดความภาคภมใจ

ความรกและหวงแหนทรพยากรชมชน ดงนนกระบวนการจดการทถกตองกจะทำให

ชมชนทราบวธการใชประโยชนจากทรพยากรและการตอบแทนคนกลบสสงทเขาไดใช

15 มลนธกสกรรมธรรมชาต, http://www.agrinature.or.th เขาถงเมอวนท 17 ธนวาคม

2551.



ประโยชน ความพอดกจะนำไปสความยงยน นอกจากนการทองเทยวยงนำมาซง

รายไดและการหมนเวยนของเศรษฐกจภายในชมชน

แนวทางของเศรษฐกจพอเพยงตามกระแสพระราชดำรสในพระบาทสมเดจ

พระเจาอย หวน นยงคงเปนแนวทางท ใชยดถอปฏบตไดดในทกสงคม ดงเชน

ชาวชมชนบานแมกำปองทมการจดการการทองเทยวภายในชมชนมานานกวา 7 ป

แมในวนนกระแสโลกาภวตนจะถาโถมเขามา แตชมชนกพรอมตงรบความเปลยนแปลง

ทเกดขน โดยเรมจะกลบมามองตวตนของตน ความเปลยนแปลงทเกดขนตงแตการ

ทองเทยวไดนำมาซงรายไดและการลงทนภายในชมชน รายรบและรายจายทขาด

ความสมดลรวมไปถงคาใชจายตางๆ ทถกผนออกจากชมชนในรปแบบตางๆ เพอนำ

เอาขอมลทไดมาหาแนวทางในการแกไขปญหาดงกลาว ทดลองและตรวจสอบผล

สำเรจจากวธทรวมกนคด รวมกนแกปญหา อนจะนำมาซงแนวทางทจะสามารถยดถอ

เปนวธปฏบตของชมชนเองเพอพฒนาเศรษฐกจภายในชมชนสวถพอเพยง16

การพฒนาการทองเท ยว

อย างย งย นโดยอาศ ยแนวค ด

เศรษฐกจพอเพยง มงเนนขดความ

สามารถและใหความสำคญตอ

เอกลกษณและอตลกษณความเปน

ไทย สงเสรมใหชมชนเกดความ

ยงยน สรางความสมดลกบสงแวดลอม โดยตระหนกวามนษยเปนสวนหนงของ

สงแวดลอม อกทงเนนนกทองเทยวในเชงคณภาพมากกวาจำนวนและใหความสำคญ

กบ “อปทาน”(Supply) มากกวา “อปสงค”(Demand)กลาวคอใหความสำคญกบ

ชมชนหรอเจาบานมากกวานกทองเทยว (Supply-Based Tourism)

16 สถาบนการทองเทยวโดยชมชน, http://www.cbt-i.org เขาถงเมอวนท 19 ธนวาคม 2551.



2.9 แนวคดการพฒนาอยางยงยนหนทางส การมสวนรวมและการกระจายอำนาจสชมชน

แนวคดการพฒนาอยางยงยนไดเขามามบทบาทในกระแสการพฒนาของ

ประชาคมโลก เมอป พ.ศ. 2515 ในการประชมสดยอดวาดวยมนษยและสงแวดลอม

(UN Conference on Human Environment) ขององคการสหประชาชาต ณ

กรงสตอคโฮม ประเทศสวเดน ไดเรยกรองใหประชาคมโลกหนมาสนใจสงแวดลอม

มากขนและตระหนกถงผลกระทบจากการใชทรพยากรอยางฟมเฟอยจนเกนขดจำกด

ของทรพยากรธรรมชาต

พ.ศ. 2535 ไดมการประชมสดยอดของโลกวาดวยสงแวดลอมและการพฒนา

(UN Conference on Environment and Development : UNCED) ณ กรงรโอ

เดอ จาเนโร ประเทศบราซล ซงประเทศไทยและประเทศสมาชกสหประชาชาต รวม

178 ประเทศ ไดรวมลงนามรบรองปฏญญารโอวาดวยสงแวดลอมและการพฒนา

(Rio Declaration on Environment and Development) และแผนปฏบตการ 21

(Agenda 21) ซงเปนแผนแมบทเพอการพฒนาอยางยงยนของโลก โดยครอบคลม

การพฒนาทสมดลทงดานเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอมซงมผลทำใหประเทศไทย

มพนธกรณทตองจดทำนโยบายและแผนการพฒนาอยางยงยนใหสอดคลองกบ

แนวทางของแผนปฏบตการ 21

พ.ศ. 2545 องคการสหประชาชาตไดจดประชมสดยอดของโลกวาดวยการ

พฒนาอยางยงยน (World Summit on Sustainable Development : WSSD) ณ

กรงโจฮนเนสเบอรก ประเทศแอฟรกาใต ซงประเทศสมาชกจำนวน 180 ประเทศ

รวมทงประเทศไทยไดลงนามรบรองปฏญญาโจฮนเนสเบอรกและแผนปฏบตการ

โจฮนเนสเบอรก (Johannesburg Declaration and Johannesburg Plan on

Implementation) โดยไดเนนหนกใหนานาประเทศนำแนวทางการพฒนาทยงยนท

กำหนดไวในแผนปฏบตการ 21 (Agenda 21) มาปฏบตใหเปนรปธรรมมากยงขน



แผนปฏบตการ 21 (Agenda 21) เปนแผนแมบทเพอการพฒนาอยางยงยน

ของโลก เพ อสร างความสมดลใหเก ดข นระหวางส งแวดลอมกบการพฒนา

ในศตวรรษท 21 โดยครอบคลมการพฒนาทสมดลทงดานเศรษฐกจ สงคมและ

สงแวดลอม

การพฒนาอยางยงยน เปนการพฒนาทพอเหมาะพอควรเปนไปอยางสมดล

ทงในภาคเศรษฐกจ สงคม รวมถงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดวยการเปด

โอกาสใหกลมตางๆ ในสงคมเขามามสวนรวมดำเนนการ ซงจะชวยใหประชาชนเกด

ความอยดมสขตลอดไป

สำหรบประเทศไทยแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 (พ.ศ.

2540 - 2544) เปนจดเปลยนสำคญของการวางแผนพฒนาประเทศและถอไดวา

เปนการปฏรปความคดและคณคาใหมของสงคมไทยทไดใหความสำคญกบการมสวน

รวมของทกภาคสวนในสงคม มงให “คนเปนศนยกลางของการพฒนา” และใช

เศรษฐกจเปนเครองมอชวยพฒนาใหคนมความสขและมคณภาพชวตทดขน พรอม

ทงปรบเปลยนวธการพฒนาแบบแยกสวนมาเปนบรณาการแบบองครวม เพอใหเกด

ความสมดลระหวางการพฒนาเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอม ตอมาแผนพฒนาฯ

ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-2549) ไดใช “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” ควบคกบการพฒนา

แบบองครวมทมคนเปนศนยกลางของการพฒนาและมงการพฒนาแบบสมดลทงดาน

ตวคน สงคม เศรษฐกจและสงแวดลอม เพอนำไปสการพฒนาทยงยนและความอยด

มสขของคนไทย และแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554) ม งส “สงคม

อยเยนเปนสขรวมกน”(GreenandHappinessSociety)ภายใตแนวทางของ

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยใหความสำคญตอการนำทนทางดานสงคม เศรษฐกจ

และทนทางทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมาใชประโยชนอยางบรณาการและ

เกอกลกนและเสรมสรางใหเขมแขงเพอเปนรากฐานการพฒนาทมนคงเปนฐานการ

ดำรงวถชวตของชมชนและสงคมไทย อนจะนำไปสการพฒนาประเทศทมนคงและ

ยงยน 17

17 สำนกสงเสรมการมสวนรวมของประชาชน กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม,

http://www.envivoice.net เขาถงเมอวนท 20 ธนวาคม 2551.



แนวทางการขบเคลอนการพฒนาอยางยงยนเพอการทองเทยวของไทย ตอง

ดำเนนการดงตอไปน

1)สรางบทบาทการมสวนรวมของภาคทกระดบ

องคกรปกครองสวนทองถนเปนภาคหลกในการดำเนนงานในระดบพนท

มภาคประชาสงคมมสวนรวมในการพฒนาการทองเทยวในทองถนของ

ตนเอง โดยภาคทเกยวของทงภาครฐ เอกชนและประชาชนเขามามสวน

รวมในการปฏบต รบผลประโยชน ประเมนผลและทบทวนแผนและ

กจกรรม เพอใหบรรลสเปาหมายและตอบสนองความตองการของชมชน

อยางแทจรง

สถาบนการศกษาในพนทเปนภาคหนงท มบทบาทสำคญตอการสราง

องคความรหรอเปนคลงสมองในการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน

เนองจากมบคลากรทมความรจะเปนตวเชอมระหวางหนวยงานตางๆ กบ

ภาคประชาชน โดยการแปลงแนวคดสการปฏบต การตอยอดและขยาย

แนวคดสกจกรรมการทองเทยว รวมถงการจดทำหลกสตรเพอพฒนา

บคลากรทางการทองเทยว เปนตน

หนวยงานราชการในพนท ท งภายในและภายนอกชมชนจะเปนหนวย

สนบสนนทางดานวชาการทเกยวของตามความตองการของทองถน ซงใน

สวนของกระทรวงการทองเทยวและกฬาจะมหนวยงานทงในระดบภาค

และระดบจงหวด กระจายอยทวประเทศ ไดแก สำนกงานการทองเทยว

และกฬาจงหวด การทองเทยวแหงประเทศไทยซงมสำนกงานทวประเทศ

โดยแบงความรบผดชอบกนไปในแตละพนทเพอสนบสนนการพฒนาและ

สงเสรมการทองเทยวในแตละพนท

2)การขบเคลอนผานกระบวนการเรยนรการดำเนนงานเพอสงเสรมพหภาคในการ

พฒนาการทองเทยวในพนท ผานกลไกการมสวนรวมของทกภาคสวนโดยการเรยนร

รวมกนของพหภาค ตงแตเจาหนาทจากสวนกลาง จงหวด องคกรปกครองสวน



ทองถน ชมชนและภาคเอกชน โดยสรางความเขาใจรวมกนในแนวทางการดำเนนงาน

ทกขนตอน และมกระบวนการสรปและถอดบทเรยนเปนระบบของการดำเนนงาน ซง

จะสงผลใหมการปรบปรงเทคนคการทำงานเพอใหงานมประสทธภาพ ทำใหการ

ขบเคลอนงานเปนไปในทศทางเดยวกน เสรมสรางการทองเทยวในพนทใหยงยน

อยางเปนเอกภาพ

3)พฒนาเครองมอชวดทเปนมาตรฐานและเปนทยอมรบเพอเสรมสรางกลไกและ

กระบวนการขบเคลอนรวมทงขยายแนวคดการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนให

เปนไปอยางตอเนอง

4)สงเสรมใหเกดเครอขายเพอสรางกลไกการขบเคลอนการทำงานอยางมพลงและ

มศกยภาพในการพฒนาการทองเทยวสความยงยนอยางเปนระบบ กอใหเกดการ

พงพาชวยเหลอกน ซงจะนำไปสการพฒนาการทำงานในระยะยาวตอไป

โดยสรปการพฒนาการทองเทยวแมจะเปนหนาทของหนวยงานทเกยวของกบ

การทองเทยวโดยตรง เชน กระทรวงการทองเทยวและกฬาหรอการทองเทยวแหง

ประเทศไทย แตในการสงเสรมใหการพฒนาเปนไปอยางราบรนและประสบผลสำเรจ

ไดนน องคกรปกครองสวนทองถนจะตองใหความสำคญในการสงเสรมการทองเทยว

บรหารจดการแหลงทองเทยวใหอยในสภาพทด ใหบรการทมคณภาพและพฒนา

ศกยภาพการทองเทยวโดยความรวมมอของภาคธรกจในชมชนเพอรวมกนอนรกษ

ทรพยากรการทองเทยว อกทงการรกษาสภาพแวดลอมไมใหเสอมโทรม มธรรมชาต

ท สวยงาม รกษาวฒนธรรมและอตลกษณประจำถ นใหคงอย เพ อเปนส งดงดด

นกทองเทยวใหเดนทางมาเยอน จงเปนการสรางงานสรางรายไดแกคนในพนท ดงนน

การพฒนาการทองเทยวและรกษาฐานทรพยากรการทองเทยว จงเปนหนาทของ

ทกคนในพ นท โดยองคกรปกครองสวนทองถ นมบทบาทในการสงเสรมและ

พฒนาการทองเทยวทงโดยทางตรงและทางออม ซงตองอาศยการประสานงานและ

เชอมโยงเครอขายตางๆ อยางเหมาะสม

บทท


3 ประเทศไทยกบเสนทางส

การพฒนาการทองเทยวอยางยงยน

การจดทำแผนยทธศาสตรการทองเทยวทองถน

ตองใหความสำคญทงดานเจาบานและผมาเยอน

ทมความสอดคลองสมดลกน

โดยแบงผลประโยชนอยางเปนธรรม



การจดทำแผนยทธศาสตรการทองเทยวทองถน

ตองใหความสำคญทงดานเจาบานและผมาเยอน

ทมความสอดคลองสมดลกน

โดยแบงผลประโยชนอยางเปนธรรม

ประเทศไทยกบเสนทางส การพฒนาการทองเทยวอยางยงยน

การทองเท ยวอยางย งยนเปนแนวทางการพฒนาทม งใหเกดความสมดล

ระหวางวตถประสงคดานสงคม เศรษฐกจและการจดการสงแวดลอมท

เหมาะสม หรออาจกลาวไดวา การทองเทยวอยางยงยนมความแตกตาง

อยางสนเชงกบการพฒนาการทองเทยวอยางไรขดจำกดทเนนการเพมขนของปรมาณ

การเตบโตทางเศรษฐกจอยางตอเนองมากกวาความยงยนของการทองเทยวในระยะ

ยาว กลาวโดยสรปคอ การทองเทยวทกประเภทในแตละพนททงการทองเทยวเชง

นเวศ วฒนธรรม เกษตร ชมชนหรออนๆ จะตองไดรบการพฒนาจงจะนำไปสการ

ทองเทยวอยางยงยนโดยใชหลกเกณฑอยางเปนทางการของการทองเทยวอยางยงยน

ภาพ3-1:การทองเทยวอยางยงยน

การทองเทยวเชงนเวศ

การทองเทยว

อยางยงยน

การทองเทยวอนๆ การทองเทยวเชงวฒนธรรม

การทองเทยวชมชน การทองเทยวเชงเกษตร



3.1 หลกการการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน

ในหลายพนท ไดมการใชกลยทธตางๆ ในการจดการการทองเท ยวอยาง

ระมดระวงและมความรอบคอบมากขน ซงอยภายใตหลกเกณฑอยางเปนทางการของ

การทองเทยวอยางยงยน ดงน

30

3-2 :

1.

2.3.

4.

1.

10.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

ภาพ3-2:หลกการทองเทยวอยางยงยน

1. สมาชกของชมชนจะตองควบคมการพฒนาการทองเทยว โดยการเขาไปม

สวนรวมในการกำหนดวสยทศนดานการทองเทยวของชมชน กำหนดแหลงทรพยากร

ทจะตองไดรบการทำนบำรงและสงเสรม รวมทงการรวมกำหนดเปาหมายและกลยทธ

ในการพฒนาและบรหารจดการ นอกจากนสมาชกของชมชนจะตองเขารวมในการ

ดำเนนการตามแนวทางและกลยทธทไดกำหนดขน รวมทงการเขามามสวนรวมในการ

ปฏบตงานดานบรการการสาธารณปโภคและการอำนวยความสะดวกตางๆ



2. นวตกรรมดานการทองเทยวควรพฒนาขนจากความรวมมอของกลม

ตางๆ ทมสวนเกยวของในพนท

3. การพฒนาดานการทองเท ยวจะตองรวมถงโอกาสในการจางงานท ม

คณภาพ การจดหางานทดและเหมาะสมกบคนในพนทควรเปนสวนหนงของภาพรวม

การพฒนาการทองเทยวในแตละพนท และหนงในกระบวนการจางงานทมคณภาพ

นน คอการใหโอกาสคนทองถนเขามารวมบรหารและจดการ โครงสรางพนฐานดาน

การทองเทยว เชน โรงแรม รานอาหาร รานคา ฯลฯ นอกจากน การใหการศกษา การ

ฝกอบรมกบคนในทองถน และการใหโอกาสในการเขาถงแหลงเงนทนในการประกอบ

ธรกจ เปนสวนสำคญของนโยบายการพฒนาประเภทนดวย

4. การกระจายผลประโยชนจากการทองเทยวควรเปนไปอยางกวางขวาง

ในแตละพนท มการพฒนาการทองเทยว ความสมพนธและการเชอมโยงระหวางกลม

ตางๆ ตลอดจนการมสวนรวมของสมาชกชมชนในการวางแผน การพฒนาและการ

ดำเนนงานบรหารทรพยากรดานการทองเทยว ตลอดจนการบรการดานตางๆ เพอ

กอใหเกดความมนใจวามการกระจายผลประโยชนอยางเทาเทยมกนระหวางสมาชก

ชมชน นกทองเทยวและผประกอบการตางๆ

5. การทองเทยวอยางยงยนจะตองใหความเสมอภาคระหวางคนรนตางๆ

การกระจายตนทนและผลประโยชนจากการพฒนาการทองเทยวจะตองเกดขนทงใน

คนรนปจจบนและอนาคต เพอใหเกดความเปนธรรมกบคนรนตอไป เราทกคนไมวา

จะเปนนกทองเทยว ธรกจทองเทยวและชมชนควรจะรกษาทรพยากรใหอยในสภาพท

ดไมนอยกวาสงทเรามอยในปจจบน ดงนน การพฒนาการทองเทยวอยางยงยน

จะตองหลกเลยงการใชทรพยากรทไมสามารถนำกลบมาสสภาพเดมได

6. การวางแผนระยะยาวเปนสงจำเปนสำหรบผประกอบการและหนวยงานท

เกยวของ เพอเปนหลกประกนวาพนทนนๆ จะไมเสยหายจากการดำเนนกจกรรมใดๆ

เพยงเพอประโยชนระยะสนและละทงไปเมอนกทองเทยวและนกธรกจหมดความ

สนใจและยายไปทอน การวางแผนระยะยาวจะชวยสงเสรมใหมการใชกลยทธตางๆ



ในเชงรกเพอใหเกดความยงยนของพนทและชวยสรางความสมพนธเชอมโยงสวน

ตางๆ ของทองถน

7. ความกลมกลนเปนสงจำเปนทจะตองสรางใหเกดขนระหวางนกทองเทยว

สถานทและชมชน องคประกอบสำคญ ไดแก การสนบสนนอยางกวางขวางจากผม

สวนไดสวนเสยในพนทและความสมดลระหวางวตถประสงคดานเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรมและมนษย ตลอดจนการตระหนกถงความสำคญของการรวมมอระหวาง

