ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՀԱՐՑԵՐԻ ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՀԱՐՑԵՐԻ

ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

ՀՀ ԲԺՇԿԱՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՀՀ ԲԺՇԿԱՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ

ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆ

2011թ. 2011թ.

ՏԱՐԵԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՏԱՐԵԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐ

http://www.hhbsp.am

Գործունեությունը կարգավորող Գործունեությունը կարգավորող իրավական ակտեր իրավական ակտեր

1. «Հայաստանի Հանրապետությունում հաշմանդամների սոցիալական պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենք, 14.04.1993թ.

2. «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենք, 18.02.2004թ.,

3. «Քաղաքաքացիական ծառայության մասին» ՀՀ Օրենք, 04.12.2001թ,4. « ՀՀ կառավարության որոշումը ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի

նախարարության ՀՀ ԲՍՓ գործակալության կանոնադրությունը և N 684 կառուցվածքը հաստատելու և ՀՀ կառավարության որոշման մեջ » N 1822- , 14.11.02 .,փոփոխություն կատարելու մասին Ն թ

5. «Ք րեակատարողական հիմնարկում պատիժ կրող անձին բժշկասոցիալական փորձաքննության ենթարկելու կարգը» 05.05.2011 ., N թ

665- Ն ՀՀ կառավարության որոշում, 6. «Ժ ամանակավոր անաշխատունակության թերթիկի լրացման և

տրամադրման կարգը » N 1024 ՀՀ կառավարության որոշում, 14.06.2011 .թ , 7. «Բժշկասոցիալական փորձաքննության իրականացման կարգը

հաստատելու մասին» N276-Ն ՀՀ կառավարության որոշում, 02 մարտի 2006թ.

8. «Բժշկասոցիալական փորձաքննության ժամանակ օգտագործվող դասակարգիչները և հաշմանդամության խմբերի սահմանման չափանիշները հաստատելու մասին» N780-Ն ՀՀ կառավարության որոշում, 13 հունիսի 2003 թ.

9. «Պրոթեզաօրթոպեդիկ պարագաների, վերականգնման տեխնիկական և այլ օժանդակ միջոցների տրամադրման կարգը, օգտագործման ժամկետները հաստատելու մասին» N453-Ն ՀՀ կառավարության որոշում, 12 ապրիլի 2007թ.

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

10. « Աշխատանքային պարտականությունների կատարման հետ կապված, խեղման մասնագիտական հիվանդության կամ առողջությանը

հասցված այլ վնասի դեպքում մասնագիտական աշխատունակության կորստի աստիճանի սահմանման չափանիշները հաստատելու մասին

» N 619- Ն կառավարության , 11 2006 . ,որոշում մայիսի թ11. «Տուժած անձանց արտադրական խեղման, մասնագիտական

հիվանդության, ռազմաճակատում գտնվելու, զինվորական ծառայության և այլ հանգամանքների հետ մահվան պատճառական կապը որոշելու կարգը հաստատելու մասին» N1456-Ն ՀՀ կառավարության որոշում, 23 սեպտեմբերի 2004թ.

12. «ՀՀ ԱՆ և ՀՀ ԱՍՀՆ նախարարների համատեղ հրամանը բժշկական հաստատությունների կողմից անձանց բժշկասոցիալական փորձաքննության ուղղեգրման կարգը և տրվող ուղեգրի ձևերը հաստատելու մասին» N580-Ն հրամանը, 25 օգոստոսի 2006թ.

13. «ՀՀ ԱՍՀՆ նախարարի հրամանը ՀՀ ԲՍՓ գործակալության գործավարության կարգը հաստատելու մասին» N47-Ն, 19 ապրիլի 2005թ.

14. «ՀՀ ԱՍՀՆ նախարարի հրամանը ՀՀ ԲՍՓ գործակալությանում վարչական վարույթի վերաբերյալ գործերի, դրանց հաշվառման գրանցամատյանների և վարչական ակտերի հաշվառման գրանցամատյաննների վարման կարգը հաստատելու մասին» N48-Ն, 13 մայիսի 2005թ. և այլ իրավական ակտեր:

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

Գործունեությունը կարգավորող Գործունեությունը կարգավորող իրավական ակտեր իրավական ակտեր

Գործակալությունն իր նպատակների և խնդիրների իրականացման համար Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով `

• անձին ճանաչում է հաշմանդամ, սահմանում հաշմանդամության խումբը, պատճառական կապը, տևողությունը: Որոշում է սոցիալական պաշտպանության անհրաժեշտ ձևերը, Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով թույլատրում է երկարացնել ժամանակավոր անաշխատունակության թերթիկի ժամկետները.

