ЭХ ҮҮСВЭР

ЛАТИН АМЕРИКИЙН ОРНУУДЫН

ТӨРИЙН ӨМЧИТ АЖ АХУЙН НЭГЖҮҮДИЙНКОМПАНЫ ЗАСАГЛАЛ

Дэлхийн Банк 2014

http://wwwwds.worldbank.com

АГУУЛГА

Төрийн өмчит аж ахуйн нэгжүүдийн загвар

Өмчлөлийн функц: Байгууллагын тогтолцоо бүтэц

зохион байгуулалт

Хариуцлага болон хяналтын механизм

BNDES: Бразилийн эдийн засаг дах гол тоглогчид

Шинэчлэлийн саанаачлагууд

ТӨРИЙН ӨМЧИТ АЖ АХУЙН НЭГЖҮҮДИЙН ЗАГВАР

• Бразилд сүүлйин үед хувьчал ихээр явагдсан хэдийч

холбооны төрийн өмчит аж ахуйн нэгжүүд чухал ач

холбогдолтой оролцогч тал хэвээрээ байсаар байна.

• Бразилд засгийн газартайгаа холбоотой 147 төрийн

өмчит аж ахуйн нэгж бий.

• ТӨААН-үүд газрын тос ба байгалийн хий, санхүү,

цахилгаан эрчим хүч болон үйлчилгээний салбарт

идэвхитэй үйл ажиллагаа явуулж байна.

• Бразилын хөрөнгийн зах зээл дээр төрийн өмчит

байгууллага нь чухал үүрэгтэйгээр оролцдог

ТӨРИЙН ӨМЧИТ АЖ АХУЙН НЭГЖҮҮДИЙН ЗАГВАР

ӨМЧЛӨЛИЙН ФУНКЦ:ИНСТУЦЫН

ТОГТОЛЦОО БА ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ

Бразилийн засгийн газар төрийн өмчийн аж ахуйн нэгжийг

хянах (hybrid) эрлийз загварыг ашигладаг:

Сангийн яам -хувь хэмжээний тохиргоог удирдаг

Төлөвлөлтийн яам-болон стратеги төлөвлөгөө,

хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөрт санаа тавьж , мөн

ТӨААН-н зохион байгуулалт ба гүйцэтгэлийг

DEST-р дамжуулан хянадаг .

Зохицуулагч агентлагууд -хэрэглэгчийн эрх ашиг,

салбарын зохицуулалтыг хариуцдаг ба ТӨҮГ-н

өрсөлдөөний эсрэг эсрэг байдлын зан байдлыг

хамгаалдаг.

DEST (Departamento de Coordenação e Controle das Empresas Estatais)

Төрийн Байгууллагын Удирдлага Зохион байгуулалтын Газар-DEST нь ТӨААН-г шууд хянах үүрэгтэй Төлөвлөлтийн Яаман доторх техникийн газар юм.

Үүрэг:

Төлөвлөлтийн яамны гүйцэтгэх нарийн бичгийн даргад ТӨҮГ-н хяналтын талаар мэдээллэх

ТӨААН-ийн төсвийг боловсруулж , түүний хэрэгжилтэнд (төсвийн зорилт ба хөрөнгө оруулалт ) хяналт тавих

ТӨҮГ-н эдийн засаг ба санхүүгийн тоо баримтыг эмхэтгэх

мөн компаны засаглалын сайн практикыг дэмжих

ӨМЧЛӨЛИЙН ФУНКЦ:ИНСТУЦЫН

ТОГТОЛЦОО БА ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ

ТӨҮГ-н засаглалын хороо

o Сангийн яам

o Төлөвлөлтийн яам

o Ерөнхийлөгчийн гүйцэтгэх алба гс 3 бг-улс төр төл

Бусал салбарын яамуудын төлөөлөл

ТӨААН-н хяналтанд оролцдог үндсэн талуудыг зохицуулах үүрэгтэй ба ТӨААН-н багцын стратеги шийдвэрт гол үүргийг гүйцэтгэдэг юм.