รฐบาล ชมชนทองถนและอตสาหกรรมทองเทยว ตลอดจนองคกรไมแสวงกำไรท

ดำเนนงานดานการพฒนาชมชนและอนรกษสงแวดลอม

8. กลยทธและแผนดานการทองเท ยวจะตองไดรบการเช อมโยงเขากบ

นวตกรรมและแผนพฒนาเศรษฐกจฉบบตางๆ

9. ความรวมมออยางใกลชดระหวางผกำหนดนโยบายและผปฏบตในระดบ

ตางๆ ตลอดจนหนวยงานตางๆ ทงภาครฐและเอกชนทเกยวของมความจำเปนมาก

โดยเฉพาะนโยบายดานการทองเทยวและนโยบายสงแวดลอม ซงผใหบรการดาน

ตางๆ ทงการขนสง ทจอดรถ ความสามารถในการรองรบดานนำดมนำใช ความ

สามารถในการกำจดนำเสยจะตองไดรบการพจารณารวมกบแผนการทองเทยวและ

การพฒนาทเกยวของ

10. การประสานความรวมมอระหวางแหลงทองเท ยว ผประกอบการและ

ธรกจการทองเทยวเปนสงจำเปนเนองจากแตละธรกจหรอการดำเนนงานดานหนง

ดานใด ยอมมผลกระทบตอการประกอบการหรอคณภาพการทำงานของธรกจดาน

อนๆ อยางหลกเลยงไมได

11. มความจำเปนทจะตองประเมนผลกระทบทจะเกดจากการพฒนาดานการ

ทองเท ยว ความสามารถในการรองรบของพ นท จะตองไดรบการพจารณา โดย

ครอบคลมทงขอจำกดและการพฒนาดานกายภาพ ธรรมชาต สงคมและวฒนธรรม

จะตองมความสอดคลองกบขอจำกดของทองถนและสงแวดลอม แผนและการดำเนน

งานใดๆ ควรไดรบการประเมนผลอยางสมำเสมอและมการปรบปรงแกไขตามความ

เหมาะสม



12. จะตองมการพฒนาแนวทางหรอหลกเกณฑสำหรบการดำเนนการดานการ

ทองเทยว รวมถงการประเมนผลกระทบ นอกจากนจะตองมการสรางประมวลจรรยา

บรรณในการปฏบตสำหรบการทองเทยวในทกระดบ ทงในระดบชาต ภมภาคและ

ทองถน รวมทงการพฒนาดชนชวดและขดจำกดสำหรบใชชวดผลกระทบและความ

สำเรจของโครงการทองเทยว กลยทธสำหรบการปกปองและตดตามตรวจสอบเปน

สงจำเปน หากชมชนตองการปกปกษรกษาทรพยากรซงเปนพนฐานสำคญของสนคา

ทางการทองเทยวของพวกเขา

13. การวางแผนการทองเทยวจะตองเปลยนแปลงจากแนวทางดงเดมทเนน

การเตบโตของอตสาหกรรมมาเปนใหความสำคญกบโอกาสในการจางงานและการ

พฒนารายได รวมทงคณภาพชวตของคนในทองถนดวย และในขณะเดยวกนกตอง

แนใจวา การตดสนใจในแตละข นตอนของการพฒนาน นสะทอนใหเหนถงการ

ตระหนกในคณคาของสงแวดลอม ทงทางธรรมชาตและวฒนธรรม การบรหารจดการ

และการใชทรพยากรสาธารณะตางๆ เชน นำ อากาศและทดนของสวนรวม ควรม

ความรบผดชอบทสามารถตรวจสอบไดในฐานะผใช ท งน เพ อใหเปนท แนใจวา

ทรพยากรเหลานไมถกนำไปใชในทางทผด

14. การพฒนาการทองเทยวอยางยงยนจำเปนตองอาศยการพฒนาการศกษา

และหลกสตรอบรมตางๆ เพอสงเสรมความรความเขาใจใหกบสาธารณชน ตลอดจน

สงเสรมความสามารถทางธรกจ การประกอบอาชพและความเชยวชาญในสาขาอาชพ

ตางๆ

15. การพฒนาการทองเทยวอยางยงยนรวมถงการสงเสรมกจกรรมและการ

ดำเนนการทจะชวยสงเสรมลกษณะเดนของสภาพภมทศนและพนทในบรเวณนน

ความเปนเอกลกษณของชมชนและโอกาสในการใชประโยชนของพนท กจกรรมตางๆ

ควรมงใหเกดประสบการณทมคณภาพ อนนำไปสความพงพอใจของนกทองเทยว

ขณะทยงยดมนในหลกการอนๆ ของการทองเทยวอยางยงยน



16. ขนาดและประเภทของสงอำนวยความสะดวกสำหรบนกทองเทยวจะตอง

สะทอนใหเหนขอจำกดและขดความสามารถในการรองรบของทรพยากรในพนท โดย

เนนการสงเสรมใหจดสงอำนวยความสะดวกและบรการทมผลกระทบนอย

17. กระบวนการบรหารจดการเกยวกบการทองเทยวจะตองชวยดำรงรกษาไว

ซ งทรพยากรธรรมชาตและมรดกทางวฒนธรรมทสบทอดกนมา ทงนโดยใชหลก

เกณฑและมาตรฐานสากล

18. การทำการตลาดการทองเทยวทยงยน ควรใหความสำคญในเรองคณภาพ

ของประสบการณท นกทองเท ยวจะไดรบ โดยมจตสำนกรบผดชอบและสะทอน

จรยธรรมของการบรหารจดการแหลงทองเทยว 18

18 ศนยเพอการวางแผนการทองเทยวและการแกไขปญหาความยากจนแหงเอเชย, แนวทางการ

วางแผนการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน(กรงเทพ : บรษท แสงสวางเวลดเพรส จำกด, 2549),

8-11.



3.2 การพฒนาแหลงทองเทยวสความยงยน

สำรวจแหลงทองเทยว

จดแบงพนทในแหลงทองเทยว

กำหนดสงอำนวยความสะดวกและบรการทางการทองเทยว

จดกจกรรมการทองเทยว

ประเมนขดความสามารถทางการรองรบ

ศกษาผลกระทบ

รวบรวมขอมล

จดตงหนวยงานรบผดชอบ

ภาพ3-3:แนวคดการพฒนาแหลงทองเทยวสความยงยน



การพฒนาแหลงทองเทยวเปนกระบวนการในการปรบปรงหรอฟนฟแหลง

ทองเทยวใหอยในสภาพทดขนสามารถตอบสนองความตองการของนกทองเทยวได

ดยงขนโดยอยบนฐานความสามารถในการรองรบของแหลงทองเทยวแตละแหลง

เปนสำคญ ซงกระบวนการพฒนาแหลงทองเทยว มดงน

1. สำรวจแหลงทองเทยว โดยความรวมมอของภาครฐทงสวนกลางและ

สวนทองถนโดยเฉพาะองคกรปกครองสวนทองถนซงเปนเจาของทองถน ประชาชน

ในพนทและภาคเอกชนรวมสำรวจแหลงทองเทยวซงรวมถงการสำรวจความพรอม

ในฐานะเจาบานดวย ทงนเปนการสำรวจวาในทองถนดงกลาวมแหลงทองเทยวใดบาง

เปนแหลงทองเท ยวประเภทใด มสภาพเปนอยางไรและจดทำบญชรายชอแหลง

ท องเท ยว ตลอดจนการสำรวจความพรอมในดานอ นๆ ด วย เช น แรงงาน

สาธารณปโภคตางๆ เปนตน

2. จดแบงพนทในแหลงทองเทยวตามความเหมาะสมในการใชงาน โดยจด

แบงใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมและการใชประโยชน เชน เขตพนทสำหรบการ

บรการขอมลทางการทองเทยว บรการธรกจทองเทยว นนทนาการเพอการทองเทยว

พนทหวงหาม กจกรรมพเศษหรอกนชน เปนตน

3. กำหนดสงอำนวยความสะดวกและบรการทางการทองเท ยวในแหลง

ทองเทยวตามความเหมาะสมเพอบรการนกทองเทยว โดยดำรงไวซงอตลกษณของ

ทองถ นและไมทำลายส งแวดลอม โดยคำนงถงภมสถาปตย ความทนทาน การ

ประหยดพลงงาน ความสะดวกในการใชงานและดแลรกษา เปนตน

4. จดกจกรรมการทองเทยวทเหมาะสมกบแหลงทองเทยว ตลอดจนการ

สรรหาสงดงดดใจตางๆ เพอรองรบนกทองเทยวโดยไมทำลายสงแวดลอม

5. ประเมนขดความสามารถทางการรองรบของแหลงทองเทยว เพอกำหนด

จำนวนนกทองเทยวและประเภทนกทองเทยวตามความเหมาะสม

6. ศกษาผลกระทบของการพฒนาแหลงทองเทยวทงดานเศรษฐกจ สงคม

และสงแวดลอม



7. รวบรวมขอมลดานตางๆ ของแหลงทองเทยวและทองถนเพอเผยแพร

แกนกทองเทยวในรปแบบตางๆ ตามความเหมาะสมซงเปนการประชาสมพนธการ

ทองเทยวใหเปนทรจกอยางแพรหลายตอไป

8. จดต งหนวยงานรบผดชอบในการดำเนนการ จดหางบประมาณและ

แนวทางการพฒนาแหลงทองเท ยวโดยกระบวนการมสวนรวมในเชงพหภาค

โดยเฉพาะความรวมมอจากประชาชนในทองถน

องคกรปกครองสวนทองถนสามารถใชกระบวนการดงกลาวเปนแนวทางใน

การพฒนาแหลงทองเทยวในพนททสอดคลองกบศกยภาพ ความสามารถและบรบท

ของตน



3.3 กระบวนการการพฒนาแหลงทองเทยว สความยงยน

ภาพ3-4:กระบวนการวางแผนการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยน

35

3.3

3-4 :

( : )

. . .

ระบบรวมทางการทองเทยว

* จดเรมตนเดนทางของนกทองเทยว

* จดแวะพกระหวางการเดนทาง

ของนกทองเทยว

* จดหมายปลายทางของ


* หนวยงานสงเสรมการทองเทยว

* ปจจยสงเสรมการทองเทยว

ผลตภณฑทางการทองเทยว

* การทองเทยวเชงนเวศ

* การทองเทยวเชงเกษตร

* การทองเทยวชมชน

* การทองเทยวเชงศลปวฒนธรรม

* การทองเทยวในแหลงทองเทยว

ทมนษยสรางขน

* โฮมสเตย ฟารมสเตย

* การประชม การทองเทยวเพอเปน

รางวล การจดประชมนานาชาต

งานแสดงสนคา

องคประกอบทางการทองเทยว

* ทพก

* สงดงดดใจ

* การคมนาคม

* สงอำนวยความสะดวก

* กจกรรมตางๆ ดานการทองเทยว

กระบวนการวางแผนการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยน

แหลงทองเทยว

(มองในทกระดบ : ประเทศ ภาค จงหวด ทองถน)

กระบวนการการตดสนใจของทกภาคในแหลงทองเทยว

ไดแก ชาวบาน ชมชน อบต. อบจ. กำนน ผใหญบาน ททท. ภาคเอกชน ฯลฯ

ไมตอนรบอตสาหกรรมการทองเทยว ตอนรบอตสาหกรรมการทองเทยว

กรอบแนวคดการวางแผนการพฒนาและจดการการทองเทยว



กระบวนการวางแผนการพฒนาแหลงทองเทยวสความยงยนนน ควรกำหนด

ทศทางการพฒนาใหเปนไปในทศทางเดยวกน โดยแหลงทองเทยวนนจะแบงเปน

หลายขนาดตงแตขนาดเลก เชน วด พพธภณฑ ฯลฯ เมอง ประเทศหรอแมแต

ภมภาค โดยการพฒนาแหลงทองเทยวนนตองใชกระบวนการมสวนรวมตงแตเรมตน

กลาวคอใหโอกาสชมชนไดมสทธเลอกวาทองถนของตนเองนนควรจะเปนแหลง

ทองเทยวหรอไม ถาชมชนไมตองการและยนดกบสงทพวกเขาม กไมควรพฒนาการ

ทองเทยวเพราะแหลงทองเทยวนนจะลมสลายไปในทสด เนองจากชมชนถอเปนดาน

แรกทนกทองเทยวจะไดพบปะ แตหากชมชนใดยนดตอนรบการทองเทยวกควรคำนง

ถงระบบรวมทางการทองเทยว กลาวคอตองทราบวาทองถนของตนเองอยในฐานะ

“จดผาน” หรอ“จดหมายปลายทาง” ฐานะทางการทองเทยวทแตกตางกนยอมม

แนวทางการพฒนาการทองเทยวทแตกตางกน ปญหานสะทอนภาพการพฒนาการ

ทองเทยวของไทย เพราะโดยสวนใหญเมอกลาวถงการพฒนาการทองเทยว การ

พฒนานนจะมงเนนทการพฒนาสงอำนวยความสะดวกหรอทรพยากรการทองเทยวท

เปนจดดงดด แตไมสนใจ “ฐานะ”ของทองถนเลย

3.4 กระบวนการการตลาดการทองเทยว

การทจะมนกทองเทยวเดนทางเขามาทองเทยวนน จะตองมการตลาดการ

ทองเท ยวในการชกนำใหนกทองเท ยวเขามาทองเท ยว การตลาดการทองเทยว

(MarketingofTourism) หมายถง ความพยายามทจะทำใหนกทองเทยวกลม

เปาหมายเดนทางเขามาทองเทยวในแหลงทองเทยวของตน และใชสงอำนวยความ

สะดวกทางการทองเทยวและบรการทองเทยวในแหลงทองเทยวนน สวนประกอบ

ของการตลาดการทองเทยวมดงน



ภาพ3-5:สวนประกอบของการตลาดการทองเทยว

1. ผซอ(Customer) จะแบงเปนกลมผบรโภคสวนบคคลกบกลมผบรโภค

สวนองคกร

ความตองการการทองเทยวของผซอ

ความตองการปจจบน

ความตองการทมแนวโนม

ความตองการทอาจเกดขนได

2. สนคาและบรการ(Product/Services) ไดแก แหลงทองเท ยวและ

บรการยานพาหนะ/ทพก/รานอาหาร/รานขายของทระลก

ลกษณะเฉพาะของสนคาทางการทองเทยว

สนคามลกษณะเปนนามธรรม ไมสามารถจบตองได

ผซอ

สวนประกอบของ

การตลาดการทองเทยว

ผขาย สนคาและบรการ



สนคามเอกลกษณ มเฉพาะแบบเดยวไมเหมอนใคร

การผลตและการบรโภคสนคาเกดขนในเวลาและสถานทเดยวกน

กระบวนการซอขายสนคาและบรการไมสามารถแยกจากกนได

สนคามลกษณะ “เนาเสย” ถาไมบรโภคหรอใชบรการในเวลา

ทกำหนด

สนคาจะขายไดตามฤดกาล สภาพอากาศ เวลาของการบรโภค

สนคาบรการมกเปนการซอขายรวมกนในคราวเดยวกน

3. ผขาย(Seller)ไดแก

1) ขายโดยตรงใหกบนกทองเทยว (Direct sales)

2) ขายใหแกผผลตรายการนำเทยวแบบเหมาจาย (Tour Operator)

3) ขายใหแกบรษทตวแทนจำหนาย (Travel Agency)



ราคา

(Price)

ชองทางการจดจำหนาย

(Place)

จดยนผลตภณฑ

(Positioning)

ผลตภณฑ

(Product)

การสงเสรมการขาย

(Promotion)

จตวทยาการขาย

(Psychology)

พนธมตรทางธรกจ

(Partnership)

การมสวนรวมทางธรกจ

(Participation)

กลยทธทาง

การตลาด

การขายรวม

(Packaging)

บคลากรทางการทองเทยว

(People)

ฤดกาลทางการทองเทยว

(Period)

สภาพแวดลอมทางดาน

การทองเทยว (Politics)

ความคดเหนสาธารณะทาง

การทองเทยว (Public Opinion)

กระบวนการใหบรการ

(Process of Service)

สภาพแวดลอมดานผลตภณฑ

และสถานประกอบการ

(Physical Evidence)

