شركت ملي پااليش و پخش

فراورده هاي نفتي ايران

1393خرداد

كاتاليستهاي پااليشگاهي و اقدامات

انجام يافته در جهت ساخت و توليد

آنها در داخل كشور

مطالب فهرست

ميزان 1( و پااليشگاهي هاي كاتاليست معرفي

آنها . مصرف

كاتاليستهاي 2( كارايي و گيريعملكرد اندازه

پااليشگاهي.

شده .3( تاييد و شده توليد كاتاليستهاي ليست

توليد .4( حال در كاتاليستهاي ليست

به 5( كاتاليست داخلي توليدكنندگان توجه لزوم

اساسي . نكته چند

و 6( پااليش كاتاليست كارشناسي كميته وظايف

پخش .

كاتاليستهاي 7( شدن تاييد نحوه نمودار

داخل . توليد پااليشگاهي

2

3

مقدمه

كاتاليستهاي پااليشگاهي از جمله اقالم مهم و حياتي در استمرار فرايند

پااليش نفت خام در پااليشگاهها بوده كه ساخت و توليد آن نياز به

تكنولوژي و دانش فني بااليي داشته بطوريكه كشورهاي محدودي به

اين تكنولوژي دسترسي دارند. خوشبختانه در سالهاي اخير با حمايت

شركت ملي پااليش و پخش اقدامات خوبي در جهت توليد داخل

كاتاليستهاي پااليشگاهي صورت گرفته كه در ادامه توضيح داده خواهد

شد.

در ابتدا به مهمترين كاتاليستهايي كه در پااليشگاهها مورد استفاده قرار

ميگيرند و نيز ميزان مصرف آنها، اشاره ميشود :

4

كاتاليستهاي مورد استفاده در پااليشگاههاي نفت و ميزان مصرف آنها

كاتاليست هيدروكراكينگ ) جهت تبديل برشهاي سنگين به برشهاي سبك با هدف توليد حداكثر ديزل و كروسين( ، ميزان

تن در سال130مصرف در حدود

كاتاليست نفتا ريفورمينگ ) جهت تبديل نفتاي سنگين به محصول ريفورميت در واحد بنزين سازي( ، ميزان مصرف در حدود

تن در سال93

كاتاليست ايزومريزاسيون ) جهت تبديل نفتاي سبك به محصول ايزومريت در واحد بنزين سازي( ، ميزان مصرف در حدود

تن در سال184

كاتاليستهايHDS جهت تصفيه برشهاي نفتا ، كروسين و ديزل و رساندن مشخصات آنها مطابق با استانداردهاي زيست (

تن در سال296 ( ، ميزان مصرف در حدود 5محيطي يورو

كاتاليستRCD تن در سال1600) جهت تصفيه برشهاي سنگين و ته مانده( ، ميزان مصرف در حدود

كاتاليستRFCC و FCC جهت تبديل برشهاي سنگين به برشهاي سبك با هدف توليد حداكثر توليد بنزين( ، ميزان مصرف(

RFCC تن در سال براي 12600 و در حدود FCCي تن در سال برا1500در حدود

كاتاليستSteam Reforming تن در سال41جهت واحد توليد هيدروژن ، ميزان مصرف در حدود

كاتاليستهايLTSC & HTSC تن در سال98جهت واحد توليد هيدروژن ، ميزان مصرف در حدود

كاتاليست Activated Alumina& TiO2 جهت واحد هاي گوگردسازي(Claus Process ميزان مصرف در حدود ، )

تن در سال22

تن در سال4كاتاليست مراكس جهت اكسيداسيون مركاپتانها از برشهاي سبك ، ميزان مصرف در حدود

