21
Гарчгийн хэсэг: Энд программын нэр, файл бүхий ажлын хавтасны нэр болон цонхны хэмжээг өөрчлөх товчлуурууд, цонх удирдах цэс байрласан байна. Цэсний хэсэг: Энд хүснэгтэн мэдээлэл боловсруулахад шаардагадах коммандууд бүхий цэсүүд байрласан байна. Командын хэрэгслийн хэсэг: Энэ нь командыг төлөөлсөн дүрсүүдийг хэлнэ. Командын хэрэгслийн зөвхөн хулганаар ажиллаж байх үед хэрэглэх боломжтой. File Шинээр баримт нээх- Ctrl+N Хадгалсан баримтаа харах-Ctrl+O Баримтаа хаах- Close Баримтаа хадгалах-Ctrl+S Баримтынхаа нэрийг өөрлөн хадгалах- save as Баримтаа хадгалах-Ctrl+S Web хуудсыг хадгалах-save as Хуудасны тохиргоо хийх-page set up Хувлэхээс өмнө харах- print preview Хэвлэх-Ctrl+P Программаас гарах-exit Look in- талбарт хадгалсан файлын дискийн төхөөрөмж болон сангаа зөв заах шаардлагатай. Ингэснээр доод талд нь файлуудын жагсаалт гарах бөгөөд файлын нэрийг хулгана болон чиглэл заасан сумнуудын тусламжтай олж заасны дараа Open товчлуур дээр дарна. Save in- энэ талбарт тухайн файлыг хадгалах дискийн төхөөрөмжийг сонгох

мтмс бие даалт

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: мтмс бие даалт

Гарчгийн хэсэг: Энд программын нэр, файл бүхий ажлын хавтасны нэр болон

цонхны хэмжээг өөрчлөх товчлуурууд, цонх удирдах цэс байрласан байна.

Цэсний хэсэг: Энд хүснэгтэн мэдээлэл боловсруулахад шаардагадах

коммандууд бүхий цэсүүд байрласан байна.

Командын хэрэгслийн хэсэг: Энэ нь командыг төлөөлсөн дүрсүүдийг хэлнэ.

Командын хэрэгслийн зөвхөн хулганаар ажиллаж байх үед хэрэглэх

боломжтой.

File

Шинээр баримт нээх- Ctrl+N

Хадгалсан баримтаа харах-Ctrl+O

Баримтаа хаах- Close

Баримтаа хадгалах-Ctrl+S

Баримтынхаа нэрийг өөрлөн хадгалах- save as

Баримтаа хадгалах-Ctrl+S

Web хуудсыг хадгалах-save as

Хуудасны тохиргоо хийх-page set up

Хувлэхээс өмнө харах- print preview

Хэвлэх-Ctrl+P

Программаас гарах-exit

Look in- талбарт хадгалсан файлын дискийн төхөөрөмж болон сангаа зөв заах

шаардлагатай. Ингэснээр доод талд нь файлуудын жагсаалт гарах бөгөөд

файлын нэрийг хулгана болон чиглэл заасан сумнуудын тусламжтай олж

заасны дараа Open товчлуур дээр дарна.

Save in- энэ талбарт тухайн файлыг хадгалах дискийн төхөөрөмжийг сонгох

Page 2: мтмс бие даалт

File name- файлын нэрийг бииж өгнө (файлын нэрийг зөвхөн англиар болон

латинаар бичнэ) хэрэв та нэрийг өөрчлөөгүй бол бичсэн текстийн хамгийн

эхний мөрийг нэр болгон авдаг. Ингээд хадгалах товчлуур дээр дарж

хадгална.

File цэсний page setup командаар тухайн баримтын дараахь тохиргоог хийх

боломжтой.

Margins-захын зай

Хуудасны тохируулыгыг хэмжих нэгжийг см, inches, points, picas зэргээр авч

болно. Энэ тохируулгыг tools, options, general цонхны measurement units

талбараас сонгоно. Ж-нь: inch=2.45, inch=72 point, pica=12point=0.667 inch

Энэ хэсэгт цаасны захын зай болон текст бичиж эхлэх, дуусах хязгаарыг

тогтооно.

Top- хуудасны дээд талд үлдэх хоосон зай

Bottom-хуудасны доод талд үлдэх хоосон зай

Left- хуудасны зүүн талд үлдэх хоосон зай

Right- хуудасны баруун талд үлдэх хоосон зай

Gutter- ном үдэхэд зориулсан хоосон зай

Header- хуудасны толгой мэдээллийн эхлэх зай

Footer- хуудасны хөл мэдээллийн эхлэх зай

Apple to- өөрчлөлт хийж эхлэх мужийг тодорхойлох

Whole document- бүх баримтыг өөрчилнө

This point forward- курсорын байрлалаас хойш өөрчилнө

Paper size- цаасны хэмжээ: энэ мужид стандарт цааснуудын нэрээс сонголт

хийх шаардлагатай бөгөөд бидний голчлон хэрэглэдэг цаасны өргөн 210 мм,

өндөр нь 297 мм байдаг.