ภาพ3-6:กลยทธทางการตลาดการทองเทยว

3.5 กลยทธทางการตลาดการทองเทยว

กลยทธทางการตลาดการทองเท ยวเปนการนำกลยทธทางการตลาดหรอ

Marketing (15 Ps) มาปฏบต



1.ราคา(Price) ปจจยทควรคำนงถงในการกำหนดราคา คอ

1) ปจจยภายใน ไดแก วตถประสงค ประเภทและลกษณะของสนคา

และบรการ ตนทน

2) ปจจยภายนอก ไดแก ความตองการของตลาด สถานการณการ

แขงข นในตลาด สภาพสนคาของค แข ง อำนาจการซ อของ

ผบรโภคในระดบตางๆ สภาพเศรษฐกจ กฎหมาย ฤดกาล ราคา

ขายของสนคาและบรการ

2.ชองทางการจดจำหนาย(Place) ไดแก ขายโดยตรงใหกบนกทองเทยว

ลกคาสวนบคคล ลกคาสถาบน หนวยงาน องคกร ลกคาตางประเทศ ขายผาน

ตวแทน ขายใหแกผผลตรายการนำเทยวแบบเหมาจาย ขายใหแกบรษทตวแทน

จำหนาย

3. จดยนผลตภณฑ(Positioning)คอ การกำหนดตำแหนงและทศทาง

พฒนาการทองเทยว ซงควรระบถงตลาดเปาหมาย

4.ผลตภณฑ(Product)ตองสอดคลองกบความตองการของตลาด

ซงประกอบดวย

1) ผลตภณฑด

2) สถานทด

3) เวลาทเหมาะสม

4) ราคาทเหมาะสม

5) ปรมาณทเหมาะสม

5.การสงเสรมการขาย(Promotion) ไดแก การโฆษณา การประชาสมพนธ

การขายตรง

6.จตวทยาการขาย(Psychology) หมายถง พฤตกรรมของบคคลท

เก ยวของกบกระบวนการบรการและการจดการระบบการบรการของธรกจการ

ทองเท ยวเพ อใหไดมาซ งการบรการท มคณภาพและมประสทธภาพ โดยบคคล



ทเกยวของกบการบรการนอกจากพนกงานแลวยงรวมถงเจาของธรกจ เจาหนาทภาค

รฐทเกยวของ ประชาชนในพนทและนกทองเทยวอกดวย

7.พนธมตรทางธรกจ(Partnership)หมายถง การประสานงานรวมกน

ทางธรกจทองเทยวระหวางสถานประกอบการตางๆ ในแหลงทองเทยวเดยวกนหรอ

สถานประกอบการนอกแหลงทองเทยวในดานความรวมมอเสนอขายสนคาและบรการ

การทองเทยวทตอบสนองความตองการของนกทองเทยวและไดรบความพอใจสงสด

โดยตองรกษาคณภาพมาตรฐานการบรการและระดบราคาทเหมาะสม

8.การมส วนรวมทางธ รก จ(Participation)คอการเข าร วมในทก

กระบวนการทางการตลาดการทองเทยว

9.การขายรวม(Packaging)หมายถง การจดรวมสนคาและบรการทาง

การทองเทยวหลายๆ อยางทเหมาะสมเขาดวยกนเพอตอบสนองกลมลกคาเปาหมาย

เชน การจดนำเทยวแบบเหมาจาย ผประกอบธรกจนำเทยวเหลานจะตองตดตอและ

ตกลงกบผ ผลตสนคาทองเท ยวในสวนตางๆ เชน โรงแรม สถานท ทองเท ยว

ภตตาคาร รถเชา ฉะนนผผลตจะตองมความสมพนธกบผประกอบธรกจนำเทยว

เหลานอยางใกลชด

10.บคลากรทางการทองเทยว(People) หมายถง ผทมสวนเกยวของกบ

องคประกอบและผลตภณฑทางการทองเทยวทงหมด ซงหมายรวมถงนกทองเทยว

บคลากรทจำหนายและใหบรการ เจาหนาทภาครฐ ภาคเอกชนและประชาชนเจาของ

พนท ในธรกจการทองเทยวบคลากรผใหบรการหรอพนกงานตองอาศยการคดเลอก

การฝกอบรม การจงใจ เพอใหสามารถสรางความพงพอใจกบนกทองเทยวซงเปน

ลกคาได พนกงานตองมความสามารถ มทศนคตทดสามารถตอบสนองลกคา มความ

คดรเร ม มความสามารถในการแกปญหา และสามารถสรางคานยมใหกบแหลง

ทองเทยวได นอกจากนแลว เจาหนาทภาครฐ และประชาชนในทองถนตองยนดทจะ

มสวนรวมในการตอนรบนกทองเทยว มไมตรจตทด สามารถใหขอมลหรอคำแนะนำ

แกนกทองเทยวเกยวกบแหลงทองเทยวในทองถนของตน



11. ฤดกาลทางการทองเทยว(Period)ในการดำเนนการตลาดการทองเทยว

นนควรคำนงถงการขยายโอกาสทางการทองเทยว โดยเพมกจกรรม แตอยางไรกตาม

ควรคำนงถงขดความสามารถทางการรองรบของแหลงดวย

12. สภาพแวดลอมทางดานการทองเทยว(Politics)ในการดำเนนการตลาด

การทองเทยวควรศกษาสถานการณของแหลงทองเทยววามความมนคง ปลอดภย

หรอไม

13. ความคดเหนสาธารณะทางการทองเทยว(PublicOpinion)การดำเนน

การตลาดการทองเทยวนนตองยอมรบความคดเหนของสาธารณชนดวยวากจกรรม

การตลาดนนเหมาะสมกบแหลงทองเทยวหรอไม

14. กระบวนการใหบรการ(ProcessofService) ควรเนนกระบวนการให

บรการเพราะถอเปนปจจยสำคญในการดงดดนกทองเทยว

15. สภาพแวดลอมดานผลตภณฑและสถานประกอบการ(Physical

Evidence) การตลาดการทองเทยวจะสำเรจไดนนขนอยกบสงแวดลอมผลกดนหรอ

ดงดดใหเกดการทองเทยว เชน สถาปตยกรรมของเมองและแหลงทองเทยว รวมทง

การตกแตงสถานประกอบการ

การทองเทยวในปจจบนตองเนนนกทองเทยวทมคณภาพมากกวาการเนนท

ปรมาณนกทองเทยวทเพมขน เพราะจำนวนนกทองเทยวทเพมขนเทากบมการทำลาย

ทรพยากรธรรมชาตเพมมากขน อกทงมปญหาตามมามากมายทงดานเศรษฐกจ

สงคม วฒนธรรมและสงแวดลอม ดงน นจำนวนนกทองเท ยวทเพ มข นจงไมได

รบประกนวาจะกอใหเกดผลดมากกวาผลเสยทจะตามมา หากแตการมนกทองเทยว

ทมคณภาพเขามาในจำนวนทเหมาะสม มการพำนกนานขนและเกดการใชจายมากขน

เหลาน จงเปนการสรางรายไดใหกบชมชนและประเทศชาตอยางย งยนเพราะนน

หมายถงการใชทรพยากรตางๆ นอยลง



3.6 แผนยทธศาสตรการพฒนา การทองเทยวทองถน : เขมทศกำหนดทศทาง และควบคมการพฒนาการทองเทยว เสนทางสความสมดลระหวางเจาบาน และผมาเยอน (Host–Guest Relationship)

ภาพ3-7:ความสมดลระหวางเจาบานและผมาเยอน

เจาบาน

• ทรพยากร/ผลตภณฑทางการทองเทยว

• ผลกระทบทางการทองเทยว

• นกทองเทยว

• ความสามารถทางการรองรบ

• สงอำนวยความสะดวกทางดานการทองเทยว

• ภมสถาปตยกรรมทางการทองเทยว

• พนทตามวตถประสงคทางการทองเทยว

• เสนทางการทองเทยว

• สนทรยศาสตรทางการทองเทยว

• บรการการทองเทยว

• ขอมลและการสอความหมายทางการทองเทยว

• กจกรรมทางการทองเทยว

• กฎหมายการทองเทยว

• การศกษาการทองเทยว

• ความปลอดภยการทองเทยว

• ทรพยากรมนษยทางการทองเทยว

• การพฒนาองคกรทางการทองเทยว

• ราคา

• ชองทางการจดจำหนาย

• จดยนผลตภณฑ

• ผลตภณฑ

• การสงเสรมการขาย

• จตวทยาการขาย

• พนธมตรทางธรกจ

• การมสวนรวมทางธรกจ

• การขายรวม

• บคลากรทางการทองเทยว

• ฤดกาลทางการทองเทยว

• สภาพแวดลอมทางดานการทองเทยว

• ความคดเหนสาธารณะทางการทองเทยว

• กระบวนการใหบรการ

• สภาพแวดลอมดานผลตภณฑและสถานประกอบการ

สมดล ผมาเยอน

แผนการจดการ

และพฒนาผลตภณฑ

ทางการทองเทยว

สอดคลองและสมพนธกนแผนการตลาด

ทางการทองเทยว



การจดทำแผนยทธศาสตรการทองเทยวทองถนตองใหความสำคญทงดาน

เจาบานและผมาเยอนทมความสอดคลองสมดลกน โดยแบงผลประโยชนอยางเปน

ธรรม ในดานเจาบานจะตองมการจดการและพฒนาผลตภณฑการทองเทยวใหม

ศกยภาพและมความพรอมโดยจดการและพฒนาทงดานทรพยากร/ผลตภณฑ

ทางการทองเทยว ผลกระทบทางการทองเทยว นกทองเทยว ความสามารถทางการ

รองรบ ส งอำนวยความสะดวกทางดานการทองเทยว ภมสถาปตยกรรมทางการ

ทองเท ยว พ นท ตามวตถประสงคทางการทองเท ยว เส นทางการทองเท ยว

สนทรยศาสตรทางการทองเทยว บรการการทองเทยว ขอมลและการสอความหมาย

ทางการทองเทยว กจกรรมทางการทองเทยว กฎหมายการทองเทยว การศกษาการ

ทองเท ยว ความปลอดภยการทองเท ยว ทรพยากรมนษยทางการทองเท ยวและ

การพฒนาองคกรทางการทองเทยว สวนดานผมาเยอนตองจดทำแผนการตลาด

การทองเทยวเพอสรางความเชอมนและดงดดนกทองเทยว ทงดานราคา ชองทางการ

จดจำหนาย จดยนผลตภณฑ ผลตภณฑ การสงเสรมการขาย จตวทยาการขาย

พนธมตรทางธรกจ การมสวนรวมทางธรกจ การขายรวม บคลากรทางการทองเทยว

ฤดกาลทางการทองเท ยว สภาพแวดลอมทางดานการทองเท ยว ความคดเหน

สาธารณะทางการทองเทยว กระบวนการใหบรการ สภาพแวดลอมดานผลตภณฑ

และสถานประกอบการ ทงนตองคำนงถงสงแวดลอมเปนสำคญและใชกลไกการ

จดการอยางเหมาะสม เพ อเปนเขมทศในการกำหนดทศทางและควบคมการ

พฒนาการทองเทยวของทองถน อยางไรกตาม การพฒนาการทองเทยวตองประกอบ

ดวย 2 กลไกหลกทงดานผลตภณฑการทองเทยวและการตลาดการทองเทยว ซงทง

สองกลไกจะตองมความสมดลสอดคลองกน เพราะหากพฒนาผลตภณฑการ

ทองเทยวแลวแตขาดการวางแผนการตลาดทด การทองเทยวกไมประสบความสำเรจ

เชนเดยวกนหากเนนการตลาดเพยงอยางเดยวโดยไมสนใจผลตภณฑการทองเทยว

ทรพยากรตางๆ กจะถกทำลาย การทองเทยวกไมสามารถประสบความสำเรจไดเชน

เดยวกน



การทองเทยวของประเทศไทยในแตละพนทเกดขนทงโดยความบงเอญและ

ตงใจ หลายพนทยงขาดการวางแผนในการบรหารจดการจงขาดทศทางในการพฒนา

สงผลใหการทองเท ยวประสบความลมเหลว เหลาน เปนบทเรยนสำคญของการ

ทองเทยวไทย จงจำเปนอยางยงทจะตองหาแนวทางในการดำเนนการเพอพฒนาใน

ระดบตางๆ โดยเฉพาะองคกรปกครองสวนทองถนซงเปนหนวยงานภาครฐทใกลชด

ประชาชนและมอำนาจในการบรหารจดการระดบทองถนซงถอเปนรากแกวทสำคญ

ของประเทศ ดงนนหากจะพฒนาการทองเทยวในภาพรวมของประเทศใหประสบ

ความสำเรจกตองเรมตนจากจดเลกๆ ทมอำนาจในการบรหารจดการตามกฎหมาย

อยางองคกรปกครองสวนทองถน

บทท


4 แนวทางการพฒนา องคกรปกครองสวนทองถน เพอสรางศกยภาพการพฒนา การทองเทยวสความยงยน

การเสรมสรางศกยภาพการพฒนาการทองเทยวสความยงยน

องคกรปกครองสวนทองถนมบทบาทสำคญเปนอยางยง

เนองจากเปนองคกรภาครฐทใกลชดชมชน

และแหลงทองเทยวมากทสด รจกและเขาใจพนทเปนอยางด

จงสามารถกำหนดทศทางและแนวทางในการพฒนา

การทองเทยวในพนทใหสอดคลองกบบรบทของพนท

ไดเปนอยางด



การเสรมสรางศกยภาพการพฒนาการทองเทยวสความยงยน

องคกรปกครองสวนทองถนมบทบาทสำคญเปนอยางยง

เนองจากเปนองคกรภาครฐทใกลชดชมชน

และแหลงทองเทยวมากทสด รจกและเขาใจพนทเปนอยางด

จงสามารถกำหนดทศทางและแนวทางในการพฒนา

การทองเทยวในพนทใหสอดคลองกบบรบทของพนท

ไดเปนอยางด

แนวทางการพฒนา องคกรปกครองสวนทองถน เพอสรางศกยภาพการพฒนา การทองเทยวสความยงยน

องคกรปกครองสวนทองถนเปนหนวยงานราชการสวนทองถน มอำนาจหนาท

ในการบรหารจดการบรการสาธารณะตามกฎหมาย เพอประโยชนสขของ

ชมชนในทองถนนนๆ รวมถงมบทบาทสำคญในการเสรมสรางศกยภาพการ

พฒนาการทองเทยวสความยงยนอกดวย

�.1 คณคาและความสำคญของการปกครองทองถน

การปกครองทองถนจะชวยสนองตอบความตองการและแกปญหาของทองถน

เปนโรงเรยนประชาธปไตยในระดบรากแกวท ชวยเสรมสรางความร ความเขาใจ

ทางการเมองใหประชาชน ซงเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมทางการเมองในระดบ

ชมชนของตน และการเขามาบรหารกจการสาธารณะตางๆ ภายในชมชนดวยตนเอง

อกทงยงชวยปกปองเสรภาพของบคคล โดยการตรวจสอบและถวงดลอำนาจซงกน



และกนระหวางรฐบาลสวนกลางและสวนทองถ น องคกรปกครองสวนทองถ น

มบทบาทหนาทในดานการจดการการทองเทยวแตกตางกนไปตามสภาพพนทและ

ศกยภาพของแตละองคกรปกครองสวนทองถน เดมภารกจดานการจดการและ

สงเสรมการทองเทยวไมไดระบแนชดในกฎหมายใหองคกรปกครองสวนทองถน

ยดถอปฏบต แตหลงจากประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540

และพระราชบญญตกำหนดแผนและขนตอนการกระจายอำนาจใหแกองคกรปกครอง

สวนทองถน พ.ศ. 2542 ไดมการแกไขกฎหมายใหองคกรปกครองสวนทองถนม

หนาทตามกฎหมายในการสงเสรมการทองเทยวทชดเจนขน อกทงรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ไดกำหนดการกระจายอำนาจใหองคกรปกครองสวน

ทองถนพงตนเองและตดสนใจในกจการของทองถนไดเอง สงเสรมใหองคกรปกครอง

สวนทองถนมสวนรวมในการดำเนนการตามแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ พฒนา

เศรษฐกจของทองถ นและระบบสาธารณปโภคและสาธารณปการ รวมทงพฒนา

จงหวดทมความพรอมใหเปนองคกรปกครองสวนทองถนขนาดใหญ โดยคำนงถง

เจตนารมณของประชาชนในจงหวดนน

องคกรปกครองสวนทองถ นไดรบการถายโอนภารกจ“การสงเสรมการ

ทองเทยว”ในระดบทองถน โดยใหองคกรปกครองสวนทองถนวางแผนการทองเทยว

การปรบปรง ดแล บำรงรกษาสถานททองเทยว จดทำสอประชาสมพนธ ตามมาตรา

16 (8) มาตรา 16 (13) มาตรา 17 (14) มาตรา 23 (19) และมาตรา 24 (12) พระราช

บญญตการทองเทยวแหงประเทศไทย พ.ศ. 2522 กำหนดใหมผแทนองคกรปกครอง

สวนทองถนเขารวมเปนคณะกรรมการในทกระดบ อกทงพระราชบญญตนโยบายการ

ทองเทยวแหงชาต พ.ศ. 2551 ไดกำหนดใหตวแทนจากองคกรปกครองสวนทองถน

รวมเปนคณะกรรมการนโยบายการทองเท ยวแหงชาต (ท.ท.ช.) ดงน น องคกร

ปกครองสวนทองถนจงเปนกลไกสำคญในการประสานงานกบองคกรหรอหนวยงาน

อนๆ ในระดบตางๆ เพอสงเสรมการทองเทยวเนองจากเปนผดแลฐานทรพยากร

การทองเทยวและพฒนาโครงสรางพนฐานเพอรองรบการทองเทยว



4.2 บทบาทขององคกรปกครองสวนทองถน ตอการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน

ภาพ4-1:บทบาทขององคกรปกครองสวนทองถน

ตอการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน

43

4.2

4-1 :

5

[i16]:

