109
ПРЕДМЕТ ЛИЗИНГА В ГРАЖДАНСКОМ ОБОРОТЕ С.А. ГРОМОВ Предметы лизинга образуют особую категорию объектов гражданского оборота, в отношении которой законодательством установлен специальный правовой режим. Действующим законодательством (и в первую очередь § 6 гл. 34 ГК РФ <*>, а также ФЗ от 29 октября 1998 г. N 164-ФЗ "О финансовой аренде (лизинге)" <**> (далее - Закон о лизинге)) предусмотрен ряд норм, ограничивающих круг категорий объектов, которые могут быть включены в гражданский оборот в качестве предмета лизинга. -------------------------------- <*> СЗ РФ. 1994. N 32. Ст. 3301; 1996. N 5. Ст. 410; 2001. N 49. Ст. 4552. <**> СЗ РФ. 1998. N 44. Ст. 5394; 2002. N 5. Ст. 376; 2006. N 31. Ст. 3429. В дальнейшем в случае дублирования положениями специальных законов норм ГК РФ ссылки на специальные законы не приводятся. Согласно п. 1, 3 ст. 607, ст. 666 ГК РФ, а также ст. 3 Закона о лизинге предметом финансовой аренды (лизинга) могут быть непотребляемые индивидуально-

Громов С.А. Предмет лизинга в гражданском обороте

  • Upload
    serj

  • View
    837

  • Download
    1

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Обоснование трактовки лизинга как финансовой услуги, аналогичной предоставлению кредита. Интерпретация ряда явлений в лизинговой деятельности через призму кредитной концепции финансовой аренды. Критика арендной трактовки.Громов С. А. Предмет лизинга в гражданском обороте // Объекты гражданского оборота: Сборник статей / Отв. ред. М. А. Рожкова. М.: Статут, 2007. С. 326 - 378.

Citation preview

.. ,

.

( 6 . 34 , 29 1998 . N 164- " ()" ( - )) , , . ------------------------------- . 1994. N 32. . 3301; 1996. N 5. . 410; 2001. N 49. . 4552. . 1998. N 44. . 5394; 2002. N 5. . 376; 2006. N 31. . 3429. .

. 1, 3 . 607, . 666 , . 3 () - , , : (1) ; (2) , , () , , -

2 , , ()

,

, . 1. . 1.1. -, , . , , ( - ), , .. , , . ------------------------------- . 1999. N 9. . 3 - 19. .. // : . . . 5 / . .. . .: , 2002. . 505.

,

" ()" - . ------------------------------- .. - () : . . ... . . . ., 2005. . 19.

3 .. .. , , , , () , , , . , , , , , (. 3 . 3). ------------------------------- .: .. : , . .: , 1998. . 99; .. . .: , 2000. . 32. . 2001. N 44. . 4147.

, (. 2 . 1 . 1 ). , ( "" ) (. 1 . 1 . 1 ). .. , . 666 . 652, ,

4 , . ------------------------------- .. : . . ... . . . , 2003. . 6.

, (. 5 . 1 . 1 ) , , , , . .. . ------------------------------- .. // . 2006. N 23. . 3.

. , ( ) , , . -, , -, ( , , ). , , " ", , , ,

5 ,

. , , , , . , . , , , (. 1 . 2 . 615 ), , (. 5 6 . 22 ). , . . 310, . 3 . 453 , . 6 . 15 . 27 , ( - ) . , , (. 9 . 22 ). ------------------------------- 11 2002 . N 66 ( . 2002. N 3).

6

, . 2 . 670 . 2 3 . 22 , , , , (. 611 ), (. 612 ), () , . , , - (. 1 . 13 ) . .. , . ------------------------------- .. . .: -; business media, 2002. . 156.

. , , , , , , , . , ( - )

7 , . 1 17 1994 . N 1929 " " , . 2 , 29 1995 . N 633 " " , , ( , ), . , . . ------------------------------- . 1994. N 22. . 2463. . 1995. N 27. . 2591.