Width- цаасны өргөний хэмжээ

Page 3: мтмс бие даалт

Height- цаасны өндрийн хэмжээ

Orientation- цаасны байрлал

Portrait- цаасыг босоо байрлуулна

Landscape- цаасыг хэвтээ байрлуулна

Print- командаар зөвхөн баримтаар зогсохгүй тухайн баримтын талаархи

мэдээлэл, анхааруулга, санамж зэрэг олон материалыг хэвлэх боломжтой.

Хэрэв баримтынхаа бүх хуудсыг нэг хувь хэвлэх бол стандарт хэрэгслийн

самбар дээрхи товчийг дарж баримтаа хурдан хэвлэж болно. Харин баримтын

тодорхой хуудсыг сонгож хэвлэх эсвэл хэд хэдэн хувь хэвлэх тохиолдолд

дараах харилцах цонхыг хэрэглэнэ. Үүнд:

Хэвлэх төхөөрөмжийг асааж, цаасыг хийж бэлтгэнэ

File цэсний print командыг сонгоход дараах харилцах цонх гарч ирнэ.

Харилцах цонхон дотор хэрэглэх гэж байгаа хэвлэх төхөөрөмж

идэвхитэй эсэхийг шалгана

Сонгож аваад баримтаа байгуулсан цаасны хэмжээ хэвлэх

төхөөрөмжин дээр тохируулагдсан байгаа цаасны хэмжээтэй тохирч

байгаа эсэхийг шалгана

Баримтын хэвлэх хуудсуудыг тодорхойлж өгнө

Хэдэн хувь хэвлэхээ тодорхойлж өгнө

Printer сонголтын name хэсэгт нь хэвлэх төхөөрөмжөө сонгоно

Page range тухайн үүсгэсэн баримт бичгээс хэвлэхийг зааж өгнө

All- бүх хуудсыг хэвлэх

Current page- идэвхитэй хуудас буюу заагч байрлаж буй хуудсыг хэвлэнэ

Selection- сонгосон хэсгийг хэвлэнэ

Pages- заагдсан хуудсыг хэвлэнэ

Copies- тухайн баримт бичгийг хэдэн хувь хэвлэхийг зааж гэнэ

Print талбарт:

Page 4: мтмс бие даалт

All pages in range- бүх хуудас

Odd pages- сондгой дугаартай хуудас

Even pages- тэгш дугаартай хуудсыг сонгож хэвлэнэ

Print what- юу хэвлэх талбараас дараахь жагсаалт гарч ирнэ

Document- дэлгэцэнд байгаа баримтыг хэвлэнэ

Summary info- баримтын товч утгыг хэвлэнэ

Annotations- баримтын талбарыг хэвлэнэ

Stules- хэвлэх гэж буй баримтан дотор хэрэглэсэн засвар бүрийг хэвлэнэ

Auto text- баритмтанд оруулсанautotext-ийн жагсаалтыг хэвлэнэ

Key assignment- баримтанд ашигласан бүх товч, заалт, макро заалтын

жагсаалтыг хэвлэнэ

Properties- товчлуурыг дарвал хэвлэх цаасны хэмжээ болон цаасны босоо

хэвтээ хэлбэрийг зааж өгнө

Edit:

Үйлдлийг урагш буцаах- Ctrl+Z

Үйлдлийг хойш нь буцаах- Ctrl+V

Мэдээллийг хуулах-Ctrl+X

Мэдээллийг зөөх-Ctrl+C

Устгах- Del

Мэ:дээллийг бүгдийг нь сонгох- Ctrl+A

Мэдээллийг хайх-Ctrl+F

Мэдээллийг солих-Ctrl+H

Мэдээллийг хуулахдаа дараахь дэс дараалалтайгаар явагдана

Page 5: мтмс бие даалт

Мэдээллээ идэвхижүүлнэ

Edit цэсний copy командыг (standart toolbar-ын хэрэгсэл, гарctrl+c

товчлууруудыг) сонгоно. Энэ командаар тухайн мэдээлэл харилцах

сав руу хуулагдана

Курсор шинэ байранд нь байрлуулан edit цэсний paste командыг

(standart toolbar-ын хэрэгсэл, гараас ctrl+v товчлууруудыг) сонгоно

Мэдээлэл зөөх, хайчлах:

Зөөх мэдээллийг идэвхижүүлнэ

Edit цэсний cut командыг (standart toolbar-ын хэрэгсэл, гараас

ctrl+x товчлууруудыг) сонгоно

Үүний дараа мэдээлэл дэлгэцэнд харагдахгүй болж, харилцах

саванд орно.

Курсор шинэ байранд нь байрлуулан edit цэсний paste командыг

(standart toolbar-ын хэрэгсэл, гараас ctrl+v товчлууруудыг)

сонгоно.Энэ командаар харилцах саванд байгаа мэдээлэл курсор

байрлаж байгаа газар гарч ирнэ.

Find what талбарт хайх үгээ бичээд find next товчлуур дээр дарна.

Replace white- хайж олсон үгийг өөр үгээр солих үгийг бичих

Replace- солих үйлдлийг нэг нэгээр гүйцэтгэнэ

Replace all- хайж олсон бүх үгийг солих үйлдлийг нэг дор

гүйцэтгэнэ

Go to what- курсорыг тодорхой байрлал руу шилжүүлнэ

Enter page number- хуудсаны дугаарыг оруулна

View:

Үзэмж цэс нь хуудсыг ямар хэлбэртэйгээр харахыг зааж өгдөг. Энэ

нь дараахь дэд командуудтай.

