24
Αρχή Νέα Τεύχη Ταυτότητα Σύνταξη Σύνδεσμοι Βιβλία Επικοινωνία αναζήτηση... Παρατηρήσεις για τα σοβιετικά συντάγματα του 1918 και του 1936 Τεύχος 33, περίοδος: Οκτώβριος - Δεκέμβριος 1990 Παρατηρήσεις για τα Σοβιετικά Συντάγματα του 1918 και 1936 του Δημήτρη Δημούλη 1. Εισαγωγή 1.1. Τα Σοβιετικά Συντάγματα δημιούργησαν στους «ειδικούς» της Δύσης αμηχανία. Και η αμηχανία εκφράζεται με τη σιωπή. Αυτό συνέβη, για παράδειγμα, στην Ελλάδα όπου οι «καθ' ύλην» αρμόδιοι νομικοί σιώπησαν και εξακολουθούν να σιωπούν (Τάχος 1989), προφανώς επειδή το εννοιολογικό τους οπλοστάσιο και οι ακαδημαϊκές τους επιδιώξεις δεν συμβιβάζονται με τη μελέτη της συνταγματικής παραγωγής ενός κράτους που επιδίωκε να είναι ταυτόχρονα «μη κράτος». Οι ελάχιστοι νομικοί που αναφέρθηκαν στα Συντάγματα αυτά, ανταποκρίθηκαν στις εγκλήσεις της πολιτικής τους πρακτικής η οποία προσδιόρισε τον τρόπο και την έκταση της παρέμβασης τους. Ορισμένοι περιορίστηκαν στην αγιογραφία των «δημοκρατικών κατακτήσεων» της ΕΣΣΔ μετά το 1936 (Σκουριώτης 1945) ενώ άλλοι συνόδευσαν τους επαίνους για το έργο της Οκτωβριανής Επανάστασης - έπαινοι που υπαγορεύονταν από την πολιτική ανάγκη ορισμένων σοσιαλδημοκρατικών ομάδων για «ειρηνική συνύπαρξη» με το ΚΚΕ - με τη ρητή άρνηση να μελετήσουν τη σοβιετική εμπειρία και να την αξιολογήσουν ως μοντέλο μετάβασης στο σοσιαλισμό (πρακτικά μοναδικό παράδειγμα η στάση του Αλ. Σβώλου, καθηγητή του συνταγματικού δικαίου - Σβώλος 1921, Πάσχος 1981). Η ίδια αμηχανία εκφράστηκε και σε άλλες χώρες, με διαφορετικό όμως τρόπο. Πρόκειται για το λεκτικό πληθωρισμό της «σοβιετολογίας», η οποία αποτελεί τη θεωρητική συνιστώσα του αντικομμουνισμού και «αναλύει» τα τεκταινόμενα στο λεγόμενο υπαρκτό σοσιαλισμό βασιζόμενη στο ιδεολογικό σχήμα του ολοκληρωτισμού και ασκώντας θεωρητική τρομοκρατία με το «επιχείρημα του Γκουλάγκ» (για την κριτική της έννοιας του ολοκληρωτισμού βλ. Πουλαντζάς 1975 και για την ιδεολογική χρήση του Γκουλάγκ, Lecourt 1978). Η νομική εκδοχή της σοβιετολογίας (για τη Γαλλία Gelard 1975, Lesage 1987) περιλαμβάνει τη λεπτομερή περιγραφή του οργανωτικού συστήματος των «σοσιαλιστικών» Συνταγμάτων, την καταγγελία της εικονικότητας του και, τέλος, την «αποκάλυψη» της πραγματικότητας που, κατά τους συγγραφείς αυτούς, έγκειται στην παντοδυναμία του Κόμματος - Μεγάλου Αδελφού το οποίο ελέγχει τα πάντα και κατορθώνει μυστηριωδώς να επιβάλλεται στο σύνολο των κοινωνικών δυνάμεων. Οι πιο πρόσφατες εκδόσεις των εγχειριδίων σοβιετολογίας περιλαμβάνουν και ένα συγκρατημένο έπαινο στο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ και τις απόψεις του οι οποίες, όπως φαίνεται, συμπίπτουν με όσα οι σοβιετολόγοι επιθυμούν και ήδη απολαμβάνουν στις δυτικές κοινωνίες. Είναι προφανές ότι πίσω από το λεκτικό πληθωρισμό βρίσκεται και εδώ η θεωρητική σιωπή και η αμηχανία απέναντι στο μαρξισμό και τα αποτελέσματα της ιστορικής του επένδυσης. 1.2. Το παρόν άρθρο επιχειρεί κατ' αρχήν να παρουσιάσει τα σοβιετικά Συντάγματα του 1918 και 1936 που είναι περίπου άγνωστα στην Ελλάδα. Η παρουσίαση αυτή δεν θα έχει τα πάγια χαρακτηριστικά της σοβιετολογίας (φορμαλισμός, φιλελεύθερη χρηστομάθεια, θεολογία του Παντοδύναμου Κέντρου) ή της συμμετρικής προς αυτή «φιλοσοβιετικής» φιλολογίας και απολογητικής (Academie des sciences de l' URSS 1971, Kroutogolov 1983). Αντίθετα, θα επιδιωχθεί η σύνδεση του δικαίου με την κοινωνική ιστορία, κάτι που συνήθως αποφεύγεται στις νομικές Αρχή Νέα Τεύχη Ταυτότητα Σύνταξη Σύνδεσμοι Βιβλία Επικοινωνία