การวางแผนพฒนา แหลงทองเทยว

การตลาดทองเทยว

การแสวงหาและสราง

แหลงทองเทยวใหม

การวางแผนพฒนา


การใหบรการแหลงทองเทยว

การบรหารจดการแหลงทองเทยว



เมอการสงเสรมการทองเทยวเปนหนงในบทบาทหนาททสำคญขององคกร

ปกครองสวนทองถ นเพ อเปนบนไดไปสการพฒนาทงดานเศรษฐกจ สงคมและ

วฒนธรรมในทองถนทรบผดชอบ องคกรปกครองสวนทองถนควรมบทบาทในการ

พฒนาการทองเทยวใน 5 ดาน ดงตอไปน

1.ดานการตลาดทองเทยวองคกรปกครองสวนทองถนควรมบทบาทดาน

การตลาดทองเทยวทสำคญอย 2 ประการ คอ

1) บทบาทในการจดทำระบบขอมลเกยวกบแหลงทองเทยว บญช

แหลงทองเทยว โดยมขอมลเกยวกบแหลงทองเทยว เชน รายชอ

แหลงทองเทยวและประเภทของแหลงทองเทยว ทตงและขนาด

ของแหลงทองเทยว ประเมนคณคาแหลงทองเทยวทงในดานการ

พฒนาและการตลาด จดลำดบความสำคญและความมศกยภาพ

ทางดานการตลาด จดเดนของแหลงทองเท ยวในการดงดด

นกทองเทยว การเขาถงแหลงทองเทยว สงอำนวยความสะดวก

ในแหลงทองเทยว สาธารณปโภคและสาธารณปการ สำรวจทศนคต

และการศกษาผลกระทบของการทองเทยวตอระบบเศรษฐกจและ

สงคมในพนทแหลงทองเทยวและจำนวนนกทองเทยว

2) บทบาทในการสงเสรมตลาดการทองเท ยว เปนการชกจงใจ

นกทองเทยวเขามาทองเทยวในแหลงทองเทยวพนทของตน เชน

เผยแพรขอมลการทองเทยวโดยการโฆษณาและประชาสมพนธ

จดตงศนยบรการนกทองเทยวทใหขอมลและอำนวยความสะดวก

แกนกทองเทยว จดรายการนำเทยวเพอนำนกทองเทยวมาเทยว

ในทองถนและรวมกจกรรมการทองเทยวทจงหวดจดขนเพอ

สงเสรมการทองเทยวในทองถน

2. ดานการแสวงหาและสรางแหลงทองเท ยวใหมองคกรปกครองสวน

ทองถนควรมบทบาทดานการแสวงหาและสรางแหลงทองเทยวใหมใหเกดขนอย



5 ประการ คอ

1) การสำรวจและคนหาแหลงทองเทยวใหมๆ

2) การพฒนาพนทรกรางวางเปลาใหเกดเปนแหลงทองเทยวใหม

3) การพฒนาพนทสาธารณะใหเกดเปนแหลงทองเทยวใหม

4) การพฒนาวถชวตของประชาชนใหเกดเปนกจกรรมการทองเทยว

ใหม และ

5) การฟนฟและสงเสรมงานประเพณของทองถนใหเกดเปนกจกรรม

การทองเทยวใหม

3. ดานการใหบรการทองเทยว องคกรปกครองสวนทองถนควรมบทบาท

ดานการใหบรการทองเทยวแกนกทองเทยวในทองถนของตน เชน การใหบรการดาน

คมนาคม ทพก อาหารเครองดม การนำเทยวและมคคเทศก การจำหนายสนคา

ทระลกและการยกระดบมาตรฐานการบรการในสาขาตางๆ แกนกทองเทยว

4.ดานการวางแผนพฒนาแหลงทองเทยว องคกรปกครองสวนทองถนควร

มบทบาทดานการวางแผนพฒนาแหลงทองเทยวทดแลรบผดชอบอย 4 ประการ คอ

1) บทบาทในการจดทำแผนตางๆ เชน

1.1) แผนพฒนาและฟนฟแหลงทองเทยว ความสำคญของแผนและ

โครงการพฒนาและฟนฟแหลงทองเทยวเพอฟนฟสภาพแหลง

ทองเทยวและคณภาพสงแวดลอมภายในบรเวณแหลงทองเทยว

ใหเปนทดงดดใจสำหรบนกทองเทยวและปองกนความเสอมโทรม

และเสยหายแกสงแวดลอมได แผนและโครงการพฒนาตางๆ ท

เก ยวของ ไดแก แผนและโครงการบำบดนำเส ย โครงการ

ปรบปรงการเกบและกำจดขยะ โครงการปรบปรงระบบระบายนำ

โครงการปรบปรงระบบระบายนำทง เปนตน โดยมวตถประสงค



เพอแกไขปญหาสงแวดลอมและปองกนไมใหแหลงทองเทยวเกด

ความเสอมโทรม

1.2) แผนพฒนาแหลงทองเทยว ความสำคญของแผนและโครงการท

พยายามพฒนาแหลงทองเทยวใหเปนทดงดดใจนกทองเทยวทง

ชาวไทยและชาวตางชาต ตองคำนงถงคณสมบตของแหลง

ทองเทยวในการพฒนา โดยมวตถประสงคเพอใหเกดการพฒนา

แหล งท องเท ยวท สามารถตอบสนองความต องการของ

นกทองเทยวไดและคำนงถงศกยภาพของแหลงทองเทยวทจะไม

กอใหเกดการแขงขนกน โดยมการพฒนาอยางเปนระบบ มการ

ประสานงานกนและสามารถรกษาสภาพแวดลอมของแหลง

ทองเทยวใหอยในสภาพดตอไป

1.3) แผนพฒนาโครงสรางพนฐาน ความสำคญของแผนและโครงการ

พฒนาโครงสรางพนฐานทเปนทรพยากรการทองเทยวประเภท

บรการทสำคญ โครงสรางพนฐานสวนใหญเปนบรการของรฐท

จดขนเพอการพฒนาทองถน ซงเปนประโยชนตอการทองเทยว

และอำนวยความสะดวกสำหรบนกทองเทยว โครงสรางพนฐาน

ท สำคญของแผนและโครงการ ไดแก โครงการพฒนาการ

คมนาคมขนสง โครงการพฒนาระบบประปา โครงการพฒนา

ระบบไฟฟา โครงการพฒนาส งแวดล อมและอ นๆ โดยม

วตถประสงคเพอแกไขปญหาความไมเพยงพอของการบรการและ

รองรบความตองการทจะมสงขนในอนาคต และเปนฐานขอมล

ประกอบการตดสนใจลงทนของภาคเอกชน

1.4) แผนพฒนาบรการการทองเท ยว ความสำคญของแผนและ

โครงการพฒนาการบรการการทองเทยวมความสำคญอยางยง

ตอการพฒนาการทองเทยวของแหลงทองเทยว เนองจากเปน

ปจจยท ชวยใหเกดความสะดวกสบายตอการทองเท ยว เปน



สงดงดดใจและสรางความประทบใจสำหรบนกทองเทยวได แผน

และโครงการพฒนาบรการการทองเทยว ไดแก แผนสรางกำลง

คนในอตสาหกรรมทองเทยว แผนยกระดบมาตรฐานการบรการ

เปนตน ในปจจบนแผนและโครงการพฒนาดานบรการกำลง

ขยายตวอยางสง ซงเปนการลงทนจากภาคเอกชนเปนสวนใหญ

โดยม ว ตถประสงค เพ อ ให เก ดการกระจายการบร การ

การทองเทยวตามพนทตางๆ ในการรองรบนกทองเทยวไดอยาง

กวางขวาง

1.5) แผนสงเสร มการตลาด ความสำคญของแผนและโครงการ

การตลาดเปนองคประกอบดานอปสงค (Demand) ของการ

ทองเทยว โดยมสาระทเกยวของกบการทองเทยว รปแบบการ

ทองเท ยวและความตองการดานตางๆ ของนกท องเท ยว

การพฒนาและสงเสรมการตลาดเปนสวนสำคญทใชวดการบรรล

เปาหมาย เพ อกอใหเกดความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของ

ทองถน โดยมวตถประสงคเพอใหพนทเปนทรจกอยางกวางขวาง

และดงดดนกทองเทยวเพมขน

2) บทบาทในการสงเสรมใหประชาชนทองถนมสวนรวมดานการวางแผน

พฒนาแหลงทองเทยว

3) บทบาทในการพฒนาสงอำนวยความสะดวกและความปลอดภยใน


4) ประสานงานกบหนวยงานอนทเกยวของทงภาครฐและเอกชนในการ

วางแผนพฒนาแหลงทองเทยว

5. ดานการบรหารจดการแหลงทองเทยว โดยองคกรปกครองสวนทองถน

ควรมบทบาทดานการบรหารจดการแหลงทองเทยวทดแลรบผดชอบ 4 ประการ คอ



1) การกำหนดวธการบรหารจดการแหลงทองเทยว

2) การบรหารงานบคคลดแลแหลงทองเทยว

3) การสงเสรมใหประชาชนทองถนมสวนรวมและไดรบประโยชน

จากการบรหารจดการแหลงทองเทยว และ

4) การจ ดหาและใช จ ายงบประมาณเพ อบร หารจ ดการแหลง

ทองเทยว 19

4.3 แนวทางการดำเนนงานดานการพฒนา การทองเทยวขององคกรปกครองสวนทองถน

ศกษา วเคราะห จดทำแผนปฏบตการดานการสงเสรมการทองเทยวและตดตามประเมนผล

พฒนาแหลงทองเทยวในพนท

พฒนากจกรรมการทองเทยว

พฒนาการบรการทางการทองเทยว

พฒนาการประกอบธรกจนำเทยวและมคคเทศก

วางแผนหาแหลงเงนทนในการจดทำงบประมาณในการพฒนา

ภาพ4-2:แนวทางการดำเนนงานดานการพฒนาการทองเทยว

ขององคกรปกครองสวนทองถน

19 กระทรวงการทองเทยวและกฬา, http://webhost.mots.go.th เขาถงเมอวนท 25 ธนวาคม

2551.



1. ศกษา วเคราะห จดทำแผนปฏบตการดานการสงเสรมการทองเทยวและ

ตดตามประเมนผล โดยใหมแผนงาน โครงการทสอดคลองกบแผนพฒนาขององคกร

ปกครองสวนทองถน

2. พฒนาแหลงทองเท ยวในพ นท ตามศกยภาพและบรบทของพ นท

โดยประสานงานกบหนวยงานทเกยวของและใหประชาชนในพนทเขามามสวนรวม

3. พฒนากจกรรมการทองเทยว เพอตอบสนองพฤตกรรมนกทองเทยวและ

ยดระยะเวลาการอยในพนทของนกทองเทยวซงเปนการเพมการใชจาย นนหมายถง

การเพ มข นของรายไดจากการทองเท ยว โดยจดกจกรรมท เหมาะสมกบแหลง

ทองเทยวและนกทองเทยวกลมเปาหมาย ซงองคกรปกครองสวนทองถนสามารถ

ประสานงานกบหนวยงานทเกยวของและใหประชาชนในพนทเขามามสวนรวม

4. พฒนาการบรการทางการทองเท ยว โดยประสานงานกบหนวยงาน

ทเกยวของเพอสรางเครอขายการบรการการทองเทยวและใหประชาชนในพนทเขามา

มสวนรวม

5. พฒนาการประกอบธรกจนำเทยวและมคคเทศก โดยการสรางเครอขาย

กบองคกรปกครองสวนทองถนทเกยวของใหประชาชนพนทเขามามสวนรวม

6. วางแผนหาแหลงเงนทนในการจดทำงบประมาณในการพฒนา โดย

กำหนดไวในแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนวาจะใชงบประมาณจาก

หนวยใด จะขอรบการสนบสนนจากรฐบาลหรอไม



4.4 ขนตอนการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน ขององคกรปกครองสวนทองถน

สำรวจ คนหาสถานทและขอมลเกยวกบทรพยากรการทองเทยว

รวมกนวางแผนพฒนาปรบปรงแหลงทองเทยว

จดใหมการดแล รกษาความปลอดภยในแหลงทองเทยว

การบรหารจดการแหลงทองเทยว ตรวจสอบสงทมอยวาตองบรณะหรอไม

การจดทำโฆษณาประชาสมพนธและการตลาดการทองเทยว

ภาพ4-3:ขนตอนการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนขององคกรปกครองสวนทองถน

1. สำรวจ คนหาสถานทและขอมลเกยวกบทรพยากรการทองเทยว โดยการ

หาแหลงทองเทยวใหมของชมชน รวบรวมขอมล เสนทาง ประวต และความสำคญ

ของสถานท เพอเปนขอมลในการประชาสมพนธ และหากแหลงเดมกำลงทรดโทรม

กซอมแซมใหคงเดม

2. รวมกนวางแผนพฒนาปรบปรงแหลงทองเทยว สรางจตสำนกรวมกน

จดทำแผนพฒนาและปรบปรงแหลงทองเทยวใหสอดคลองกบแผนพฒนาขององคกร

ปกครองสวนทองถน หรอผนวกแผนดงกลาวเขากบแผนพฒนาขององคกรปกครอง

สวนทองถน โดยใหแผนพฒนาในแตละสาขาของการพฒนามความเชอมโยงกน และ

สนบสนนการจดการการทองเทยว



3. จดใหมการดแลรกษาความปลอดภยในแหลงทองเท ยว วางระบบใน

การดแลรกษาความปลอดภยในชวต ทรพยสนและสขอนามยของทพก อาหารและ

เครองดม โดยการประสานงานกบหนวยงานในพนทและถอปฏบตตามกฎหมาย

ทเกยวของ

4. การบรหารจดการแหลงทองเทยว ตรวจสอบบรการสาธารณะทมอยวา

ตองสรางใหม ปรบปรง หรอเพ มบรการสาธารณะใหมในชมชน ท งระบบไฟฟา

ประปา โทรศพท การจดเกบหรอกำจดขยะ การจดเกบผลประโยชนในรปแบบตางๆ

เชน คาธรรมเนยมการเขาชม การจดทำของทระลกโดยชมชน การจดสงอำนวย

ความสะดวกแกนกทองเทยว เชน มคคเทศกนำเทยวในทองถน บรการทพกอาศยแก

นกทองเทยว รานจำหนายสนคา เปนตน

5. การจดทำโฆษณาประชาสมพนธและการตลาดการทองเทยว โดยเผยแพร

ขอมลแหลงทองเท ยวแกสาธารณชนผานสอตางๆ เชน โทรทศน วทย นตยสาร

หนงสอพมพ จดหมาย แผนพบ อนเตอรเนต เปนตน



�.� แนวทางการพฒนาองคกรปกครองสวนทองถน เพอสรางศกยภาพการพฒนาการทองเทยว สความยงยน

ภาพ4-4:แนวทางการพฒนาองคกรปกครองสวนทองถน

เพอสรางศกยภาพการพฒนาการทองเทยวสความยงยน

แนวทางการพฒนา

องคกรปกครองสวนทองถน

เพอสรางศกยภาพการพฒนา

การทองเทยวสความยงยนการปรบแนวคดจาก

Demand Based to

Supply Based

บทบาทของชมชนทองถน

ในการพฒนาทรพยากร

การทองเทยวเพอตอบสนอง

การทองเทยวอยางยงยน

การปรบมมมอง/

วสยทศน ภมปญญาทองถน

1. การปรบแนวคดจากเนน“ความตองการของนกทองเทยว(Demand-

Based)”เปนเนน “เสนอสงทม(Supply-Based)”

ภาพ4-5:แนวคดDemand-BasedtoSupply-Based

DemandBased

สรรหาทกอยางมาขาย

SupplyBased

ขายสงทม



ทผานมาในการพฒนาและจดการการทองเทยว เจาบานจะมงตอบสนองความ

ตองการของนกทองเทยวหรอผมาเยอน (Demand-Based) เปนหลก นกทองเทยว

ตองการอะไรกจะสรรหามาให จนบางคร งเกนความจำเปนและกลายเปนความ

ผดเพยน จงกอใหเกดผลกระทบทางลบในดานตางๆ ตามมามากมาย ดงนนจงควรปรบ

มมมองใหมโดยเปลยนจากการมงความตองการของนกทองเทยว (Demand-Based)

สการมงเสนอเฉพาะสงทม (Supply-Based) ไมแตงเตมสงทมจนสญเสยความเปน

อตลกษณ เชน ประเพณ ศลปวฒนธรรมและวถชวต มงใหนกทองเทยวไดเรยนร

วฒนธรรมทองถนอยางแทจรง โดยนกทองเทยวอาจรวมกจกรรมการหลอเทยน

พรรษาหรอการลอยกระทงกบชาวบาน ดงนนหากสามารถรกษาความเปนเอกลกษณ

ของทองถนไวไดกจะเปนแหลงทองเทยวทยงยน ในทางกลบกนหากมการปรบปรง

เปลยนแปลง สดทายกจะเสอมสลายไปในทสด

2. การปรบมมมอง/วสยทศนการพฒนาการทองเทยวขององคกรปกครอง

สวนทองถน

ใหความสำคญกบการเตบโตทางเศรษฐกจ

เนนเพมปรมาณนกทองเทยว

ดำเนนการโดยควบคมธรรมชาต

เนนความเจรญทางวตถ

สงแวดลอมธรรมชาตเปนทรพยากรทางเศรษฐกจ

ใชทรพยากรอยางสนเปลอง

ใชเทคโนโลยและวชาการสมยใหม

เนนการบรโภคนยม

คำนงถงสงแวดลอม

เนนนกทองเทยวคณภาพ

การอยรวมกบธรรมชาต

เนนความสขของสงคมและความยงยนของทรพยากร

สงแวดลอมธรรมชาตเปนสงมคณคาควรรกษาและอนรกษไว

ใชทรพยากรอยางคมคาและรคณคา

ใชภมปญญาพนบานและเทคโนโลยขนาดกลาง

สนองความตองการพนฐานของคนสวนใหญ

ภาพ4-6:การปรบมมมอง/วสยทศนการพฒนาการทองเทยว

ขององคกรปกครองสวนทองถน



การพฒนาการทองเทยวขององคกรปกครองสวนทองถนแตละแหงไมจำเปน

ตองเปนไปในรปแบบเดยวกน ทงนขนอยกบความพรอม ฐานทรพยากรการทองเทยว

และความตองการของคนในพนท เปนสำคญ ซ งหากทองถ นใดท คนในพนท ไม

ตองการหรอไมมความพรอมกไมจำเปนตองจดใหมการทองเทยว เพราะหากมการ

ทองเทยวเขาไปในทองถนดงกลาวอาจนำมาซงความลมสลายของทองถนซงเปน

ปญหาทอาจจะยากตอการแกไข

3. บทบาทของชมชนทองถนในการพฒนาทรพยากรการทองเทยวเพอตอบ

สนองการทองเทยวอยางยงยน การวางแผนเพมขดความสามารถในการอนรกษ

คณคาของทรพยากรในทองถนใหเปนทรพยากรการทองเทยว แนวทางการพฒนา

ทรพยากรการทองเทยวในทองถนเพอเปนแหลงทองเทยวทยงยน

4. ภมปญญาทองถน ความหมาย วธนำภมปญญาไปใชใหเกดประโยชน

องคประกอบของภมปญญา ลกษณะสำคญของภมปญญาทองถน ขอบขายหรอสาขา

ของภมปญญาทองถน องคความรภมปญญาทองถน การแบงกลมภมปญญาทองถน

การถายทอดความรของภมปญญาทองถน กลมเปาหมายของการถายทอดภมปญญา

ทองถ น แนวทางการดำเนนงานของหนวยงานทเก ยวของกบภมปญญาทองถ น

สำหรบดานการทองเทยวนน ควรพฒนาบนฐานจดแขงของทองถนและอตลกษณเพอ

ลดการเปลยนแปลงทตองตอบสนองความตองการของนกทองเทยว

การเสรมสรางศกยภาพการพฒนาการทองเท ยวส ความย งยน องคกร

ปกครองสวนทองถนมบทบาทสำคญเปนอยางยงเนองจากเปนองคกรภาครฐทใกลชด

ชมชนและแหลงทองเท ยวมากทสด ร จกและเขาใจพนท เปนอยางด จงสามารถ

กำหนดทศทางและแนวทางในการพฒนาการทองเทยวในพนทใหสอดคลองกบบรบท

ของพนทไดเปนอยางด ทงนการพฒนาการทองเทยวในทองถนสความยงยนไดนน

ตองอาศยเทคนคตางๆ ในการหนนเสรมซงจะกลาวถงในบทท 5 ตอไป

บทท


5 เทคนคเพอการหนนเสรม การพฒนาการทองเทยวของทองถน อยางยงยน

เทคนคสำคญทสงเสรมการพฒนาการทองเทยวของ

ทองถนอยางยงยน ไดแก เทคนคการมสวนรวม

ซงเปนความรวมมอในเชงพหภาค

โดยรวมกนวางแผน รวมกนปฏบตตามแผน

รวมกนใชประโยชน รวมกนตดตามและประเมนผล

และรวมกนบำรงรกษา



เทคนคสำคญทสงเสรมการพฒนาการทองเทยวของ

ทองถนอยางยงยน ไดแก เทคนคการมสวนรวม

ซงเปนความรวมมอในเชงพหภาค

โดยรวมกนวางแผน รวมกนปฏบตตามแผน

รวมกนใชประโยชน รวมกนตดตามและประเมนผล

และรวมกนบำรงรกษา

เทคนคเพอการหนนเสรม การพฒนาการทองเทยวของทองถน อยางยงยน

5.1 เทคนคการมสวนรวม

แนวคด “การมสวนรวม” เปนความตองการใหประชาชนในระดบรากแกว

ไดมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ทงการวางเปาหมาย การตดสนใจ การดำเนนกจกรรม

การรบผลประโยชนอยางเทาเทยมกนและการประเมนผล โดยประชาชนจะตองม

อสระและเตมใจในการมสวนรวม ซงเปนการกระตนใหประชาชนเปนผพฒนาหรอ

เปล ยนแปลงแทนการถกเปล ยนแปลง โดยรบร ทกข นตอนในการพฒนาหรอ

เปลยนแปลงและรสกเปนสวนหนงของกระบวนการ ซงจะนำไปสความสำเรจในการ

พฒนา อกทงเปนการฝกฝนและพฒนาคน ซงเปนจดเรมตนทสำคญของสงคมให

สามารถยนหยดไดดวยตนเองในทสด รฐบาลใหความสำคญตอแนวคดการมสวน

ร วมโดยเฉพาะการมส วนร วมของประชาชน ด งปรากฏในร ฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 หลายมาตรา แตมมาตราทเดนชดทสดคอ มาตรา 87

รฐตองดำเนนการตามแนวนโยบายดานการมสวนรวมของประชาชน ดงตอไปน



(1) สงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการกำหนดนโยบายและวางแผนพฒนา

เศรษฐกจและสงคมทงในระดบชาตและระดบทองถน

(2) สงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในการตดสนใจทาง

การเมอง การวางแผนพฒนาทางเศรษฐกจและสงคม รวมทงการจดทำ

บรการสาธารณะ

(3) สงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในการตรวจสอบการใช

อำนาจรฐทกระดบ ในรปแบบองคกรทางวชาชพหรอตามสาขาอาชพ

ทหลากหลายหรอรปแบบอน

(4) สงเสรมใหประชาชนมความเขมแขงในทางการเมอง และจดใหมกฎหมาย

จดต งกองทนพฒนาการเมองภาคพลเมองเพ อชวยเหลอการดำเนน

กจกรรมสาธารณะของชมชน รวมทงสนบสนนการดำเนนการของกลม

ประชาชนทรวมตวกนในลกษณะเครอขายทกรปแบบใหสามารถแสดง

ความคดเหนและเสนอความตองการของชมชนในพนท

(5) สงเสรมและใหการศกษาแกประชาชนเกยวกบการพฒนาการเมองและ

การปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

รวมทงสงเสรมใหประชาชนไดใชสทธเลอกตงโดยสจรตและเทยงธรรม

การมสวนรวมของประชาชนตามมาตรานตองคำนงถงสดสวนของหญง

และชายทใกลเคยงกน 20

ในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 กำหนดให “คนเปน

ศนยกลางการพฒนา” ตอเน องจากฉบบท 8 และ 9 และใหความสำคญตอการ

รวมพลงสงคมจากทกภาคสวนใหมสวนรวมดำเนนการในทกข นตอนของแผนฯ

พรอมทงสรางเครอขายการขบเคลอนยทธศาสตรการพฒนาสการปฏบต รวมทงการ

ตดตามตรวจสอบผลการดำเนนงานตามแผนอยางตอเนองและระบชดเจนถงการ

20 รฐสภาไทย, http://library2.parliament.go.th เขาถงเมอวนท 23 ธนวาคม 2551.



