שערי מדע כי תצא תשעג

שערי מדע עניני חכמה ומדע על פי תורתינו הק' וחז''ל

'מענטשהייט' די בריאה די פון קרוין די פארווארט: דערגיין צו תשוקה און גליסטעניש שטארקע א האט גייט וואס דאס אומוויסענדע, דאס אומזעבארע, דאס ווערן מענטש דעם מאכט תשוקה די אט געשעהן. אנציקט ווען מ'הערט פון א מענטש וואס קען ליינען די הענט שטריכן, וואס פארשטייט צו גראפילאגיע און קען אנעלעזירן די האנט-שריפט, די וואס זענען באהאווענט און כוחות וואס פארמאגן וואס די גורא הגר"א, די מיט

קענען שפירן, קענען זעהן די היל"א אד"ג.

יש דברים בגוי, עס איז א מציאות אז עס איז פארהאנען די כח פון מחולל זיין מופתים און זאגן עתידות, אבער עס איז ערשטע די פראקציעס, דריי אין איינגעטיילט איז געווארן באשאנקן זענען וחסידים צדיקים ווי רוחניות די כוחות, הייליגע די מיט ופרישתם קדושתם מחמת צווייטע פראקציע איז מיט טבעדיג'ע כוחות דורך דמיון וכדו' ווי איר וועט שפעטער ליינען. די דריטע פראקציע עס זה. לעומת זה הטומאה, כוחות די פון להבדיל איז זייט וועלכע פון וויסן צו גרינג נישט אויבענאויף איז עס קומט, די איצטילא דרבנן זאגט נישט אלעס, אבער א האבן צו געלערענט שוין אונז האבן רביים אונזערע בזמן ווי געווען טועה זיך האבן גרויסע גאר נאז. גוטע

בר כוכבא וכדו'.

פארצווייגט, איז עס נושא, האקעלע א איז נושא די עטליכע אנרירן וועלן מיר אינטערעסאנט, איז עס פארוואס הכללי נושא די מאמר, דאזיגן אינעם נקודות ניסים, מופתים, עתידות איז נישט קיין אפטע געשעניש. איבער און מאנכע, ביי עתידות זאגן פון כח די איבער וואונדערמאכער מיינט דעם א עתידות זאגער אדער א

נישט אלעמאל אז ער איז גרויס, אבער מיינט אויך נישט אז עס קומט פון די נישט גוטע. וזה החלי בעז"ה.

ניסים, א טעגליכע געשעניש?פונעם מענטש די ארויס נעמט ומופתים אותות גלייכגעוויכט, ניסים ונפלאות פאראויס זאגן געשענישן, גלויבן אמונה, צו מענטש דעם ברענגן צו בכח איז און און טראסט. די כח האט כביכול באשאנקן די וועלט בכדי גענוצט ווערט עס אבער יתברך, אמונתו זיין צו מחזק ביי מאנכע בכדי קונה צו זיין עשירות, הנהגה, מאנאפאל

אד"ג.

עס איז א קשיא וואס מאנכע פרעגן כסדר, אויב ניסים פארוואס דאן אמונה, ברענגט עס אז גרויס אזוי זענען אי מתרחשא ניסים שטענדיג, קיין נישט הקב"ה מאכט אפטע א מער געווען ווען וואלט ניסים ווען יומא בכל ובני מאמינים מער געווען ווען וואלטן דאן געשעניש מאמינים, אתמהה. א שארפע אבער אמת'ע תירוץ אויף די פראגע איז: עס געשעהט טאקע ניסים טאג טעגליך, צו ורגע!! רגע בכל און מינוטליך מינוט שעהליך, שעה שינוי 'אין במאמרי נס, גרעסטע די נישט טבע די איז א צוגעברענגט מיר האבן נח פ' מדע שערי בבריאה' מערקוועדיגע מעשה, ומרוב חביבתי צו די סיפור וועלן

מיר עס נאכאמאל צוברענגן:

משגיח דער זצ"ל רויזענשטיין משה רבי הגה"צ הדעת יסודי ספר זיין אין דערציילט לומזא בישיבת ]פרק ל'[: ווען די עלטסטע טאכטער פון רבי שמחה זיסל שטאט אינעם שפיטאל אין געליגן איז זצ"ל קעלם פון קעניגסבערג אין דייטשלאנד, אינעם זעלבען צימער איז

בס"ד

פ' כי תצאתשע"ג לפ"ק

מיוחד לילקוט להתענגשע"י ביהמ"ד דברי חיים קרית יואל

נערך ע"י הרב ר'

משה נחום קרויסהי"ו

שערי מדע

עתידות )א(


אויך געליגן א אידיש מיידל פון א פרייע שטוב. ליגענדיג, האט די די טאכטער פון רבי שמחה זיסל דערציילט פאר טאטן: גרויסן איר פון געהערט האט זי וואס מיידל די עטליכע רעגענען זאל עס אז זעהן צו געוואוינט מ'איז טעג נאכנאנד. שניי איז ווי באוויסט רעגן, נאר צוליב די ווערט די רעגן פארפרוירן און עס ווערט קאלטע לופט ווינטער טעג געשעהט די שניי, אויב אזוי פארוואס אין נישט אז עס זאל שנייען עטליכע טעג נאכנאנד, עס איז נאכנישט געווען אין די היסטאריע אז עס זאל שנייען די היתכן, שניי רעגן עס רעגענט, וויפיל קוואנטום זעלבע איז דאך רעגן? קיין טבעדיג'ע הסבר איז נישטא דערפאר, נאר מ'זעהט פון דעם אז די טבע איז די גרעסטע נס, און צוליב איז נאכנאנד נישט שנייט עס פארוואס סיבה די ווייל די השגחה און חמלה פון כביכול צו זיינע בריאים. זעלבע די געשנייט ווען וואלט אויב אייך פאר שטעלט פון געשטארבן דאך מען וואלט רעגן, וויפיל קוואנטום אלה באדעקט ווען וואלט שניי די הונגער, און חנק אריין וועג קיין געווען נישט וואלט עס און הייזער, גאסן די אפרייניגן געקענט נישט מ'וואלט ארויס, און די הערענדיג מיידל פרייע די שניי. די פון הייזער און דאס איז עס אנגערופן: זיך האט ווערטער מוראדי'גע חכמה דבר הער איך וואס לעבן מיין אין מאל ערשטע ווערטער האבן ארייגעדרינגן טיף טיף אין די און מוסר, באשיצט און אויס רעכענט הקב"ה אזוי ווי הארצן איר זיינע באשעפענישן, און זי האט אין יענע מאמענט מקבל זי ווערן א שומרת תורה ומצות, און זיך צו געווען אויף

און געהאט חתונה שפעטער האט אויפגעשטעלט א בית נאמן בישראל.

די איבערפרעגן יעצט לאמיר קיין ווי נישט און חכם א ווי קשיא נישט באווייזט פארוואס שוטה, אזאנע ומופתים אותות קיין כביכול פון אויף מענטש דעם וועקט וואס מיילער די עפענט און שלאף זיין קאפ, פון האר די אויף שטעלט און בעסער געזאגט ניסים וואס מאכט די

וועלט רעדן דערפון?

למיגנא, ניסי הקב"ה עביד לא קיין אזוי סתם נישט מאכט הקב"ה שבת גמרא אין זעהן מיר ווי ניסים. לו שנשתנו זה אדם גרוע כמה נג: ווי אויך געפונען סדרי בראשית. און

מיר אין שבת נט. איבער די צוויי שטערן פון כימה וואס האט צוגעברענגט צו די מבול, און צוליב די זעץ האט זיך אפגעבראכן א שטיקל, און מ'האט עס געדארפט אנפילן פון א אנדערע שטערן, פרעגט די גמרא, פיל עס אן צוריק נתמלא הבור אין גמרא, די ענטפערט אייגענע, די פון

