396
Министерство культуры Российской Федерации Российский научно-исследовательский институт культурного и природного наследия имени Д.С. Лихачёва ЭКСПЕРТИЗА ОБЪЕКТОВ КУЛЬТУРНОГО НАСЛЕДИЯ Выпуск 1 ТЕМПЕРНАЯ И МАСЛЯНАЯ ЖИВОПИСЬ Москва, 2009

Экспертиза объектов культурного наследия

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Экспертиза объектов культурного наследия. Сборник статей по экспертизе темперной и масляной живописи, подготовленный сотрудниками Института Наследия. Авторы статей эксперты-искусствоведы, эксперты-технологи, музейные работники.

Citation preview

  • -

    ..

    1

    , 2009

  • 85.140.8+85.145 41

    : .. , ..

    : .. , , -

    .. , .. ,

    .. ,

    : .. , .. , ..

    . 1. . : , 2009. 396 .

    ISBN 978-5-86443-160-3

    , : -, - . , , . - , , , -, , , .

    XVXIX . - , - , .

    : , . . , , XVII ., -.

    ISBN 978-5-86443-160-3 - .. , 2009

  • 85.140.8+85.145 41

    Editors in chief: Elena Sadykova, Valeriya Yarosh

    Editorial Board:Expert in Painting technology, Tatiana Maximova

    Ph.D. in Art History, Elena SadykovaPh.D. in Art History, Lubov Tarasenko

    Ph.D. in Chemistry, Valeriya Yarosh

    Compilers: Tatiana Maximova, Elena Sadykova, Valeriya Yarosh

    Expertise of cultural heritage objects. Issue 1. Tempera and oil painting.Moscow: Heritage Institute, 2009, 396 pages.

    ISBN 978-5-86443-160-3

    The articles presented in the collection deal with wide range of problems that are central for the expertise of cultural heritage objects. Among them the new research opportunities as well as traditional methods of Art History and scientific expert examination of art objects. This issue explores actual problems of oil and tempera painting masterpieces expertise, classifies copies and imitations and publishes recently discovered art works from regional museums and archival materials for Painting technology. Authors of articles are experts, specialists on painting technology, researchers from the Heritage Institute, State Historical Museum, Kolomenskoye, regional Art Museums and employees of foreign Auction Houses.

    This fascinating issue is written by specialists in the field and illustrated by the reproductions of the works by artists of the Fifteenth-Nineteenth centuries. This edition is essential reading for painting expertise specialists, art historians, official services responsible for the protection of cultural heritage and for anyone interested in painting expertise and art history.

    Illustration on the cover: Female portrait Workshop of M.Y. van Mierevelt, Holland, XVII century, collection of the Smolensk Museum Reserve.

    ISBN 978-5-86443-160-3 Russian Research Institute for Cultural and Natural Heritage, 2009

  • 4

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

    .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 XVI . . . . . . . . . . . . . . . 25 , . . . . . . . . 50 . . . . . . . 62 (?) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 . . . . . . . . . . . . . . 99 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

    .. XVIIIXIX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153 XVIII . . . . 161 , . . . . . . . . . . . . . . . . 168

    .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

    .. ars nova XV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184

    .. . . . . . . . 198

    . . . . . . . . . 209..

    - .. ( ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210

    .. - . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

  • 5.. XVIII . . -, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233

    .. XVIII . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253

    .. , .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262

    .. XVII . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269

    .. XVIIIXIX . - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

    XVIIIXIX . . . . . . . . . . 280 . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312 .. - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318

    .. , .. ? .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325

    .. XIX . . . . . . . . . . . . . . . . . 333

    . . . . . . . . . . 349

  • 6S. MrazBewertung Alter Meister Gemlde im Europishen Auktionswesen . . . . . . . . 351

    . ( : .. , .. ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357

    .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378.. , ..

    - XX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378

    .. . .. ( .. ) . . . . . . 380

    .. (XV XVI .). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394

    , .. . . . . . . . . . . . . . 394

    , . . . . . . . . . . . . . . . 395

  • 7EXPERTISE OF CULTURAL HERITAGE OBJECTS Issue 1. TEMPERA AND OIL PAINTING

    CONTENTS

    INTRODUCTION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

    Tatiana MaximovaPICTURE`S MATERIAL STRUCTURE AND ARTISTIC METHOD OF A PAINTER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

    Introduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Works of Renovation in the Sixteenth Century Italian Painting . . . . . . . . . . 25The Penitent Mary Magdalene Attributed to Mattia Preti . . . . . . . . . . . . . 50Female Portrait from the Studio of Michiel Jansz van Mirevelt . . . . . . . . . 62Flora by Nicolaes Maes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78Female Portrait by Johannes van der Stock . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89Still Life with Ham by Alexander Koozemans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99Old Men by Rembrandt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113From Yan van Goyen to Antony Jansz van Croos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

    Tatiana MaximovaEIGHTEENTH NINETEENTH CENTURIES COPIES AND IMITATIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

    Female Portrait. On the Question of Identification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140Jacques Courtois or His Imitator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144Adriaen van Ostades Composition in the Interpretation . . . . . . . . . . . . . . . . . 153of Eighteenth Century Painting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161Childs Head Attributed to Antonius van Dyck . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168

    Tatiana Maximova. Articles' Explanations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

    Elena SadykovaThe Role of Pictorial Copies in the Dissemination of the Netherlandish ars nova style in the Fifteenth Century Altar Painting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184

    Olga PichuginaA Returned Name. Attribution of a Landscape by Pieter Mulier the Elder from the Collection of the Ekaterinburg Museum of Fine Arts . . . . . . . . . . . . 198

  • 8COMPREHENSIVE EXPERT EXAMINATION RESEARCH METHODS OF ICON PAINTING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209Lubov Tarasenko

    On the History and Examination of Tablet-icons from the Collection of A.V. Morozov (Collection of the State Historical Museum) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210

    Valeriya YaroshNatural Science Research of Materials and Painting Technique of Tablet-icons from the Collection of the State Historical Museum . . . . . . . 217

    Lubov KornyukovaSigned and Dated Mid-Eighteenth Century Cyprian School Royal Doors from the Collection of the State Historical Museum. Historico-Archival, Stylistic and Technological Research . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233

    Valeriya YaroshTechnological and Artistic Methods of Icon Painting of the Mid-Eighteenth Century Cyprian School Royal DoorsWings from the Collection of the State Historical Museum . . . . . . . . . . . . . . 253

    Lubov Magazina, Valeriya YaroshElectronic Microscopy and Spectrometry in the Expert Examination of Cultural Heritage Objects . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262

    Dmitry FrolovThree-handed Theotokos (Virgin Trojeruica) from the Collection of the Kolomenskoye State Integrated Museum-Reserve. Comprehensive Study and Restoration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269

    Mira DayenEXPERTISE PRACTICE OF RUSSIAN PORTRAIT PAINTING OF THE EIGHTEENTH-NINETEENTH CENTURIES FROM THE MUSEUM COLLECTIONS OF NORTHWEST RUSSIA . . . . . 279

    Imitational Interventions in Russian Portrait Painting of the Eighteenth-Nineteenth Centuries. Causes and Consequences . . . . . . . 279

    The Mystery of a Double Portrait. On the Question of Re-identification of One of the Portraits Belonging to the Mezhakov Family of Vologda Landlords . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303

    On One of the Portraits by the Vologda Painter Nikolay I. Katin . . . . . . . . . 312

    The Dating of G.M. Fetiev`s Portrait from the Vologda State Museum-Reserve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318

    CONTENTS

  • 9Elena Rujnikova, Tatiana MaximovaCopy or Original? Swiss Scientist in Mikhail Lomonossov`s Homeland. Portrait of Daniil Bernulli by Uknown German Master from the Collection of the Vologda Regional Museum of Fine Arts . . . . . . . . . . . . 325