Баримтыг хэвийн байдлаар харуулах- formal

Web хуудасны загвартай харуулах- web layout

Page 6: мтмс бие даалт

Хэвлэгдэх байдлаар харуулах- print layout

Баримтыг сэдэвчилж харуулах- outline

Хэрэгслүүд- toolbars

Баримтанд шугаман хэмжээс харуулна- ruler

Бүлэглэж харуулах- document map

Баримтанд хөл ба толгойн текстийг оруулах- header and footer

Баримтыг дэлгэц дүүргэж харуулах- full screen

Баримтын харагдах хэмжээг тохируулах үүрэгтэй- zoom

Эдгээр дэд командуудаас өөрт хэрэгтэй командуудыг гаргаж болох

ба хэрэггүй командуудыг ил гаргахгүй байж болно. Урдаа тэмдэгтэй

бол энэ команд маань ил гарсан байна гэсэн үг юм. Харин тэмдэггүй

бол далд байна гэсэн үгюм.

Баримтанд хөл, толгойн текст оруулах

Хөл ба толгойн текст нь баримтын бүх хуудсанд хэвлэгддэг тест

юм. Хөл толгойн тест нь хуудсаны дугаар, баримтын гарчгууд,

зохиогчын нэр зэрэг бусад янз бүрийн мэдээллийг агуулж болно.

Word программ нь хөл толгойн тщкстийг хэвлэгдэхгүй тасархай

зураасан хүрээн дотор харуулна.

Баримтын бүх хуудсанд ижил хөл, толгойн текст

оруулах

Баримтын эхний хуудсанд нэг хөл, толгойн текст,

үлдсэн бусад хуудсанд өөр нэг хөл, толгойн текст

оруулах

Баримтын тэгш ба сондгой хуудаснууд дээр тус

бүрд нь өөр өөр хөл, толгойн текст оруулах

Хөл толгойн текст оруулахын тулд view цэсний header and footer командыг

сонгож дарна. Энэ үед баримтын үндсэн текст бүдгэрч харагдах ба хөл ба

толгойн текстийн хэрэгслийн самбар дараахь байдлаар гарч ирнэ. Үүнд:

Page 7: мтмс бие даалт

Хэрэгслийн самбарыг хаах

Хөлийн хэсгийг харуулах

Толгойн хэсгийг харуулах

Эхлэл төгсгөлийн хэсэг рүү шилжих

Өмнө хэсэгтэй холбох

Бичвэрийг дэлгэц дээр харуулах

Хуудасны тохиргоог хийх файл

Цаг оруулах

Огноо оруулах

Хуудасны дугаарыг форматжуулах

Хуудас дугаарлах

Бэлэн текст оруулах

Автотекст буюу бэлэн текст оруулах, энэ нь дараахь сонгуулттай байдаг.

Үүнд:

Хуудасны дугаарыг оруулна.

Бүх хуудасны дугаарыг оруулна

Хуудасны дугаарыг оруулна

Он сар өдрийг оруулна

Цаг хугацааг оруулна

Page setup командын харилцан цонхыг нээнэ

Баримтын үндсэн текстийг дэлгэцэн дээр харуулна

Өмнөх файлын хөл толгойн текстийг харуулна

Дараагийн хөл толгойн текстийг харуулна

Өөр өөр хуудсан дээр ялгаатай хөл толгойн текст оруулах:

Хэрэв өөрөөр тохируулаагүй бол ердийн үед word программ нь нэг оруулсан

хөл толгойн текстийг баримтын бүх хуудсанд оруулдаг боловч та баримтын

тэгш ба сондгой хуудаснууд дээр эсвэл эхний хуудас бусад хуудаснууд өөр

өөр хөл толгойн текст оруулна. Үүний тулд хөл толгойн текст оруулдаг view

цэсний header and footer командыг сонгоно. Ингээд гарч ирэх хээгслийн

самбар дээрхи товчыг дарна.

Page 8: мтмс бие даалт

Page setup харилцах цонхны layout [ байршил] хуудсыг нээнэ. Гарч ирэх

харилцах цонхны header and footer бүлгийн дараахь командуудаасаль

хэрэгтэйг нь эсвэл хоюуланг нь идэвхижүүлнэ.

Different odd and man \ тэгш ба сондгой хуудаснууд ялгаатай

байх\

Different first page\ нэгдүгээр хуудас ялгаатай байх\

Insert:

Оруулах, хавчуулах цэс нь ямар нэгэн зүйлийг оруулж ирэхийг зааж өгдөг.

Энэ нь дараахь дэд командуудтай. Үүнд:

Хуваалт- break

Хуудас дугаарлах- page number

Он сар өдөр тохируулах- date and time

Автоматаар баримт оруулах- auto text

Талбар оруулах- field

Тэмдэгтүүдийг оруулах- comment

Тайлбар оруулах- footnote

Гарчиг оруулах- index and tables

Зураг оруулах- picture

Файл оруулах- file

Холболт хийх- hyperlink

Хэрэв таны баримт олон хуудастай бөгөөд тэдгээрийг дугаарлах

шаардлагатай бол үүнийг программ автоматаар хийнэ. Үүний тулд дараахь

үйлдлийг хийнэ. Insert цэсний page number командыг ашиглана.

