گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی

عمومیدکتر سارا مرتاض هجری

دفتر توسعه آموزشدانشکده پزشکی

دانشگاه علوم پزشکی تهران

موضوعات

طرح بازنگری

معرفی مطالعات انجام شده

خالصه گزارش

جمع بندی و نتیجه گیری

همکاران :مجریان طرح های ارزشیابی

دکتر زهرا سادات مشکانیدکتر همایون مصلحیدکتر محمد جلیلیدکتر فرهاد شاهی

تمامی اعضای محترم هیأتعلمی دانشکده مشارکت کننده

در طرح های ارزشیابی و کارگاه های مربوط

تمامی دانشجویان مشارکتکننده در طرح های ارزشیابی و

جلسات کارشناسی

کارشناسان دفتر توسعه آموزشدکتر فاطمه السادات نیری دکتر علی جعفریاندکتر سید حسن امامی رضویدکتر حمید عمادیدکتر امیرحسین امامیدکتر محمد جلیلیدکتر محمود قاضی خوانساریدکتر فاطمه نبوی زادهدکتر ابوالفضل گلستانیدکتر منوچهر امینی دکتر احمد سلیم زادهدکتر محسن نصیری طوسی دکتر عظیم میرزازاده

طرح دانشکده برای اصالحات در آموزش

پزشكي عمومی1384

ضرورت :دروني

ديدگاه هاي اعضاي هيأت علمي، دانشجويان و صاحب نظران

آموزش پزشكيتمايل مديريت دانشگاه

:بيرونيرفرم در دانشگاه های دیگرپيگيري هاي انجام شده در سطح معاونت آموزشي وزارت متبوعاختيارات پيش بيني شده براي دانشگاه هاي مادر پيگيري هاي انجام شده در سطحWHO

مشكالت

طوالني بودن دوره آموزش پزشكي عمومي

كوتاه بودن طول عمر مديريت ها در دانشگاه

تعداد زياد دانشجويان اين دوره در دانشگاه

پيچيدگي مديريت اين دوره به دليل دخيل بودن تمامي

دپارتمان هاي آموزشي در آن

كمبود انگيزه در بين اعضاي هيأت علمي و دپارتمان هاي

آموزشي براي ايجاد تحول در آموزش پزشكي عمومي

پيش نيازها

انطباق با اصول مديريت تغيير در آموزش پزشكي

رويكرد سيستميك به موضوعطراحي دقيق

روش مندي علمي

مشاركت بدنه اعضاي هيأت علمي و دانشجويان

مشاركت و حمايت مستمر و مستقيم رييس و اعضاي هيأت رييسه

دانشگاه و دانشكده

پيش نيازها

انطباق با اصول مديريت تغيير در آموزش پزشكي

اجزاي دوره:توجه به همه رسالت و پيامدها

برنامه آموزشي

آموزش گيرندگان

اعضاي هيأت علمي

ها و منابع آموزشي محيط

ارزشيابي )فرايند آموزش، اعضاي

هيأت علمي و فراگيران(

مديريت آموزشي

شوراي دانشكاه

يافتن مشكالت

مقايسه با دانشگاه هاي معتبر

ارزيابي بر اساس استانداردها

بررسي ديدگاه ها

حصول اجماع

كارگاه در سطح دانشكده

تدوين و تصويب طرح اصالحي

گروه كاري

برنامه جامع اصالحات

1384

مراحل تدوين طرح جامع اصالحات و پروژه هاي اصالحي در دانشگاه علوم پزشکی

تهران

مرحله اول( 1385-1387)

تبیین مشکالت

مطالعات انجام شده

ارزشیابی بر اساس استانداردهای ملی پایه

دوره

ارزشیابی بر اساس نظرات دست اندرکاران

ارزشیابی بر اساس نظر دانش آموختگان

ارزشیابی جو آموزشی با استفاده از ابزار

DREEM

ارزشیابی بر اساس استانداردهای ملی

پایه دوره

پایهاستانداردهای ملی

استانداردهای ملی مصوب شورای عالی برنامه •

ریزی

ابالغ به دانشگاه های علوم پزشکی در •

86اردیبهشت

در حد استانداردهای پایه•

درخواست از دانشگاه های علوم پزشکی برای •

ارزشیابی دوره پزشکی عمومی بر اساس استانداردهای ملیانجام خودارزیابی بر اساس استانداردها