กระจายอำนาจใหองคกรปกครองสวนทองถนสามารถรบผดชอบจดบรการสาธารณะ

ตอบสนองความตองการของประชาชนในพนทและสรางความเจรญทางเศรษฐกจ

สงคมแกทองถนชมชน อกทงใหเสรมสรางขดความสามารถและองคความรของ

องคกรปกครองสวนทองถน ในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ใหเปนภาคหลกในการอนรกษฟนฟและจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

รวมกบชมชนและภาคทเกยวของ เชน การจดการปาและพนทอนรกษ การจดการ

ลมนำ การจดการและฟนฟปาชายเลน การจดการการทองเทยวเชงอนรกษในทองถน

เปนตน โดยมการใชและแบงปนผลประโยชนรวมกนอยางยตธรรม 21

หลกของการมสวนรวมความเชอมโยงอยางใกลชดกบ “การตดสนใจ” นนคอ

การมสวนรวม จะนำไปสการตดสนใจอยางมคณคาและอยางชอบธรรมและตอง

เปนการมสวนรวมอยางแทจรง (meaningful participations) ไมวางระบบไวใหด

เหมอนวาไดจดกระบวนการใหมสวนรวมแลวเทานน ถาการตดสนใจทเกดจากการ

มสวนรวมมความสมเหตสมผลและชอบธรรมกตองนำไปปฏบต แตถาผมอำนาจ

เหนวาการตดสนใจนนไมเหมาะสม ขดกบการตดสนใจของสวนรวม กจะตองอธบาย

ไดโดยมมาตรฐานแหงความชอบธรรมทจะเลอกตดสนใจเชนนน โดยทสงคมสวน

ใหญยอมรบได กระบวนการมสวนรวมเปนกระบวนการทจะกระจายอำนาจจาก

ผมอำนาจทแตเดมมกจะใชอำนาจเหนอ (Power Over หรอ Power Against) ตาม

ทฤษฎผ มอำนาจจะชอบท จะใชอำนาจเหนอ หากผ มอำนาจย งใชอทธพลเหนอ

ไปเร อยๆ อำนาจน นๆ กจะใชไมได จงหนมาใชอำนาจรวม (Power With) หา

ทางออกทดกวาแทนการสงอยางเดยว

การทำงานแบบมสวนรวมทงในระดบครอบครว ระดบโรงเรยน ระดบชมชน

ระดบองคกรหรอระดบประเทศนนวามความสำคญยงในปจจบน เพราะจะชวยใหผม

สวนรวมเกดความรสกความเปนเจาของ (Ownership) และจะทำใหผมสวนรวมหรอ

21 สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต,

http://www. nesdb.go.th เขาถงเมอวนท 28 ธนวาคม 2551.



ผ มสวนไดสวนเสยน น ยนยอมปฏบตตาม (Compliance) และตกลงยอมรบ

(Commitment) ไดอยางสมครใจ เตมใจ และสบายใจ 22

การมสวนรวมในการจดการการทองเทยวของทองถนจะประสบความสำเรจได

ทกภาคตองรวมมอ โดยจดประกายใหทองถนเปนผเรมตน สวนภาคอนๆ ใหการ

สนบสนนท งดานองคความร งบประมาณและความชวยเหลออ นๆ ตามความ

เหมาะสมเพอสงเสรมการทองเทยวในแตละทองถน

การมสวนรวมของประชาชนในดานการทองเทยวทจะกอใหเกดความยงยนใน

การพฒนาได จะตองครบองคประกอบ 5 ประการ คอ

22 ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน,

http://med.md. kku.ac.th เขาถงเมอวนท 28 ธนวาคม 2551.



1.รวมกนวางแผน

* รวมคดรวมวางแผนจดการเตรยมความพรอมและสงอำนวยความสะดวกในชมชน

* รวมประชม เสนอแนะและใหความเหนตอแผนพฒนาการทองเทยว

* หากทองถนใดทยงไมมการทองเทยวแตตองการใหเกดขน กตองรวมกนคดวาชมชนของตน

มจดเดนอะไรทแตกตางจากชมชนอน มทรพยากรอะไรทดงดดนกทองเทยวไดบาง

* รวมบรหารจดการและแบงหนาทความรบผดชอบ

* รวมกำหนดกฎระเบยบตางๆ ของราคาของสนคาและบรการอยางไดมาตรฐาน

* รวมจดการสงแวดลอมเพอปองกนความเสอมโทรมของแหลงทองเทยว

2.รวมกนปฏบตตามแผน

ประชาชนในทองถนตองรวมกนปฏบตหนาททวางไวตามแผนเพอใหบรรลเปาหมายของ

แผนทวางไว

3.รวมกนใชประโยชน

ประชาชนในทองถ นมสทธ ใชประโยชนจากทรพยากรทองเท ยวในทองถ น ดวยความ

ตระหนกและหวงแหน จงตองแบงปนผลประโยชนอยางยตธรรมและทวถง เพอสรางความ

รสกเปนเจาของ อนจะกระตนใหกจกรรมการทองเทยวในทองถนดำเนนตอไปไดอยางยงยน

4.รวมตดตามและประเมนผล

การตดตามและประเมนผลเปนการตรวจสอบและควบคมใหการดำเนนงานบรรลเปาหมายท

วางไว ทงนหากพบปญหาหรออปสรรคกสามารถแกไขไดทนทวงท ซงขนตอนนอาจพบ

บทเรยนหรอวธการใหมๆ ทเปนแนวทางในการดำเนนงานตอไปได

5.รวมบำรงรกษา

เมอมการใชประโยชนจากทรพยากรการทองเทยวแลว จะตองรวมกนบำรงรกษา เพอให

คงอยในสภาพสมบรณ สามารถรองรบนกทองเทยว และเปนสงดงดดใจนกทองเทยวไดตอไป

ภาพ5-1:องคประกอบการมสวนรวมของประชาชนในดานการทองเทยว



การมสวนรวมของประชาชนในทองถน

เปนเทคนคสำคญในกระบวนการพฒนาการ

ทองเทยวอยางยงยน โดยสรางการยอมรบและ

ยดม นในหลกการมสวนรวม ซ งหนวยงาน

ทเก ยวของโดยเฉพาะในระดบทองถนซงอย

ใกลชดประชาชนทสด ตองรวมกนสรางกลไก

ในการดำเนนการดงกลาว โดยยดมนในหลก

การม ส วนร วมท สร างความเช อม นต อ

กระบวนการเรยนร มการทำงานรวมกนโดยใช

สตปญญา ความอดทน เพอกอใหเกดการม

สวนรวมอยางแทจรง ตามวถทางประชาธปไตย

แมบางครงตองใชเวลาทำความเขาใจรวมกน

โดยอาศยข นตอนในการดำเนนงานท ใหความสำคญกบกระบวนการเรยนร ของ

ประชาชนอยางเปนขนตอนและตอเนอง ทงการศกษา วเคราะห การประมวลความ

ตองการปญหารวมกน การตรวจสอบขอมล การรวมตดสนใจ การรวมวางแผนและ

ปฏบตงาน และการรวมกนตรวจสอบการทำงานโดยชมชน ซงเปนการกระตนใหพง

ตนเองไดในระยะยาว ทงตองปรบบทบาทของผเกยวของ ปรบระบบบรหารงานท

เอออำนวยเพอสนบสนนการพฒนาการทองเทยวในทองถน โดยเฉพาะการวางแผน

การทำงาน การตดตามงานและการประเมนผลกจกรรม และผลการปฏบตงาน

นอกจากนนยงตองปรบเปลยนระบบ ระเบยบ กฎเกณฑ เพอใหเกดความยดหยนใน

การทำงานอกดวยและตองใหความสำคญในการทำงานรวมกบหนวยงานอนทงภาครฐ

เอกชนและประชาชน ในลกษณะของการเปนพนธมตรภาคใหมากขน

เทคนคการมสวนรวมจงเปนปจจยสำคญในการพฒนาการทองเทยวอยาง

ย งยน เน องจากความย งยนจะเกดข นไดดวยความมสวนรวมของทกภาคสวน

โดยเฉพาะภาคประชาชน ซ งหนวยงานท เก ยวของโดยเฉพาะองคกรปกครอง

สวนทองถนตองอาศยเทคนคตางๆ เพอสรางกระบวนการดงกลาวใหเกดขนเพอเปน

ฐานในการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน



5.2 เทคนคการสรางเครอขายเพอขบเคลอน การพฒนาการทองเทยว

เครอขาย (Network) เปนการเชอมโยงกลมคนหรอกลมองคกรทสมครใจ

ในการดำเนนกจกรรมรวมกน และมเปาหมายเดยวกน โดยมการสอสารระหวางกน

อยางตอเน องและจดระเบยบโครงสรางอยางชดเจน ซ งถอเปนการพฒนาความ

สมพนธระหวางกน โดยเครอขายมประโยชน ดงน

1. ชวยใหมการแลกเปล ยนขอมลขาวสาร ทกษะ ความร ประสบการณ

เครองมอและสอ ผานการประชม การทดลองปฏบตการ การประชาสมพนธและ

การใหความรวมมอกนในการดำเนนโครงการ การแบงปนทกษะและประสบการณให

แกกน เปนการเสรมความสมบรณใหกบสมาชกเครอขายทงมวล ไมวาจะเปนบคคล

หรอองคกร

2. การแลกเปลยนขอมลขาวสารและการประสานงานในเครอขาย ชวยลด

การทำงานและการใชทรพยากรซำซอน ทำใหการพฒนาสามารถดำเนนไปไดกาวหนา

รวดเรวและสงผลตอสงคมในวงกวางยงขน

3. สามารถเชอมโยงคนทอยในระดบตางกน มวธการทำงาน การจดองคกร

และมภมหลงตางกน เขาดวยกนอยางมประสทธภาพ ซงสงผลใหเกดความเขาใจกน

มากขน นำไปสการทำงานรวมกน เพอประโยชนของทกฝาย

4. สามารถทำใหคนและองคกรทไมมความสมพนธกนไดทราบวายงมบคคล

หรอหนวยงานอนอกมากทสนใจทำงานในเรองเดยวกน และเผชญปญหาเหมอนกน

5. สามารถทำใหความตองการของประชาชนไดรบการสนองตอบจากรฐ

6. ชวยชใหเหนปญหาและประเดนการพฒนาทซบซอน

7. ชวยเชอมหนวยงานวชาการและแหลงทนกบผทตองการความชวยเหลอ



8. ทำใหคนและองคกรไดรบความชวยเหลอ ไดรบกำลงใจ การจงใจ และ

การยอมรบ ซงมความสำคญตอหนวยงาน/องคกร ทอยนอกระบบราชการ

5.2.1 เครอขาย 4 ภาคสวนในสงคมไทย

ภาพ5-2:เครอขาย4ภาคสวนในสงคมไทย

1. เครอขายภาคประชาชน เปนการรวมตวของภาคประชาชนในพนทตางๆ

โดยเฉพาะในชมชนชนบท เปนการรวมตวของปจเจกบคคล กลมคนและเครอขาย

โดยอาศยวฒนธรรมชมชน กระบวนการทำงานรวมกบภาคอนๆ และระบบเทคโนโลย

เปนเครองหนนเสรมใหเกดการรวมตว โดยเครอขายภาคประชาชนเกดขนทงจากการ

เหนความจำเปนในการรวมพลงเพอแกไขปญหา เกดจากการเรยนรและการถายทอด

ประสบการณรวมกน โดยเปนกระบวนการทเปนไปตามธรรมชาตและเกดขนจากการ

สงเสรม โดยหนวยงานภาครฐหรอหนวยงานอนๆ ทตองการใหองคกร ชมชน และ

สงคมมความเขมแขง มศกยภาพในการทจะพฒนาตนเองตามวตถประสงคและ

เปาหมายของภาครฐหรอหนวยงานทกำหนดไว

55

5.2.1 4

5-2 : 4

1.

2 1) 2)

เครอขายองคกร

พฒนาเอกชน เครอขาย

ภาคประชาชน

เครอขาย

ภาครฐ

เครอขาย

ภาคธรกจเอกชน



กระบวนการทำงานของเครอขายภาคประชาชนจำแนกเปน 2 ระดบใหญๆ

คอ 1) การเพมความเขมแขงใหกบชมชนในการปรบเปลยนเรยนรและการจดการ

ตวเองของชมชน และ 2) เปนการสรางโอกาส สรางศกยภาพของเครอขายและขยาย

กลมองคกรชมชนไปยงเครอขายอนๆ จนถงระดบจงหวดและระดบประเทศหรอ

ระหวางประเทศ การรวมตวของภาคประชาชนเหลานเปนพลงทชวยเสรมสรางใหเกด

การพงพาตนเองและการพฒนาสงคม โดยมเปาหมายหลก คอ การเรยนร การ

สบทอดภมปญญาและการปรบตวของชมชน รวมทงการมสวนรวมในการพฒนา

ชมชนทองถนและการพฒนาประเทศ โดยเครอขายภาคประชาชนจะมการกำหนด

ความเปนเครอขายผานกจกรรม ฐานอาชพและกระบวนการเช อมโยงดวยความ

ตอเนองบนพนฐานของการพงพาตนเองและวฒนธรรมชมชน กระบวนการทำงาน

สวนใหญจงเสรมสรางความเขมแขงใหกบชมชน การจดการทรพยากรในชมชนและ

การทำงานรวมกบภาครฐ ซงเปนรากฐานใหเกดแนวรวมในระดบทสงขนไป

2. เครอขายภาครฐ เปนพลงขบเคลอนสงคมใหดำเนนไปอยางเปนระบบ

ดวยนโยบายของภาครฐแตละชวงเวลา แตดวยระบบทมมาอยางยาวนานนน ไดสราง

ความสมพนธเชงอำนาจและการรวมศนยท ยากแกการนำไปสการปฏบตไดอยาง

เหมาะสม เพราะเปนการวางรากฐาน/การวางแผนทมาจากสวนบนหรอผทมอำนาจ

การสรางอำนาจนยมของภาครฐดงกลาว ไดกลายเปนการสะสมปญหาเชงโครงสราง

ใหเกดขนอกตอกระบวนการพฒนาในสงคมไทยในชวงทผานมา แตอยางไรกตาม

ตอมาภาครฐไดปรบตว/ปฏรปกระบวนการทำงาน โดยการสนบสนนกระบวนการ

ทำงานแบบมสวนรวมมากขน เชน การสงเสรมใหภาคประชาชนมการรวมกลมเปน

เคร อข ายและมการปร กษาหาร อก นมากข น โดยผานช องทางกฎหมายและ

กระบวนการทำงาน โดยกระบวนการสงเสรมการมสวนรวมของภาคประชาชนในการ

พฒนาภาครฐน น จะมการดำเนนการในลกษณะของงานดานการพฒนาชมชนท

ภาครฐเปนผ ใหแนวคด กระบวนการทำงานมากกวาการสงเสรมการเรยนร ของ

ภาคประชาชน และการสงเสรมความเปนเครอขายของภาครฐนน มกจะเปนการจดตง

มากกวาเนนกระบวนการเรยนรรวมกนของภาคประชาชน



กลม องคกร เครอขาย ทเกดขนจากการจดตงภาครฐสวนใหญมงเนน

กระบวนการพฒนาและการเขาไปสงเสรมการทำงานในระดบชมชน อำเภอ และ

จงหวด โดยเปนการเชอมประสานการทำงานระหวางภาครฐกบภาคประชาชนทม

ลกษณะทงทเปนแนวดง คอ จากบนลงลาง และแนวนอน คอ การทำงานรวมกนใน

ระดบพนท เปนผใหมากกวาผรบ ขาดการวางแผนรวมกนระหวางชาวบานและรฐ

ดงนน กลม องคกร เครอขายของรฐหรอโครงการตางๆ ทภาครฐสนบสนนเหลาน

เมอโครงการตามภารกจนนๆ สนสดลง ความสมพนธและความตอเนอง รวมทงการ

เรยนรกสนสดลงดวยเชนกน จงไมกอใหเกดกระบวนการพฒนาเปนเครอขายทยงยน

3. เครอขายภาคธรกจเอกชนการประสานผลประโยชนเพ อลดตนทน

การผลตและเพ มผลตอบแทน เปนส งท ภาคธรกจเอกชนไดดำเนนการอยเสมอ

ภายใตความรวมมอในฐานะความเปนหนสวนตอกน โดยความเปนหนสวนนนเปนทง

ในรปแบบของความรวมมอในการผลต การคาขาย การประสานผลประโยชน และ

การรวมพลงเพอพฒนาสงคม โดยเครอขายในภาคธรกจสวนใหญจะเปนการรวมตว

ของผทำงานในธรกจประเภทเดยวกน ซงจะเหนไดจากการทกลมองคกรในภาคธรกจ

ตางๆ มารวมตวกนเปนเครอขายภาคธรกจ เชน สภาหอการคา สภาอตสาหกรรมและ

เครอขายองคกรธรกจเอกชนอนๆ ทภาครฐสงเสรม เชน สมาคมผสงออก สมาคม

ผประกอบการคา เปนตน โดยเครอขายภาคธรกจเหลานตงอยบนพนฐานของการ

ประสานผลประโยชน และสนบสนนเพอใหเกดการพฒนาศกยภาพของการดำเนน

การทางธรกจ และการคนกำไรใหกบสงคม

กระบวนการเกดเครอขายภาคธรกจเอกชนดงกลาว เปนการแสดงใหเหน

ถงความสามคคทจะประสานและรวมกนรกษาผลประโยชนในทางธรกจ และนำไปส

การพฒนาสงคมในดานอ นๆ โดยในชวงท ผานมาวงการธรกจถกมองวาฉกฉวย

ผลประโยชนจากภาคประชาชน และใชทรพยากรอยางส นเปลอง มการผกขาด

ทางการคา ฯลฯ ซ งจากการมองดงกลาวและกอปรกบการเกดวกฤตการณทาง

เศรษฐกจทำใหภาคธรกจเอกชนมการปรบตวเปนธรกจเพอสงคม และมแนวโนมใน

การทำธรกจทสามารถรบใชและคนประโยชนใหกบสงคมมากขน โดยเฉพาะบรษท



ขนาดใหญ ดงนนเครอขายในภาคธรกจจงมการพฒนากระบวนการทำงานรวมกบ

ภาครฐและภาคประชาชนในลกษณะของการเขารวมเปนเครอขาย

4. เครอขายองคกรพฒนาเอกชน(NGOs) เปนอกภาคสวนหนงทมความ

สำคญตอการพฒนาสงคม โดยมพฒนาการมาจากการชวยเหลอดานมนษยธรรมของ

องคกรระหวางประเทศ ทเขามาสนบสนนการทำงานและการเรยนรของภาคประชาชน

หลงจากนนจงมการสนบสนนใหองคกรและภาคประชาชนใหดำเนนการจดการใน

ประเดนปญหาทเกดขนในสงคม โดยมเปาหมายเพอรวมคลคลายปญหาในสงคม

เปนภาคสวนทมแนวทางในการทำงานทหลากหลายและมความพยายามทจะแสวงหา

และเสนอทางเลอกในการพฒนาประเทศ เพอสงเสรมใหประชาชนมศกยภาพในการ

พฒนาและมความสามารถในการพงตนเอง โดยมบทบาททสำคญ คอ การนำเสนอ

และผลกดนการแกไขปญหาของผดอยโอกาสในสงคมใหปรากฏขน ลกษณะงานของ

องคกรพฒนาเอกชนจะเนนการเสรมสรางกระบวนการพฒนา การสรางจตสำนก

การรวมกลมและการเผยแพรใหเกดกระบวนการมสวนรวมของภาคประชาชน โดยม

ขบวนการเคลอนไหวทางสงคมอยางตอเนองตามภารกจทเกดขนในแตละชวงเวลา

เครอขายขององคกรพฒนาเอกชนเปนพลงขบเคลอนใหภาคประชาชน

ไดมความต นตวและปรบตวในการพฒนาตนเอง ดวยความพรอมท งทางดาน

บคลากร ระบบการสอสาร และการทำงานในสงทตนเองถนด รวมทงการสนบสนนใน

ดานวชาการของสถาบนการศกษา จงทำใหเครอขายองคกรพฒนาเอกชนสรางพนท

ทางสงคมใหกบตนเองและใหภาคประชาชนไดมมมองและทางเลอกในการพฒนา

ซงเปนนมตหมายหนงของการพฒนาทมความหลากหลายในสงคมปจจบน

กระบวนการดำเนนการของเครอขายทง 4 ภาคสวนดงกลาว เปนสงท

ยนยนวาการใชพลงเครอขายจะชวยใหเกดการขบเคลอนทางสงคมและการแกไข

ปญหาได โดยองคกรเครอขายเหลานน จะตองสรางสรรคสงทดงามใหกบตนเอง

สรางแนวรวมในการพฒนาบนความตองการพนฐานของสงคมและเสรมสรางระบบ

การจดการทมประสทธภาพ โดยมทศทางหรอเปาหมายรวมของประชาชนสวนใหญ

ในสงคม และทสำคญคอควรมความรวมมอกนอยางตอเนอง จะขาดหรอมอบหมาย



ใหภาคใดภาคหนงมได ทงนเพราะความเปนเครอขายคอกระบวนการทเชอมโยงและ

การกระทำภารกจรวมกน

ดงนน กระบวนการพฒนาในรปแบบของเครอขายจงเปนกลยทธทสำคญ

ประการหนงของการพฒนาองคกร และการพฒนาสงคม ความเปนเครอขายอยท

ความไววางใจ ความสามคค และการมปฏสมพนธตอกน เครอขายจะประสบผล

สำเรจมได ถาขาดการทำภารกจและการประสานผลประโยชนรวมกน เพราะฉะนน

เครอขายตางๆ จงควรมการรกษาสมพนธภาพและการรกษาผลประโยชนรวมกน

อยางตอเนองบนพนฐานของความเทาเทยม 23

5.2.2 แนวทางการสรางเครอขายเพอขบเคลอนการพฒนาการ

ทองเทยวความยงยน

แนวทางการสรางเครอขายเพอพฒนาการทองเทยวตองทำใหสมาชกเกด

การตดตอ การแลกเปลยนขอมลขาวสารและการรวมมอกนดวยความสมครใจ

สนบสนนและอำนวยความสะดวกใหสมาชกในเครอขายมปฏสมพนธทดและมความ

เปนอสระตอกน ทงนการสรางเครอขายตองใชระบบการสอสารแบบสองทางเพอ

แลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางกน ซงเปนการเชอมโยงกลมคนหรอกลมองคกรท

