آشنايي با تكنيك هاي

توان بخشي ورزشي

آسمي بيماران دكتر احمد ابراهيمي عطري

عضو هيات علمي دانشكده تربيت بدني و علوم ورزشي دانشگاه فردوسي

مشهد

بسمه تعالی

انسداد برگشت پذير راههاي هوايي است آسم•و التهاب مزمن و پاسخ دهي بيش از حد

راههاي هوايي نيز وجود دارد. و قديمي ترين بيماري شايع ترينآسم يكي از •

ها مي باشد. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهاني •

نفر در سطح جهان به ميليون150بيش از آسم مبتال مي باشند.

ميزان مرگ و مير ناشي از حمله حاد آسم را • گزارش كرده اند. درصد38تا

مقدمه:مقدمه:

( ميزان شيوع آسم ناشي 2002راندولف )• ( در بين ورزشكاران EIAاز ورزش )

اعالم كرد. درصد20 تا 10المپيك را بين عضو 255( از 1988در مسابقات سئول )•

آسماتيك نفر21تيم المپيك استراليا , بودند.

درصد15 تا 10شيوع آسم در ايران بين • .مي باشد

مقدمه:مقدمه:

اهداف درمان آسم شامل حفظ •سطح فعاليت فرد در حد طبيعي,

در سيستم تنفسيحفظ عملكرد از حمالت پيشگيريحد طبيعي,

دهنده, آزار آسم و عالئم مزمن با حداقل حداقل دارواستفاده از

افزايش كاراييعارضه دارويي و مي و كيفيت زندگي بيمار آسمي

.باشد

اهداف درمان آسم :اهداف درمان آسم :

شامل پيشگيري از پيشرفت بيماري كاهش شدت بيماري تنفسي

كاهش نياز به مصرف دارو كاهش اضطراب و افسردگي

كاهش سرفه و تنگي نفس در طول زندگي روزمره و در هنگام تمرين

بهبود حالت تندرستي و تركيب بدن بهبود ظرفيت عملكردي ريه

بهبود ظرفيت عملكردي روزانه از طريق بهبود استقامت قلبي تنفسي

بهبود كيفيت زندگي و بهبود حاالت رواني بيمار

افزايش اعتماد به نفس

ورزشي ورزشي توان بخشيتوان بخشياهداف اهداف بيماران آسميبيماران آسمي

حركات ورزشي, تنها عامل طبيعي است كه •( )كاهش عكس Tachyphylaxis )تند ايمنيباعث

العمل نسبت به يك تحريك در نتيجه تحريكات .مكرر و ماليم( مي شود

وقتي دوره هايي از حركات ورزشي با •فاصله كوتاه از يكديگر انجام مي شود , پيش از آغاز حركات ورزشي اصلي و شديد , تنگي

مي رساندكه به حداقلراههاي تنفسي را به . مي گويندتحريك ناپذيرياين پديده دوره

يكي از بهترين ورزشهاي هوازي براي پياده بيماران مبتال به بيماريهاي تنفسي,

مي باشد.روي

:زيرا

.پياده روي بسيار ساده و راحت است

نياز به مهارت خاص و مكان مخصوص و .امكانات ويژه اي ندارد

احتمال بروز آسيب هاي اسكلتي , عضالني در اين نوع فعاليت كم است و بيماران براحتي مي توانند پياده روي را انجام داده و از اثرات سودمند آن بهره

.مند شوند

فعkاليت هkاي ورزشkي كوتkاه يkك تkا دو دقيقkه اي •همkراkه بkا اسkتراحتk بkراkي افkرادk آسkمي kمناسkب اسkت زيkرا kفعkالkيت هkاي شkدkيد اداkمkه دار ماننkد ني مkدت بkاkعث حمkلkه آkسkم مي شkود. kوالkدن طkويkد

فعkاليت هkايي كkه داراي شkروع و توقkف اسkت •مثkل بدkمينkتون مي تواند مفkيد باkشد.

دوچرخkه سkواري چنانچkه فاصkله اسkتراحت ميkان •آنk باشkد ميk توانkد مفkيkد باشkد, kشkنا كkردن و قkدم زkدنk بسkيkار kمkطلkوب اkسkت بkهk شkرkط kآkنكkه خkوkد را

kريدkدا kنگاه kگرم.