    Olga SokolovaOil Wall Painting in the Decoration of One of Vologda Wooden Houses of the First Quarter of the Nineteenth Century . . . . . . . . . . 333

    ACTUAL PROBLEMS OF EXPERTISE OF CULTURAL VALUABLES AND COLLECTIBLES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349Simon Mraz

    Old Master Paintings Expertise at West European Auction Houses . . . . . . . 351

    Elena SadykovaLegal and Social Aspects of the Status of an Expert on CulturalValuables of the Russian Federation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366

    OF THE ARCHIVAL HERITAGE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378Tatiana Maximova, Elena Sadykova

    To the Memory of Alla Luzhetskaya: Eminent Art Historian and Specialist in Painting Technology of Twentieth Century Alla Luzhetskaya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378

    Extract from the Personal History of Alla Luzhetskaya from the Archive of the Historical Faculty of the Lomonosov Moscow State University of (compiled by N.V. Shutov) . . . . . . . . . . . . . . . . . 380

    Alla LuzhetskayaEarly Technique of Oil Painting (Fifteenth Early Sixteenth Centuries). Manuscript Publication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380

    CONCLUSION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386

    Author Information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388

    List of Abbreviations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390

    List of Museums . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392

    LIST OF ARTISTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394

    List of Artists Mentioned in the Articles by Tatiana Maximova . . . . . . . . . . . . . . 394

    List of Artists Mentioned in the Articles by Other Authors . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394

    CONTENTS

  • 10

    . , , , , - .

    , - , . - , 16 1972 . 17- . 1 I -, .

    , -, . -, , , - . - II ( 5, ) - 1972 ., - -.

    - , - , . , , - - , - .

    - , -, , - . -, . , - , ,

  • 11

    , - . - . , . - , .

    , - XXI .

    , (20062011), - 8 2005 . 740 14 2009 . 23. - . - . - - .

    , - , - , , , , .

    - . : -, , , - .

    -, - , - . - , , - , . - XVXIX ., - . , - . - - . -

  • 12

    , - .

    - , , , , , , , -, , , , , , , - . - , - - .

    , , , , . , -, . - , , .

    - -, , .

    , - , - , -, . -. .

    , , - - - .

    , - - - , . - , . , .

    - -

  • 13

    , .

    , - . - , - , , - . , . , - , - .

    , , , . , . -, .. , .. , .. , .. .. . .. . , - , , . . .

    , - : - XVIXVIII ., XVIIIXIX ., - XVXVIII .

    - - - : , , XVIXVIII . , , , -, . -, .

    - , XV . , - (Centre de recherche et de restauration des muses de France) , - XV .

    - . - - , XVIII XIX .

  • 14

    , - . , - -, , - - . 2006 . -, - XVIIXVIII ., - - - . , , , , -, , , , . - , , - . -, - , - .

    - .. .. .

    - - , . - , , , , , .. .

    , , .

    - , ( ) . -, , - . 1996 . - , - .

    - .. .. .

    - - - . -

  • 15

    , . , , . , , - . , , . - , , ..

    .. . - , . , , - . - . - XIX .

    , -, , - XVI . . - .. , .. , -, 1917 .

    -, 1926 ., -. - .. , - 2003 . .

    2006 . - -, . , .. - . . , . - - , -. - XVI .

  • 16

    , , , XVIII . ( , ). - .. , , - - . XVIII .

    .. - - ; - , , . - , . - XVIII ., ( ), - .

    , .. .. , - .

    . .. , - , - , . (Dorotheum). , , . - , - . . , - , , , - , - .

    .. , . -, , - . -, , -, .

    - , . .. . -

  • 17

    , -, -.

    , , , , , - , , - .

    .. , .. , ..

    , - (. , - ) , , - .

  • 18

    ..

    - , , . , , , - .

    XVIXVII ., , ,

    , , . ., , - .

    , , - , , .. , -.

    , , .

    , , , .

    , - , , , , , - , , -.

    , (, , ), -

  • 19

    , - ( , . .)

    . - . , , , .

    , , , - .. .. : , - . -. [1]. , , , - .

    , , , - , - - .

    - , ( ) , , , - .

    , , - .

    , . .

    , XVII . , -, : , , , , .

    , , , , , - , , . - , - .

    , - . - - -

  • 20

    ..

    . , .

    - . , .

    . , , - ( ) , , , - , .

    - - XVII . , - () - XVII . - , - . .

    - . , , , - - .

    , - , (), : -, . .

    - , .

    , - , , -, .

    , , XVII , . -- - , .

    , - , - , .

  • 21

    - : , , , - .

    , - .

    , , XVII . - - , - 30-, 40- . XVII .

    - , , - , , - .

    XVII . , , , , - , - .

    , - , , , . XVIII ., , -, , . , , - .

    -, . , .

    - . XVIII . , , .

    , XVII ., - -. , , - (, , , ..), ,

  • 22

    ..

    , - .

    , - . - , , , -, XVII .

    , - . - .

    , .

    - . , -, . - , - , XVIII . XVII . - , .

    , , , XVIII . - , - .

    , - . - , , - .

    , - , .

    , , , - , . - - , - , .

    . , , .

  • 23

    , , . , XVII - . - , - , .

    , : , - , , , .

    - , : -, , - , - - - .

    -, , , . , , - .

    - , - , - . .

    , - - .

    , , , , , .

    - , . , , , . - , , - .

    , , (, ,

  • 24

    ..

    , ), - .

    - , . - . , , , .

    , , - ( , ), - .

    , , - . , , - XVII ., . , - .

    - XVIII . , - , XVII .

    , - . , .

    .

    , - . , - , - .

    1. .. . ., 1970. . 559.

  • 25

    XVI .

    , - , , , -. (, -, , 85 ., . . 29) - .., . - [1] (. 1).

    , - , , - [2].

    - - . -, . , - , , XVI . - .

    , - , . , , . , , , , , XVII . [3].

    , . - (). , , - ( ) , . - , , , - .

    . , . - , - .

    , - . , , (. 2). - - (. 3). ( ), , - [4].

  • 26

    ..

    , . - , , , , , , . . . - .

    , -, . , - . , - , - , , .

    , . - (. 4). - , , , ( ) - , . . . , , - (. 5). , , , - , - . ( ) .

    , , , .

    . - , , - , (. 6,7). , . - , , . .

    , , - , . , , . - (. 8). , - , , . -, , .

    - - .

  • 27

    , -. - , , - .

    , - , - . () - , . , - .

    - , XV . , . - . XVI . .. , .

    - -. - () - .

    , , - . , - , , . - - . , , , . , - , XVI . .

    , ().

    , , - . - - . , , - . .

    - , , ,

  • 28

    ..

    - ( ). - , - -. - ( ), - .

    , - , - . , - ( -). (, , ) - ( ). - ( - ), .

    . , . - . : , -, . , , -. .

    , . , . - - .

    - . .

    - -, ; - .

    , - .

    , , . . XVI .

  • 29

    , , , - . , .

    , , . - , , , - . .

    . , .

    , , . - . . , .

    , - . .

    , , , - -. , , , - . , .

    , . - , -. -, .

    . , XVIII . -, , , .

    , - . , - , , , -.

    XIX ., , , - . , , , . , -

  • 30

    ..

    , , - . . - (-) - . - , , - .

    - , . , . - , .

    , . -

    - . -. , .

    . - - , - , - . - . , , .

    . - . - , -, , . () .

    . , . , .

    , , , , (?) . , - - .

    , . , . - . - . , ( ) . , , . . . -

  • 31

    , XIX . .

    , , - , - . . , - .

    - . - . . - . , . () . .