דערנאך און ערד, אויפגראבן מען וועט אויב מחוליתו, עס צוריק אנפילן, וועט די ערד נישט אנפילן די גרוב, עס זאל הקב"ה באשאפן די גמרא, וועט פעלן ערד. פרעגט השמש, תחת חדש אין אז גמרא, די ענטפערט נייע? א ע"כ. באשעפענישן. נייע קיין נישט באשאפט הקב"ה זעהן מיר ווידער די יסוד אז אפילו כביכול איז דאך א כל

יכול, עכ"ז האלט ער די וועלט אויף א סיסטעים.

אז )בא( רמב"ן פונעם ווערטער די באוויסט איז עס הקב"ה פוקר, או רשע כל לפני ניסים יעשה לא הקב"ה ווען עס פאלט ביי פאר א רשע ניסים מאכט נישט קיין אדער א פוקר אז ער דארף א הוכחה אז יש מנהיג לבירה ווערט עס וועלט. די אויף באשעפער א דא איז עס אז פארציילט אז ווען הגאון רבי ישראל סאלאנטער זצוק"ל איז געווען אין קעניגסבורג איז ער געפרעגט געווארן ביי ניסים פאר קיין נישט א עושר, פארוואס הקב"ה מאכט צו עספיט האט ישראל רבי פאר נאך אויגן? אונזערע אהיימגעקומען עושר די פון טאכטער די איז ענטפערן איר פאר געצייגט שטאלץ מיט האט זי און שולע פון פאטער די אויסצייכענונג תעודה וואס זי האט באקומען האט ישראל רבי 'טאנצן', אין אויסצייכענונג איר פאר אפשר געפרעגט, אים און פאטער די צו צוגעבויגן זיך טענצל א אין דא ארויסלאזן זיך טאכטער דאן וועט האט מיידל די ווען קען, זי אז עולם די פאר צייגן און אנגערופן: זיך זי האט אורח פונעם בקשה געהערט די אויב טעס"ט די המכריע מבחן די אנטשולדיגט,אבער איך בעפאר צייגן געדארפט איך האב טאנצן קען איך ווען תעודה, די באקומען האב דאן טאנצן נישט ווען קען איך נישט אויסצייכענונג די איך וואלט שארקוד צורך כל אין באקומען, מחדש עס איז נישטא קיין סיבה איך פאר טאנצן נאכאמאל דארפן זאל מיין אין מפוקפק איז וואס יעדעם איז דעם צוליב קענטעניס, טאנצן האט געווארן. געשריבן תעודה די צו ר' איד זיך רבי ישראל אנגערופן: ווילט איר אז הקב"ה זאל טאנצן ווען אימער איר ווילט, הקב"ה כבר "רקד", ביי זיין קענטעניס ער האט באוויזן מדבר, און די אין מצרים, יציאת קענטעניסן זיינע באשריבן דערנאך תורה די איז וואס תעודה די אין הקדושה, פון דאן דארף איז נישטא קיין צורך אז הקב"ה זאל ווייזן זיין יכולת און זאל טאנצן ווען אימער א פוקר

פאקט אים אן.

נוהג, הקב"ה עולם כמנהגו וויבאלד איז א סיבה נאך וועלט זאל די ווי אזוי האט איינגעשטעלט א סיסטעים


זיך פירן, ווי מיר האבן שוין געשריבן באריכות במאמר אין שינוי בבריאה פ' נח תשע"ג.

ווער איז א בעל מופת?הגאון רבי חיים בריסקער זצוק"ל האט ערקלערט בטוב טעם, די תכלית פון די סיפורי המופתים פון גדולי ישראל איז, אז על ידם זאל מען נתעורר ווערן און זיך וועלן מדמה בתורה לעסוק בדרכם וידביק עולם, גדולי די צו זיין ובמצות, און ווערן א גאון וצדיק כמותו אן קיין מופתים. משא"כ אנדערע וואס זייערע מעריצים זענען פארנומען ווילן אז צו דערציילן די מעשי נפלאות און מופתים, און דעריבער זאל מען גלייבן און זייער גרויסקייט, איז אויב

נישט קיין פיס דאן בלייבט קרח מכאן די מעשיות האט ומכאן אן קיין מופתים און אן קיין תורה ומצות.