สมครใจในการดำเนนกจกรรมการพฒนาการทองเทยวรวมกนทงภาครฐ เอกชน

ประชาชนและองคกรพฒนาเอกชน การสรางเครอขายเพอพฒนาการทองเทยวตองม

วตถประสงคทชดเจนในการกำหนดทศทางของเครอขายอนนำไปสการพฒนาการ

ทองเทยวอยางยงยน ซงสมาชกตองรวมกนกำหนดกจกรรมหลกและประเภทของ

บคคลหรอองคกรทจะเปนสมาชกเพอเสรมสรางความเขมแขงแกเครอขาย ทงน

กจกรรมทชดเจนจะเปนพลงขบเคลอนเครอขายใหดำรงอยตอไป อกทงตองมกลม

แกนนำทพรอมทำหนาทเปนตวแทนของสมาชกเครอขาย มการแจงขาวสารใหสมาชก

23 สภาทปรกษาเศรษฐศาสตรและสงคมแหงชาต, http://www.nesac.go.th เขาถงเมอวนท

20 ธนวาคม 2551.



ทราบอยางสมำเสมอ และพบปะกบสมาชกเพอตดตามความเคลอนไหวทเปนปจจบน

ของสมาชก อกท งตองตดตามและประเมนผลอยางตอเน องเพ อประเมนความ

กาวหนาและความสำเรจของเครอขายเปนระยะๆ ซงเครอขายดานการพฒนาการ

ทองเทยวสวนใหญจะมผมสวนไดสวนเสยรวมอยดวย ดงนนการดำเนนการของ

เครอขายจะตองคำนงถงผลประโยชนของสวนรวมเปนหลก อยางไรกตาม การสราง

เครอขายตองอาศยความรวมมอของหลายภาคสวนเพอเปนกลไกในการดำเนนการ

พฒนาการทองเทยวใหยงยนตอไป

5.3 เทคนคการสอสารเพอกระตนเครอขาย การทองเทยว

การสอสาร (Communication) เปนการถายทอดสารระหวางผสงสารและ

ผรบสาร โดยมองคประกอบการสอสารทสำคญ ไดแก ผสงสาร สาร ชองทางการ

สงสาร ผรบสารและปฏกรยาหรอการเปลยนแปลงพฤตกรรมหลงสง-รบสาร

ภาพ5-3:กระบวนการสอสาร

58

5.2.2

5.3

(Communication)

-

5-4 :

. .

.............................

...



การส อสารในชมชนเปนการส อสารแบบสองทางท มทศทางการไหลของ

ขาวสารมาจากทกทศทาง ท งจากภายนอกเขาหาชมชน การสงสารจากชมชนส

ภายนอกหรอเปนการกระต นเพ อใหเกดการส อสารภายในชมชน ท งน เพ อชวย

ยกระดบความตระหนกเกยวกบความตองการและการแสดงออกซงความเปนตวของ

ตนเอง โดยมเปาหมายการสอสารทสอดคลองกบทศทางการไหลของขาวสาร เพอเปน

ชองทางในการแสดงออกซ งตวตนของชมชน ซ งรวมความต งแตการแสดงออก

ภมปญญาของชมชน นอกจากน ยงเปนเวทในการพฒนาศกยภาพทางความคด

สรางสรรคของบคคลในชมชนอยางเตมท โดยการสอสารดงกลาวเกดขนเพอตอบ

สนองความตองการของชมชนเปนหลก ซงการสอสารเพอชมชนเปนการแสดงออกทง

บคคลและกลมเพอใหเกดเอกลกษณเฉพาะชมชน โดยใหขอมลขาวสาร อนเปน

พนฐานของการสอสาร ควบคมการปฏบตการ เพอนำไปสการปรบปรงหรอแกไข

ปญหาทเกดขนในชมชน และหนาททางสงคมในการเขาไปมสวนรวมในการสอสาร

เพอสรางความรสกเปนหนงเดยว

การสอสารเปนเคร องมอในการถายทอดองคความร และขาวสารตางๆ ส

ผเกยวของ โดยประชาชนในทองถนซงถอเปนเจาบานตองมสวนรวมในกระบวนการ

สอสารดานการทองเทยวโดยรวมผลตสอตางๆ หรอหาแนวทางการสอสารไปยง

นกทองเทยว ประชาชนทวไปในทองถนและผเกยวของ โดยภาครฐและภาคเอกชน

ควรเปนผสงเสรมและสนบสนนใหเกดกระบวนดงกลาว ซ งการสอสารดงกลาว

เปนการประชาสมพนธเชญชวนนกทองเทยวใหเดนทางมาเยอนแหลงทองเทยวใน

ทองถนของตน อกทงเปนการกระตนใหประชาชนในทองถนเกดความร ความเขาใจ

ในปญหาการทองเทยวของทองถนและรวมแสวงหาแนวทางในการแกไขปญหาหรอ

สงเสรมการทองเทยวของทองถน และเกดจตสำนกและความตระหนกในความเปน

เจาของจงตองรวมกนดแลรกษาทรพยากรการทองเทยวในทองถนใหคงอยและเหน

คณคาของการทองเทยว อกทงเปดโอกาสใหนกทองเทยวสะทอนปญหาหรอความ

ตองการเพอปรบปรงการทองเทยวใหดยงขน



กลาวโดยสรปเทคนคสำคญทสงเสรมการพฒนาการทองเทยวของทองถน

อยางย งยน ไดแก เทคนคการมสวนรวมซ งเปนความรวมมอในเชงพหภาค

โดยรวมกนวางแผน รวมกนปฏบตตามแผน รวมกนใชประโยชน รวมกนตดตามและ

ประเมนผลและรวมกนบำรงรกษา เทคนคการสรางเครอขายซ งเปนเครอขาย

ภาคประชาชน ภาครฐ ภาคธรกจเอกชนและองคกรพฒนาเอกชน ตลอดจนเทคนค

การสอสารเพอกระตนและขบเคลอนการพฒนาการทองเทยวของทองถนอยางยงยน

บทท


6 กระบวนการ การพฒนาการทองเทยวของแตละชมชน :

บทเรยนจากชมชน

บทเรยนจากการพฒนาการทองเทยวในประเทศไทย

ทเนนตอบสนองอปทาน (Demand)

โดยคำนงถงอปสงค (Supply) นอย

ไดกอใหเกดผลกระทบเชงลบอยางใหญหลวง

ดงนนทศทางการพฒนาการทองเทยวไทยในอนาคต

จงหนมาเนนท “การดแลฐานทรพยากร”



บทเรยนจากการพฒนาการทองเทยวในประเทศไทย

ทเนนตอบสนองอปทาน (Demand)

โดยคำนงถงอปสงค (Supply) นอย

ไดกอใหเกดผลกระทบเชงลบอยางใหญหลวง

ดงนนทศทางการพฒนาการทองเทยวไทยในอนาคต

จงหนมาเนนท “การดแลฐานทรพยากร”

กระบวนการการพฒนาการทองเทยว ของแตละชมชน : บทเรยนจากชมชน

6.1 บานพเขม จงหวดเพชรบร (องคการบรหารสวนตำบลแกงกระจาน)

6.1.1 ขอมลทวไป

ลกษณะเดนของชมชนบานพเขม ตงอยบรเวณเขอนแกงกระจาน ซงอดม

สมบรณไปดวยปาไมและทรพยากรในแหลงนำ ชาวบานไดรวมกนดำเนนการอนรกษ

สงแวดลอมและธรรมชาต ควบคไปกบการสงเสรมการทองเทยว โดยเปดโอกาสให

สมาชกในชมชนมสวนรวมในการจดสรรทรพยากรทองเท ยวอยางชาญฉลาด

กอกำเนดเปนหมบานทองเทยวเชงอนรกษ 24

24 การทองเทยวแหงประเทศไทย,ชมชนดเดนทางดานการทองเทยว(มปพ. : 2550), 40.



6.1.2 ขอมลแหลงทองเทยว

เดนปาศกษาธรรมชาตและสมนไพร ดนก ในผนปาแกงกระจาน ชมสวน

เกษตร ชมวถชวตของชาวกะเหรยง เรยนรวถชวตชมชนทองถน ลองแพในเขอน

แกงกระจาน ทดลองใชชวตแบบชาวประมงพนบานและพกแบบโฮมสเตย ฯลฯ

6.1.3 บทบาทของแตละภาคในการพฒนาการทองเทยว

องคการบรการสวนตำบลแกงกระจานมบทบาทในการพฒนาและสงเสรม

อาชพใหแกประชาชน พฒนาและปรบปรงการทองเท ยว สงเสรมและสนบสนน

เศรษฐกจชมชนและสนคาหนงตำบลหนงผลตภณฑ พฒนาโครงสรางพนฐานและ

สงอำนวยความสะดวกทางการทองเทยว ตลอดจนการประชาสมพนธการทองเทยว

องคการบรหารสวนจงหวดเพชรบรมบทบาทในการสนบสนนการพฒนา

ชมชน ใหความรแกชมชนและสนบสนนการประกอบอาชพ

การทองเท ยวแหงประเทศไทยสงเสรมการประชาสมพนธและการ

โฆษณา จดทำเอกสาร/คมอเผยแพรแหลงทองเทยว

ชาวบานรวมตวกนจดตงโครงการทองเทยวเชงอนรกษบานพเขมเพอ

1) เพมรายไดนอกเหนอจากการเกษตรและประมง

2) กระจายรายไดใหกบชาวบานทขาดโอกาสในดานการบรการการ

ทองเทยว ซงสวนใหญจะเปนกลมทไมมเรอใหญและเรอเลก และ

เปนกลมทอยลกเขาไปและมความรเรองสมนไพรหรอพรานปาเกา

ทเลกทำแลว และ

3) สรางกระบวนการเรยนรเพออนรกษทรพยากรทองถนและการม

สวนรวมของภาครฐสวนทองถน



6.1.4 กระบวนการพฒนาแหลงทองเทยว

เป นการดำเน นงานร วมก นระหว างหน วยงานต างๆ ของภาคร ฐ

ภาคเอกชน โดยใหชมชนและประชาชนในทองถนมสวนรวมอนรกษระบบนเวศของ

ผนปาแกงกระจานพรอมทงปฏบตตามแผนการจดการอทยานแหงชาตแบบบรณาการ

โดยตวแทนชมชนบานพเขมไดไปศกษาดงานดานการจดการการทองเทยวเชงอนรกษ

ของหม บ านลาห อมยอม จงหวดตาก โดยการสนบสนนจากโครงการหม บ าน

ปโตรเลยมแหงประเทศไทย พฒนาพนทแกงกระจาน รวมกนประชมวเคราะหความ

เปนไปไดในการจดการการทองเทยวเชงอนรกษในหมบานและจดตงคณะกรรมการ

ดำเนนการ มศนยขอมลกระจายขาวสารการทองเทยวรวมถงเรองอนๆ เชน ขอมล

ทางกายภาพ ลกษณะภมประเทศ และแนวคดเชงอนรกษทเปนหวใจหลกของการ

ทองเทยวเชงนเวศ ในการดำเนนการดงกลาว ชาวบานจะเปนกระบอกเสยงสำคญ

บอกเลาเรองราวประวตศาสตรหมบาน จำนวนประชากร ลกษณะภมประเทศ ขอมล

ทางดานส งแวดลอม การทำมาหากน ระบบวฒนธรรม การเล ยงชพอยางพ งพา

ธรรมชาต รวมถงการมชวตอยางพอเพยง

6.1.5 ผลกระทบของการพฒนาแหลงทองเทยว

ตาราง6-1ผลกระทบของการพฒนาแหลงทองเทยวบานพเขม

เชงบวก เชงลบ

* ไดรบรางวลอตสาหกรรมทองเทยวไทย

ป 2550

* เปนชมชนทมชอเสยงและมนกทองเทยว

อยางตอเนอง

* สรางรายไดใหคนในชมชนเพยงพอตอ

การดำรงชวตประจำวนโดยไมตองพงพา

ผอน

* การจดการของชาวบานยงไมรดกม ไม

สามารถจำกดจำนวนนกทองเท ยวได

จงทำใหมนกทองเท ยวหล งไหลเขามา

มากเกนไป เกดการขยายพนททองเทยว

ซ งทางอทยานฯ เหนวาเปนการบกรก

จงเกดขอพพาทเรองการใชทดน



6.1.6 แนวทางในการพฒนาและจดการการทองเทยวสความยงยน

การกำหนดรปแบบการทองเทยวเชงอนรกษควรมรปแบบการจดการเพอ

ควบคมพฤตกรรมนกทองเทยวใหเหนความสำคญของการอนรกษ โดยเนนการสราง

จตสำนกในการมสวนรวม เพออนรกษแหลงทองเทยวแกชมชนและนกทองเทยว

อกทงพฒนาบคลากรเพอบรหารจดการแหลงทองเทยว โดยเนนความเขาใจและ

ทกษะในการจดการการทองเทยวโดยชมชน สงเสรมและพฒนากลมอาชพทมอยใน

ทองถน รวมมอกนสรางเครอขายการอนรกษทรพยากรทมอยใหสมบรณ

6.2 บานมอญบางกระด กรงเทพมหานคร


ชมชนบานมอญกระด มความโดดเดนตรงทมประชากรกวา 3,000 คน

ทยงคงรกษาประเพณวฒนธรรม วถชวตแบบมอญดงเดม ทงการอยอาศย อาหาร

การกน ภาษาและการแตงกาย หลกฐานทสามารถอธบายความเปนมาและความ

เกาแกของชมชนมอญบางกระดไดกคอ สถาปตยกรรมและสงกอสรางภายในวด



บางกระด ไดแก เจดย พระพทธรป ซงเปนงานศลปะแบบพนบาน วสดทใชกเปน

วสดทหางายในทองถน คาดวามอายประมาณ 150 ป และความเชอมโยงทางดาน

สงคมและวฒนธรรมประเพณในชมชน โดยชมชนไดจดตงพพธภณฑมชวตข น

ภายในชมชนของตน


สมผสวถชวตชาวมอญดงเดม ชมเรอนไทยอายเกาแกของชมชนมอญ

บางกระด ซ งเปนชมชนมอญเพยงแหงเดยวในกรงเทพฯ ทรกษาขนบธรรมเนยม

วฒนธรรม ประเพณ ซงเปนเอกลกษณเฉพาะของชมชนไวอยางเหนยวแนน ลองเรอ

ชมวถช ว ตรมสองฝ งคลอง พรอมชมฝงลงแสม สกการะศาลพนทายนรสงห

ชมการสาธตและทดลองทำแสปดยงโบราณจากสะโพก ทดลองการทำขนมไทย

ชมพพธภณฑ บอนสะบามอญ ทะแยมอญ ภาพถายมอญ มสวนรวมในการละเลน

พนบาน เรยนรวถชวต และการทำวงกง–ปลาระบบปดตามธรรมชาตของชมชน


ชาวชมชนบานมอญบางกระด เก ดการรวมตวกนเองในการจดการ

การทองเทยวและไดรบรางวลอตสาหกรรมทองเทยวป 2550 โดยสำนกงานเขต

บางขนเทยน กรงเทพมหานครจดการเร องขยะแกชมชนและประชาสมพนธการ

ทองเทยว ในอนาคตกรงเทพมหานครจะขยายถนนเพออำนวยความสะดวกใหกบ

นกทองเทยวมากขน




เรมจากชมชนทมวถชวต วฒนธรรม ประเพณชาวมอญสบทอดกนมายาวนาน

จนเกดการรวมตวของชาวบานและตองการใหนกทองเทยวไดเรยนรชวตและความ

เปนอยของชาวมอญ จงไดกอตงพพธภณฑขนมา มการบรหารจดการโดยชมชน

มแกนนำชมชนในการพฒนา รวมทงคนในชมชนชวยกนดแลพพธภณฑบานมอญ

จนกระทงเปนแหลงทองเทยวในปจจบน

ภาพ6-1:กระบวนการพฒนาแหลงทองเทยวบานมอญบางกระด


จากการทนกทองเทยวไดเขามาชมพพธภณฑชมชนบานมอญบางกระด

ชมวถชวตความเปนอยของชาวบาน จงเปนการกระจายรายไดส ชมชน ทำใหคน

มงานทำ อกท งชมชนบานมอญบางกระด มการรกษาขนบธรรมเนยม ประเพณ

ของตนเอง ทำใหชาวบานรสกรก หวงแหนในศลปะ ประเพณของตนเอง จงทำให

นกทองเทยวไดเรยนรวถชวต วฒนธรรมและประเพณของชาวมอญ

62

6.2.2

–

6.2.3

2550

6.2.4

6-1 :

6.2.5




กลไกการจดการ ปญหาเรงดวนท ตองการใหภาครฐหรอหนวยงาน

ทเกยวของชวยเหลอ คอ นำเสย ซงเปนปญหาใหญเพราะชวงเดอนพฤศจกายนของ

ทกปจะมนำทวม เนองจากมการกนเขอนตรงประตนำ นำระบายออกไมไดจงเกด

การทวมขงของนำเนาเสยและเกดปญหาขยะตามมา

พนทชมชนตองการใหหนวยงานทงภาครฐและเอกชนมบทบาทในการ

สรางและปรบปรงสงอำนวยความสะดวกตางๆ เชน พพธภณฑ หองนำ ถนนหนทาง

การบรการ การประชาสมพนธยงไมแพรหลายจงตองการใหหนวยงานท

เกยวของทำสอเพอประชาสมพนธแหลงทองเทยวมากขน

6.3 ตลาดรอยปสามชก จงหวดสพรรณบร (เทศบาลตำบลสามชก)