    - - , . - .

    . - - . . , - , . - . - , . , , (XVIII .?).

    , - , - (. 9, 10, 11, 12). , , , , , . -, , , . , , -, . - .

    - . , , , , .. - , , , , . , , . . . , - (. 13). -

  • 32

    ..

    , , . , - . - . , .

    (. 14) :

    ; ; , -

    - ;

    ;

    .

    - : : . 1. . -

    . , , .

    2. . . - .

    3. . 2. 4. .

    , , . - .

    , - , , - XVI . - .

    - . . - - . . . -

    . ,

    .

  • 33

    1. .. .

    . . 2. , 2008. . 5557. 2. . 3. Marette J. Connaissance des primitifs par l`tude du bois du XIIe au XVIe sicles.

    Paris, 1961.4. . , . -

    , 1933. .40-41.

  • 34

    ..

    XVI .

    . 1. XVI . . , , .

    ..

  • 35

    . 2. .

  • 36

    ..

    . 3. . , ,

  • 37

    . 4. . ,

  • 38

    ..

    . 5. ,

  • 39

    . 6. .

  • 40

    ..

    . 7.

  • 41

    . 8.

  • 42

    ..

    . 9. . ,

  • 43

    . 10. . ,

  • 44

    ..

    . 11. .

  • 45

    . 12. .

  • 46

    ..

    . 13. . .

  • 47

    . 14. . , ,

    ,

  • 48

    ..

    . 1. . 1. . 2. - . 3. .

    . 2. . 1. . 2. - . 3. .

    . 3. . 1. . 2. . 3. . 4. .

    . 4. . 1. . 2. - . 3. . 4. - .

    . 5. . 1. . 2. - . 3. ()

    . 15.

  • 49

    . 16. . . . . . 1.

  • 50

    ..

    ,

    XVII ., - , , . , , , , . , . XVIII XIX ., - .

    1992 . - XVII ., (- , , , 121 102. . 356. , , ) (. 17).

    , - XVII .. - , -. . , . , , . , , , .

    - , - . -, - .

    . , - . . -, , - , - - .

    - - . - .

    - 6(7) 6(7) 1 . .

  • 51

    , . - XVII . (.18). . 1 . , , . , , , . , - .

    , , , . , , - 1 .. , .

    , -, . , . , - XVII . , - , . , . - , . , - XVII . , - , , .

    , , - . - , . -, , , , - . , , XVII ., - .

    , . , , .

  • 52

    ..

    , -.

    , , . , , . , . , [1]. - , , , , , ( ) , - . , , -.

    , . - , , . . , , - , . - , , , - . , , , , . , , , XVII . , , - XVII ., , . , - ( ). , XVII . , - , , - .

    -, XVIII XIX .

  • 53

    -. , . - , , - , - (. 19). - . - .

    , , - . , . , - . , - - . XVI . - , - . , , , , , , - . XVII ., - , , , , .

    , - . , - , , .

    XVII . . , - , , . , - . - , ( ) , ( ) . - . - . , , . , - , . - . , , ,

  • 54

    ..

    . , . , , , . .

    , . . . - . - ; , - - . - - , - - . -, , ( , ), , - . , , , .

    , , , . , , , - . . , - , . , - , (. 20, 21).

    , . - - .

    . , - .

    , - , XVII . , , .

    - : : - . 1. . -

    , .

  • 55

    2. . - - .

    - . -

    . . -

    - . ,

    .

    . . ., 1935. . 232.

  • 56

    ..

    ,

    . 17. (?). . , XVII . , .

  • 57

    . 18. 1 : 1

  • 58

    ..

    . 19. .

  • 59

    . 20. .

  • 60

    ..

    . 21. . , ,

    -

  • 61

    . 22.

    1. . 2. . 3. .

    4.

    . 23. . . . . 22.

  • 62

    ..

    XVII ., - , - . , - (, . 112,2 83,1. , . . 67.) [1] (. 24). - , .

    , , - ( ). , , - , . , . , , , , - , , - . , . , . , - . , , .

    , -, , , - , XVII . - , , , , , . - , -.

    . , , - , . , , XVII . - - - . , - . -

  • 63

    , , , .

    - , , - . - , . - -. , , .

    - (. 25). , , - , , , . . - , - . . - . - , -, .

    , - , - [2]. - , . -. (. 26). -, - . , , , , , .

    , . -

    . , , .

    . , , - -. , , . ,

  • 64

    ..

    , , , , .

    . , , , , . -, XVI . , - .

    XVII . , . , , [3], , .

    , - , , . - , . - , . , . - . [4], . - , , - , , , . , , - . , , .

    - , - (. 27). , . , , . , . - , -.

    , .

  • 65

    , - . XVII ., . . , - . , -, .

    , - , . , -, , , : , , . - , , . 1660- . (, ) , . , , , .

    , . , , . , . , , -. .

    , . - , . (, , ) , - , [5]. , , 5 1632 ., [6]. , , , .

    - [7]. -. , - .

    (15671641) - ,

  • 66

    ..

    . (1606-1688) , , , - , , [8]. , - .

    Maria Ijsbrandsdr de Bye [9]. 113,5 85, M.Mierevelt Aetatis 22 / A 1620. , ( , - , ). , - . , .

    - , , .

    . -, . - , -, , . . , .

    , . - , , , XIX ., - .

    -. , , , . , , , , , , -.

    , - . . .

    . -. , . - . , -

  • 67

    . . , - (. 28). , .

    , - . , , , , (. 29). , - , , . - , , , , . , , . , . , - , .

    , .

    - . , - XVII . - , , . - , .

    : 1. . 2. . 3. (. 30).

    - . , . 1. . 1- ,

    . 2- , , - . 3- .

    2. . 1- , - . 2- - . 3- - .

    3. . 1- , . 2- - . 3- - .

    4. . 1- , . 2- , - , .

  • 68

    ..

    - . - -

    .

    . -

    . -

    - . ,

    .

    1. 1965 . . .. . : .. -

    (), .. ( ). - -, - . .. , 1979. . 43 : , , . , , , . , .

    2. . . ., 1935. . 159. 3. . . 221. 4. Wetering, E. van de. Studies in the workshop practice of the early Rembrandt.

    Amsterdam, 1986. P. 6076. 5. Ibid. 6. Kirby, J. The Painter s Trade in the seventeenth Century: Theory and Practice//

    The National Gallery Technical Bulletin. V. 20, 1999. P. 16. 7. -

    -, . .. . .. ... . .. 43.

    8. Sandrart I. von. Deutsche Academie der Edlen Bau und Malerey Kunste. 1675. Bd. 1.

    9. Thiel P.J.J. van C. J. de Bruyn Kops. Prijst de Lijst. De Hollandse schilderijlijst in de zeventiende eeuw. Haag 1984 P. 97.

  • 69

    . 24. . . , XVII . , . -

  • 70

    ..

    . 25. .

  • 71

    . 26. . -

  • 72

    ..

    . 27. . , ,

  • 73

    . 28. .

  • 74

    ..

    . 29. .

  • 75

    . 30. ,

    , , , ,

  • 76

    ..

    . 31.

    . 1. . 1. . . 2. (, ). 3. (, ). 4. (, ). 5. ( , , ). 6. ( ).

    . 2. . 1. . . 2. (, ). 3. (, ).4. (, ). 5. (- ). 6. ( , , ). 7. ()

  • 77

    . 32. ( )

    . 32(). . 3. 1. .

    2. - (, ). 3. - ().

    4. ( ).

  • 78

    ..

    (?)

    (, , 109 85, , . . 459) - XVII . [1]. (. 33) , - . (1648-1652). -, .

    (, , 20 18 1 . .) . , . XVII ., . -, (162,5 213,5, 1632 ., , -).