• որոշում է հաշմանդամի աշխատանքի պայմանները, բնույթը, տալիս է երաշխավորագիր հաշմանդամին համապատասխան աշխատանք կատարելու վերաբերյալ.

• որոշում է անձի մասնագիտական աշխատունակության կորստի աստիճանը (տոկոսներով)` կապված աշխատանքային խեղման, մասնագիտական հիվանդության կամ առողջության այլ խաթարման հետ.

• որոշում է անձի մահվան պատճառական կապն արտադրական խեղման, մասնագիտական հիվանդության, ռազմաճակատում գտնվելու և այլ հանգամանքների հետ.

• կազմում է հաշմանդամի անհատական վերականգնողական ծրագիրը, որոշում բժշկական, սոցիալական և մասնագիտական վերականգնողական միջոցառումների տեսակներն ու ծավալները, աջակցում դրանց իրականացմանը և գնահատում արդյունավետությունը.

• մասնակցում է բժշկասոցիալական փորձաքննություն անցած հաշմանդամների տվյալների շտեմարանի ստեղծմանը և աջակցում հաշմանդամների տվյալների հաշվառման պետական համակարգի ձևավորմանը.

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

ԳՈՐԾԱՌՈՒՅԹՆԵՐԸԳՈՐԾԱՌՈՒՅԹՆԵՐԸ

• խորհրդատվություն և եզրակացություն է տալիս առողջապահական կազմակերպություններին, զբաղվածության և սոցիալական ծառայությունների տարածքային կենտրոններին` հաշմանդամին բուժվերականգնողական, մասնագիտական կողմնորոշման, որոշակի աշխատանքի ցուցված կամ հակացուցված լինելու, ուսման, վերաորակավորման, տնային սպասարկման անհրաժեշտության և այլ հարցերի վերաբերյալ.

• օրենքով սահմանված կարգով համապատասխան զինվորական կոմիսարիատներին հայտնում է հաշմանդամ ճանաչված զորակոչային տարիքի անձանց մասին.

• բժշկասոցիալական փորձաքննություն անցնող անձանց տրամադրում է խորհրդատվական օգնություն.

• բժշկասոցիալական փորձաքննություն անցնող անձանց, անհրաժեշտության դեպքում, ուղեգրում է լրացուցիչ բժշկական հետազոտման.

• անհրաժեշտության դեպքում առողջապահական կազմակերպություններից, գործատուներից (անկախ կազմակերպական-իրավական ձևից) պահանջում է փորձաքննություն անցնող անձի բժշկական, աշխատանքի բնույթի և պայմանների վերաբերյալ լրացուցիչ փաստաթղթեր, ինչպես նաև տեղերում ուսումնասիրում է փորձաքննություն անցնող անձի աշխատանքի պայմաններն ու բնույթը.

• իրականացնում է մոնիտորինգ հաշմանդամների վերականգնողական միջոցառումների իրագործման, աշխատանքային պայմանների, բնույթի, հաշմանդամներին համապատասխան աշխատանքի տեղավորելու (համաձայն գործակալության տված երաշխավորագրերի) նկատմամբ.

• տալիս է եզրակացություն հաշմանդամի վերականգնողական պարագաների տրամադրման մասին:

ԳՈՐԾԱՌՈՒՅԹՆԵՐԸԳՈՐԾԱՌՈՒՅԹՆԵՐԸ

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

ՀՀ ԱՍՀՆ ՀՀ ԲՍՓ

Գործակալություն

Հաշմանդամների Հաշմանդամների հաշվառման հաշվառման

հանրապետական հանրապետական շտեմարանում շտեմարանում

հաշվառված է 176506 հաշվառված է 176506 հաշմանդամ, որոնցից հաշմանդամ, որոնցից

7973 երեխա7973 երեխա

1,2,3 Լոռու մարզի թիվ-ԲՍՓՀ ներ

1,2,3,4,5,6 Երևանի թիվ-ԲՍՓՀ ներ

Գեղարքունիքի մարզի 1 2 -թիվ և ԲՍՓՀ ներ

1 Շիրակի մարզի թիվ 2 -և ԲՍՓՀ ներ

Արարատի մարզի թիվ1 2 -և ԲՍՓՀ ներ

Արագածոտնի մազրի ԲՍՓՀ Կոտայքի

մազրի ԲՍՓՀ

Արմավիրի մազրի ԲՍՓՀ

Վայոց Ձորի մազրի ԲՍՓՀ

1 Սյունիքի մարզի թիվ 2 -և ԲՍՓՀ ներ

Հոգեբուժական մասնագիտացված

ԲՍՓՀ

Ակնաբանական մասնագիտացվա

ծ ԲՍՓՀ

Մանկակական մասնագիտացված

ԲՍՓՀ

Տավուշի մազրի ԲՍՓՀ

Հաշմանդամների հաշվառման Հաշմանդամների հաշվառման հանրապետական շտեմարանը հանրապետական շտեմարանը