كاتاليست هيدروكراكينگ ) جهت تبديل برشهاي سنگين به

برشهاي سبك با هدف توليد حداكثر

ديزل و كروسين(

5

حدود : در مصرف تن 130ميزانسال در

Naphtaكاتاليست

Reforming ) جهت تبديل نفتاي سنگين به محصول

ريفورميت در واحد بنزين سازي(

6

حدود : در مصرف در 93ميزان تنسال

isomerizationكاتاليست ) جهت تبديل نفتاي سبك به محصول

ايزومريت در واحد بنزين سازي(

7

حدود : در مصرف تن 184ميزانسال در

HDSكاتاليستهاي ) جهت تصفيه برشهاي نفتا ، كروسين و

ديزل و رساندن مشخصات آنها مطابق

(5با استانداردهاي زيست محيطي يورو

8

حدود : در مصرف تن 296ميزانسال در

RCDكاتاليست ) جهت تصفيه برشهاي سنگين و ته

مانده(

9

حدود : در مصرف تن 1600ميزانسال در

FCC و RFCC كاتاليست )جهت تبديل برشهاي سنگين به برشهاي

سبك با هدف توليد حداكثر توليد بنزين(

10

مصرف : ميزانحدود براي 1500در سال در تن

FCC حدود براي 12600در سال در تن

RFCC

Steamكاتاليست

Reforming

جهت واحد توليد هيدروژن

11

حدود : در مصرف در 41ميزان تنسال

& LTSCكاتاليستهاي

HTSC

جهت واحد توليد هيدروژن

12

حدود : در مصرف در 98ميزان تنسال

كاتاليست

Activated Alumina&

TiO2

جهت واحد هاي گوگردسازي

(Claus Process)

13

حدود : در مصرف در 22ميزان تنسال

مراكسكاتاليست

جهت اكسيداسيون مركاپتانها از

برشهاي سبك

14

حدود : در مصرف در 4ميزان تنسال

پااليشگاهي كاتاليستهاي كارايي (Catalyst Performance)

اساس بر پااليشگاهي كاتاليستهاي زير 4كارايي پارامتر

ميشود : سنجيده

كاتاليست 1( كاتاليست :Activityفعاليت فعاليت ميزان

مورد واكنشهاي انجام جهت مشخص فشار و دما يك در

نظر .

كاتاليست 2( پذيري توانايي : Selectivityانتخاب ميزان

با مقايسه در مطلوب واكنشهاي انجام در كاتاليست

ناخواسته . واكنشهاي

كاتاليست 3( فعاليت: Stabilityپايداري بودن پايدار

كاتاليست . كاركرد زمان مدت طول در كاتاليست

كاتاليست / 4( شيميايي فيزيكي بكار: مشخصات مواد نوع

فلزات و كاتاليست پايه مانند كاتاليست ساخت در رفته

. كاتاليست در رفته بكار

15

پااليشگاهي كاتاليستهاي كارايي (Catalyst Performance)

كارايي ميزان روتين بطور و گذشته سال سي طي در

استفاده مورد پااليشگاهها در كه كاتاليستهايي تمامي

راكتورها در بارگيري و استفاده از قبل ميگيرند قرار

. ميشوند سنجيده و ارزيابي

يا ) آلومينا پايه نوع كاتاليست نوع اساس بر راستا همين در

از ( نظر مورد نمونه ، رفته بكار فلز نوع ، زئوليتي

انجام ) مركز بعنوان نفت صنعت پژوهشگاه به كاتاليست

و ( ارسال نفت وزارت قبول مورد ارزيابي و تست

تستهاي ، كاتاليست نوع اساس بر الزمه تستهاي

با / / ( ها تست نتايج و انجام كارايي شيميايي فيزيكي

) كاتاليست ) توليدكننده توسط شده گارانتي مقادير

. ميشود مقايسه

16

17

كاتاليستهايي كه با حمايت و

نظارت كميته كارشناسي كاتاليست

شركت ملي پااليش و پخش درداخل

توليد و يا در حال توليد هستند

عبارتند از :

18

الف ( كاتاليستهايي كه با حمايت شركت ملي پااليش و پخش

درداخل كشور توليد

و مورد تاييد كميته كاتاليست پااليش و پخش قرار گرفته اند

عبارتند از :

كاتاليست ريفورمينگ بخار آب Steam Reforming

كاتاليست مراكسMerox

( كاتاليست واحدهاي گوگرد سازيClaus SRP )

كاتاليست اكسيد روي جهت گوگرد زدايي از گاز طبيعي

19

ب( كاتاليستهايي كه با حمايت و نظارت كميته كاتاليست

پااليش و پخش در حال توليد و يا در حال تدوين دانش فني

ساخت هستند عبارتند از :