    . - - , . , , , . , [2, 3]. , , - -.

    , , ( ), - . , , . - . - , . .

    - . , . , .

    , -, , -. ,

  • 79

    (), , ( ), . , , - . , , - . , , - , .

    - , , - , - ( - ). - . .

    - , .

    - - , - .

    - , - , .

    - . , - , , - - , - , . , - , -, - -.

    - . , , -, (. 34). , - . - . - , , - .

    . , .

    , , , . (. 35). , - , . , - , . , -

  • 80

    ..

    , , - .

    , , . , - , - , , -. , . -, , (. 36). - , . , . , , , , , , , . , -, - , -, - . , - . . , , , - , .

    , - . , , , () . , -.

    , - (. 37). , .

    , : , , , . ( ) XVII ., - XVIII . , . , , - , .

  • 81

    , , . , , , .

    - : , . 1. . 1- , -

    , . 2- , . 2. - . 1- -

    . 2- , .

    3. . 1- - , . 2- , . 3- , .

    4. . . , .

    5. . - -, , , .

    6. . 1- -. 2- - , . 3- - -.

    7. - . 1- , , , . 2- - , , - , , . 3- -. ( .)

    8. . - , .

    , , , . , XVII .

    - . . . -

    - . ,

    .

  • 82

    ..

    1. .. XVII

    XVIII . . . 2002. . 6364, 196197. 2. Kuhn H. Untersuchengen zu den Pigmenten und Malgrunden Rembrandts,

    durchgefuhrt an den Gemaelden des Staatlichen Kunstsamlungen in Kassel. Maltechnik (Restauro). 82. 1976.

    3. Kuhn H. Untersuchengen zu den Pigmenten und Malgrunden Rembrandts, durchgefuhrt an den Gemaelden des Staatlichen Kunstsamlungen in Dresden. Maltechnik (Restauro). 83. 1977.

  • 83

    (?).

    . 33. . (?). . , XVII . , .

  • 84

    ..

    . 34. .

  • 85

    . 35.

  • 86

    ..

    . 36. . : ,

    , ,

    ( )

  • 87

    . 37. () ,

  • 88

    ..

    . 38. (- )

    . 38(). 1. - ( , ).

    2. ( ). 3. ( , ).

    4. (, )

  • 89

    - (, , 116 98. . 229. . .. .. , ), [1] (. 39). , [2]. , , - , - , .

    . XVII . . , , . , . XVII . [3].

    - 11 10 1 . (. 40). -, . - XVII . . - , , ( , - ).

    -, , -. -, - . , . , () -. - ( ).

    , , - . , , , - .

    , (, ). - , . ( , , , ) - , , , (. 41).

  • 90

    ..

    , . - . , , -. , , , . - , - .

    . - . , , . - , - . - - . .

    , , - . - - . . . .

    , - . - . - , , .

    , . . , (- ) -. , - - .

    , - , (. 42). , - , , , XIX - XX . , , , , . , -, , - . - .

  • 91

    . , - . - (, , , , , ). - .

    , , . , , , . (. 43) , - .

    , . , -, - . , - , - .

    . , - , , . , , . -, , , .

    , , , , -, . - , , . , , . , .

    - , . , , . -

  • 92

    ..

    . , , , , - .

    - : - , , . : . (-) ,

    . () , -

    . ( ) -

    , , , - .

    , - , .

    , , .

    - . . . -

    - . ,

    .

    1. .. XVII

    XVIII . . ., 2002. . 67, 200. 2. -

    . -. , 1985. .217. 3. P.J.J. van Thiel C. J. de Bruyn Kops. Prijst de Lijst. De Hollandse schilderijlijst in

    de zeventiende eeuw. Haag, 1984. P. 257, 269.

  • 93

    . 39. . . , XVII . , .

    .. ..

  • 94

    ..

    . 40. 11 10

    1 . . 1 : 1

  • 95

    . 41.

  • 96

    ..

    . 42. . ,

    ,

  • 97

    . 43.

  • 98

    ..

    . 44. ( )

    . 44(). 1. - (, ).

    2. . 3. ( , ).

    4. ( , , ). 5. .

  • 99

    - , , - .

    , - , . , , - , - , XVIII ., .

    , XVIII .

    (, , 75 59,5, 1655. . 229, .. ) - (Alexander Koozemans, 16271689) (. 45). . , , . (. 46) - , , XVII . . . , , , - .. , 1972 . .. . . .. . -, XVII .

    - 1990- ., - -, .

    - - - . - - , - .

    , XVII ., , .

  • 100

    ..

    (. 47). , ( ) , . - 23 . - 26,7 . , . , 1,52 . , . . , . - , , . - , . XVII .

    -. , ( ) - . -, , , . , , - , , - . - , , (. 48).

    - . , - . -, - , . - , , - - . , , , , .

    - , . , , , .

    . , , . , -, , . - ( , - )

  • 101

    - . - .

    . - , . - , . .

    , , , ( ).

    - , . , - . , , - . , , - , , , , , .

    , , , - , -.

    XVIII ., , . XVII . , , - , 655. 1 , , , -, . , .

    - , , -, . , - - .

    , , , - . , , . - , - . , - , , ,

  • 102

    ..

    . , , , -. , , , , . . , - .

    , (. 49). - - , , , - . - - .

    - - . . , , , - . - - .

    , -. , , , . , - . .

    , , - , -. , , , , - . , - , (. 50). , , , , . - . . , (. 51). - . ,

  • 103

    . - . - . .

    - .

    - - - -, XVII .

    - . , - , - - . , , , .

    , - - . , , , , , .

    - : : , , -

    , , . 1. - -

    ( ). 1. , ,

    , .

    2- , . 3- ,

    . 2. - . 1. - -

    . 2. . 3. -

    , - . 3. . 1. ( ).2. -

    .

  • 104

    ..

    3. - - .

    4. - - .

    - . . . , - -

    . -

    - . ,

    .

  • 105

    . 45. . . 1655 . , . , XVII . .

    ..

  • 106

    ..

    . 46. ( ). .

    ,

  • 107

    . 47. , .

  • 108

    ..

    . 48. . : , ( )

    , , - , ,

  • 109

    . 49. ,

  • 110

    ..

    . 50.

  • 111

    . 51. ,

  • 112

    ..

    . 52. (-

    - )

    . 52(). 1. .

    2. ( ). 3. (, , ?)

    4. (, , ). 5. ( , ).

    6.

  • 113

    , , - , .

    , -, . , , , . -, ( tronie , ), - . (Orientalenkopf), : , -, , , .. , , .

    , , . , - , , . - , , , , .. - , , - , , - .

    , , , , -, . - , , , .

    , , .

    , , , - .

    , - . - . (, ), (, -

  • 114

    ..

    ), (, ), (, ) -.

    , , , - . , - , , , -, , , , , , , .

    , - , , , , - . : - , , [1]. - , .

    , , - , , , , - . , XVIII . . , , .

    , . - . , . - , , , - .

    - , , XVII . . , , , - XVIII . .

    , - . , , , - . XVII XVIII . , , - .

    XVII XVIII . - -, , - - . 20 -

  • 115

    XVII . XVIII ., - .

    -, ( , -, , 66 50,5. . 216 , , , 66 50,5. . 217) .., (. 53, 54).

    - . , , - . , . , , , , -. - , XVII . , , - .

    , , - (. 55, 56). , . -, () - . , , . -, . ( ) -, ( ) - - . - , , , - . - , , . . , , . , -, , .

    - , .

  • 116

    ..

    ( ) , - . . , -. , . , .

    - . , - - , . , - .

    - XVII .

    , . , - . - : ; - (, , ); ; ; 1 [1] (. 57). , - , , , -, (. 58). , , , , , . - .