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση - Παρατηρήσεις για τα σοβιετικά συντάγματα του 1918 και του 1936.pdf

Embed Size (px)

Citation preview

  • ...

    1918

    1936 33, : - 1990

    1918 1936

    1.

    1.1. .

    . , , '

    ( 1989),

    .

    ,

    .

    1936 ( 1945)

    -

    -

    ( . , -

    1921, 1981).

    , .

    ,

    ( .

    1975 , Lecourt 1978).

    ( Gelard 1975, Lesage 1987)

    ,

    , , ,

    , -

    .

    , ,

    .

    .

    1.2. ' 1918

    1936 .

    (, ,

    )

    (Academie des sciences de l' URSS 1971, Kroutogolov 1983). ,

    ,

  • (

    1977-1978, Ferro 1967-1976

    Bettelheim 1974 - 1983).

    1917-1936

    .

    ,

    ,

    .

    2. 1918

    3.

    2.1.

    (27.2.17)

    . , ,

    . ,

    ,

    .

    '

    , .

    (

    -

    ) (3.4.17).

    ,

    , ,

    ( 1975, . 66-93).

    , , (

    , 14.4.90). 1 ( 7)

    .

    .

    ( , -

    ) , , (

    ). ,

    . '17

    .

    ,

    .

    ( 7)

    ,

    ,

    . ,

    .

    24.10.17

    ( 20.000 )

    ,

    . 2 .

    , '

    .

    .

    ,

    (),

    .

    de facto .

    2.11.17

  • ,

    ,

    ( 1989).

    (12.11.17), ,

    , ( - 40 370

    -

    ).

    , 1916

    (Lenine 1977, 1977)

    ,

    ,

    .

    , 3 - -

    8.1.18 .

    .

    3.1.18

    .

    factum

    .

    3

    ,

    .

    2.2. (10.7.18)

    :

    2.2.1.

    (3.3.18),

    .

    '17 ( 1975)

    , (

    )

    ( ,

    Kommunist).

    .

    ,

    ( ,

    Bettelheim 1974 . 244-248).

    2.2.2. ( 1978, . 82-194).

    , ,

    ,

    (

    '18

    ). ,

    Entente

    .

    . ,

    .

    ,

    (Bettelheim 1974

    .336) .

    (Linhart 1976). '18

    (,

    , ).

    ,

  • (Linhart 1976).

    2.2.3. (Karr 1978, .5881).

    . 19.2.18

    . ' ,

    (

    15%

    ). ' mir

    (Bettelheim 1974, . 184-192)

    ,

    .

    ()

    .

    (

    )

    . '18,

    (

    ).

    .

    .

    2.2.4. (Bettelheim 1974, . 226 - 239).

    . ( 17),

    ( 8),

    , ,

    5

    . ,

    ,

    '18.

    '17 ,

    .

    2.3. 1918. 4

    (14.3.18), 6 -

    , (,

    , ). 5

    .

    . (Reich Stucka 1969)

    -

    ( 1977, . 181) -

    .

    ()

    5 (10.7.18) ( 1921, 1989).

    2.3.1. .

    (.1,10).

    ,

    (.3,9).

    (.2,8).

    .

    ,

    , ,

    , 6 ,

    .

    2.3.2. .

    (. 12,24,26).

    25.000 (

    ) 125.000 (.25).

    () (. 24, 29, 30).

    .

  • , ,

    (. 31-36, 49-50).

    .

    (. 80-88). ,

    (

    ) (.51).

    ( ) 18

    .

    (. 37-48).

    (.53).

    .

    (). (

    1919, ).

    .

    .

    (.56-60).

    . ,

    '

    .

    ' .

    .

    ,

    (.61-62).

    2.3.3. .

    18 (.64).