Position- хуудасны дугаарыг хаана байрлуулахаа хаана байрлуулахаа зааж

өгнө

Page 9: мтмс бие даалт

Bottom of page- хуудасны доод талд

Top of page- хуудасны дээд талд

Alignment- сонгосон мөрний зүүн, баруун, төвд гэх мэтээр хаана

байрлуулахыг зааж өгнө. Ж-нь: left, right, center, inside, outside

Show number on first page- дугаарлалтыг эхний хуудсанд гаргана. \ гаргахгүй\

Format товчлуурыг дарвал page number format цонх нээгдэнэ

Number format- дугааэрлах хэлбэрийг сонгоно

Start at- хуудасны дугаарыг хэдээс эхлэхийг зааж өгнө

Хэрэв та өөрөөр тодорхойлж зааж өгөөгүй бол page numbers команд

баримтын эхний хуудаснаас эхлэн 1,2,3 гэх мэт дараалуулан автоматаар

дугаарладаг. Гэтэл заримдаа баримтын үргэлжлэлийг өөр файлд хадгалсан

үед түүний эхний хуудсыг тодорхой өөр тооноос эхлэн дугаарлах шаардлага

гарч болно. Тэгвэл та доорхи аргаар баримтаа дугаарлаарай. Үүнд:

Insert цэсний page numberы командыг дарж мөн тийм нэртэй харилцах

цонхыг гаргана

Position жагсаалтын цонхыг дарж дугаарыгхуудасны хаана байрлуулахыг

сонгоно

Format командын товчин дээр даран гарч ирэх харилцах цонхны start at

текстийн цонхон дотор баримтын дугаарлаж эхлэх эхний тоог оруулан ok

командын товч дээр дарна.

Тэмдэгтүүдийг оруулах: Word программд гарын товчлуур дээр байдаггүй

нэмэлт тэмдэгтүүд олон байдаг бөгөөд тэдгээрийг баримт бичигт дараахь

аргаар оруулна. Үүнд:

Курсорыг тэмдэг оруулах газраа байрлуулна

Insert цэсний symbol командыг сонгоход мөн тийм харилцах цонх нээгдэнэ

Оруулах зургаа сонгоод insert товчлуурыг дарахад сонгосон тэмдэгт тань

орсон байх болно

Page 10: мтмс бие даалт

Close товчлуураар харилцах цонхыг хаана

Format:

Хэвжүүлэх, хэлбэржүүлэх цэс нь хэлбэржүүлэхийг зааж өгнө. Үүнд:

Үсгийн фонд- font

Догол мөр, шинэ мөр- paragraph

Тоочсон тэмдэглэгээ ба автомат дугаарлалт- bullets and numbering

Хүрээ ба сүүдэртүүлэх- borders and shading

Багана хэлбэрт оруулах- columns

Догол мөр үүсгэгч- tabs

Толгой үсэг- drop cap

Үсгийн хэлбэр өөрчлөх- change case

Үсгийн фонд ба хэлбэр тодорхойлох:

Текст бичихэд хэрэглэгддэг хэв, маяг хэмжээ, бичмэл, дармал үсэг, тоо,

тэмдэг дүрс зэргийг фонт гэнэ. Өөрөөр хэлбэл энэ нь төрөл бүрийн үсгийн

хэлбэрүүд юм. Үсэг тодорхойлох хэд хэдн хэлбэр байдаг. Үүнд:

Regular-ердийн

Italic-налуу

Bold-тод

Bold, Italic-тод налуу

Үсгийн хэмжээ, өнгө, хэлбэр, эффектүүдийг өөрчлөхдөө.

Format цэсний font командыг ( гарын Ctrl+D товчлууруудыг ) сонгоход

дараах харилцах цонх гарч ирнэ.

Font-үсгийн төрлийг сонгох

Font style- үсгийн төрөл

Page 11: мтмс бие даалт

Regular- ердийн

Italic- налуу

Bold- тод

Bold, italic- тод налуу

Size- хэмжээ

Аливаа баримтыг хүссэн хэмжээгээрээ бичих боломжтой.

Жагсаалтан дотор байхгүй бол гараас тоог бичиж өгөөд enter товчлуур дээр

дарна.

Underline- хэвийн

Single- дан зураас

Words only- үг тус бүрийн доогуур

Double – давхар зураас

Dotted- тасархай зураас

Color- өнгө

Effects- эффктүүд

Strikethrough- үгийн дундуур зурна

Superscript- тооны зэрэг хэлбэрээр бичнэ

Sudscript- илтгэгч хэлбэрээр бичнэ

Hidden- дэлгэцэндхарагдахгүйболгоно

Small caps- жижиг үсгийн хэмжээг өөрчлөхгүйгээр том үсэгрүү шилжүүлнэ

All caps- бүх үсгийг томоор болгоно.

Баримтаа бичиж эхлэхээс өмнө тохируулга хийсэн бол ямар нэгэн курсор

шилжүүлэх, чиглэл заасан сумууд, enter товч гэх мэт үйлдлүүд хийлгүйгээр

шууд бичиж эхлэнэ.