    - , - [2]. XVII . , - . . , - - , , .

    : - XVII . ,

  • 117

    . , - , , , . , ( ) - [3].

    - . . . , - -

    . ,

    .

    1. .. XVII

    XVIII . . ., 2002. . 3549. 2. Wetering, E. van de. Studies in the workshop practice of the early Rembrandt.

    Amsterdam, 1986. P. 1117. 3. Ibid. P. 4863.

  • 118

    ..

    . 53. . . , . , XVII . -

  • 119

    . 54. . . , XVII . , . -

  • 120

    ..

    . 55. .

  • 121

    . 56. .

  • 122

    ..

    . 57. . . - , ,

  • 123

    . 58. . . ,

  • 124

    ..

    , (, , 93 121,5, ) -, . ( 16321656 ., . 16341647 . 16541662 .) [1] (. 59). - , . -, , , . . - -, . , . , , , - - , - .

    . . - (, , 93 118,5), CROOS F. 1659 [2]. , - . , (-, 1647). - , -. . 1629 . , , (?), , ..

    , , - , , , . - , , , . . , - . . , . J van Goe, , .

    , , , - XVII .

    (, , ) , .

    XVII . 1/3 . - , - . , ,

  • 125

    , . . - - -, - . - - . , - . , - - .

    . , - .

    , . -, , , - .

    - , - . - , - . , . , , , , -. , , - - -, .

    , . - , - -, - - .. - - , . .

    , , , - . , , .

    (), , -, 15 14 1 . . . . - (), . .

  • 126

    ..

    .

    , , , (. 60). - XVII . . - - XVII . , . - . - , . . (), , , . - , . , - , - .

    ( ) - , . .

    . - .

    . , - , - ( , , ), - ( , , ).

    . , - . , . - -. , . -, . . - . [3]. - .

    - - - , - -. - - , . - -

  • 127

    , - . - - . - . - . - - . - - .

    , - . . , , - -, . , - , . - , .

    , , , , -.

    , - . - . , -, . - - -. , - . .

    .

    . ( ) . . - . , , . , , . , .

    -. - . -. , , , .

  • 128

    ..

    . , . - . , , . , .

    , . , - , , . - , -, - .

    . . (. 61). (. 62). - -, . - . - (. 63).

    . - , , .. - , - . -. , , , , .. . - - (. 64).

    . . - . . . . - - - . - .

    . - , , , - . : - , - , - . .

  • 129

    , , . , - - , . , - , .

    , , . , - , , - -, , , - . -, , , , , .. - - , , -, ..

    , , -, , (. 65). , . - - . , - . , , XX , , , , . . [4]. , , - . , . .

    - . , , ( ) -. .

    , .

    - . - , () - , - . ,

  • 130

    ..

    - , . - - , - , . , [5].

    , , - , , , - . , - , , , , .

    - . . . -

    - . ,

    .

    1. .. XVII -

    XVIII . . . 2002. . 67, 195. 2. Rheinisches Landesmuseum Bonn. Gemalde bis 1900. Koln. 1982. S. 150152.3. Wetering, E. van de. Studies in the workshop practice of the early Rembrandt.

    Amsterdam, 1986. P. 1733, P. 4863.4. E. Melanie Gifford. Jan van Goyen and practice of naturalistic Landscape.The

    American Institute for Conservation of Historic Works. Baltimore, Maryland, 1983 P. 41.

    5. Ibid.

  • 131

    . 59. . . , 1650- . XVII . , . . 1998 .

  • 132

    ..

    . 60. . . ,

    .

    ,

  • 133

    . 61. . . -

  • 134

    ..

    . 62. .

  • 135

    . 63. .

  • 136

    ..

    . 64.

  • 137

    . 65.

  • 138

    ..

    . 66.

    . 66(). . 1. - .

    .2. - .

    3. - ().

    4.

    . 66(). 1. - .

    .2. - .

    3. - . 4. - ().

  • 139

    . 67. (- )

    . 68.

  • 140

    ..

    XVIIIXIX .

    - , , -.

    -, - , . , -.

    - , , . -, , - , , -.

    , . . , - - - .

    - , , . , -: XVII . - , - ..

    , - - -

  • 141

    XVIIIXIX .

    . , .

    , - , . - .

    : , - , , - .

    , - , - -, (, , -).

    - , - 1995 : , - , , - , - , [1]. - , . , , , - .

    - - XVIII .

    XVIII . , - , [2]. XVIII . .

    . XVIII .

    XVIII . . - XVIII . :

  • 142

    ..

    ... , .. , . , .. , .. , .. , .. .

    . - - . - , . . . - , XVII . . , , - XX . . , -. - . , . , . , . .

    - , . , , - XVII .

    , , -.

    , . - . , -.

    , , - XVII XVIII . , .. XVIII . .. .. , - XVII [3].

    , XVII . . - .

    , - , . - .

    , - , . -

  • 143

    XVIIIXIX .

    , , .

    - : - , , .

    1. Sylvana Barrett and Dusan C. Stulik. An Integrated Approach for the Study of

    Painting Techniques. Historical Painting Techniques Symposium. Leiden. 1995. P. 611.2. .. XVII

    XVIII . . ., 2002. . 1332. 3. . . . ., 1976. . 26.

  • 144

    ..

    .

    , , (, , , 88,5 62. . 20) - . - . (16141679), - [1] (. 69).

    . - . , , - . - (), , , . .

    , - , , - , , , . , , . -, (. 70). , , - , (-). , (. 71).

    , - , - .

    XVII . - , - . - ( , , , - ..), , , , . - XVI ., - . , - , , , , , . .

  • 145

    XVIIIXIX .

    , - - . - , . .

    - , (. 72). - - .., , . , - 600 - [2]. , , . , 50 - , .

    , , , .

    , - . , , , . -, , , (. 73). -- - XVII .

    , , . , , , . - , . , , .

    - XVII . - , , - .

    . -, . .

  • 146

    ..

    . . . , . , - (. 74). , , , - .

    - . , . - , . - - .

    , , .. , . , , , , .

    , - , -, - XVII .

    - . . . , - -

    . ,

    .

    1. .. - . -

    XVIXIX . . . 1995. . 5859. ..

    XVII . XI . - . . ., 1998. . 4750.

    2. Marette J. Connaissance des primitifs par l`tude du bois du XIIe au XVIe sicles. Paris, 1961. P. 62.

  • 147

    XVIIIXIX .

    . 69. . XVIII . , . -

  • 148

    ..

    . 70. . .

  • 149

    XVIIIXIX .

    . 71.

  • 150

    ..

    . 72. .

  • 151

    XVIIIXIX .

    . 73. . ,

  • 152

    ..

    . 74.

  • 153

    XVIIIXIX .

    ?

    , , - , - ? , , XX .

    , XX . XVIII . , , - XVIII .

    XX . , - , - , , , XVII .

    , - , - XVIII . - .. , .. , .. . , . , , , - , . , XVIII . - , XVII , , , - .

    XVIII . , - (17121774). , , . -, , , . , . , , - XVII . (16211676).

    , - (31 41) , - XVIII . (. 75). - 1991 ., , , , -, XVII . [1].

  • 154

    ..

    . , , - 14 9(10). , - . , . XVIII . - - , . . XVII . , .

    : - , -. - , - , . XVIII . . XVIII - XIX .

    - . , -. , . (, , , ..) . , (. 76). , , . , . , - - , . , , , - . , , . , , . , , . , .

    , . , -, - . - , . , ; - . , XVIII .

  • 155

    XVIIIXIX .

    - - , , , , , .

    - . , . - , XVIII . , , (. 77). , - XVIII .

    , , , - , -, , . , , - 20 . . -, , - . - . . , .

    , , , . - , , - . , [2].