շահագործվում է առցանցշահագործվում է առցանց

ՀՀ ԲՍՓ գործակալություն

7973

162000

մինչև 18 տարեկան

հաշմանդամության կենսաթոշակստացողների թվաքանակ

հաշմանդամության կենսաթոշակչստացողների թվաքանակ

154623

161007

162639

150000

152000

154000

156000

158000

160000

162000

164000

2010թ. Հունվարի 1 2011թ. Հունվարի 1 2012թ. Հունվարի 1

Հաշմանդամության կենսաթոշակ Հաշմանդամության կենսաթոշակ ստացող հաշվառված ստացող հաշվառված

հաշմանդամների թվաքանակըհաշմանդամների թվաքանակը

ՀՀ ԲՍՓ գործակալություն

2011թ.

Ընդհանուր փորձաքննվածների Ընդհանուր փորձաքննվածների թվի աճի միտումը 2011թ-ին թվի աճի միտումը 2011թ-ին

աննշան է աննշան է

ՀՀ ԲՍՓ գործակալություն

Վերջին երեք տարում նվազում է առողջապահական հաստատությունների կողմից ուղեգրով փորձաքննվածների թիվը:

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

Առողջապահական Առողջապահական կազմակերպությունների ուղեգրով կազմակերպությունների ուղեգրով առաջին անգամ փորձաքննվածներառաջին անգամ փորձաքննվածներ

Առաջին անգամ փորձաքննվածներից Առաջին անգամ փորձաքննվածներից հաշմանդամ չճանաչվածներհաշմանդամ չճանաչվածներ

4.90%5.60% 5.60%

8.10%9.10%

10.10%

0.00%

2.00%

4.00%

6.00%

8.00%

10.00%

12.00%

2006 2007 2008 2009 2010 2011թ.

Վերջին երեք տարում զգալի աճել է առաջին անգամ փորձաքննվածներից հաշմանդամ չճանաչվածների

: 2006 - 2011 - մասնաբաժինը թ ի հետ համեմատած թ ին առկա է : կրկնակի աճ

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

Սկսած 2009թ-ից նվազում է առաջին անգամ փորձաքննվածներից հաշմանդամ Ճանաչվածների թվաքանակը: Ամենացածր ցուցանիշն արձանագրվել է2011 - :թ ին

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

0

5

10

15

20

25

30

2006թ. 2007թ. 2008թ. 2009թ. 2010թ. 2011թ.

29.3827.35

28.8625.61

22.02 21.8

Վերջին երեք տարում նվազում է առաջին անգամ հաշմանդամ ճանաչվածների մասնաբաժնն ընդհանուր հաշմանդամ ճանաչվածների մեջ: Ամենացածր ցուցանիշն արձանագրվել է 2011թ-ին:

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

%%

%%

%%

Առաջին անգամ հաշմանդամ ճանաչվածների Առաջին անգամ հաշմանդամ ճանաչվածների մասնաբաժինն ընդհանուր հաշմանդամ մասնաբաժինն ընդհանուր հաշմանդամ

ճանաչվածներիցճանաչվածներից

0

10

20

30

40

50

60

70

80

ՀՀ Երևա

ն

Արա

գածոտ

ն

Արա

րատ

Արմ

ավիր

Գեղա

րքունիք

Լոռի

Կոտ

այք

Շիրա

կ

Սյունիք

Վա

յոցՁոր

Տավուշ

47.1 52.145.9

39.132.2

46

64.2

29.6

48.1 52.7

75.1

4047.1

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

Տարվա ընթացքում 10000 բնակչից մոտ Տարվա ընթացքում 10000 բնակչից մոտ 47 մարդ առաջին անգամ հաշմանդամ է 47 մարդ առաջին անգամ հաշմանդամ է

ճանաչվելճանաչվել

0.00%

5.00%

10.00%

15.00%

20.00%

25.00%

30.00%

35.00%

40.00%

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Արյան շրջանառությանհիվանդություններ

Նորագոյացություններ

Էնդոկրին համակարգի հիվ-ներ,սննդային ևնյութափոխանակությանխանգարումներհոգեկան և վարքիխանգարումներ