فعاليت هاي ورزشيفعاليت هاي ورزشي و و آسمآسم

:آسم كنترل نشده مي تواند منجر به

افسردگي • كاهش اعتماد به نفس • ناراحتي هاي روحي • افت تحصيلي شود.•

نوجوانkان مبتال بkه آسkم بkه خkاطر خجkالت از •بkروزk حملkه آkسkم دkر بين همسkاالن خkود kدر بازيهkاي kدسkته kجمعي شkركتk نمي كننkد و از

.مي شوند بازي و فوايkد آن محرومk ،ورزkش

آسم كنترل نشدهآسم كنترل نشده

انجمن آمريكايي توان بخشي ريوي و قلبي •عروقي , برنامه كامل توان بخشي ريوي را كه

دستيابي كليد جزء مهمي از آن است را ورزش .به بهبود عملكرد رواني بيماران مي داند

براي بيماران دارويياستفاده از درمان هاي • مي باشد در عوارض جانبيآسمي , داراي

حالي كه استفاده از روشهاي درمان غير دارويي مثل ورزش و فعاليت بدني عالوه بر تاثير مثبت بر عملكرد ريوي بيماران آسمي,

داراي عوارض جانبي نمي باشد.

: تحقيقي تحت عنوانفرانكويس هاس•اثرات آمادگي جسماني بر جريان هوا بازدمي

در افراد آسمي آماده و غير آماده

انجام داد. گروه آماده به طور معني داري نسبت به گروه غير آماده زمان بيشتري

روي نوار گردان دويدند و به سطح بااليي از نظر ميزان حداكثر اكسيژن مصرفي

رسيدند. در گروه آماده, كاهش عاليم آسم .و كاهش در مصرف دارو مشاهده شد

پيشنيه تحقيقات :پيشنيه تحقيقات :

نشان خود در تحقيقجان بي وست•:ميدهد كه

سبك فعاليت ورزشي در اثر اجراي توسط بيماران ريوي, ظرفيت حياتي

درصد, حداكثر تهويه 18با فشار درصد و ظرفيت حياتي به 10ارادي يافته است.بهبود درصد 23مقدار

پيشنيه تحقيقات :پيشنيه تحقيقات :

به مدت دو ماه بوندگارد و همكارانش•بيماران آسمي را تحت تمرينات 10ورزشي قرار دادند و به ميزان

ظرفيت ريوي افزايش در درصد .مشاهده كردند

پيشنيه تحقيقات :پيشنيه تحقيقات :

:گزارش كردند كالرك و كوچران• پس از انجام بيماران آسمي

فعاليت هاي هوازي به مدت چهار دقيقه 6هفته سه جلسه اي و مدت

درصد 23در هر جلسه به ميزان در ظرفيت حياتي اجباري بهبود

.مشاهده كردند

پيشنيه تحقيقات :پيشنيه تحقيقات :

برنامه خود در تحقيق نايدرمن و همكارانش• هفته سه جلسه اي و هر 9تمرين شامل

دقيقه تمرين با چرخ كارسنج و 20جلسه نوار گردان بود. تمرينات توان بخشي

حداكثر سطح توانايي درصد50ورزشي با بيماران شروع شد و به تدريج هر هفته بر

تمرينات افزوده مي شد. شدتنتايج تحقيق نشان مي دهد كه استقامت با •

دقيقه 12 دقيقه به 5چرخ كارسنج از افزايش يافت و از نظر رواني و اجتماعي,

و كاهش ناتواني در كاهش افسردگي .بيماران مشاهده شد

پيشنيه تحقيقات :پيشنيه تحقيقات :

نشان مي دهد فرانك و يرانتنتايج تحقيق •كه آمادگي هوازي در بيماران با آسم

و ظرفيت تهويه ايماليم باعث بهبود در هنگام ورزش مي تنگي نفسكاهش شود.

در اين تحقيق بيماران آسمي پس از • هفته تمرين هوازي به طور 10اجراي

معني داري حداكثر اكسيژن مصرفي آنها افزايش يافت و مقدار حداكثر تهويه

ليتر2/108در دقيقه به ليتر96 ارادي از .در دقيقه افزايش يافت

پيشنيه تحقيقات :پيشنيه تحقيقات :

نشان مي دهد مكنزينتايج تحقيق •:كه

60 تداومي با گرم كردن دقيقه 15 درصد حداكثر اكسيژن مصرفي مي

تواند بطور معني داري بعد از تمرين در برونكواسپاسم

.ورزشكاران آسمي را كاهش دهد

پيشنيه تحقيقات :پيشنيه تحقيقات :

در دپارتمان طب ريه سوئد امتنرتحقيقات •:نشان مي دهد كه

برنامه تمرينات توان بخشي هفته10 باعث بهبود آمادگي قلبي آبورزشي در

عروقي , كاهش ضربان قلب استراحتي , در حجم بازدمي با افزايش معني داري( و جريان بازدمي FEV1فشار در يك ثانيه )

اضطراب و تنگي كاهش( و FEFبا فشار ) .نفس در بيماران شد

پيشنيه تحقيقات :پيشنيه تحقيقات :