DEST, ТӨААН-н засаглалын хороо нэгдсэнээр хяналтыг улам хүчтэй болгож өгч байдаг

Төлөвлөлтийн Яам нь ТӨҮГ боловсон хүчний бодлогын ерөнхий тогтолцоонд чухал үүрэгтэй гэж үздэг.

ӨМЧЛӨЛИЙН ФУНКЦ:ИНСТУЦЫН

ТОГТОЛЦОО БА ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ

ХАРИУЦЛАГА БА ХЯНАЛТ ТАВИХ

МЕХАНИЗМ

Зорилтуудын тайлан болон төлөвлөлтийн

баримт

Тайлагнах: Гүйцэтгэлийн мониторинг ба ил тод

байдал

Төрийн өмчит компаниудад аудит хийх

ТӨК-ий ТУЗ-н бүтэц зохион байгуулалт.

ТӨРИЙН ӨМЧИТ КОМПАНИУДЫН ТӨСӨВ БА ХӨРӨНГӨ

ОРУУЛАЛТЫН ТӨЛӨВЛӨГӨӨ.

Менежмент / гүйцэтгэлийн гэрээнүүд

Гүйцэтгэлийн гэрээнд

Санхүүгийн зорилт (жишээ нь : урсгал хөрөнгийн өгөөж)

Үйлчилгээ үзүүлэх зорилт

Зарим тодоод удирдлагын үзүүлэлт

гэсэн үзүүлэлтүүдийг тусгасан байдаг.

Зорилгодоо хүрч чадаргүй болвол гүйцэтгэлийн гэрээгээр захиргааны (санхүүгийн ) шийтгэл ноогдуулна. (урамшуулал / ноогдол ашгийн хэсэгчлэн болон бүгдийг нь хасах

Зорилтууддаа амжиллтай хүрсэн тохиолдолд урамшуулал цалин өгнө гэж 20 орчим төрийн өмчит компаниудын жил бүр хөтөлбөр гарын үсэг зурсан байдаг, SIEST

ТӨРИЙН ӨМЧИТ КОМПАНИУДЫН ТӨСӨВ БА ХӨРӨНГӨ

ОРУУЛАЛТЫН ТӨЛӨВЛӨГӨӨ НЬ

• гүйцэтгэх(executive) удирдлагаар болон

• үндсэн хууль

• төсвийн удирдамжийн холбогдох хууль тогтоомжоор

баталгаажсан байдаг.

Төсөв боловсруулах болон батлах.

• төсвийг бэлтгэн хүргүүлдэг

• төсөв бүр хувь нийлүүлэгчдийн хурлаар орно

• Сангийн Яаманд эсвэл холбогдох яаманд баталгаажуулахаар өргөн барьдаг

• батлагдсан төсөв нь улсын төсвийн хамтаар олон нийтэд нээлттэйгээр зарлагддаг.

ТАЙЛАГНАХ: ГҮЙЦЭТГЭЛИЙН МОНИТОРИНГ БА ИЛ

ТОД БАЙДАЛ

Төсвийн гүйцэтгэлийн тайлан: DEST нь ТӨК-иудын нэгдсэн мэдээллийн системийг ашиглан Төрийн өмчит комданиудын төсвийн гүйцэтгэл ба санхүүгийн үйл ажиллагааг хянадаг . ТӨК-ний зардлууд сар бүр хянагдаж төсвийн тэнцэлд ордог. 2 сар бүрт DEST төрийн өмчит компаны холбогдох хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөөн дээр суурилсан төсвийн гүйцэтгэлийг хамарсан онлайн тайланг нийтэлдэг .