    - . , , .

    , 2008 - - . XVIXVII , 106 [3]. -, .., -.

  • 156

    ..

    , - . , . . , .

    . -. , . - , . , - . , XVIII . ( ), , XVII . , 02.09.2009 . .. - . .. ( .. 1992 .) - - () .

    - -

    . . . , - -

    . -

    - . ,

    .

    1. .. .

    . . 2. , 2008. . 110111. 2. .. XVII

    XVIII . . ., 2002. . 93100. 3. . XVIXVII . -

    : . 2008. . 106.

  • 157

    XVIIIXIX .

    ?

    . 75. (?). . , XVIII . , . .

    ..

  • 158

    ..

    . 76. .

  • 159

    XVIIIXIX .

    . 77. . . (

    ),

  • 160

    ..

    . 78. (- ) . - ,

    . 79.

  • 161

    XVIIIXIX .

    XVIII .

    - (16101685) XVIII . - (-, , 43 36,5. . 401) [1]. (. 80, 81)

    , - XVIII . . -, , . .

    , , , , , . , . , - - .

    - . .

    , . - , , , , , , , , , , , . . (. 82). , XX . -, , , . (. 83). , , - .

    , , , , , (. 84). - XVIII . XVII .

    , , , .

    , , -. , - .

    , (. 85). , -

  • 162

    ..

    , , . , XVII .

    , - . - .

    - . - . XVIII ., - . XVIII - 30- .

    XVIII . . - , [2]. , , .

    , , . XVIII ., . , - , . - .

    - . . . ,

    .

    1. .. XVII

    XVIII . . ., 2002. . 113115. 2. . . ., 1935. . 452453.

  • 163

    XVIIIXIX .

    XVIII .

    . 80. XVIII . . , . .

  • 164

    ..

    . 81. . . . .

  • 165

    XVIIIXIX .

    . 82. .

  • 166

    ..

    . 83.

    . 84. . .

  • 167

    XVIIIXIX .

    . 85. . ( )

    , ,

  • 168

    ..

    ,

    - , . (15731655), , , - , - [1]. , - , . , . , - -, , - , .

    XVII . - , .

    XVII . , . . , , , , .

    , - , , , , - . - .

    (, , 30 34, 5. . 543) , - . [2] (. 86).

    11 10(11) 1 . . , -. , , , . - . - , , . - .

  • 169

    XVIIIXIX .

    - . , , - , -. , , , - . , , , , -. , . , , -, .

    - , - . , . - , , .

    , - ( ), - (, , ). . -. , - . - . , - , .

    , .

    - - -. , , .

    - , , . - , , , -, , . . - .

    , .

  • 170

    ..

    . , , , - . - , . , - . , , .

    , - , , (. 87). - .

    , . , , . , , - . - ( , ), , - , .

    : , , .

    -. - , . .

    , XVII .

    - . . . ,

    .

    1. . . ., 1935.

    . 536537.2.

    - , III . . ., 1998 (. 3437) - XVII . - , .

  • 171

    XVIIIXIX .

    ,

    . 86. XVIII . . , .

  • 172

    ..

    . 87. . , .

  • 173

    ..

    ( ) . -, . , - XVIIXVIII . - , , - . XVI XVII . , - XVIII . - . - , , , -. , . , , , . , . , ... (1685 1752), .

    : .. . ., 2000. . 336337;

    .. - . .. . ., 1976. . 133; .. XVII XVIII . . ., 2002. . 179, 178180;

    , XVIII . , 1724 ., 1704 . . . , .

  • 174

    ..

    : .. . .,1982. . 164165; .

    . . ., 1983. .238. . -

    . , . . , .

    : . .. .

    .,1986. . 28 ; .. . . .34; . , . , 2008. .263.

    - .

    : . . . .

    , . XX . : -, , , , - . . , , - . , , , , , . , - - ( ). , XVIIXVIII ., (, , - ). - , . - ( ), , . , - .

    - . -

  • 175

    XVII . . - . , , - , - , . , XVII ., . , , , - , , , - , , - . , , -. , ( ).

    XVIII . , , XVII . - , . XVIII . (, , , , ) -, XIX . . XVIII ., XVII . . XVIII ., , - - - -. , , , . ( ), XVIII . , .

    : MAX DOERNER. THE MATERIALS OF THE ARTIST. San Diego, New York,

    London. 1984. . 3; .. XVII . . . 37; .. - XVII , 1 - . - . . ., 1996. . 5561.

    ( , ).

    , , - .

  • 176

    ..

    : .., .. -

    . ., 2005. . 107109.

    ( 1, 2, 3 ).: .. XVII . . . 70.

    ( ). - . - , , . XVII . (, , ) . - . . , . , , . - , , - , . - ( ) - .

    : Knut Nicolaus. DuMonts. Handbuch der Gemaldekunde. Material Technik Pflege.

    Koln,1979. S. 97. ; . . ., 1962. . 6; .. - XVII . . . . 3576; .. XVII . . .; .. - . : - . . . . 2006. . 5257.

    . , -

    . - , , , -.

  • 177

    XVII ., , . . - . -.

    : Wetering Ernst van de. Studies in the workshop practice of the early Rembrandt.

    Amsterdam, 1986. P. 54.

    () . XVII . ( ), (-), ().

    ( ) XVIII . -

    XVII ., - , , .. , . , .. .. , - , XVII . . XVII ., , . , , ... , 1746 . , - , - . - .

    - XVII XVIII ., XVIII . XIX ., . - , - , .

    : .. XVII . . . . 1332.

    XVII XVIII . - , , , . , -, . - .

    : . . ., 1935. . 120

    140.; .. XVII . . . . 38.; .. . ., 1935.

  • 178

    ..

    .

    - . - - , , -. XIX . , XVII . , .

    : .. XVII . . . . 3576.

    (, ) , , . - . - .

    .

    XVII . - . , - ( ). . , -. , - , - , . . - , , . ( ).

    : Raymond White and Jo Kirby. Rembrandt and his Circle: Seventeenth Century

    Dutch Paint Media Re-examined. National Gallery. Technical Bulletin. Vol. 15. 1994. London. P. 6475.

    () , , () , . , , - , , - , -

  • 179

    . , , . , , , , , . - - - (Hacquin), , 1770 ., , , - .

    : Nicolaus, Knut. DuMont s Handbuch der Gemaldekunde. Material Technik Pflege.

    Koln, 1979. S 33; .. . ., 1989. .17; .., .. - . ., 2005. . 26.

    ( ) - Pentimento (Pentimenti) (Prular) (Reuzug) (), . , , . (). , - , . , : , , - .

    : Wetering Ernst van de. Studies in the workshop practice of the early Rembrandt.

    Amsterdam, 1986. P. 27; Babette Hartwig. Michael von der Goltz. Bildproduktion. Uber die Herstellung niederlandischer Gemalde im 17. Jahrhundert. Niedersachsisches Landes museum Hannover. 2000. S. 47.

    - . - (, , ) . - . - , . , , () , . . -, . , - , - .

    : . .. 33350; . -

    . ., 1935. . 119139.

    , ,

  • 180

    ..

    . . XVII ., , -, , .

    , (. ). , . , XVIII ., , . , - , . XVIII . - -, , . , -. , -, .

    : . . . . 120; .. XVII .

    . 180.

    , .

    , , - , . .

    : .. XVII . . 37.

    , Pointilisme < point .

    , , , , , - . : - , , -, . - (abozzo) . , , . , , - , - , .

  • 181

    : . . . . 159160161.

    , , .

    : .. . ., 1972. . 91.

    , . , - . , , , .

    : Marette J. Connaissance des primitifs par l`tude du bois du XIIe au XVIe sicles.

    Paris, 1961.

    () - . , , . - , .