حوزه های استاندارد رسالت و اهداف1حوزه :

برنامه آموزشي2حوزه :

هيات علمي3حوزه :

منابع آموزشي و پژوهشي4حوزه :

عالي و اجرايي: مديريت5حوزه

دانشجو6حوزه :

ارزشيابی7حوزه :

ارزشیابی دوره پزشکی عمومی بر اساس استانداردهای ملی

ارزشیابی دوره پزشکی عمومی بر اساس استانداردهای ملی

تعيين سؤاالت

تعيين روش هاي گردآوري اطالعات

گردآوري اطالعات

تجزيه و تحليل )مرحله نخست به صورت خالصه سازي

اطالعات(

قضاوت در رابطه با مطابقت وضعيت موجود با

استانداردها و ارائه راهكارهاي اصالحي

تدوين گزارش نهايي

روش اجرا

تعيين سؤاالت :دانشكده پزشكي بايد اهداف آموزشي و استاندارد

شرح وظايف را به تفكيك مقاطع و چرخش هاي كارآموزي و كارورزي مشخص نمايد و آنها را در ابتداي هر مقطع در اختيار دست اندركاران قرار

دهد.

اطالعات مورد نياز منابع اطالعاتي روش گردآوري

آيا اهداف آموزشي و شرح وظايف به تفكيك مقاطع و چرخش هاي كاروروزي و

كارآموزي مشخص شده است؟

معاونت آموزش پزشكي عمومي

مصاحبه و اخد مستندات

مسؤوالن كارورزي و كارآموزي بخش هاي

آموزشي

مصاحبه

در صورت پاسخ مثبت، آيا اين اهداف شامل ويژگي هاي كلي توانايي ها و

فراتوانايي ها مي شود.

معاونت آموزش پزشكي عمومي

مصاحبه و اخد مستندات

در صورت پاسخ مثبت، آيا اين مستندات در ابتداي دوره در اختيار ايشان و اعضاي

هيأت علمي مربوطه قرار مي گيرد؟ به چه شكلي؟

معاونت آموزش پزشكي عمومي

مصاحبه و اخد مستندات

مسؤوالن كارورزي و كارآموزي

مصاحبه

دانشجويان GSQ

:نوع19پرسشنامه كتبي

نوع 7مصاحبه ساختارمند: با استفاده از

پرسشنامه

استفاده از داده هاي گردآوري شده: طرح رتبه

بندي دانشكده هاي پزشكي

روش هاي گردآوري داده ها

ارزشیابی دوره پزشکی عمومی بر اساس استانداردهای ملی

( مدير 9 پاسخ از 7مديران گروه هاي آموزشي: مدير پايه - )

(20 پاسخ از 12باليني )

( 45 از 42( ـ مسؤوالن كارآموزي )40 از 38مسؤوالن كارورزي)

11 از 9 ها: معاونان آموزشي بيمارستان

:24 از 17معاونان پژوهشي گروه هاي آموزشي

( 45 از 12( ـ پايه )100 از 32اعضاي هيأت علمي: باليني)

:9 از 9نمايندگان دانشجويان

( 50 از 41( ـ پايه )50 از 15دانشجويان: باليني)

مسؤوالن دانشكده و دانشگاه

منابع اطالعاتي

ارزشیابی دوره پزشکی عمومی بر اساس استانداردهای ملی

( 1386 دی ماه 12برگزاری کارگاه نهایی )

نفر از اعضای هیأت 100با شرکت قریب به

علمی دانشگاه

کارگروه 7در

قضاوت در مورد وضعیت جاری دوره پزشکی

عمومی بر اساس استانداردها

نقاط قوت، ضعف و پیشنهادها

قضاوت و تحلیل

ارزشیابی دوره پزشکی عمومی بر اساس استانداردهای ملی

ارزشیابی بر اساس دیدگاه های دست

اندرکاران

روش اجرا

جعیت مورد مطالعه: در مقاطع مختلفدانشجویان رشته پزشکی اعضاي هیات علمی پایه و بالینی دانشکده پزشکی مدیران و رؤسای دانشکده پزشکی و دانشگاه صاحب نظران آموزش پزشکی

:شیوه جمع آوری داده ها( بحث گروهی هدایت شدهfocus group discussion)( مصاحبه ژرفin-depth interview)( بحث گروهیgroup discussion )