מיר געפונען א הסבר נפלא און א גוטע מיטל געוואר צו ווערן ווער עס איז א צדיק און אויך א בעל מופת, און ווער משך די שרייבט הסבר די מופת'. 'בעל א בלויז איז עס חכמה )פ' בא(: וז"ל: הנה המכובד מ'החכמה ויושר הנהגתו', היודעים הם בעם, האצילים החכמים אצל כבודו תחילת להוקיר חכמתו, הם המבקרים הנהגתו, הם החודדים בעין חודרת אל מדותיו, ומאשר יפליאוהו לשם אמתי, יתפרסם שמו גם אצל ההמון, וחרדת קודש ירעדו ממנו. אולם האיש יהולל הוא והנפלאות, הזרות 'פעולותיו' מצד המכובד תחילה מן ההמון, אשר בעיניים טוחות יחשבוהו לאלוקי,

דער בעל שם המזויףאיינמאל איז די טריסקער מגיד זצוק"ל געקומען אויף א באזוך אין קראקא, איז א פרוי אריינגעקומען אל הקודש

פנימה און געזאגט: רבי, איך בין אייך שולדיג געבליבן עטליכע הונדערט רובלען פון אייער פריערידיגע באזוך דא אין

שטאט, ביי יענע באזוך האט מיר די רבי צוגעזאגט אז איך וועל געהאלפן ווערן מיט זרע של קיימא אויב איך געב

א גאר גרויסע סכום, און ברוך השם די ברכה איז מקויים געווארן, אבער וויבאלד איך האב נישט געהאט די גאנצע

סכום דאן דעריבער קום איך יעצט באצאלן די רעשט. די טריסקער מגיד האט נישט מגיב געווען, ער האט גענומען

די געלט ופטרה לשלום.

די גבאים האבן זייער געוואונדערט, דאס איז געווען די ערשטע מאל וואס דער טריסקער מגיד האט באזוכט די

גרויסע שטאט קראקא, און דא קומט א פרוי און דערציילט איבער די פריערדיגע באזוך, און די רבי נעמט די געלט

פון איר ווי ער זאל מיטשטימען?

די מגיד האט באמערקט זייער פארוואונדערונג און האט זיי פארציילט א מעשה: עס איז געווען צוויי תלמידי חכמים

גרויסע ארימעלייט, איין טאג האט איינער געזאגט פארן צווייטן עס איז מיר בייגעפאלן א רעיון ווי אזוי גרינג רייך צו

ווערן, האסטו שוין געהערט פון דעם צדיק און פועל ישועות דער בעל שם טוב פון די שטאט מעזעביז? לאמיר זיך

פארשטעלן און זיך ערקעלרן ווי די בעל שם טוב מיט זיין משמש און מיר וועלן ארומגיין די שטעט און מקבץ זיין גרויסע

נדבות, טיילן ברכות און די עולם וועט באצאלן.

וכך הוה, זיי ארומגעגאנגן מעיר לעיר פון שטאט צו שטאט און די המונים די גאנצע עולם ווען מ'האט געהערט אז

דער בעל שם טוב איז אין שטאט איז מען זיך צוזאמגעלאפן צו די אכסניא צו באקומען א ברכה, וראו זה פלא, די

'פאלשע' בעל שם טוב האט חולל געווען ישועות און מופתים אן קיין שוועריגקייט זיינע ברכות זענען באמת מקוים

געוווארן!! איין טאג האבן זיי זיך מתבונן געווען פון ווי טאקע קומט זייער כח אז זייערע ברכות ווערט מקויים? אפשר

גאר פון די נישט גוטע חברה פון די סטרא אחרא רח"ל. האבן זיי מחליט געווען צו פארן צום 'אמת'ן' בעל שם טוב און

אים פרעגן. ווען זיי זענען אנגעקומען צו אים האט ער זיי געזאגט איך ווייס אלסדונג וואס ענק האבן געטון, און ווען

נישט איך האב ווען רחמנות אויף ענקערע משפחות דאן וואלט איך אייך ריכטיג באצאלט דערפאר.