Page 12: мтмс бие даалт

Учир нь сонгосон фонд маань буцаад хүчингүй болдог. Баримтаа бичиж

дууссаны дараа тохируулга хийх гэж байгаа бол өөрчлөх үгийг идэвхжүүлэн

format цэсний font командыг сонгох юмуу гараас Cntrl+D товчлуурыг зэрэг

дарна. Дараа нь хүссэн өөрчлөлтөө хийгээд ОК юмуу enter товчлуур дарна.

Баримтанд тоочсон тэмдэглэгээ хийх:

Текст бичих явцад түүн дотор дугаарлагдсан болон тоочиж дурдсан хэллэг

байх нь элбэг. Үүнийг өөрийн баримтан доор оруулахдаа format цэсний

bullets and numbering командын тусламжтайгаар оруулна.

Энэ нь –Bullets- тоочсон хэллэгийн өмнө тавих тэмдэг дүрсийг сонгоно

-Numbered- зөвхөн тоон дэс дарааллаар тэмдэглэж эхлэнэ

-outline numbered- бүлэглэгдсэн дугаарлалтыг сонгоно гэсэн 3

хэсэгтэй.

Баримтыг сүүдэрлэх ба хүрээ оруулах:

Энэ бол текстийг хүрээтэй болгож, түүнд өнгө өнгийн сүүдэр оруулах замаар

баримтын харагдах байдал, үзэмжийг сайжруулах арга юм.

Үүнд: Хуудсанд

Үсэг тэмдэгтэнд

Параграп

График ба зургийн объектонд

Хуудас хүрээлэх:

Баримтынхаа бүх хуудасыг эсвэл тодорхой хуудаснуудад янз бүрийн өнгө,

хээ хуартай хүрээ оруулж болно.

Хуудсыг шугаман хүрээтэй болгохын тулд:

1. Format цэсний Borders and shading командыг сонгоно.

2. Page Border хуудсан дээр дарж харилцах цонхыг нээнэ.

3. Хэрэв хуудсанд шугаман хүрээ оруулах бол Box дарна. Харилцах

цонхны Preview цонхон дотор хүрээ гарч ирэх нь харагдана.

Page 13: мтмс бие даалт

4. Style жагсаалтын цонхноос хүрээний шугамны хэлбэрийг, Color

дотроос өнгийг Width дотроос шугамны өргөнийг сонгоно.

Шаардлагатай бол preview харилцах цонхны товчнууд дээр дарж аль

нэг талынх нь хүрээг арилгаж болно. Эдгээр товчнууд дээрх шугам нь

хуудасны аль талын хүрээг арилгахыг илэрхийлнэ.

5. Apply to… жагсаалтын цонхноос энэ хүрээг баримтын аль хэсэгт

хэрэглэхийг тодорхойлно. Тухайлбал:

Whole document- баримтын бүх хуудсанд

This Section- идэвхтэй байгаа хуудсанд

This section- first page only- зөвхөн эхний хуудсанд

This section-All except first page- эхнийхээс бусад бүх хуудсанд

тус тус хэрэглэж болно.

6. ОК командын товчин дээр дарна.

Үүний дараа баримтын хуудас таны сонгож авсан шугамаар

хүрээлэгдэнэ.

Хуудсыг хуу хуараар хүрээлэхийг хүсвэл:

1. Format цэсний Borders and shading командын page border хуудсан

дээр дарж харилцах цонхыг нээнэ.

2. Art цонхны товчин дээр дарж дэлгэгддэг жагсаалтуудаас өөртөө

таалагдаж байгаа хээг сонгож дараарай.

Текст ба параграфт хүрээ оруулахын тулд:

1. Хүрээтэй болгохыг хүсэж байгаа параграф дотор курсороо

байрлуулна. Текстийг буюу үгийг хүрээтэй болгохын тулд эхлээд

түүнийг сонгоно.

2. Format цэсний Border and shading командыг дараад, гарч ирэх

харилцах цонхны borders хуудсыг сонгоно.

3. Settings дотроос хүрээний хэлбэрийг сонгож дарна.

4. Style жагсаалын цонхноос хүрээний шугамсны хэлбэрийг, color

дотроос өнгийг, width дотроос шугамны өргөнийг сонгоно.

5. Aplly to... жагсаалтын цонхон дотор зөв сонголт идэвхжсэн

байгаа эсэхийг лавлаж харах хэрэгтэй. Параграф хүрээ оруулж

байгаа бол paragraph, текстэнд хүрээ оруулж байгаа бол text гэж

сонгогдсон байх ѐстой.

6. Ок командын товчин дээр дарна.

Page 14: мтмс бие даалт

Энэ командын үр дүнд таны сонгож ялгасан текст эсвэл параграф

хүрээтэй болно.

Баримтыг баганан хэлбэрт оруулах :

Баганыг голдуу сонин болон түүнтэй ижил баримтанд ашиглана.

Богино мөртэй текст нь урт урт мөртэй текстийг бодвол уншихад

илүү хялбар байдаг. Тиймээс ч сонин болон номын эх зохиогчид

зэрэгцэн байрласан багануудыг өргөн хэрэглэдэг.

Word дээр текстийг багана хэлбэрт маш амархан оруулж болно.