ตลาดรอยปสามชกตงอยรมแมนำทาจน จงหวดสพรรณบร เปนชมชนทม

ความเกาแก ยดการประกอบอาชพคาขายเปนหลกและดำรงอยบนพนฐานวฒนธรรม



ยาวนานกวา 100 ป อกท งยงเปนตลาดท มบานเรอนเกาแกซ งเปนเอกลกษณ

ทโดดเดน มศลปะ วฒนธรรมและประเพณโบราณทสบทอดจากบรรพบรษ รวมทง

อาหารการกนและขาวของเครองใชทมความโดดเดนเฉพาะตวอกดวย


พพธภณฑบานขนจำนงจนารกษและโรงแรมอดมโชคซงปจจบนเปน

รานกาแฟ เปนการทองเทยวเชงวฒนธรรมและเชงอนรกษ สวนตลาด 100 ปสามชก

เปนการทองเทยวเชงวฒนธรรม


มลนธชมชนไทรวมกบสถาบนพฒนาองคกรชมชน ภายใตการสนบสนน

จากสำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) จดทำโครงการชมชน

และเมองนาอยในการพฒนาเมองแนวใหม โดยใหคนในเมองรวมคด รวมพฒนา

เมองของตนเอง หนวยงานดงกลาวไดใหการสนบสนนแนะนำกระบวนการ และสราง

การเรยนรจากการลงมอปฏบตในกจกรรมจากจดเลกๆ ตอยอดจากทชมชนไดรเรม

กนไว คอ การอนรกษตลาดเกาสามชก จนเกดผลอยางเปนรปธรรม ดงจะเหนไดจาก

การจดทำพพธภณฑบานขนจำนง ปลกจตวญญาณของตลาดใหเหนถงวถชวตและ

วฒนธรรมทองถนชมชน ตลอดจนขยายผลสกจกรรมในดานอนๆ ของเมอง เชน

สงแวดลอม ทอยอาศย เศรษฐกจ การทองเทยว การศกษาและสขภาพ อกทงยงม

คณะกรรมการพฒนาตลาดสามชกทเกดจากการรวมตวของชาวบานเพอชวยกนทำให

ชมชนดำรงอยอยางมเอกลกษณ องคการบรหารสวนจงหวดสพรรณบร เทศบาล

ตำบลสามชก องคกรพฒนาเอกชนและสถาบนการศกษา เปนผสงเสรม ประคบ

ประคอง อำนวยการตลอดจนแกไขขอตดขด โดยเทศบาลมบทบาทในการจดการและ

ออกกฎเทศบญญต การจดระเบยบตางๆ และใหความรดานการตลาด การอนรกษ

สถาปตยกรรมบานเรอนเกาแกของชมชนใหแกคณะกรรมการของชมชน



64

6.3.4

6-2 :

100

6.3.5

6-2

100


ภาพ6-2:กระบวนการพฒนาแหลงทองเทยวตลาดรอยปสามชก

ชมชนเคยเปนตลาดคาขายแลกเปลยนสนคาท ย งใหญทางนำมานาน

แตเมอมถนนตดผานจงทำใหการคาขายซบเซาลง และเมอราชพสดเจาของทดน

ทชาวบานเชาอยมดำรทจะรอถอนอาคารเกาเพอสรางตลาดใหม จงทำใหพอคา คร

อาจารยและบคคลตางๆ ทเหนคณคาของตลาดเกา รวมตวกนเปนคณะกรรมการ

พฒนาตลาดสามชกเชงอนรกษ รวมหาทางอนรกษตลาดและทอยของตนไว และ

ฟนคนชวตชวาใหกบชมชนอกคร ง จากนนภาครฐกเลงเหนศกยภาพและความ

เขมแขงของชมชนในการพงพาตนเอง จงไดเขามาจดการและออกเทศบญญต การจด

ระเบยบตางๆ และใหความรดานการตลาด การอนรกษสถาปตยกรรมบานเรอนเกาแก

ของชมชนใหแกคณะกรรมการของชมชน จงเปนทมาของการทองเทยวเชงอนรกษ

เพอศกษาวถชมชนดงเดมและทำใหตลาดสามชกแหงนไดรบการขนานนามวา “ตลาด

100ปพพธภณฑทมชวต”




ตาราง6-2ผลกระทบของการพฒนาแหลงทองเทยวตลาดรอยปสามชก


* เปนแหลงทองเท ยวเชงอนรกษท มช อ

เสยง

* สรางรายไดและอาชพใหแกคนในชมชน

ทำใหคนในชมชนมความเปนอยทดขน

* ตลาด 100 ป สามชกเป นท ร จ กและ

ยอมรบจากนกทองเทยวมากขน

* เส ยงตอการเส อมโทรมของอาคารบาน

เรอนท เกาแกและศลปะเกา เน องจาก

นกทองเทยวมจำนวนเพมมากขน

* เกดความหนาแนนทางดานการจราจรท

หนาแนนมลพษตางๆ ทงจากควนรถยนต

และขยะมลฝอย

* เส ยงตอการทำใหคนในชมชนคำนงถง

เพยงรายไดจากนกทองเทยวอยางเดยว


กลไกการจดการ องคการบรหารสวนจงหวดสพรรณบร เทศบาลตำบล

สามชก และหนวยงานภาครฐอนๆ ตองชวยเหลอและใหการสนบสนนคณะกรรมการ

การพฒนาตลาดสามชก โดยใหความรดานการจดการการทองเทยวและการอนรกษ

ศลปะ สถาปตยกรรมโบราณใหคงอยคกบชมชนตลอดไป

พนททางชมชนและภาคตางๆ ควรมการจดการเสนทางการเดนรถและ

สถานทจอดรถเพอรองรบจำนวนรถของนกทองเทยวทเพมมากขน โดยไมบดบง

บานเรอนของคนบรเวณตลาดสามชก โดยชาวบานควรชวยกนอนรกษอาคารบานเรอน

ทเกาแก วฒนธรรมและประเพณใหคงอย และสรางจตสำนกรกบานเกดแกคนในพนท

การใหบรการแมคาพอคาและคนในชมชนควรรกษาการบรการทมนำใจ

และอธยาศยไมตรทดแกนกทองเทยวใหคงอยตลอดไป เพอสรางความประทบใจแก

ผมาเยอน



6.4 เมองเชยงแสน จงหวดเชยงราย (เทศบาลตำบลเวยงเชยงแสน)


เชยงแสนเปนอำเภอเลกๆ ทเกาแกแหงหนงของไทย ตงอยรมแมนำโขง

ซงเปนสายนำนานาชาตทไหลผานประเทศตางๆ กวา 6 ประเทศ ชาวเชยงแสนใชชวต

อยางเรยบงายและสงบสขทามกลางโบราณสถานมากมาย กระจายอยตามจดตางๆ

ทวทงอำเภอ


วดเจดยหลวงเปนวดเกาแกทมความสำคญทางประวตศาสตร มเจดย

องคใหญท ประดษฐานอย ในวด เปนระฆงแบบลานนาท ใหญท สดในเชยงแสน

สรางโดยปฐมกษตรยของลานนา พพธภณฑสถานแหงชาตเชยงแสน แหลงรวบรวม

โบราณวตถจากบรเวณเมองโบราณเชยงแสนและพนทใกลเคยง และกำแพงเมอง



ซงเมองเชยงแสนเปนเมองโบราณรปสเหลยมดานไมเทา ตงอยบรเวณทราบรมฝง

ตะวนตกของแมนำโขง แตไมปรากฏแนวหลกฐานแนวกำแพงดานทศตะวนออกอาจ

เนองจากการเซาะพงของแมนำโขง แหลงทองเทยวดงกลาวเปนการทองเทยวเชง

มรดกทางวฒนธรรม ทงนเมองเชยงแสนยงมบรการโฮมสเตย ศนยแสดงสนคา

OTOP ซงเปนการทองเทยวเชงวฒนธรรมและเชงนเวศ


เทศบาลตำบลเวยงเชยงแสน มการวางแผนแบงเขตพ นท ใช สอย

(Zoning) บรเวณโบราณสถาน ปรบสภาพภมทศนและจดระเบยบรานคาไมใหบดบง

โบราณสถานและสงแวดลอมทสวยงาม อกทงไดสรางหองนำรมแมนำโขง สรางถนน

สายรอบเวยงเชยงแสน สรางศนยอาหารและสนคาชายแดนรมโขง จดรถไฟฟาไว

บรการและดำเนนโครงการพระดและของดเมองเชยงแสนเพอสงเสรมการทองเทยว

การทองเทยวแหงประเทศไทยรวมประชาสมพนธการทองเทยวเมอง

เชยงแสน

กรมศลปากร รวมสบสานและฟนฟศลปวฒนธรรม รวมทงดแลโบราณ

สถานและปรบสภาพภมทศน

กลมรกษเชยงแสนโดยประธานกลมรกษเชยงแสนไดดำเนนการเสรม

สรางความเขาใจและความรวมมอในการอนรกษศลปวฒนธรรม วถชวต สงแวดลอม

และพฒนาเมองประวตศาสตรเชยงแสน ตลอดจนเปนแหลงรวมวถภมปญญาทองถน

ของชาวเชยงแสน เพอนำไปสกระบวนการอนรกษและพฒนาเมองเชยงแสนอยาง

ยงยน


กลมผนำชมชนมการสำรวจศกยภาพ ความพรอมและรจดยนของชมชน

มการนำทนทางภมปญญาและวฒนธรรมท ทรงคณคาของทองถ นมาใชใหเกด

ประโยชน ทำใหเกดการเพมมลคาของผลตภณฑทางการทองเทยวทมอยภายใน



ทองถน ทงการปรบสภาพภมทศนของโบราณสถาน โดยรกษาสภาพเดมไวใหมาก

ทสด รวมถงการกำหนดแผนพฒนาการทองเทยวในแตละป เพอใหสอดคลองกบ

สถานการณภายนอกทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา


ตาราง6-3ผลกระทบของการพฒนาแหลงทองเทยวเมองเชยงแสน


* การพฒนาชมชนสงผลใหชาวบานตนตว

เกดการรวมมอ เพ อนำความร ความ

สามารถทตนมมาใชใหเกดประโยชนแก

ชมชน มโอกาสเผยแพรใหนกทองเทยว

ไดศกษาประวตศาสตรผานกจกรรมของ

ภม ป ญญาทองถ นและแหลงเร ยนร

โบราณสถานมากมายในแหลงชมชน และ

เกดรายไดแกชมชน

* ชาวเชยงแสนไดรบผลกระทบจากการ

พฒนาแมนำโขงใหเปนเสนทางเดนเรอ

และเรอสนคาจากประเทศจนเขามาเทยบ

ทาสงสนคาจำนวนมาก ทำใหว ถช ว ต

ชาวเชยงแสนเปลยนแปลงไป ซงอาจเกด

การรบอทธพลจากประเทศเพ อนบาน

มากขน


ควรกำหนดพนทเดนชมเมองเกาใหกลมกลนกบวถชวตดงเดมมากทสด

และทำความเขาใจกบคนในพนท เพอปองกนการรกลำเขตโบราณสถาน เพราะมก

เกดปญหากระทบกระทงกนระหวางชาวบานและเจาหนาททดแลโบราณสถานภายใน

เขตเมองเกา เมองเชยงแสนเปนเมองทมความพรอมในดานทรพยากรธรรมชาตท

สวยงาม มบรรยากาศ ผคนทมจตใจเอออารและเกอกลกน หากมการพฒนาตอยอด

กจะสงเสรมใหการทองเท ยวเมองเชยงแสนเตมไปดวยกล นไอของเมองแหง

วฒนธรรมทนาเยยมชม



6.5 บานนำเชยว อำเภอแหลมงอบ จงหวดตราด (เทศบาลตำบลนำเชยว)


บานนำเช ยวมพนทสวนใหญอยตดทะเล มปาชายเลนมาก ประชากร

สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม ทำนา ทำสวนยางและประมง บานนำเชยวเปน

สถานททองเทยวทยงคงความอดมสมบรณของปาชายเลน และมชอเสยงในการทำ

งอบเปนหตถกรรมพนบานซงเปนสนคาหนงตำบลหนงผลตภณฑทมชอเสยง


บานนำเชยวมชาวบานทงไทยพทธและไทยมสลมอาศยอยดวยกนอยาง

เกอหนนจนเจอกนถอเปนชมชนสมานฉนทตวอยาง โดยมความโดดเดนดานการ

ทองเทยว ซงไดรบรางวลชนะเลศหมบานทองเทยวเชงอนรกษป 2549 และรางวล

อตสาหกรรมทองเทยวประเภทชมชนดเดนดานการทองเทยวป 2550 ซงนกทองเทยว



สามารถพกโฮมสเตย รวมกจกรรมการลองเรอชมบานเรอน ปาชายเลน วถชวต

รมคลอง รมปากอาว ดำนำดปะการง ชมการทำประมงพนบานหรอตกปลานำตน

เปนตน


เทศบาลตำบลบางนำเชยว มบทบาทในการกำหนดนโยบายโดยมงเนน

การมสวนรวมของประชาชน สนบสนนและสงเสรมการสบสานวฒนธรรม ประเพณ

วถชมชนและภมปญญาทองถน สงเสรมการจำหนายสนคาพนเมอง สงเสรมใหชมชน

เขมแขงและสงเสรมการทองเทยว โดยเฉพาะการประชาสมพนธ

ภาคเอกชน มบทบาทในการสนบสนนประสานงาน ชวยเหลอนโยบาย

ของภาครฐและชมชน จดกจกรรมและประชาสมพนธใหขอมลและการบรการทดแก


ชมชน มบทบาทในการอนรกษและเพมศกยภาพ รวมถงการพฒนา

โปรแกรมและผลตภณฑทางการทองเทยวเพอรองรบนกทองเทยวไดเพมขน


กระบวนการพฒนาแหลงทองเทยวของชมชนบานนำเชยวไดมการสงเสรม

ความสามารถของคนในชมชนและมงเนนการมสวนรวมของประชาชน ชมชน ในการ

อนรกษ ฟนฟทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอมใหมศกยภาพและตอบสนองความ

ตองการของคนในชมชนเพอรองรบนกทองเทยวทเพมขน เพมการวางแผนจดการ

ดานการตลาด สำรวจทรพยากรในทองถนและนำมาพฒนา ปรบปรงใหเปนสนคา

ทมชอเสยงของชมชนและมการจดระเบยบชมชน




ตาราง6-4ผลกระทบของการพฒนาแหลงทองเทยวบานนำเชยว


* ยกระดบเศรษฐกจชมชน เกดกระบวน

การเรยนรและพฒนาอาชพทเหมาะสม

กบสภาพทองถน สงเสรมการรวมตวของ

กล มอาชพในชมชน และสรางอาชพใน

ดานตางๆ ใหกบประชาชนในชมชน

* เกดการอนรกษภมปญญาชาวบานให

คงอยตอไป

* เกดผลกระทบทางดานสงแวดลอม เชน

ขยะและสงปฏกลเพมขน

* สญเสยความเปนเอกลกษณและวฒน-

ธรรมของชมชน หากไมจำกดจำนวน


* อาจเก ดการกระจายรายได อย างไม

เทาเทยมกนระหวางคนในชมชน

* อาจเกดการเพมจำนวนประชากรจากการ

ยายถนเขามา เพราะเหนวาชมชนประสบ

ความสำเรจ


กลไกการจดการ หนวยงานทางภาครฐ โดยเฉพาะเทศบาลควรกำหนด

นโยบายในการสนบสนนและพฒนาชมชนอยางชดเจน โดยเนนกระบวนการม

สวนรวมของประชาชนในพนท

พนทพฒนาปรบปรงระบบการบรการ สาธารณปโภค โครงสรางพนฐาน

เชน ถนน ค คลอง การระบายนำ ประปา ไฟฟา การกำจดขยะและสงเสรมการพฒนา

ภมทศนภายในชมชนใหเปนระเบยบเรยบรอย

บรการ ประชาชนในพนทตองมสวนรวมในฐานะเจาบานและมความรและ

ความเขาใจในผลตภณฑของชมชนทจะนำเสนอตอนกทองเทยว รวมทงมจตสำนกใน

การรกษาทรพยากรธรรมชาต ส งแวดลอมและวฒนธรรมชมชน เพอถายทอดส

นกทองเทยวโดยใชรปแบบวถชวตทเปยมไปดวยรอยยมและนำใจไมตรของชมชน



6.6 หมบานซะซอม จงหวดอบลราชธาน (องคการบรหารสวนตำบลนาโพธกลาง)