    (.20, 64,

    - 1977,

    .178). ,

    , ( )

    (. 7, 65). (. 66)

    .

    ( .78).

    ( ,

    , , , , ,

    - . 13-17, 21-22).

    ,

    ( - . 3, 18)

    (.79). , . 23

    (. 18

    Grundgesetz ).

    2.4. 1918

    ( ) ,

    ,

    .

    2.4.1. . 1918

    ( ,

    , )

    .

    (

    ,

    ,

    , ).

    ,

    ,

  • .

    ( ) ,

    (, 1989, . 45)

    ( Lenine 1977, 1977).

    . ,

    ,

    .

    . ,

    (

    , .1)

    ( 1977, 1978, . 49-60)

    .

    1918

    . ,

    -

    1918 -

    . ( )

    .

    (

    , . ). ,

    ,

    , .

    .

    2.4.2. . 1918

    .

    ,

    . , 1918

    :

    .

    1918 (

    ,

    )

    ( , ).

    2.4.3. . 1918

    .

    '17 .

    '

    (

    '

    ).

    (

    ).

    . ,

    de facto

    ,

    , .

    ,

    .

    , ,

    ,

    ,

  • .

    ( R. Linhart),

    , .

    1918

    ( ,

    ,

    , .).

    .

    .

    2.4.4. .

    1918,

    , . ,

    (..

    1921).

    ( 1977, . 196-199)

    (Kriele 1986, . 602).

    (Le

    Monde 14.2.90),

    .

    ( -

    ) , ,

    .

    1905 ,

    , .

    1918

    , ,

    (

    , ).

    :

    .

    4. 1918- 1936.

    .

    ( ) 1918-1936.

    1918 ,

    1936.

    3.1. ( 1918- 1921) ( 1978 . 195-340,

    Bettelheim 1974, . 115-216).

    3.1.1. 1918,

    .

    . ( 1920)

    .

  • .

    .

    .

    . :

    .

    ,

    ,

    . '

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    ,

    (

    , 1978, .242).

    1919

    .

    1920,

    . ,

    6

    , (

    6

    , Linhart 1976, . 138-150).

    ,

    (

    )

    (, ).

    , , ,

    . 10 (1921)

    .

    3.1.2. (

    1977, . 367-537) 150 .

    .

    , , 1918 1918.

    .

    . ,

    ,

    .

    -

    :

    ,

    .

  • .

    , .

    . ,

    ,

    .

    3.1.2.1.

    .

    ,

    . 1920

    .

    '

    .

    ,

    ,

    . 1918

    , . 1920

    1921

    - . 1922,

    .

    ,

    (

    : 1977, .353).

    ,

    ,

    . ,

    ,

    .

    , ,

    ,

    .

    ( 1920) .

    ,

    1922.

    3.1.2.2.

    .

    ,

    .

    de facto

    .

    ,

    .

    (30.12.22)

    . 31.1.24, 2

    . ' ,

    1924

    1918-1920

    .

    1924 1918

    .

    .

  • .

    (

    , ) (,

    , GPU,

    ).

    .

    , 1924

    ,

    .

    3.2. ( 1978, . 355-450, Bettelheim 1978).

    3.2.1. 1920

    ,

    ,

    ,

    .

    1921

    .

    (Bettelheim 1974

    .324329)

    wuc .

    , ,

    ,

    . -

    -

    (, .)

    3.2.2. ,

    .

    1921

    ( ).

    (

    , .

    ). 1922

    .

    ,

    .

    . ,

    .

    20% . ,

    .

    .

    . ,

    ,

    .

    1922 .

    ,

    . '

  • ,

    :

    .

    .

    .

    .

    ( 1.300.000

    1924 - Bettelheim 1977. . 276-291).

    ,

    1927.

    ( , )

    ().

    ( , )

    . (

    )

    ...

    ( Bettelheim 1977 .255-6).

    ,

    ,

    , ,

    .

    .

    (,

    ).

    .

    (

    ).

    ,

    . 1928

    . ,

    ,

    1935.

    3.3. 1936 (Bettelheim 1982, 1983).

    3.3.1. 1927 ,

    ,

    , , ,

    . 1927-8,

    (

  • , Bettelheim 1977, . 437-461).

    .

    .

    ,

    . 1928

    ,

    .

    -

    1929

    - ,

    ,

    .

    .

    1929

    .

    (, , ). 1929

    ,

    .

    ( )

    :

    , ,

    .

    -

    .

    .

    3.3.2. 1930

    .

    ' ,

    '

    .

    .

    ,

    . 1934 70%

    . , ()

    ,

    .

    , ,

    , .

    ( 1934 10 ),

    ,

    .

