“ХАВТГАЙ” ДЭЛХИЙ ДЭЭРХИ МОНГОЛЧАДАМЖ БА БОЛОМЖ

Өвөрхангай аймгийн оюутан сурагчдад зориулав.

УИХ-ын гишүүн З.Энхболд

9/25/2007

Арвайхээр сум

ДНБ-нд зарим салбарын эзлэх хувийн жин

МОНГОЛЫН ЭДИЙН ЗАСАГ ӨНӨӨДӨР

Дотоодын нийт бүтээгдхүүн: 2.6 млрд $ ЭЗ салбараар:

– Хөдөө аж ахуй: 30%– Уул уурхай, олборлох үйлдвэр:18.8%– Боловсруулах үйлдвэр: 5.8% – Худалдаа: 19%– Тээвэр холбоо: 23% – Бусад: 3.4%

Нэг хүнд ноогдох ДНБ: $1040

Ажиллагчдын тоо, салбараар, хувиар

Эдийн засгийн салбарууд болон дээд боловсролын уялдаа

 

нийт ажиллагсадсуралцаж байгаа

оюутан

тоогоор, мян

хувиар тоогоор, мян

хувиар

ХАА 391.4 38.8% 4.2 3.0%

аж үйлдвэр 118.9 11.8% 24.5 17.2%

барилга 56.3 5.6% 3.5 2.5%

Худалдаа 160.6 15.9% 42.5 29.9%

тээвэр холбоо 41.2 4.1% 12.2 8.6%

бусад (багш, эмч, хуульч, бичиг хэрэг) 241.5 23.9% 37.6 26.4%

ажил оноож чадаагүй     17.8 12.5%

Нийт 1009.9   142.3  

ЗОРИЛТ

Дараагийн 10 жилд Өмнөд Солонгосын түвшинд хүрнэ гэвэл 1 хүнд ноогдох ДНБ-ээ 15 дахин өсгөнө гэсэн үг.

ЭЗ аль салбар ийм өсөлтийг өгч чадах вэ? Одоо байгаа салбаруудаас уул уурхай өгч

магадгүй, гэхдээ ажлын байр хангалттай үүсгэдэггүй салбар

Харин дэлхийн зах зээлээс аутсорсингийн ажил авч хийвэл эдийн засаг ч өснө, ажлын байр ч гарна

АУТСОРСИНГ ГЭЖ ЮУ ВЭ?

Компанийхаа дотооддоо хийж ирсэн ажлыг гадны мэргэжсэн компаниар гэрээлэн хямд, хурдан ба илүү сайн хийлгэх

Жишээ нь: Teletech (www.teletech.com) компани Bestbuy (www.bestbuy.com) customer service гэрээгээр хийдэг

Ямар салбарууд аутсорсинг хийгдэх боломжтой вэ?

Source: “The offshore nation”, p10

АУТСОРСИНГИЙН ХЭЛБЭРҮҮД*

Software development outsourcing-Програм хангамжийн аутсорсинг

Business process outsourcing (BPO)-Бизнесийн процесссийн аутсорсинг

IT outsourcing (ITO)-МТ аутсорсинг Call center-Дуудлагын төв Knowledge process outsourcing (KPO)-Мэдлэгийн

процессийн аутсорсинг Offshore Product Development Customer support-Хэрэглэгчдэд туслалцаа үзүүлэх etc

*Wikipedia: “outsourcing”

Зах зээл

Source: “The offshore nation”, p14

Голлон тоглогчид

“Хавтгай” дэлхийн бидэнд олгож байгаа БОЛОМЖ

Зах зээл хангалттай бөгөөд жил тутам өсч байгаа (2008 онд $52B, 1% нь $520M Эрдэнэт үйлдвэр гэсэн үг)

Бүх түүхийн турш Монгол дэлхийн зах зээлээс хол байсан бол анх удаа дэлхий “хавтгай” болж газар зүйн байршил ач холбогдолгүй боллоо

Боломжийн цалинтай ажлын байрыг Монголдоо хязгааргүй үүсгэж болно. (зах зээл нь гадаадад, дотоодын хязгаарлагдмал зах зээлээс хамаарахгүй)

Ажилтай, цалинтай байх эсэх маань зөвхөн бидний чадвараас л хамаарна. Нөгөө бөөрөнхий дэлхийд хаана төрснөөс хамаардаг байсан.