Багана байгуулах команд ба хэрэгсэл нь зөвхөн сонголтын

хэлбэрийн багануудыг байгуулна гэдгийг анхаараарай. Энэ үед

текст хуудасны нэг баганын эхллэлээс түүний төгсгөлрүү,

тэндээс дараагийн баганын эхлэлрүү гэх мэт үргэлжилнэ

Багана байгуулах:

Дурын тооны ижил өргөнтэй багануудыг стандарт хэрэгслийн

самбар дээрх товчоор хурдан бөгөөд амархан байгуулж болно.

Таны сонгосон цаасны хэмжээ, байрлал, хуудасны захын зайд

тохируулан баганын өргөнүүдйиг автоматаар тохируулна.

Мөн format цэсний columsкомандаар 100 хүртэлх тоон баганыг

байгуулж болно. Энэ командын харилцах цонх нь дараахь 4

төрлийн баганын хэлбэрийг саналж болгож байна. Үүнд :

Ижил өргөнтэй 2 багана.

Ижил өргөнтэй 3н багана.

Зүүн талдаа өргөн баганатай ижил биш багана

Баруун талдаа өргөн баганатай ижил биш багана

Мөн энэ командын тусламжтайгаар баганын өргөн /Widht/

тэдгээрийн хоорондын зайг /Spacing/ өөрчилж болохоос гадна

багануудын хоорондын зураас /line between/оруулж тэдгээрийг

улам тодруулж болно.

Текстийг зүүн талд нь өргөн баганан хэлбэрт оруулахын тулд

ямар командыг ашиглах вэ?

Тухайн баримтыг хүрээлэхээр бол ямар командыг ашиглах вэ?

Page borders,borders командуудыг ялган бич:

TABLE

Нарийн бүтэцтэй хүснэгт зурах

стандарт хүснэгт оруулах

Page 15: мтмс бие даалт

сонгосон нүд, мөр, багана устгах

нүд мөр багана сонгох

нүднүүдийг нэгтгэх

нүдийг нүднүүдэд хуваах

хүснэгтийн бэлэн загвар сонгох

автоматаар тохиргоо хийх

хүснэгтийн гол текст буюу гарчиг бичихийг заах

хөрвүүлэх

эрэмбэлэх

өгсөн томъѐог бодуулах

хүснэгтийг зөвхөн тасархай шугамаар үзүүлэх

хүснэгтийн дотоод бүтэц

Хүснэгттэй ажиллах:

хүснэгт нь хөндлөн мөр ба босоо багануудаас тогтох бөгөөд мөр

ба баганын огтлолцлыг нүд гэнэ. Нүд нь текст,тоо,график,зураг

гэх мэт баримтын агуулж болох бүхий л зүйлийг тэр ч байтугай

өөр хүснэгтийг ч агуулж чадна. Эхлээд хүснэгт нэг ижил

өргөнтэй баганыг агуулж болох боловч тэдгээрийн хэмжээг

агуулж буй өгөгдлийнх нь хэмжээнд тохируулж өөрчилж болно.

Word программын баримтанд бүх шинэ хүснэгтүүд цаасан дээр

хэвлэгддэг1\2 pt өргөнтэй , хар өнгийн , үргэлжилсэн зураасан

хүрээтэйгээр шууд орж ирдэг та энэ зураасан хүрээг хүссэн

хэлбэр,өнгө,өргөнтэй болгож,эсвэл бүр хүрээг арилгаж болно.

Хүснэгтийн хүрээг арилгасан үед түүний хэвлэгддэггүй тор л \

бүдэг саарал өнгөтэй зурааснууд\ үлдэнэ. Хүснэгтийн торыг table

цэсний show\ hide gridline\ харуулах \ нуух\командаар дэлгэцэн

дээр харуулж эсвэл нууж болдог.

Шинээр хүснэгт байгуулах:

Шинээр хүсэгт байгуулахдаа table-insert-table командын

тусламжтайгаар байгуулдаг. Дээрхи командыг сонгоход дараах

харилцах цонх гарч ирдэг.

Number of columns- талбарт хүснэгтийн баганын тоог оруулдаг

Number of rows- талбарт мөрийн тоог оруулж өгдөг

Page 16: мтмс бие даалт

Autofit behavior- талбарт баганын өргөн болон хэмжээсийг

тохируулж өгдөг

Дээрх харилцах цонхон дахь талбаруудад байгуулах гэж байгаа

хүснэгтийнхээ баганын тоо болон мөрийн тоог оруулан ок

товчлуурыг дарна.

- Хүснэгт байгуулах газраа курсороо байрлуулна.

- Table-Insert-Table командыг сонгоход дараахь харилцах цонх

гарч ирнэ.

- Number of columns хэсэгт баганын тоог

- Number of rows хэсэгт мөрийн тоог оруулаад ок дарна.

Хүснэгтэн дотор шинэ мөр болон багана нэмж оруулах:

Стандаарт хүснэгт байгуулах курсор байгаа баганы зүүн талд

багана оруулах

Курсор байгаа баганы баруун талд багана оруулах

Курсор байгаа мөрийн дээд талд нь мөр оруулах

Курсор байгаа мөрийн доод талд мөр оруулна.