ТӨК-ий бусад гол тайлан. Төрийн өмчит компаниудын захирлууд гүйцэтгэлийн нэмэлт мэдээлэл болон компаний байдал дах бусад техникийн дэлгэрэнгүй гэх санхүүгийн мэдээллийг агуулсан тайлан бэлддэг. Эдгээр тайланг ТУЗ-с гаргадаг ба дотоод аудит хадгалдаг. Төрийн өмчит компаний ТУЗ нь хэд хэдэн засгийн газрын хяналттай байгууллагаруу (дотоод болон гадаад ) нэгтгэсэн мэдээллийг агуулсан жилийн санхүүгийн тайланг илгээх үүрэгтэй. Түүнчлэн Төрийн өмчит компаний ТУЗ дотооддоо гүйцэтгэл ба хуулийн холбогдох хяналтын байгууллагад өөрсдийн жилийн тайлангууд болон санхүүгийн тайлангуудыг задруулдаг. Гадагш онлайн нийтэлдэг. Түүнчлэн холбооны засгийн газрын төсвийн удирдамжийн хуульд зааснаар (Lei de Diretrizes Orçamentárias), ТӨК төрийн сангаас санхүүгийн эрсдлийн тооцоог агуулсан хавсралтыг хүлээн авдаг . Энэ мэдээг төрйин сан бэлдэнэ.

ТӨРИЙН ӨМЧИТ КОМПАНИУДАД АУДИТ ХИЙХ

Төрийн өмчит компаниуд нь гадаад аудит

хийлгэх шаардлагатай.

o Нягтлан бодох бүртгэлийн шүүх

o Comptroller Ерөнхий Газар

ТӨААН-ИЙН ТУЗ-ИЙН БҮТЭЦ

ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ.

ТУЗ-ийн гишүүд шууд эсвэл холдинг компаниара дамжуулан

засгийн газартай холбоотой бүх компаниудад хяналт тавидаг.

ДАРГА

ТӨЛӨВЛӨЛТИЙН ЯАМНЫ

ТӨЛӨӨЛӨГЧ

ХОЛБОГДОХ ЯАМДЫН

ТӨЛӨӨЛӨГЧИД

АЖИЛЧДЫН ТӨЛӨӨЛ 2010

ДЭД ДАРГА

Хяналтын яамд техникийн шалгуурын дагуу ТУЗ-

ийн гишүүдийг сонгодог боловч эцэстээ

системгүйгээр сонгон шалгаруулдаг.

Уулзалтын сонголт техникийн бүрэн бүтэн

байдлыг хангасан эсэхийг Casa Civil (Executive

Office of the President-ерөнхийлөгчийн гүйцэтгэх

алба) шалгаж баталсан байх ёстой.

Тэдний бүрэн эрхийн хугацаа нь fixed бөгөөд

засгийн газрын бүрэн эрхтэй холбоогүй байх

ёстой.

ТУЗ-н Захирлын үүрэг хариуцлага нь компаны бизнес менежментрүү чиглэсэн байдаг бол

ТУЗ нь дараах үүрэг хариуцлагуудтай байдаг. Үүнд:

ТӨК-ийн бизнесийн үйл ажиллагааннд ерөнхий удирдамж өгөх

ТӨК-ын захирал гүйцэтгэлийг үнэлэх;

Хувьцаа эзэмшигчдийн ерөнхий чуулганыг зохион байгуулах;

Компаний менежментийн жилийн тайланг үнэлэх

Олон нийтийн өргөл, эсвэл хөрөнгийн баталгаа шийдэх(Deciding on public offerings or stock warrants)