Бид яагаад заавал энэ БОЛОМЖ-ыг ашиглах ёстой вэ?

Далайгаас хол, Орос эсвэл Хятадын нутгаар дамжиж далайд гардаг учраас гарт баригддаг бүтээгдхүүнээр дэлхийтэй өрсөлдөж чадахгүй (ноолуурыг эс тооцвол)

Аутсорсингийн бүтээгдхүүн тээвэрлэлт шаарддаггүй (тээврийн зардал=0)

Мянга мянган Монголчууд гадаадад гарч хар ажил хийхээ болино

Анхны хөрөнгө оруулалт бага Байгалийн баялаг шиг дуусахгүй, байгаль орчин

бохирдуулахгүй

Бид чадах уу? буюу ЧАДАМЖ

Залуу үндэстэн Толгой гайгүй Байгалийн шинжлэх ухаанд авьяастай Гадаад хэл сурах чадвар Бусад соёлтой дасан зохицох нээлттэй

чадвар Технологийн чадвар өндөр Сурах чадвар сайн

Толгой гайгүйн баталгаа (ОУ-н математикийн олимпиадын статистик

1995-2004 онууд)

Сүүлийн 3 жил юу хийв?

Үзүүлэлтүүд 2004 2005 2006

Ñóóðèí òåëåôîí öýã, ìÿí.ø 153 161 157

Êàáåëèéí òåëåâèçèéí õýðýãëýã÷äèéí òîî 64,130 77,277 81,808

¯¿ðýí òåëåôîí õýðýãëýã÷èéí òîî, ìÿí.õ¿í 445 571 770

ISP 12 26 24

Интернет хэрэглэгчдийн тоо 20,400 22,000 26,000

Ïåðñîíàëü êîìïüþòåðûí òîî* 60,000 85,000 99,606

1000 õ¿íä íîãäîõ PC 24 33 39

64K ADSL сарын үнэ $120 $100 $20

Цаашид юу хийх вэ?

Ойрын 5 жилд хэрэгжүүлэх зорилтууд: Англи хэлийг 2 дахь хэлээ болгох Бусад аутсорсинг хийдэг улсуудтай өрсөлдөхүйц нөхцөлийг

бүрдүүлснээр энэ салбарт гадаадын хөрөнгө оруулагч нарыг орж ирэх бололцоог хангах

Мэдээлэл, мэдлэг болон аутсорсингийг “тээвэрлэх хэрэгсэл” болсон интернетийн хурдыг нэмэгдүүлж үнийг эрс бууруулах (10-р сарын эхнээс DWDM шилжсэнээр бөөний үнэ 4 дахин буурна)

2008 оны 6 сар гэхэд бүх суурин газар шилэн кабелиар холбогдоно

Үргэлжлэл

ЕБС болон их дээд сургуулийн IT англи хэлний хөтөлбөрт 7.5 тэрбум төгрөг баталсан

Уул уурхайн салбарын орлогыг боловсролд түлхүү зарцуулах

ЕБС-иудад IT болон англи хэлний хичээлийг шинэчилсэн хөтөлбөрөөр заах

Нийт оюутны 10%-г IT болон аутсорсингийн ажил хийхэд бэлэн байхаар бэлдсэнээр ойрын 5 жилд 100000 мэргэжилтэнтэй болох

ГАЗРЫН БАЯЛАГ --- ХЯЗГААРЛАГДМАЛ

ОЮУНЫ БАЯЛАГ --- ХЯЗГААРГҮЙ

АНХААРАЛ ТАВЬСАНД ТАНЬ БАЯРЛАЛАА