- . , 14 2005 . , , () , () , (. 1 . 2) . ------------------------------- . 2005. N 35. : . 1 . 566 ( . 1994. N 23-

824 (); . 1999. N 16-17. . 642). (.: 21 1972 . // .. / . . .: ; ROSBI, 1991. . 140 - 143).

, , , . , " (, ) " , , , . ------------------------------- .. . . . 6. .. . . . 3.

, ( ) , . 1.2. , , ; , (. 3 . 607 ). , , "

9 ,

, , ... , - , , , . , " . ------------------------------- - 17 2006 . N 19-5113/04-38.

, , . -. - , , , , . , .. , . , , , . ------------------------------- .. ? // -. 2006. N 32. . 13.

10

, , , .. " , , , , , , , " . ------------------------------- .. . : , 2001. . 462 (III. 51. I. 3).

, . , , , -, ( ) , . , . ------------------------------- .: .., .. . .: , 2004. . 139.

.

11 , , -. . .. , : " - " . ------------------------------- .., .. . . 2: . .: , 2003. . 602.

( - ) , . 1.3. . . 665 , . , , , , ,

12 , (. 4 . 1 ). ------------------------------- ., : " ()" / . .. . ., , 2003. . 13.

, " " - , " , , , ", , . . " " . , ). , " " ( "" ; , ,

(. 2 . 120 ). , , , . --------------------------------

13 (. 47 10 1992 . N 3266-1 " " ( . 1992. N 30. . 1797; . 1996. N 3. . 150; 2004. N 35. . 3607)), , (. 16 . 14 21 1993 . N 5473-1 " , " ( . 1993. N 33. . 1316)), (. 3 . 2 . 31 2 1995 . N 122- " " ( . 1995. N 32. . 3198; 2004. N 35. . 3607)). .. . .: , 2004. . 7.

, . 10 25 1998 . N 8 " , " . 298 , " , " ( . - ..). 27 2001 . N 2589/01 () . ------------------------------- . 1998. N 10.

22 2006 . N 21 " , 120 " . 49, 50, 120,

14 168, 173 298 , . ------------------------------- . 2006. N 8.

,

, , . , ( , ) , , . ------------------------------- ., : .. : . . ... . . . ., 2002. . 6 - 7. ., : .. : . . ... . . . ., 2003. . 6; .. : . . ... . . . , 2003. . 6.

.. , ( ) . , 1976 . (Consumer Leasing Act of 1976) , ,

15 , 25 . . , , , . ------------------------------- .., .. . . 1: . .: , 1998. . 129. Pub. L. 94-240. 90 Stat. 257; 15 U.S.C. 1667 et. seq.

, , . ------------------------------- .. : - : . . ... . . . ., 2005. . 21. .. , , (, , ) ( .. - : . . ... . . . , 2004. . 10).

, . "" , , (), . "" - ( ""

16 "") -. , "" , . . 1.4. , (. 2 . 3 ). , , , (. 2 . 129 ). , . , , . , , , ( 22 1992 . N 179 , ):

, , . 10 1992 . N 959 " ,

17 " , . ------------------------------- . 1992. N 10. . 492. . 1992. N 25. . 2217.

( ) ( , ), , , . , - , , , , . ------------------------------- .. . . . 6; .. () : . . ... . . . ., 2005. . 11.

26 2006 . N 130- " 3 " ()" , , . ------------------------------- . 2006. N 31. . 1. . 3429. ,

18 , - , , .

, , . . -, , ? , ? -, , "" ? , , ( ): , . , , . 1 . 238 . 2 . 2 . 1180 . " ", - .

19 1.5. , . , . .. , , - "" , , , ( ), , , "" . , , , , . ------------------------------- .: : 2 . . 1 / . . .. , .. . .: , 2004. . 313 - 314.

, . ( ) .