    3.3.3.

    .

  • , ,

    ,

    .

    ,

    , .

    1931

    .

    (Bettelheim 1983, .

    112, 178-183).

    .

    .

    , GPU

    . .

    1933

    .

    ,

    .

    : '

    '

    . (

    )

    .

    ( -

    , 1933)

    1934 (17 ,

    ).

    ( 1934)

    .

    (

    )

    (

    ).

    ,

    . 1936

    .

    3.4. : .

    3.4.1.

    (

    R. Aron,

    Aron 1987, .240-334).

    .

    .

    1917-1936,

  • ( )

    . ,

    '

    . ,

    1918 1924

    .

    .

    1918,

    .

    1919

    - - ,

    , , .

    .

    ( )

    .

    1920

    .

    (

    1922 )

    .

    ,

    ( ,

    Bettelheim 1974, . 330-388, 1977, . 335-424).

    '

    '

    ,

    .

    .

    ( GPU

    )

    ,

    ,

    ,

    .

    1918

    ,

    .

    ,

    .

    1929 ,

    (

    ,

    ) .

    ' (

    ,

    ,

    ) '

    ( )

    .

    ,

    ,

    :

    1932,

    ,

  • ,

    ,

    .

    3.4.2. () 1918 1924.

    1930 (Bettelheim 1983, . 32-38).

    . (

    )

    (

    ,

    - . , 1988).

    .

    -

    - .

    , 1918 1924

    . -

    ' -

    . ' ,

    ()

    . ,

    .

    , ,

    .

    , , ,

    , ,

    (

    , Bettelheim 1974,. 148-150, 1977, . 28, 169-171).

    , ,

    .

    3.4.3. ,

    .

    ,

    .

    (Bettelheim,

    Linhart),

    ( - 1988, 1990).

    , ,

    ' . ,

    ( , , ).

    (

    . Lefebvre (1977)

    ) (

    Ch. Bettelheim (1983)

    ). ,

  • ( 1989).

    ,

    :

    , , ,

    (, ,

    ),

    ,

    , .

    :

    .

    :

    . , ,

    , ,

    . ,

    .

    6.

    ( , ,

    ,

    , ).

    (

    , 1990 )

    ,

    .

    Ch. Bettelheim,

    '

    (Bettelheim 1983,

    .174178), .

    6' .

    ,

    ,

    (

    ), (

    ) ,

    , .

    ,

    ( , ,

    ) , ,

    .

    .

    .

    .

    '30,

    ( ) ,

    . 1928-1931

    . , ' ,

    .

    , ,

    ,

    (

    , ,

    ,

  • ),

    ,

    .

    , ,

    ,

    . ,

    : ,

    ,

    : ()

    ' ,

    (, ).

    ,

    ,

    .

    ,

    ,

    .

    .

    ,

    1917,

    . 1936

    .

    5. . .

    1936 8

    5.12.36.

    ,

    (, 1945, .').

    4.1. 1936 .

    8 (, .., . 672-706). ,

    - ,

    1924-1936

    ...

    ( . 705-

    6).

    . :

    . 1936 '

    1924.

    .

    . ,

  • .

    ,

    .

    , , .

    ,

    . .

    .

    , .

    , ,

    .

    ,

    .

    . , .

    .

    (. 685).

    , ,

    , ,

    .

    4.2. 1936

    , ( 1945, 1945):

    4.2.1. . (. 13).

    (.13,15,17).

    (. 48).

    (.11).

    (. 126).

    4.2.2. .

    , , ,

    (. 14-15)

    (. 20).

    2-3

    (. 30-32, 56, 146). (

    )

    (. 33-36).

    (. 46 - 47).

    (. 48 - 49).

    (. 57-63, 89-93).

    (. 64-69, 72-73). ,

    ,

    1924 (.74-88).

    (.94-101).

    (.102,104). ,

    (.112) ,

    (.103,105109).

    (.113-117).

    4.2.3. . 18

    . , , (.

    135-140).

    (. 141). (. 142).

  • ( ,

    ), ,

    (.118-121).

    ( , , , ,

    ,

    , 124129)

    (. 9-10).

    (. 122-123)

    ,

    (. 130-133).

    4.3. 1936

    .

    (

    1936 Ch. Bettelheim 1983, . 24-71).

    1936

    , ,

    '

    .

    , ,

    ,

    , .

    , 1936

    '

    , .

    .

    , 1936 1918

    ,

    ,

    .

    4.4. 1936 .

    () .

    ,

    .

    4.4.1. -

    -

    :

    .

    :

    ...'

    ( 1990, . 33).

    (), .

    ( ),

    ( )

    , ,

    .