كاتاليست نفتا ريفورمينگ Naphta Reforming

كاتاليست ايزومريزاسيونisomerization

كاتاليست تصفيه برشهاي نفتا ،كروسين و ديزل تا حد

( HDS) 5استاندارد يورو

كاتاليستFCC و RFCC

كاتاليست واحدهاي هيدروكراكينگ

كاتاليست تصفيه برشهاي سنگين و ته مانده

20

داخلي توليدكنندگان بيش از بيش توجه لزوم

به : كاتاليست

به- 1 نگاه داشتن لزوم و داخل محدود بازار

ايران از خارج بازارهاي

از- 2 قبل كاتاليست تقاضاي ميزان به توجه لزوم

توليد عرصه به ورود

كاتاليست- 3 يك براي كه نكته اين به توجه

اقدام داخلي شركت يك قبال است ممكن مشخص

باشد نموده كاتاليست آن توليد به

شركتهاي- 4 بين كاتاليست توليد مراحل تقسيم

و ) ( توليد مثال ، توانمنديها افزايي هم داخلي

ميتواند شركتها نياز مورد كاتاليست پايه تامين

بگيرد . قرار داخلي شركت يك وظيفه مشخصا

21

معرفي

كاتاليست كارشناسي كميته

پخش و پااليش

بعنوان كميته كارشناسي

پااليش و پخش محل تصميم

گيري كليه موارد مربوط به

كاتاليستهاي پااليشگاهي

و پااليش كاتاليست كارشناسي كميتهپخش

حدود از تخصصي كميته از 18اين متشكل قبل سالگانه نه پااليشگاههاي كاتاليستي واحدهاي مهندسين

مدير ) وقت پااليش امور مدير رياست با و كشور ) ملي شركت در فعلي توليد بر نظارت و هماهنگيطي تاكنون زمان آن از و تاسيس پخش و پااليش

و فني مباحث انجام به ماهانه منظم جلساتپااليشگاهي كاتاليستهاي حوزه در كارشناسي

ميپردازد. خصوص در يكساني تصميمات كارشناسي كميته اين در

تصميم همچنين و اتخاذ پااليشگاهي كاتاليستهاياين در كاتاليستها فني موارد خصوص در نهايي گيري . به توجه با اخير سالهاي طي در ميشود اتخاذ كميته

كميته ، داخلي شركتهاي توسط كاتاليست توليد بحثپشتيباني ارايه با مقوله اين به ورود ضمن كاتاليستداخلي شركتهاي هدايت نيز و فني و كارشناسي هاي

و توسعه در اساسي و مهم نقش است توانسته ،. بردارد پااليشگاهي كاتاليستهاي توليد

22

كارشناسي كميته فعاليتهاي اهمپخش و پااليش كاتاليست

كاتاليستهاي داخل توليد خصوص درپااليشگاهي

پااليش كاتاليست كميته مستقيم پشتيباني و حمايتها باكاتاليستهاي : تاكنون ، پخش و

، روي اكسيد ، آب بخار ريفورمينگ مراكس،و فعال LTSCآلوميناي

و ارسال پااليشگاهها به و توليد داخلي شركتهاي توسط. ميباشند كار حال در

نهايي مرحله پخش و پااليش كاتاليست كميته همچنين : كاتاليستهاي ساخت و ، توليد ريفورمينگ نفتا

و ، ) HDSايزومريزاسيون نفتا برشهاي جهتديزل ( و اين كروسين بطوريكه داشته دست در را

. ميباشند شدن تاييد نهايي مرحله در كاتاليستها23

كارشناسي كميته فعاليتهاي اهمپخش و پااليش كاتاليست

كاتاليستهاي داخل توليد خصوص درپااليشگاهي

، پخش و پااليش كاتاليست كميته همچنينكاتاليستهاي : ساخت فني دانش تدوين

هيدروكراكينگ FCC وRFCC مانده ته و سنگين برشهاي تصفيه

پژوهشگاه مانند علمي مراكز كمك با را. است نموده شروع نفت صنعت

24

داخل توليد كاتاليستهاي شدن تاييد نحوهكاتاليست كارشناسي كميته توسط

پخش و پااليش

بودن استفاده قابل و شدن تاييد جهت

، پااليشگاهها در داخل توليد كاتاليستهاي

كاتاليست كميته توسط مشخصي مراحل

بطوريكه شده مدون پخش و پااليش

شده توليد كاتاليستهاي آن اجراي بوسيله

در و تاييد داخلي شركتهاي توسط

خواهند قرار استفاده مورد پااليشگاهها

در. كاتاليست شدن تاييد مراحل گرفت

است : آمده بعد صفحه نمودار

25

26

تاييد نحوهشدن

كاتاليستهاي داخل توليد

كميته توسطكارشناسي كاتاليست و پااليش

پخش

فراوان تشكر با

شما توجه از

27