تئوري بيان مي كند كه با توجه به كاتز •, مشكل آسم ناشي از كاهش آب و گرما

( بروز مي كند.EIAورزش ) تنفس ، يادگيري اصولي چون، بنابراين•

ب نسبت به هواي وهواي گرم و مرطسرد و خشك در طول برنامه تمرين

ورزشي ضروري است . تنفس هواي تميز و تنفس از طريق بيني •

.دارد برترينسبت به تنفس دهاني

پيشنيه تحقيقات :پيشنيه تحقيقات :

35 تعداد ويليام استدرمز•بيمار آسمي را به مدت

سه ماه تحت تمرينات منظم ورزشي قرار داد

در بهبود معني داريو حداكثر اكسيژن

مصرفي, تهويه دقيقه اي, آستانه هوازي و

.تنگي نفس مشاهده شد

پيشنيه تحقيقات :پيشنيه تحقيقات :

( 1382 )احمد ابراهيمي عطريدر تحقيق :تحت عنوان

بر عملكرد ريه تمرين هوازيتاثير برنامه آسميبيماران در و تحمل به فعاليت

بيمار آسمي انتخاب شدند. گروه 36تعداد نفر( در برنامه تمرين هوازي 18 ) تجربي

هشت هفته سه جلسه اي شركت كردند در نفر( هيچگونه 18) حالي كه گروه شاهد

تمرين ورزشي انجام ندادند.

پيشنيه تحقيقات :پيشنيه تحقيقات :

نتايج اين تحقيق نشان مي دهد كه تغييرات •ميانگين حجم بازدمي با فشار در يك ثانيه

(FEV1( ظرفيت حياني با فشار , )FVC , )( , متوسط PEFجريان بازدمي حداكثر)

( , FEF25%-75جريان بازدمي با فشار )(, تعداد تنفس MVVحداكثر تهويه ارادي )

با آزمون فعاليت( و تحمل به RFدر دقيقه )( در پس 6MWTشش دقيقه راه رفتن )

آزمون در بين بيماران آسمي گروه تجربي وجود داشت .معني داريو شاهد تفاوت

نتایج:نتایج:

, FEv1 , FVC , PEF , (75%-FEF25)ميانگين تغييرات در •MVV , RF , 6MWT 56/25 , به ترتيب , k 19/17 , -

09/32 , k 93/27 , k 18/22 , k 63/5 , 5/307 در گروه k تجربي در حالي كه اين شاخص ها در گروه شاهد به

k و 87/2 , 56/15 , 65/6 , 96/1, 67/4, 2/6ترتيب ( P 0.05) . بود78/18

نتايج تحقيق حاضر نشان مي دهد كه بيماران آسمي كه •در برنامه تمرين هوازي شركت كرده اند نسبت به گروه

. داشتندبهتري و تحمل به فعاليت عملكرد ريويشاهد

:نتايج تحقيقات نشان مي دهد كه•تمرينات توان بخشي اجراي يك دوره

فوايد ويژه بيماران آسمي , ورزشي . براي اين گروه از بيماران داردارزشمندي

…بنابراين در كنار برنامه توان بخشي ورزشيبرنامه

دارو و درماني مي تواند در درمان بيماران آسمي به عنوان تكميل كننده فرايند درمان

.مد نظر متخصصين قرار گيرد

::بحث و نتیجه گیریبحث و نتیجه گیری

:كه محقيقن نتيجه گرفتند•تمرينات ورزشي با شدت هاي

آمادگي كنترل شده سبب بهبود عملكرد قلبي ريوي و جسماني

بيماران آسمي مي شود و اين بيماران مي توانند با انجام فعاليت هاي بدني منظم به

طور معني داري وضعيت قلبي ريوي خود را بهبود بخشند و در

نهايت توانايي شركت در ورزش .هاي مختلف را خواهند داشت

::بحث و نتیجه گیریبحث و نتیجه گیری

تهويه اي ناشي از بهبود استقامت عضالت•افزايش سطوح آنزيم هاي هوازي عضالت

. مي باشدتهويه بهبود تمرين هاي ورزشي مي تواند در •

تهويه زير توانايي تحمل سطوح باالي موثر باشد. بيشينه

هواي ذخيرهفرايند تمرين مي تواند جريان •ريوي بيماران آسمي را افزايش دهد و بيمار

. زير بيشينه خواهد بودتحمل فعاليتقادر به

::بحث و نتیجه گیریبحث و نتیجه گیری

تمرينات ورزشي بايد • نقطه اتكاءبه عنوان

در توان بخشي ريوي مورد توجه قرار گيرد و فعاليت هاي بدني

كيفيت باعث بهبود بيماران ريوي زندگي

مي شود.