    ,

    :

    ( )

    ( ).

    ( 1988)

    :

  • ( )

    1936.

    6. .

    (

    . 1990)

    , ,

    .

    .

    ,

    :

    , , (

    ) , ,

    .

    :

    ,

    ... , , ...

    ( 1978, .27).

    .

    . (

    )

    . (

    ,

    !) , , (

    ) ,

    , :

    .

    ,

    ,

    - .

    :

    (

    ),

    , . ,

    ... ' (, .., .706)

    :

    .

    .

    4.4.2.

    ,

    , :

    .

    ,

    :

    .

    ( ) (

    ).

    6. :

    ,

    (

    -

    ).

    .

    ( , )

    (

    ).

    1918 24

    .

    ,

    (

    ).

  • . , , .

    , , . 1936,

    .

    4.4.3. 1936

    (. )

    (. ) 1924

    (.. , ).

    -

    ( )

    . ,

    1936

    .

    1936

    . 1930

    (

    , 1988, .

    63-70, 100-108). - -

    1918 1924 (,

    , )

    . , 1936

    :

    . ,

    1936

    .

    ,

    .

    4.4.4. :

    , :

    ( , )

    ,

    .

    : 1930

    .

    ,

    (

    )

    , .

    .

    -

    .

    (1990, .68 70) -

    .

    6. : .

    .

    5.1. 20

    : ,

    ,

    (, ).

    ( -

    - ).

    (),

  • ( , .. Balibar 1985).

    5.2. '20

    1930. , .

    , ,

    .

    . , ,

    :

    , .

    ,

    ( 1985, .135-137, '

    1924).

    .

    ( 1921

    - Stucka 1969, .81-83, 131-140),

    (. Reich Stucka 1969, . 31-45 Cerroni 1985,

    .21-26).

    ,

    (Cerroni 1985, .38-42).

    . .

    (Vischinsky Cerroni 1964).

    , ,

    ,

    ,

    ,

    ,

    (.268).

    (Strogovic Cerroni 1964).

    1936

    .

    .

    .

    ,

    ,

    ' -

    ,

    , Balibar (1985) (

    - , Giannoulis 1990).

    , .

    ,

    1936.

    1990

  • Academie des sciences de l'URSS (1971), L'Etat sovietique et son droit,Moscou

    Aron R.(1987), Democratie et totalitarisme, Paris

    Balibar E.(1985), Deperissement de l'Etat, in G. LabicaG. Bensussan Dictionnaire critique du

    marxisme

    Bettelheim Ch. (1974), Les luttes de classes en URSS, 1.1, Paris

    Bettelheim Ch. (1977), Les luttes de classes en URSS, t. II, Paris

    Bettelheim Ch. (1982), Les luttes de classes en URSS, t. Illa, Paris

    Bettelheim Ch. (1983), Les luttes de classes en URSS, t.IIIb, Paris

    Cerroni U. (1964), Teorie sovietiche del diritto, Milano

    Ferro M. (1967), La revolution de 1917,1.1, Paris

    Ferro M. (1976), La revolution de 1917, t. II, Paris

    Gelard P. (1975), Le systeme politique des Etats socialistes, 1.1

    Giannoulis Ch. (1990), Der utopische Sozialismus in Frankreich am Beispiel von SaintSimon, .

    .

    Kriele M. (1986), Menschenrechte und Gewaltenteilung, Europaeische Grundrechte Zeitschrift

    Kroutogolov M. (1983), Libertes et institutions en URSS, Moscou

    Lefebvre H. (1977), De Etat: 3. Le mode de production etatique, Paris

    Lecourt D. (1978), Dissidence ou revolution?, Paris

    Lenine V. (1977), Le cahier bleu (le marxisme quant a l'Etat), BruxellesParis

    Lesage M. (1987), Le systeme politique sovietique, Paris

    Linhart R. (1976), Lenine, les paysans, Taylor, Paris

    Stucka P.(1969), Die revolutionaere Rolle von Recht und Staat, Frankfurt M

    . (1945), ,

    . (1990),

    , , .30

    (1977), , . 1, ,

    . (1978), , . 2, ;, ;

    . (1975), ,

    . (1977), ,

    . (1988), ,

    ., . , (1988), , , , . 2324

    .(1976), ,

    .(1989), , , .26

    .(1989), , .28

    . (1985), ,

    . (1975), , .,

    . (1921), ,

    . (1945), 1936,

    . (..), ,

    (1990), , , . 31

    . (1989), 1918, .(1990),

    ;, , .31.

  • < . . >

    [ ]

    - - , 14, 10553, . -fax. 210-3250058

    , -