    , . . , , .

    : . . . 152153. . . . . 129; . . -

    . ., 1937. . 176.

    . , XVII ., . , , . - . - .

    , , - . , - , , .

    . : , , , , , , -

  • 182

    ..

    . , XVII ., ( ) , - - , , -. . - () , , - . , , , -, - .

    : ..

    XVII . III , . , .,1998. . 3439.; .. XVII ... ., 2002.

    , - , - - (, ).

    : . . . . 159160.

    ( tronie , ), - . . - , -.

    : . . . 2006. . 11.

    , . - , . , -, , .

    : . . 155157; . . . . 9296.

    . XVII ., ,

  • 183

    , , . , -, .

    : .. XVII ... . 47.

    .. : , , , , . , , , , ; , , , , .. - , , , , , - . , , -, , , - , , , , , - , . - , . - , - .

    : .. . . ., 1970. . 559560.

    , .

    , .

    , , , -.

    - .

    , , , , , , , -, .

  • 184

    ..

    ARS NOVA XV .

    XV . . , - XV ., , , . - -, XV ., -.

    XV ., - . , , , , . - XIX XXI . - , - . - .

    - XV ., , . , . , . . , -. - XV . .

    , - , XV . 1540- ., - . , - .

  • 185

    ARS NOVA XV .

    , . - , .

    XV . - . , XV ., . -, -, , - .

    XV . , , . , ars nova, , . ars nova, - , - . (. 1495 1441) . , (. 13751444). - .

    , , 1432 . (, . ), . van Eyck , , - XV ., . - (19021988) , - , - , , , , - , , ; , , [1].

    . . - , . - . - (18921968), - . , - - , [2]. - . , - . , - . .

  • 186

    ..

    , , ars nova, : , -, [3].

    (1399/14001464), - XVI . , - . , , , , - , . - : - [4].

    ars nova, - , XV . (. 1435/14401482), . , . -, . , , . , - , - [5].

    XV . - . , . , -, , . , - .

    XV . , , , - , . . . . . - , . , , . , , - . (le monde mditerranen) , - - , . , - .

    , , - - -

  • 187

    ARS NOVA XV .

    . , , - (la mobilit des artistes), XV .

    , - , , - (les prototypes), . .

    , [6]. - . , (la rserve d`anciens dessins et modles), . .

    -. , , . - , . -, . . , (-, , 14421443) (. 1). - - , - , (, , . 1439) . , (. 2) [7]. . (. 3). , , , , , . , -, . , . - , , , , , - .

    - . . (--, ) (. 14101472/1473), . (. 4). . -, , , , . . - .

    - . - . , (, ) . , , -

  • 188

    ..

    , , - . . 1445 . IV - , - , ars nova, - .

    XV . , , - . , -.

    XV . IV - (, ) - , . (. 5). , - . IV . [8]. -, - . - , . . , - , XVI . - , (. 6).

    , . - . - . - , .

    , - XV . ( ) 1480- 1490- . , - , , - .

    . , , , . -

  • 189

    ARS NOVA XV .

    , [9].

    . , , , , - . - . , , , (, , . 14811483). . -, . , - .

    . , - 1480- 1490- ., , - , . . .

    , , , (, , . 1498) (. 7) . . (--, 14351440). . (. 8). - , - . , . - . . - , . . - , - XV .

    . , , . . , : (, -) (, - ), (-, ) (, ) [10]. . - . . [11]. , - . , - II (, , . 1480) - , (, , . 1480), . .

    , - . . . , , , -

  • 190

    ..

    , . - . , . . , . , , .

    , , , - (, , . 14911492) . (. 9) ( , - 14801489) (. 14301494) (. 10). , , , - . . - , , , .

    , . - , - , - .

    - . - . , , - , , . .

    , , - XV . : , , - , .

    - , , - , , - , XV . [12].

    , , XV . - , . , , ,

  • 191

    ARS NOVA XV .

    . - - XV . - .

    1. : Pcht O. Van Eyck. Die Begrnder der altniederlndischen Malerei.

    Herausgeg. von Schmidt-Dengler M. Dr. Auflage. Mnchen, 2002. S. 12.2. : Panofsky E. Early Netherlandish Painting. Its origins and character. Vol.

    1. Harward University Press, 1953. P. 303.3. Ibid. P. 303.4. Dijkstra J. Rogier van der Weyden // Les Primitifs flamands et leurs temps. Sous la

    direction de: Patoul de Br., Schoute van R. Tournai, 2007. P. 361. 5. Schoute van R., Patoul de Br. L`etude des Primitifs flamands. Essai d`historiographie

    // Les primitifs flamands Op. cit. P. 7. 6. .

    : Mund H. Copie et traditionalisme dans la peinture flamande des XVe et XVIe sicles. Thse de doctorat, Universit catholique de Louvain. Louvain-la Neuve, 1991.

    7. : (, ). , - , , . .: Le sicle de Van Eyck, 14301530. Le Monde mditerranen et les Primitifs flamands. Sous la rdaction de Borchert T.-H. Ludion, 2002. . 25, 235236, 2627.

    8. Borchert T.-H. Introduction: Influence de Jan van Eyck et de son atelier // Le sicle de Van Eyck Op. cit. . 22.

    9. .: Jean Hey, le Matre de Moulins. Exposition documentaire. Catalogue par Lorentz Ph., Regond A. Moulins, 1990; Bottineau-Fuchs Y. Peindre en France au XVme sicle. Paris, 2006. P. 192195, 212213, 216217, 263264.

    10. . . , : Hand J.O., Metziger C.A. Prayers and Portraits. Unfolding the Netherlandish Diptych. Catalog of an exhibition at the National Gallery of Art Washington, D.C., Nov. 12, 2006-Feb. 4, 2007, and at the Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Antwerp, Mar. 3-May 27, 2007. Washington&New Haven&London, 2006. P. 246-257.

    11. : ( ) ( ). .: Hand J.O., Metziger C.A. Op. cit. P. 164169, 178183.

    12. Borchert T.-H. La mobilit des artistes. Aspects du transfert culturel la veille des Temps modernes // Le sicle de Van Eyck... Op. cit. P. 32.

  • 192

    ..

    .. ars

    nova XV

    . 1. . . . ,. . ,

    -, , 14421443

    . 2. . . , , . 1439

  • 193

    ARS NOVA XV .

    . 3. . . , , . 1435

    . 4. . . . . --,

  • 194

    ..

    . 5. . , , 1450- .

  • 195

    ARS NOVA XV .

    . 6. . , , . 1500

  • 196

    ..

    . 7. . . . , , . 1498

    . 8. . . . .

    . --, , 14351440

  • 197

    ARS NOVA XV .

    . 9. . . . , ,

    . 14911492

    . 10. . . . -, , 14801489

  • 198

    ..

    .

    - (. 1600. 1670) (-, . 822. , . 62 82,5) (. 1) [1]. - , , . - - , , , . , : , - , , , .

    , -, . - . - . - . 1917 . , - . , , - . .

    -, -, , . - . - .

  • 199

    .

    - .

    , . - , - : () XIX ., -. , , .

    , - . , -. XVIII-XIX . - , , , .

    - , - , . - , , - . - . -, 1990- .. , , , , 1995 . .

    , - .. : - .. , .. , .. , .. . , , - - , , - , , - .

    . - 1949 . XVII . (. 16011653). , - : S.de Vlieger. 1651.

  • 200

    ..

    - . , , - - , - . . - . . , - , -, - .

    . - - . - , , - .

    - XVII . , -, . , .. .. . .

    . , - . . , - , . -. , -. . . - XVII ., .

    , -.

    (, , ) - . , , , . - , .

  • 201

    .

    , . - . . , , - . - . , . - .