פון מיר כוחות קומען די כוחות קומט, די ווי פון זיך ענק וואונדערן אויב און געווען, האט דער בעש"ט ממשיך

זעלבסט, ווייל מיין נשמה איז אראפגעקומען אויף די וועלט בכדי צו פארשטארקערן די אמונה בקרב המוני עם ישראל,

און דעריבער האב איך באקומען די יכולת צו פועל'ן ישועות כדי צו פארמערן די אמונה בבורא כל עולמים, און וויבאלד

ענק האבן זיך גערופן 'בעל שם טוב' אזוי ווי מיין נאמען, קומט אויס אז ווען ענקער ברכות ווערן ווען נישט מקוים וואלט

די אמונה ווען אפגעשוואכט געווארן צווישן די המון עם, דעריבער האב איך מיט אייך מיטגעטיילט פון מיין כח למען

לא תחללו את שם ה'.

אזוי איז דא אויך געווען, האט די טריסקער מגיד פארענדיגט זיין שמועס, עס איז דא געקומען קיין קראקא א איד

ווערן האב איך וואס האט זיך ערקלערט אלס דער 'טריסקער מגיד', און כדי אז הקב"ה נאמען זאל נישט נתחלל

מיטגעטיילט פאר זיי פון מיין כח, קומט אויס אז באמת איז די פרוי מיר שולדיג פאר די ברכה, און דעריבער האב איך

מסכים געווען צו נעמען די איבריגע פון די חוב.


ולאמר כי הוא בלתי טבעי, ויטפלו עליו שקרים ופליאות אצל שמו יתפרסם כי עד מפליאים, בסיפורים זרות הנבונים בלבות גם כנפיים יעש הפרסום וגודל ההמון, בעם, להטיל ספק בלבם, לאמור לא לחינם נתפרסם שמו

אצל ההמון, עד כי גם הם יכבדוהו, והנסיון יוכיח על זה.

באידיש: איינער וואס איז מכובד צוליב זיין חכמה און זיין ישרותדיגע אויפפירונג, וועט ער ערשט מכובד ווערן ביי די געהויבענע פונעם פאלק, דאס הייסט די ערליכע צו ווייסן זיי ווייל אים, אין אנהענגן ערשט זיך וועלן שעצן זיין חכמה, און זיי זוכן זיין הנהגה, און פארשטייען מיט זייער שמעק און שארפע אויג זיינע מדות, און מיט די צייט וועט זיך די המון עם די פשוטע אויך אנהענגן אין אים. אבער דער וואס איז מכובד מצד זיינע מופתים ווערן אנגענומען ערשט וועט וואונדער, פרעמדע און ביי די המון עם, וואס וועלן מיט פארמאכטע אויגן אים האלטן פאר א ג-ט, און זאגן אז וואס ער טוט איז בלתי טבעי, און זיי וועלן מוסיף זיין פליאות זרות און סיפורים נאמען זיין ביז מעשיות, וואונדער פאלשע מפליאים גרויסע די צוליב און עם, המון די ביי מפורסם ווערט פרסום יעש כנפיים גם בלבות הנבונים בעם, די ערליכע און אים, אין גלויבן צו אנפאנגן אויך צעביסליך וועלן

וועלן זאגן נישט אומזיסט איז זיין נאמען מפורסם.