Хүснэгтийн төгсгөлд мөро нэмж оруулах:

Хүснэгтийн хамгийн эцсийн нүдэнд курсорыг байрлуулаад tab

товчийг дарвал хүснэгтийн шинэ мөр нэмэгдэнэ.

Хүснэгт устгах Delete table

Багана устгах Delete columns

Мөр устгах Delete rows

Нүд устгах Delete cells

Энэ командуудын тусламжтайгаар хүснэгтээ мөн хэрэггүй

болсон багана мөрийг устгаж чадна. Харин дараахь

командуудын тусламжтайгаар мөрийг сонгож болно.

Үүнд: TAB-SELECT-COLUMNS,TABS-SELECT-ROWS гэх

мэт командуудыг сонгож болно.

Нүднүүдийг нэгтгэх :

Үүнийг дээрх жишээ дээр тайлбарлая. Энд Хичээлийн нэрс

гэсэн нүд байгаа. Энэ нь 5 нүдийг нэгтгэж нэг нүд болгосон

байна. Нүднүүдийг нэгтгэхдээ

-Эхлээд нэгтгэх гэж буй нүднүүдийг сонгоно.

- Table цэсний Merge cells командыг сонгоно. Ингэхэд

нүднүүд нэгтгэгдэнэ.

Page 17: мтмс бие даалт

Нүднүүдийг нүдэнд хуваах:

Энэ үйлдэл нь нүднүүдийг нэгтгэхийн эсрэг үйлдэл юм.

- Тухайн нүдээ сонгоно

- Table цэсний Split cells командыг сонгоход харилцах цонх гарч

ирнэ. Харилцах цонхонд баганын тоо,мөрийн тоог оруулж Ок

товчлуурыг сонгоно.

Текстийг хүснэгт рүү шилжүүлэх:

Хүснэгт байгуулах бас нэг арга бол баримтан доторхи бэлэн текстийг хүснэгт

рүү хөрвүүлэх явдал юм.

Текстийг хүснэгт рүү хөрвүүлэх дээ:

1) Хүснэгтэнд оруулахыг хүсэж байгаа текстийг сонгоно

2) Table-convert-text to table

3) Гарч ирэх харилцах цонхон дотор ямар тэмдэгтээр тусгаарлагдсан

текстүүдийг хүснэгтийн багана болохыг хүсэж байгаагаа л

тодорхойлно. Үүнд: параграфуудаар, табаар, цэгтэй таслалаар, болон

бусад тэмдэгтүүдээр тусгаарлагдсан текстүүдийг хүснэгтийн баганад

оруулж болно.

4) Number of columns дотор баганын тоог оруулна. Харин хүснэгтийн

мөрийн мөрийн тоо нь оруулсан баганын тоо ба хүсэгт рүү орох дээрхи

тэмдэгтүүдээр тусгаарлагдсан текстийн тоонд урвуу хамааралтайгаар

автоматаар тодорхойлогдоно.

Мөр ба багануудыг жигдлэх:

Янз бүрийн өндөртэй мөрүүдийг ижил өндөртэй, эсвэл янз бүрийн

өргөнтэй багануудыг ижил өргөнтэй болгож жигдэлдэг.

Мөр ба багануудыг жигдлэхдээ:

a) Мөрүүдийг эсвэл багануудыг сонгоно

b) Заагч сумыг сонгосон хэсэг дээр байрлуулж байгаад хулганы баруун

товчыг дарж хураангуй цэсийг гаргана

Page 18: мтмс бие даалт

c) Мөрийг жигдлэх бол distribute rows evenly\мөрүүдийг жигд

хуваарилах\ командыг, багануудыг жигдлэх бол distribute columns

evenly\ багануудыг жигд хуваарьлах\ командыг сонгож дарна.

Энэ командын үр дүнд сонгосон мөрүүд нийт өндрийнхөө хэмжээнд,

харин багана нийт өргөнийхээ хэмжээнд зохицон жигд өндөр эсвэл

өргөнтэй болно.

Хүснэгтэн доторх текстийг форматлах:

Хүснэгтэн доторх текстийг форматлана гэдэг нь тухайн нүдэнд байгаа

мэдээллийг нүдний төвд байлгах уу, зүүн талд нь байлгах уу гэх

мэтийн үйллдлүүдийг хийдэг. Энэ үйлдлийг хйихдээ

1) Тухайн нүдээ сонгоно

2) Хулганы баруун товчийг дарж гарч ирэх хурааангуй цэснээс

cells alignment командыг дарж, гарч ирэх сонголтуудаас

хэрэгтэйг нь сонгоно.