20 , . , , , : " , , , " . , .. , " , , , , ... , res incorporales" . ------------------------------- . . 2. . 5-11 / . .; . . .. . .: , 2002. . 204 - 205 (D. 7. 1. 12. 2). / . .. , .. . .: , 1999. . 448 (VIII. 35. 139. 503).

()

. , .. , " , ... , - , , , , - , - " . .. , " ... , , , , " . (. 1816) , .. .

21 ------------------------------- .. : 2 . . 2. .: , 1997. . 262 (II. 4. b. 6. 39). .. . . 3: . .: , 2003. . 344 (II. III. 45). : // . : - , 2003. . 321 606. .. . .: , 2002. . 390.

.. , , , , . ------------------------------- .. : 3 . . 3: . .; .: . . . ., 1931. . 114.

. , . 1093 (1811) , . , , (. 2113) . (-) () , , n 2005-882 2 2005 . ,

22 (. L239-1-L239-5) (. L313-7). ------------------------------- Allgemeines burgerliches Gesetzbuch // Justizgesetzsammlung. Nr. 946/1811. .: 256. .: / . . .: . , 2001. Loi n 2005-882 du 2 aout 2005 en faveur des petites et moyennes entreprises // Journal Officiel de la Republique Francaise. 2005. 3 aout. : . . 4 / . .. . .: , 2004. .

, . 1 17 1994 . N 1929 ( ). , , () , . , .. , " ... " . ( ) ( ) .. . ------------------------------- .., .. . . 2. . 587. .. : . .; .: , 2006. . 29.

23

(

) , . , "equipment" () "asset" (, ), " , ", (. 2 ) . ------------------------------- Preliminary draft Model law on leasing [WWW-] // URL: http://www.UNIDROIT. org/english/publications/proceedings/2006/study/59a/s-59a-11-e.pdf (2006. 31 .).

, - ) , . ( , , (. 1 . 1013, . 1 . 1020 ). ,

24 , . , , . 665 . . ( XX .), , . XX - XXI . . (, ) . , . . . (, - , .) . "" . , . --------------------------------

25 ., : .. . . . 32 - 54; .. , - ( ) // : . . . 10 / . .. . .: , 2006. . 59 - 75.

LIX-A

. , , . , 1998 . , . , , " ", ; "" , , - , . . , , - . ------------------------------- Cuming R.C.C. Model Rules for Lease Financing: A Possible Complement to the UNIDROIT Convention on International Financial Leasing // Uniform Law Review. 1998. Vol. 3. P. 371 - 384. .. , " ", " , . " ( : 3 . . 2 / . . .. , .. . .:

26, 2003. . 230). (), , , " " ( : 4 . . 3: / . . .. . .: , 2006. . 143.).

, , . " ". , , . , , . ------------------------------- ., : : 3 . . 2 / . . .. , .. . . 230; .. . . . 100; .. ( 34) // . : . . - / . .. , .. . .. . .: , 1996. . 344. , . 5 6 7 2001 . N 115- " () , , " - , , , . ( . 2001. N 33. . 1. . 3418).

( )

27 .. . , 23 1999 . N 117- " " ; 26 2006 . N 135- " " . .. , , , . ------------------------------- .. - : . . ... . . . ., 2001. . 1999. N 26. . 3174. . 2006. N 31. . 1. . 3434. .. . . . 30 - 31.

, (, , , , , , , , , ) () () - . n 2000-1223 14 2000 . , n 66-455 2 1966 ., , , III "" I " " III "" - . ------------------------------- Synoptic table on legal provisions for leasing in Leaseurope's member countries // http://www.leaseurope.org/pages/Leasing/Legal_Aspects/Leasing_Legal.asp (2006. 31 .).

28 Loi n 66-455 du 2 juillet 1966 relative aux entreprises pratiquant le credit-bail // JORF. 1966. 3 juillet. Code monetaire et financier. Partie legislative: Annexe a l'ordonnance n 20001223 du 14 decembre 2000 // JORF. 2000. 16 decembre.

- ( , ) , . , "" , . , ( , , - - ), , ( - , - - ). ------------------------------- .: .., .. . . 2. . 615.

, " " , .. . , , , , ,

29 , " " . ------------------------------- .. . . . 498. .: .. . . . 64.

, 6 . 34 , . , 90- . , . , , . 2. . 2.1. . 665, 667, 668, 670 , - . , , , , , , , , .

30 , , , ( ) , "" , . sui generis, , - . ------------------------------- . 14 2006 . N 40-3645/05-89-41. ., , 28 2006 . N 48-1151/05-1 30 2006 . N 54-3841/2005-9.

"" , , . .. , , -, . ------------------------------- " ()" / . .. . . 7 - 8.

: , , , , , (. 3 . 1 . 257),

31 -. . 1 . 11 , , , . , . 3 . 1 . 257 , . (, ), , . , , sui generis. , - , , , , , . , ( ) , . --------------------------------

32 . 14 2006 . N 41-1-19982/05.

-, - , , - sui generis. . , .. , , ; , ( , , , , ) . .. . .. -, . ------------------------------- .. . . . 9. .. : . . ... . . . ., 2004. . 15. .. . . . 21.

33 . , , , - 1980 . , , (. 1 . 3), "contract of sale" "buyer", "supply agreement" "supplier", . ------------------------------- . 1994. N 1.

, - , . 2.2. . 1 . 665 - . .. , : , , , - ; , , , ;

34 - . ------------------------------- .. : . . ... . . . , 2002. . 6 - 7.

.

, : - , . (, , ) . , , , ", ". , ( ) () " ". . 665 , , - . . , . 665 , , , - , - . , , ,

35 - , , . , " , " . ------------------------------- . 15 2000 . N 40-46611/99-39-460. . 18 2005 . N 40-18822/04-53-202. . - 12 2005 . N 05-3588/05-29. ., - . . .: , 1999. . 98 (I. III. 3. 101).

. 665 , " , ... " (. "b" . 2 . 1). . , (. 1 . 3). .. , , " , " , , . , , , , . --------------------------------

36 : 3 . . 2 / . . .. , .. . . 229. ., , 20 2006 . N 65-11671/05-3-15, 65-11672/05-3-15, 65-11710/05-3-12.

. . 1 . 15 5 2000 . N 78-II " " ( - ), . 1 . 806 , - . ------------------------------- . 2000. N 10. . 247; 2003. N 15. . 139; 2004. N 5. . 25; 2006. N 1. . 4. ii i i. 2003. N 40-44. . 356.

: , , " - ", .. (. 3 . 1), , (. 1, 2 . 3 . 8). ,

37 . 2.3. -, , "" -. -, . 665 506 , - , . -, . 1 . 1 . 670 , -, , -. ( . 1 . 668 , , , .) , , , , , (. 1 . 10). , , -, . ;

.

38 ------------------------------- ., : .., .. . . 2. . 611; : 3 . . 2 / . . .. , .. . . 231; .. . . . 497. .: .. : . . ... . . . ., 2004. . 6, 10.

, , , . , .. - " , " . .. , - , , - ; -, . .. , - , . 5 . 15 ; , , , (. 1 . 430 ). ------------------------------- .. : . . ... . . . ., 2002. . 6 - 7.

39 .. . . . 20. .. . . . 6 - 7.

- . -, . 430 , , . -, (. 4 . 430 ), , , (. 1 . 326 ). , , , . , -, , (. 2 . 430 ). -, ", " " " - () . , .. , . .. , . 10 , , , "

40 , , " . .. , , , , , . ------------------------------- .. . . . 493. .. . .: , 2004. . 190. " ()" / . .. . . 50 - 51.

: - - , () . , , -, , . , . , , , , () , , , , (.

41 506, 510, 513 - 515, 517 ) .. , , , , , , - , , .. , ( - ), , , .. , , , . , , . "" , ? ------------------------------- .. . . . 515.

, , , . , , , , , ( , ). () -, ,

42 . , - , . "" - . , " () ... -, ( , ... , " "" ""). ------------------------------- . // . 2001. N 1. . 16 - 26.

, "" - , , , . , -, , . . 1 . 670 -, , , , 6 . 34 , . . 1 . 1 . 670 , ("") -.

43 , , . 2.4. , , ( ) , (. 1 . 491 ). , () , . 6 . 34 , , . , , , - () (. 2 . 209, . 2 . 4 . 421, . 1 . 491, . 608 ). , . , , .

44 2.5. , . , , , . 2 . 609 ( , ) , (. 3 . 433 ). 21 1997 . N 122- " " ( - ) (. 3 . 2 . 13). -, , , de lege lata , .. . ( . 3 . 433 ), (. IV ) , . ------------------------------- . 1997. N 30. . 3594.

.. , : - ( , , , , ,

45 , ), - ; , - , . ------------------------------- .. . . . 3. - , , , , , .

, .. , , , . ------------------------------- .: .. . . . 17.

. 34 .

.. , - . , , ,

46 ( "" ) . , , . , , . ------------------------------- .., .. . . 2. . 616.

3. , , . - . 3.1. , . , (. 2 . 615). , (. 8) . ------------------------------- , .. , "", ,

47 ,

. ., 2004. . 22).

( ..

: . . ... . .

, , "", - , "" (, , ), : , . contra legem . ------------------------------- ., , .., .. . . 2. . 592; .. . . . 22; .. . . . 6, 12. ., , 27 2005 . N 65-7514/04--3.

, , - ( ), (, "" ), , , . (. 2 . 1 . 8).

48 , .. , ( .. ); , (?! - ..), - - . .. . ------------------------------- .: .., .. . . 2. . 593. .. . . . 21 - 22. .. : . . ... . . . , 1999. . 6 - 7.

,

; . , , , , () "...

" (. 1 . 1 . 8). , , "" (, , . 632 642 ), " ". ,

49 , , (. 2 . 433 ). . : . , , . , , ; (. 6 . 387 , . 2 . 1 . 8 ). , , , , , , . , , , - , , . -, , ( ), . , - ,

50 , , (. 1 . 391 ). , (. 1 . 1 . 8 ), , " , ", . (. 2 . 8), , (.. ), . . 1 . 2 . 615 , , , (. 1 . 638, . 1 . 647 ). , de lege lata " " ( ), .. , , , , ( 3 - 5 . 34 ), " . , , , - , , - " . .. , , . 34 (. 625), .

51 . 1 . 2 . 615 . 647 , . ------------------------------- : 3 . . 2 / . . .. , .. . . 234 - 235. .: .., .. . . 2. . 605 606.

. , (. 3 . 609, . 624 ), (. 3 . 2 . 615 ). ------------------------------- ., , - 4 2004 . N 33-11508/03-2.

( ) () , (. 1 . 2 . 615 ). , ( ) , .. , "

", , ,

52

. ------------------------------- .. . .: , 2005. . 300 - 301.

(); (. 2 . 615 ). , , (. 24 ). 6 . 34 , , (, , ) . , , ( - ), ( - ) . (.. ) , . 3.2. , .

53 , . .. , , " - : " . , , , , , , . : (. 2 . 129 ), , , , . ------------------------------- .., .. . . 2. . 589. . - 13 2006 . N 19-11342/05-46.

, . . . 6 . 387 . 1 . 617 , . --------------------------------

54 .: .. . .: , 2001. . 217; .. () , // . 2005. N 11. . 95.

, , , , .. , " " . , . 460 - 462 , . . ------------------------------- .., .. . . 2. . 589.

, , . - ( - , , ) - .

55 , , , ,

, . , , , , , ( ), . , . 305 - , (). , . ------------------------------- , (. 3 . 17), (. 4 . 5 . 15, . 4 . 17). .., .. . . 2. . 468.

,

.

56 . ( , . - ..) , , , , , , - (. 1 . 14). : , , , . , (. 23 ); (. 1 . 18). "" , , , , ; , .. , , . , ,

57 , . , , , , , . , , , . . -, , , , ? "" , , , , , . 824 , . , , .

58 , , , .

, , .. , . , , " " ( , ) , , , . , - , , , . ------------------------------- .. () . . .: , 2005. . 355 - 356.

-, , , , , ( , ), .. ? , , ,

59 (. 2 . 299 ). , , , (. 1 . 1 . 49 ). , , , , , , . (. 1 . 297, . 1 . 298, . 608 ), . , (. 1 . 617 ). , -, (, )? , , 18 2004 . N 23 " () , " , , , ,

60 - , (. 2). ,

;

, "" . ------------------------------- . 2005. N 1.

3.3. . . . . ------------------------------- . - 24 2006 . N 45-15015/05-28/325.

,

61 , . .. , , . , ( ). , . ------------------------------- .: .. . . . 6 - 7.

( ) , , . ( ) , , .

62

, , . , " , , . , , " (. 2 . 23). (. 1 . 617 ), .. , " (, , ) , " . ------------------------------- .., .. . . 2. . 595.

, . 2 . 313 , .. , , , , , , , " ", .. . ,

63 , . 1 . 617 , .. , " ", " , ", , , , , "", .. - . ------------------------------- , , (.: .. . . . 167). / . . . .. ; . . .. . .: - ; , 1995. . 323. . : .., .. . . 2. . 467 - 468. .. . .: , 2005. . 144 - 145.

, , . , . , , , , .. .. , ,

64 , . ------------------------------- .: : 4 . . 2: . . . / . . .. . .: , 2005. . 38; : 3 . . 1 / . . .. , .. . .: , 2003. . 415 - 416. .: .. , // . 2006. N 1. . 35 - 69.

, .. , . 2 . 313 , , . 1 . 617 , , : , , , . 27 , (. 3 . 420); , . 2 . III . IV ( . 1 . 617) "lex specialis derogat generali" . 1 . III ( . 2 . 313). .. , . 617 ; . 313 , ,

65 . ------------------------------- .. () , . . 98.

, : -, . 1 . 58 29 1992 . N 2872-1 " " ( ) ( ), - . IV ; -, (. 5 . 488 ). ------------------------------- . 1992. N 23. . 1239.

, , "" . , , (

66 .. ), . ------------------------------- .. () , . . 102.

3.4. " " , , . , , . (. 4 . 5 . 15, . 4 . 17 ) "" , . , . 4 . 5 . 15 , . , , " , , -", , , .

67 ,

, . . 3 . 609 . 624 . , , (. 4 . 5 . 15 ), . , . , . , , -

, - . , . , , , .

68 , , . ------------------------------- : 4 . . 1. / . . .. . .: , 2005. . 35 - 37. . : 7 2001 . N 139- // . 2002. N 1; 8 2005 . N 367- // . 2006. N 2.

- . ( ) . ( ), , , - ; , , , , , .. , , . -

69 . ------------------------------- . 4 2003 . N 23-3854-02-16-171.

3.5. , , , , . , , , "" , . ? , ,

, . , .. ; - , - ,

70 . , "" , () , . ------------------------------- .: .. . .: , 2003. . 159 - 161. .: .. / . .. . .: , 1996. . 48 ( : .. . . . 156).

, , . , , . ------------------------------- .

( .. ), , () (

71 ). 3.6. , . de lege lata , , - , , . , , . , . , , , 6 . 34 , . , , .. . ( )

72 - .. ; , , , , , . ------------------------------- .. . . . 3 - 5, 9, 13. .. . . . 6 - 7.

: , , , , (. 1.1 . 2 . 3). (. 5 . 2 . 4).