עתידותפאראויס, פון וויסן ווילן מענטשן וואס זאכן טייל איז די טאג ווען מ'וועט נפטר ווערן, די וועג ווי אזוי צו פארדינען געלט, ווען משיח וועט קומען, אימתי קאתי מר? איז א פראגע וואס יעדער וויל וויסן. אבער הקב"ה האט פאר די טובה פון די מענטשהייט און די בריאה עס

אין אונז ווי חז"ל לערנען פארהוילן. ת"ר שבעה דברים )נד:(: מס' פסחים: מכוסים מבני אדם אלו הן יום המיתה ויום הנחמה ]רש"י: של כל אדם מתי ]רש"י: הדין ועומק מדאגתו[ יתנחם הדין עומק נמי אי בו טועים הרוב העתיד:[ ואין אדם יודע מה בלבו של משתכר במה יודע אדם ואין חבירו ומלכות דוד מתי תחזור בית ומלכות חייבת מתי תכלה. ובילקוט )עי' מהרש"ל מה יודע אדם ואין הוסיף: הדף( על

בעוברה של אשה. באידיש: זיבן זאכן די מענטש, פונעם פארהוילן זענען

אדער יסורים ווען טאג די שטארבן, מ'וועט ווען טאג

וויסן צו אויפהערן, זיך וועט מענטש א פון צרות

די"ל ביזענס וועלכע פון וויסן צו יענער טראכט, וואס

מ'וועט זיכער פארדינען, ווען מלכות בית דוד וועט זיך

קעניגרייך רומישע די ווען און טרוין, צום צוריקקערן

וועט אונטערגיין.

איז טויט פון טאג די ערקלערט: מהרש"א די ווי

פארהוילן ווייל עס שטייט שוב יום אחד קודם מיתתך,

א מענטש זאל תשובה טון בעפאר ער שטארבט, אויב

וואלט מען ווען געוויסט די יום המיתה דאן וואלט מען

געזינדיגט און טאג לעצטע די געטון תשובה הערשט

כל זיין זאל עס אז וויל הקב"ה די אבער לעבן. אגאנץ

ווען יום נחמה, לויט רש"י מיינט עס אז ימיו בתשובה.

וואלט אויב צרות, און יסורים אריבער גייט מענטש א

אפשטעלן זיך גייט עס וואס טאג די געוויסט ווען ער

און בתשובה געווען חוזר נישט ווען ער וואלט דאן

תכלית היסורים איז תשובה, טייל מפרשים לערנען אז

ווילאנג צייט די געוויסט ווען וואלט מענטש א ווען

וואלט דאן רח"ל צרות אדער יסורים ליידן וועט ער

עס אז וויסענדיג דיפרעסיע א אין אריינגעפאלן ער

וועט נאך לאנג אנהאלטן. די מהרש"א לערענט אז 'יום

נחמה' גייט ארויף די גאולה. און א מענטש ווייסט נישט

וואס זיין חבר טראכט, ווי דער מהרש"א עקלערט דאם

גם לבטל מחשבתו, יורד לחיי חברו יודע כל אחד היה

וויסן די מחשבות פון אנדערע ווען ווען מענטשן זאלן

וואלטן זיי ווען יורד געווען לחייו צו מבטל זיין יענעמ'ס

אויפן יעב"ץ די אגב, וועלן. ווען זאלן זיי ווען מחשבה

וואס די ענינים ביי ארט זאגט דוקא

א קען חבר זיין פאר בלויז נוגע איז

מענטש נישט וויסן, אבער די ענינים

וואס איז צווישן אים און די חבר דאס

שטייט עס ווי וויסן, חבר די יא קען

ליינער די פאר לפנים. הפנים כמים

'טעלעפאטיע' די געדענקן וואס

די פון ווערטער די איז ארטיקל

יעב"ץ גאר פארשטענדליך.

טיפע גאר 'עתידות' איבער מער

כהי"ן, איבער נושא די נושאים,

די אין אי"ה עתידות און זמן איבער

מאמר עתידות חלק ב'.

[email protected] כל הזכויות שמורות, להערות והארות

Documents

שערי מדע כי תצא תשעג