Նյարդային համակարգիհիվանդություններ

Վարակային և մակաբուծայինհիվանդություն

37%

17.3%

5.4%

8%

4.3%

3.6%

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

6 խումբ հիվանդություններ 6 խումբ հիվանդություններ առաջացնում են առաջացնում են

հաշմանդամության 75.6% հաշմանդամության 75.6%

Առաջին անգամ հաշմանդամ Առաջին անգամ հաշմանդամ ճանաչվածներն ըստ խմբերի և տարիներիճանաչվածներն ըստ խմբերի և տարիների

856

5774

7775

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

10000

20

06թ

.

20

07թ

.

20

08թ

.

20

09թ

.

20

10թ

.

20

11թ

.

I խումբ

IIխումբ

IIIխումբ

Վերջին տարիներին առկա է ծանր խմբերի նվազում ի հաշիվ 3-րդ խմբի հաշմանդամների թվաքանակի:

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

«ԶԻՆՎՈՐԱԿԱՆ» ՊԱՏՃԱՌԱԿԱՆ ԿԱՊՈՎ «ԶԻՆՎՈՐԱԿԱՆ» ՊԱՏՃԱՌԱԿԱՆ ԿԱՊՈՎ ՀԱՇՄԱՆԴԱՄՈՒԹՅՈՒՆԸ ՆՎԱԶՈՒՄ ԷՀԱՇՄԱՆԴԱՄՈՒԹՅՈՒՆԸ ՆՎԱԶՈՒՄ Է

27

26

214

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

20

06 թ

20

07 թ

20

08 թ

20

09 թ

20

10 թ

20

11 թ

ՀՀ Սահմաններպաշտպանելիս

Զին.պարտականություններ կատարելիս

Զին. Ծառայությանընթացքում

Սկսած 2008թ-ից նվազում է ՀՀ սահմանները պաշտպանելիս և զինծառայության ընթացքում պատճառական կապով հաշմանդամ ճանաչվածների թիվը: 2010թ. նկատմամբ 2011թ.-ին նկատվում է կրկնակի նվազում:

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

4163045624

49223 5359956850 56780

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

2006թ. 2007թ. 2008թ. 2009թ. 2010թ. 2011թ.

Առաջին անգամ չկա վերափորձաքննվածների թվաքանակի աճի միտում :

Վերափորձաքննության արդյունքներն Վերափորձաքննության արդյունքներն ըստ խմբերի և տարիներիըստ խմբերի և տարիների

942

20456

31936

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

2006 թ.

2007 թ.

2008 թ.

2009 թ.

2010 թ.

2011 թ.

I խումբ

IIխումբ

IIIխումբ

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

Վերափորձաքննության արդյունքում հաշմանդամ ճանաչվածների մոտ առկա է հաշմանդամության ծանր խմբերի նվազում (1-ին և 2-րդ) ի հաշիվ 3-րդ խմբի:

Վերափորձաքննությամբ հաշմանդամ Վերափորձաքննությամբ հաշմանդամ չճանաչվածներն ըստ տարիներիչճանաչվածներն ըստ տարիների

2011թ. ընթացքում լրիվ վերականգնվել է (հաշմանդամ չի ճանաչվել) 1657 հաշմանդամ:

1.5

7.37

1.62

8.86

1.49

8.1

2.65

8.66

2.7

9.24

2.7

8.6

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

2006 2007 2008 2009 2010 2011

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

%

1.5

7.37

1.62

8.86

1.49

8.1

2.65

8.66

2.7

9.24

2.7

8.6

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

2006 2007 2008 2009 2010 2011

%%%

%%

%

%%%

%%%

6.01%

5.50%4.86%

4.00% 3.82%

2.90%

0.00%

1.00%

2.00%

3.00%

4.00%

5.00%

6.00%

7.00%

2006 2007 2008 2009 2010 2011

Վերափորձաքննության արդյունքում հաշմանդամության խմբերի ծանրացումը (2-ից 1-ին, 3-րդից 1-ին և 2-րդ) նախորդ տարիների համեմատ գրեթե կրկնակի նվազել է:

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

Տարեցտարի նվազում է ծանր Տարեցտարի նվազում է ծանր հաշմանդամության խմբերի հաշմանդամության խմբերի

մասնաբաժինը մասնաբաժինը

ԳործունեությունԳործունեություն

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

• Փորձաքննական խորհրդատվությունները կազմում են 5473, որից 1730-ը արտագնա մարզերում` 136 մարզային այցերի ժամանակ,

• Հսկողական կարգով իրականացվել է 242 վերափորձաքննություն, որից փոխվել է 146 փորձաքննական որոշում,

• Բողոքարկման կարգով վերափորձաքննվել է 358 անձ (յուրաքանչյուր 204 փորձաքննվողներից մեկը), որից փոխվել է 9 որոշում,

• քրեակատարողական և առողջապահական հիմնարկներում իրականացվել է 40 փորձաքննություն,

• ԼՂՀ ԲՍՓ կենտրոնին մեթոդական և գործնական օգնություն ցուցաբերելու նպատակով կատարվել է 2 այց,

• Բոլոր ԲՍՓՀ-ներում իրականացվել է աշխատանքայնին գործունեության ուսումնասիրություն և ցուցաբերվել է մեթոդական օգնություն,

• Առողջապահական կազմակերպությունների հետ համատեղ անցկացվել է 7 սեմինար-խորհրդակցություն:

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

• Մշտապես առցանց համալրվել և ճշգրտվել է հաշմանդամների հաշվառման հանրապետական շտեմարանը,

• ԲՍՓ ոլորտի վերաբեյալ հեռարձակվել է 7 հեռուստաելույթ, տպագիր մամուլում տպագրվել է 8 հոդված,

• Գերատեսչական և արտագերատեսչական օրինագծերի, նախագծերի վերաբերյալ ներակայցվել է 5 առաջարկություն,

• 133 դեպքով տրվել է քաղաքացիների հարցերի պարզաբանում թեժ գծով

• Պատասխանվել է 374 քաղաքացիների դիմումների,• Վերականգնողական անհատական ծրագրով 52 հաշմանդամ

դիմորդի տրվել է եզրակացություն ուսման վերաբերյալ: 20-ը` ԲՈՒՀ-երում, 32-ը` միջնակարգ մասնագիտական հաստատություններում սովորելու հակացուցում չունենալու վերաբերյալ,

• Մշակվել և կազմվել է 5 մեթոդական ուղեցույց,• ԲՍՓ գործակալության կայքում պարբերաբար տեղադրվել է

գործակալության գործունեության վերլուծությունը և արդյունքները,

• , ՀՀ ԲՍՓ գործակալության աշխատակիցները որպես պատասխանող կողմ մասնակցել են դատական տարբեր

37 : 2011 - ատյաններում իրականացվող դատական նիստերի թ ին 13 , 1 / գործակալության դեմ բերվել է բողոք որից որոշում անձի

/ մահվան պատճառական կապի վերաբերյալ փոխվել է ի օգուտ, 2- , 4- հայցվորի ը բավարարվել է մասնակի ը դեռևս

:դատաքննության փուլում են

ԳործունեությունԳործունեություն

• Վերջին 2 տարիներին նվազել է առաջին անգամ հաշմանդամ ճանաչվածների թվաքանակը:

• Շեշտակի նվազել է զինվորական ծառայության հետ կապված պատճառական կապով հաշմանդամ ճանաչվածների թվաքանակը:

• Առաջին անգամ հաշմանդամ ճանաչվածների մեջ նվազել է ծանր հաշմանդամության խմբերի տեսակարար կշիռը:

• Վերափորձաքննված հաշմանդամների մեջ նվազել են ծանր հաշմանդամության խմբերը:

• Նվազել է հաշմանդամության խմբերի ծանրացումը:• Կատարելագործվում է օրենսդրական դաշտը:

ԴՐԱԿԱՆ ՄԻՏՈՒՄՆԵՐԴՐԱԿԱՆ ՄԻՏՈՒՄՆԵՐ

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն

• Առկա է արյան շրջանառության հիվանդություններից և հատկապես նորագոյացություններից աճ:

• Դեռևս շարունակվում է անփոփոխ մնալ հաշմանդամության վերականգնման գործընթացը` կազմելով ընդամենը 2.9%:

• Չհիմնավորված բարձր է կենսաթոշակային տարիքի անձանց տեսակարար կշիռը` ընդհանուրի մեջ:

• Տարածքային մարմինների մեծ մասն աշխատում են գերծանրաբեռնված, երբենմ` կրկնակի ծանրաբեռնվածությամբ:

• Խիստ ցածր է տեխնիկական և տնտեսական հագեցվածությունը:

ԲԱՑԱՍԱԿԱՆ ՄԻՏՈՒՄՆԵՐԲԱՑԱՍԱԿԱՆ ՄԻՏՈՒՄՆԵՐ

ՀՀ ԲՍՓգործակալություն