به طور کلی:به طور کلی:

برنامه تمرينات بنابراين توصيه مي شود • به عنوان يكي از روشهاي درمان غير ورزشي

دارويي و بخشي از برنامه توان بخشي ريوي براي بيماران آسمي مورد استفاده متخصصين

هاي كاهش هزينهقرار گيرد تا عالوه بر درماني و صرفه جويي اقتصادي, از طريق

نشاط و شادابيورزش و فعاليت بدني به جسمي و وراني در بيماران آسمي رسيده و

ميزان اميد به زندگي اين بيماران نيز از يابد.ش افزايتوان بخشي ورزشيطريق

پیشنهاد:پیشنهاد:

- جرن جيمزاي, باس ويليام, دبليو . تشخيص و درمان آلرژي و آسم , 1•ترجمه دكتر رضا فريد حسيني , دكتر ليدا عطارد , انتشارات آستان

1380قدس رضوي - معين مصطفي و همكاران, آسم , علوم پايه و باليني , انتشارات 2•

1382مركز نشر دانشگاه تهران - ليوتلتنر برايان سي , ورزش و درمان بيماريها , ترجمه دكتر فرزين 3•

1380حلبچي , دكتر مهران عسگري خانقاه , ناشي اميد دانش - گوردون نيلي اف , اختالالت تنفسي راهنماي كامل تمرينات ورزشي 4•

1381, ترجمه دكتر نادر طوسي , نشر علم و حركت - ملويل آربال, جانسون كولين , تندرستي بدون دارد, ترجمه: دكتر 5•

1378رضا عليجانيان , انتشارات ماني - عليزاده بهزاد, رجصتي حقي محسن , آلرژي و آسم در كودكان , 6•

1380نشر همدل - دست , جان بي , اصول فيزيولوژي تنفس , ترجمه , دكتر فرخ 7•

1368شادان , انتشارات مهر - ابراهيمي عطري احمد, فريد حسيني رضا , خالدان اصغر , تاثير 8•

تمرينات ورزشي هوازي بر عملكرد ريوي و تحمل به فعاليت بيماران 1382آسمي

منابع فارسی:منابع فارسی:

• 9- Bendstrup: Patient rehabilitation improves activities of daily living, quality of life and Exercise tolerance in pulmonary disease Eur – Respir , j Dec 10(12) pp , 2801 – 6 (1997)

• 10- Randolph . christopheri exercise induced asthma. How to make the diagnosis ; Journal of Respiratory Disense , July (2002)

• 11- American Thoracic Society : Pulmonarty Rehobilitation . Am,j Respir. Crit . care med vol : 159 , NO : 5 , May (1999)

• 12- Boskabady : Prevalence of Asthma Symptoms amony Secondary School Students in The city of Mashhad . J.med . Sci (1999)

• 13- Hass . Francoise ; EFFects of physical fithess on expiratory airflow exercising asthmatic people : Med,sci , Sports , Exercis , Vol;17 , NO: 5 , pp 585 – 592 (1985)

• 14- Bundgaard : Effect of physical Training on peak oxygen consumption rate and Exercise – indu-ced asthma in adult asthmatics ; Scand J.clin lab invest , Feb , 42 (1) . pp. 9-13(1988)

• 15- Clark and cochrane : Benefit and problems of a physical Training program for asthmatic patients .

• 16- Niederman : Benefits of a multidisciplinary pulmonary rehabilitation program . chest 99 , pp, 768 – 804 (1991)

• 17- Frank . virant : Exercise – indnced Bronchospam : med,sci: sports Exercise vol: 24, NO, 8pp 851- 855 (1992)

منابع التین:منابع التین:

• 18- Mckenzie : The protective effects of continuous and interval exercise in athletes with Exercise - induced asthma ; Med sci sport Exer , Aug , 26 (8) pp 951-6 (1994)

• 19- Emtner : High Intensity physical training in adults with asthmai chest , 109 , pp , 323 – 330 (1996)

• 20- Kats : Prevention with and without the use of medication for exercise - induced asthma : med,sci – sports Exercise . Vol: 18,NO :3 (2000)

• 21- Stdrms williamm : Can a regular exercise program improve your patients asthma ? journal of Respiratory diseases . June (2002)

• 22- Moore , Gollnick : Response of Ventilatory Muscles of the rate to endurance training pfluger arch (1982 )

• 23- Robinson , E, P : Improvement in ventilatory muscle function with running . J.Apple physiol , 52 (1982 )

• 24- Martin , B.J : ventilation endurance in Athletes and non- athletes : med,sci , sports exercise 13: 21 (1981)

• 25- Bender , P.R Maximal ventilation for exhausting exercise , med , sci , sports Exerc , 17 , pp: 164 (1985 )

• 26- Patessi . A , : The role of exercise training in pulmonary rehabilition: European Respiratory Review , Vol , 5.Noi 25 febury (2002)

• 27- Mcardel William , frank katch , victor katch : Essentials of exercise physiology , William & wilins (2000)

منابع التین:منابع التین:

با تشکر از توجه شما

-دانشگاه شهید 1385مرداد باهنر کرمان