    , - . - . , . , . - - . , , , ..

    - - . - . - , , , - .

    - . , , de Vlieg . de . Vl . 1651 , , . , , , , , , .

    , , - , : S. de Vlieger [2], : S de Vl S.Vl., S de V, , - Vlieger , , .

    , - , - , XVII . .

    XVII - - Pieter Mulier I ( 1600/1615 1670) (. 26) [3].

  • 202

    ..

    -. . - , , [4]. , , . , - XVII ., , [5]. , - . . , , , , ( . 16001601 .).

    , 1635 . , . , , , - (. 16371701). , . - , 1640-1650- . [6].

    , PM, , [7]. XVIII (15951661). - , , [8]. - , , , (Galerie Commeter), S.de Vlieger. , - .

    . , , , - 2009 . . - , , - . . , - . - , - , . - , , , . . - ( )

  • 203

    .

    [9], - , 2005 . [10], [11].

    A Seascape , - [12].

    - . , , - XVII . , . - , XVII , - .

    . , - : ! - . , , - . , , - . . , , , .

    1. .. 17 . ., 1957.2. .. . ., 1962.3. .. . ., 2006.4. .. . , 2004.5. .. 17 . ., 1983.6. .. . ., 2005.7. Mullermeister K.J. Meer und Land im Licht des 17 Jahrhunderts. Vol.1, 2.

    Bremen, 1973. 8. Keyes G. Pieter Mulier the Elder //Oud Holland. 1976, 4. S. 230261.9. Bol L.J. Die hollandische Marinemalerei des 17 Jahrhunderts. Brunswic, 1973.

    1. 1949 . .2. .3. Pieter Mulier Pieter Molier.4. Mullermeister K.J. Meer und Land im Licht des 17 Jahrhunderts. Bremen, 1973.

    Vol. 1. S. 52.

  • 204

    ..

    5. Bol L.J. Die hollandische Marinemalerei des 17 Jahrhunderts. Brunswick, 1973, S. 143145.

    6. . .: Keyes G. Pieter Mulier the Elder //Oud Holland. 1976, P. 230261.

    7. Op. cit. P. 136.8. Ibid.9. SK-A-2357. .,. 38 60,0. 16251640. : PM.10. ., . 40 61. : PML.11. ., . 34 47.12. ., . 29 36,7.

  • 205

    .

    .. .

    . 1. . .

  • 206

    ..

    . 2. . . .

  • 207

    .

    . 3. . . ,

    . 4. . .

  • 208

    ..

    . 5. . . 16251640. ,

    . 6. . . 17 .

  • 209

    , -, .

    (.. .. ) - - - . .. - .. . .. - - - ( , , - -, ). , , , - - , , . , - , .

    , , .. .. , - . .. - - .. , - , .

    , - .

    ..

  • 210

    ..

    -

    .. ( )

    -, 1926 . - (18571934). .. . (1900 .) . : - , - .

    , . 1911 . .. , , , - [1]. .. -, - , , .. - 219 [2].

    , -, , .. - , 1917 . [3]. , .. , , - [4].

    .. .. - . , , , -, [5]. .. - XV . , , - [6].

    . . ( ), , , ,

  • 211

    - .. ( )

    , , - . , 1918 . - -. 5 1919 . - - . 14 1919 . - . 1921 . [7].

    , , 1926 . - , - .. . , .. (18721928), XV . ( .. 40104019). 1930 . - - (-VIII-1274 . ) [8]. .. - [9].

    ( 58270) : -. (-VIII 1269), . (-VIII 1270), - . , -, (-VIII 1271), . (-VIII 1272), . (-VIII 1273), . (-VIII 1275), . (-VIII 1276), . (-VIII 1277), . (-VIII 1278) (. 1-4).

    , - . , . , .. , . - . , ( , ) , , . - , , , , , , . .. , .. , [10].

    , - . 2003 . . . , .. - [11]. , XV XVI . - 2003 . . 1100- -

  • 212

    ..

    .. , . - XVI . [12].

    - . , , - , , , . 2006 . - . .. - . - . - - -.

    1. .. ( 25- ). -

    : .. . - . ., 2006. . 171.

    2. .. . . . 176.3. .. . . .,

    1917.4. . . 171. , .. -

    1913 .5. . . 200.6. . . 202. (. 6869) ,

    XVI .7. 1929 . ( .).

    .. , -. 1932 . .

    8. 279 3 1930 .9. .., .. . ., 1963. . 1.

    . 144145. 93. 10. . . 24.11. . . . . ., 2000. 440448.

    . 154.12. .

    1100- . ., 2003. . 911.

  • 213

    - .. ( )

    .. -

    .. ( )

    . 1. -. . .

  • 214

    ..

    . 2. - . .

  • 215

    - .. ( )

    . 3. - . .

  • 216

    ..

    . 4. - . .

  • 217

    ..

    -

    - , 20062008 .

    - .. , 1917 . . - - 1926 ., .

    - . XV ., 2000 . . . - .. XV - XVI . 2003 . - .. - XVI . [1]. - , , , : , - .

    2006 . - - - . : , , - - [2].

    , , 4- , , . .

    , . -

  • 218

    ..

    , XVI . - .

    2008 . . - , , - , . .

    -, . - ( -10), ( -8), - . ISM-5300 (), - Link ISIS ().

    , , , , , - .

    - . . -. , , -. , , , - , .. XX .

    , , , , - . , -, - . . , . -, . .

    : . , . , . , -. . . - , (2-3 ), - , (. 1).

    . () .. XV XVI . [3]. - , , -, 1819 1 2.

  • 219

    -

    . 0,5-1,0 () . , - (, , ).

    . -. . . .. - .. . - , 100 % . 0,30,5 , 0,3 . -, . XVI . [3].

    . - , , , , - .. , , - , , . . - .

    - -. , - .

    , - . - -. , . (. 2). , , , .

    , , - . () , , .

    : , , , , - . , . - , . , - .

    . - , . , , , .

  • 220

    ..

    ` . , , , , , . .

    , , , -, , . : , , , , (), - . , , - , , . , , , - , , , -. , , . , - .

    - . (-) , . - , . - . , - .

    , , XIX . - (, ), . , , , , -. XX . . - . - .

    - , , XX . - . , , , -, , , , , .

    , -, , , . () - . , .

    , - . , , -.

  • 221

    -

    . (, ) : , , -. - , - . -, .

    -: , , , -. - : , .

    . ( ) (-, , , , ). : , , (, - , ) , , . , . - . - . - , . , ; - .

    : , -, -, -, - . . - - , , , (, , ). : (, , ), . , , -. - . , -, , .

    (, ).

    . , , , , . -, , , .

    , , . . , , . - , - . , , , .

  • 222

    ..

    - - : , , , ; , , . - . , , , , - .

    - (). -

    , . , -, .. , .. -.

    , , 1, 64 20 % , ( )1.

    , 87,6 %, - 1 % ( 1). - .

    ( 3). 4 5 - , ( 12 60 %), . - 1,7 0,9 %. ( ) - 55,6 8,5 % .

    ( 5,8, 24,3, 4,9, 1,1(%), 1%, 4,5%.

    ( 20,9, 4,5, 19,1 ( %).

    - . 2,3%, , - .

    ( 5) ( 60, 4,2 %). - ( 6), .

    ( 7) (- 1,5, 2,7 , 87,5 %). , 88,7%, 1% (- 8).

    , (- 9) . 14,5, 8,4, 4,6, 8,1 11,3 (%).

    1 .

  • 223

    -

    , .

    , , - ( 1), - .

    , - . , - , (?) . , , : 73,7, 5,5, 1, 6,5 (%). .

    , . -

    , . . , , , , - , .

    () , , , - .

    -. - -, . - [3].

    , , , , ,