หมบานซะซอมตงอยในอำเภอโขงเจยม เปนหมบานโฮมสเตยและเปน

แหลงทองเทยวชมชนทอนรกษปา ซงไดรบการกลาวขานมากทสดในภาคตะวนออก

เฉยงเหนอตอนใต เคยไดรบรางวลแหลงทองเทยวประเภทเมองและชมชนอนดบ

2 ของประเทศ ซงไดเปดใหบรการนกทองเทยวทตองการสมผสธรรมชาตบรเวณ

ปาดงนาทามในอทยานแหงชาตผาแตมและตองการสมผสวถชวตชาวบานอยางแทจรง


หมบานซะซอมมการจดการการทองเทยวเชงวฒนธรรมทเรยนรวถชวต

ชมชน เชน พธบายศรสขวญ รบประทานอาหาร ชมดนตรและหตถกรรมพนบาน

การทองเท ยวเชงนเวศในพนท ปาดงนาทามและปาชมชนประมาณ 6,000 ไร ซ ง

มกจกรรมการทองเท ยวตางๆ เชน เดนปา ข จกรยานเสอภเขาเพ อศกษาความ



หลากหลายของธรรมชาตและชมทงดอกไมทตดอนดบ 1 ใน 10 ของประเทศ ชมถำ

ปาฏหาร ย น ำตกแสงจนทรหร อนำตกลงรและเถาวลยย กษ (UNSEEN IN

THAILAND) ชมพระอาทตยขนทผาชนะไดและภาพเขยนสทผาแตม นอกจากนน

ยงมแหลงทองเท ยวอ นๆ คอ ถำลายมอผกองกอย โหงนหนจานบน หนเสยว

ถำววแดง เสาเฉลยงสามเสา บอนำบนสาวนเสาหน ดงสมนไพร เกาอ พระสธนโบก

สมบตตวหนงสอขอม เปนตน


องคการบรหารสวนตำบลนาโพธกลางคอยประสานงานและใหความ

ชวยเหลออำนวยความสะดวกเมอนกทองเท ยวเดนทางเขามาและจดมคคเทศก

ลกหาบ เตนท ผาหม ถงนอน รถรบสงและอาหารไวบรการนกทองเทยว

การทองเทยวแหงประเทศไทย ทำการประชาสมพนธการทองเทยวใหแก

หมบาน

อทยานแหงชาตคอยตดตอประสานงานกบชาวบานเกยวกบการนำเทยว

และการดแลรกษาปา

นกวชาการใหความรแกชาวบานและชวยวางแผนพฒนาการทองเทยว

โดยเนนชาวบานเปนสำคญ

ชาวบาน เปนผจดโปรแกรมการทองเทยว เปนมคคเทศกทองถน ดแล

นกทองเทยว รวมทงเปนผดแลรกษาปา รวมเฝาระวงไฟปาและทำแนวกนไฟ


จดเร มตนเกดข นเม อผนปาถกบกรกจากกล มนายทน จนทรพยากร

ธรรมชาตและสภาพแวดลอมเส อมโทรม ประกอบกบอทยานแหงชาตผาแตม

ประกาศพนททบซอนผนปาดงนาทาม จากปญหาความทกขยากทเกดขน ทำใหชมชน

ตองปรกษาหารอกนหาแนวทางแกไขโดยไดรบการสนบสนนจากหนวยงานภาครฐ



และองคกรพฒนาเอกชน จากจตสำนกทเกดขนทำใหเกดกำลงใจรวมกนพลกผนปา

คนความอดมสมบรณ และยงมกจกรรมสงเสรมวถชวตของชมชน จนกอใหเกด

โครงการตางๆ เชน กลมออมทรพย ศนยสาธตการตลาด การเกษตรผสมผสานและ

การจดการการทองเทยวเชงนเวศและเชงวฒนธรรม เปนตน


อาชพจากปาและการทองเท ยว คอ ชาวบานไดอาศยของปาในการ

ประกอบอาชพเพอสรางรายไดและมสงดงดดใจนกทองเทยว เชน การ

ผลตไมกวาดจากหญาหางเสอ การหาของปามาขาย การแปรรปอาหาร

ทองถน เปนตน

ชาวบานเปนมคคเทศกทองถนนำนกทองเทยวไปเยยมชมกลมอาชพตางๆ

ในหมบานและเดนปาศกษาธรรมชาตในอทยานและปาชมชน

ความเชอดงเดมของทองถนไดรบการรกษา เชน การนำนกทองเทยวไป

ไหวฝากตกเปนลกกบผป ตา หรอพธ “คอบผ” นอกจากนยงมการจด

บรเวณศกดสทธหามนกทองเทยวหรอชาวบานกระทำผด จบสตวหรอตด

ตนไม ทำใหเกดความภาคภมใจในวฒนธรรมของตน

ชาวบานมจตสำนกในการปองกนไฟปา ซงลวนเกดจากความเตมใจเพราะ

เชอวาประโยชนทเกดขนยอมอยในหมบานอยางแทจรง


กลไกการจดการ องคการบรการสวนจงหวดอบลราชธานมบทบาทรวม

กบองคการบรหารสวนตำบลนาโพธ กลางและชมชน ในการสงเสรมและใหการ

สนบสนนกจกรรมตางๆ ของชมชนมากขน โดยพฒนาโครงสรางพนฐานทจำเปนให

กบชมชน เชน เสนทางคมนาคมทสะดวก ระบบไฟฟา โดยนกวชาการจากสถาบนการ

ศกษามบทบาทในการใหความรแกชมชนในการจดการการทองเทยว



พนทควรไดรบการปรบปรงดานการคมนาคมโดยเฉพาะถนนเขาหมบาน

การทำปายบอกทางทชดเจน ปายเตอนแนวกนในจดอนตราย เชน หนาผาตางๆ โดย

ออกแบบใหกลมกลนกบสภาพแวดลอม

บรการนกวชาการดานการทองเทยวควรใหความรและอบรมชาวบานใน

ดานการบรการตางๆ เชน ท พก อาหาร หองนำท ถกสขอนามยและการพฒนา

ผลตภณฑของทองถนใหไดมาตรฐาน

6.7 ชมชนลเลดนำเทยวเพอการอนรกษ จงหวดสราษฎรธาน (องคการบรหารสวนตำบลลเลด)


กลมลเลดจดตงขนจากความรวมมอรวมใจของชมชนในการทจะพฒนา

ใหชมชนเปนแหลงทองเทยวเชงอนรกษ สมยกอนลเลดเปนทะเลม 3 เกาะ คอ หวเขา

บน หวเขาลางและเขานรเดช อาชพสำคญของชาวลเลดในสมยนนคอการประมงกบ

ทำสวนมะพราว




กล มล เล ดม ก จกรรมไว บร การนกท องเท ยวในดานการล องเร อ

ชมธรรมชาต ชมระบบนเวศปาชายเลนในคลองตางๆ เรยนรวฏจกรหงหอยและ

ชมวถชวตชาวบานรมนำ ชมศลปวฒนธรรมทองถน เชน ลเกปา มโนราห ชมแหลง

โบราณสถานเขาศรวชย เยยมชมกลมอาชพเสรมในชมชน พกคางคนรวมกบชมชน

ในรปแบบโฮมสเตยและมกจกรรมการอนรกษทรพยากรธรรมชาต เชน การปลกปา

ชายเลน


องค การบร หารส วนจ งหว ดส ราษฏธาน สนบสนนด านนโยบาย

งบประมาณและสงอำนวยความสะดวกเพอการพฒนาชมชนลเลด

องคการบรหารสวนตำบลลเลดพฒนาโครงสรางพนฐานและสงอำนวย

ความสะดวกทางการทองเทยว สนบสนนกจกรรมการทองเทยวและประสานงานกบ

นกทองเทยวจากตางประเทศ ทงนพนทดงกลาวมสภาทปรกษาการจดการทรพยากร

ชายฝงตำบลลเลด ซงมคณะกรรมการบรหารจดการแหลงทองเทยวทงหมด 27 คน

โดยมนายกองคการบรหารสวนตำบลลเลดและกำนนตำบลลเลดรวมเปนคณะ

กรรมการดวย คณะกรรมการชดนมบทบาทดงน

1) รวบรวมความคดเหนในการพฒนาชมชนจากประชาชนและสภา

ทปรกษาเพอนำเสนอตอคณะผบรหารองคการบรหารสวนตำบล

ลเลด

2) ประสานความรวมมอในการจดทำกจกรรมการจดการทรพยากร

ชายฝงในตำบลลเลด

3) รเรมปฏบตงานตามแผนแมบทการจดการทรพยากรชายฝงและ

ทางเลอกอาชพของตำบลลเลด

ส ถ า บ น พ ร ะ ป ก เ ก ล า 1�0


4) ประสานทรพยากร ทงในดานบคคล งบประมาณจากหนวยงาน

ตางๆ ไดแก องคการบรหารสวนตำบล องคการบรหารสวน

จงหวด อำเภอ จงหวด ในการดำเนนงานการจดการทรพยากร

ชายฝง และ

5) แกปญหาขอพพาทการใชทรพยากรตางๆ ภายในตำบล

กลมชมชนลเลดนำเทยวเพอการอนรกษมแผนพฒนาแหลงทองเทยว

โดยการจดทำแผนแมบทชมชนในการจดการทรพยากรชายฝงในตำบลลเลดทเกด

จากการแลกเปลยนความคดเหนระหวางกลมบคคลจากสวนตางๆ ในตำบลในดาน

การจดการทรพยากรชายฝง ซ งเปนการปรบทศนคตและสรางความรวมมอของ

กลมตางๆ ในการจดการทรพยากรชายฝง โดยคาดหวงวาแผนแมบทฉบบน จะนำไป

สการสรางแผนแมบทขององคการบรหารสวนตำบลลเลด ในฐานะองคกรททำงาน

พฒนาทองถน 25


สำนกงานประมงจงหวด ออกหมายจบชาวบานทกระทำผดกฎหมายรกลำ

พนทปาชายเลน หนวยงาน REST (Responsible Ecological and Social Tours

โครงการการทองเทยวเพอชวตและธรรมชาต) และ CHARM (Coastal Habitat

and Resource Management Project) เขามาเสนอแนะใหชาวบานทำการ

ทองเท ยวเชงอนรกษ กำนน/ผใหญบาน จดประชมชาวบานและประสานงานกบ

หนวยงานภายนอก หนวยงานอนๆ เขามาสนบสนน เชน การทองเทยวแหงประเทศ

ไทย สถาบนการศกษา กรมประมงและโรงพยาบาล เปนตน และเกดกลมชมชนลเลด

นำเทยวเพอการอนรกษ

25 สำนกงานจงหวดสราษฎรธาน, http://www.suratthani.go.th เขาถงเมอวนท 20 มกราคม

2552.




ตาราง6-5ผลกระทบของการพฒนาแหลงทองเทยวชมชนลเลด


* ชาวบ านก ม ความร ความเข าใจและ

กระตอรอรนในการมสวนรวมเพอการ

อน ร กษ ท ร พย ากรธร รมช าต แล ะ

ส งแวดลอมมากขน อกท งตระหนกถง

ความสำคญของการอนรกษ การทองเทยว

โดยชมชนของลเลดจงเปนเครองมอปลก

กระแสการอนรกษอยางจรงจง

* เก ดขยะเพ มมากข น ขาดระบบการ

จดการขยะอยางเหมาะสม


กลไกการจดการ สงเสรมใหคนในชมชนเหนความสำคญในการรวมมอ

กบหนวยงานทงภาครฐและเอกชน เพอจดการการทองเทยว รวมถงการสงเสรม

กจกรรมการทองเทยวทเออตอการอนรกษทรพยากร โดยสนบสนนใหนกทองเทยว

มสวนรวมและตระหนกถงแนวทางอนรกษทรพยากร องคการบรหารสวนตำบลลเลด

ควรมการประชมเพอวเคราะหผลกระทบทงเชงบวกและเชงลบ เพอเปนแนวทางใน

การพฒนาการทองเทยวของชมชนตอไป โดยอาศยกระบวนการมสวนรวมเชงพหภาค

พนทควรจดเตรยมสงอำนวยความสะดวกใหกบนกทองเท ยวอยาง

เพยงพอ มการจดการขยะอยางเปนระบบ จดใหมนำประปาใชอยางทวถงเพอทจะได

เปนชมชนนาอยและนาเทยว

บรการใหการฝกอบรมชาวบานในดานตางๆ เชน ภาษาเพอสอสารกบ

ชาวตางชาต การตอนรบและ สงเสรมอาชพใหกบชมชนเพอใหสอดคลองกบชมชน

แหงการทองเทยว อกทงจดทำคมอการทองเทยวและการอนรกษปาชายเลนและจดทำ

แผนทแหลงทองเทยวในชมชนลเลด



บทสรป

บทเรยนจากการพฒนาการทองเทยวในประเทศไทยทเนนตอบสนองอปสงค

(Demand) โดยคำนงถงอปทาน (Supply) นอยไดกอใหเกดผลกระทบเชงลบอยาง

ใหญหลวง ดงน นทศทางการพฒนาการทองเท ยวไทยในอนาคตจงหนมาเนนท

“การดแลฐานทรพยากร”โดยใชแนวคดเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหว โดยเนนให“ทองถน” เขมแขงกอนแลวจงพฒนาการทองเทยว ดงนน

มมมองการพฒนาการทองเท ยวจงเปล ยนไปจากการมองการทองเท ยวในเชง

เศรษฐกจ แตกลบมองเปนเคร องมอททำใหทองถนเขมแขงและผลพลอยไดคอ

รายไดจากการทองเทยว ในการพฒนาการทองเทยวนนจงตองเขาใจมตตางๆ ของ

การทองเทยววาเปนอตสาหกรรมบรณาการทรวมอตสาหกรรมอนๆ เขาดวยกน หาก

จะพฒนาใหยงยนตองพฒนาทงระบบและมองในเชงองครวม

ส ถ า บ น พ ร ะ ป ก เ ก ล า 1��


ปจจยสำคญในการพฒนาการทองเทยวในทองถนสความยงยนนน ประกอบ

ดวย 3 สวนสำคญทตองรวมกนจดการ คอ

1) จดการฐานทรพยากร ทนสงคมและวฒนธรรมบนฐานอตลกษณและ

ภมปญญาของตนเอง

2) หนมาจดการการตลาดใหสมดลกนโดยเนนนกทองเทยวคณภาพ และ

3) ตองสราง “กลไก”การจดการทมฐานมาจากการมสวนรวมของชมชน

การพฒนาการทองเทยวนน ทองถนตองตระหนกและพจารณาองคประกอบ

ทง 3 มต หากมเพยงสงดงดดใจดแตสงคมเปราะบาง ขาดกลไกกไมควรพฒนาการ

ทองเทยวเพราะจะเรงสรางปญหากดทบใหกบทองถน แตหากพรอมตองคำนงถง

“การจดการ” ทสรางสมดลระหวางเจาบานและผมาเยอน ในสวนเจาบานตองจดการ

ดานทร พยากร/ผลตภ ณฑทางการท องเท ยว ผลกระทบทางการทองเท ยว

นกทองเท ยว ความสามารถทางการรองรบ ส งอำนวยความสะดวกทางดานการ

ทองเท ยว ภม สถาปตยกรรมทางการทองเท ยว พ นท ตามวตถประสงคทาง

การทองเท ยว เสนทางการทองเท ยว สนทรยศาสตรทางการทองเท ยว บรการ

การทองเท ยว ขอมลและการส อความหมายทางการทองเท ยว กจกรรมทางการ

ทองเท ยว กฎหมายการทองเท ยว การศกษาการทองเท ยว ความปลอดภยการ

ทองเทยว ทรพยากรมนษยทางการทองเทยวและการพฒนาองคกรทางการทองเทยว

สวนผ มาเยอนตองจดการดานราคา ชองทางการจดจำหนาย จดยนผลตภณฑ

ผลตภณฑ การสงเสรมการขาย จตวทยาการขาย พนธมตรทางธรกจ การมสวนรวม

ทางธรกจ การขายรวม บคลากรทางการทองเทยว ฤดกาลทางการทองเทยว สภาพ

แวดลอมทางด านการท องเท ยว ความคดเห นสาธารณะทางการท องเท ยว

กระบวนการใหบรการ สภาพแวดลอมดานผลตภณฑและสถานประกอบการ



กอนการพฒนาการทองเทยว องคกรปกครองสวนทองถนตองตระหนกถง

ศกยภาพของตนเองวามหรอไม หากไมม ตองเรงสรางศกยภาพการจดการของตนเอง

เสยกอน จงเร มดำเนนการและ เมอดำเนนการแลวเสรจ ควรมเทคนคการสราง

เครอขายและการสอสารเพอกระตนใหเกดการรกษาสงแวดลอมและภมปญญา เพอ

ทำใหทองถนเปนแหลงทองเทยวทยงยน ซงหมายถงแหลงทนกทองเทยวมาเทยวได

ตลอดไป พรอมๆ กบชมชนทยงคงมความสขบนฐานความเปนตนเอง



บรรณานกรม

กระทรวงการทองเท ยวและกฬา. http://www.parliament.go.th เขาถงเม อ 15

ธนวาคม 2551.

กระทรวงการทองเทยวและกฬา. http://webhost.mots.go.th เขาถงเมอวนท 25


การทองเทยวแหงประเทศไทย. ชมชนดเดนทางดานการทองเทยว.มปพ., 2550.

ปรชา เป ยมพงศสานต.เศรษฐศาสตรสเขยวเพอชวตและธรรมชาต.กรงเทพฯ :

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2539.

ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

http://med.md.kku.ac.th เขาถงเมอวนท 28 ธนวาคม 2551.

มหาวทยาลยมหาสารคาม. http://wbc.msu.ac.th เขาถงเมอวนท 1 ธนวาคม 2551.

มลนธกสกรรมธรรมชาต. http://www.agrinature.or.th เขาถงเมอวนท 17 ธนวาคม

2551.

มลนธสำนกรกบานเกด. http://www.rakbankerd.com เขาถงเม อ 15 มกราคม

2552.

รฐสภาไทย. http://library2.parliament.go.th เขาถงเมอวนท 23 ธนวาคม 2551.

ลอชา วนรตน. แนวคดเรองเมองนาอย.นนทบร : กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข,

2542.

วดพระพทธฉาย. http://www.watphraphutthachai.com เขาถงเม อวนท 20


ศนยอนามยท 6 ขอนแกน. http://hpc6.anamai.moph.go.th เขาถงเมอ 17 ธนวาคม

2551.

สำนกงานจงหวดสราษฎรธาน. http://www.suratthani.go.th เขาถงเมอวนท 20

มกราคม 2552.



ศนยเพอการวางแผนการทองเทยวและการแกไขปญหาความยากจนแหงเอเชย.แนวทาง

การวางแผนการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน.กรงเทพ : บรษท แสง

สวางเวลดเพรส จำกด, 2549.

สลาภรณ บวสาย.เศรษฐกจพอเพยงรวมเรยนรสานขายขยายผล. กรงเทพ : บรษท

อรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จำกด (มหาชน), 2549.

เสาวลกษณ สมสข. “การฟนฟชมชน : ยทธศาสตรการสรางทนในสงคม กรณศกษา

ตำบลตนแบบ อำเภอพฒนานคม จงหวดลพบร.”วารสารพฒนาสงคม10

(เลมท 1, 2551) : 15.

สำนกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. คมอองคกรปกครอง

สวนทองถน“แนวทางการใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรเพอการจดการ

สงแวดลอม”.กรงเทพ : สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย, 2545.

สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. http://www.nesac.go.th เขาถงเมอวนท

20 ธนวาคม 2551.

สถาบนการทองเทยวโดยชมชน. http://www.cbt-i.org เขาถงเมอวนท 19 ธนวาคม

2551.

สำนกสงเสรมการมสวนรวมของประชาชน กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม.

http://www.envivoice.net เขาถงเมอวนท 20 ธนวาคม 2551.

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.

http://www.nesdb.go.th เขาถงเมอวนท 28 ธนวาคม 2551.

“Green Marketing.” นตยสารคแขง8 (กนยายน 2537) : 10-14.

Infoterra Thailand. http://infoterra.deqp.go.th เขาถงเมอวนท 11 ธนวาคม 2551.



ดร.เทดชาย ชวยบำรง

ตำแหนง

ผอำนวยการสถาบนวจยเพอพฒนาการทองเทยวไทย สนบสนนโดย

สำนกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ภายใตการกำกบของสำนก

นายกรฐมนตร

การศกษา

ปรญญาเอก ดานการวางแผนและการจดการการทองเทยว มหาวทยาลย

ควนแลนด ประเทศออสเตรเลย โดยทนรฐบาลออสเตรเลย

ปรญญาโท ดานนโยบายและการจดการการทองเทยว (เกยรตนยม) จาก

มหาวทยาลยเบอรมงแฮม ประเทศองกฤษ

ปรญญาตร ดานศลปศาสตรบณฑต (ภาษาองกฤษ) จากมหาวทยาลย

ธรรมศาสตร

ประสบการณทำงาน

ผ อำนวยการโครงการการจดต งเครอขายความรวมมอภาคทางการ

ทองเทยวแหงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน กระทรวงพาณชย กระทรวง

การทองเทยวและกฬา และประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ดแลงานวจยการ

ทองเท ยวในกล มประเทศอนภมภาคล มแมนำโขง (GMS) และกล ม

ประเทศอาเซยน (ASEAN) จน ญปนและเกาหล

ประวตผเขยน



ผเชยวชาญดานการพฒนาและจดการการทองเทยวและการโรงแรมของ

United Nations Asian Productivity Organization (UN-AP0),

โตเกยว ญปน

คณะกรรมการความสมพนธไทย-กมพชา กระทรวงการตางประเทศ

รองประธานตดสนรางวลอตสาหกรรมทองเทยวไทย ป 2550 - 2551

ผทรงคณวฒและทปรกษาเครอขายวจยการทองเทยว คณะกรรมการ

การอดมศกษา (สกอ.) กระทรวงศกษาธการ

บรรณาธการวารสารวชาการการทองเทยวไทยนานาชาตและ E-Journal

of International Thai Tourism

Documents

บทบาทของ อปท. กับการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน