УЛС ТӨРИЙН ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ

Өмнөх хичээлийг эргэн саная

1. Улс төрийн дэглэм гэж юу вэ?

2. Улс төрийн дэглэмийг хэрхэн ангилдаг вэ?

3. Фашист, коммунист дэглэмийн ялгаа?

????

Улс төрийн

систем

Улс төрийн систем гэж юу вэ?

Улс төрийн системийн эргэх холбоо

Улс төрийн системийн бүтэцУлс системийн ангилал

Улс төрийн систем гэж юу

вэ?Д.Истоны үзлээр:Улс төрийн систем нь хүлээн зөвшөөрөшдсөн хууль ёсны албадлагыг хэрэглэх буюу хэрэглэхээр завдах замаар нэгдэн нягтрах, дасан зохицох чиг үүргийг хэрэгжүүлдэг харилцан хамаарал бүхий үйлдлийн систем хэмээн тодорхойлжээ.

Д.Истон

Дээрхи тодорхойлолтоос үзэхэд:

Улс төрийн систем гэдэг нь улс төрийн засгийг хэрэгжүүлж байгаа байгууллагын нийлбэр цогц бөгөөд хүрээлэн байгаа орчин болон улс төрийн системээс ирж буй мэдээллийг улс төрийн шийдвэр болгон өөрчилж, улс төрийн зан байдал, нийгмийн байр суурийг төлөвшүүлдэг динамик механизм юм.

Улс төрийн системийн эргэх холбоо

Шаардлага

дэмжлэг манаач

Улс төрийн систем

шийдвэр

Эргэх холбоо

оролт гаралт

оролт

Шаардлага: нийгмийн орчноос тавигдах бөгөөд гадаад шаарлага гэнэ. Жишээлбэл: тэтгэвэрийн хэмжээг нэмэгдүүлэх, нийгмийн хамгааллыг сайжруулах гэх мэт.

гаралт

Дэмжлэг: улс төрийн системийг бүхэлд нь болон төр баригчдын үйл ажиллагааг илэрхий дэмжсэн үйлдэл.

Шийдвэр: нийгмийн орчинд үйлчилсэний үр дүнд өмнө тавьсан шаардлагыг өөрчлөх эсвэл хэвээр нь үлдээх.

Манаач нар

Нам, эвсэлүйлдвэрчний эвлэлСонирхлын бүлэг Олон нийтийн байгууллага

Улс төрийн системийн бүтэц Сонирхлын

бүлэг, хөдөлгөөн

Нам

Сонирхлыг илэрхийлэх

Сонирхлыг нэгтгэх үйл ажиллагаа

Сонирхлы

г хэр

эгж

үүлэх

үйл а

жиллага

а

СОНИРХЛЫН БҮЛЭГ

Сонирхлын бүлэг

1. Сонирхлын бүэг гэж юу вэ?

2. Сонирхлын бүлгийн зорилго

3. Сонирхлын бүлгийн ангилал

4. Сонирхлын бүлгийн үйл ажиллагаа

5. Сонирхлын бүлгийн үүрэг

6. Лобби ба шахалтын бүлэг

Сонирхлын бүлэг гэж юу вэ?

Сонирхлын бүлэг гэдэг нь нэг хүсэл эрмэлзэл, нэг сонирхол, нэг эрх ашигт тулгуурласан хүмүүсийн үйл ажилагааны нэгдэ, зохион байгуулалтын цогц юм.

Жишээ нь: Олон нийтийн

байгууллага Иргэдийн сайн дурын

байгууллага Төрийн бус байгууллага

гэх мэт

Сонирхлын бүлгийн зорилго:

Төрийн байгууллагаас гаргаж буй шийдвэрт нөлөөлөх

Үйл ажиллагаанд нь хөндлөнгөөс хяналт тавих

Иргэдэд бодитой мэдээлэл хүргэх, гэгээрүүлэх

Ардчилсан үнэт зүйлсийг төлөвшүүлэх

Сонирхлын бүлгийн ангилал- Г.Алмонд

Холбооны шинжтэй

• Улс төрийн үйл ажиллагааг зоригоо болгосон , тодорхой бүтэц, зохион байгуулалт, удирдлагатай. Олон тооны гишүүд дэмжигчтэй. Тэднийхээ эрх ашгийг хамгаалсан үйл ажиллагаа явуулна.

Бүрдлийн шинжтэй

• Өөрийн бүлгийн ашиг сонирхлыг хангахын тулд тар засаг, ялангуяа парламщнтын хууль тогтоох үйл явцад шууд нөлөөлөх эрмэлзэлтэй явцуу бүлэг.

Холбооны бус шинжтэй• Олон нийтийн хөдөлгөөний шинжтэй үйл

ажиллагаа явуулдаг.

Тодорхойгүй төлөвтэй •Тодорхой нөхцөл байдлын улмаас сонирхо нэгтэй хүмүүс нэгдэн богино хугацаагаар бүлэг байгуулж, үй ажиллагаагаа явуулаад тардаг.

Сонирхын бүлгийн үйл ажиллагаа

Гадаад үйл

ажиллагаа

• Сонирхлын бүлэг нь төр засаг болон шийдвэр гаргах үйл ажиллагаанд шууд биш замаар өөрөөр хэлбэл олон түмнээс сонгогчдыг өөртөө татаж тэднээр дамжуулан нөлөөлөх явдал.

Дотоод үйл

ажилагаа

• Сонирхлын бүлэг төр засаг болон шийдвэр гаргах үйл ажиллагаанд шууд нөлөөлөхийг хэлнэ.

Сонирхлын бүлгийн үүрэг

•Нийгмийн бүлгийн санаа бодол, хүсэл эрмэлзлийг улс төрийн шаардлага болгон хувиргах явдал юм.

Артикуляцлах

•Бий болсон шаардлагыг шүүн тунгааж, нийтийн эрх ашигт тохирсон зорилтыг тодорхойлдог.

Агрегацлах

•Нийгмийн амьдралын хүндрэлтэй асуудлыг төрд мэдээлэх Мэдээлэх

Лобби бүлэг

Лобби бүлэг

Шахал-тын

бүлэгШахалтын бүлэг ньПарламентад шахалт үзүүлэхГүйцэтгэх засаглалд шахалт үзүүлэхШүүх эрх мэдэлд шахалт үзүүлэхүйл ажиллагааг голлон явуулдаг.

Онцгой ашиг сонирхлын хэрэгжүүлэх зорилгоор засаг

төрийн байгууллагуудад зорилго чиглэл бүхий нөлөө

үзүүлэхийг хэлнэ.