Лизингийн буюу үндсэн хөрөнгийн борлуулалтыг эрх олгох

Бие даасан аудитын компани сонгох, чөлөөлөх

BNDES: БРАЗИЛИЙН ЭДИЙН ЗАСГИЙН

ХӨГЖИЛД ГОЛ ТОГЛОГЧ

Компанийн засаглал

I. Advisory Board- Зөвлөх зөвлөл

II. Auditing Committee-Аудитын Хороо

III. Fiscal Council- Төсвийн зөвлөл

IV. Ombudsperson’s Office

зөвлөх зөвлөл

26 . Зөвлөх зөвлөл нь хамгийн дээд удирдах байгууллага юм. Энэ нь ТУЗ-ийн даргыг оролцуулан арван нэгэн гишүүдтэй; тэдгээрээс сонгогдсон дөрөв ньТөлөвлөлтийн Төрийн сайд , Төсөв болон Менежментийн төрийн сайд, Хөдөлмөр эрхлэлт болон ажил эрхлэлтийн төрийн сайд, мөн санхүү,гадаад харилцааны яамны сайд тус тус байх бөгөөд бусад нь Үйлдвэрлэл, Гадаад худалдаа болон хөгжлийн яамны сайд байна. BNDES-ийн ерөнхийлөгч ньТУЗ-ийн дэд ерөнхийлөгч байх юм. Зөвлөлийн гишүүд нь гурван жилийн хугацаатайгаар ТУЗ-ийн даргаа томилдог бөгөөд томилогдсон өдрөөс эхлэн эрх нь хүчин төгөлдөр нийтэлж, тэрхүү эрх нь жил жилдээ сэргээгдэж байдаг. Ирээдүйн нэр дэвшигч нь гайхалтай мэдлэг, туршлагатай ,мөн тухайн нутаг дэвсгэрт ёс суртахууны шударга, өө сэвгүй, нэр хүндтэй байх ёстой. Зөвлөх зөвлөл нь улирал бүр ээлжит бус хуралдаанаа ерөнхийлөгч эсвэл гишүүдийн дор хаяж хоёрынх нь хүсэлтээр хийдэг. Зөвхөн ТУЗ-ийн гишүүдийн наад зах нь зургаан гишүүн байлцуулан шийдсэн шийдвэр нь хүчин төгөлдөр болдог. Зөвлөлдөх Зөвлөлийн үүрэг нь: • BNDES-ийн хүчин чармайлттай шууд холбоотойгоор Улс орны эдийн засаг, нийгмийн хөгжилд хамаарах асуудлаар дүн шинжилгээ хийх хүсэлтийг Үйлдвэр, хөгжил, гадаад худалдааны яамны сайд хүсэхэд дүн шинжилгээг хийх• Банкны үйл ажиллагаа болон ерөнхий удирдамжийн тал дээр BNDES –ийн Ерөнхийлөгчид зөвлөгөө өгөх , үйл ажиллагааны зорилго, хөтөлбөрийн ил тод байдал, үр дүнг сурталчлах эдийн засаг, нийгмийн салбар дахь гол байгууллага юм.

• BNDES –ийн Ерөнхийлөгчийн саналыг судлах, батлах,бодлого боловсруулах мөн төв ЗГ-Ийн эдийн засгийн болон санхүүгийн бодлогийг урт хугацааны хөтөлбөрийн дагуу банкны санхүүжилттэй хэвээр байлгахад оршинл., Засгийн газрын санхүүгийн бодлого

27 .BNDES –ийн Аудитын хороо

нь Зөвлөлдөх Зөвлөлийн туслах байгууллагын үүрэг гүйцэтгэх ба тэдэнд ажлаа тайлагнах ёстой юм. Энэ харилцаа нь Компанийн засаглалын Бразилийн Институт (Instituto Brasileiro де Governanзa Corporativa- IBGC,) –ийн хууль тогтоомжинд заасны дагуу шилдэг Компанийн засаглалын практикийн хуулийн удирдамжтай нийцэж байгаа юм байна. Хороо Зөвлөх зөвлөлөөс томилсон нь зургаа хүртэлх гишүүнтэй байж болно (үүнийг бичиж байх үед, гурав гэсэн байдаг). Гишүүд Зөвлөлийн тогтоолоор ямар ч үед гишүүний эрх нь төгсгөл болох тодорхой бус хугацаагаар томилогддог. Аудитын хорооны үүрэг нь: - Бие даасан аудиторын байгууллагатай захиргааны дагуу гэрээ байгуулж, сонгодог - BNDES –ийн санхүүгийн тайлангаа зургаан сар тутамд хэвлэн нийтлэхээс өмнө хянан үзэх. - Дотоод болон хөндлөнгийн аудитын үр дүнг үнэлэх. - Төлөөлөн удирдах зөвлөлд бодлого үйл ажиллагаа, журмаа сайжруулах болон засварлах өөрчлөлтийн саналыг оруулдаг .