ارزشیابی بر اساس دیدگاه های دست اندرکاران

محورها

ساختار

محتوا

امکانات و منابع

فرایندهای اجرایی

ارزشیابی

ارزشیابی بر اساس دیدگاه های دست اندرکاران

نتايج مربوط به جلسات بحث هاي گروهي با دانشجويان در مقطع هدايت شده

فيزيوپاتولوژي

:ساختار

طوالني بودن دوره پزشكي

طوالني بودن مقطع علوم پايه

عدم تناسب در چيدمان دروس

زياد بودن تعداد دروس عمومي

عدم تناسب بين طول مقاطع 

ناکارآمدي مقطع فيزيوپاتولوژي

ارزشیابی بر اساس دیدگاه های دست اندرکاران

ارزشیابی بر اساس نظرات دانش

آموختگان

روش اجرا

آیتم 262پرسشنامه با

بر اساس پرسشنامهGSQ AAMC

183دانشجوی پزشکی در بدو فارغ التحصیلی

ارزشیابی بر اساس نظرات دانش آموختگان

سواالت

اطالعات زمينه ای

در مورد تمامی مراحل آموزش پزشکی

عمومی: علوم پايه فيزيوپاتولوژی کارآموزیکارورزی

ارزشیابی بر اساس نظرات دانش آموختگان

ارزشیابی جو_ آموزشی با

DREEMابزار

روش اجرا

ابزار ترجمه شدهDREEM

بر اساس پرسشنامه تهیه شده در مرکز آموزش

پزشکی داندی

مستقل از زبان و فرهنگ

،تمام دانشجویان در مقطع پایان علوم پایه

پاتوفیزیولوژی، کارآموزی و کارورزی

ارزشیابی جو_ آموزشی با ابزار 200میزان امتیاز ازDREEM

(1387مرحله دوم )

حصول توافق در مورد مشکالت

مراحل

جمع بندی نتایج چهار مطالعه در قالب مراحل

اصلی برنامه ریزی آموزشی

طرح در هیأت رییسه دانشکده

طرح در شورای دانشکده

کلیات

همانگونه که انتظار می رفت دوره پزشکی عمومی دانشگاه

علوم پزشکی تهران واجد نقاط قوت بسیاری است.

)واجد رتبه اول در رتبه بندی کشوری است. )سه دوره

.در عین حال با چالش های بسیاری نیز مواجه است

دانشجویان، اعضای هیأت علمی و مدیران و مسؤوالن نیز با

تأکید بر این چالش ها مصر بر انجام تغییرات هستند

گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی

نیازسنجیپیامد ها و اهدافمحتوااستراتژی های آموزشیروش های آموزشی زمان بندی ارایه محتوامنابع، امکانات و تجهیزاتاعضای هیأت علمیدانشجویانمحیط آموزشی روش های ارزشیابی چگونگی اطالع رسانی در مورد

برنامه آموزشیمدیریت برنامه آموزشی

پیامدها و اهداف

پیامد ها و اهداف - نقاط قوت

رتبه اول دانشجویان دانشگاه در آزمون های جامععلوم پایه و پیش کارروزی در سال های متوالی

ورود دانش آموختگان دانشگاه در دوره هایدستیاری در رشته ها و دانشگاههای مناسب

حضور درصد قابل مالحظه ای از دانش آموختگاندانشگاه در کسوت هیأت علمی در کشور

گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران

پیامد ها و اهداف - نقاط ضعف

مدون نبودن رسالت، اهداف و توان مندی هایدانش آموختگان دانشگاه

گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران

پیامد ها و اهداف- پیشنهادها تدوین رسالت، اهداف و توان مندی های دانش

آموختگان دوره پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران

محتوا

محتوا- نقاط قوت به روز بودن محتوای آموزشی اغلب دروسپوشش مناسب و وسیع مطالب نظری توجه به موضوعات مرتبط با رفتار و تعهد حرفه

ای )نظیر جشن روپوش سفید(

گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران

محتوا- نقاط ضعف :عدم توجه به

اولویت های سالمت در کشورارائه سطح اول خدمات سالمت و ارجاع بیمارانمراقبت های سرپایی.... ارتباط با همکاران ومهارتهای عملی فوريت هاي پزشكي، حوادث غيرمترقبه و مديريت

بحران پژوهش، خودآموزي و ارتقاء مستمر حرفه اي.... گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم

پزشکی تهران

محتوا- نقاط ضعف ماهیت تخصصی اکثر دروس و عدم انطباق با نیازهای پزشک

عمومی

حجیم بودن محتوای دروس

هم پوشانی موضوعات

فقدان رویکرد بالینی در اکثر دروس علوم پایه

ندادن اعتماد به نفس الزم به دانشجویان برای طبابت

مستقل در دوره کارآموزی و کارورزی

گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم عدم کسب مهارت های عملی الزم در دوره بالینیپزشکی تهران

استراتژی های آموزشی

استراتژی های آموزشی- نقاط قوت

کوچک شدن سایز کالس های درس و امکانتعامل بهتر دانشجویان با اعضای هیأت علمی

گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران

استراتژی های آموزشی- نقاط ضعف

تاکید بر انتقال دانش

کوریکولوم سنتی مبتنی بر دیسیپلین- فاقد ادغام افقی و

عمودی

استاد محور

عمدتا مبتنی بر آموزش در بیمارستان )در برابر مبتنی بر

جامعه(

فرصت طلبانه بودن آموزش بالینی )نبود اطمینان از

مواجهه دانشجویان با طیف مشخصی از بیماریها(

نبود جزء انتخابی(elective ) در برنامه

گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران

استراتژی های آموزشی-پیشنهادها

تقویت آموزش دانشجویان در محیط های ارایه

خدمات سالمت به غیر از محیط های

بیمارستانی

تقویت آموزش دانشجو محور

ایجاد ادغام افقی و طولی در برنامه آموزشی

دوره پزشکی عمومی

تقویت راهبرد آموزش مبتنی بر مساله و

انتخابی بودن دروس در برنامه آموزشی

گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران

روش های آموزشی

روش های آموزشی- نقاط قوت

به کارگیری الگ بوکاستفاده از موالژها و سیموالتورهاتاکید بر آموزش سرپاییاستفاده از آموزش از راه دور

گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران

روش های آموزشی- نقاط ضعف

ضعف در استفاده از روش های آموزشی متنوع ضعیف شدن آموزش بالینی به عنوان روش

اصلی آموزش بالینی

گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران

منابع، امکانات و تجهیزات

منابع، امکانات و تجهیزات- نقاط قوت

وجود طیف بسیار گسترده از محیط های آموزش بالینی با

تعداد زیاد تختهای بستری و درمانگاه های متنوع

دسترسی به تعداد کافی بیماران با شکایات متنوع

وجود زیرساخت های مناسب فناوری اطالعات

مرکز مهارت های بالینی

:وجود زیرساخت های مناسب پژوهشیمرکز پژوهش های دانشجوییمراکز تحقیقاتی متعدد

گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران

منابع، امکانات و تجهیزات- نقاط ضعف

محدود بودن عرصه های آموزشی در نظام خدمات سالمت محدود بودن عرصه های آموزش بالینی به بیمارستان های

سطح سوم و ارجاعی کمبود بودجه کافی و مستقل تخصصی بودن بخش های آموزشی و حضور پررنگ

دستیاران تخصصی و فوق تخصصی نامناسب بودن امکانات رفاهی دانشجویان ضعف امکانات آموزش عملی در بسیاری از گروه های

علوم پایه کمبود منابع آموزشی متناسب با روش های نوین

گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران

اعضای هیأت علمی

اعضای هیأت علمی- نقاط قوت

جذب بهترین اساتید و اعضای هیأت علمی در سالیان

گذشته

بیشترین تعداد اعضای هیأت علمی بالینی در کشور

جذب اعضای هیأت علمی جدید در کنار اعضای هیأت

علمی با سابقه

توان باالی پژوهشی اعضای هیأت علمی در میان

دانشگاه های کشورگزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم

پزشکی تهران

اعضای هیأت علمی- نقاط ضعف:

مشخص نبودن دقیق وظایف اعضای هیأت علمی در

حوزه های مختلف

نبود برنامه مدون برای توان مندسازی اعضای هیأت

علمی در امور آموزشی

مطلوب نبودن سرانه هیأت علمی به دانشجو

نامناسب بودن شیوه جذب اعضای هیأت علمی

نیاز به تقویت الگوهای رفتاری در بین اعضای هیأت علمیگزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم

پزشکی تهران

دانشجویان

دانشجویان- نقاط قوت:

جذب برترین و با استعدادترین دانشجویان کشور

کاهش ظرفیت دانشجو

راه اندازی نظام استاد راهنمای دانشجو

حضور دانشجویان در فرایندهای مدیریتی

دانشکده

گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران

دانشجویان - نقاط ضعفنبود اختیار تعیین ظرفیت دانشجو در دست دانشکده پزشکی

نبود برنامه های مناسب برای شکوفایی استعداد دانشجویان در زمینه های

اخالقی، احساس مسؤولیت ملی، رشد علمی و فرهنگی و شخصیت

حرفه ای

ناکافی بودن برنامه استاد راهنما

نامناسب بودن روند پذیرش دانشجو

ضرورت تبیین دقیق تر و اطالع رسانی مقررات آموزشی و انضباطی و

حرفه ای دانشجویان

گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم نامناسب بودن شیوه حضور و غیاب دانشجویانپزشکی تهران

روش های ارزشیابی

روش های ارزشیابی- دانشجویان- نقاط قوت

تشکیل کمیته آزمون و تحلیل سؤاالت آزمون

دروس مختلف و ارایه بازخورد به گروه های

آموزشی

تشکیل دایره امتحانات و مکانیزه شدن روند

تصحیح سؤاالت

گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران

روش های ارزشیابی- دانشجویان- نقاط :ضعف

نبود آزمون های تکوینی با هدف ارایه بازخورد به

دانشجویان

تکیه بیش از حد به ارزیابی کتبی و تستی چهار

جوابی

نبود ارزیابی مطلوب حوزه های مختلف

عملکردی دانشجویان گزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم

پزشکی تهران

روش های ارزشیابی- دانشجویان -پیشنهادها

طراحي نظام ارزيابي دانشجو بر اساس پيامدهاي مشخص شده براي

دوره

تقويت ارزيابي سطوح باالتر يادگيري در آزمون هاي كتبي

تقويت ارزيابي مهارت هاي عملي از طريق برگزاري آزمون هاي مهارتي

در پايان چرخش هاي ماژور و پايان دوره كار آموزي – OSCEنظير

كارورزي

تقويت ارزيابي در محل كار و مبتني بر عملكرد

به كارگيري نتايج آزمون هاي به عمل آمده براي ارتقاي كيفيت فرايندهاي

آموزشيگزارش ارزشیابی جامع دوره پزشکی عمومی دانشگاه علوم

پزشکی تهران

جمع بندی

جمع بندی

در حال حاضر دوره پزشکی عمومی دانشگاه با چالش

های متعددی روبرو است.

بسیاری از این چالش ها مشابه چالش هایی است که

دانشگاه های علوم پزشکی دیگر نیز در کشور که دارای

برنامه آموزشی سنتی هستند مشابه است.

در عین حال چالش هایی وجود دارند که مختص دانشگاه

ما است.

مرحله سوم(1388تا 1387 )

توافق بر روی راهکارهای اصالحات

سند چشم انداز

تدوین سند چشم انداز اصالحات دوره پزشکی عمومی

مبتنی بر گزارش جامع ارزشیابی

برای تبدیل دوره پزشکی عمومی دانشگاه به یک برنامه

پاسخگو و روزآمد

با در نظر گرفتن شرایط دانشگاه

نیازمند عزم جدی در تمامی سطوح

نیازمند ظرفیت سازی اساسی در سطح دانشکده و دانشگاه

سند چشم اندازپیامدهامحتوای آموزشی راهبردهای آموزشیروش های آموزشیمحیط آموزشی ارزشیابی مدیریت دورهاعضای هیأت علمی دانشجویانمنابع مالی و فیزیکی

ارزشيابي بر اساس استانداردهاي ملي پايه

ارزشيابي بر اساس نظر دست اندركاران

اساس نظر برارزشيابي دانش آموختگان

ارزشيابي جو آموزشي DREEMتوسط

بازنگری

تدوین توانمندی های دانش آموختگان

تدوین دروس، کورسها و دورهها

طراحی کلیات برنامه فازهای چهارگانه)علوم پایه، مبانی طب بالینی، کارآموزی و کارورزی(

های فازهااستقرار کمیته برنامه ریزی و کمیته

پیاده سازی و ارزیابی برنامه جدید

http://mdreform.tums.ac.ir

ارزشیابی جامع

سند چشم انداز