Мөн view цэсний toolbars командаас table and borders командыг сонгоход

хүснэгттэй ажиллаххэрэгслүүд гарч ирнэ. Үүнд:

o Хүснэгт зурах

o Баллуур

o Шугамны хэлбэрийг сонгох

o Шугамны хэмжээг сонгох

o Хүрээний шугамны өнгө

o Хэлбэр

o Дэвсгэр өнгө

o Хүснэгтэн доор хүснэгт оруулна

o Нүднүүдийг нэгтгэх

o Нүдийг нүднүүдэд хуваах

o Нүдэнд бичсэн текстийг тохируулах

o Мөрүүдийн өндрийг ижилсүүлж, жигдлэнэ

o Багануудын өндрийг ижилсүүлж, жигдлэнэ

o Хүснэгтийн бэлэн загваруудыг сонгох

o Нүдэнд бичсэн текстийн байрлалыг зааж эргүүлнэ

Page 19: мтмс бие даалт

o Нүднүүдийн өгөгдлийг буурах дарааллаар эрэмбэлэх

o Нүднүүдийн өгөгдлийг өсөх дарааллаар эрэмбэлэх

o Нийлбэр бодох

Нүдэн доторх текстийг эргүүлэх:

Хүснэгт байгуулж байх үед баганад орж буй өгөгдлүүд нь богинохон

мөртлөө, гарчиг нь урт байх тохиолдол гардаг. Ийм үед гарчгийн текстийг

нэмэх ба хасах 90 градус эргүүлэх нь тохиромжтой байдаг. Энэ үйлдлийг

хийхдээ:

- Текстийг нь эргүүлэхийг хүсэж байгаа нүдэн дотор курсорыг

байрлуулна

- Сонгосон нүдэн дотор заагч сумыг (хулганы заагч сум) байрлуулж

байгаад хулганыхаа баруун товч дээр дарна.

- Text direction\текстийн чиглэл\ командыг сонгож дарна.

- Гарч ирэх харилцах цонхон дотор текстийг эргүүлэх чиглэлийг

сонгож дарна.

- Ok товчийг дарна

Standart toolbars буюу хэрэгслүүд гэдэг нь аливаа командыг төлөөлж

чадахуйц товчлуурыг хулгана ашиглахаар тохируулсныг хэлнэ. Баримт

хийх бүрт байнга давтагддаг тухайлбал шинээр баримт үүсгэх, нээх,

хадгалах, хэвлэх, хуулах, зөөх, дамжуулах, ухраах, давтах гэх мэт хэд

хэдэн командууд байх ба тэдгээрт оноосон стандарт хэрэгслүүд байна.

Ctrl+n- товчийг шинээр баримт нээхэд ашиглана

Ctrl+o- товчийг хадгалсан баримтаа нээхэд ашиглана

Ctrl+s- товчоо баримтаа хадгалахад хэрэглэнэ

Ctrl+p-товчлуураар баримтаа бүхэлд нь хэвлэхэд хэрэглэнэ

Print preview- товчлуураар баримтыг хэвлэхээс өмнөхийг харахад

хэрэглэнэ

F7 бичсэн баримтынхаа үг, үсэг, дүрмийн алдаа зэргийг засна

Хайчлах гэсэн товчийг дарж сонгогдсон хэсгийг зөөхөд

ашигладаг. Edit цэсний cut командтай ижил бөгөөд үүнийг

ашиглахад анх байсан газар нь юу ч үлддэггүй.

Page 20: мтмс бие даалт

Үүнийг баримтын сонгогдсон хэсгийг өөр газар, өөр баримт,

зарим үед өөр программ руу хуулахад хэрэглэж болно. Edit

цэсний copy командтай ижил бөгөөд үүнийг ашиглахад анх

байсан газар нь эх хувь нь үлдэнэ

Энэ товчлуур нь дээрх хоѐр зөөх, хуулах командтай холбоотой

бөгөөд дээрх командуудын дараа хэрэглэдэг. Та зөөнө эсвэл

хуулна гэж авсны дараа хуулах, зөөх газраа очоод уг командыг

өгөхөд таны хуулах, зөөх баримтын хэсэг тэнд гарч ирнэ.

Ctrl+z- энэ товчлуураар хийсэн үйлдлүүдээ сүүлээс эхлэн буцаах

боломжтой бөгөөд товчны хажуугийн сумыг дарахад үйлдлүүд

дарааллаараа гарна. Edit цэсний undo команд юм.

Энэ товчлуур дээрх undo товчны эсрэг үйлдлийг гүйцэтгэдэг.

Undo товчлуураар буцаасан үйлдлийг сүүлийнхээс эхлүүлэн

биелүүлдэг- ctrl+v

Энэ товчлуур нь table and borders буюу хүснэгтийн хэрэглээний

баганыг идэвхижүүлдэг

Table цэсний insert table командаар хүснэгт оруулж болдог шиг

энэ товчлуурыг дарахад дөрвөлжин нүднүүд гарч ирэх буюу

хулганаар хэдэн багана, хэдэн мөр оруулахад сонгоно.

Page 21: мтмс бие даалт

Оюутаны нэрс

Хичээлийн нэрс

Яр

их

сон

сох

Ун

ши

х

би

чи

г

Орч

ин

цаг

ий

н

мо

нго

л

хэл

К

ом

пью

т

ери

йн

үн

дэс

Мо

нго

ын

түүх

Ур

ан

зох

ио

лы

н

орч

уу

лга

Голч

дүн

1 Амаржаргал 91 93 87 98 95 90

3.8

2

Амарсанаа

78 83 90 95 89.5 79 2.9

3 Бат-өлзий 68.6 74 80 87 85.4 68 2.1

4 Бямба-долгор 60.8 73 79.5 84.7 80 63.1 1.9

5 Сүглэгмаа

90 98 92.7 93.6 98 85 3.8

6 Санчир 78 83 86 83.5 81.7 70 2.8

7 Туяа 89.2 94 98 98.3 94.5 88 3.4