- Өөрийн үйл ажиллагааны тайлан бэлтгэх болон дотоод хяналтын системийн үр дүнг үнэлэх.

Төсвийн зөвлөл

28 Бразилын хууль тогтоомж нь ХХК болон корпориацуудад хяналт тавих Зөвлөх зөвлөлийг үүсгэн байгуулсан Санхүүгийн зөвлөл нь үндсэндээ хувьцаа эзэмшигчдэд шуудтайлагнадаг хяналтын болон хяналт шалгалтын байгууллага юм. BNDES-н тохиолдолд , Бразилийн Корпорациуд хууль тухай хуульд санхүүгийн зөвлөлийн болон удирдлагын хорооны үүрэг хариуцлагыг тодорхойлсон байдаг бөгөөл томилох журмууд нь гишүүдийн томилгоог удирддаг. BNDES санхүүгийн зөвлөл нь гурван гишүүн, гурван орлогчтой байна; бүгд хоёр жилийн хугацаатай нөхцөлтэй, ижил үеээр сунгагдана. Хоёр гишүүн, тэдний орлогчийг хөгжил, Үйлдвэр, Гадаад худалдааны сайд томилдог, нэг гишүүн болон түүний / түүний орлогчийг Үндэсний Төрийн сан төлөөлөгч, Сангийн яамны сайд томилдог байна; хариуцлагын шугам нь БНУ-ын ерөнхийлөгч нь тэдгээр сайдуудыг томилодог гэдэг утгаар Хариуцлагын шугамд ерөнхийлөгчийн ажлын талаар авч үздэг. . Төсвийн Зөвлөлийн үүрэг нь: • BNDES "захирлуудын хагас жилийн бүртгэл, санхүүгийн тайлан шалгах нь, тайлан тэнцлийн талаар санал гаргах

Stock Corporation Act-д (Хөрөнгийн корпориацын тухай хуульд) тогтогүйцэтгэлйин бусад үүргийг тогтоосон байдаг. Жишээ нь, 10 хоногийн дотор захиргааны байгууллагууд нь Fiscal Council-н одоогийн гишүүдэд тэдгээрийн хурлын минутын хуулбарыг адбан ёсны харилцаа холбооны хэрэгслээр өгөх шаардлагатай. Гүйцэтгэлийн арван таван хоногийн дотор тайлан тэнцлийн хуулбарыг, болон үечилсэн санхүүгийн тайланг , төсвийн хэрэгжилтийн тайлан маягаар Fiscal Council-д өгөх ёстой.

Ombudsperson’s Иргэд байгууллагын хоорондын асуудлыг зуучлах үүрэг хүлээдэг. Ombudsperson’s Office нь зөрчилдөөний зүйлсийн талаар тодруулга өгдөг бөгөөд BNDES, түүний үйлчлүүлэгч, олон нийтийн хоорондын харилцааг бэхжүүлэх зорилготой. Үүний тулд, энэ нь үйлчилгээг үр дүнтэйгээр сайжруулахыг төвлөрсөн бус ,сайн дурын үндсэн дээр санаачлагддаг нийгмийн оролцооны нэг хэрэгслийн үүргийг гүйцэтгэхэд дэмжлэг болдог .Энэ Office ньбие даан ажиллаж , хараат бусаар болон шударгаар нууцлалыг хадгалсан ардчилсан үйл явцыг дээшлүүлэхэд хувь нэмэр оруулж олон нийт болон харилагчдаас BNDES-д . BNDES-н ерөнхийлөгч Ombudsperson-г тодорхой бус хугацаатайгаар томилдог ба ерөнхийлөгчийн саналаар хэзээ нэгэн цагт татан буугддаг.

АНРААРАЛ ТАВЬСАНД

БАЯРЛАЛАА!